radyo maydonoz
Transkript
radyo maydonoz
>>> SAYI 37 TEMEL B‹LG‹LER WINDOWS 2000 ‹LE TANIfiMA WINDOWS’UN SON SÜRÜMÜNE B‹R BAKIfi. WINDOWS ADOBE ACROBAT UYGULAMASI ADOBE ACROBAT VE KULLANIMI. PROJELER WORD ‹Ç‹NDE ARAMA YAPTIRMAK WORD ‹Ç‹NDE ARADI⁄INIZI KOLAYCA BULAB‹LMEK. 38. SAYIDA NELER VAR? TEMEL B‹LG‹LER ONLINE BANKACILIK. INTERNET INTERNET RADYOLARI INTERNET’TE YAYIN YAPAN RADYOLAR. FLASH UYGULAMASININ ÖZELL‹KLER‹ FLASH PROGRAMININ TANITILMASI. WEB SAYFASI TASARIMI (ÖZET 2) Ö⁄REND‹KLER‹M‹Z‹N GÖZDEN GEÇ‹R‹LMES‹. WINDOWS DOSYA YÖNET‹C‹LER‹. PROJELER DAHA RENKL‹ YAZI BAfiLIKLARI. INTERNET INTERNET ÜZER‹NDE E⁄LENCE VE OYUNLAR WEB SAYFASI TASARIMI (ÖZET 3) INTERNET ÜZER‹NDE ARAMA MULTIMEDIA VE E⁄LENCE OCR NED‹R? MULTIMEDIA VE E⁄LENCE MP3 ÇALICI AYGITLAR HER YERDE MP3 D‹NLEYEB‹LMEK. PÜF NOKTASI ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (XII) 24 Temmuz’da Bayilerde Kaç›rmay›n! PÜF NOKTASI ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (11) WINDOWS 98 ‹Ç‹N ÖNEML‹ ‹PUÇLARI. Bilgisayar›n›zla ilgili her türlü sorun için “Herkes ‹çin Bilgisayar” Destek Telefonu 0 800 211 61 17 Saatleri: 9.30 - 11.00, 13.00 - 14.30 Abone Servisi 0 800 211 61 18 Herhangi bir say›y› kaç›rd›¤›n›zda, bunu abone bölümümüzden temin etmeniz ve “Herkes ‹çin Bilgisayar”› eksiksiz olarak biriktirmeniz mümkün. En temelden bafllayan bilgi düzeyi ileri düzeylere kadar yükselecek. Böylece “Herkes ‹çin Bilgisayar” her düzeyden kullan›c› için “eksiksiz” bir baflvuru kayna¤› olacak. Genel Yay›n Yönetmeni: Gökhun Sungurtekin (Sorumlu), Yaz› ‹flleri Müdürü: Mahmut Karsl›o¤lu, Editör: M. Berker Güngör, Grafik Tasar›m: Murat Çelik, Vogel Sat›fl Müdürü: Gönül Morgül, Müflteri Temsilcisi: Yeliz Koyun, Pazarlama Müdürü: Güler Okumufl, Abone Sorumlusu: Nur Geçili, Da¤›t›m: Cem Cenker, Üretim: Turgay Tekatan, Vogel Yay›nc›l›k Ltd. fiti. Genel Müdürü: Hermann W. Paul, Genel Müdür Yard›mc›s›: Beste Özerdem, Vogel Yay›nc›l›k Ltd. fiti. Ad›na Sahibi: Gökhun Sungurtekin, Renk Ayr›m›-Film Ç›k›fl ve Bask›: As›r Matbaac›l›k Ltd. fiti., Da¤›t›m B‹RYAY A.fi. Vogel Yay›nc›l›k Piyalepafla Bul. Zincirlikuyu Cad. Ün ‹fl Merkezi No: 231/3 80380 Kas›mpafla-‹STANBUL Tel: (212) 297 17 24 Faks: (212) 297 17 33 >>> TEMEL B‹LG‹LER WINDOWS 2000 ‹LE TANIfiMA WINDOWS 2000 ‹LE TANIfiMA Windows 2000, Windows iflletim sistemi serilerinin sonuncular›ndand›r. Bu iflletim sistemi Windows 98’in devam› olarak tasarlanm›fl olup, nas›l ki daha önce Windows 95’in yerini Windows 98 ald›ysa, Windows 2000 ve türevleri de zaman içinde onun yerini alacakt›r. Windows 2000 genel yap› olarak Windows 98’den ziyade Windows NT’ye çok daha yak›nd›r. Bu benzerlik hem ana klasörlerin yap›s›nda, hem de temel çal›flma mant›¤›nda kendini gösterir. Yak›nda "Whistler" olarak da bilinen Windows XP’nin de piyasaya ç›kmas› beklenmektedir. Ancak Windows 2000’in genel özelliklerine geçmeden önce, NT’nin ne oldu¤una k›saca bir de¤inelim. dan yamalarla bu da eklenmeye çal›fl›ld›ysa da, NT’nin genel tasar›m›n›n nispeten detayl› ve karmafl›k olmas› ço¤u s›radan kullan›c›y› cayd›rmaktayd›. Öte yandan Windows 95 ve 98 genel olarak çok daha kolay bir kullan›ma sahip olmalar›na ra¤men, özellikle güvenlik konusunda NT’nin çok daha gerisinde kalmaktayd›. ‹flte bu yüzden Microsoft bir sonra ki nesil Windows sürümleri üzerinde çal›fl›rken farkl› yap›lar oluflturmak yerine, ayn› temel üzerine oturan bir sistem haz›rlamay› tercih etti. Sonuç olarak piyasaya farkl› amaçlar için haz›rlanm›fl çok say›da Windows 2000 sürümü ç›kar›ld›. Bu sürümler detay aç›s›ndan kullan›c›ya farkl› seçenekler sunacak flekilde haz›rlanm›fl olmalar›na ra¤men, ayn› temel sistemi kullanmaktad›rlar. Windows 2000’in en Windows NT uzun zamand›r piyasada olan bir iflletim sistemidir, ancak hiçbir zaman ev kullan›c›lar›na hitap edecek flekilde haz›rlanmad›¤›ndan, ço¤u PC kullan›c›s› bu sistemi bilmez. NT büyük flirketlerin bilgisayar a¤lar›nda çal›flmak ve özellikle sunucu-terminal aras›ndaki Network iletifliminin güvenli bir biçimde yürütülebilmesini sa¤lamak için tasarlanm›flt›r, 32 bitlik tabanda çal›fl›r. Bu iflletim sistemi genel olarak çok daha güvenli ve dengeli bir çal›flmaya sahip olmakla beraber, s›radan ev kullan›c›lar›n›n karfl›layamayaca¤› sistem ihtiyaçlar›na sahiptir. Ayr›ca Direct X gibi ev kullan›c›lar›n›n grafik ve ses uygulamalar›nda kulland›¤› son derece önemli bir unsur Windows NT içinde bulunmamaktayd›. Her ne kadar sonra- temel kullan›c› sürümü "Professional" ad›yla piyasada bulunmaktad›r. Ancak bunun kullan›c› arabirimi NT’yi ça¤r›flt›ran yap›s› nedeniyle ço¤u kullan›c›ya biraz karmafl›k geldi¤inden, MicINFO rosoft çok daha kullan›fll› bir arabirime sahip olan K›saca söylemek gerekirse, Windows "Whistler" sürümünü yak›n2000 oyunlar dahil hemen her türden uyguda piyasaya sürmeye haz›rlamay› çal›flt›rabilece¤iniz, çok daha güvelanmaktad›r, bu sürüm en nilir bir iflletim sistemidir. Ancak özellikle tecrübesiz ev kullan›c›lar›çal›flmas› için gereken temel sistem ihtiyaçlar› eski Windows sürümlerinden çok daha n›n bile rahatça çal›flabilyüksektir. mesine izin verecek bir yap›ya sahip olacakt›r. I < > >>> HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER 191 <<< TEMEL B‹LG‹LER WINDOWS 2000 ‹LE TANIfiMA HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER mafl›k gibi görünse de, asl›nda kullan›c›ya çok daha fazla seçenek sunan daha geliflmifl bir yap›d›r. Ayr›ca Windows 2000 özellikle hata mesajlar› Windows 2000’de kald›rmakta oldu¤unuz bir program›n ne s›kl›kta kullan›ld›¤›n› da görebilirsiniz. < < < 192 Windows 2000 yeni donan›m kurulumu aç›s›ndan da eski sürümlerden çok daha ileri bir yap›dad›r. < < < < < < Windows 2000 eski sürümlerden çok daha geliflmifl ve detayl› bir yap›ya sahiptir, ancak bunun kullan›c›ya getirdi¤i bir de yük vard›r. En temel Windows 2000 sürümü olan Professional bile rahatça çal›flabilmek için eski sürümlerden çok daha fazla haf›zaya ve ifllemWindows 2000 ço¤u durumda basit bir hata me- ci gücüne ihtiyaç duysaj› yerine yard›mc› olabilecek diyalog pencereleri kulmaktad›r. Her ne kadar lanmaktad›r. Professional ortalama 64 MB RAM ile çal›flabilse de, di¤er uygulamalar›n ihtiyaçlar›n› da hesaba katarsan›z en az bunun iki kat› kadar haf›zaya ihtiyac›n›z olaca¤› ortaya ç›kacakt›r. Kurulum için ise sabit disk üzerinde ortalama 600 MB civar›nda bofl alan gerekecektir ki yeni nesil disklerin yüksek kapasiteleri dikkate al›n›rsa bu çok yüksek bir miktar say›lmaz. Windows 2000’in yerel a¤lar ve büyük sunucular için haz›rlanm›fl olan daha geliflmifl sürümlerini çal›flt›rmak için ise gerçekten de çok güçlü bilgisayarlara ihtiyaç vard›r. Bu sürümler iflinde ustalaflm›fl a¤ yöneticilerine yüksek güvenlik ve eriflim seçenekleri sunarlar, ayr›ca en basit konuda bile normalden çok daha fazla ayarlama yap›labilmesine imkan tan›rlar. Ço¤u ev kullan›c›s› bu tür geliflmifl ayarlara ihtiyaç duymaz, bu yüzden bunlara Professional içinde fazla yer verilmemifltir. Windows 2000’i ilk bak›flta 98’den ay›ran unsurlar nelerdir? Burada ilk göze çarpan masaüstünde bulunan simgelerin isimlerindeki ve görünüfllerindeki baz› de¤iflikliklerdir. Bunun haricinde arkaplan renginde al›fl›lm›fl yeflil alan yerine mavi kullan›lm›flt›r. Mesela uygulama pencereleri daha yumuflak animasyonlarla aç›l›p kapanacak biçimde tasarlanm›fllard›r. Genel arabirim görünümünde bu ve benzeri daha pek çok küçük de¤ifliklikler vard›r. Arabirim haricinde göze çarpan bir baflka de¤ifliklik de klasörlerin dizilimi ve görüntülenmesindedir. Buradaki yap›lanma Windows 98’den ziyade NT’ye benzeyecek biçimde haz›rlanm›flt›r. Bu ilk baflta ço¤u kifli için biraz daha kar- aç›s›ndan çok daha anlafl›labilir ve yard›mc› olacak biçimde düzenlenmifltir. Mesela içinde disket yokken disket sürücüye t›klarsan›z, eskisi gibi basit bir hata mesaj› yerine, sürücüye bir disket koyman›z› söyleyen bir diyalog penceresiyle karfl›lafl›rs›n›z. Bu ve benzeri geliflmeler kullan›c›n›n iflini kolaylaflt›rmay› hedeflemektedirler. >>> WINDOWS 2000 ‹LE TANIfiMA GÜVENL‹K VE GÜVEN‹L‹RL‹K Daha önce de Windows 2000’in temelinde Windows NT kodunun bulundu¤unu söylemifltik. Windows NT genel yap›s› itibar›yle di¤er sürümlerden çok daha güvenilir bir çal›flma güvenilirli¤ine sahiptir. Haliyle ana kodun Windows 2000 içinde kullan›lmas› ile bu güvenilirlik yeni sisteme de aktar›lm›flt›r. NT kodu sadece 2000’in daha güvenli ve daha az hatayla çal›flmas›n› sa¤lamakla kalmaz, ayn› zamanda Internet ve Network üzerindeki faaliyetler için daha genifl bir sistem güvenli¤i de sa¤lar. Eski Windows sürümleri özellikle Internet üzerinden gelebilecek sald›r›lara karfl› oldukça korumas›zd›. Ne var ki NT daha en bafltan bu alanlarda kullan›lmak üzere tasarland›¤›ndan, çok daha fazla güvenlik unsuruna sahipti. Windows 2000’de ise NT’nin güvenlik k›sm› çok daha fazla gelifltirilmifltir. Özellikle program›n sunucularda kullan›lmak TEMEL B‹LG‹LER üzere haz›rlanm›fl sürümlerinde sistem yöneticilerine güvenlikle ilgili çok detayl› ayarlar yapabilme imkan› tan›nm›flt›r. Yönetici bu ayarlar› kullanarak yerel bilgisayar a¤› üzerinde olup biten hemen her tür ifllemi kontrol alt›nda tutabilir, gerekirse müdahale edebilir. Windows NT’nin ç›kt›¤› ilk günden beri ev sistemlerinde kullan›lmas›n› engelleyen tek unsur yüksek donan›m ihtiyac› de¤ildi. NT daha farkl› amaçlarla tasarlanm›fl oldu¤undan, Windows 95 ve 98 gibi multimedya uygulamalar›n çal›flt›r›lmas›na imkan sa¤layan DirectX protokollerine destek vermiyordu. Haliyle Windows NT kurulu bir sistem üzerinde filmler seyretmek ya da geliflmifl oyunlar› oynayabilmek pek mümkün olam›yordu. Ancak Windows 2000 bu konuda da tam bir uyumluluk gösterecek biçimde tasarlanm›flt›r. Sistem baflta DirectX olmak üzere multimedya uygulamalar›n›n h›zl› ve güvenli bir biçimde çal›flt›r›labilmesine imkan tan›yacak her tür gerekli unsura sahiptir. Windows 2000 pek çok aç›dan oldukça "ak›ll›" bir iflletim sistemidir. Mesela "Programlar" menüsünde bulunan seçeneklere olan eriflim sistem taraf›ndan devaml› olarak gözetim alt›nda tutulur. Burada bulunan ama uzun süre kullan›lmayan seçenekler geçici olarak gizlenerek menülerin çok karmafl›k bir hal almas› önlenir. Ayn› durum "S›k Kullan›lanlar" menüsü içinde bulunan seçenekler için de geçerlidir. Program kald›rma iflleminde de çok daha geliflmifl menüler kullan›lmakta, kullan›c›ya o yaz›l›m›n ne s›kl›kta kullan›ld›¤› dahil olmak üzere pek çok önemli bilgi verilmektedir. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER 193 <<< TEMEL B‹LG‹LER WINDOWS 2000 ‹LE TANIfiMA haf›za ihtiyac›n› da katarsan›z, gereken miktar›n rahatça 256 MB’yi aflabilece¤ini görürsünüz. Windows 2000’in "Server" gibi çok daha profesyonel kullan›mlar için haz›rlanm›fl sürümleri ise bunun da üstünde haf›zaya ihtiyaç duyarlar. Ayn› flekilde yüksek h›zl› bir ifllemci ve genifl kapasiteli, h›zl› bir sabit disk te bu sistemle verimli bir çal›flma yapabilmek için gereklidir. 194 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER < < < DONANIM ‹HT‹YAÇLARI Windows iflletim sistemi serilerinin en önemli özelli¤i ayn› anda birden fazla uygulamay› çal›flt›rabilmeleridir. "Multitasking" ad› verilen bu ifllemin DOS gibi eski sistemlerde uygulanmas› mümkün de¤ildi. Bu yüzden Windows her zaman için kullan›c›ya çok daha büyük bir esneklik ve hareket kabiliyeti sa¤lam›flt›r. Ne var ki bunun bir de bedeli vard›r. Windows iflletim sistemleri hemen her zaman al›fl›lm›fl›n çok üstündeki miktarlarda sistem kayna¤›na ihtiyaç duymufltur. Kullan›c› büyük bir uygulamay› çal›flt›r›rken bile iflletim sistemi arka planda çal›flmas›n› sürdürmeye devam eder, bu da daha fazla haf›za kapasitesi ve ifllemci gücü gerektirir. Windows 2000’de ise bu durum daha da belirgindir. Bu sistem NT tabanl› oldu¤undan uygulamalar›n çal›flt›r›lmas›na eski Windows sürümlerinden çok daha fazla kar›fl›r, onlar› daha yak›ndan denetler. Bu güvenli bir çal›flma temposu sa¤lanmas› aç›s›ndan oldukça faydal›d›r, ancak düflük kapasiteli bir bilgisayarda ifllemlerin kabul edilemez derecede yavafllamas›na sebep olur. ‹flte bu yüzden Windows 2000’i baflar›yla çal›flt›rabilmek ve yap›lan çal›flmadan verim alabilmek için nispeten güçlü bir bilgisayara ihtiyaç vard›r. Bu iflletim sisteminin en temel versiyonu olan "Professional" bile çal›flabilme için en az 64 MB RAM’e ihtiyaç duyar. Buna bir de bilgisayar›n›zda çal›flt›rmak istedi¤iniz oyunlar, multimedya uygulamalar, vb. gibi yaz›l›mlar›n Pek çok al›fl›lm›fl Windows uygulamas›n›n arabi- rimi 2000’de daha kullan›fll› bir hale getirilmifltir. daha önceki Windows sürümlerinden çok daha farkl› bir yap›ya sahip oldu¤undan tamamen farkl› ayg›t sürücülerine ihtiyaç duymaktad›r. Zaman içinde Microsoft yeni sürücüleri kullan›c›lara sunmaya devam etmifltir, ancak yine de halen piyasada bulunan ço¤u yaz›l›m Windows 2000 ile uyumsuzluklar göstermektedir. Bu da ço¤u kullan›c› için 2000’e geçiflte cayd›r›c› bir rol oynamaktad›r. Ancak burada bir de iyi bir haber vermek gerekli, o da Microsoft’un yak›nda piyasaya sürece¤i Windows XP iflletim sisteminde bu konuya özel bir önem göstermekte oldu¤udur. fiu ana dek gördü¤ümüz XP deneme sürümlerinde bile sürücü deste¤i bugüne dek olan Windows sürümlerinden çok daha geliflmifltir ve daha sorunsuzdur. Bu da Microsoft’un ayn› hatay› tekrarlamak niyetinde olmad›¤›n› gösterir. >>> < < < Windows 2000 çok daha düzenli bir menü yap›s›na sahiptir. SÜRÜCÜ UYUMLULU⁄U Windows 2000 piyasaya ç›kt›¤›ndan bu yana kullan›c›lar›n›n karfl›laflt›¤› en büyük sorun sürücü uyumlulu¤undaki yetersizlik olmufltur. 2000’in özellikle ilk sürümleri oldukça yetersiz say›labilecek ayg›t sürücülerine sahiptir, bu da baflta grafik kartlar› gibi ço¤u önemli donan›m›n düzgün biçimde tan›n›p çal›flt›r›labilmesini önlemifltir. 2000 >>> ADOBE ACROBAT UYGULAMASI WINDOWS ADOBE ACROBAT UYGULAMASI De¤iflik iflletim sistemleri ve uygulamalar verilerin kullan›c›lar aras›nda paylafl›m›n› oldukça zorlaflt›rabilmektedir. Bugün dünya üzerinde yüzmilyonlarca bilgisayar, çok çeflitli alanlarda ve amaçlarla kullan›lmaktad›r. Internet sayesinde tüm dinyada bilginin aktar›m› ve paylafl›lmas› da eskiye oranla çok daha kolay bir hale gelmifltir. Ne var ki burada önemli bir sorun karfl›m›za ç›kmaktad›r. Tüm bilgisayarlar ayn› iflletim sistemini ve uygulamalar› kullanmazlar. Bu da verilerin bir bilgisayardan di¤erine aktar›l›rken farkl› flekillerde kaydedilmesini gerektirir ki, bu esnada hem veri kay›plar› olabilir, hem de belgelerin orijinal flekilleri bozulabilir. ‹flte 1993 y›l›nda ABD kökenli bir firma olan Adobe Systems Incorporated, bu soruna bir çözüm getirebilmek amac›yla Adobe Acrobat adl› yeni bir yaz›l›m› piyasaya sürdü. Bu yaz›l›m metin belgelerinin özelliklerinin bozulmadan elektronik olarak saklanabilecekleri bir biçime dönüfltürülmeleri için tasarlanm›flt›. ‹lk bafllarda bu yaz›l›m›n önemi ve getirdi¤i yenilik pek farkedilmedi, ancak zaman içinde Acrobat yaz›l›m› ve bununla beraber kullan›lan PDF dosya biçimi ço¤u kullan›c› için vazgeçilmez derecede önem kazand›. Acrobat uygulamas› tamamen kendine has bir dosya biçimi olan PDF format›n› kullan›r. PDF dosyalar sadece metin de¤il ayn› zamanda resim ve hatta hypertext ba¤lant›lar gibi pek çok farkl› unsuru içerebilir. Özellikle metinlerin orijinal görünümünü koruyabilmesi aç›s›n- dan PDF format› neredeyse rakipsizdir denebilir. PDF format›na dönüfltürülmüfl bir belge farkl› bilgisayarlarda ve iflletim sistemlerinde gerek görüntülenirken, gerek yazd›r›l›rken orijinal biçimini korur. Acrobat ile herhangi bir bas›l› metni genel yap›s›ndan herhangi bir taviz vermeden rahatl›kla PDF dosyas› flekline dönüfltürebilir, bu haliyle saklayabilir ya da iletebilirsiniz. Acrobat ile bir PDF dosyas› haz›rlarken, ortaya ç›kan dosya farkl› büyüklüklerde olabilir. Bol resimli bir belgeden elde edilen PDF dosyas› haliyle oldukça büyük olabilir. Ancak Acrobat uygulamas› haz›rlanan belgenin önceden belirlenen oranda s›k›flt›r›labilmesine de imkan tan›d›¤›ndan, böyle bir belgeyi nispeten küçük bir boyuta indirgemek mümkün olmaktad›r. I <INFO > PDF tan›m› Adobe taraf›ndan gelifltirilmifl olan Portable Document Format dosya biçiminin ad›n›n bafl harflerinden oluflmufltur. Bu dosya biçimi herhangi bir kaynaktan sa¤lanan verileri tüm özelliklerini koruyarak tafl›yabilir ve ayn› flekilde herhangi bir sistemde görüntülenebilir, yazd›r›labilir ya da benzeri ifllemlerden geçirilebilir. PDF dosyalar›n›n içeriklerini görebilmek için tüm gereken ücretsiz olarak da¤›t›lan Adobe Acrobat Reader uygulamas›d›r. >>> HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS 113 <<< WINDOWS ADOBE ACROBAT UYGULAMASI Adobe Acrobat uygulamas› hemen her tür programdan gelebilecek verileri kabul edecek ve iflleyecek biçimde haz›rlanm›flt›r. Bu sayede kullan›c›ya büyük esneklik sa¤lanm›fl olur. Mesela bir metin editöründen gelen yaz›lar›, bir resim iflleme yaz›l›m›ndan gelen resimlerle ayn› PDF dosyas› içinde birlefltirmek, bu sayede resimli bir kullanma klavuzu haz›rlamak son derece kolayd›r. Ayr›ca bir PDF dosyas› içine kaydedilen tüm veriler daha sonra oradan al›narak baflka ifller için de kullan›labilir, çünkü belgeye kaydedilen her unsurun tüm özellikleri aynen korunmaktad›r. Acrobat uygulamas› kullan›c›lara haz›rlad›klar› PDF dosyalar›n› Internet üzerinden kolayca gönderebilmeleri için de pek çok kolayl›k sunar. Bir PDF dosyas›n› rahatl›kla e-posta eki olarak gönderilebilecek boyutlara indirebilirsiniz. Ancak bunun yan› s›ra bir di¤er önemli unsur da sa¤lanan güvenlik imkan›d›r. Acrobat oluflturdu¤unuz PDF dosyalar›n› 128 bitlik tabanda flifreleyebilmenizi sa¤lar ki bu da özellikle e-posta ile gönderilen belgeler için çok önemli bir güvenlik unsurudur. Ayr›ca oluflturdu¤unuz dosyan›n sadece okunabilir olmas›n› sa¤laman›z, böylece içeri¤inin kopyalanmas› ya da de¤ifltirilmesini de önlemeniz mümkündür. ACROBAT READER Acrobat ile oluflturulmufl PDF ekli belgeleri okuyabilmek için ihtiyac›n›z olan tek program Adobe Acrobat Reader uygulamas›d›r. Bu uygulama Internet üzerinde www.adobe.com adresinden temin edilebilir. Ayr›ca Freeware ve Shareware programlara yer veren belli bafll› tüm sitelerde de bu uygulamay› bulabilmek mümkündür. Internet haricinde bu uygulamay› bilgisayar dergileriyle birlikte verilen CD-ROM’lar üzerinde de bulabilirsiniz. Ayr›ca baflta oyunlar olmak üzere ço¤u program CD’sinin içinde bir de PDF format›nda kaydedilmifl el kitab› bulunabildi¤inden, ço¤u zaman ayn› klasörün içinde Acrobat Reader uygulamas›n› da bulmak mümkündür. Acrobat Reader tüm Windows serisi iflletim sistemleri ve ayr›ca MacOS üzerinde de rahatl›kla kurulabilen, çal›flmak için çok az sistem kayna¤›na ihtiyaç duyan bir uygulamad›r. Bilgisayar›n›za bu uygulamay› kurduktan sonra görmek istedi¤iniz herhangi bir PDF dosyas›na çift t›klaman›z yetecektir, Acrobat Reader dosyay› otomatik olarak açacakt›r. Bu sayede bir PDF dosyas› içindeki metinleri sayfalar halinde görüntüleyebilir ya da yaz›c›dan ç›k›fl›n› alabilirsiniz. >>> 114 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS >>> WORD ‹Ç‹NDE ARAMA YAPTIRMAK PROJELER WORD ‹Ç‹NDE ARAMA YAPTIRMAK Sayfalar dolusu metin içinden tek bir kelimeyi bulman›z gerekirse ne yapars›n›z? Günümüzde hemen her tür ofis çal›flmas›nda bilgisayarlardan faydalan›lmaktad›r. Bu özellikle zamandan ve ofis malzemelerinden tasarrufu sa¤lamas› aç›s›ndan oldukça yararl›d›r. Ço¤u zaman yap›lan yaz›flmalar ve belgeler elektronik veri dosyalar› halinde saklan›r ve ifllenir. Çok gerekti¤i zamanlarda yaz›c›lar vas›tas›yla bunlar› ka¤›t üzerine dökmek te mümkün olmaktad›r. Sayfalar dolusu metin içinde aranan bir kelimeyi ya da cümleyi bulmaya çal›flmak gerçekten de zaman alan ve s›k›c› bir ifltir, ancak insanlar s›k s›k bunu yapmak zorunda kal›rlar. Ayn› ifli bilgisayar›n›zda kay›tl› bulunan bir metin dosyas› üzerinde yapman›z gerekti¤inde ise ifller çok daha kolayd›r. En yayg›n kullan›lan metin editörlerinden biri olan Word bu ifl için özel bir yard›m uygulamas›na sahiptir. Ancak ço¤u kullan›c› bundan habersizdir ve Word ile çal›fl›rken arad›klar› kelimeleri her sayfay› tek tek gözle tarayarak bulmaya çal›fl›rlar. Bu tamamen gereksizdir, flimdi size Word ile çal›fl›rken arad›¤›n›z kelimelerin yerlerini hiç atlamadan nas›l çabuk bir biçimde tespit edebilece¤inizi gösterece¤iz. Ad›m 1: Üzerinde çal›flt›¤›n›z belgeyi genel görünüm aç›s›ndan kontrol edebilmek ve özellikle dikkatinizi çeken bölümlere h›zl› bir biçimde bakabilmek için Word araç çubu¤unda bulunan "Bask› Önizleme" seçene¤inden faydalanabilirsiniz. Bu seçenek büyüteç fleklinde bir simgeyle gösterilmifltir ve üzerinde t›klad›¤›n›zda sayfa yaz›c›dan ç›kaca¤› haliyle ekrana gelir. Burada sayfalar› afla¤› ya da yukar› kayd›rabilir, sayfan›n üzerine t›klayarak metni görebilece¤iniz biçimde büyütebilirsiniz. Bu görünümden ç›kmak içinse araç çubu¤unda bulunan "Kapat" tufluna t›klaman›z yetecektir. Bu flekilde metnin tamam›n› h›zl› bir biçimde gözden geçirme f›rsat› bulabilirsiniz. Ad›m 2: Metin içinde belirli bir kelimeyi bulabilmek içinse "Bul..." seçene¤ini çal›flt›rman›z gereklidir. Bunun için araç çubu¤undaki "Düzen" seçene¤i menüsünden "Bul..." fl›kk›na t›klayarak ilgili diyalog penceresini açmal›s›n›z. Klavyeden CTRL + F tufl kombinasyonunu da kullanabilirsiniz. Ad›m 3: Bu aflamada aç›lan diyalog penceresine bakarsan›z üç k›s›mdan olufltu¤unu görürsünüz, bunlar "Bul", "De¤ifltir" ve "Git" olarak adland›r›lm›flt›r. "Bul" k›sm›ndaki komut sat›r›na arad›¤›n› kelimeyi girer ve "Sonrakini Bul" adl› tufla t›klarsan›z, verdi¤iniz kelime metin içinde arat›lacak, bulundu¤unda da yeri size gösterilecektir. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PROJELER 121 <<< PROJELER WORD ‹Ç‹NDE ARAMA YAPTIRMAK Ad›m 4: E¤er daha detayl› bir arama yapt›rmak isterseniz, o zaman ayn› k›s›mda bulunan "Tüm Seçenekler" tufluna t›klayarak ek menüyü açabilirsiniz. Buradaki seçeneklerden tek kelime ya da bir kelime dizisini aratabilir, arama yap›l›rken büyük ve Ad›m 6: Yine bu k›s›mda bulunan "Özel" tuflu sayesinde metin içinde kullan›lmas› muhtemel pek çok özel biçimi araman›za dahil edebilirsiniz. Bunlar dipnotlardan grafiklere dek pek çok farkl› unsurdan biri olabilir. Ad›m 7: Bu diyalog penceresindeki "De¤ifltir" adl› ikinci k›s›m ise size aranan herhangi bir de¤erin bulundu¤unda yerine bir baflkas›n›n konabilmesini sa¤lama imkan› tan›r. Yapman›z gereken "Aranan" sat›r›na bulmak istedi¤iniz de¤eri, "Yeni De¤er" k›sm›na ise onun yerine girilecek olan› yazmakt›r. Ad›m 8: küçük harflere dikkat edilmesini sa¤layabilir, ayr›ca metin içinde belirli bir yöne do¤ru arama yapt›r›lmas›n› emredebilirsiniz. Ad›m 5: Bu k›s›mda bulunan "Biçim" seçene¤inden arama esnas›nda dikkat edilecek belirli husular› ayr›ca ayarlayabilirsiniz. Bunlar kullan›lan yaz› fontunun tür ve fleklinden tutun da, paragraflara dek pek çok unsur olabilir. K›sacas› e¤er isterseniz araman›z› çok detayl› biçimde yürütebilirsiniz. Üçüncü ve son k›s›m olan "Git" ise size tüm metin içinde belirli bir k›sma do¤rudan ulaflma imkan› verir. Bunun için sayfa, sat›r, dipnot ya da benzeri bir unsurun numaras›n› girmeniz yeterlidir. Bu özellikle çok büyük metinlerle çal›fl›rken büyük kolayl›k sa¤layabilen bir seçenektir. >>> 122 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PROJELER >>> INTERNET RADYOLARI INTERNET INTERNET RADYOLARI Internet üzerinden yay›n yapan radyolarla ilgileniyorsan›z, bu sayfalarda verdi¤imiz adresler ilginizi çekecektir. Avusturalya’n›n en büyük radyo istasyonlar›ndan biri olan GrooveFM’i dinlemek isterseniz, www.groovefm.com adresine gitmeniz yeterli olacakt›r. Bu istasyon özellikle gençlere yönelik yay›n yapt›¤›ndan en güncel pop müzik örneklerini burada bulabilirsiniz. Çok az haber ve reklam aras› veren radyonun sitesinde çeflitli multimedya programlar› için "skin" örnekleri de bulabilmek mümkündür. St. Louis ve çevresinde en çok dinlenen radyo istasyonlar›ndan olan Underground 3WK’y› dinleyebilmek için www.3wk.com adresine gitmeniz yeterlidir. Yay›n program›n›n neredeyse tamam› Hard Rock ve Blues türü parçalardan oluflmaktad›r. Yap›lan yay›n› dinlemek için gereken Real Player ve Media Player 7 gibi uygulamalar› da burada bulabilirsiniz. ‹nternet üzerinden canl› radyo yay›n› yapma konusunda çözümler üreten site halen birçok yabanc› popüler radyonun da yay›n›n› sürdürüyor. Onlarca radyoya tek bir site alt›ndan ulaflmak istiyorsan›z mutlaka ziyaret edin. Londra ve civar›ndaki en ünlü radyo istasyonlar›ndan biri olan Bass 24 ayn› zamanda web üzerinden de yay›n yapmaktad›r. E¤er www.emptyvessels.f2s.com/bass24 adresine giderseniz, buradan yay›n› dinleyebilirsiniz. Burada daha ziyade Rap ve Swing tarz› müziklerin yay›nland›¤›n› da belirtelim. Ayr›ca yay›n› dinlemek için gereken çeflitli uygulamalar› da ayn› sitede bulabilirsiniz. Klasik-dans türü müziklerden hofllananlar için Kanada kökenli CBC radyo istasyonunu tavsiye ederiz. Bu istasyonun yay›nlar›n› Internet üzerinde http://cbc.ca/ adresindeki sitelerinden dinleyebilirsiniz. Özellikle geç saatlerde hafif bir müzikle kafan›z› dinlendirmek ya da uykuya dalmak istiyorsan›z buray› kesinlikle seveceksiniz demektir. Ayr›ca bölgeden haberleri de buradan dinleyebilirsiniz. Internet üzerinde müzik ve radyo istasyonlar› üzerine bir site ar›yorsan›z, o zaman www.netradio.com adresine gitmenizi tavsiye ederiz. Buras› her çeflit müzikle ilgili haberleri ve siteleri bulabilece¤iniz genifl kapsaml› bir portald›r. Site ayn› zamanda birkaç farkl› radyo istasyonunun yay›nlar›n› da dinlemenize imkan tan›maktad›r. Ancak bu yay›nlar› dinleyebilmek için bir üyelik kayd› söz konusudur. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 217 <<< INTERNET INTERNET RADYOLARI www.powerfm.com.tr Yabanc› müzik yay›n› yapan Türk radyolar› içinde önemli bir yere sahip olan PowerFm’in web sayfas› da kendisi gibi oldukça zengin ve renkli tasarlanm›fl. Online yay›n da mevcut. www.metrofm.com.tr Türkiye’nin ilk yabanc› müzik radyo istasyonu olan MetroFM’in web sayfas›ndan maalesef di¤erlerinde oldu¤u gibi yay›n› internet’ten online olarak birebir dinlemek mümkün olmuyor. www.radyomydonose.com.tr Çok fl›k bir web sayfas›na sahip olan Radyo Maydonoz sitesinden radyo yay›n›n› online dinleyebilmenin yan› s›ra ücretsiz logo ve melodi transferi yap›labilmesi de mümkün oluyor. www.acikradyo.com.tr Kainat›n tüm seslerine, renklerine ve titreflimlerine aç›k radyo slogan› ile yay›nda bulunan Aç›k Radyo gerçekten de di¤erlerinden oldukça farkl›. Siteden birebir canl› yay›na da ulaflabilirsiniz. www.radioeksen.com Pop müzik çalan radyolar›n aksine rock, heavy metal, blues, jaz ve alternatif müzik türlerine daha fazla a¤›rl›k veren site üzerinden de radyo yay›n›n› online olarak takip edebiliyorsunuz. www.capitalradio.com.tr Yabanc› popüler müzik yay›n› yapan Capitol Radio’nun web sitesinden canl› olarak yay›na ulaflabilece¤iniz gibi TOP40’da yer alan flark›lardan da 25 sn’lik bir bölümü dinleyebiliyorsunuz. www.lokumfm.com.tr Türkçe müzik yay›n› yapan radyolar aras›nda özellikle gündemin en hit ve en tempolu parçalar›n› çalmas› ile ünlü radyonun web sitesinden de tüm yay›n› canl› dinleyebiliyorsunuz. www.radyoviva.com.tr Tasar›m olarak çok fl›k bir sayfaya sahip olmas›na ra¤men içerik olarak o kadar da genifl de¤il. Yine de yay›n grubunun di¤er kardefl radyolar›na ve canl› yay›na bu sayfadan ulafl›labiliyor. www.yayinonline.com Kendi bünyesinde, canl› yay›n yapan Türk radyolar› hakk›nda bilgiler bar›nd›ran site üzerinden tüm bu radyolar› da canl› dinlemek mümkün oluyor. Baflar›l› bir radyo portal› say›labilir. 218 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET >>> FLASH UYGULAMASININ ÖZELL‹KLER‹ INTERNET FLASH UYGULAMASININ ÖZELL‹KLER‹ Bazen Internet üzerinde di¤erlerinden daha farkl› görünen bir sayfaya rastlars›n›z. Normalde HTML ya da benzeri bir dil kullan›larak haz›rlanm›fl bir web sayfas›n›n görünümü afla¤› yukar› bellidir. Ekran çerçevelere bölünmüfltür, resimler, metinler ve seçenekler gibi unsurlar tüm sayfay› doldurur. Ancak sizin rastlad›¤›n›z sayfa bunlardan çok daha farkl› görünmektedir. Ekranda küçük bir mesaj belirir, derken ard›ndan gerçekten de etkileyici bir ses ve grafik gösterisi bafllar. Gösterinin ard›ndan da daha önce görmedi¤iniz denli renkli ve çekici bir sayfa tasar›m› ekrana gelir. Fareyi ekranda gezdirdi¤inizde menü seçeneklerinin çeflitli canland›rmalarla renklendirildi¤ini farkedersiniz. Neredeyse tüm sayfa canl› gibi görünmektedir ve sadece seyretmesi bile oldukça zevklidir. Peki böyle bir sayfa nas›l haz›rlanm›flt›r? Her ne kadar HTML dili ve web sayfas› tasar›m› için haz›rlanm›fl baz› editörler bir dereceye kadar özel efektler yapabilme imkan› sunuyor olsalarda, ancak tek bir program bu denli yo¤un ve etkileyici sayfalar yapabilmenize imkan tan›r. O da Macromedia flirketi taraf›ndan gelifltirilmifl olan Flash program›d›r. Özellikle web sayfalar›n›n tasar›m› için gelifltirilmifl olan bu program sayesinde di¤er yöntemlerle hayal bile edilemeyecek denli canl› ve etkileflimli web sayfalar› haz›rlayabilmek mümkün olabilmektedir. Flash vektör grafiklerle çal›flmak üzere haz›rlanm›fl bir programd›r ve ilk bak›flta genel görünüm olarak Corel benzeri 3D grafik tasar›m programlar›n› and›r›r. Flash ile çal›fl›rken çeflitli animasyonlar oluflturman›n iki temel yöntemi vard›r. ‹lk yöntem bir dizi resim oluflturmak ve bunlar› h›zl› bir biçimde ard› ard›na göstererek seyredenlere canl›l›k hissi vermekten ibarettir. Bu sinema filmlerinden de aflina oldu¤umuz en eski animasyon yöntemidir. ‹kinci yöntem ise çok daha kolay ve iyidir. Bu yöntemde birkaç temel grafik tasar›m haz›rlan›r, ard›ndan da bu tasar›mlar için kullan›lacak animasyonlar belirlenir. Flash bu konuda oldukça yeteneklidir ve tan›mlanm›fl bir nesne için çok farkl› animasyonlar belirleyebilme imkan› sunar. Böylelikle tek bir resim haz›rlayarak bundan seri bir animasyon oluflturabilmek mümkündür. Üstelik bu flekilde haz›rlanm›fl bir Flash animasyonu ilk yönteme göre çok daha küçük bir alan kaplayaca¤›ndan, siteye ba¤lanan bilgisayara aktar›lmas› çok daha h›zl› ve kolay olacakt›r. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 219 <<< INTERNET FLASH UYGULAMASININ ÖZELL‹KLER‹ Flash ayn› zamanda baflka dosya türlerini de destekledi¤inden, animasyonlar›n›za müzik katabilmeniz de mümkündür. Özellikle MP3 biçiminde kaydedilmifl müzikler ya da sesleri rahatl›kla Flash dosyalar›na ekleyebilir ve bunlar›n animasyonlarla beraber çal›flt›r›lmas›n› sa¤layabilirsiniz. Ancak Flash ile ilgili bilmeniz gereken baflka bir konu daha vard›r. O da ne kadar geliflmifl de olsa bu uygulaman›n bile HTML dilinden tamamen ba¤›ms›z olarak çal›flmad›¤›d›r. Flash ile haz›rlanan sunumlar "fla" ekli dosyalar fleklinde kaydedilirler ancak çal›flt›r›lmadan önce "swf" biçimine çevrilmeleri gereklidir. Ancak ifl bununla da bitmez, çünkü bu dosyalar› çal›flt›rabilmek için browser uygulamalar›n›n belli yan programc›klara ihtiyac› vard›r. "Plug-In" olarak bilinen bu programc›klar pek çok farkl› uygulama için gereklidirler ve ihtiyaç duyuldu¤unda Internet üzerinden de indirilebilirler. Flash uygulamalar›n›n çal›flt›rmak için gereken plug-in Internet Explorer 5 ve Netscape Navigator 4.7 browser uygulamalar›nda zaten mevcuttur. *< ‹PUCU > Ço¤u kiflinin sand›¤›n›n aksine, Flash ile haz›rlanm›fl sayfalardaki büyük animasyonlar›n sunucudan kullan›c› bilgisayar›na yüklenmesi çok fazla zaman almaz. ‹lk baflta k›sa bir yükleme ekran› görüntülense de, asl›nda yükleme ifllemi animasyonlar›n görüntülenmesi esnas›nda devam eder. Flash animasyonlar› vektör grafiklerden olufltu¤u için veri dosyalar›n›n boyu modemle yap›lan ba¤lant›larda bile çabucak aktar›labile- >>> cek kadar küçüktür. 220 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET Ancak bundan önceki sürümleri kullan›yorsan›z Flash uygulamalar›n› çal›flt›rmak istedi¤inizde hatalarla karfl›laflabilirsiniz. Peki genel olarak insanlar›n bu uygulamaya yaklafl›mlar› nedir? Kullan›c›lar aras›nda Flash uygulamas› hakk›nda genel olarak iki farkl› yaklafl›m bulunmaktad›r. ‹lk grup bu program ile haz›rlanan web sayfalar›n›n gere¤inden fazla gösteriflli oldu¤unu düflünmektedir. Onlara göre bir web sitesinde gösteriflli grafiklerden ziyade içerik önemlidir ve Flash gerçekte buna hiçbir katk›da bulunmamaktad›r. Ayr›ca bu tür haz›rlanm›fl sayfalar›n yüklenmesi s›radan sayfalara göre biraz daha uzun sürebildi¤inden, zaman ve para kayb›na da yol açmaktad›r. ‹kinci gruptakiler ise Internet üzerindeki sunumlarda multimedya uygulamalar›n önemini savunmakta, Flash program›n›n gelecekteki yaz›l›mlara mükemmel bir örnek teflkil etti¤ini belirtmektedirler. E¤er siz de bu uygulama ile çal›flmalar yapmay› denemek ve kendi karar›n›z› kendiniz vermek isterseniz, o zaman www.macromedia.com adresinden Flash uygulamas›n› indirebilirsiniz. Bu uygulama 30 günlük ücretsiz bir deneme süresine sahiptir, ancak bundan sonra sat›n alman›z gerekecektir. Oldukça profesyonel bir yaz›l›m oldu¤undan fiyat› pek ucuz say›lmaz, bunu da hemen belirtelim. >>> FLASH UYGULAMASININ ÖZELL‹KLER‹ INTERNET FLASH ‹LE ÇALIfiMAK Ço¤u kullan›c› Flash uygulamas›n›n sadece web sayfalar› haz›rlamak için tasarlanm›fl bir program oldu¤unu düflünür, ancak bu çok yanl›fl bir yaklafl›md›r. Flash pek çok aç›dan Corel ve Photoshop gibi grafik iflleme programlar›na benzer. Çeflitli grafiklerin haz›rlanmas› ve d›flar›dan al›nan verilerin Flash ile ifllenebilmesi mümkündür. Bir di¤er aç›dan bak›ld›¤›nda ise, Flash’›n di¤er özellikleri nedeniyle 3D Studio tarz› bir animasyon program› oldu¤unu görürüz. ‹ki boyutlu grafiklerin canland›r›lmas› ve ses efektlerinin de kullan›lmas› sayesinde, Flash ile küçük filmlerden mini bilgisayar oyunlar›na dek pek çok de¤iflik program yap›labilir. Nitekim pek çok kullan›c› Flash’›n bu özelli¤ini kullanarak yaratt›klar› ilginç çizgi filmleri Internet üzerinde sergilemektedirler. ‹flte tam bu noktada Flash’› di¤er uygulamalardan ay›ran özellik ortaya ç›kmaktad›r. Macromedia programc›lar› Flash’› gelifltirirken sadece bir animasyon program› üretmemifllerdir. Ço¤u benzer uygulaman›n aksine Flash ile üretilen eserleri Internet üzerinden yay›nlayabilmek son derece kolayd›r. Flash dosyalar› rahatl›kla browser programlar› traf›ndan tan›n›p h›zl› bir biçimde yüklenebilmekte ve çal›flt›r›labilmektedirler. Bugüne dek Flah uygulamas›n›n pek çok sürümü piyasaya ç›kar›lm›flt›r, ancak en sonuncusu olan Flash 5 sürümü aralar›nda en geliflmifl olanlar›d›r. Ço¤u aç›dan öncekilerden daha geliflmifl bir arabirime sahip oldu¤undan eski sürümlerin kullan›c›lar› taraf›ndan bafllang›çta yad›rganm›fl olsa da, Flash 5 sürümü geliflmifl yetenekleri sayesinde k›sa sürede kendini kabul ettirmifltir. Bunda programa yerlefltirilmifl son derece kapsaml› yard›m dosyalar›n›n da rolü büyüktür. Bu dosyalarda Flash’›n çal›flt›r›lmas›yla ilgili hemen her tür bilgiye yer verilmektedir. Program›n bizim aç›m›zdan en zay›f yönü sadece ‹ngilizce sürümünün bulunmas›d›r. Bu yabanc› dili pek güçlü olmayan kullan›c›lar› biraz s›k›nt›ya sokabilir, ancak ço¤u yaz›l›m için ayn› fleyin geçerli oldu¤u da bir gerçektir. I <INFO > Flash editörünü çal›flt›rabilmek için en az 133 MHz ifllemcili ve 32 MB RAM tak›l› bir bilgisayara ihtiyac›n›z olaca¤›n› unutmay›n. Ancak verimli bir çal›flma için gereken sistem ihtiyac› asl›nda bunun iki kat›d›r. Ayr›ca kurulum için de sabit disk üzerinde yaklafl›k 50 MB kadar bofl alan gerekecektir. ‹flletim sistemi ise Windows 95 veya sonraki herhangi bir Windows sürümü olabilir. >>> HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 221 <<< FLASH UYGULAMASININ ÖZELL‹KLER‹ GRAF‹K TASARIM Flash ile çal›fl›rken yap›lan ifllemlerden biri grafik tasar›m aflamas› olacakt›r. Bu aflamada özel araç setlerini kullanark çal›flmada kullan›lacak nesnelerin çizimi yap›l›r. Buradaki çal›flma genel olarak herhangi bir resim editörüyle yap›landan çok farkl› de¤ildir. Ekrana bakt›¤›n›zda çizim için kullan›lan araç menüleri dikkatinizi çekebilir. Bu menülerde bulunan pek çok seçenek daha önce Paint ya da benzeri programlarla çal›flm›fl olanlar›n›za yabanc› gelmeyecektir. Çizim yapabilmek için kullan›lan bir dizi arac› ekran›n yan›ndaki kontrol panelinde bulabilirsiniz. Bunlar farkl› flekilleri daha kolay çizebilmenizi sa¤lamak için haz›rlanm›fllard›r. Ayr›ca ön ve arka plan renklerini ayarlayabilece¤iniz renk paletleri de burada yer al›r. Ayr›ca yap›lan çizimleri renklendirmek için de bir dizi araç bulunmaktad›r. D‹⁄ER UNSURLAR Flash sadece resimler de¤il, pek çok di¤er farkl› veri türüyle de çal›flabilmenize imkan sa¤lamaktad›r. Bunlar›n haz›rlanan çal›flma içinde kullan›lmas› ile çok I <INFO > Flash dosyalar› içinde kullan›lacak olan nesneler "File" seçene¤i alt›ndaki "Import" fl›kk› yard›m›yla d›flar›dan al›nabilir. >>> 222 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET farkl› eserler ortaya konabilir. Ne var ki Flash özellikle vektör grafiklerle çizim yapabilen bir editördür ve bitmap resimleri oluflturamaz. Bu yüzden çal›flmada kullan›lacak olan çeflitli formatlardaki bitmap resimlerin d›flar›da haz›rlanmas› ve programa "Import" edilmesi gerekmektedir. Ayn› fley Flash uygulamalar›nda kullan›lacak olan ses dosyalar› için de geçerlidir. Flash MP3, MIDI, WAV ve benzeri biçimlerde kaydedilmifl olan ses dosyalar›n› kullanman›za imkan tan›maktad›r. Ancak bunlar› oluflturmak ya da ifllemek kabiliyetine sahip de¤ildir. O yüzden bu tür ses dosyalar›n›n da önce baflka bir programla haz›rlanmas› ve ondan sonra Flash dosyas› içine "Import" edilerek kullan›lmas› gerekmektedir. CANLANDIRMA Flash ile bir canland›rma haz›rlamak oldukça kolayd›r, bu ifllem için her görüntü karesini tek tek çizmenize gerek yoktur. Flash kendi içinde üç farkl› nesne canland›rma modeline sahiptir. "Movie Clip" verilen nesneyi bir dizi görüntü karesi haz›rlayarak t›pk› film fleridi gibi canland›r›r. Flash ile haz›rlanm›fl çizgi filmlerin üzerinde bu yöntemle çal›fl›lm›flt›r. Di¤er canland›rma türlerinden "Button" ise web sayfalar›nda görülen renkli ve hareketli linklerin haz›rlanmas›nda kullan›l›r. Flash canland›rma ifllemi esnas›nda flekillerin de¤ifltirilebilmesine de imkan tan›r. Bunu vektör grafiklerin kullan›m› sa¤lamaktad›r. Mesela bir kare çok yumuflak bir biçimde bir daireye dönüflebilir. Flash son derece detayl› ve yetenekli bir uygulamad›r. O yüzden tüm olas›l›klar› keflfetmek ve kullanmak hevesli kullan›c›lar›n alt›ndan kalkabilece¤i bir ifltir. Ancak biraz gayretle çok k›sa sürede bu uygulaman›n ustas› olunabilir. >>> INTERNET >>> WEB SAYFASI TASARIMI (ÖZET 2) INTERNET WEB SAYFASI TASARIMI (ÖZET 2) Geçen bölümde bafllad›¤›m›z özete bu say›da devam ediyoruz. BA⁄LANTILAR Buradaki komutlar› kullanarak web sayfalar›n› birbirlerine ba¤lamak mümkündür. Kodlama içinde Hypertext ba¤lant›lar <A> etiketiyle belirtilirler, bundan sonra kullan›lan HREF komutu ise yap›lacak geçifl iflleminin gerçeklefltirilebilmesini sa¤lar. Bir Hypertext ba¤lant›y› oluflturan tüm kodlamalar <A>...</A> komutlar› aras›na yaz›lmal›d›r. Bu ba¤lant›da kullan›lacak olan herhangi bir resim ise <IMG> komutunun yerlefltirilmesiyle harekete geçirilir. E¤er ba¤lant› ayn› sayfadaki bir baflka noktaya yap›l›yorsa burada NAME eki kullan›l›r ve adres belirtilirken "#" iflaretinden faydalan›l›r. Bir Hypertext kodlama sat›r›n›n genel yap›s›: <A href="url" name="isim" title="metin" target="hedef pencerenin ad›" > ...text/IMG... </A> href Hedef ba¤lant›n›n URL’si name Hedef ba¤lant›n›n ad› title Hedef ba¤lant› hakk›nda k›sa bilgi veren metin parças› target Hedef ba¤lant›n›n aç›laca¤› pencere ya da çerçevenin ad›. E¤er bofl b›rak›lm›flsa her zaman yeni browser penceresi aç›lacak demektir. Resim eklemek: HTML belgeleri içindeki resimler <IMG> komutuyla eklenirler ve belgenin bir parças› olmay›p sunucu üzerinde kendilerin ayr›lan klasörde tutulurlar. Burada kullan›lacak resmi belirlemek için SRC ekinden faydalanmak gerekir. <IMG src="url" lowsrc="url" alt="metin" align=[top | middle | bottom | right | left | texttop | absmidlle | baseline | absbottom] width="say›" height=" say›" vspace=" say›" hspace=" say›" border=" say›"> src lowsrc alt Metin içine yerlefltirilecek URL ile ilgili resim URL resim önizlemesi Resmin görüntülenememesi halinde girilecek alternatif metin align width Kullan›lan grafik ö¤enin sayfa içindeki yerleflimini belirleyen parametreler Resim geniflli¤i height vspace hspace Resim yüksekli¤i Resim etraf›ndaki yatay boflluk miktar› Resim etraf›ndaki dikey boflluk miktar› border Resim etraf›ndaki kutunun geniflli¤i HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 223 <<< INTERNET WEB SAYFASI TASARIMI (ÖZET 2) Tablolar: Tablolar bir web sayfas›n›n düzenlenmesi için kullan›l›r. <TABLE> Tablo bafllang›c› <CAPTION> Tablo bafll›¤› </CAPTION> <TR> Sütun bafllang›c› <TH> Sütun bafll›¤› </TH> <TD> </TR> Tablo hücresinin içerik bilgisi </TD> Sütun sonu </TABLE> Tablo sonu Tabloyu oluflturan kodlamalar <TABLE> …. </TABLE> aras›na yaz›lmal›d›r. <TABLE width="say›" cols="sütun say›s›" colspec="tan›mlama" align=[left | right | center | justify] frame=[void | above | below | hsides | rhs | lhs | vsides | box | border] border="say›" rules=[none | basic | rows |cols |all] cellspacing="say›" cellpadding="say›" clear=[left | right | all] nowrap> ...tablo sat›rlar›... </TABLE> width cols Tablo geniflli¤i Toplam tablo sütun say›s› colspec Çeflitli sütunlar›n sayfa içindeki yerleflimi (Örnek: colspec="L8 C20 R50") align Nesnelerin di¤erlerine göre yerleflimi frame D›fl tablo hatlar›n›n görüntülenmesini sa¤layan parametreler border D›fl çerçevenin belirlenmesi rules Tablo içi hatlar›n belirlenmesi cellspacingTablo hücreleri aras›ndaki bofllu¤un belirlenmesi cellpadding Tablo içeri¤i ve hücre duvar› aras›ndaki bofllu¤un belirlenmesi Tablo bafll›klar›: <CAPTION align=[top | bottom | left | right]> ...bafll›k... </CAPTION> align Bafll›k pozisyonunu belirler <TR align=[left | center | right | justify | char] valign=[top | middle | bottom | baseline]> cells </TR> align Metin parças›n›n yerleflimini belirler valign Bu sütundaki hücre içeriklerinin dikey yerleflimini belirler Standard bir hücrenin içeri¤i: <TH align=[left | center | right | justify | char] char="karakter" charoff="karakter kaymas›" valign=[top | middle | bottom | baseline] nowrap bgcolor="renk" width="say›" colspan="sütun say›s›" rowspan="sat›r say›s›" axis="hücre ad›"> ...metin... </TH> <TD align=[left | center | right | justify | char] valign=[top | middle | bottom | baseline] nowrap bgcolor="renk" width="say›" colspan="say›" rowspan="say›"> ...metin... </TD> nowrap Tablo içindeki otomatik s›ralamay› önler bgcolor width Arka plan rengi Tablo geniflli¤i colspan Birlefltirilecek sütun say›s› rowspan Birlefltirilecek sat›r say›s› 224 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET >>> MP3 ÇALICI AYGITLAR MULTIMEDIA VE E⁄LENCE MP3 ÇALICI AYGITLAR MP3 müzik format› bugün her PC’de kullan›lmaktad›r. MP3 müzik format› hakk›nda daha önceki bölümlerde çok detayl› bilgiler vermifltik. Çeflitli multimedya uygulamalarda kullan›lmak için gelifltirilmifl olan bu ses dosyas› format› k›sa sürede özellikle Internet üzerinde ve haliyle tüm dünyada büyük bir kullan›m alan› buldu. Verileri çok fazla kayba u¤ratmadan s›k›flt›rarak saklayabilmesi sayesinde MP3 format›nda kaydedilmifl ses dosyalar› daha öncekilerin harcad›¤› yerin ancak onda birine ihtiyaç duymaktad›r. Veri depolama ortamlar›n›n bedava olmad›¤›n› düflünürseniz bunun önemini daha iyi kavrayabilirsiniz. Özellikle Internet üzerinde bu formatta kaydedilmifl hemen her türden ses ve müzik dosyas›na rastlamak mümkündür. Hatta s›rf bu konuyla ilgilenen siteler de vard›r. MP3 dosyalar›n›n nispeten küçük boyutlar› onlar›n düflük ba¤lant› h›zlar›nda bile nispeten k›sa sürelerde aktar›labilmelerine imkan tan›maktad›r. Ayr›ca MP3 dosyalar›n› dinlemek için ille de önce onlar› indirmek gerekmez, ço¤u yaz›l›m bunlar› Internet üzerinde bulunduklar› siteden çalma yetene¤ine sahiptir. Bu sayede MP3 format›nda kaydedilmifl bir röportaj› web sitesinden "canl›" olarak dinleyebilmek mümkün olmaktad›r. Tabii burada baz› yasal sorunlar da ortaya ç›km›flt›r. Özellikle telif haklar› konusunda yaflanan çekiflmeler zaman içinde ücretsiz MP3 da¤›tan baz› kifli ve kurulufllar›n yasal yapt›r›mlarla karfl›laflmalar›na sebep olmufltur. Ne var ki bu durum MP3 format›n›n yay›lmas›n› ve hemen her alanda kullan›lmas›n› önlememifltir. Mesela art›k pek çok bilgisayar oyununun müzikleri MP3 format›nda haz›rlanmaktad›r. E¤er Internet ba¤lant›n›z yoksa ya da arad›¤›n›z müzikleri MP3 format›nda bulam›yorsan›z, o zaman elinizdeki müzik CD’lerinden kendiniz de MP3 dosyalar› üretebilirsiniz. Internet üzerinde FreeRIP ve benzeri pek çok ücretsiz program bulunmaktad›r. Bunlar sayesinde müzik CD’lerindeki parçalar› bilgisayar›n›zda MP3 format›na dönüfltürmeniz mümkündür. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE 83 <<< MULTIMEDIA VE E⁄LENCE I MP3 ÇALICI AYGITLAR EVDE YA DA ARABADA MP3 format›nda kaydedilmifl müzikleri dinlemek için ille de yan›n›zda bir bilgisayar gezdrimek zorunda de¤ilsiniz. Elektronik cihazlar üreten ço¤u büyük firma bu format›n yay›lmaya bafllamas›n›n ard›ndan çok farkl› yap›lardaki MP3 çal›c› ayg›tlar üretmeye bafllam›fllard›r. Geliflen bilgisayar teknolojisi ile birleflen bu ayg›tlar daha önce hayal bile edilemeyen imkanlar› kullan›c›ya sunmaktad›rlar. Bunlar›n bafl›nda yüksek miktarda veriyi depolamak ve çok uzun süreler için kesintisiz müzik sa¤layabilmek gelmektedir. Mesela Request Multimedia firmas› taraf›ndan gelifltirilen AudioReQuest sistemi evinde MP3 arflivini dinlemek isteyenler için oldukça genifl imkanlar sunmaktad›r. Bu sistem al›fl›lm›fl bir müzik setine benzemektedir ve bu tür bir sistemin yapabildi¤i hemen herfleyi de yapabilmektedir. Ancak sadece müzik CD’lerini çalmakla kalmamakta, aksine bu CD’ler üzerine kay›tl› olan ses dosyalar›n› MP3 format›na dönüfltürebilmektedir. Ayn› zamanda CD üzerine bas›lm›fl MP3 arflivlerini de okuyabilen sistem, bunlar› depolamak için 20 GB kapasiteli bir sabit disk kullanmakta ve Intel Celeron serisi bir ifllemci taraf›ndan idare edilmektedir. Baflka firmalar›n da benzer sistemleri vard›r, hatta baz›lar› DVD-ROM okuyabilme ve yazabilme yetene¤ine de sahiptir. Mesela Samsung bu türden geliflmifl bir müzik sis- <INFO > MP3 format›n›n yay›lmas› al›fl›lm›fl müzik pazar›n› da derinden etkilemifltir. Yak›n bir zamanda Kaset ve CD gibi kay›t medyalar›n›n tamamen ortadan kalkmas› ve yerlerini Internet üzerinden da¤›t›m ya da yay›na b›rakmas› beklenmektedir. >>> 84 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE temi üretmektedir. Ayr›ca otomobillerde kullan›lmak için üretilmifl benzer sistemleri de piyasada bulabilmek mümkündür. Yüksek kapasiteli sabit disklerle donat›lan bu cihazlar özel olarak tasarlanm›fllard›r ve sars›nt› ya da hararet gibi bir otomobilde karfl›lafl›labilecek sorunlara karfl› dayan›kl›d›rlar. Ev ya da araba d›fl›ndaki ortamlarda da müzik dinlemek isteyenler ise tafl›nabilir cihazlardan birini seçmelidirler. Neyse ki bu konuda piyasada pek çok seçenek vard›r ve ihtiyaca uygun bir cihaz bulmak pek sorun de¤ildir. Pek çok firman›n tafl›nabilir MP3 çal›c› cihaz tasar›mlar› vard›r, ve bunlar farkl› yeteneklerle donat›lm›fllard›r. >>> MP3 ÇALICI AYGITLAR MULTIMEDIA VE E⁄LENCE a¤›r olmas›d›r. Ayr›ca 500 USD civar›ndaki fiyat› da ço¤u kullan›c› için bir hayli yüksektir. Daha ucuz ve hafif bir cihaz arayanlar için Teac MP-3000 önerilebilir. Yaklafl›k kredi kart› boyutlar›nda olan bu ayg›t 64 MB kapasiteli sabit haf›zaya sahiptir ve 1 saatlik müzik depolayabilmektedir. Düflük enerji tüketimi sayesinde yaklafl›k 8 saat pil ömrü bulunan Teac, üzerindeki mini mikrofon sayesinde ayn› zamanda ses kay›t cihaz› olarak da kullan›labilmektedir. SAB‹T HAFIZALI C‹HAZLAR Tafl›nabilir MP3 çal›c› ayg›tlardan bir k›sm› "sabit" diyebilece¤imiz bir haf›za tasar›m›na sahiptirler. Bu gibi tasar›mlar t›pk› ev ya da araba sistemlerinde oldu¤u gibi cihaza entegre edilmifl bir sabit diske sahiptirler. Çal›nacak müzik parçalar› bu sabit disk üzerine kaydedilirler ve gerekti¤inde bunlar› silip yerlerine yenilerini kaydetmek de mümkündür. Bu sistemlerde bulunan sabit diskler genellikle cihaz içine entegre edilmifl olduklar›ndan bunlar› yerlerinden sökmek mümkün de¤ildir. Ancak zaten genellikle oldukça yüksek depolama kapasitesine sahip olduklar›ndan buna pek lüzum olmamaktad›r. Bu tür tafl›nabilir ayg›tlara verilebilecek en iyi örneklerden biri, yak›n zamanda Creative Labs taraf›ndan piyasaya sürülen Nomad Jukebox adl› cihazd›r. Bildi¤iniz gibi Creative Labs özellikle PC donan›mlar› üreten bir firmad›r. PC’lerde bir standard haline gelen ses kartlar› sayesinde bilgisayar dünyas›n›n en büyük kurulufllar›ndan biri haline gelmifltir. Ancak sadece PC donan›m› üretmekle yetinmeyen firma en bafl›ndan beri tafl›nabilir MP3 çal›c› cihazlar› da tüketicilere sunmaktad›r. ‹flte bu ürünlerin en yeni ve geliflmifllerinden olan Jukebox, gümüfl-mavi rengi ve yuvarak hatl› tasar›m›yla oldukça çekici bir cihazd›r. Cihaz›n içine entegre edilmifl olan 6 GB kapasiteli bir sabit disk sayesinde Jukebox kullan›c›s›na yaklafl›k 100 saatlik müzik depolama imkan› sunmaktad›r. WAV, WMA ve benzeri MP3 harici ses dosyas› formatlar›n› da çalabilen cihaz, herhangi bir bilgisayardan veri alabilmekte, ancak malesef geri aktaramamaktad›r. Dört adet flarj edilebilir pille çal›flan cihaz›n belki de en kötü yan› bu tür bir ayg›t için biraz fazla CD ÇALICI AYGITLAR Y›llar önce Sony taraf›ndan ilk Discman iyasaya sürüldü¤ünden beri, tafl›nabilir CD çal›c› ayg›tlar oldukça yayg›n cihazlar olagelmifllerdir. fiimdilerde ise MP3 format›n›n yay›lmas›yla birlikte bu tür cihazlar›n tasar›mlr›nda da belirgin bir de¤iflim yaflanmaktad›r. Üstelik bu tür cihazlar genellikle müzik dosyalar›n› do¤rudan CD üzerinden okuduklar›ndan, baflka herhangi bir veri depolama donan›m›na ihtiyaç duymamakta, bu yüzden benzer cihazlar›n neredeyse yar›s› fiyat›na üretilebilmektedirler. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE 85 <<< MULTIMEDIA VE E⁄LENCE MP3 ÇALICI AYGITLAR Bu tür ayg›tlara örnek olarak Rio firmas› taraf›ndan piyasaya sürülen Rio Volt modeli tafl›nabilir MP3 çalar› gösterebiliriz. Bu cihaz görünüm olarak al›fl›lm›fl disk-çalar ayg›tlardan farkl› de¤ildir. Ne var ki sadece müzik CD’lerini de¤il, MP3 dosyalar› içeren CD’leri de okuyabilmektedir. Ayr›ca içerdi¤i özel bir sistem sayesinde MP3 dosyalar›nda bulunan ID3 etiketlerini de okuyabilen cihaz, çal›nmakta olan parçayla ilgili buradan ald›¤› bilgileri LCD ekranda kullan›c›ya gösterebilmektedir. ‹ki adet AA pil kullanan cihaz›n yaklafl›k 15 saat boyunca kesintisiz çal›flabilmesi mümkün olmaktad›r. Normalde bir CD üzerinde yaklafl›k 10 saatlik MP3 depolanabildi¤ini düflünürsek bu az bir zaman say›lmaz. Bu cihaz› piyasada yaklafl›k olarak 170 USD civar› fiyatla bulabilmek mümkün olmaktad›r. Bu türden bir baflka cihaz da Pine D’music SM300T modelidir. Bu cihaz da CD-R ve CDRW üzerine kaydedilmifl MP3 dosyalar›n› ve standard müzik CD’lerini okuyabilmektedir. Maalesef bu ayg›t MP3 kimlik bilgilerini okuyamamaktad›r ve pillerini de yaklafl›k olarak 6 saat içinde tüketebilmektedir. Ancak fiyat› çok daha düflüktür ve piyasada 130 USD civar›ndan sat›lmaktad›r. ÇIKARILAB‹L‹R HAFIZALI C‹HAZLAR Ç›kar›labilir haf›za kartlar› (Memory Card) uzun bir süredir tafl›nabilir cihazlarda kullan›lmaktad›rlar. Dijital foto¤raf makinelerinden palm bilgisayarlara kadar her yerde rastlayabilece¤iniz bu kay›t ortamlar› ayn› zamanda tafl›nabilir MP3 çal›c› ayg›tlarda da kullan›lmaktad›rlar. Sony ve Panasonic firmalar› bu kartlar› kullanan son derece küçük cihazlar› piyasaya sürmüfllerdir, ancak bunlar›n fiyatlar› bir hayli yüksek oldu¤undan çok büyük ra¤bet görmemifllerdir. Alternatif olarak Iomega taraf›ndan üretilen 5 santim boyundaki "Click!" adl› özel diskleri kullanan cihazlar› da piyasada bulabilmek mümkündür. Sensory Science firmas›n›n Rave MP 2300 modeli cihaz› bu diskleri kullanmaktad›r. Yaklafl›k 10 USD fiyatla sat›lan bu diskler 40 MB civar› veri depolayabilmektedirler. Iomega firmas›n›n da benzer bir MP3 çal›c› ayg›t› piyasadad›r. Bu cihazlar çok daha ucuza üretilebilmektedirler ve yabanc› ülkelerde oldukça yay›lm›fl durumdad›rlar. Yak›n gelecekte pek çok baflka cihaz›n MP3 çalabilme kabiliyetine kavuflaca¤› düflünülmektedir. Daha flimdiden Siemens ve Sony gibi firmalar MP3 çalabilen cep telefonlar›n› üretmifllerdir, ancak fiyatlar›n yüksek olmas› henüz bunlar›n yay›lmas›n› yavafllatmaktad›r. >>> I <INFO > Cep telefonlar›na MP3 çalar entegre edilmesi nispeten hofl bir yenilik gibi gözükse de, fiyatlr›n yüksek olmas› kullan›c›lar› cayd›rmaktad›r. Siemens taraf›ndan üretilen bu tür telefonlar›n maliyeti yaklafl›k 600 USD civar›ndad›r, ayr›ca kullan›lan haf›za modülleri de 100 USD dolay›nda fiyatlarla sat›lmaktad›r. Bu da ço¤u kullan›c› için oldukça yüksek bir rakamd›r. >>> 86 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE >>> ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (11) PÜF NOKTASI ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (11) DOSYA UZANTILARI Daha önceki bölümlerde dosya uzant›lar›ndan detayl› olarak bahsetmifltik. Bir dosya uzant›s›, dosya ad›n›n sonuna gelen ve onun türünü belirten üç harfli bir ektir. Bu eke bakarak dosyan›n türünü ve onu ifllemek ya da çal›flt›rmak için ahngi yaz›l›m›n gerekti¤ini anlayabilirsiniz. Normalde Windows iflletim sistemi kullan›c›ya her zaman için bu dosya eklerini gösterir. Ancak bazen bu can s›k›c› bir fley de olabilir. Mesela dosya türlerini simgelerinden tan›yabiliyorsan›z genellikle bu ekleri görmenize gerek yoktur. Ayr›ca dosyalar›n adlar›n› de¤ifltirirken fark›nda olmadan bu eki silmek sorunlara yol açabilir. E¤er isterseniz iflletim sisteminin bu ekleri saklamas›n› sa¤layabilirsiniz. Öncelikle "Bafllat" tuflu menüsünden "Ayarlar" seçene¤ine girin. Bunun alt menüsünde yer alan "Klasör Seçenekleri" fl›kk›na t›klay›n. "Görünüm" bafll›kl› k›s›mdaki listeden "Bilinen dosya türleri için dosya uzant›lar›n› gizle" seçene¤ini bulun ve iflaretleyin. Sonra uygun flekilde diyalog penceresini kapat›n. Bundan sonra Windows tan›mlayamad›¤› dosya türleri haricinde kalanlar›n uzant›lar›n› görüntülemeyecektir. m›na girin. Burada birkaç seçenek bulunmaktad›r, alt tarafta yer alan "Ö¤e" bafll›kl› sat›rdan "Simge aral›¤›" fl›kk›n› bulun. Bunun iki türü vard›r, yatay ve dikey. Her ikisi de simgeler aras›nda b›rak›lan bofllu¤un miktar›n› ayarlar. Bunlardan birini seçtikten sonra yan taraftaki "Boyut" adl› sat›r›n aktif hale geçti¤ini göreceksiniz. Bu sat›rdan bir de¤er girerek bofllu¤u ayarlayabilirsiniz. Buradan girece¤iniz de¤erin "nokta" baz›nda hesapland›¤›n› unutmay›n. Gerekli ayar› yapt›ktan sonra "Uygula" tufluna basarak de¤iflikli¤i geçerli k›labilirsiniz. ÖZEL KARAKTERLER Microsoft gelifltirdi¤i yaz›l›mlara her zaman yeni birfleyler katmaya özen gösterir. Bu her seferinde pek baflar›l› olmasa da, zaman zaman iyi sonuçlar verebilen bir çabad›r. Bu tür bir çaban›n S‹MGELER Masaüstünüzü kaplayan k›sayol ve uygulama simgelerinin daha az yer kaplamas›n› isterseniz yapabilece¤iniz özel bir ayar mevcuttur. Bu ayar sayesinde simgeler aras›nda b›rak›lan bofllu¤u diledi¤iniz gibi ayarlayabilir, onlar›n daha s›k ya da daha gevflek bir düzende görüntülenmesini sa¤layabilirsiniz. Öncelikle masa üstüne sa¤ fare tufluyla t›klay›n ve aç›lan menüden "Özellikler" fl›kk›n› seçin. Aç›lacak olan diyalog kutusu içinde "Görünüm" k›s- HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PÜF NOKTASI 29 <<< PÜF NOKTASI ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (11) DAHA HIZLI YAZAB‹LMEK Word 97 ile çal›fl›rken normalden çok daha h›zl› bir biçimde yazabilmek ister misiniz? Bunu yapman›n çok ilginç bir yolu vard›r. Bu yöntem özellikle karmafl›k terimlerle ya da yaz›lmas› güç yabanc› kelimelerle dolu bir metinle çal›fl›rken normalden çok daha h›zl› yazabilmenize imkan tan›yacakt›r. 30 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PÜF NOKTASI BELGE fiABLONLARI Bir Word belgesi taraf›n›zdan yap›lan pek çok ayar› ve özel flablonlar› da kaydeder. Bu flablonlar ".dot" ekiyle kaydedilir ve içinde belgenin genel görünümünü belirleyen tüm parametreler mevcuttur. Ancak yeni bir belge açt›¤›n›zda Word standard bir ayar kullan›r ve bunu "Normal.dot" olarak kaydeder. Burada önceden haz›rlam›fl oldu¤unuz hiçbir makro ya da flablona yer verilmez. E¤er yeni bir belgenin içinde önceden haz›rlanm›fl baz› kal›plar› kullanmak isterseniz, o zaman bunu "Düzenleyici" uygulamas› yard›m›yla "Normal.dot" içine aktararak yapabilirsiniz. Bu uygulamay› çal›flt›rmak için "Araçlar" seçene¤i menüsünden "fiablonlar ve Eklentiler" fl›kk›na t›klay›n. Aç›lan diyalog penceresi içinde "Düzenleyici" tufluna bas›n. Aç›lan yeni diyalog penceresi içinde iki bölüm vard›r. Soldaki bölümde o an aç›k bulunan belge içindeki geçerli kal›plar›n bir listesini görebilirsiniz. "Kopyala" tuflu yard›m›yla bu kal›plar› sa¤daki pencerede yer alan "Normal.dot" içine aktar›n. ‹fllem bittikten sonra da "Kapat" tuflu yard›m›yla pencereden ç›k›n. KAYIT TUTMAK Windows iflletim sisteminin en temel uygulamalar›ndan biri olan Not Defteri asl›nda oldukça basit bir metin editörüdür. Bununla beraber HTML dilinde kodlama yapmak gibi pek çok önemli konuda kullan›c›ya yard›mc› olabilecek kapasitededir. Bu uygulaman›n pek bilinmeyen bir baflka özelli¤i daha vard›r, bu bilhassa yapt›¤› iflleri bir metin belgesi içine not etmek durumunda olanlar›n çok ifline yarayabilir. E¤er isterseniz Not Defteri açt›¤›n›z metin belgesi içinde düfltü¤ünüz notlar›n alt›na otomatik olarak tarih ve zaman› kaydedebilir. Bunu yapabilmek için öncelikle "txt" format›nda yeni bir metin belgesi aç›n. Belgenin en bafl›na ise t›rnak iflaretlerini kullanmadan ".LOG" yaz›n. Bundan sonra metin içinde ne zaman ENTER tufluna basarsan›z, yazm›fl oldu¤unuz sat›r›n alt›na saat ve tarih bilgisi otomatik olarak kaydedilecektir. >>> sonucu olarak Intellisense teknolojisi ortaya ç›km›flt›r. Bu teknoloji asl›nda arka planda çal›flan özel bir programd›r ve Word gibi metin editörleriyle çal›fl›rken çok yard›m› dokunabilmektedir. Bunun yapt›¤› ifl siz yazarken ne yazd›¤›n›z› tahmin etmek v size yard›mc› olmakt›r. Bunu kullanarak Word içinde baz› özel karakterleri araç çubu¤undaki seçeneklerle u¤raflmadan h›zl› bir biçimde yazabilmek mümkündür. Mesela belge içinde "-->" yazarsan›z, Word bunu "‡" iflareti ile de¤ifltirecektir. Bu flekilde pek çok özel karakteri yazabilirsiniz. Öncelikle "Araçlar" seçene¤inden "Otomatik Düzelt" fl›kk›na t›klayarak ilgili diyalog penceresine girin. Buradaki komut sat›r›ndan yazmak istedi¤iniz terim ya da kelime için basit bir k›saltma girin. Karfl›s›na da otomatik olarak yerine konacak olan de¤eri, yani as›l kelimeyi girin. Bundan sonra "Ekle" tufluna basarak bunu listeye ekleyin. Art›k ne zaman o k›saltmay› yazarsan›z, Word bunu otomatik olarak asl›yla de¤ifltirecektir.