Ergenlik Dönemindeki Ruhsal Değişiklikler Çocuğun ruhsal durumu
Transkript
Ergenlik Dönemindeki Ruhsal Değişiklikler Çocuğun ruhsal durumu
Ergenlik Dönemindeki Ruhsal Değişiklikler Çocuğun ruhsal durumu sosyal ilişkilerini ve davranışlarını belirliyor olabilir. Çocuk kaygısız bir ruh halinden durgun bir hale, mutlu bir tavırdan hüzünlü bir hale, kulak asmayan bir halden onuru kırılan bir duruma geçebilir. Gençler duygusuz ya da duyarsız değillerdir. Sadece duyguları karmakarışıkken kızgınlıklarını ve yadsımalarını daha zor ifade ederler.Gençler hayata pozitif yaklaşmaya eğilimlilerdir ama aileler çocukluk dönmlerine göre onları daha negatif ve mutsuz görürler. Tutarsızlık, gencin kendini algılaması ve bunu etrafına yansıtması arasındaki farktadır. Daha sık hayal kırıklığına uğradığı için bu dönemde mutsuzlukları daha fazladır, ama bunlar kısa süreli mutsuzluklardır. Kötü davranıyorsa bu genelde iki günden uzun sürmez. Eğer bu ruh hali günlerce sürüyorsa depresyon belirtisi olabilir. Aynı zamanda bu ruhsal değişimler hormonlarla da ilgilidir. Testestoron asabiliği arttıran bir hormondur.Erkek çocuklarda testestoron düzeyi her an değişebilir. Kızlarda ise dişilik hormonları düzene girene kadar her ay adet öncesi sendromu görülebilir. Gencin bu dönemde gösterebileceği normal tutum, genellikle mutlu ama çocukluğuna göre daha agresif ve zaman zaman üzüntülü bir ruh haline bürünmesidir. Örn. sağlıklı bir genç annesine kızıp kapıyı çarparak odayı terkedebilir. Ama bir saat sonra özür dileyen bir tavırla döner, hiç bir şey olmamış gibi normal bir tutum sergiler. Sorunlu bir genç ise odadan çıkarken hiç bir şey söylemez ya da “sizden nefret ediyorum” diye bağırır. Geri dönmediği gibi o gece odasından hiç çıkmayabilir. Ertesi gün okula tek kelime etmeden gider. Aşırı kızgınlık ya da uzun süreli mutsuzluk normal kabul edilemez ve deprosyon belirtisi sayılabileceği için üzerinde durmak gerekir. Gençlerin bir çoğu,uykuları geldiği halde geç yattıkları için uykularını tam alamazlar.Her gece sekiz-dokuz saat uyumaları gerekir.Sabah servise yetişmesi gerektiğinden erken kalkar ve kronik uykusuzluk yaşar. Ergenlikte bu normal sayıldığı halde sağlıksız bir durumdur ve bitkin, uykulu bir hale, dikkati azaltmaya ve gün boyu kendini akşamdan kalma hissetmelerine yol açar. Sinirlilik ve aşırı ruhsal değişimler de sık görülür. Uyku düzenini sağlamak sorunu ortadan kaldırır. Çocuğunuz gergin ve sıkıntılıysa: Depresyon ergenlik dönemindeki gençlerde çok sık görülen bir durumdur. Eğer bir genç sürekli karamsarsa, daha çok mutlu değil ya da üzgünse ya da sürekli ağlıyorsa depresyonda olabilir. Çocuğunuz endişeliyse:Zor bir durum karşısında aşırı tepki veren ve karamsarlığa düşen çocuklar depresyondan çok endişe bozukluğu tyaşıyor olabilir. Endişeli durumdaki çocuk gerginliği artarken sinirli ve tepkisel olabilir ya da endişelerinden sıyrılmaya çalışırken içe kapanabilir. Siz Neler Yapabilirsiniz? Sabır, hoşgörü ve pozitif bir tutum gösterin. Normal bir ergenin göstereceği davranışlar, sabır ve hoşgörüyle yaklaşımı gerektirir. Ruhsal değişimleri ve asiliğine hoşgörülü olmalısınız, çünkü ancak kendisini ifade etmesine izin verdiğinizde karamsarlığıyla baş etmeyi öğrenecektir.Çocuğunuz kendinden pek de hoşnut olmadığı dönemeler yaşayacaktır. Pozitif bir yaklaşım her iki tarafın da ergenlik dönemini kolay atlatmasına yardımcı olacaktır.Çocuğunuz kendisi ya da durumu hakkında negatif bir yorum yaptığında ona şartları pozitif bir açıdan ele alması için yardımcı olun. Sevginizi sınırsız şekilde sunun. Ergenlik dönemindeki gençler değişken ruh hali gösterirken çok sevgisiz ve sevgiye kapalı bir tutum sergileyebilirler. Beğenilmeyen davranışları olumsuzlanabilir ama çocuğun kendisi olumsuzlanmamalıdır. Sevgiye kapalı bir tutum sergileyen çocuk sevilmeyi hak etmediğini düşlünüyor olabilir. Ne olursa olsun sizin sevgşinize layık olduğunu hissettirmelisiniz.Hep kontrolünüzü korumalı, onu incitecek şeyler söylememelisiniz. Sınırları net koyun.Öfkesini dışa vurmasıyla ilgili kabul edeceğiniz ve etmeyeceğiniz tutumları belirleyin.Eğer sinirliyse odasına çekilebilir ama kardeşine vuramaz.Eğer ana babalar kuralları istikrarlı şekilde uygulamazlarsa çocukların da yanlış yapmaları normaldir.Tutarsız davranışlar gençlerin aklını karıştırır. Kas egzersizleri yaptırın.Düzenli egzersiz yapmak gencin negatif düşünmesini engelleyecektir. Size ve kendisine saygı duymasını ve davranışlarının sorumluluğunu taşımasına yardımcı olun. Çocuğunuz Depresyon Yaşıyor mu? 1. Çoğu zaman kendini üzüntülü ve bomboş hissediyor mu? 2. Çoğu zaman sıkıntılı ve huzursuz biri mi? 3. Bütün aktivitelere karşı ilgisini tamamen yitirdi mi? 4. Kendi kontrolü dışındaki şeyler yüzünden kendini değersiz, çaresiz ve aşırı suçlu hissediyor mu? 5. İştahında ya da kilosunda (artış veya azalma) belirgin bir değişme var mı? 6. Uyumakta zorluk çekiyor mu? 7. Davranışlarında ya da konuşamasında hızlanma veya yavaşlama var mı? 8. Bitkin ve enerjisiz mi? 9. Konsantre olamkta veya karar vermekte zorlanıyor mu? 10. Ölümle ilgili kendini tekrarlayan düşünceleri var mı? Eğer 1.2.,3. Ve en az dört ayrı soruya evet cevabı verdiyseniz (bu belirtiler iki haftayı aşkın süredir her gün görülüyorsa) çocuğunuzda büyük olasılıkla depresyon olabilir. Depresyonda çocuğun devamlı üzüntüsü ve zevk aldığı aktivitelere karşı ilgisizliği huzursuzluğunun nedenidir. Suçluluk ve değersizlik hisleri de bu huzursuzluğa neden olur. Okul sorunları da buna eşlik eder. Depresyon semptomları çocuktan çocuğa değişiklik gösterir. Bir çocuk huzursuz, heyecanlı iken diğeri tasasız, pelte gibi olabilir. Karar vermede güçlük çekme de sık rastlanan bir durumdur. Depresyon yaşayan bir genç üzgün ve içe kapanık olmak yerine, daha alıngan, asabi ve agresif olabilir.Örn. kavga ettiği, faul yaptığı için okuldan gönderilebilir. Sıkça görülen davranış problemleri içinde yaramazlık, alkol ve uyuşturucu gibi maddelerin kullanımı,aşırı risk alma veya kendine zarar verme davranışları vardır.Sosyal geri çekilme sıklıkla görülür.Zamanının çoğunu odasında, televizyon önünde veya bilgisayar başında geçirebilir. Sıkıntılı olan çocuğun okul performansı da düşebilir, konsantre olması zorlaşır, derslere olan ilgisini yitirir. Depresyonun fiziksel semptomları içinde düşük enerji düzeyi, bitkinlik, uykusuzluk, iştah değişimi, baş-mide ağrıları gibi çeşitli rahatsızlıklar bulunur. Uykuya dalmakta sorun yaşayabilir.Gece uyanıp sabaha kadar oturabilir. Çocuğunuzun depresif göründüğünü farkettiğinizde hemen harekete geçin. Okul danışmanından öneri alın. Kontrolünüz altında olan stres yaratıcı durumlar varsa bunları ortadan kaldırın(aldığı notlar ya da seçtiği kıyafetler gibi). Eğer çocuğunuz “Keşke ölsem”, “Artık dayanamayacağım””Bensiz daha mutlu olursunuz” diyorsa, intihara meyilli davranışlar sergiliyorsa haretete geçmelisiniz.Çocuğunuzla konuşun,neyin onu rahatsız ettiğini öğrenin,onu koruyacağınızı söyleyin.Çocuk kimsenin yardımını alamamktan ve başka seçeneği olmadığını düşünmediğinden dolayı kendine zarar verir. Özel SEV İlköğretim Okulu Rehberlik Servisi