fransızca konuşulan avrupalı ülkelerde ıslamofobı ve ırkçılık
Transkript
fransızca konuşulan avrupalı ülkelerde ıslamofobı ve ırkçılık
FRANSIZCA KONUŞULAN AVRUPALI ÜLKELERDE ISLAMOFOBI VE IRKÇILIK ÜZERİNE HAZIRLANAN RAPORU OCAK 2015 ORIW (Organisation Islamophobia Watch) 18 Rue du chemin de fer 67200 Strasbourg, France Tel : + 33(0)3 88 84 49 30 E-mail : contact@oriw.org İslamofobi Raporu – Ocak 2015 Giriş 7 Ocak 2015 tarihinde Charlie Hebdo dergisine ve Paris’te Porte de Vincennes’de bulunan Hyper Casher mağazasına yapılan korkunç saldırılardan sonra, ORIW derneği alandaki çalışmasından ve görev mahiyetinde yüklendiği toplumsal aktif özne olarak ırkçılık ve İslamofobiyle mücadele konusunda kendini sorgulama ihtiyacı hissetmiştir. Korktuğumuz gibi, Paris’te yaşanılan trajedilerin sonuçları son yıllarda Fransa ve Avrupa’da eşitlik ve insan onurunu koruma amaçlı çalışan kişi ve dernekler için ağır olmuştur ve olmaya da devam edecektir. Son haftalarda İslamofob içerikli, Müslüman karşıtı ve ırkçı faaliyetlerde ciddi bir artış olduğuna şahit oluyoruz. Müslümanları terörist gibi algılama tehlikesi, kontrolsüz ırkçı ve milliyetçi duygu patlaması her zamankinden çok tehlikeli gerçek olgulardır. 1 İslamofobi Raporu – Ocak 2015 Bazı veriler: 12 Ocak Charlie Hebdo saldırılarının ertesinde 54, bir hafta sonra 19 Ocakta 116 İslamofob saldırı resmi kayıtlara geçmiştir. Bu olayların büyük oranda hedef kitlesi insanlar olduysa da, birçok cami de saldırılardan nasibini almıştır. Sürekli güncellenen bir başka liste ise CCIF’in (Fransa İslamofobi’ye karşı Mücadele Kolektifi) internet sayfasında gözlenebilir. (Katibi.fr’nin olay bölgelerini gösteren Fransa kartının resmi) Bir sonraki raporumuzda gerçekleştirilen vahim saldırılardan sadece birkaçını ele alacağız. Bir konuda biraz tefekkür etmek zorundayız: Kaç tane olay ve saldırı mağdurlar tarafından resmi kurumlara bildirilmemiştir ve dolayısıyla resmi kayıtlara geçmemiştir? Ne kadar insan zarar görmekten koktuğu için sessiz kalmayı tercih etmiştir? Irkçı ve İslamofob olaylar Villefranche Sur Saône, Fransa – 8 Ocak El Houda Camii yakınlarında bir patlama meydana gelmiştir. Cami yakınlarında bulunan bir lokantanın camları patlamadan zarar görmüştür. Patlama sonrası itfaiye ekipleri sabah 6’da olay yerinde müdahalede bulunmuşlardır. Olay hakkında inceleme başlatılmıştır. Le Mans, Fransa – 8 Ocak Sablons Camii’nin avlusuna geceleyin talim için kullanılan 3 adet el bombası atılmış ve sadece bir tanesi kimseye zarar vermeden patlamıştır. Poitiers, Fransa – 8 Ocak 38 yaşında Poitiers şehrinde oturan bir vatandaş cami duvarlarına ırkçı yazılar yazmış ve sorgulama sırasında Paris’teki olaylardan etkilendiğini ve içkinin tesiriyle hareket ettiğini ifade etmiştir. Saint-Juéry (Tarn bölgesi), Fransa – 9 Ocak Albi banliyösünde bulunan caminin duvarlarında ateşli av silahından çıktığı tespit edilen izlerin cami duvarlarında görülmesi. Olay saatinde camide kimsenin bulunmaması olası bir facianın olmasını engellemiştir. Cami yöneticileri şikâyetçi olmuştur. Vendôme, Fransa – 9 Ocak Cami duvarlarında ve bir tekel bayisinin vitrininde kurşun izlerine rastlanılmıştır. Ghisonaccia (Yukarı Korsika), Fransa – 10 Ocak Ghisonaccia köyünde mescidin önünde bir yaban domuzu leşi bulunmuştur. Aynı gün “Müslüman konseyi” binasının duvarına “Arabi fora” (Araplar dışarı) yazısı yazılmıştır ve gamalı haç çizilmiştir. 6 Givors, Fransa – 13 Ocak Şehrin Camisinin duvarına ırkçı slogan « İslam Avrupa’dan dışarı » yazısı yazılmıştır. 2 İslamofobi Raporu – Ocak 2015 Saint-Etienne, Fransa – 14 Ocak İslam Birliği derneğine içinde « Araplar dışarı. Fransa sizlere tahammül etmiyor artık. Tanrılar sizi cezalandıracak » yazılı bir tehdit mektubu gönderilmiştir. (Fotoğrafçı : Des Dômes & Des Minarets) Beaucet (Vaucluse bölgesi), Fransa – 14 Ocak 47 yaşında Fas asıllı bir vatandaş evine giren komşusu tarafından 17 bıçak darbesiyle öldürülmüştür. Katil komşu cinayeti işlerken « Senin Tanrın benim! İslam benim! » diye yüksek sesle birkaç kere bağırdığı komşuları tarafından duyulmuştur. 7 Lillebonne, Fransa – 20 Ocak İşinden evine dönen başörtülü bir bayan dini inancı yüzünden fiili ve sözlü saldırıya uğramıştır. Yüzleri maskeli iki kişi kendisinden para isteyerek tehdit etmiştir, başörtülü bayanın para vermeyi kabul etmemesiyle saldırganlar bayanın yüzüne göz yaşartıcı gaz sıkıp, başörtüsünü başından çekmişler ve dinine hakaret edip kafasını arabasına vurmak suretiyle darp etmişlerdir. Soruşturma şehrin güvenlik birimine teslim edilmiştir. Mézières (Ardennes bölgesi), Fransa – 21 Ocak Şehrin iki Müslüman asıllı lokanta işletmecisine « Ben Charlie’yim. Yakında sıra size gelecek » yazılı anonim bir mektup gönderilmiştir. İşletme sahipleri emniyet müdürlüğüne gidip şikâyette bulunmuşlardır. Polis tarafından acilen bir soruşturma açılmıştır. Carcassonne, Fransa – 23 Ocak Cuma namazı sonrası 68 yaşında eski bir légion askeri camiyi patlatmakla tehdit ettiği için polis tarafından yakalanmıştır. 8 I. Kurumlar, politik ve kamu konuşmaları Lyon, Fransa – 8 Ocak Charlie Hebdo saldırılarını protesto etmek için Fransa’da aşırı sağcı kimlik savunucularının düzenlediği yürüyüşe yaklaşık 250 kişi katılmıştır. Protestoda « Fransa’nın İslamlaşmasına karşıyız » yazılı ırkçı Hükümet karşıtı sloganlar yer almıştır. Paris, Fransa – 8 Ocak 3 İslamofobi Raporu – Ocak 2015 Charlie Hebdo saldırılarının ertesinde, aşırı sağcı lider Marine Le Pen (Ulusal cephe partisi) Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanmaları halinde kendisinin de olumlu olarak baktığı idam cezasının uygulanması için halkı referanduma çağıracağını ifade etti. 9 Belçika – 8 Ocak Dewinter, Penris ve Pas isimli üç aşırı sağcı parlamenter (10) tarafından yol güvenliğini tehdit ettiği gerekçesiyle sürücülerin « kulaklarının bir kısmını ya da tamamını kapatan giysi ya da şapka » takmalarını yasaklayan yasa teklifini meclise sunmuşlardır. Pyrénées-Atlantiques, Fransa – 23 Ocak Aşırı sağ partisinin Pyrénées-Atlantiques bölgesel seçimlerindeki adayı Marie-José Dussaucy’nin Facebook sosyal medya sayfasında yayınladığı Arap ve Müslüman karşıtı paylaşımı polemiğe sebep olmuştur. « Dedeleriniz sizler Alman olmayasınız diye savaştılar… Sizler de Arap olmamak için savaşın » yazılı paylaşımın sanal korsanlar tarafından yapıldığını iddia eden aşırı sağcı partinin bölgesel yönetimi, daha sonra Sayın Dussaucy’ye paylaşımı silmesi için ihtarda bulunmasına rağmen hiçbir şeyin yapılmaması sonucu Ustaritz kantonundan adaylığını düşürmüştür. Fransa – 28 Ocak Fransız hükümeti tarafından Fransa’da radikalleşmeye ve aşırı faaliyetlere karşı « cihadizme hayır » platformu kurulmuştur ve sosyal medyada (11) « StopDjihadisme » hashtag’li sosyal medya sayfası açılmıştır. 12 Bununla birlikte, sayfada kullanılan üslup ve ifade biçimi kendi içerisinde tezatlarla dolu olup, Müslüman ve terörist kelimeleri üzerinde kavram kargaşasına yol açmakta ve Müslümanları damgalamaya yönelik olması dikkat çekmiştir. Özellikle, sayfa sonundaki cihatçı radikalleşmeyi « dekripte etme » ve ilk sinyallerini tespit etme üzerine yayınlanan tabloya dikkat çekmek istiyoruz. Radikalleşme özelliği gösteren kişiler « günahkâr olarak değerlendirdikleri eski arkadaşlarından şüphe duyarlar », « aile fertlerinden bazılarını dışlarlar », « ani olarak yeme alışkanlıklarını değiştirirler », « okulu ve mesleki eğitimlerini komplonun bir parçası oldukları gerekçesiyle terk ederler », « kendilerini misyonlarından alıkoyduğu gerekçesiyle müzik dinlemeyi terk ederler », « televizyona bakmayı ve sinemaya gitmeyi bakılması yasak görüntüler içerdiklerinden dolayı terk ederler », « erkek – bayan karışık olduğunu gerekçe göstererek spor aktivitelerini terk ederler », « özellikle kızlar giyim tarzlarını vücut hatlarını gizleyen elbiseler giyerek değiştirirler », «radikal ve aşırı örgütlenme niteliği olan sosyal medya sayfalarına gizlice girerler ». Medyada ve eğitim/kültür ortamlarında İslamofobi Europe1, Fransa – 13 Ocak Philippe Tesson isimli gazeteci Jean-Marc Morandini’nin Europe1’de sunduğu « Büyük Canlı Gündem » programında özel dini okullar hakkında birkaç kere kin ve nefret içeren şiddetli İslamofob söylemler kullanmıştır. 13 1905 yılının Devlet-Kilise ayrılması ilkesini hatırlatarak “sorun yaratan Fransızlar değil (…) Laiklik işgali sorunu Müslümanlardan gelmiyorsa kimden geliyor? Bunu söylüyor muyuz? Ben söylüyorum!” diyor ve ekliyor: “Bugün Fransa’ya pislikleri Müslümanlar getirmiyor mu? Bunu söylemek lazım artık!”. Bu bağlamda 27 Ocakta CRI (Irkçılık ve İslamofobiye karşı Koordinasyon) 17 Şubat 2015’teki duruşmada derneğin “avukatı Ahcene Taleb’in aracılığıyla 13 Ocak 2015’te Europe1 kanalında sarf ettiği nefret söylemleri ile ilgili cevap vermesi için Paris Mahkemesi Başkanı’nın karşısına Philippe Tesson’u atadı”ğını duyurdu. Buna ek olarak, Sayın Tesson dini inanç temelinde ırkçı nefrete tahrik suçundan Ceza Mahkemesi karşısına çıkacaktır. 4 İslamofobi Raporu – Ocak 2015 Saint-Lubin-de-la-Haye, Fransa – 14 Ocak Defalarca anti-semitizm ile suçlanan ve 2014 senesinde Fransa’nın birçok şehrinde şovları yasaklanan komedyen Dieudonné sosyal ağlarda paylaştığı ve terörizmi savunmadan dolayı bir soruşturma açılmasına neden olan “Kendimi Charlie Coulibaly hissediyorum” yazısını paylaştığı için gözaltına alınmıştır. Şubat ayında terörizmi savunmadan yargılanacaktır. Mulhouse, Fransa – 15 Ocak Orta 3. sınıf öğretmeni Paris’te yaşanan Charlie Hebdo olayının ertesinde öğrencilerine zorla Hz. Muhammed karikatürü gösterdiği için 4 ay süreyle okuldan uzaklaştırılmıştır. Strasbourg Akademisi rektörüne göre “Öğrencinin ‘Bu beni rahatsız ediyor’ demesinin ardından öğretmen ‘Kendi dersimin şefiyim, burada hoca benim… Kalaşnikofunu çıkarabilirsin!’ diye bağırmaya başlamıştır. Paris, Fransa – 16 Ocak Paris İstinaf Mahkemesi Barolar Meslek Okulu’nda (EFB) avukatlık ve öğretmenlik yapan Grégoire Lafarge onun isteğiyle başörtüsünü çıkarmadığı için sınıfta bulunan başörtülü öğrenciyi bahane ederek ders yapmayı reddetmiştir. 5 İslamofobi Raporu – Ocak 2015 Sayın Lafarge okulu “Cumhuriyet yasalarını, laiklik ilkesini” ihlalden ve işini tehlikeye atmayla suçlayarak sonunda sınıfa dönüyor. Onu hayretle izleyen öğrencilerin karşısında “doğacılık dini”ni öne sürerek kıyafetlerini çıkarıyor. Okul müdürü araya girerek başörtülü genç kızdan özür dilemiştir. Genç kız Facebook sayfasında “burada olma” hakkına sahip olduğunu belirtmiştir. EFB müdürü Le Figaro gazetesine Grégoire Lafarge’in artık okulunda ders vermeyeceğini açıklamıştır. Europe1, Fransa – 20 Ocak Morandais Başpapazı Europe1 kanalında önyargı ve ırkçılık dolu şok edici söylemlerde bulunmuştur. Göçmenler “tavşanlar gibi çiftleşiyor” demiştir. 14 Nice, Fransa – 28 Ocak 8 yaşındaki 3. sınıf öğrencisi Ahmed için okul müdürünün “terörizmi savunma” şikâyeti sonucunda Nice karakolunda yaklaşık iki saatlik sorgu. Charlie Hebdo’da meydana gelen taramanın ertesinde Ahmed Charlie olmadığını ve teröristlerin tarafında olduğunu söylemiş. Küçük çocuğun avukatı Sayın Sefen Guez Guez’e göre sorgusu sırasında Ahmed’in terörizmin ne olduğunu bilmediği saptanmış. Milli Eğitim Bakanlığı okula giren çocuğun babasına yönelik bir şikâyet dilekçesinin olduğunu ve çocuğun koruması için bir rapor olduğunu onaylıyor. Çocuğun avukatı ve CCIF tutanağın çocuğun adına yapılmış olmasından dolayı Eğitim Bakanı’nı yalanla suçluyor. Güzel haberler Saint-Denis, Fransa – 12 Ocak Fransız yönetmen Luc Besson Fransa’da Müslüman kültürüne sahip insanlar ile dayanışma amacıyla “Müslüman kardeşlerine”, özellikle Fransız banliyölerindeki gençlere yönelik açık bir mektup yazmıştır. 15 Paris, Fransa – 16 Ocak Aşırı sağ yandaşı bir harekât olan Riposte Laïque militanlarının Paris’te Bourse meydanında yapılması öngörülen “İslamcılar Fransa Dışına” gösterisine 2. Bölge Belediye Başkanı’nın ricasından sonra Paris Valiliği tarafından izin verilmedi. Berne, İsviçre – 21 Ocak İsviçre Federal Konseyi İsviçre’de doğup büyüyen 3. nesil yabancıların kolaylaştırılmış vatandaşlıktan yararlanabilmesini isteyen “İsviçre çocuklarını tanımalıdır” isimli parlamenter inisiyatife olumlu baktığını ifade etti. Ulusal Konsey’in Siyasal Kurumsal Komitesi’nin (CIP-N) projesi kolaylaştırılmış vatandaşlığa sahip olabilmek için bir dizi şart koşuyor: kişi İsviçre’de doğmuş olacak, entegre olmuş olacak ve oturma veya yerleşme izni olmuş olacak. Annesi-babası ve büyükannesi-büyükbabası İsviçre ile yakın ilişkiler sürdürmelidir. 3. nesil yabancılar doğarken otomatik olarak İsviçre vatandaşlığını elde edemez ama bu yine de mevcut mevzuatta bir gelişmedir. 16 Villeneuve d’Ascq (Nord), Fransa – 26 Ocak Saint-Adrien Lisesi’nden sekiz lise 1 sınıfı öğretmenlerinin eşliğinde şehrin camisini ziyaret etti. 2011 yılından beri açık olan Villeneuve d’Ascq Camii Fransa’nın kuzeyindeki en büyük camilerden biridir. 2200 kişi kapasitelidir. 6 İslamofobi Raporu – Ocak 2015 Eylem ve gelişmelerimiz Paris, Fransa – 19 Ocak ORIW ekibinin bir bölümü AGİT Müslümanlara Karşı Hoşgörüsüzlük ve Ayrımcılıkla Mücadele Özel Temsilcisi Profesör Talip Küçükcan’ın ziyareti vesilesiyle Paris’e CCIF bürolarına gitti. Mevcut Müslüman karşıtı hava üzerine konuşmak için CRI ve CCIF gibi Fransa topraklarında İslamofobi’ye karşı mücadele eden birçok kuruluşun temsilcilerinin katılımıyla bir toplantı yapıldı. Strasbourg, Fransa – 30 Ocak ORIW ekibi 7. COJEP International ödülleri vesilesiyle “Müslümanlar İçin” kitabının yazarı olan ve Birlikte Yaşama ödülüne layık bulunan gazeteci-yazar Edwy Plenel ile tanışma fırsatı bulmuştur. Araştırmalar ORIW 2015 senesi için Fransa topraklarında farklı sosyal ortamlarda İslamofobi araştırmalarının yapılacağını ve her üç ya da dört ayda bir sunulacağını açıklamıştır. 1 Ekte ORIW, COJEP ve UNEFT derneklerinin Charlie Hebdo dergisine gerçekleştirilen saldırılarla ilgili yapmış olduğu basın bildirisi. http://www.oriw.org/communique_charlie_hebdo/. 2 İçişleri bakanlığı tarafından bildirilen ve Le Figaro dergisi yayınlanan rakamlar http://www.lefigaro.fr/actualitefrance/2015/01/12/01016-20150112ARTFIG00395-les-actes-anti-musulmans-se-multiplient-depuis-l-attaquede-charlie-hebdo.php. 3 Camilere karşı düzenlenen İslamofob içerikli saldırılardan küçük bir liste ve video, http://www.lefigaro.fr/flashactu/2015/01/19/97001-20150119FILWWW00272-116-actes-anti-musulmans-depuis-charlie-hebdo.php. 4 http://www.leparisien.fr/faits-divers/villefranche-sur-saone-explosion-d-un-restaurant-kebab-pres-d-unemosquee-08-01-2015-4428491.php. 5 28 Ocak tarihinde CCIF Derneği tarafından 75 İslamofob saldırı tespit edilmiştir http://frise.islamophobie.net/#75. 6 Charlie Hebdo saldırılarının arkasından gerçekleştirilen İslamofob saldırıların birçoğu Korsika’da yaşayan Müslümanlara yönelik yapılmıştır. Bakınız: http://www.ledauphine.com/france-monde/2015/01/15/une-sallede-priere-musulmane-degradee-pres-d-ajaccio. 7 Daha fazla detay için bakınız: http://www.lexpress.fr/actualites/1/societe/vaucluse-un-homme-tue-de-17coups-de-couteau-un-acte-islamophobe-selon-une-association_1641651.html. 8 Detaylara bakınız: http://www.leparisien.fr/faits-divers/carcassonne-l-ex-legionnaire-menacait-de-faireexploser-une-mosquee-23-01-2015-4472577.php. 9 France2 televizyonu mikrofonuna yaptığı açıklamada : « Fransız toplumuna konu hakkında referanduma gitmek istediğimi her zaman söylemişimdir. Şahsen idam cezasının yasalarda olması gerektiğini ve yargıçların bu seçeneği en ağır suçlar için tercih etmelerini destekliyorum. 10 54K0761 sayılı Parlamenter evrak. 1 Aralık 1975 kraliyet yasasını değiştirmeyi öngören Genel trafik polisine ilişkin düzenlemeler ve kamuya ait karayolu kullanımında sürücülerin kulaklarını kısmen ya da tamamen örtmeye yönelik giyilen elbise veya şapka türü giysilerin yasaklanmasına yönelik. Belçika Parlamentosu sitesinin sayfasında http://www.lachambre.be/kvvcr/showpage.cfm?section=/flwb&language=fr&cfm=flwbn.cfm?lang=F&legislat= 54&dossierID=0761. 11 http://www.gouvernement.fr/partage/3237-stopdjihadisme. 12 http://www.stop-djihadisme.gouv.fr/index.html 13 http://www.arretsurimages.net/breves/2015-01-14/Tesson-les-musulmans-et-la-merde-Europe-1-id18425 14 Başpapazın Europe1 kanalındaki konuşması, https://www.youtube.com/watch?v=R6lGfL28UvY 15 Mektubun tamamı için bakınız https://www.facebook.com/notes/europacorp/tribune-de-lucbesson/10152999917982641 16 Daha fazla bilgi için bakınız https://www.news.admin.ch/message/index.html?lang=fr&msg-id=55957 7