İÇİNDEKİLER
Transkript
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER Önsöz 17 MUTLULUK VE ACI Nasıl yaşıyoruz? Seyirci Kalma Etkisi Hiçbir şey duymamak, görmemek ve yapmamak Peltzman Etkisi Neden kazaların sonu gelmiyor? 25 28 Evden İşe, İşten Eve Amnezisi Evden işe, işten eve gitmek insanı neden hasta ediyor? 31 Lastik Bant Etkisi Nezle bizi neden hep hafta sonlarında bulur? 33 Tatil Etkisi Uzun molalar insanı neden aptallaştırır? Kokteyl Parti Etkisi 35 Gürültülü ortamlarda diğer insanları nasıl duyabiliyoruz? 38 Esneme Etkisi Bu refleks neden bulaşıcıdır? 40 Barnum Etkisi Yıldız falları ve diğer şarlatanlıklar nasıl işe yarıyor? Walkman Etkisi 43 Müziği kulaklıkla dinlemeyi neden bu kadar seviyoruz? 46 Dalai Lama Etkisi Her ziyaretinden sonra ekonomi zarar görüyor! Gore Etkisi 48 Tatil başlar başlamaz hava bozuyor'. 49 http://d-nb.info/1077828934 Sürpriz Etkisi îlki farklı olur, ikincisinde ise hiç akla gelmeyen olur 51 Özetle 'İŞTE BU!' Etkileri... 52 HAYATA DAİR Nasıl hissediyoruz? Katarsis Etkisi Neden ağlıyoruz? ! İyi Hisset - İyi Davran Fenomeni Keyifli olduğumuzda neden yardıma hazır oluyoruz? Gülümseme Maskesi Sendromu 57 59 Fazla gülmek neden zararlı? Macbeth Etkisi 62 El yıkamak neden vicdanı rahatlatır? 65 İmpostor* Sendromu Bazıları neden başarıyı kabullenemez? 67 Spot Işığı Etkisi Hata yapmak neden önemsizdir? Pratfall" Etkisi Küçük hatalar insanı neden çekici kılar? 70 72 Underdog"* Etkisi Kalbimiz neden mazlumlar için çarpar? Lusifer Etkisi 74 Hepimizin içinde kötülük gizlidir YoYo Etkisi 77 Diyetten sonra neden kilo alınz? 80 (İng.) Hilekâr. (ç.n.) (Lng.) Kötü sürpriz, (ç.n.) (İng.) Mazlum, (ç.n.) Roseto Etkisi Ömrümüzü nasıl uzatabiliriz? 81 Özetle 'İŞTE BU!' Etkileri 85 İNSAN DOĞASI Nasıl âşık oluyoruz? Midıelangelo Etkisi Partnerler neden birbirlerine iyi etki eder? 91 Westermarck Etkisi Neden eski dosttan sevgili olmaz? 92 Valins Etkisi Erkeklerde uyarılma görecelidir! 95 Romeo-Jülyet Etkisi Komşunun tavuğu neden komşuya kaz görünür? 97 Noel Etkisi Uzaktan sevmek neden zordur? 99 Coolidge Etkisi Erkekler neden aldatır? 101 Özetle 'İŞTE BU!' Etkileri 105 EKMEK VE OYUNLAR' Nasıl tüketiyoruz? Çapa Etkisi Satıcılar sizi tezgâha nasıl çeker? 109 Eski Roma'da Augustus döneminde halk gladyatör oyunlarım, yaşamsal öneme sahip ekmek ihtiyacının yanında en önemli gereksinim olarak görmeye başladı ğında "portem et circences" (ekmek ve oyun) ifadesi bu oyunların Roma halkı için vazgeçilmez olduğunu belirtmek için kullanılmıştır, (ç.n.) Karşıtlık Prensibi Kötü haberler nasıl çabucak iyi etki eder? 112 Reaktans' Etkisi Bir şey ne kadar baştan çıkanaysa o kadar fazla isteriz 115 Framing" Etkisi Kazanmak ya da kaybetmek neden görecelidir? 118 Sıfır Fiyat*" Etkisi Tuzak fiyat tekliflerine dikkat! 119 Karşılıklılık Etkisi Bize bağışta bulunan kişiye karşı neden kendimizi borçlu hissederiz? 121 Endowment"" Etkisi Bize ait olan şeyin değerini hemen yükseltiriz 124 Baş Harf Etkisi Neden adımızın baş harfini içeren şeyleri tercih ederiz? 126 Soru Etkisi Bu metni okuyacak mısınız? 128 Decoy***" Etkisi Zor kararlarda neden bir alternatife gerek duyulur? 130 Değer Etkisi İyi tavsiyeler neden hep pahalıdır? 131 Asimilasyon Etkisi Markalar neden baştan çıkarıcıdır? 134 Veblen Etkisi Bir şey ne kadar pahalıysa, satın almayı o kadar fazla tercih ediyoruz * Dirençle ilgili matematiksel bir terim, (ç.n.) ** (İng.) Çerçeveleme. Burada.vurgulama, ifade etme anlamında, (ç.n.) *** (İng.) Sıfır fiyat, (ç.n.) **** (İng.) Sahiplik, (ç.n.) ***** (İng.) Yemleme, tuzak, (ç.n.) 136 Diderot Etkisi Lüks ürünlere neden bu kadar düşkünüz? 139 Mere-Exposure Etkisi* Gizli reklam neden bu kadar çok işe yarar? 142 Uyku Etkisi** Reklamların yalanlarına neden kanarız? 144 Halo " Etkisi Vardığımız yargının manipüle edilmesi ne kadar kolay? 147 Duvar Rengi Etkisi San odaları neden daha fazla severiz? 149 Nominal Değer Etkisi Para neden parmaklarımızın arasında eriyip gider? 153 Özetle 'İŞTE BU!' Etkileri 156 BİÇİM VE TARZ Nasıl düşünüyoruz? Flynn Etkisi İnsan gittikçe daha mı zeki oluyor? 163 Yedi Fenomeni Neden sekiz şeyi aklımızda tutamayız? 164 Unutma Etkisi Tam öğrenmişken neden yeniden unutuyoruz? 167 Restorff Etkisi Dikkat çekici olanı akılda daha iyi tutuyoruz! * 171 (İng.) Salt maruz kalma etkisi - Belli bir uyarıcıya tekrar tekrar maruz kalmanın, o uyarıcıya karşı daha olumlu bir tutuma yol açması eğilimi. Reklamcılıkta 'Bir şeyi (insanı, nesneyi, yeri) ne kadar çok görürsek, o şeyden o kadar çok hoşlanırız' ilkesiyle açıklanabilen bu eğilimden yararlanılır, (ç.n.) ** (İng.) Uyuyan, (ç.n.) *** (İng.) Hale, ışık halkası, (ç.n.) Yenilik Etkisi Hafızada kalan şey 172 Stroop Etkisi Neden anlamadan okuyoruz? 174 Hindsight* Etkisi Bir şeyleri öngörebilenler hep akıllı olanlar mıdır? 176 Bovvery El" Etkisi Neden varolmayan şeylerin sesini duyarız? 179 Stroboskop " Etkisi Araba ileri doğru giderken tekerlekler neden geri geri dönüyormuş gibi görünür? 182 Plasebo Etkisi Etkisi olmayan şey nasıl etkili oluyor? Teksaslı Keskin Nişancı Etkisi 185 Neden olmayan örnekleri tanımaya çalışırız? 187 Dizi Yasası Tesadüf mü yoksa daha fazlası mı? 190 Warnock Çıkmazı Yok sayılmak neden kötü değildir? 192 Özede 'İŞTE BU!' Etkileri 195 OLDUBİTTİ Nasıl karar veriyoruz? Karar Verme Paralizi Gerektiği halde neden karar veremiyoruz? 201 * (İng.) Geri görüş önyargısı, (ç.n.) " (İng.) Elevated railroad- Yol üstündeki köprüden geçen demiryolu, (ç.n.) *** Aşırı hızlı dönen ya da hareket eden cisimlerin hıklarım hesaplamak için kullanılan elektronik alet. (ç.n.) Doğrulama Eğilimi Bir kez yerleşen fikirler neden nadiren değişir? Semmelvveis Etkisi İlerlemeleri neden reddederiz? Kendine Fazla Güvenme Etkisi Neden kendimizi gözümüzde büyütürüz? Kuleshov Etkisi Gözler kararlan nasıl etkiler? Yoldan Çıkma Etkisi 203 206 210 213 Neden bilinçsizce suç işleriz? Monty-Hall ikilemi 215 Kararları gözden geçirmek neden yararlıdır? Azınlık Etkisi Azınlıklar neden genelde güçlüdür? Abilene Etkisi Düşüncelerimizle davranışlarımız arasında 216 neden hep bir uyuşmazlık vardır? Gerekçe Etkisi 220 "Çünkü" sözcüğü neden bu kadar güçlüdür? Tekrarlama Etkisi Bir sözü ne kadar sık duyarsak ona o kadar fazla inanırız! Mavi-Yedi Fenomeni Neden herkes aynı sayıyı ve rengi seviyor? Catdı-22 Fenomeni 224 Bazı problemler neden çözümsüz kalır? 229 Özetle 'İŞTE BU!' Etkileri 232 219 225 227 KAFA PATLATMACA Nasıl öğreniyoruz? Efor Etkisi Övülmek neden bazen zarar verebiliyor? 237 Balık Havuzu Etkisi Yetenekli çocukların neden yarışmaya ihtiyacı yoktur? 239 Öğrenme Etkisi Sınava az bir zaman kala ders çalışmak neden daha verimlidir? ...242 Mozart Etkisi Klasik müzik neden zekâ geliştirmiyor? 243 Özcttüa 'İŞTE BU!' EttUdleri 246 YER VE MEKÂN Nasıl çalışıyoruz? Su Sebili Etkisi Dedikodu üretkenliği neden artırıyor? Bozulma Etkisi Ödüller motivasyonu neden yok ediyor? 251 253 Yardım Etme Sendromu Hayır demek neden bu kadar zor? Mona Lisa Sendromu 255 Nazik iş kadım neden sömürülür? Grup Etkisi Gruplar neden çok az bilgi paylaşır? 260 Ringelmann Etkisi Takım oyunlarında neden kaytarılır? 263 266 Üstün Nitelik Etkisi ikinci sımf yöneticilerin çalışanları neden üçüncü smıf olur? Tina Prensibi Neden vurucu cümlelerin tuzağına düşeriz? 268 270 Matilda Etkisi Bilim kadınlarının işi neden zordur? 273 Süperstar Etkisi Neden kendi gözümüzü korkuturuz? 275 N Etkisi Fazla rekabet motivasyonu neden azaltıyor? Zeigarnik Etkisi Tamamlanmamış işler neden hafızada kalır? 72 Saat Kuralı Neden hemen işe koyulmalıyız? Erteleme Etkisi Neden çok az şeyi kuralına uygun yaparız? Kırık Pencere Etkisi Kaos neden artar? Parkinsoncu Yasa Neden hep son saniyeye dek bekleriz? Artık Hiç Fark Etmez Etkisi Zaman sının neden bazen önemsizdir? Ösettl® 'İŞTE BUJ!' EftMleırî 281 282 284 286 289 292 294 295 EŞİ BENZERİ YOK Nasıl işbirliği yapıyoruz? Yakınlık Etkisi Dostluklar nasıl oluşuyor? Ben Franklin Etkisi Yapılan iyilikler neden hoşumuza gider? Bukalemun Etkisi Bizi taklit eden insanları neden severiz? Takipçi Etkisi Neden manipüle ediliriz? Hatalı Uzlaşma Etkisi Başkalarıyla ilgili neden hep aldanırız? Domino Etkisi Davranışlarımız neden bulaşıcıdır? Özetil® 'İŞTE BU!' EftHlcırii 301 302 304 308 311 313 315 SINIFLAR VE İSİMLER Nasıl kazanıyoruz? Marshmalloıv Etkisi Pes etmek ve başarmak neden iç içedir? Hawthome Etkisi 319 Neden düşündüğümüzden fazlasını yapabiliriz? 10.000 Saat Kuralı 321 Egzersiz yapmak inşam nasıl ustalaştırır? İşte Bu! Etkisi 324 Neden bazen her şey birbiriyle uyuşur? Raikov Etkisi 327 Biraz taklit nasıl başarı sağlar? Andorra Etkisi Kadınlar neden inadına park edebilir ve erkekler de dinleyebilir? 332 334 Pygmalion Etkisi Neden düşündüğün kişiye dönüşürsün? 338 Süperstar Teorisi Zenginler neden hep daha da zengin olur? Matta Etkisi 340 Başarı ve başarı şansı neden el eledir? Alışkanlık Etkisi 343 Tolerans neden kariyer düşmanıdır? Doğum Sırası Etkisi 346 Kardeşler karakteri nasıl etkileyebilir? 348 Dunning-Kruger Etkisi Neden başarısız oluyoruz? Kobra Etkisi 349 İyi niyetle düşünülen şeyin sonu neden sıklıkla daha kötü biter? Yumuşak şekerleme, (ç.n.) 351 Murphy Yasası Neden kötü gidebilecek her şey kötü gider? 353 Sunum Etkisi En önemli anda neden çuvallarız? 355 Özetle 'İŞTE BU!' Etkileri 357 KİLİT VE KAFES Medya bizi nasıl etkiliyor? Medya Düşmanlığı Etkisi Medyayı neden yargılıyoruz? 363 CSI Etkisi Polisiye diziler mahkeme kararlarını nasıl etkiliyor? 365 Werther Etkisi İntihardan söz etmek neden sakıncalı? 367 Streisand Etkisi Karşı koymak neden boşadır? 370 Clooney Etkisi Seçkinleri neden çekici buluruz? 372 Dünya Küçük Fenomeni 2.0 Neden herkese en fazla altı bağlantı üzerinden ulaşılabilir? 373 Proteus Etkisi Sanal avatarlar davranışlarımızı nasıl değiştirir? 376 Özetle 'İŞTE BU!' Etkileri 380 Teşekkür 381 Kaynakça 382 Elektronik Kaynakça 383