antġbġyotġk kullanım kontrolü ve antġbġyotġk profġlaksġ rehberġ
Transkript
antġbġyotġk kullanım kontrolü ve antġbġyotġk profġlaksġ rehberġ
ANTĠBĠYOTĠK KULLANIM KONTROLÜ VE ANTĠBĠYOTĠK PROFĠLAKSĠ REHBERĠ KODU: İY.RH.01 YAYINLANMA TARİHİ: 01.12.2015 REVİZYON TARİHİ: REVİZYON NO: 00 SAYFA SAYISI:42 1. AMAÇ: Hastane infeksiyonlarının kontrolünde önemli bir yer tutan rasyonel (uygun) antibiyotik kullanımını ve antibiyotiklerin hastaya gerektiği durumda güvenli bir Ģekilde verilmesini sağlamaktır. Hastanede dirençli mikroorganizmaların yayılımını önlemek ve istenmeyen ilaç etkilerini ve tedavi maliyetlerini azaltmaktır. 2. KAPSAM: Midyat Devlet Hastanesi bünyesinde bulunan hekimler, hemĢireler, eczane çalıĢanları ve mikrobiyoloji laboratuvarı çalıĢanlarını kapsar. 3. UYGULAMA: Antibiyotiklerin order edilmesi; 3.1. Mikrobiyoloji laboratuvarı antibiyotik duyarlık sonuçlarını kısıtlı bildirim esaslarına uygun olarak bildirir. 3.2. Yatan hastalarda; Piperasilin/tazobaktam, Sefaperazon/sulbaktam Seftazidim, Sefepim, Ġmipenem, Meropenem, Vankomisin, Teikoplanin, Levofloksasin, Moksifloksasin, Kloramfenikol Tiamfenikol Aminoglikozid(Amikazin-Gentamisin-Netilmisin) Monobaktam(Aztreonam ) Ansamisin(Rifamisin) Linezolid Metronidazol 1 Ornidazol Makrolidler(Eritromisin ) Sistemik etkili antifungaller Ġnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji uzmanının onayı ile kullanılır. konsültasyonu (formal veya telefon) ile kullanılır. Bu gruptaki antibiyotiklerin doktor direktifi Ġnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji uzmanı tarafından 48 saat içinde imzalanır. 3.3. Cerrahi antibiyotik profilaksisi “Cerrahi Profilaksi Talimatı”na uygun olarak yapılır. Antibiyotiklerin uygulanması; 3.4. Antibiyotiklerin order edilmesinden doktorlar, uygulanmasından hemĢireler sorumludur. 3.5. Antibiyotiklerin hiçbiri ĠV, ĠM ve oral kullanımlarda bir kte kullanılmamalıdır. Hazırlanırken karıĢtırılmazlar ve birlikte kesinlikle sulandırılmazlar. 3.6. Liyofilize (toz halindeki) antibiyotikler; Bir enjektör ile toz antibiyotiğin yanında birlikte verilen çözeltici sıvının tamamı ampülden çekilir. Flakonun ağzındaki madeni kapak yukarı doğru hafifçe itilerek açıldıktan sonra, lastik tıpa %70’lik alkol ile silinir, kuruması beklenir. Suyun tamamı yavaĢça flakonun içine enjekte edilir. Enjektör çıkartılır. Enjektör iğnesi tekrar kullanılmaz. Ġçindeki toz tamamen çözününceye kadar flakon iki el arasında hafifçe döndürülür. Köpük oluĢumunu engellemek için dikkatli davranılır. Eğer solüsyonda köpük oluĢursa, 15 dakika beklemek gereklidir. Tüm dozun, hatta kapak lastiğinin çevresinde olanların bile tamamen çözündüğünden emin olunmalıdır. Takılan yeni iğne kapak lastiğinin tam ortasına yerleĢtirilerek ve solüsyonun tamamını almaya çalıĢarak solüsyon flakondan yavaĢça çekilir. IV (damar içi) uygulamalarda “Antibiyotik Kullanım Çizelgesi”nde belirtilen uygun bir solüsyon içine tamamı aktarılır ve mediflex hafifçe alt üst edilerek karıĢtırılır. IM (kas içi) uygulamalarda özellikle üst dıĢ gluteal bölgeye sarı uç ile (18 gauge), bebeklerde ve küçük çocuklarda orta-yan kalçaya yeĢil veya siyah uç ile direkt olarak “Antibiyotik Kullanım Çizelgesi”nde belirtildiği Ģekilde uygulanır. Ġğnenin damara girmediğinden emin olmak için enjeksiyondan önce enjektörün pistonu geri çekilmelidir. Herhangi bir renk değiĢiminin görülmesi durumunda, iğne çekilir ve yeni bir uç ile baĢka bir yere yapılır. Lidokain içerikli ĠM formlar asla ĠV uygulanmaz. 3.7. Hazır sıvı antibiyotikler (ampüller) direkt enjektöre çekilerek IV uygulamalarda “Antibiyotik Kullanım Çizelgesi”nde belirtilen uygun bir solüsyon içine tamamı aktarılır ve mediflex hafifçe alt üst edilerek karıĢtırılır. IM uygulamalarda direkt olarak yapılır. 2 3.8. Çözelti hemen kullanımdan önce hazırlanmalı ve uygulanmalıdır. Çözeltide uygulanmadan önce veya sırasında herhangi bir bulanıklık veya kristalizasyon görülmesi halinde çözelti hemen atılmalıdır. 3.9. Antibiyotik uygulanımı esnasında hastalarda geliĢebilecek allerjik reaksiyonlar açısından uygulayan hemĢire ve sağlık personeli dikkat eder, hastayı yakından izler. Böyle bir durumda derhal tedavi sonlandırılır ve ilgili doktor yardıma çağrılır. 3.10. Uygulanan antibiyotiklerin miyadı kontrol edilir. Miyadı geçen antibiyotikler eczaneye iade edilir. Kapağı açılmıĢ, ĢiĢesi kırılmıĢ, rengi değiĢmiĢ ya da sulandırma esnasında kristal yapısı çözülmemiĢ olan antibiyotikler kullanılmaz. Kullanılmama gerekçesi, miktarı ve seri nosu tedavi defterine kayıt edilerek ilgili tutanak düzenlenir ve eczaneye iade edilir. 3.11. Antibiyotikler hekim özel bir order vermediği sürece “Antibiyotik Kullanım Çizelgesi” doğrultusunda kullanılır. 3.12. Hekimlerin antibiyotik seçimine yardımcı olmak için, mikroorganizmaların direnç paternleri göz önüne alınarak “Antibiyotik Kullanım Rehberi” hazırlanmıĢtır. 3.13. Aylık antibiyotik kullanım politikası hastanenin ilgili yoğun bakım ünitesi ve klinik servislerden izole edilen bakterilerin antibiyotik duyarlılık paternlerine göre belirlenir. Antibiyotik direnç oranları %20’nin üzerine çıkan antibiyotiklerin ampirik kullanımından kaçınılır. Bu antibiyotikler Ġnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanının uygun görmesi durumunda kullanılır. 3 ANTĠBĠYOTĠKLERĠN KULLANIM ÇĠZELGESĠ ANTĠBĠYOTĠK (JENERĠK ADI) UYGULANIġ ÜLKEMĠZDEKĠ PREPARATLAR YOLU UYGULAMA BETA-LAKTAM ANTĠBĠYOTĠKLER A.PENĠSĠLĠNLER 1. DOĞAL PENĠSĠLĠNLER Penisilin G kristalize Kristapen, Kristasil, Penisilin G-Pots, Pensillina IV (ĠV form Liyofilize toz) Penisilin G prokain Benzapen-LA, Deposilin, Devapen, Ġecilline, IM Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sulandırıldıktan sonra 250 ml Serum Fizyolojik içinde iki saat yavaĢ olarak infüzyon Ģeklinde verilir. Dektroz solüsyonu penisilin G potasyumu inhibe eder, kullanılmazlar. Sulandırıldıktan sonra saklanmaz. Derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. Penadur,Pencain-K,Procilin, Prokain Penicilin (ĠM form Liyofilize toz) Penisilin G benzatin Benzapen-LA, Deposilin, Penadur-LA, Penadur 6.3.3., IM Derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. Oral Yemeklerden bir saat önce alınmalıdır. Pentin-LA (ĠM form Liyofilize toz) Penisilin V Cliacil, Penoksil, Pen-Os (fenoksimetil penisilin) 2. PENĠSĠLĠNAZA DĠRENÇLĠ PENĠSĠLĠNLER 4 Metisilin Yok Oksasilin Yok Kloksasilin Yok Dikloksasilin Yok Flukloksasilin Yok 3. AMĠNOPENĠSĠLĠNLER Ampisilin Alfasilin, Ampisina, Azosilin, Makrosilin, Negopen, IV, IM, Oral Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Sulandırıldıktan sonra saklanmaz. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. Oral preparatlar yemeklerden 1 saat önce verilmelidir. IV, IM, Oral Oral Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Sulandırıldıktan sonra saklanmaz. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. Oral preparatlar yemeklerden 1 saat önce verilmelidir. Yemek zamanına bakılmaksızın verilebilir. IV, IM Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Neosilin, Penbisin, Seskasilin, Silina (ĠV/ĠM form Liyofilize toz) Amoksisilin Alfoxil, Amoksilin, Amoksina, Amosin, Amoxicil, Atoksilin, Demoksil, Largopen, Moksilin, Remoxil, Topramoxin, Trimosin (ĠV/ĠM form Liyofilize toz) Bakampisilin Bakamsilin, Penbak 4. ÜREĠDOPENĠSĠLĠNLER Azlosilin Yok Mezlosilin Yok Piperasilin Pipraks 5 (ĠV/ĠM form Liyofilize toz) Sonra 100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Sulandırıldıktan sonra saklanmaz. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. 5. KARBOKSĠPENĠSĠLĠNLER Ġndanilkarbenisilin Yok Karbenisilin Yok Tikarsilin Yok 6. BETALAKTAMAZ ĠNHĠBĠTÖRLÜLER Ampisilin/Sulbaktam Alfasid, Ampisid, Combicid, Duobak, Duobaktam, IV, IM, Oral Duocid, Nobecid, Sulbaksit, Sulcid, Sultamat, Sultasid, Sultibac (ĠV/ĠM form Liyofilize toz) Amoksisilin/Klavulonat Amoklavin, Amoksilav, Augmentin, Bioment, Croxilex, Klamoks, Klavunat, Klavupen (ĠV form Liyofilize toz) Tikarsilin/Klavulonat IV, Oral Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Kendi çözeltisi ile sulandırıldıktan sonra oda ısısında 8 saat, buzdolabında 48 saat saklanabilir. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. Oral preparatların emilimi iyi değildir. Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Sulandırıldıktan sonra saklanmaz. Oral yemeklerin baĢlangıcında verilmelidir,çiğnemeden yutulur. Yok 6 Piperasilin/Tazobaktam Tazocin IV Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Sulandırıldıktan sonra saklanmaz. IV, IM Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Kendi çözeltisi ile sulandırıldıktan sonra oda ısısında 24 saat saklanabilir. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. (ĠV/ĠM form Liyofilize toz) B. SEFALOSPORİNLER 1. BĠRĠNCĠ KUġAK SEFALOSPORĠNLER Sefazolin Cefamezin, Cefozin, Cezol, Eqizolin, Ġespor, Maksiporin, Sefamax, Sefazol (ĠV/ĠM form Liyofilize toz) Sefalotin Yok Sefadroksil Cefradur, Duricef Oral Yemeklerle birlikte verilir. Sefaleksin Maksipor, Sef Oral Yemeklerle birlikte verilir. Sefradin Yok IV, IM 2. ĠKĠNCĠ KUġAK SEFALOSPORĠNLER Sefoksitin Yok Sefuroksim Sodyum Aksef, Multisef, Zinnat Sefaklor Ceclor, Kefsid, Losefar Oral Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Sulandırıldıktan sonra saklanmaz. IM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. Yemekler ile birlikte verilir. Sefuroksim aksetil Aksef, Cefaks, Cefatin, Enfexia, Oraceftin, Sefaktil, Oral Yemekten sonra verilir, çiğnemeden yutulmalıdır. (ĠV/ĠM form Liyofilize toz) 7 Sefuroks, Zinnat Sefprozil Serozil Oral Yemeklerle birlikte verilir. Lorakarbef Lorabid Oral Yemeklerden bir saat önce verilir. 3. ÜÇÜNCÜ KUġAK SEFALOSPORĠNLER Sefiksim Suprax, Zimaks Oral Yemeklerden sonra verilir. Sefotaksim Betaksim, Claforan, Deforan, Doksetil, Sefagen, IV, IM Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Kendi çözeltisi ile sulandırıldıktan sonra oda ısısında 24 saat saklanabilir. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. IV, IM Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Kendi çözeltisi ile sulandırıldıktan sonra oda ısısında 24 saat saklanabilir. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Sulandırıldıktan sonra saklanmaz. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. Sefoksim, Sefotak, Taxocef (ĠV/ĠM form Liyofilize toz) Sefotaksim (devam) Seftizoksim Cefizox (ĠV/ĠM form Liyofilize toz) Seftriakson Baktisef, Cefaday, Cephaxon, Desefin, Eqiceft, IV, IM Forsef, Ġesef, Nevakson, Novosef, Rocephin, Triaxon, Unacefin (ĠV/ĠM form Liyofilize toz) Sefoperazon Cefobid (ĠV/ĠM form Liyofilize toz) IV, IM Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Kendi çözeltisi ile sulandırıldıktan sonra oda ısısında 8 24 saat saklanabilir. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. Sefoperazon (devam) Seftazidim Fortum, Ġesetum IV, IM Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Sulandırıldıktan sonra saklanmaz. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. IV, IM Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Kendi çözeltisi ile sulandırıldıktan sonra oda ısısında 24 saat saklanabilir. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. (ĠV/ĠM form Liyofilize toz) Moksalaktam Yok 4. DÖRDÜNCÜ KUġAK SEFALOSPORĠNLER Sefepim Maxipime, Unisef (ĠV/ĠM form Liyofilize toz) 9 5. BETA-LAKTAMAZ ĠNHĠBĠTÖRLÜLER Sefoperazon/Sulbaktam Sulperazon IV, IM Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Sulandırıldıktan sonra saklanmaz. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. IV Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Sulandırıldıktan sonra saklanmaz. ĠV, ĠM Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Sulandırıldıktan sonra saklanmaz. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. (ĠV/ĠM form Liyofilize toz) Piperasilin/Tazobaktam Tazocin (ĠV form Liyofilize toz) C. MONOBAKTAMLAR Aztreonam Azactam Ġmipenem Tienam (ĠV/ĠM form Liyofilize toz) D. KARBAPENEMLER IV, IM 120 ml’lim Tienam toz infüzyon ĢiĢeleri 100 ml serum fizyolojik ile sulandırılmalı ve berrak bir solüsyon elde edilene kadar çalkalanmalı ve 30-60 dk içinde infüzyon Ģeklinde verilmelidir. Sulandırma için Laktatlı Ringer kullanılmaz. Sulandırıldıktan sonra oda ısısında 4 saat, buzdolabında 24 saat saklanabilir. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. 10 Meropenem Meronem IV, IM (ĠV/ĠM form Liyofilize toz) Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Sulandırıldıktan sonra saklanmaz. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. GLĠKOPEPTĠDLER Vankomisin Vancomycin-DBL, Vancorin, Vankomisin IV (ĠV form Liyofilize toz) Teikoplanin Targocid IV, IM (ĠV/ĠM form Liyofilize toz) Streptomisin Strep-Deva, Streptomycin-ĠE AMĠNOGLĠKOZĠDLER IM (ĠM form Liyofilize toz) Kanamisin Yok Gentamisin Genmisin, Genta, Gentamed, Genthaver, Gentreks, Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak en az 60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Sulandırıldıktan sonra saklanmaz. Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Sulandırıldıktan sonra buzdolabında 24 saat saklanabilir. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sulandırıldıktan sonra saklanmaz. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. IV, IM 50-100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. IV, IM Gentamisinin verildiği Ģekilde. Getamisin (ĠV/ĠM form ampul) Tobramisin Tobel (ĠV/ĠM form ampul) 11 Netilmisin Netromycine (ĠV/ĠM form ampul) IV, IM Gentamisinin verildiği Ģekilde. Amikasin Amikaver, Amiketem, Amiklin, Amikozit, Mikasin IV, IM Gentamisinin verildiği Ģekilde. IV, IM Gentamisinin verildiği Ģekilde. (ĠV/ĠM form ampul) Ġsepamisin Ġsepacine (ĠV/ĠM form ampul) MAKROLĠDLER A. 14 ÜYELĠLER Eritromisin Erimicin, Eritro, Eritrosif, Erythrocin Oral Aç veya yemeklerden hemen önce çiğnemeden verilir. Roksitromisin Remora, Ritosin, Roksimin, Roksolit, Rulid Oral Yemeklerden hemen önce çiğnemeden verilir. Klaritromisin Claricide, Deklarit, Klacid, Klarolid, Klaromin, Klax, IV, Oral Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Sulandırıldıktan sonra oda ısısında 24 saat, buzdolabında 48 saat saklanabilir. Oral, yemeklerle birlikte verilir. Oral Yemeklerle birlikte verilir. Oral Yemeklerden en az 1 veya 2 saat önce verilmelidir. Oral Yemeklerden hemen önce verilir. Laricid, Macrol, Megasid, Uniklar (ĠV/ĠM form Liyofilize toz) Klaritromisin (devam) Diritromisin Dynabac Fluritromisin Yok B. 15 ÜYELĠLER Azitromisin Azacid, Azatek, Azeltin, Azitro, Azitrotek, Azomax, Azro, Tremac, Zitromax, Zitrotek C. 16 ÜYELĠLER Spiramisin Rovamycine Josamisin Yok 12 Midekamisin Yok Rokitromisin Yok Miokamisin Yok KETOLĠDLER Telitromisin Ketek Oral Klindamisin LĠNKOZAMĠDLER Cleocin, Clin, Klindan, Klindaver, Klinoksin, IV, IM, Oral Klindamisin (devam) Klitopsin, Lindhaver, Meneklin (ĠV/ĠM form ampul) Linkomisin Lincocin, Linkoles, Linkomed, Linkomisin-ĠE, IV, IM Linkosol, Linosin Yemeklerle iliĢkisi yoktur. 300 mg 50 ml, 600 mg 100 ml, 900 mg 150 ml, 1200 mg 200 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 15-45 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Bir kerede 1200 mg aĢan 1 saatlik infüzyon uygulanması önerilmemektedir. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. Oral, yemeklerle birlikte ve özefagus tahriĢini önlemek için bol su ile verilir. 50-100 ml Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. (ĠV/ĠM form ampul) STREPTOGRAMĠNLER Kinopristin Yok Dalfopristin Yok OKSAZOLĠDĠNONLAR Linezolid Yok 13 Eperozolid Yok TETRASĠKLĠNLER A. KISA ETKĠLĠLER Klortetrasiklin Yok Tetrasiklin Tetra, Tetralet, Tetramin Oksitetrasiklin Yok Oral Alüminyum, kalsiyum, magnezyum içeren ilaçlar ve sodyum bikarbonat ile birlikte kullanılmazlar. Yemeklerden 1 saat önce, özefagus tahriĢini önlemek için bol su ile birlikte verilir. Oral Alüminyum, kalsiyum, magnezyum içeren ilaçlar ve sodyum bikarbonat ile birlikte kullanılmazlar. Yemeklerden önce, özefagus tahriĢini önlemek için bol su ile birlikte verilir. B. ORTA ETKĠLĠLER Demeklosiklin Yok Metasiklin Yok C. UZUN ETKĠLĠLER Doksisiklin Doksin, Monodoks, Tetradoks Minosiklin Yok SÜLFONAMĠDLER/TRĠMETOPRĠM/TRĠMETOPRĠM-SÜLFAMETOKSAZOL A. KISA VE ORTA ETKĠLĠ OLANLAR Sülfisoksazol Azo-Gantrisin Sülfimetoksazol Yok Trimethoprim/ Bactrim, Bakton, Bibakrim, Cotriver, Kemoprim, Oral Yemeklerden önce verilir. IV, ĠM, Oral Bir ampul 125 ml, 2 ampul 250 ml, 3 ampul 500 ml 14 Sulfametoksazol Serum Fizyolojik veya %5 Dekstroz içine katılarak 90 dakika içinde infüzyon Ģeklinde verilir. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. Oral, yemeklerle birlikte verilir. Metoprim, Septrin, Sulfaprim, Trifen, Trimoks (ĠV/ĠM form ampul) B. UZUN ETKĠLĠ OLANLAR Sülfadoksin Yok C. GĠS’TE SINIRLI ETKĠDE BULUNANLAR Sülfaguanidin Yok Sülfasuksidin Yok Sülfatalidin Yok Kloramfenikol KLORAMFENĠKOL VE TĠAMFENĠKOL Kemicetine, Klorasüksinat IV, ĠM, Oral (ĠV/ĠM form Liyofilize toz) Tiamfenikol Tiofen, Urfamycin (ĠV/ĠM form Liyofilize toz) IV, ĠM, Oral Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Sulandırıldıktan sonra saklanmaz. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. Oral, yemeklerden önce verilir. Önce birlikte verilen enjeksiyonluk su ile sulandırılır. Sonra 100 ml Serum Fizyolojik içine katılarak 30-60 dk infüzyon Ģeklinde verilir. Sulandırıldıktan sonra saklanmaz. ĠM, derin enjeksiyon ile yavaĢ olarak verilir. Oral, yemeklerden önce verilir. 15 NĠTROFURANTOĠNLER Oral Nitrofurantoin Piyeloseptyl, Uriseptin Ofloksasin KĠNOLONLAR Drovid, Exocin, Girasid, Kozoksin, Menefloks, IV, Oral Ofkozin, Oflocide, Ofloks, Tarivid, Urosin (Enfüzyon çözeltisi) Siprofloksasin Ciflosin, Ciprasid, Cipro, Ciproktan, Ciprolon, IV, Oral Ciproxin, Flosiprin, Loxasid, Proxacin, Roflazin, Roxin, Sanset, Sifloks, Siprobel, Siprosan, Sispres, ÜroCiproxin Yemek arasında verilir. Hazır infüzyon form 30 dakika içinde verilmelidir. Enfüzyon flakonları açıldıktan sonra zaman geçirilmeden kullanılmalıdır. Oral, aç karına veya yemeklerle birlikte çiğnenmeden verilir. Hazır infüzyon form 30-60 dakika içinde verilmelidir. Enfüzyon flakonları açıldıktan sonra zaman geçirilmeden kullanılmalıdır. Oral, aç karına veya yemeklerle birlikte çiğnenmeden verilir. (Enfüzyon çözeltisi) Pefloksasin Peflacine IV, Oral Bir ampul 250 ml %5 Dekstroz solüsyonu içinde çözülür. Serum fizyolojik veya klorür içeren solüsyonlar içinde çözülmemelidir. 60 dk içinde infüze edilir. Oral, yemeklerle birlikte verilir. (IV form ampul) Norfloksasin Noroxin Oral Yemeklerle birlikte verilir. Enoksasin Enoksetin Oral Yemeklerden önce verilir. Levofloksasin Cravit, Tavanic IV, Oral Hazır infüzyon form 30-60 dakika içinde verilmelidir. Enfüzyon flakonları açıldıktan sonra zaman geçirilmeden kullanılmalıdır. Oral, aç karına veya yemeklerle birlikte çiğnenmeden verilir. (Enfüzyon çözeltisi) 16 Moksifloksasin Avelox IV, Oral (Enfüzyon çözeltisi) Rifampisin Rifadin, Rifcap, Rifex Metronidazol Flagyl, Metrajil, RĠFAMPĠSĠN Oral Metrazol, NĠTROĠMĠDAZOLLER Metronidazol, IV, Oral Metronidazole, Nidazol Hazır infüzyon form 30-60 dakika içinde verilmelidir. Enfüzyon flakonları açıldıktan sonra zaman geçirilmeden kullanılmalıdır. Oral, aç karına veya yemeklerle birlikte çiğnenmeden verilir. Yemeklerden 1 saat önce aç karnına verilir. Hazır solüsyon 30-60 dk verilir. Oral, yemeklerle birlikte verilir. (IV form perfüzyon solüsyonu) Ornidazol Biteral, Borneral, Ornidone, Ornisid, Ornitop IV, Oral Bir ampul 100 ml serum fizyolojik veya %5 dekstroz içine katılır. 15-30 dk enfüzyon olarak verilir. Oral, daima yemeklerden sonra verilir. (IV form ampul) Seknidazol Flagentyl Oral Yemeklerden sonra verilir. Tinidazol Fasigyn Oral Yemeklerden önce verilir. Fusidik asit Stafine FUSĠDĠK ASĠT Oral Yemeklerle birlikte verilir. ANTĠVĠRALLER Amantadin Yok 17 Rimantadin Yok Zanamivir Relenza Oral inhalasyon Yemeklerden önce verilir. Oseltamivir Tamiflu Oral Yemeklerden önce verilir. Ribavirin Copegus, Rebetol Oral Yemeklerden önce verilir. Gansiklovir Cymevene IV Ġnfeksiyon Hastalıkları Uzmanına danıĢarak kullanılır. Valgansiklovir Yok Asiklovir Acyl, Aklovir, Asiviral, Hemovir, Klovireks-L, IV, Oral Famsiklovir Famvir Oral Önce 10 ml serum fizyolojik ile sulan-dırılarak çözülür. Ardından 250-500 mg arasındaki dozlar için 100 ml, 500-1000 mg arasındaki dozlar için ikinci bir 100 ml serum fizyolojik içinde enfüzyon Ģeklinde verilir (sulandırıldıktan sonra 5 mg/ml’den daha yüksek asiklovir konsantrasyonu olmamalıdır). Oral, yemeklerden sonra verilir. Yemeklerle iliĢkisi yok. Valasiklovir Valtrex Oral Yemeklerle iliĢkisi yok. Vidarabin Yok Ġdoksüridin Yok Trifluridin Yok Sorivudin Yok Sidofovir Yok Lamivudin Epivir, Zeffix Oral Yemeklerden önce verilir. Foskarnet Yok Ġnterferonlar Ġntron-A, Roferon-A, Pegasys, Pegintron IM, SC Ġnfeksiyon Hastalıkları Uzmanına danıĢarak kullanılır. Provir, Silovir, Virosil, Zovirax (IV form liyofilize toz) 18 SİSTEMİK ETKİLİ ANTİFUNGALLER Amfoterisin B Abelcet, Ambisome, Amphocil, Fungizone IV Flukonazol Candidin, Flucan, Flurit, Fluzole, Fungan, Kandizol, IV, Oral Lumen, Triflucan, Trizol, Zolax (Enfüzyon çözeltisi) Itrakonazol Funit, Ġtraspor, Sporex Vorikonazol Vfend IV, Oral Ekinokandin Cancidas IV Ġnfeksiyon Hastalıkları Uzmanına danıĢarak kullanılır. Hazır infüzyon form 30-60 dakika içinde verilmelidir. Enfüzyon flakonları açıldıktan sonra zaman geçirilmeden kullanılmalıdır. Oral, aç karına veya yemeklerle birlikte çiğnenmeden verilir. Yemeklerden sonra tok karına verilmelidir. Ġnfeksiyon Hastalıkları Uzmanına danıĢarak kullanılır. 10 ml dekstroz içermeyen diğer sıvılar ile (serum fizyolojik gibi) sulandırılmalı ve berrak bir solüsyon elde edilene kadar çalkalanmalı ve 60 dk içinde infüzyon Ģeklinde verilmelidir. Sulandırıldıktan sonra buzdolabında 48 saat, 250C altında 24 saat stabil. *Ġlaçlar hakkında daha detaylı bilgi için ilaç prospektüsleri, ilaç rehberleri veya kaynak yayınlara baĢvurunuz. *Antitüberküloz, antiretroviral, antiprotozoal, antihelmintik ilaçlar alınmamıĢtır. Bilgi için ilaç prospektüslerine baĢvurunuz. 19 CERRAHĠ PROFĠLAKSĠ TALĠMATI AMAÇ: Cerrahi giriĢimlerde iyi bir proflaksi ile infeksiyon riskini azaltmak için doğru hastaya, doğru antibiyotiği, doğru zamanda doğru zaman süresince ve doğru dozda vermek için yöntem belirlemektir. KAPSAM: Hekimler, hemĢireler ve eczane çalıĢanlarını kapsar. TANIMLAR: Ġnfeksiyon riskinin %2’nin üzerinde olduğu ameliyatlarda profilaktik antibiyotik kullanılması önerilmektedir. CERRAHĠ YARA SINIFLAMASI VE RĠSK ORANLARI: Temiz yara: Elektif, acil olmayan, nontravmatik, primer kapatılmıĢ, akut inflamasyon olmayan, cerrahi teknikte problem yaĢanmayan, genitoüriner, respiratuvar ve gastrointestinal sistemin açılmadığı ameliyatlardır. Ġnfeksiyon riski: <%2 Temiz-kontamine yaralar: KirlenmemiĢ acil yaralar, elektif olarak genitoüriner, respiratuvar, gastrointestinal sistemin veya safra yollarının açıldığı ameliyatlar, minimal kirlenmenin olduğu operasyon yaraları (apendektomi gibi). Ġnfeksiyon riski: <%10 Kontamine yaralar: Nonpürülan inflamasyonlu, gastrointestinal sistemden büyük oranda bulaĢ varlığında, infeksiyonun varlığında biliyer veya gastrointestinal sisteme giren cerrahi operasyon, cerrahi teknikte büyük kusurların olduğu durumlar, dört saatten erken delici travmalar. Ġnfeksiyon riski: <%20 Kirli yaralar: Pürülan inflamasyon (abse gibi); genitoüriner, respiratuvar, gastrointestinal sistemin veya safra yollarının preoperatif açıldığı yaralar, dört saatten eski delici travmalar. Ġnfeksiyon riski: <%40. UYGULAMA: 4.1. Profilaktik antibiyotik, infeksiyon geliĢtirme olasılığı en yüksek mikroorganizmalara karĢı etkili olmalıdır. Çoğu ameliyat için tek antibiyotikle profilaksi yeterlidir. Ancak kolorektal cerrahi veya penetran karın travması gibi ameliyatlarda kombinasyon tedavisi gerekebilir. Özel durumlar dıĢında profilakside tek doz sefalosporin yeterlidir. 4.2. Özel durumlar dıĢında profilaktik antibiyotiğin optimal uygulama zamanı, ameliyattan önceki 30-60 dakika öncesidir. Pratik olarak, anestezi indüksiyonu ile birlikte verilmesi en iyi zamanlamadır. 20 4.3. Ameliyatın üç saatten uzun sürmesi veya majör kanama (>1500 ml) olması gibi durumlarda ek doz önerilir. Her antibiyotik için yarı ömrünün iki katı süre geçtiğinde ek doz yapılmalıdır. Sık kullanılan antibiyotiklerin yarılanma ömürleri: Sefazolin 1,8 saat Klindamisin 2,4-3 saat Vankomisin Aminoglikozidler 2 saat Metronidazol Ornidazol 13 saat Siprofloksasin 3-5 saat Ampisilin/sulbaktam 1 saat 3–9 saat 8 saat 4.4. Profilaksinin postoperatif dönemde sürdürülmesi gereksizdir. Özel koĢullar dıĢında profilaksi rutin olarak 24 saatte sonlandırılmalıdır. Uzun süreli kullanımlarda özellikle dirençli mikroorganizmalarla infeksiyon riski artmaktadır. 4.5. Üçüncü ve dördüncü kuĢak sefalosporinler (Seftriakson, sefotaksim, sefaperazon, seftazidim, sefprodil..), antipsödomonal penisilinler (piperasilin tazobaktam, mezlosilin, azlosilin, tikarsilin..), karbapenemler (imipenem, meropenem), glikopeptid grubu (vankomisin, teikoplanin) gibi antibiyotikler profilakside kullanılmamalıdır. Metisiline dirençli stafilokoklara bağlı cerrahi alan infeksiyonlarının sorun olması durumunda glikopeptid grubu antibiyotiklerin kullanımına infeksiyon kontrol komitesi karar verir. 4.6. Antibiyotik uygulama Ģekli “Antibiyotik Uygulama Prosedürü” ne göre yapılır. 4.7. Kirli yaraların cerrahi operasyonunda proflaktik antibiyotik kullanımından ziyade tedavi uygulanması tercih edilmelidir. Bu durumda proflaktik antibiyotik seçimi olası etken ve klinik durum göz önüne alınarak ampirik tedaviye yönelik olmalı ve uygulama süresi tedavi süresi kadar olmalıdır. 4.8. GeniĢ spektrumlu ve uzun süreli proflaktik antibiyotik kullanımı ile beklentinin aksine hastaya yarar değil zarar verebileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle gereksiz proflaksi uygulanımından kaçınılmalıdır. 4.9. Profilaktik antibiyotikler “Cerrahi Profilaktik Antibiyotik Listesi”ne göre uygulanır. ĠLGĠLĠ DÖKÜMANLAR: Cerrahi Profilaktik Antibiyotik Listesi 21 CERRAHi PROFLAKTĠK ANTĠBĠYOTĠK LĠSTESĠ Cerrahi tipi KARDĠYOVASKÜLER CERRAHĠ Kardiyak cerrahi Abdominal aorta cerrahisi Kasık insizyonun olduğu bacak giriĢimleri Ġskemi için alt ektremite ampütasyonu Protez/yabancı cisim yerleĢtirilen damar giriĢimleri Kalıcı pacemaker takılması TORAKS CERRAHĠSĠ Lobektomi Pnömonektomi Wedge rezeksiyonu Toraks travması Özefagus cerrahisi Mediastinoskopi Torasik outlet sendromu Median sternotomi yapılan tüm giriĢimler Önerilen rejim Alternatif Sefazolin 1-2 g ĠV anestezi Betalaktam alerjisi varsa indüksiyonu ile Vankomisin 1 g ĠV iki saatte veya gidecek ve ameliyattan 30 dk Sefuroksim 1,5 g ĠV anestezi önce bitecek Ģekilde Ģekilde. indüksiyonu ile (Eğer kasık insizyonu varsa vankomisine ilave olarak gentamisin 1,5 mg/kg ĠV anestezi indüksiyonu ile) veya Klindamisin 600 mg ĠV anestezi indüksiyonu ile Yorum GiriĢim boyunca yüksek serum konsantrasyonların sağlanması koĢuluyla tek doz çok sayıda doz kadar etkili görünmektedir. Kardiyak kateterizasyonda, karotis ve brakial arter cerrahisinde profilaksi önerilmez. Kalp kapak protezlerinde profilaksi retrosternal drenaj kateteri çekildikten sonra durdurulur. Sefazolin 1-2 g ĠV anestezi Betalaktam alerjisi varsa Göğüse tüp takılmasında antibiyotik indüksiyonu ile Vankomisin 1 g yukarıda tarif proflaksisi önerilmemektedir. veya edildiği gibi Sefuroksim 1,5 g ĠV anestezi veya indüksiyonu ile Klindamisin 600 mg ĠV anestezi indüksiyonu ile 22 GASTROĠNTESTĠNAL CERRAHĠ Gastroduedonal (perkütan endoskopik gastrotomy dahil) (Sadece yüksek riskli olanlara) Sefazolin 1-2 g ĠV anestezi indüksiyonu ile veya Seftizoksim 1,5 g ĠV anestezi indüksiyonu ile veya Sefuroksim 1,5 g ĠV anestezi indüksiyonu ile Klindamisin 600 mg ĠV + Gentamisin 1.5 mg/kg ĠV anestezi indüksiyonu ile Obesite, obstruksiyon, azalmıĢ gastrik asidite, kanama ve azalmıĢ gastrointestinal motilite yüksek risk oluĢturur. Komplike olmayan duodenal ülser cerrahisi için profilaktik antibiyotik endikasyonu yoktur. Safra yoları (laparoskopik kolesistektomi dahil) (Sadece yüksek riskli olanlara) Sefazolin 1-2 g ĠV anestezi indüksiyonu ile veya Seftizoksim 1,5 g ĠV anestezi indüksiyonu ile Klindamisin 600 mg ĠV + Gentamisin 1.5 mg/kg ĠV anestezi indüksiyonu ile Akut kolesistit (profilaksi değil, tedavi verilir), tıkanma sarılığı, ana safra yolu taĢları, fonksiyonel olmayan kese, stent varlığı, geçirilmiĢ safra yolları cerrahisi ve 70 yaĢ üzeri yüksek risk oluĢturur. Endoskopik retrograd kolanjiopankreoatografi Siprofloksasin 750 mg oral iĢlemden iki saat önce veya Seftizoksim 1,5 g ĠV iĢlemden bir saat önce veya Piperasilin 4 g ĠV iĢlemden bir saat önce Obstruksiyon yoksa önerilmez. 23 Kolorektal ve ince barsak Elektif cerrahi Acil cerrahi (apendektomi dahil) Ameliyattan önceki gün sabah saat 10’da iki saat sürede oral polyetilen glikol elektrolit solüsyonu, hafif sıvı yiyecekler ve öğleden sonra saat 1, 2 ve gece 11’de (ameliyat öncesi 19, 18 ve 11. saatlerde) neomisin 1 g oral ve eritromisin 1 g oral Sefazolin 1-2 g ĠV + Metronidazol 500 mg ĠV anestezi indüksiyonu ile Klindamisin 900 mg ĠV + Gentamisin 1.5 mg/kg ĠV anestezi indüksiyonu ile veya Metronidazol 500 mg ĠV + Gentamisin 1.5 mg/kg ĠV anestezi indüksiyonu ile Oral rejim parenteral rejim kadar etkilidir. Oral tedavi ile parenteral tedavinin birlikte kullanılması gerekli değildir. Barsak perforasyonu olan hastalarda bu ajanlar 2-5 gün süreyle kullanmalıdır. Laparotomide barsak zedelenmesi görülmemiĢse tek doz yeterlidir. Perfore ya da gangrenli apandisitlerde tedavi rejimine 3-5 gün devam etmek uygundur. Perfore olmayan apendiksler için 1-4 doz yeterlidir. Laparotomi, yapıĢıklıkların ayrılması, splenektomi gibi GĠS’e cerrahi giriĢim olmayan ameliyatlarda profilaksi gerekli değildir. 24 KADIN-DOĞUM CERRAHĠSĠ Vaginal ve abdominal histerektomi Sezaryan Gebeliğin sonlandırılması Birinci trimesterde (yüksek riskli hastalarda) Sefazolin 1-2 g ĠV anestezi indüksiyonu ile veya Sefuroksim 1,5 g ĠV anestezi indüksiyonu ile Klindamisin 600 mg ĠV + Gentamisin 1.5 mg/kg ĠV anestezi indüksiyonu ile veya Metronidazol 500 mg ĠV + Gentamisin 1,5 mg/kg ĠV anestezi indüksiyonu ile Sistosel/rektosel onarımı, adneksal cerrahi, konizasyon, manuel plasenta çıkarılması, komplike olmayan dilatasyon ve küretaj iĢlemlerinde profilaksi önerilmez. Sefazolin 1-2 g ĠV kordonu klampe ettikten sonra hemen Klindamisin 600 mg ĠV + Gentamisin 1.5 mg/kg ĠV kordonu klampe ettikten sonra Esas olarak doğum baĢladıktan sonra yapılan veya erken membran ruptürünün olduğu sezeyanlarda önerilir. Doksisiklin 300 mg oral giriĢimden bir saat önce Pelvik inflamatuvar hastalık, gonore ya da çok sayıda cinsel partner öyküsü olan hastalar yüksek risklidir. Kristalize penisilin G 2 milyon ünite ĠV Ġkinci trimesterde Sefazolin 1-2 g ĠV giriĢimden bir saat önce Histerosalpingografi Rahim içi araçların (RĠA) yerleĢtirilmesi Doksisiklin 300 mg oral giriĢimden bir saat önce 25 BAġ-BOYUN CERRAHĠSĠ Oral boĢluk ya da farinksten Klindamisin 900 mg ĠV + Sefazolin 1-2 g ĠV Tonsilektomi, adenoidektomi ve girilen majör cerrahi (laringeal, Gentamisin 1.5 mg/kg ĠV veya rinoplastide profilaksi önerilmez. faringeal tümör ameliyatları gibi) anestezi indüksiyonu ile Sefuroksim 1,5 g ĠV anestezi Kulak cerrahisinde gerekli görülürse indüksiyonu ile farinks cerrahisi gibidir. ORTOPEDĠK CERRAHĠ Total eklem replasmanı Spinal füzyon Kalça-diz artroplastisi Sefazolin 1-2 g ĠV anestezi indüksiyonu ile veya Sefuroksim 1,5 g ĠV anestezi indüksiyonu ile ve Hemovac çekilene kadar sefazolin 8 saatte bir, sefuroksim 12 saatte bir devam edilir. Betalaktam alerjisi varsa El cerrahisinde, artroskopik Vankomisin 1 g ĠV iki saatte giriĢimlerde ve protez konulmayan gidecek ve ameliyattan 30 dk spinal cerrahide profilaksi önerilmez. önce bitecek Ģekilde Ģekilde. (Eğer kasık insizyonu varsa vankomisine ilave olarak gentamisin 1,5 mg/kg ĠV anestezi indüksiyonu ile) veya Klindamisin 600 mg ĠV anestezi indüksiyonu ile Kapalı kırığın açık redüksiyonu/ Seftriakson 2 g ĠV anestezi internal fiksasyon indüksiyonu ile tek doz 26 NÖROġĠRURJĠ ġant cerrahisi Trimetoprim 160 mg sulfometoksazol 800 mg anestezi indüksiyonu ile ve her 12 saate bir üç doz daha + Vankomisin 10 mg ventrikül içine ĠV + Gentamisin 3 mg ventrikül içine Temiz, implant olamayan cerrahi, Sefazolin 1-2 g ĠV anestezi Betalaktam alerjisi varsa kraniyotomi gibi indüksiyonu ile Vankomisin 1 g ĠV iki saatte gidecek ve ameliyattan 30 dk önce bitecek Ģekilde Temiz-kontamine, sinüs nazofarenks geçilen cerrahi ve Klindamisin 900 mg ĠV anestezi Sefuroksim 1,5 g ĠV indüksiyonu ile tek doz + metronidazol 500 mg ĠV anestezi indüksiyonu ile OKÜLER Katarakt cerrahisi, anterior Topikal % 5 povidon segment rezeksiyonu, vitrektomi, ameliyattan 2-24 saat önce protez yerleĢtirilmesi ÜROLOJĠ Prostatektomi Steril idrar Lomber disektomide, infeksiyon oranları somut bir yarar sağlamaya yetmeyecek kadar düĢüktür. Füzyon, yabancı madde yerleĢtirilmesi ya da uzun süreli giriĢimlerde infeksiyon oranları daha yüksek ve antibiyotik kullanımı daha yaygındır, fakat yararı belirlenmemiĢtir. Yok iyot Topikal: Ofloksasin (% 0.3) Neomisin-gramisin-polimiksin B, gentamisin ya da tobramisin, ameliyattan 2-24 saat önce Tüm ürolojik giriĢimlerde cerrahi giriĢim sırasında idrar steril 27 olmalıdır. Ġdrarda bakteri üremiĢ ise uygun antibiyotik ile tedavi edilip, kültür steril olduktan sonra cerrahi giriĢim uygulanır. TUR sonrası profilaksiye devam edilmemelidir. Ġ Ġnfekte idrar Transrektal prostat biyopsisi Ġnvitro etkili olan ajan ile tedaviye baĢlayın, preoperatif tek doz anestezi indüksiyonu ile verin ve sonda çıkana kadar veya 10 gün kullanın. Ameliyattan önce idrarın edilmesi tercih edilir. steril Siprofloksasin 500 mg oral Norfloksasin 400 mg oral giriĢimden 12 saat önce ve giriĢimden 12 saat önce ve giriĢim sırasında tek doz daha giriĢim sırasında tek doz daha Üretra dilatasyonu, endoskopik Ġnfeksiyon incelemeler, üst üriner sistem gerektirmez. instrümentasyonu bulgusu yoksa DĠĞER Herni onarımı Mastektomi Sefazolin 1-2 g ĠV anestezi indüksiyonu ile veya Sefuroksim 1,5 g ĠV anestezi indüksiyonu ile * Obez hastalarda sefazolin 2 g uygulanmalıdır. 28 ANTĠBĠYOTĠKLER YAZILIRKEN UYULMASI GERERKEN KURALLAR (SAĞLIK UYGULAMA TEBLĠĞĠ ESALARINA GÖRE HAZIRLANMIġTIR ) Tedavi için gerekli görülen antibiyotikler, aĢağıda belirtilen esaslara göre reçete edilecektir. AĢağıdaki Listedeki kısaltma ve ibareler için liste sonunda “AÇIKLAMALAR” bulunmaktadır. 1-BETALAKTAM ANTĠBĠYOTĠKLER A) PENĠSĠLĠNLER Amoksisilin 1 KY Amoksisilin-Klavulanat (Parenteral) 2 UH-P Amoksisilin-Klavulanat (Oral) 2.1 KY Ampisilin 3 KY Ampisilin Sulbaktam (Parenteral) 4 UH-P Ampisilin Sulbaktam Oral 4.1 KY Azidosilin 5 KY Bakampisilin 6 KY Mezlosilin 7 UH-P, A 72 Penisilin (Prokain, Benzatin, Kristalize, Pen 8 KY V, Fenoksimetil) Piperasilin 9 UH-P, A 72 Piperasilin-Tazobaktam 10 EHU Tikarsilin Klavulanat 12 EHU Karbenisilin 13 UH-P, A 72 B) SEFALOSPORĠNLER 1. KuĢak Sefalosporinler Sefadroksil 14 KY Sefaleksin 15 KY Sefazolin 16 KY 29 Sefradin 17 Sefalotin 18 2. KuĢak Sefalosporinler Sefaklor 19 Sefoksitin 20 Sefprozil 21 Sefuroksim (Parenteral) 22 22.1 Sefuroksim Aksetil Lorakarbef 23 3. KuĢak Sefalosporinler Sefiksim 24 Sefodizim 25 Sefoperazon 26 Sefoperazon-Sulbaktam 27 Sefotaksim 28 Seftazidim 29 Seftizoksim 30 31 Seftriakson KY KY KY UH-P KY UH-P KY KY KY UH-P UH-P, A 72 EHU UH-P, A 72 UH-P, A 72 UH-P, A 72 UH-P, A 72 APAT’TA KY (Bakınız 6/a) KY 31/A Sefditoren 4. KuĢak Sefalosporinler Sefepim 32 EHU C) DĠĞER BETALAKTAM ANTĠBĠYOTĠKLER Monobaktamlar Aztreonam 33 UH-P, A 72 Karbapenemler Ġmipenem 34 EHU Meropenem 35 EHU 2-MAKROLĠD VE LĠNKOZAMĠD GRUBU ANTĠBĠYOTĠKLER A) MAKROLĠDLER Azitromisin 36 KY Diritromisin 37 KY 30 Eritromisin 38 KY 39.1 Klaritromisin Oral KY 39.2 Klaritromisin MR KY 39.3 Klaritromisin Paranteral UH-P Roksitromisin 40 KY Spiramisin 41 KY Treoleandomisin 42 KY Telitromisin 43 KY B) LĠNKOZAMĠDLER Klindamisin 44 KY Linkomisin 45 KY Doksisiklin 46 KY Tetrasiklin 47 KY Tetrasiklin – Nistatin 48 KY Oksitetrasiklin 49 KY 3- AMFENĠKOLLER Kloramfenikol 50 KY Tiamfenikol 51 KY 4-AMĠNOGLĠKOZĠD GRUBU ANTĠBĠYOTĠKLER Amikasin 52 UH-P Gentamisin 53 KY Ġsepamisin 54 EHU Kanamisin ve Türevleri 55 KY Neomisin ve Kombinasyonları 56 KY Netilmisin 57 UH-P Streptomisin 58 KY Tobramisin Parenteral 59 UH-P 5-KĠNOLON GRUBU ANTĠBĠYOTĠKLER Siprofloksasin Oral 60 KY 60.1 Siprofloksasin Parenteral UH-P, A 72 Enoksasin 61 KY Levofloksasin Oral 62 KY 31 Levfoloksasin Parenteral UH-P, A 72 Norfloksasin KY Ofloksasin Oral KY Ofloksasin Parenteral UH-P, A 72 Pefloksasin Oral KY Pefloksasin Parenteral KY Moxifloksasin Oral KY Moxifloksasin Parenteral UH-P, A 72 Lomefloksasin KY ANTĠSTAFĠLOKOKAL 6ANTĠBĠYOTĠKLER A) ANTĠSTAFĠLOKOKAL PENĠSĠLĠNLER Flukloksasilin 68 KY Nafsilin 69 UH-P B) GLĠKOPEPTĠD ANTĠBĠYOTĠKLER Vankomisin 70 EHU** Teikoplanin EHU APAT’TA KY (Bakınız 6/b) 71 Basitrasin 72 KY Polimiksin B 73 KY Kolistin ve Türevleri 74 KY C) DĠĞER ANTĠSTAFĠLOKOKAL ANTĠBĠYOTĠKLER Fusidik Asit ve Tuzları 75 KY Mupirosin 76 KY Linezolid 77 EHU 7- ANSAMĠSĠNLER Rifabutin 78 UH-P Rifamisin 79 KY Rifampisin 80 KY 8SULFONAMĠD ANTĠBĠYOTĠKLER VE TRĠMETOPRĠM KOMBĠNASYONLARI Sulfisoxazole 81 KY Sulfadiazin 82 KY 62.1 63 64 64.1 65 65.1 66 66.1 67 32 Sulfametoksipridazin 83 KY Sulfametoksazol 84 KY Trimetoprim 85 KY Trimetoprim Sulfametoksazol 86 KY 9-ANTĠANAEROBĠK ETKĠLĠ ANTĠBĠYOTĠKLER Metronidazol Parenteral 87 KY Metronidazol (üre kombinasyonları dahil) 88 KY Ornidazol 89 KY Seknidazol 90 KY Tinidazol 91 KY 10-ANTĠFUNGAL ANTĠBĠYOTĠKLER Amfoterisin B (Klasik) 92 UH-P, A 72 Madde 12.7.23. Kaspofungin 93 olarak Flukonazol Parenteral 94 UH-P, A 72 94.1 Flukonazol Oral ve Diğer Formları KY Itrakonazol 95 UH-P Ketokonazol 96 KY Madde 12.7.23. Lipid Komplex Amfoterisin B 97 olarak Madde 12.7.23. Lipozomal Amfoterisin B 98 olarak Terbinafin 99 KY 100 Griseofulvin KY Madde 12.7.23. 101 Varicanazole olarak 102 Sertakonazole KY 103 Nistatin (Tetrasiklinle kombine Ģekli dahil) KY 104 Natamisin (Pimarisin) KY Mikonazol 105 KY 106 Oksikonazol KY 107 Ġzokonazol KY esaslarına uygun esaslarına uygun esaslarına uygun esaslarına uygun 33 11-ANTĠVĠRAL ĠLAÇLAR A) HIV/AIDS TEDAVĠSĠNDE KULLANILAN SPESĠFĠK ĠLAÇLAR 108 Abacavir EHU 109 Stavudin EHU 110 Zalsitabin EHU 111 Ġndinavir EHU Lamivudin 150mg (Zidovudin 112 EHU kombinasyonları dahil) 113 Nevirapin EHU 114 Ritonavir (Lopinavir kombinasyonları dahil) EHU Zidovudin (Lamivudin kombinasyonları 115 EHU dahil) B) DĠĞER ANTĠVĠRALLER 116 Asiklovir Oral KY 116.1 Asiklovir Parenteral EHU 117 Famsiklovir UH-P 118 Gansiklovir EHU 119 Valasiklovir UH-P 120 Lamivudin 100 mg UH-P 121 Ribavirin UH-P 122 Didanozin EHU 123 Efavirenz EHU Madde 12.7.13. esaslarına uygun 124 Adefovir, Entakavir olarak 125 Zanamivir UH-P 126 Oseltamivir UH-P 127 Brivudine Oral UH-P 12-ANTĠTÜBERKÜLOZ ĠLAÇLAR * Etambutol (Ġzonikotinik Asit Hidrazidi ile 128 KY kombinasyonları dahil) Ġzoniazid (B6 Vitamini, Rifampisin ve 129 KY Etambutol kombinasyonları dahil) 34 130 P-Aminosalisilik Asit ve Tuzları UH-P 131 Pirazinamid KY 132 Etionamid UH-P 133 Sikloserin UH-P 134 Tiasetazon UH-P 135 Morfozinamid KY 136 Protionamid UH-P 137 Rifabutin UH-P 138 Rifampisin KY 139 Streptomisin KY * Tedavi baĢlangıcında UD veya Verem SavaĢ Dispanserlerinde yazılması durumunda ve idamesinde KY 13- DĠĞERLERĠ 140 141 142 143 144 145 146 147 148 Üriner Antiseptikler Fosfomisin Nimesulid, Etodolak 400 mg Morfin, Petidin Rosiglitazon, Pioglitazon, Glukagon, Ġnsulin Fenofibrat, Gemfibrozil, Atorvastatin, Lovastatin, Simvastatin, Fluvastatin, Provastatin, Rosuvastatin, Kolestramin,Amlodipin+Atorvastatin Alfuzosin,Tamsulosin, Terazosin Ġrbesartan, Kandesartan, Losartan, Telmisartan, Valsartan, Rilmeniden, Moksonidin, Olmesartan, Eprosartan Mesilat Apomorfin KY KY KY UH-P UH-P Madde 12.7.28 esaslarına uygun olarak UH-P UH-P UH-P 35 149 Finasterid 150 Esomeprazol, 151 Rabeprazol 152 Suni gözyaĢı UH-P (Saç dökülmesi için kullanılan formu hariç, bu form ödenmemektedir), ilaç kullanım raporuna dayanılarak tüm hekimlerce 1) Gastroenteroloji uzman hekimleri tarafından reçete edilmesi veya, 2) Ġki ay süreyle diğer proton pompa inhibitörleri ile tedavi görmesine rağmen iyileĢme sağlanmayan hastalarda iç hastalıkları ve genel cerrahi uzman hekimleri tarafından reçete edilmesi veya, 3) Endoskopi raporuna göre gastroözofagial reflü veya peptik ulkus görülmesi halinde yukarıda belirtilen uzman hekimler tarafından reçete edilmesi veya, 4) Yukarıda belirtilen uzman hekimlerden biri tarafından düzenlenen ilaç kullanım raporuna dayanılarak tüm hekimlerce reçete edilmesi, halinde bedeli ödenir. UH-P Göz hastalıkları uzman hekimi veya bu uzman hekimin düzenlediği ilaç kullanım raporuna dayanılarak tüm hekimlerce 36 153 Kortikosteroidli tek doz göz damlaları 154 Oksimetolon 155 Disülfiram 156 Kabergolin 157 Kenodoksikolik Asit 158 Entakapon ve kombinasyonları, Rasajilin 159 Allantoin + heparin + excractum cepae 160 Demir-Dextran 161 Deferoksamin metansülfonat 162 Lizürid Maleat 163 Amifostin Göz hastalıkları uzman hekimi veya bu uzman hekimin düzenlediği ilaç kullanım raporuna dayanılarak tüm hekimlerce Ġç hastalıkları veya Çocuk hastalıkları uzman hekimi veya bu uzman hekimlerin düzenlediği ilaç kullanım raporuna dayanılarak tüm hekimlerce Psikiyatri uzmanı veya bu uzman hekimin düzenlediği ilaç kullanım raporuna dayanılarak tüm hekimlerce UH-P Ġç hastalıkları veya Genel cerrahi uzmanı veya bu uzman hekimlerin düzenlediği ilaç kullanım raporuna dayanılarak tüm hekimlerce Nöroloji uzmanı tarafından veya bu uzman hekimin düzenlediği ilaç kullanım raporuna dayanılarak tüm hekimlerce UH-P UH-P Ġç hastalıkları veya Çocuk hastalıkları uzman hekimi veya bu uzman hekimlerin düzenlediği ilaç kullanım raporuna dayanılarak tüm hekimlerce UH-P Kemoterapi ve radyoterapide raporla 37 164 Üre içeren preparatlar 165 Fondaparinux 166 Deferipron 167 Kollojen 168 8- Metoksipsoralen 169 Ġloprost trometamol (Ġntravenöz formları) 170 Modafinil 171 Pergolid mezilat 172 Pramipexol Hidroklorür UH-P, Sadece ihtiyozis veya kseroderma endikasyonlarında ödenir Ortopedi uzmanınca EriĢkin veya Çocuk Hematoloji uzmanının düzenlediği ilaç kullanım raporuna dayanılarak tüm hekimlerce UH-P UH-P Üniversite, Eğitim ve AraĢtırma Hastanelerinde tanıyı doğrulayan resmi kurumca onaylanmıĢ görüntüleme tetkik raporları eklenmiĢ; kardiyoloji, kardiyovasküler cerrahi, göğüs hastalıkları, pediyatrik kardiyoloji uzman hekimlerinden birinin düzenlediği ilaç kullanım raporu ile yalnızca Sağlık Bakanlığınca izin verilen endikasyonlarda kullanılabilir. UH-P Nöroloji uzmanı veya bu uzman hekimin düzenlediği ilaç kullanım raporuna dayanılarak tüm hekimlerce Nöroloji uzmanı veya bu uzman hekimin düzenlediği ilaç kullanım raporuna dayanılarak tüm hekimlerce 38 173 Bornaprin Hidroklorür 174 Dornaz alfa 175 Ranitidin Bizmut Sitrat 176 Ropinirol 177 Tolterodine-L 178 Oksibutinin 179 Trospiyum 180 Naferalin Asetat 181 Testosteron 182 Ursedoksikolik Asit 183 Demir III hidroksit Sükroz Nöroloji uzmanının düzenlediği ilaç kullanım raporuna dayanılarak tüm hekimlerce Yalnızca kistik fibrozisli hastalarda Eğitim ve AraĢtırma Hastanelerinin verdiği heyet raporu ile tüm hekimlerce UH-P Nöroloji uzmanının düzenlediği ilaç kullanım raporuna dayanılarak tüm hekimlerce Üroloji ve Nöroloji (eriĢkin ve çocuk), pediatri, kadın doğum, pediatrik cerrahi, FTR, geriatri uzman hekimlerince reçete edilebilir. Üroloji veya nöroloji (eriĢkin ve çocuk) uzman hekimlerinin düzenlediği ilaç kullanım raporuna dayanılarak tüm hekimlerce UH-P Üroloji, Endokrin, Çocuk Cerrahi Uzman hekimlerince veya bu uzman hekimlerinin düzenlediği ilaç kullanım raporuna dayanılarak tüm hekimlerce Ġç hastalıkları veya genel cerrahi uzman hekimlerince veya bu uzman hekimlerinin düzenlediği ilaç kullanım raporuna dayanılarak tüm hekimlerce UH-P 39 184 Tagaserod maleat 185 Potasyum sitrat (5 mEq ) 186 Isotretinoin+Eritromisin 187 Multivitamin Pronatal 188 Darifenasin 189 Propiverin Gastroenteroloji veya Ġç hastalıkları uzman hekimlerince veya bu uzman hekimlerinin düzenlediği ilaç kullanım raporuna dayanılarak tüm hekimlerce Nefroloji veya üroloji uzman hekimlerince, veya bu uzman hekimlerinin düzenlediği ilaç kullanım raporuna dayanılarak tüm hekimlerce Sadece Cilt Hastalıkları Uzman Hekimlerince Sadece gebelikte Üroloji, nöroloji (eriĢkin ve çocuk), pediatri, kadın doğum, pediatrik cerrahi, FTR, geriatri uzman hekimlerince reçete edilebilir. Üroloji veya nöroloji (eriĢkin ve çocuk) uzman hekimlerinin düzenlediği ilaç kullanım raporuna dayanılarak tüm hekimlerce. Üroloji, nöroloji (eriĢkin ve çocuk), çocuk sağlığı ve hastalıkları, kadın hastalıkları ve doğum, çocuk cerrahi, FTR, geriatri uzman hekimlerince reçete edilebilir. Üroloji veya nöroloji (eriĢkin ve çocuk) uzman hekimlerinin düzenlediği ilaç kullanım raporuna dayanılarak tüm hekimlerce. NOT: Antibiyotiklerin topik formları bu hükümler dıĢındadır. 40 AÇIKLAMALAR: 1. KY : Kısıtlama olmayan antibiyotikler. 2. UH-P : Ayaktan tedavide uzman hekimlerce veya ilaç kullanım raporuna bağlı olarak pratisyen hekimler dahil tüm hekimlerce, yatarak tedavide ise tüm hekimlerce reçete edilebilir. 3. EHU* : Böbrek yetmezliği, kanser, HIV/AIDS enfeksiyonu, splenektomi olanlar ve immünsupresif tedavi alanlara bu hastalıklar kurul raporunda belirtilmek kaydıyla. EHU** : Bu antibiyotikler, enfeksiyon hastalıkları uzmanının (EHU) yazabileceği, EHU’nın olmadığı yerlerde iç hastalıkları uzmanının veya göğüs hastalıkları uzmanının; çocuk hastalarda, çocuk enfeksiyon hastalıkları uzmanının olmadığı yerlerde çocuk hastalıkları uzmanının yazabileceği antibiyotikler. 4. EHU (ENFEKSĠYON HASTALIKLARI UZMANI): Bu antibiyotikler, enfeksiyon hastalıkları uzmanının (EHU) yazabileceği, EHU’nın olmadığı yerlerde Ġç Hastalıkları Uzmanının yazabileceği, Çocuk hastalarda, Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı olmadığı yerlerde Çocuk Hastalıkları Uzmanının yazabileceği antibiyotikler. Acil durumlarda, (endikasyonları dahilinde kullanılmak kaydıyla) iç hastalıkları ve çocuk hastalıkları uzmanları tedaviye baĢlayabilir, ancak takip eden ilk iĢ günü, bu uzmanlar tarafından yazılan reçetenin EHU tarafından onaylanması zorunludur. Hastane enfeksiyon komitesinin belirlediği kurallar ve/veya protokollere uygun olarak enfeksiyon hastalıkları uzmanı aranmaksızın hastayı tedavi etmekte olan uzman hekim tarafından da yazılabilecektir. 5. A–72: Reçete edilme için EHU onayı gerekmeyen, ancak, aynı ilaç 72 saatten daha uzun süre kullanılacak ise (en geç ilk 72 saat içinde ) EHU’nun onayının alınması gereken antibiyotikler. Bu antibiyotikler için enfeksiyon hastalıkları uzmanının olmadığı hastanelerde pnömoni, bronĢektazi, KOAH akut alevlenme ve invaziv pulmoner aspergillozis endikasyonları ile ilgili olarak göğüs hastalıkları veya iç hastalıkları veya çocuk hastalıkları uzman hekimlerinin onayı; bu endikasyonlar dıĢında kalan endikasyonlar için ise enfeksiyon hastalıkları uzmanı olmayan hastanelerde iç hastalıkları veya çocuk hastalıkları uzmanının onayı yeterlidir 6. APAT: “AYAKTAN PARENTERAL ANTĠBĠYOTĠK TEDAVĠSĠ” Bu uygulama, hastanın ayaktan parenteral antibiyotik tedavisinin uygun olduğunu gösteren “APAT” ibaresinin reçetede belirtilmesi ile iĢleme alınır. A–72 kapsamındaki ilaçlardan biri kullanıldıktan sonra diğerleri EHU olmaksızın peĢ peĢe kullanılamaz. APAT uygulamasına aĢağıdaki durumlar girer: a. Akut Bakteriyel menenjitte tek doz Seftriakson 2 gr. KY. Hasta, LP’nin yapılabileceği merkeze ortalama 4 saatten daha uzak ise 2 gram seftriakson yapılabilir. 41 b. Hastanın enfeksiyonunun APAT’a uygun olduğunu belgeleyen EHU’ nun da içinde bulunduğu bir sağlık kurulu raporu ile KY 7. Cerrahi proflakside kullanılmayacak antibiyotikler: 9–13, 24–35, 36–42, 52–59, 60, 60.1, 66, 66.1, 70, 71 (Bu antibiyotikler cerrahi proflaksi amacıyla ancak “Açıklama 5” Ģartları dahilinde kullanılabilir) NOT: Bu liste, ilaçların etken maddeleri dikkate alınarak düzenlenmiĢ olmakla birlikte Bedeli Ödenecek Ġlaçlar Listesinde (EK-2/D) yer almayan herhangi bir ilacın ödenmesi mümkün değildir. 42