uini pciliu eeKANrtGr Mesleki ve TeknLik E[itim Genel Miidtirltilii
Transkript
uini pciliu eeKANrtGr Mesleki ve TeknLik E[itim Genel Miidtirltilii
T.C. _. uini pciliu eeKANrtGr Mesleki ve TeknLik E[itim Genel Miidtirltilii Sayr : 907 57378-136-E.1 129834 01.02.2016 Konu : Beslenme Dostu Okullar DAGI'TIM YERLERiNE itgi tarihli "lleslenme D)ostu Okullar Programr igbirlifi" Protokoli.i. b) Safhk Bakanhj]r (Tiirkiye Halk Sa[hfr Kurumu) 07.01 .20Iti tarihli ve 92t483771 : a)20.09.2013 321126 sayrh yaztsr. Utt<e genelinde okullardaki olrencilerin, saflrkh beslenme ve hareketli ya$am konularrnda tegvik edilmesi ve bu konuda yaprlan iyi uygulamalann desteklenmesi ile okul salh[rnrn geligtirilmesi arniacryla Milli EEitim Bakanhfr ve iSalhk Eakanhlr arasrnda 2010 yLlrnda imzalanan ve 1013 yrhnda rcvize edilen ve http://okulsagligi.meb.gov.trl WEB siryfasrnda yer aTan ilgi (a) protokolle; Milli Egitim Bakarrh[rna balh resmi ve <izel her derece ve tiirdeki okul/krirumlarrnda Beslenme Dostu Okullar Programt yiinitiilmektedir. hinden bugiine kadar iller bazrnda yaprlan I sertifikasr ile odtillendirilen okul sayrsr ilgi Beslenme Dostu Okul bulunmadt[t ve bazr u tespit edilmigtir. Salhk Bakanhlr i$birtifinde ytiriittti[iimiiz Beslenme Dostu Olaul Prograrnlnln verimli siirdtiri.ilebilmesi ve beslbnme dostu okuLl sertifikasr alan okul saylsmln artrnlmast amacryla, ilgi (a) iqbirlifi protokolii kapsamrnda; il miidtirltiliiniizde yer alan koordinator i1 miidiir yardrmcrsr/gube mtidiiri.i've denetim ekibinde yer alan personel, halk sa[h[r miidi.irlti[rindeki koordinatcjr gube miidiirii ve denetim ekibiyle birlikte yaprlacak gahgma ile okul uriidiirlerinde Beslenmf Dostu Okul I'rogramlna yonelik llarkrndahk artrtct faaliyetlerin planlanmastve 2016 yrll hiedeflerinin ek listede belirtilen "Bakanhk 2016 Yrh Hedefi Okul Clncesi/ilkokul Okul Sajrsr (ltesmi/Ozel)", "Bakanhk 2016 Yrh Hedefi Ortaokul Okul Sayrsr (I{esmi/Ozel)" ve "Bakalrhk 2016 Yrh I{edefi Lise Okul Saytsr (Resmi/Ozel)" bohimlerinde hedeflenen sayrlara ulagilmasr igin gerekli hassasiyetin gdsterilmesi hursusunda bilgilerinizi ve gerefiini arul nca ederim. Osman Nuri GULAY Bakan a. Genel Miidtir V. E)k: Tablo (1 sayfa) Dalrttm: Bilgi: Salhk Bakanhlrna (Tiirkiye Halk Salrh[r Kurumu) Ciereli: EtPlanr Atatiirk Blv. 06648 KrzrlayiAN['AR Aynntrh bilgi igin: O$renci ipleri ve Sosyal Etkinlikler Daire Bagkanhfir d Tel: (0 3l2) 4l':\ 12 45 Faks : (0 3 12) 425 19 67 Elcktronik A!: lvrvw.nrcb.gctv.tr e-posta: mte_ogrenciisleri Bu evrak siivenli elektronik irrza ile i . http://evraksorgu.rneb.gov.tr aclresinden 087l-f24e-35c6-8641l1ca1 kodu ile teyit edilebilir. T.C. SAGLIK BAKANLNGI Unrivn HALK slcr,rcr KURUMU oenzirE. nlvAtgnr vE METABoT,iK H, srAl,rKI,an oliRB BAgKANT.TGI ir,n rtc. vrnsr.Br(i vb lnir-,,r,t nciriM BAKA.Nl,rcl rnrxix ncirrvr cENEL MUIDURL,UGU ARASINDA YAPILAI{ Dosru oKULLAR PRoGIIAMT" i$ ninlici pnoroxor,t-r "BESLENME Temmuz-2013 T.C. SAGLIK BAKANI,IdI rUmiyn HALK s,q.cltcI KURUMU onnzitE, liv,lnr[r ve ME'rABOr-ir HASTALIKL,In nAinn naSrnNr,rGI ILE unsln5i r.c. nrilli ncirivl ve TEKNIK saKANr,rdr ncirinr cENEL rvrUnuruUctt AIIASINDA YAPILAN ..BESL,ENME DOSTU OKULLAR PROGRAMI'' i$ sinr,ici pnoroxor,u Tararflar Madde 1- Bu Ppotokbltin taraflarr T.C. Saghk Bakanhgr ve T.C. Milli Bgitim Bakanhfir,drr Tanrmlar Madde 2- Bu Piotokplde gegen; SB T.C. Saghk Bakanhprnr THSK Ttirkiye Halk Sa[hg Kurumunu, MEE T.C. Milli Egitim Bakanlh[mr, MTEGM Milli E[itim Bakanh[r, Mesleki ve Teknrik E[itim Genel Mtidiirltiptinti, Okul T.C. Millti E[itim Bakanh[r'na bagh anaokulu, ilkokul,, ortaokul 've liselerri, Denetim ekibi I{alk Saflrg Miidiirlti[ii Bulagrcr Olmayan Flastahklar, P'rogramlar ve Kanser Birimi (Obezite, Diyabet ve Metabolik Flastahklar Birimi) Sorumlusu ve/veyapersonelinden 2 kigi, il Milli B[itim Miidi.irliiklerinden 2 kiqinirr (il milli e[itim mtidi.irli.i[tinden katrlacak I kigi ile okullarda beslenme il efiitimcisi olan 1 kigi; beslenme il e[itimcisi bulunmayan yerlercle ise il Milli efiitim miidi.irliiSi.intiLn uygun gorece[i konuyla ilgili bir personel) katrhmr ile olugtumlacak toplam 4 kiqilik denetim ekibini. AmaE Madde 3- Bu piroto(olriin amacl; iilke genelinde Milli Efitim l]akanh[r'na ba[h okullarrn nda tegvik tesvik edilmesi ve bu konuda yaprlan vanrlan i.yi i.vi lenci sagh[rnrn geliqtirilmesidir. hgr ile T.C. Milli Egitim Bakanh[r arasrnda tilke e Beslenme Dostu Okullar Progr.amr kapsamrncla asr ile ilgili esas, usul ve ytiktimltiliikleri kapsar. sayrh SaShk Bakanh$r ve Ba[h Kuruluglannln de Kararname, 1593 sayrh Umumi Hrfzrsrhha Kanunu ile Ttirkiye fia[frkh Reslenme ve Hareketli Hayat Programma iligkin 29 Eyl.fil 2010 tarihli ve 27714 sayth Resmi Gazptede yaytmlanan 2010122 sayrh Bagbakanhk Genelgesi ile 1739 Sayrh Ivtrilli E[itim Temel KanurLu, 1442 Sayfu il idaresi Kanunu, 652 Sayrh Milli Egitim Bakanh[rnrn Tegkilat e ile Milli B[itirn Bakanhfir ittogretim ve Orta 'dir. Madde 6- Bu Protokof kapsamrnda taraflar aga[rdaki faaliyetleri gergekleqtirirler. 6-1. Konu it tr,titti Efitim Miidtirlii$i kanah ile okullara Beslenme Dostu Okul Programt kullar Denetirn Formu" (EK-1), "Beslenme Dostu (EK-3), "Okul Eylem Formu (IiK-4) ile birlikl.e gvuru Formu (EK 2) drrldurularak il Ivtilli E[itirn ulagtcl Olmayan Hastaltklar, Programlar/Kanser h[r Miidiirltil[U Bulaqtct Olma'yan Hastaltklar, neli ile il NIilli E[itim MudiirluSunden ikiqer ibi tarafindan okullarln agrk oldu[u donemdLe ru dtizenlenir. llarrn deperllndirmesi Beslenme Dostu Okul rtildigi gibi yaprhp ilgili formtar doldurularak Daire Ba;;kanltft'na gdnderilir lik Hastahklar Daire Bagkanh$r' nca hazl,rlantp Bagkanr ve Milli E[itim Bakanh[r lV{esleki ve lanan "Beslenme Dostu Okul Siertifikast" Halk r Miidtirlii[ii ve il Milli l]girtim Mudiirltiliii llar her efiiitim-iifiretim yrhnda efl az m I kez devarnrhh[rnr salilayamayamlardan verilen iracaat eden okullar, T.C. Safihk Bakanhfit 're [retim ddnomi igindr: denetim ekibi tarafrndan denetlenir. 7-2,Miracaat eden $kullar; bestrenme dostu okul denetleme formuna gorrl kantinivelve"ya yemekhanesi bulunLan okulfar Beslenrne ve Safh[r Destekleyici Bil' Okul Ofiretim Frogramt Geligtirme, Destekleyici O*ul Qevresi Oluqturma, Okul Eeslenme ve Saghk Hlizmetleri, Yazir rh[r, Okulda Farkrndaltfm've Kapasitenin Artmlmasr flamasr (Derretim fonnundaki her bir maddenin tu Okul" siertifi kasr almay a hak kazanrclar . dtinemlerde, Halk Sa[h[r Miidiirlt[ri Bulaqrct imi (Obezite, Diyabetl ve Metabolik Hastahklar i, il r:nilli e[itim mildiirliiklerinLden 2 kiginin (il e okullarda beslenme il elitinrLcisi olan 1 kigi; il Milli e[itim mtidiirlti[tiniin uygun gdrece[i lacak toplam 4 kigilik derretinl ekibi tarafrndan ru diizenlenir. alan okullar, beslemLme ve fiziksel aktivitr:yi lmayr hak eder. dr. 3 ylhk siiresi dolan okullar, yeniden diizenlenir. llar her elitim-o[rotim yrhnda en az $lay amay an I k:.ez okullann serl;ifi kalan geri almarak ru F'ormu ile birlikte "Sertifika" dtizenlemek ijzerc LU. Saglk trakpnlrg]i liirkrye Halk Sallr[r Kurumu'na gdnderilir. 7-8. Yaprlan {enetiln sonucumda gegerli puan n alamayan ve/veya ve/vey riertifikalarr iptal olan okullarrn eksiklikleri bildirllir. okullann llu okullar sertifika almak isin igin denetimde denetimden en az 3 ay sonra tekrar Qildirllir. hccrnrrrr yapabilir. bagvuru r,renqhilir tiliikleri agafirdaki gibidir. I gergevesinde yi.irtitiilecek faaliyetlerle ilgili sorumlu (koordinator) belirlenmesini saflar, irilmesini saflar, qtirilmesi hususunda trim tedbirleri alr, tokol gergevesinde ytiri.itiilecek faaliyetlerle ilgili sorurnlu (koordinattir) belirlenmesini saflar, aliyetlerle ilgili bilgilendirilrnesini saflar, le ilgili bilgilendirilmesini saglar, rvruia" lUIYladde ro- 10-1. Uygulan{,a srli'asrnda ortaya grkacak problemler bu protokol hiikiimlerine protokolde hiikiim bulupmarlras; 10-2. Beklenmfyen rtur halinde, taraflarca gdre, terek gortigleri ile qdztimlenir. lin igleyigiyle ilgili ciddi hir problem grkmasr ildirimde bulunmak kaydr ile protokolii q ay sonlandrabilecektir 4 Difer hiikiimler Madde 11- Protokol gergevesinde uygulamalar Tiim Ttirkiye'yi kapsayacak bigimde gergekle gtirilecektir. Yiiriitme ve yii Madde 12- Bu Protol t htikiimlerini T.C. Safihk Bakanh[r ile T.C. Milli E[itim Bakanltfit mtigtereken ytiriitiir, Protokol eki ile birlikte 11 (onbir) sayfa ve 12 (oniki) maddeden ibaret olup sha olarak 201 09 12013 tarihinde imzalanaritkyiiriirliipe girmiqtir. tar aflar rn yetki lilerince 2 (iki) EKLER: EK-l: Beslenme Dostu Okul EK-2: Beslenme Dostu Okul Denetim Formu (3 Sayfa) vuru Formu (1 Sayfa) EK-3: Okul Bilgi Formu (1 EK-4: Okul Eylem Form,u (1 vfa) EK-5: Beslenme Dostu Okul Programt Uygulama Ktlavuzu Dog. Dr. Turan BU AN T.C. Sa[Ift JBaltanlt Tiirkiye Halk Sa[Jtt[t Ku mu Bagkanr (313 Sayfa) Salih QELIK T.C. Milli E$itim Bakanlt[t Miistegar Yardlmctst ]DK 5: BESLENME DOSTU OKUL PROGRAMI UYGULAMA KILAVTTZU )' 't BESLENMIX DOSTU OKUL PROGRAMI UYGULAMA KILAVTJZIJ Ankara 2013 Easrm tarihi: Easrm yeri: Prof Dr Hilal Ozcebe, Bagkar Hacettepe Universitesi Trp Fak. Halk Slalh$ ABD, Hacettepe Halk Saflrfir Enstitiisti Prof. Dr. Ismihan Artan Hacettepe Universitesi Sa[hk Bilimleri Fak" Qocuk Geliqimi Btiliirnii Grda Miih" Hanife Avan Grda, Tartm ve Hayvancrhk Bakanh[r GKGiM Grda Kontrol ve Lab. Daire Bsk. Prof. Dr. ZehtaAycan T.C" Sa.flrk Bakanh[r Dr. Sami Ulus X.adrn Dofum, Qocuk Sa!h[r ve Hastaltklarr Elitim ve Aragttrma Hastanesi Prof. Dr. H. Tanju Besler Hacettepe Universitesi Safikk Bilimleri Fak. Beslenme ve Diyetel;ik Bijliimii Dr. A. Tiilav Bosi Hacettepe Universitesi Trp Fak. Halk fiafih$r AB]D Prof. Dr. Selda Bi.ilbtil Krtkkale Universitesi Trp Fak. Qocuk SagLLlr ve Hst. ABD Cocuk Metabolizma Hastahklarr Bilim Dah Yrd. Dog. Dr. Biriz Qahr Krrrkkale Universitesi SaEhk Bilimlerii Fak. Beslenme ve Diyetetik Boliimii Dr. Handan Erincik T.C. Sa$rk Bakanh[r Ttirkiye Halk Safih[r Kurumu Toplum Sa[h[r Hiz. Daire Bgk. Yrd. Dog. Dr. Kibriya Fidan Gazi Universitesi Trp Fak. Qocuk SalJh[r ve Hst. ABD Pediatrik Nefroloj i Bilim Dallt Prof" Dr. Muazzez Garipa[aoflu isanbul Medipol Universitesi Sa[hk I]ilimlLeri Frzrk' Beslenme ve Diyetetik Bdltimi.i Murat Giilqen Milli Efiitim Bakanh[r Mesleki ve Tek.nik efiitim Genel MiidUrlii$i Ofrenci igleri ve Sosyal Etkinlikler Cirup Saadettin Giizel Milli E[itim Bakanhlr Orta EPk. l)fretim Genel Miidtirlti$i Projeler Grup Bgk. Bakanhfir Din O[retimi Genel MiidtirlU[i.i H. Osman Ktltg Milli E[itim Yrd. Dog. Dr. Arzu Okur Gazi Universitesi Trp Fak. Qocuk Sa$h[r ve Hst' ABD Pediatrik Onkoloji Bilim Dalt Prof. Dr. Elif N. Ozrnert Hacettepe Universitesi Trp Fak. Qocuk Sa[hSr ve Hst' ABD Sosyal Pediatri Bilim Dalt Prof. Dr. Giilden Pekcan Hacettepe Universitesi Salhk Bilimlerri Fak' Beslenme ve Diyetetik Bdltimi.i Dr. Semra $ahin Hacettepe lJniversitesi Saflrk Bilimleri Fak. Qocuk Geliqimi Boltimii Dog. Dr. Muhittin Tayfur Bagkent Urriversitesi Saflrk Bilimleri Fak. Beslenme ve Diyetetik Bdliimti Dr. Niliifer Acar Tek Gazi {Jniversitesi Safltk Bilimleri Fak. Beslenme ve tliyetetik Boltmii llrof. Dr. Meryem Tekgigek: Hacettepe lJniversitesi Dig Hekimligi Fak. Qocuk Dig Hekimlifii ABD Dog. Dr. Hasan Tezer Gazi lUniversitesi Trp Fak. Qocuk Sa[h[r ve FIst. Pediatrik Enfeksiyon Bilim Dah llrof. Dr. Betiil Ulukol Ankara Un versitesi Trp Fak. Qocuk Salh$t ve FIst. AlBf) Sosyal Fed atri Bilim Dah lMuhammet Uslu Milli Epitim Bakanh[r Ozel Olretim KururrLlan ABI) Genel lvlUOUilUSU Dr. Oben Uner T.C. Saflft Bakanh[r Ti.irkiye Halk SaSh[r Kurumu Qocuk ve Ergen Sa[hlr Daire Bgk. Dog. Dr. Nurcan YabancrL Ankara Universitesi SaEhk Bilimleri Fak. Beslenme ve Diyetetik Ettiliimii cini$ smi Gazete'de Bagbakanhk Genelgesi olarak ketli Hayat Programrrun Okullarda Obezite ile ve Diizenli Fiziksel Aktivite Ahgkanhlrnrn e Dostu Okul Projesi" ile okullarda saflftlt arhh$rn arttrnlmast ve b,u konuda yaprlan iyi uygulamalann desteklfnmesi ile okul saflr[rnrn daha iyi dtizeylere grkanlmast I hedeflenmektedir. Avrula bdlgesindeki 17 Ulkenin dahil oldulu Diinya Salhk Orgiitiiniin lenme Dostu Okul Girigimi" Milli E[itim 0 tarihinde imz:alanan protokol ile filkemizde Milli E[itim Biakanh[r'na bafh 6zel velveya kapsamaktadrr. i 20.09.2013 tarihlnden itibaren programm uygulamast bu ktlavuza gorer yaprllacaktrr. I iqiunnrilnn Sayfa LLAR DENETiM ITORMU.............1 r, ig,txrgr...... "......".....19 sol.iiNr g: 6N oncdnr,nNninvill FORMU ve KURULILAR.....,, ...........21 I BoLiiM 1: BESLENMn nos'ru oKULLAR DENETiM FoRMU I A. Beslenme ve $aflrfirn Geliqtirilmesi Konusunda Okul Ofr,etim Programr Geligtirme i i olarak veya bagka derslerin (safiltk e[itimi, gisi, fen bilimleri gibi) igerisinde var olan ma, algrlama diizeylerine ve bdlgenin kulturel kli salhk sorunlanna (6r: gigmanhk, vitaminmineral yetetsizlikleri, malnutrisyon, guatr, dig gtiriikleri vb) gtire etkin qekilde I iqlenecektir. j il aynr zamanda okul ortamrnr, aile ve yerel , ov ddevleri yerel yeme ya da ahgverig rebilir; sa[hkh beslenme ve spor aktiviteleri re, pazar yerlerine, f finn, lokanta, yemekhane, gezileri yaprllabilir, salltkh besin hazrlama r qu konulart igerecektir: Besinlerin yaptst; imi; besinler, beslenme ve saflrk ri; saflrkh yiyeceklerin arasrndaki hazrrlanmast ve rklardan korunma ve beslenme-gevre iligkisi. en efiitimi dersi ofrencilere yag, cinsiyet ve a en az 2 saat ders saati olmak kogulu ile etkin rlanan Fiziksel Aktivite llehberi'nde gruplarma uy,fgun hziksel aktivite dnerileri agagrdaki gibidir: i vas ERGENLEn ieix nizirsnr, axrivirn Oxnnir,nni i s-11YAg cRunu: 5-7 yaq: I i Fizilrsel Gelityim Ozellikleri: Bu donemde yer de[igtirme ve denge hareketlerinde ayrftrr, el-gdz koordinasyonu geliqmeye drr. Qocuklar olduk.ga hrzh ve etkindir. igeren bireysel ve egli ownlardan bUyUk zevk ahr. nrf dOnemde gocuklar; Geriye zrplar, T'ek eli ile topu firlatn', Hareketli I topa teknne ;atar, Potaya top atar. Yan destekli iki tekerlekli bisiklete biner. cm) yerde dengeder ileri yiiriir ilerleyen atar, Seken topu tutar. Serker, ip atlar (ik.i gerektiren hareketleri yapar (basit dans dan el ya da ayakla topu si.irekli olarak siirebilirler, Ritmtp uygun vtcut hareketleri yapar. tOyun kurallarrnr dikkate alarak I a (ip atlama, gizgi oyunlart), tutma ve ile buz pateni, jimnastik, kayak, atletizm, futbol, yii"*1., Jurto sporlarrnr yapabilirler. I I Onerilen oy\tnlar; si igin; Ya.[ Satarrrn Bal Satartm, K6ge giirmeme gibi oyunlar. eligtirilmesi igin; Hedefe Yuvarla Oyunu, ; Bahk a[r, kuyruk kapmaca gibi oyunlar. I Ritim ve mi.izi! egliljinde hareketin geliqtirilmesi igin; Say Eak, Topuk Burun gibi oyunlar. I I klareketlerini tantmlamak igin; atlama konma oy;nlan. Kaynar?, A9 Fil ile ve viicut bdltimlerini kullanarak stratejiler geligdfmesl igin; Balnk A[r, Egini Bul gibi oyunlar. 8-9 yaq: Fizikset Gefsim Ozetlikleri: Ritmik becerilerde geligme g<izlenir, dayanrkhhk aftar, kuvvQt ve koordinasyon gerektiren beceriler gozlonir, temel hareketler olgunlagn", (armaprk hareket becerilerini yapar. pas atma beqerileli ile bireysel ip Bu ddnemde gocuklar top stirme, atlama, raketle top atma becerilerini geliqtirir. oyunlarr, Vurma yakalama olrunlarr, masa , taekwon-do, Basketbol, voleybol yoga gibi. esi igin; gu oyrnlar da yardrmct olacakttr: unlar. i i Dengenin geliqtiirilmesi 'l -l igin; Sek Sek, Don Qozi.il gibi oyunlar. I I Nesne Kontrol$nUn Geliqtirilmesi igin; Resmi Vur Sayyt Al, Uzapa Frrlat gibi I oyunlar. geligtirilmesi igin; D6rt Kere Zrpla IJg Kere El Qrrp gibi oyunlar. I I ) Verilen ritim I te nltizige uygun bireysel ve grupla nesneli/nesnesiz dans becerilerinin geligtirifmesi igin; Qizgiyi AE Aya Ulag gibi oyunlar. I I etme 10-11 yag: I I iklik, e derrge ve koordinasyon gerektiren yaratrcrhktan t olgunluLla ve takrm sporlanna ulaqrnLrgtr. Kalp, damar ve in elveriqli hale gelir. DuruLg sorunlarr knlar bazr etkinliklere katrhmda isteksiz I olabilirler. \rzlart ve erkeklerde fiziksel aktivite tercihleri farkhhk gosterebilir. I Tercihleri Oiikate ahnarak aktivitelere katrlmalarr dnemlidir. likle bu dij,nemdeki duruq bozukluklannr lerdir. Oryantring (yon bulma), gi.inliik ve gibi do[a strrorlarr gitri sporlarr yapabilirler. i aile ile birlikte yaprlacak aktivitelere I katrl rmlan dgsteklenmelidir. I le yapma becerilerinin geligtirilmesi igin oyunlar. rndah[r ve hareket iligkilerini kullanarak eligtirilmesi igin; Top ile Eibeleme, Dairede e becerilerinin geliqtirilmesi igin; Yerden t ve hareket iliqkilerini kuXlanarak artanbir esi igin; Annem Eana Su Qeker, Dize Nesne Kontrolii Hareketleri yapma becerilerinin geligtirilmesi igin; Topa lGerdktiren Yetig, KdprtidenlGegqicek Top, istop gibi oyunlar. I I Nesne kontroltirtiin kontroltiriiin gBligtirilmesi igin; Atma-Yakalama, Dene 'Yap, Yakan Top gibi I ovunlar. ^-,,,-l^-l I I i egli$inde bir gahqma/dans koreografisi ohqturnna becerilerinin inin geligtirilnnesi igin; Yakan T'op, Kurdela I 5-11 Yd$ I GRIJBUND Iq DIKKAT!!! Saflr[rnrn UBUNDAKI QOCUKI,AR IQIN korunmast vf geliptiriJlmesi igin hergiin en 'az 60 dakika orta giddetliden giddetliye ilmelidir. Haftada en DII(l(Al!!lllrkrfln atz 3 defa qiddetli kargrsrnda giin igerisinde toplam 2 saatten fazla zaman gegirilmesini: iziil verilmernelidir. I i I erkeklerden rlaha erken ergenlik donemine girerler. Hrzir bo!', vi.icut a[rrhfr ve kas kitlesinin arttr$ ddnemdir. Bu hrzh biiyiime diidemin]e iEtah artrqr da eqlik ed,er. Zirve kemik kiritlesine ulagrlan 'l ddnemdir" Kirwe{, esneklik ve dayanrkhhkta erkek ve krzlar arasmda farkhhklar i I vardr. Aktit'itelelde zamanl etkili kullanrr. Sportif aktivitelerrde bagkalarmrn I haklarrna sajgr gcisterir ve bagarryr takdir eder. I di viicut a$rch$llrr, <tgzer:;iz bantlannr vt: kemik ve kas gticiirnii arlracaktr. Hrzh , su sporlarr, hisiklet, trmarug, binicilik gibi r. larrn yaptlmasr salhla zarar verebilir. Saflrlrn korunm]asl ve geligtirilmesine katkr sa[lamasr nedeni ile giddetli egzersizler I de aktivite prog{amrna eklenmelidir. sr igin slgrama aktivitelerinin yer aldr[r ip zellikle teqvik edilmelidir. E gzer sizl|cre yavag baglanm ah, I Haftada 1l-2 defa 15-30 dakikahk orta giddetli egzercizyaprlmah. iin 30 dakikahk egzersizden, haftada 3enmeli. aya kadar uzatimah. Dalha giddetli olmalt. r , daha qok giddetli aktiviteler yapmak I I Haftada ep azl defa $iddetli aktivite yaprlmah. I i Haftada el az I defa kas ve kemik gtiglendiren aktiviteler tercih edilmeli. Aktivite Tip 5-1L yaq grubu 12-18 yaq grubu Orta ddetl aerobik akti vite Bisiklete Paten kayma binme. tempolu yiirtime, paten kayma Bisiklete binme Ev ve bahge iqleri Yakalama- firlatma igeren sporlar (frizbi gibi) $iddetli akti vite Tempolu Koqma Tempolu Kogma Tempolu Eisiklet Tempolu Bisiklet binme biilnme Ip atlama ip Karate Karate Basketbol Basketbol Yi.izme Yiizme Tenis Tenis Futbol Futbol atlama Hrzh dans Boks Kas Halat gekme kuwetlendir "en aktiviteler Modifiye Halat gekme $mav IV[odifiye smav (Dizler bukulu) (I)izler biikiilii) Viicut Vticut a[rltfimt, aSrh[rnr direngli ya da bantlart kullanarak yaprlan egzersizler Halata trmanma drirengli bantlarr yiL da afirrhk aletlerini kullanarak yaprlan egzersizler Yapay Mekik trmanma Barda sallanma Mekik Duvara Kemik kuwetlendi aktiviteler Sek sek Srgrama, ztplama Stgrama, ztplama ip atlama ip atlama Kogma Kogma Basketbol Basketbol Tenis Tenis Voleybol Voleybol Jimnastik en Jimnastik i eeiti$i deislerinde fiziksel aktivitenin fay<lalannr, sedanter davranrqlanrr risklerini, d,eEiliF sporlann kdkenin, olimpiyat oyunlarmm gegmigini...vb Beden d[retilecek; ]erel pkullarrn katrldrfr spor yan$malan diizenlenecelk; tarunmrg yerel sporculan dlrencilerle konugmak veya ddi.il vermelk igin davet etmek...gibi farkh etkinlikler d1 VaRrlacaktrr. ileri; insanlarrn sorunlannr gdzmek, bilingli kararlar almak, elegtirel , etkili iletigim, salhkh iligkiler kurmak, empati yapmak ve ve yaratrcl saflrkh ve birr qekrilde hayatlarrnr siirdiirebilmek igin insanlara yardrmcr olan bir grup psikososyal ve kigilerarasr yetkinliklerdir. I Alkol, ilagladi sigqra, si a ile planlamasr, hastahklardan korunma, HlV, AIDS, cinsel i ya$am ve yaqam becerileri konulannda yarrgmalan,,. vb. diizr:nlenecektir. un okulun o[retim progral']nl diizenli olarak I gdzden geqiirilecek ,. - 'i i ve e[itimin hedefe etkisi yrlda de[erlendiril{cekt{r. Ornefiin; yrlda en az bir defa en az ]t defa e[itimin etkinlifini da ve bitiminde beslenme ve sa[hk bilgisi u programrn amacmda bilginin otesi yen beslenme bozuklulu srkJh[rnda de[igim, qim, spor yapanlann oranr gibi) B. Destekleyici Okirt Qelresinin Olugturulmasr i l. I Yiyecek/ir;ecpk sg$aytctlarr/satrcrlan saflrkh beslenme ve gtda giivenilirlifi ye'ye OzgtiL Beslennne Rehberi'ne uygun olacaktrr. j Ytiksek yag jve Vfgun enerji igerikli vitamin ve rninerallerden llakir yiyecek ve ii igecekler sunhl m aVacaktrr. ecek/igecek satrqr yapan yerlerin grda e kontrolii igin ilgilii kurumlardan (Grda, Tanm ve Helyvanprhk Bdlgeleri, il il Mudiirlt[ii, Belediye/il Ozel idareleri/tf,rganize Sanayi $aghtJ Halk Saflr[r Mtidtirliilti) destek ahnacaktrr. i I Okul gevresindekfl satrctlala kargr sa[hkh beslenmenin uygula]nmasl igin okul ,I I tarafindan uygun tavr almacaktr. i 3. I Okulda safl{dt bdlslenme ve aktif ya$am hakkrnda olumlu mesajlar igeren poster, ! bropiir, radyq prQgramr, film gibi etkinlikler diiz:enlenecek ve okul igi uygun i lara Hijyr:n Ktlavuzu, Beslenme Bilgi ehberi Safhk Bakanhlr'nrn sitesinden Grda. Tarrm VE www.alo174 :OV Hayvancrlrk Bakanh[r'nrn "ALO 174 GIDA FIATTI"nTn ve: web sitesinin tanrtrmr yaprlacaktrr. 4. 5. O[retmenler tarlfrndan edilecektir. beslenme gantalarmm igerikleri her giin kontroll I 6. Milli Elitim pakahhgn'nrn yUri.irltikte olan ilgili genelge ve'ydnetmeliklerine gdre ya!-..t ve enerjiligerigi yiiksek vitamin ve minerallerden fakir ve igeceklerin ),iyecerk I tl reklamr ve/v$ya satr gr yaprl mayacaktrr. I i ingili genelge ve 'ydnetmeliklerine gore 1 gecekler ve taze srkrlmrq me)'ve ve sebze tlacaktrr. Satrgt yasaklanan yiyeceklere 8. Kantin hi:zmftleri ilgilli genetge ve ydnetmeliklere gore okul mUdtiriiniin kendisi ,, r veya gdrevleIdirebe$ii bir rniidtir yardrmcrsr bagkanh[rnda kurulaoak I birc komisyorr tataftndan tarafrndan altda ayda eir elp, az u. bir kez genelge ekinde bulunan "Okul I(antini Denetim Formu" kulldnrlarhk denetlenecektir. I I I 9. Okulda d[repcilelin yemek yiyebileceli temiz, havalandurlmrq, yeterli qekilde ayd m lattltn r gl ve yf terl i biiyilklflkte T.C. Sa[Ift al anlyem ekhan e bulunaca.ktr. Saflrk Hizmetlerinde Okul Saflr[r Kitabr'na gdre; i kantinlerin'r zpmininin ve duvarlannrn kolay temizlenebilir malzerne ile kaplanmrg ll olmasr, grda frazrr[anan veya da[rtrlan mekanlarm p;irig katta ve yeterli bUyUklUkte I ve bulagrk ykama bdliimlerinin fiziki olarak havalandrmanln, aydmlatmanrn, lslnmarun ve igme olmast, pigifme, yeme, igme birbirinden fyn olmasr, anlar ve hagerelerin iireyemeyece[i bir elerrin kolay temizlernebilir olmast, uygun rk yoniinclen si.irekli kontrol edilmesi ve maktadrr, 10. Yemek ye-it igiip en az30 dakika aynlacaktrr. 1l.Meniiler, Bakanhfir'nrn yayrmladr[r ("'Iam Giin O]kullara Ydnelik ' S{gtrt< tGeligtirilen I Vfdnii Modelleri ve Ornek 6gte Yerneli I www.beslenrhe.ecjv.tr ) menii modelleri 6rnek almarak ya da I b e I irti I en m etru haprl am a kriterl erin e gdr e hazrlanac aktr . 10 ilgili Listeleri dokiimanda 12. Temiz, yeterjli bu]yuklukte, her yiyecek tiiriine uyllun depolama alanlan olan ve I igerisinde gida ifretimine uygun nitelikte temiz su bulunan besin hazrlama I alanlar/mutfaklartL bulunacakttr. (RG: 05.02.2013128550 Okul X.antinlerine Dair Ozel Hijyen icuraflarr Ydnetmelifi). i I 13. Okulun drrceilen afrnmrg "BeyM Bayrak " sertifikasr bulunacaktr. i I 14. Giivenli/ l:.efiiz igrire suyu erigimi safilanacaktr. I kez gi.ivenli hijyen ve davranrg elitimi verilerek giivenli besin hazrclama igin temiz su saflanacak, yrlda en az desteklenoce$tir. Okulda su dgposu varsa di.izenli arahklarla temizli$i yaprlacaktrr. i 15. T.C. Sa$rLk $akanh[r Sa$rk Hizmetlerinde Okul Sa[hlr Kitabr'na g6re; kalta,krz ve erkek ojjrenciler igin ayrr ayrr nluk igin her 25 krz olrenLci igin 1 tuvalet, pisuar, 15-20 erkek dfiretmen igin 1 tuvalet 1 trrvalet kriterleri arantnaktadrr. Salhk in bakrmh, temiz ve kokusuz olmasr, arlanabilece[i yUkseklikte olmasl aynci] k:.zlarl t..bavanj o[re]tmenler tuvaletinde hijyenik uzahlagtrrma kutus;u/ konteynrmur I bulunmast, trivale{lerin saflrk agrsmdan temizlifiine onem vedlmesi ve gtinde en ail i bir kez temi4lenmpsi, okullardaki engelli gocuklar dLa dikkate almarak okuldaki krz lar igin birer tuvalet bulunmasr ve bu erleri aranmaktadrr. el yrkama amaglt yeterli riayrda lavabo ve de Okul Sa$r[r Kitabr'na gore; ilik igin ortalama trer 60 o[renci igin 1 uygunluk igin lavabolann dfrencilerirr iqlikte ohnast, su, sabun ve 7L a),ma olmasr, ytlemadan'l sonra kurulanmasl igin ka[rt bulunmasr gerekmelktedir'. faaliyetlere uygun olarak diizenlenecektir. nde ()kul Saflrlr Kitabr'nil gore; e ders aralannda dfrencilLerin kullanaca[r lrenci bagtna en az 5 metrekare olmahdrr. lr olmamah, diigtip yaralanmaya, toz veya lzeme ile kaplanmahdrr. Yiiriime yollarr lanmahdrr. Okul bahgesi zemini, duvarr, u tehlikesi, gukur, atrk biirikmesi, hayvarr , drgkr ve le$i, hp$ere vb. ydnUnden diizenli olarak takip edilmeli; bakrmr t ukm gevresinde kanalizasyon gukuru, su atan yerler varsa i.izeri ve a$rzlan gtivenli bagrboq hayvanlarrn girmesi tjnlenmelidir. inde seyyar satrcrlann satrg yapmasl $aglandrrrhnasrnda bahq:enin gdzetimi, nlmast dikkate ahnmahdr'. nmesi 2711112003 tarihli ve 25212 sayfi Egitim Bakanhlr ilkbgretim Kurumlarr Defiiqik:RGi-0210512006-26156) Okulda, rtif faaliyetlerde bulunmalan igin gevre zu, voleybol, baskettrol sahalan gibi yerlen ibi aruglar saflanr. Bu zLraglarrn diizenli aprlacaktr. lan bulunacaktrr. in dlretim prograril iginde, drqmda ve cekleri firsat ve uygun agrk velveyakapah Spor ya da fizikgel aktivite kultipleri (basketbol, voleybol, tenis, yiizme, folklgr. .. vb)i kurullacak ve aktif qekilde gahgmalarr saElanacaktrr. It2 l dans, mek amagh, ydnetim okul gevresindeki bir 20. Okulun @eilennfe Dostu Okul politikasmrn bir pargasr ya da ayrr olarak) ayrtmctltk, damgalama ve zorbah[a karqr bir politikasr/uygulamasr olacaktr. Bu t- politika bed$n, v$cut tipi, besin tercihi, fiziksel al<tivite orriinttisii gibi konularda damgalamayf a olrlmlu ydntem lerle baga gftacaktrr. I 21.OlretmenLlerjve o[<ul p".soneli sa[hkh beslenme ve yagam tarzrm tegvik etmede takrm c. Okul Beslenmelve ShEhk llizmeti I 1. Qocuklann vliicut figrrh[r ve boy uzunlu[u cilgilmleri ylda en az 7 kez yaprlacaktr. etmenler veya okul idLaresi tarafindan I y aplar ak kaldedi flecektir. ya$ gruplarrna ve cinsiyete gore DSO'niin percentil defierlerine (ayakta bfiV tilte| kullanr lrr. i o Viicut allrltg flyakta yeti$kin tartr aleti ile olgiiliir. 13 gore . I Ki$ilerinliizerindenci giysi alrrh[mr da gerelinde toplam a[rrhktan grkarntz. Otgumte{i mtiinkun oldulunca ince kryafetler ile yap:rrrrz. . Stadiomltre (ayakta boy olger) NOT: o I Yata9a b{[m[ bireylerde i . i Bacak vblamRirtasyon nedeni ile ayakta duramayanlarda e kifoz (kamburluk) nedeni ile olgiim lmaz. lerde aynmcrhk yaratmamak ve kigileri rle miimkiin olabildi[i koqullarda olgtim lmesi dUz bir zemin iizerine yerleqtirilmesi zernin izerine konulmamahdrr. Taq ve a bulunarrk tartmm altrra yerlegtirilerek zemin duf elti lrh eli dir. I I T4 emin olamadrprnrzda tartr izerine su dolu bir bardak kontrol etmeye gahgmrz. ideali "su terazisinin" srna dikkat edilmelidir. Tartr Ale'tinln ve poy Olgerin Kalibrasyonu I . 1 Tartr aletinin tier gun o]lgtim oncesi sabit bir afirrhkla veya kendi aprhFrmtzla ,0" oldu[unu kontrol ediniz. . I Tartr aletferini[r digital olmasr okumada dofrululu, hrzhhfr ve kalibrasyonu ni saflar. k ile dlgtim yaparak kontrol ediniz, 2 mrrt ahdrr. . . i Kalm giypilerifr (palto, ceket, kazak:vb) grkartrlmast safilantr. I I Ceplerde I bulqnan eqyalarm (cizdan, anahtarhk, telefon, adres defteri vb.), I I gocuklar{a yiyecck vb. gtkarttrnlrr. i . Duru$ta tjatAal dlgiimti etkileyebilir. I . ,,1 Olgiirn 0.11 kg (100 g) duyarhhkla yaprlrr. I I Boy Uzunlufiunup Olgiilmesi I l . Stadiome[reyi po[ru yerlegtirdi[inizden emin olunuz' . Ayakkab!grkarrlmrgolmahdrr. l i I) Sag tol<asi, kur[ele, qapka, bere vb grkarrlmahdrr. l j -l Qocu[un pyakfan hafif arahk olarak durmaslnr sallaynrz,, i i Boy 6lge]re bqig, omuzlar, slrt, kalgalar, baldrrlar ve topuklar stadiometreyer temas etnlelidif. l l l - lr Qoculun rahat durmasr sallanmahdlrr. l l gi igaret ve bagparmaklarr ile goculun ir, gocu[un bakrgrLnrn l.largrya do[ru ve: rt dlizlem sa[lanlr. Kulalrn kanah ile: l orbita-go{ gukfrunun alt smrt aymhizada ve yere paralel olmahdr. i i Gerekirseigocdfun dik durmasr igin gobefiine hafif bir baskr uygulanr. . Pozisyon lorurfurken agrkta kalan elle boy olgerin stirgiisiini.i aga[r dofru gekinL I ve saglLar{ gere[di basmcr uygulaynrz. . i ,,t, Tiim bu i$lemlfrin miimkiin oldulu kadar krsa strede tamamlanmasr gerekir. i rlm. ise dikkatli davranarak bir tabure veya. ni <lkumasr gerekmektedir. lufunun diizenli izlemlerinin 2 sonuglarr ile paylagrlacaktrr. Risk gurubundaki ( [renciler konunun uznTanr bir saflrk: ytinlendirilecektir. a Okul, bdlp;enjn tindefikli sa$rk sorunlartna baqta olmak izere 'dzel yardrmaihtiyacl meti psikososyal lhizmetler, allerji ve azitik hastaltklar, cinsel yolla bulagan , afirz diq saflrlr, danrgmLanhk hizmetleri gibi) yeterli spvk sistemini de igeren bir okul sa[h[r hizmeti sunacaktrr. 1_6 I I I gore ayda en az bir kez yapian denetimlerin Grda, Tarrm ve Hayvancrllrk Miidtirlufitine bilgi D. Yazrh Beslenmej Dosiu Okul Politikasr i 1. I Okulun, Ilesfenmp Dostu Okul Denetim Formu'nda belirtilen 5 temel bilegeni igeren bir i ya4fi Brlslenme Dostu Okul Politiikasr bulunacaktr. I----i ofiretmenler, okul gahganlan ve toplumun da genig 4 \ da mahall,i dtizeyde bir e[itim konsey/komisyonunca okulun kerndi Okulun k,,ndi tkoniisyonu ooiisvonu ya yaptl an temel arap{rmalardan arapf rmalardan alman bil gilere gdre geli gtirilecektir. nin ve okul personelinin beslenme: bir amacr igerecektir. Ome[in; sa$rkh ayr desteklemek; yetersiz beslenme, iloluluk/ obezite ve diper beslenme ile iligkili hastaliklarrlr ve aynca buna katkrda bulunan hijyenik olmayan okul gevresi, elitimsiz okql perloneli ve toplumda bilgi eksiklifinin dUzeltilmesi gibi. Politika uyg{lanabilir zaman gizelgeleri ve net hedefleri igerecektir.(or: ne, ne: i zaman yaprlapak...) i 4. Politika bir jeyleig planr igerecektir. (Hedeflere nasrl ulagrlacak ve hedeflerer 09, organizasyon yaprsl, kurallar apnnama ve aile ve gevreyi de igeren ve) tiim lasrm...) iol"'u"de[erlendirmer sistemi 5. hi.ikmiX sa$layacak, o[renci temsilcileri, veliler, 6. dlretmenler, pkul iycineticileri ve yemek hiznneti sunan tedarikgilerin de katrhmrnrn saflandr[r bi{ "Qekirdek Eyllem Grubu" olugturulacaktrr. 17 E. Okulda Farkln$ahfrn ve Kapasitenin Artfirllmasl l. grnlagtrrrlmasr igin 2. dah$rn aftnlmasl igiin aileler ve toplumun ilgili paydaqlarla yrldil katrlaca[r aktivitpler yaprlacaktlr. I Yrlda en az 1 k|z velilere yonelik saflrkh beslenme ve harekertli yagam konulanndil ranslar vb.) yaprlacaktrr. arrnda ulusal/uluslararasl s:Un/haftalar etkin 3. iinya Su Giinii", 10 Mays "Di.inya Saflrk bezite Gi.ini.i", 3-4 Ekim "Diinya YUriiyrig asrm "Diinya Diyabett 4. ik edici bilgi , Giinti"... yarrqmasr, resim yangmasl, genlik vb. okul i$i etkinlikler di.izenlenecektir. 5. Okul personelinej beslenme, gtda giivenilirlifi ve sa[hkla ilgili konularda yrlda en az kez tr" e[itim verrilepektir, Okula bir konugmabr dlavet ederek veya okul drgrnda seminerler, toplantrlar faaliyetlerinin yiiriitiilmersinde ve elitim e ilgili uzmanlardan (diyetisyen, grda m/kuruluglardan destek allnacaktr. ilir gda tiretimi ve safihkh beslenme rda, 'farrm ve Hayvancrhk il Mudtirltigti, il destek almarak hizmet ekhane iEi e[itimler gibi grda iqletmelerinde gahqan ijyen Kurallarr Yonr:tmeli[i" kapsammda r ve sertifikasr olup olmadrlr kontrol edilecektir, 18 BOLUM 2: BESLENntn uoslu oKUL is,q.Krsr I ile okullara Beslenme Dostu Okul Programr e Dostu Okullar Denetim Formu" (EK 1), (EK 2), "Okul Bilgi Jiormu (EK 3), "Okul Eylem -l Formu (EK 4) f,le birlikte duyurulur. I Formu (EK 2) doldurularak it ttlitti E[itim iidiirlflfiU Bulagrcr Cflmayan Hastahklar, aprlr. Miidiirli.i$i Bulagrcr Olmayan Hastahklar, elveya personeli ile il Milli Egitim r ile olugturulacak denetim ekibi tarafindan formuna gore denetlenir ve denetim raporu i 4- Yaprlan denetim jsonuounda okullarm defierlendirmesi aga[rdaki gibi yaprlrr: a) Yaprlan de{etim sottLucunda her okulun Beslenme Doslu Okullar Denetim Formu'nda b]uluLn4n kriterlerin tamammr yerine getirmesi gerekmektedir. b) K 2), Beslenme Dostu Okullar Denetim ile birlikte "Sertifika" dtizenlemek tizere c) inde okullar aqafirdaki qekilde listelenir. K 2), Beslenme Dostu Okullar Denetim 3) ile birlikte Okul Listesi "Seftifika" derilir. Omek "Okul Listesi" I Anaokulu. ilkokul. l, lise ( I mi Kamu mu oldu[u belirtilmedir.), 5- Safiltk Bakanh[lnca 'r'Beslenme Dostu Okul Sertifikasf' hazrlanarak Halk Salltfit Mildiirlii$ine gdirderif ir. I 6- Saflrk Bakanh[rlrca diizenlenen sertifika Halk Safih[r MUdiirliifii ve Il Milli Elitirn Miidiirltigii tarafindan soz konusu okullara teslim edilir. L9 n ylnlmdaa" en azl az KEZ I sa[trr layamayar tyanlardan okullaarm listes bbelirl rlirli 'tesi 20 N6r,tJVr S: oN onrinhr,nNDiRME FoRMU ve KURULLAR I o gelece[i bir "Qekirdek eylem Grubu" i Mtidtir vuyu frrltiatir Baqyardrmcrsr, I BilimleriiFen ve Teknoloji Ogretrnedi, S,[gtrt< Bilgisi Ofretmeni, Biyoloji O[retmeni, Saghk Alanr -i . Bir okul jgahganr (or: aggr, kantin grirevlileri, okul sa[hk personeli, idari personLel i,b.), . iki veli (o[ul aite birliginden;, I I n) Toplum Kuruluqlarrndan (olmasr halinde) I a I Qekirdek Eylem I Grutiu bir koordinatdr belirleyecektir. Bu koordinator tercihen bir Okul Mfldiirti vela Miiidiir Baqvardrmctst olacaklr. Qekirdek eylem Grubunun gdrevrr I koordinat<jr yOnptimipde okulun Beslenme ll)ostu Okul olma stirecinde gereklii kul Denetim Formuna gd,re okul igerisinder 4. deSerlendirme sonuglanna gore temel 5. I an biittin kriterlere atrlta bulunacaktrr. Plant Formu (EK 4)" kullanabilirler. etim Formu'nda beli]rtilen 5 ana baqh[rn 22 I 23 I EK 1: BESLENME DOSTI OKULI,AR DENETiM FORMU Evet A. BESLENME VT] SAGLIGI DESTEKLEYICI BIR OKUL dGnnriu PRocnAMr dnr-isriRMn I Ofiretim prolgrammda ayn bir ders olarak veya difier derslerin igerisindle okul galr gocuklarmrn gereksinimlerine, kiildiirel yaprya uygun ve etkin beslenme eEitimi verilmekte miilir? 2. Yag, cinsiyet ve kiiftUrel agrdan uygun beden elitimi (fiziksel aktirrite: eflitimi) dlretim programl uygulanmakta mtdrr? 3" Sa$rkh ya$am v9 yag,hm trecerisi e[itimi olretirn programr kapsamrnda uygulanqqKa mrdrr? 4. Beslenme dostur oku[lar programma uygun olarak okul o[retim prog e efiitimin hedefe etkis zenlemeler yaprlmakta m B. DESTEKLEYICI OKUTI C]EVRESi OLUSTURMA 1 Okul yemekleri; yiylecek satrcrlarr ve btifeleri (varsa) saflrkh beslenmeyi dCrsteklemekte midir? 2. Okul gevresindeihiznr et veren yiyecek/igecek satrgr yapan yerlerin grda gtiven ilir:li[i ybni.inden dlenetlenmesi ve kontroli.i igin ilgili kurumlardan (Grda, 'Iarrm ve Vfudiirltig, Belediye/il 6zel idareleri/Organize Sr rnayi Btilgeleri, il Saghk/ Halk Safltgr Mudiirlti$i) dr :stek almmakta mrdrr? Hayvancrhk il a 4. Beslenme ve fiziksel aktiviteyi destekleyici olumlu mesajlar var ml vQ bunlar okul ipi uygun yerlerde sergilenmekte midir? O[rencilerin evlden getirdikleri beslerune gantalannrn igerikleri Saghki Balqanhfrnrn yayrmlamrg oldu[u ve il Milli Egitim MjidiirfLi.igii'niin okullara dafirtmrg oldu[u haftahk beslenme protlrarnma sore hazrlatrlmakta mrdrr? 5. Ofiretmenler tarafndap beslenme gantalarlrm igerikleri her gi.in kontrol edilrnekte midir? 6. vo dengeli herhangi bir afig, poster, de$eri d[giik yiyecek ve igecekler) \zin verilmemektedir" Stit, ayran, yo[urt vb. igecekler ve taze sil<rlmrg me).ve ve sebze suyu ve tzine ilb meyve ve sebze satrqr yaprlmakta mrdrr? i 24 Havrr 8. Okulda yemek ihizrrleti varsa; okul gocuklara yiyecek velveya igecek ,safliyorsa terniz, rahat, yemek yemeye uygun beslenmeioftarnr var mrdrr? 9. Yemek )emek l9rn uy€iun aynlmrp mrdrr? 10. 11. si.ire (en az 30dakika) Okulda yemek hiizmeti varsa; Meni.iler Sa[hk Bakanh[r'nrn yayrmladr[r meni.i modelleri 6rnek ahnarak hazrlanmakta nirdrr? Uygun yiyecr:k hanrlprnaimkamlarag - gereci var mr? 12. Okulun "Beyaz Bayra k I 3. bir Gtivenli / " sertifikasr bulunmakta mrdrr? temtiz igme uyu erigimi saflanryor mu? 14. Gtivenli hijyen ve san tasyon davranrgr desteklerriyor mu? 15. Kzlar ve erkeklor igirtr ayrr ve temiz tuvalet var mr? 16.Yemek yeme alanlarr a yakrn mesafede el ykama amagh yeterli saytda lavabo ve ekipman bulunmakta mrdrr? 17" Okul bahgesi, oyun oynama, kogma gibi tlaaliyetlere faaliyetlerle, fiz ksel aktiviteye uygun olarak diizenlenmig midir? 18. Her yag grubu i9!n,uy gun okul spor alanlan var mr? fiziksql gid, et, damgalama ve ayrrmorhla kargr olumlu eylenl geiligtirl iyor mu? 20. Okul personeli i saEl kh beslenme, fiziksel aktivite ve saflrkh ya$arn tqrzrnz tegvik edecek gekilde model oluyor mu? 19. Zorbahk, C. OKUL BESLENME VE sAcLrK nizunrrnni 1. Qocuklarrn biiyiilnesi dtizenli olarak izleniyor mu? 2. Diizenli izlemlr )nn onuglarr gocuklar ve aileleri ile paylagrhyor mu? 3. Sevk sistemini de rce ren destekleyici okul sapLL[r hizmeti verilivor mu? A T. Ilgili genelgeiCe belirtildi[i iizere Okul Miidiiriiniin kendisi veya gorevlendirieceli bir Miidiir Yardrmcrsr bagkanh[rnda kurulacak bir kbmisyon tarafindan ayda en az bir kez genelge ekinrle bulurtan "Okul Kantini Denetim Formu" kullanrlarak dentitlerrurhekte midir? 5. Okul kantini, Okul Miirdiiriintin kendisi veya gorevlendireceSi bir Mtidtir Yardrmcrsr bagkanhfrnda kurulacak komir ;yon tarafindan "Okul Kantini Denetim Formu' na gore ayd[ en az bir kez yapian denetimin olumsuz olmasr so{ucunda ilgili il Grda Tarrm ve Hayvancrhk lrliir liirliiiriine bilei veriliyor mu? i 25 D.YAZILI BIR'B DOS'TU OKUL' VARLIGI bel rtilen 5 deferlendirme baghfirnr igeren tlt bir ' Besl Okul' Politikasr var mr? dahil edilmis mi? Hedefler belirl ig mi? Zaman gizelgeleri ve agrk hedefler var mr? tegtirilece[i ile ilgili bir eylem planr 1. Bu taslakta 3. I 6. Yazfi politi dErenci temsilci ve yemek h politikasr igin bir aki aktivitelerin izlemini izleme- saglayacak, i, veliler, dfretmenler, okul ydneticileri nan tedarikgilerin de katrhmrnm ekirdek Evlem Grubu" mevcut mu? E. OKULDA ARTIRILMASI Okpllar' politikasrnrn yaygrnlagtrrlmasr rlar yaprhyor mu? Saflrk, salhkh farkrndahErn aktiviteler vaorh 3. Sa[lfth beslen ulusal/ulusla mrdr? 4. Sa[lrkh bes lenme ve giivenilir grda ilgili konularda m{sr igin aileler ve toplumun katrlacafr e ve hareketli yasam konularmda giin/haftalar etkin olarak kutlanmakta ve hareketli yaqamr teqvik edici bilgi yangmasl, genlik vb. okul igi etkinlikler k, sa[hkh rda ilsili konu a dEitim beslenme ver giivenilir verilivor mu? BA$VUR U FORMU SI VAR MI? 27 EK 3: OKUL BiLGi F6RMIIJ 1 , ? Tarih (etir/ar//vr I DeEerlendirme uru Ulke/ 5 Okul Adr Kurulus Yrh Okul Adresi Formu Dolduranrn 7 Fotmu Dolduramn 8 Iletigim Adresi (;smail, telefon, fax) Okul Tiirii Okul Diizeyi 4 9 10 Adr Baslansrc Il Takio ID kodu i Grirevi I Kamu Okul Ozel Ilkokul Karma Ortaokul Kasaba ilpe Erkek Lise Krz Di!er 6ncesi 11 t2 Kdv Okulun KonumU Ogrencilerin Yaq ArahEr 13 Offencilerin Cirisiyet DaErhmr Ktz Erkek i T4 Kayrth d[renci l5 l6 Toplam Smrf Sa lsl Smrflardaki Sayrsr Ortalama Ogrenr Sayrsr t7 Toplam O[retme n 18 Toplam Bahge/C 'yun Sayrsr Alam (m') 19 SPor Allnt ff,P1"* 20 Okulda yemek Varsa Ismi ve Gcirevi Nedir'? hanrhprndan sorumlu persone var mt? 21 Okul beslenrrLe v Evet veya sa$r[m teg' iki ve geliqtirilmesi kapsamrnda bir programa dahLil n i? 22 Okulda sa[hk kululu var 23 24 25 mr? Okul Aile Program Ismive Katrlrm Tarihi FIayr Flvet Hayr [Jye Sayrsr Evet Hayr [Jye Sayrsr I Birli[i vaf mt? AhndrEr Tarih: Ahcrrun Adr: Qekirdek Eylem Grubu leri n listesi: DiEer F] f- rh .f- N I +' != lf/ l= tx 'l-:i!-<| i.ri rt, A q)5 EG qlL N c) )l)0 -aa s Lo+, Eb c) L q) q)! LI o']. )90 OJH h E r?t DO Cq d tEr u) A uh 6) trc! so.Ec) Vsq, r--\ .'I c) L .'t c) rh0 D V q) + V z r-'l I I