ce uygunluk işareti
Transkript
ce uygunluk işareti
CE UYGUNLUK İŞARETİ CE MARKING T.C. BAŞBAKANLIK DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI İGEME-İHRACATI GELİŞTİRME ETÜD MERKEZİ 1 CE UYGUNLUK İŞARETİ HAZIRLAYAN HASAN KÖSE İGEME Uzmanı- Sanayi Dairesi Ankara, Mart 2005 Tel: (312) 417 22 23 e-mail: sanayi@igeme.gov.tr 2 İÇİNDEKİLER Sayfa CE Uygunluk İşareti Nedir? .......................................................................................................... CE Uygunluk İşareti Niçin Kullanılmaktadır?................................................................................ CE Uygunluk İşaretinin Yararları Nelerdir?................................................................................... Ürünüm CE Uygunluk İşareti Gerektiriyor mu?............................................................................ Yeni Yaklaşım Direktifleri Nedir?.................................................................................................. CE Uygunluk İşareti Nasıl Olmalı? ................................................................................................ Modüler Sistem Nedir? ................................................................................................................... CE Uygunluk İşareti İçin Ürünü Kim Test Eder?........................................................................... Onaylanmış Kuruluş (Notified Body) Nedir? ................................................................................ 3 CE Uygunluk İşareti Nasıl Denetlenir? ......................................................................................... Ürüne CE Uygunluk İşareti Koymanın Sorumluluğu Nedir?........................................................ Türkiye Pazarında CE Uygunluk İşareti Uygulaması..................................................................... Türkiye’de İthalat İşlemlerinde CE İşareti ..................................................................................... Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) ....................................................................................... TÜRKAK ile ilgili Sık Sorulan Sorular.......................................................................................... Türkiye’de Çevre Maliyetlerinin Desteklenmesi ve CE İşareti ..................................................... Türkiye’de Bu Konudaki Yeni Yasal Düzenlemeler Nelerdir? ...................................................... Ek : 1 - Direktife Uygunluk Beyanı Formu .................................................................................... Ek : 2 - Örnek Belge ”Certifıcate of Conformity” .......................................................................... Ek : 3 - Ürüne “CE” Uygunluk İşareti İliştirilmesini Zorunlu Kılan AB’nin Yeni Yaklaşım Direktiflerinden Makinelere İlişkin 98/37/EC Sayılı Konsey Direktifinin Örnek Olarak İncelenmesi........................................................................................... CE Uygunluk İşareti Konusunda Hangi Kamu Kuruluşlarından Bilgi Alabilirsiniz? .................. CE İşareti Konusunda Türkiye’de Faaliyet Gösteren Bazı Kuruluşlar........................................... Yeni Yaklaşım Direktifleri ve AB’deki Onaylanmış Kuruluşlar Hakkında Bilgi Alınabilecek Internet Siteleri .......................................................................................................... Belgelendirme Kuruluşları.............................................................................................................. Avrupa Birliği Seviyesinde Kuruluşlar........................................................................................... Kaynaklar……………………………………………………………………………… Ek : 4 – Tıbbi Cihaz Yönetmeliği ile Vücuda Yerleştirilebilir Aktif Tıbbi Cihazlar Yönetmeliği Kapsamına Giren Ürünler .......................................................................................... Ek : 5 – Oyuncaklar Yönetmeliği Kapsamına Giren Ürünler......................................................... Ek : 6 – Makina Emniyeti Yönetmeliği Kapsamına Giren Ürünler................................................ Ek : 7 – Alçak Gerilim Yönetmeliği Kapsamına Giren Ürünler..................................................... 4 ÜRÜN SORUMLULUĞU DİREKTİFİ GEREĞİ Üretici firmalar ürettikleri ürünün sebep olabileceği zarar dahil olmak üzere ürettiği üründen tümüyle sorumludur. (85/374/ EEC) UYGUNLUK GÖSTERİMİ KONSEY KARARI Direktif kapsamına giren ürünler için modüler sistem gereğince yapılan değerlendirme sonucu ürünün ilgili direktife uygunluğunun gösterimi.(90/683/EEC) Tüketici, Sağlıksız, güvenli olmayan, çevreye zarar veren, kalitesiz mal satın almak zorunda değildir. veya başka bir deyişle Üretici, Sağlıksız, güvenli olmayan, çevreye zarar veren, kalitesiz mal üretme hakkına sahip değildir. CE UYGUNLUK İŞARETİ NEDİR? 5 CE UYGUNLUK İŞARETİ NEDİR? CE İşareti, Avrupa Birliği sağlık, güvenlik ve çevre koruma yasalarıyla düzenlenen ürünlere uygulanmaktadır. CE Uygunluk İşareti yaklaşık 23 adet olan Yeni Yaklaşım Direktifleri (Teknik düzenlemeler) kapsamına giren ürünlere uygulanır. Avrupa Pazarında ürünlerini pazarlamak isteyen üreticiler için CE Uygunluk İşareti zorunludur. Aksi taktirde bu pazarda ürünlerinin üretimi ve satışı imkansızdır. Teknik düzenlemelere (direktiflere) uymayan ürünler Avrupa Birliği’ne üye ülke ve ilgili mevzuat uyumunu gerçekleştirmiş AB’ye aday ülkeler ile Norveç, İzlanda ve Lihtenştayn pazarlarında yer alamaz. Ürün direktifteki şartları karşılıyor ve CE Uygunluk İşareti taşıyorsa, bu ülkeler söz konusu ürünün piyasaya girişinde veya tüketiciye sunulmasında yasak ve sınırlamalar getirmeyeceklerdir. Dolayısıyla CE Uygunluk İşareti Avrupa’da bir ürünün pasaportudur. ÖNEMLİ ! CE Uygunluk İşareti bir kalite işareti değildir. Ürünün kalitesinden ziyade ürünün güvenliğiyle ilgilidir. CE İşareti, bir sistem belgelendirmesi değildir, bir ürün belgelendirmesidir. Çoğu kalite işareti isteğe bağlı olmasına rağmen CE Uygunluk İşareti ürün için zorunludur. CE Fransızca “Conformité Européenné” ibaresinin kısaltılmış halidir. CE Uygunluk İşareti, üzerine iliştirildiği ürünün Avrupa Direktifleri ile düzenlenmiş mevzuatta belirlenen temel gereklere uygunluğunu ve bu uygunluğun bir onaylanmış kuruluş veya üreticinin kendisi tarafından doğrulandığını ifade eder. Temel gerekler ise ; ürünün, insan sağlığı, can ve mal güvenliği, hayvan ve bitki yaşam ve sağlığı, çevre ve tüketicinin korunması açısından sahip olması gereken asgari güvenlik koşullarıdır. CE UYGUNLUK İŞARETİ NİÇİN KULLANILMAKTADIR? Avrupa Birliği ülkeleri 1957 yılında imzalanan Roma Anlaşması’ndan beri bir iç pazar oluşturmak için uğraşmışlardır. Oluşturulacak bu tek pazarda malların, hizmetlerin, insanların ve sermayenin serbest olarak dolaşması sağlanacaktır. Malların serbest dolaşımı, Avrupa Birliği’ne üye ülkelerin kendi ulusal güvenlik ve sağlık koşullarını kendilerinin düzenlemesi serbestisi yüzünden uzun yıllar boyunca engellenmiştir. Farklı teknik ürün düzenlemeleri ve test prosedürleri Avrupa Birliği’ne üye ülkeler arasında ticari engellerin oluşmasına neden olmuş bu da tek pazar amacına ters düşmüştür. Sonuçta Avrupa Komisyonu, Avrupa Adalet Divanı’nın birçok kararından esinlenerek üye ülkelerin ulusal yasalarını uyumlaştırarak ticari engelleri kaldırmayı amaçlamıştır. Bu uyumlaştırmanın sonuçlarından biri olan CE Uygunluk İşareti işlemleri aşağıdaki şekilde yürütülür, - Ülkelerin çeşitli tüketim ve sanayi ürünleri için geçerli olan mevzuatları birbirleriyle uyumlaştırılacaktır. Böylece Tek pazar oluşumu özendirilir, - Üreticilerin maliyetleri azaltılır, - Ürünlerin güvenliği artırılır. - Ürün yetkili kuruluşlarca kontrol edilir. Bu durumda CE Uygunluk İşareti üreticilere yarar sağlayacaktır. 6 CE UYGUNLUK İŞARETİNİN YARARLARI NELERDİR? Avrupa pazarında, CE Uygunluk İşareti ürün için bir çeşit ticari pasaporttur ve ürünlerin 28 Avrupa ülkesi ve AB’nin karşılıklı tanıma anlaşması olan ülkelerle arasında serbestçe dolaşmasını sağlar. Tüm Avrupa Ekonomik Alanı için, ürünlerin uyması gereken tek bir mevzuat ve temel gerekler mevcuttur. Bu alan içinde ulusal yasalar geçerliliğini yitirmiştir ve tek mevzuat altında toplanmıştır. Bu nedenle ürünler farklı ulusal düzenlemelere uymak zorunda değildir. Ülkelerin farklı mevzuatları ve aranan farklı şartları üreticiye ek bir maliyet getirmekteydi. Yeni Yaklaşım Direktifleri ya da CE direktiflerinin yardımıyla ulusal yasaların ve direktiflerin uyumlaşması ve teknik standartların karşılıklı olarak tanınması sağlanmaktadır, böylece üretici farklı pazarlar için ürünlerini şekillendirmek zorunda kalmamaktadır. Bu da üretici maliyetlerini düşürmektedir. Uyumlaştırma işlemleri sırasında direktifler yardımıyla tüm ürünlerin güvenlik seviyeleri düzenlenmiştir. Geçerli olan temel gereklere uyum, ürünün kullanıcı açısından daha güvenli olmasını, hasar ve sorumluluk davalarının da azalmasını sağlamıştır. ÜRÜNÜM CE UYGUNLUK İŞARETİNİ GEREKTİRİYOR MU? ♦ CE Uygunluk İşareti sadece Avrupa Ekonomik Alanı (EEA) içindeki ülkelerde gereklidir. Avrupa Ekonomik Alanı, Avrupa Birliği’nin (EU) 25 üye ülkesi Avusturya, Belçika, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, İrlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Portekiz, İspanya, İsveç, İngiltere, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Macaristan, Malta, Litvanya, Letonya, Güney Kıbrıs Rum Kesimi, Polonya, Slovakya ve Slovenya ile Avrupa Serbest Ticaret Alanı (EFTA) üyesi üç ülkeden; İzlanda, Norveç ve Lihtenştayn’dan oluşmaktadır. İsviçre EFTA üyesi olmamasına rağmen Avrupa Ekonomik Alanı içinde yer almamaktadır. Örneğin, bir oyuncak ya da bir elektrikli su ısıtıcısını üreticisi bu ürününü Avrupa Birliği ülkelerinden birine pazarlamak, Türkiye’ye ithal edip satmak veya Türkiye’de üretip satmak istiyorsa CE Uygunluk İşaretini iliştirmek zorundadır. 7 Ürünün, insan sağlığı, can ve mal güvenliği, hayvan ve bitki yaşam ve sağlığı, çevre ve tüketicinin korunması açısından sahip olması gereken asgari güvenlik koşulları olarak bilinen temel gerekler; - Oyuncaklar - Telekomunikasyon terminal ekipmanı - Makineler - Basit basınçlı kaplar - Elektrik Ekipmanı - Gaz yakan aletler - Elektronik ürünler - Asansörler - Şahsı koruma ekipmanı - İnşaat malzemeleri - Tıbbi cihazlar - Sıcak su kazanları - Vucüda yerleştirilebilen aktif tıbbi cihazlar - Derin dondurucular-buzdolapları - Gezi tekneleri - Otomatik olmayan tartı aletleri - Patlayıcı ortamlarda kullanılan ekipman ve koruma sistemleri - Hava ulaşım yönetimi ekipmanı - Sivil amaçlı patlayıcı maddeler için düzenlenmiş olan direktiflerde (teknik düzenlemeler) belirlenmiştir. Bu direktiflerin listesi, Avrupa Birliği’nde yürürlüğe giriş tarihleri ve geçiş dönemleri Tablo.1’de yer almaktadır. CE Uygunluk İşaretinin sadece ilgili Avrupa Birliği mevzuatında zorunlu kılınan ürünlere iliştirilebilir; CE Uygunluk İşareti gerektirmeyen ürünler ise kimyasallar, ilaçlar, kozmetik ürünleri, gıda vs. gibi ürünlerdir. Örneğin, eğer bir meyve suyu üretici iseniz ürününüz Yeni Yaklaşım Direktifleri kapsamına girmediğinden CE Uygunluk İşareti taşımaz. YENİ YAKLAŞIM DİREKTİFLERİ NEDİR? Direktifler AB Konseyi tarafından yayınlanmış olan dökümanlardır. Yeni Yaklaşım Direktifleri (New Approach Directives, NAD) adı verilen uygulama ile güvenlik, sağlık, çevre ve tüketici açısından bir ürünün sahip olması şart koşulan temel gerekler belirlenmektedir. Sadece bu temel gerekleri taşıyan ürünler Avrupa Birliği pazarında serbest dolaşabilecektir. Direktiflerin çıkarılmasından sonra iki yıldan dört yıla kadar bir geçiş süresi tanınır. Bu süre içinde AB ülkeleri, direktiflerin gereklerini kanunlaştırmakla yükümlüdürler. Yeni Yaklaşım Direktifleri uygulamaya konulduğunda direktiflere uymayan ürünler, Avrupa Pazarına giremeyecektir. Teknik düzenlemeler ise bir ürünün, ilgili idari hükümler de dahil olmak üzere, özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme 8 ve uygunluk değerlendirmesi işlemleri hususlarından biri veya birkaçını belirten ve uyulması zorunlu olan her türlü düzenleme” şeklinde tanımlanmaktadır. Yani uyulması zorunlu olan her türlü düzenleme teknik düzenleme olarak adlandırılır. Bu bir Yeni Yaklaşım Direktifini uyumlaştıran bir yönetmelik olabileceği gibi bir zorunlu standart tebliği veya tüzük veyahut da AB’nin klasik yaklaşım direktiflerinden birisini uyumlaştıran ve uyulması zorunlu olan bir yönetmelik olabilir. Esasen teknik düzenleme terimi uyulması ihtiyari olan standart teriminden farklı bir olguyu anlatmaya yöneliktir. Yani standartlar uyulması gönüllü belgeler iken teknik düzenlemeler zorunlu belgelerdir. Bu direktiflerin listesi Tablo 1’de ve kapsamları da Tablo 2’de aşağıda verilmektedir. Direktiflerin geniş açıklamaları ; www.newapproach.org adresinde yer almaktadır. Yeni Yaklaşım Direktifleri Kapsamına Giren Ürün Grupları Her direktif kendi kapsamına giren ürünleri tanımlar. Bu ek söz konusu direktiflerin kapsamına giren ürünlerin ayrıntılı bir listesi değildir ve bazı direktiflerin belli bazı ürünleri, bu ürünler direktifteki ürün tanımı ile uyumlu olduğu halde, kapsam dışında bıraktığı dikkate alınmamıştır. Tablo 1 : CE UYGUNLUK İŞARETİ TAŞIMAK ZORUNDA OLAN ÜRÜNLERİ İLGİLENDİREN YENİ YAKLAŞIM DİREKTİFLERİ 1 2 01/07/90 01/07/92 L187, 16/07/78 L281, 14/10/88 L40, 11/02/89 L139, 23/05/92 L126, 12/05/92 01/01/90 - 27/06/91 01/01/92 31/12/95 L183, 29/89 L296, 14/10/89 01/01/93 01/01/93 31/12/94 31/12/94 L198, 22/07/90 L175, 19/07/93 L175, 19/07/95 01/07/94 01/12/96 01/12/96 L399, 30/12/89 L276, 09/11/93 01/07/92 30/06/95 90/384/EEC Düzeltme 90/384/EEC L196, 20/07/90 L258, 22/09/90 L189, 20/07/90 01/01/93 01/01/2003 01/01/93 31/12/94 90/396/EEC 91/263/EEC 1999/5/EC 92/42/EEC L196, 26/07/90 L128, 23/05/91 01/01/92 06/11/92 31/12/95 - L167, 22/06/92 01/01/94 31/12/97 LVD Alçak Gerilim Direktifi (Elektrikli Cihazlar) Basit Basınçlı Kaplar (Azot; Oksijen) 73/23/EEC L77, 26/3/73 87/404/EEC Değişiklik 90/378/EEC 88/378/EEC Ek Düzeltme 89/106/EEC 89/336/EEC Değişiklik 92/31/EEC 89/392/EEC Düzeltme Değişiklikler 91/368/EEC ve 93/44/EEC (insan asansörleri ve emniyet komponentleri) 89/686/EEC Değişiklik 93/95/EEC 4 5 İnşaat Malzemeleri EMC Elektromagnetik Uygunluk 6 Makine Emniyeti 7 Şahsi Koruma Teçhizatı 8 Otomatik Olmayan Tartı Aletleri Vücuda Yerleştirilebilen Aktif Tıbbi Cihazlar Gaz Yakan Aletler Radyo ve Telekominikasyon Terminal Ekipmanı Sıvı ve Gaz Yakıt Kullanan Sıcak Su Kazanları 12 L220, 8/8/87 L270, 2/10/90 AB Resmi Gazete Oyuncakların Emniyeti 10 11 - Ref.No. 3 9 AB’de Yürürlüğe Giriş Tarihi 01/08/74 Direktif 9 AB’de Geçiş Dönemi İçin Son Tarih 13 14 15 16 17 18 (4-400 KV Verimlilik) Tıbbi Cihazlar Vitro Teşhis Tıbbı Cihazları Sivil Amaçlı Patlayıcı Maddeler Hava Ulaşımı Yönetimi Ekipman ve Sistemlerin Alımı Elektrikli Dondurucu ve Derin Dondurucuların Etiketlenmesi Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Ekipman Ve Koruyucu Malzemeler Gezi Tekneleri (2.5-24m.) 93/42/EEC 98/79/EC 93/15/EEC 93/65/EEC 94/2/EC Enerji 94/9/EC 01/01/95 27/10/1998 01/01/1995 29/07/94 13/06/98 07/12/2003 31/12/2002 - 01/01/95 - L100/1, 19/04/94 01/04/96 10/06/2003 16/06/96 16/06/2000 20/12/1996 23/06/1996 20/03/2000 01/01/1999 08/11/1996 03/05/2004 18/10/2000 02/12/1999 21/05/2002 03/01/2002 20 21 22 Gemicilik Ekipmanı Avrupa Hızlı Tren sistemi İnsan Taşımak İçin Tasarlanmış Hava Hatları 96/98/EC 96/48/EC 2000/9/EC L194/15, 30/06/94 L046, 17/02/1997 L235, 17/09/1996 L106, 03/05/2000 23 24 Florasan Lambalarda Kullanılan Ballast Açık havada kullanılan ve gürültü yapan makineler 2000/55/EC 2000/14/EC L279,01/11/2000 L005, 08/01/2000 19 94/25/EC L169, 12/07/93 L331, 07/12/1998 L121, 05/04/93 L187/54, 29/07/93 L45/1, 17/02/94 Tablo 2 : YENİ YAKLAŞIM DİREKTİFLERİNİN KAPSAMI I. Yeni Yaklaşım Direktifleri 1 Direktifin Adı Alçak Gerilim Ekipmanı Genel Olarak Kapsam Tanımı Bu direktif, AB içerisinde pazarlanan tüm elektrikli cihaz ve ekipmanın, kurulması ve işletilmesi esnasında kişilerin, hayvanların ve eşyaların güvenliğini sağlamak gerekliliğini belirtir. Bu direktif kapsamındaki elektrikli cihazlar 50-1000 VAC veya 75-1500 VDC gerilime sahiptirler. Alternatif akım için 50-1000 volt arasında, doğru akım için 75-1500 volt arasında değişen gerilimlerde kullanılmak üzere tasarımlanan elektrikli teçhizat Bu direktife göre basınçlı kaplar nitrojen-azot ve hava içeren ve yanmayan 0.5 bardan yüksek iç basınca sahip olan ve içine hava veya azot gazı konulmak üzere seri olarak üretilen kaynaklı kaplardır. Bu direktifte yer alan bazı gereklilikler aşağıda yer almaktadır; - Basınç altındaki kabın dayanıklılığını sağlayan parçalar alaşımsız çelikten veya alaşımsız alüminyumdan veya eskiyerek sertleşmiş olmayan alüminyum alaşımından yapılmalıdır. - Kabın maksimum çalışma basıncı 30 barı geçemez - Minimum çalışma derecesi –50 °C altına düşemez ve maksimum çalışma derecesi çelik kaplar için 300 0 C’yi alüminyum ve alüminyum alaşımlı kaplar için 100 °C’yi geçemez. 2 Basit Basınçlı Kaplar 3 Oyuncaklar Oyuncakların güvenliği direktifi, 14 yaşından küçük çocukların oyunlarında kullanılmak üzere tasarlanmış malzeme ve ürünlerle ilgilidir. 4 İnşaat Malzemeleri Yapı ve diğer inşaat mühendisliği işlerini içermek üzere tüm işlerde daimi olarak kullanılmak amacıyla üretilen malzemeleri kapsar. İnşaat ürünleri; direktifteki ana koşullara uygun olarak yapılan inşaat işlerinde kullanılan prefabrik sistemler, tesisatın malzemeleri ve parçalarıdır. 5 Elektromanyetik Uyumluluk Elektromanyetik uyumsuzluk meydana getirebilecek veya performansı bu tür bir uyumsuzluktan etkilenebilecek elektrik ve/veya elektronik bileşenler içeren teçhizatlar veya tesisatlar ile birlikte kullanılan bütün elektrik veya elektronik cihazlar. Cihaz tarafından yaratılan elektromanyetik etki, radyo ve telekomunikasyon ekipmanının ve diğer cihazların çalışmasını etkilemeyecek düzeyde olmalıdır. 10 6 Makinalar Makinalar olarak adlandırılan: En az bir parçası, uygun çalıştırıcı, kumanda ve güç devreleri vasıtasıyla hareket eden muhtelif parça ve gruplardan oluşan, bir malzemeyi işlemeye, taşımaya veya ambalajlamaya yarayan gereçleri; tek başına kullanıldığında ulaşılan amacı sağlamak için, tek bir bütün olarak çalışmak üzere düzenlenen ve kontrol edilen makinalar montajı, yedek parça veya gereç olmamak kaydıyla, bir makinaya veya muhtelif makinalar grubuna veya bir traktöre kullanıcı tarafından monte edilen ve bir makinanın işlevini değiştiren değiştirilebilir teçhizat Emniyet Aksamları olarak adlandırılan: Değiştirilebilir teçhizat olmamak kaydıyla, bir güvenlik işlevini gerçekleştirmek üzere makinadan ayrı olarak piyasaya arz edilen ve arızalanması veya hatalı çalışması durumunda, maruz kalan kişilerin sağlık ve emniyetinin tehlike altına girdiği parçalar Bu direktifteki güvenlik gereklilikleri; makinenin tasarımından kontrol-kumanda devrelerine kadar güvenliğin sağlanması, risklerin belirlenmesi ile ilgilidir. Bu direktif Ek:3’te örnek olarak incelenmiştir. 7 Kişisel Koruyucu Donanımlar Bu direktif, çalışma ortamında sağlık ve güvenlik risklerine karşı koruma amacıyla tasarlanmış kişisel giysi ve eşyalarla ilgilidir. Bir veya birden fazla sağlık ve güvenlik tehlikesine karşı korunmak için kişilerce giyilmek, takılmak veya taşınmak amacıyla tasarlanmış alet veya araçlar Kişiyi aynı anda bir veya daha fazla tehlikeye karşı korumak amacıyla üretici tarafından bir bütün haline getirilmiş bir çok alet veya araçtan oluşan bütün Belirli bir faaliyetin yapılması için koruma amacı olmaksızın taşınan veya giyilen donanımla birlikte kullanılan, ayrılabilir veya ayrılamaz nitelikteki koruyucu alet veya araçlar Kişisel Koruyucu Donanımın işlevsel bir şekilde çalışması için gerekli olan ve sadece bu tür donanımlarla birlikte kullanılabilen değiştirilebilir parçalar 8 Otomatik Olmayan Tartı Aletleri Bu direktif tüm otomatik olmayan tartı aletlerine ( ağırlık uygulayarak maddenin kütlesini tespit eden ölçüm aletleri) uygulanır. Bir cismin o cisme etkiyen yerçekimi kuvvetinden faydalanarak kütlesinin veya öteki kütle ile ilgili büyüklüklerin, miktarların, parametrelerin veya özelliklerin tespitine yarayan ve tartım işlemleri süresince bir kullanıcının müdahalesine ihtiyaç duyulan ölçüm aletleri Direktifte A ve B kategorisine giren aletler olarak bir ayırım yapılmıştır. 9 Vücuda Yerleştirilebilir Aktif Tıbbi Cihazlar Bu direktif, vücuda yerleştirilebilen aktif nakledilebilir cihazlara uygulanır. “Aktif” ; elektrik enerjisi ile çalışan veya doğrudan insan vücudu ve yerçekimi ile oluşan gücün dışındaki enerji ile çalışan anlamına gelir. “Nakledilebilir” ; insan vücuduna uygulanan cerrahi ve tıbbi müdahalerde kullanılan cihazlar anlamına gelir. İnsanlarda belirli bazı amaçlar (bir hastalığın teşhisi, kontrol altında tutulması, izlenmesi, tedavisi gibi) için kullanılmak üzere tasarımlanan, tek başına veya başka cihazlarla ve sistemlerle (amaçlanan işlevin yerine getirilebilmesi için gerekli aksesuarlar veya bilgisayar yazılımı da dahil) birlikte kullanılabilen, dışsal bir enerji kaynağı ile çalışabilen, tamamı veya bir kısmı tıbbi veya cerrahi bir müdahale ile insan vücuduna, doğal bir vücut girişine veya boşluğuna yerleştirilen ve yerleştirildiği yerde kalması gereken araç, alet,cihaz,materyal veya öteki başka maddeler 10 Gaz Yakan Cihazlar Cihazlar olarak anılan: Yemek pişirme, ısınma, sıcak su elde etme, soğutma, aydınlatma veya yıkama amacıyla kullanılan ve gerektiğinde, normal su sıcaklığı 105°C yi geçmeyen su elde etmek gibi amaçlarla kullanılan gaz yakarak çalışan cihazlar veya cebri üflemeli brülörler ve bu brülörlerle teçhiz edilen ısıtma elemanları Donanımlar olarak anılan: Cebri üflemeli brülörler ve bu tür brülörler ile teçhiz edilen ısıtma elemanları dışında kalan, ticari amaçlarla kendi başına pazarlanan, gaz yakan cihazlara takılmak üzere tasarımlanan veya monte edildiğinde böyle bir cihaz meydana getiren emniyet, kontrol ve ayarlama teçhizatı ve bunların kısmi montajları 11 11 Sıcak Su Kazanları Nominal çıkış gücü 4 kW - 400 kW arasında olan, sıvı veya gaz yakıtla çalışan ve yanma sonucunda oluşan ısıyı suya iletmek için tasarlanmış brülöre bileşik ünite Cihaz olarak adlandırılan: Bir brülörün monte edilmesi için tasarlanmış kazan gövdesini veya kazana monte edilmek için tasarlanmış brülör 12 Sivil Kullanım Amaçlı Patlayıcılar Sivil amaçlı kullanılan patlayıcıları kapsayan direktif Birleşmiş Milletler’in patlayıcı nitelikte görülen ve söz konusu tavsiyelerin 1 no.lu sınıfına giren materyaller ve maddeler ile ilgili önerilerindeki olduğu gibi hazırlanmıştır. Bu öneriler, Birleşmiş Milletler uzman heyeti tarafından hazırlanmıştır. 13 Tıbbi Cihazlar 14 Muhtemel Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Ekipmanlar 15 Gezi Amaçlı Tekneler Bu direktif tıbbi cihazların yapısı ve tasarımı ile ilgili genel koşulları düzenlemektedir. Direktif aktif nakledilebilir tıbbi cihazlar haricindeki tüm tıbbi cihazlar için geçerlidir. Cihaz olarak anılan: İnsanda kullanıldıklarında asli fonksiyonunu, farmakolojik, immünolojik veya metabolik etkilerle sağlamayan, insan üzerinde bir hastalığın, teşhisi, kontrol altında tutulması izlenmesi ve tedavisi gibi belli amaçlar için üretilen her türlü araç,alet, cihaz, materyal veya öteki başka maddeler Aksesuar olarak adlandırılan: Kendi başına tıbbi cihaz sayılmayan fakat cihazla birlikte ve uyum içinde kullanılmak amacıyla üretilen parçayı veya parçaları Patlayıcı ortamlarda kullanılan ekipman ve koruyucu malzemeler bu direktif kapsamı içinde yer alır. Ekipmanlar olarak anılan: Muhtemel potansiyel ortamlarda kullanılmak üzere tasarlanmış makinalar, cihazlar, sabit ve ya taşınabilir aletler, kontrol bileşenleri(kendi özerk(ayrı) bir işlevi bulunmayan ekipmanın ve koruyucu sistemin emniyetli çalışması için gerekli olan araçlar);ve muhtemel patlayıcı ortamlarda (lokal veya fonksiyonel koşullardan dolayı meydana gelebilecek patlayıcı ortam) ve ayrı veya bileşik olarak, hammadde işlemesinde kullanılan ve kendi tutuşma potansiyeli ile patlamaya yol açabilecek olan enerjinin üretimi, taşınması,depolanması, ölçümü, kontrolü ve dönüşümü için tasarımlanan teşhis ve korunma sistemleri Koruyucu sistemler olarak adlandırılan: Muhtemel patlayıcı ortamlarda kullanılmak üzere oluşturulan; yeni başlayan patlamaları derhal durdurmaya ve/veya patlama alevlerinin ve patlama basıncının etkisini sınırlandırmaya yarayan ve bağımsız sistemler olarak kendi başlarına piyasaya arz edilen tasarım birimleri Muhtemel patlayıcı ortamlar dışında kullanılmak üzere tasarımlanan fakat patlama riski mile ilgili olarak ekipmanın veya koruyucu sistemin güvenliği için gerekli olan veya bu güvenliğe katkıda bulunan Emniyet Araçları, Kontrol Cihazları ve Düzenleyici Cihazlar (Regülatörler) Tam boyu 2.5m ile 24m arasında olan; bu boyu uygun uyumlaştırılmış standarta göre ölçülmüş olan ve spor ve gezi amaçlı olarak tasarımlanmış olan tekneler Gövde ve/veya bir veya daha fazla bileşenden oluşan kısmen tamamlanmış tekneler Bu direktif aynı zamanda aşağıdaki ürünleri de kapsar. - Gemi içinde ve kıç tarafında yer alan ateşleme-koruma ekipmanı - Dıştan takma motorlar için başlatma düzeni koruma cihazları - Gemi dümenleri, dümen mekanizması ve kablo bağlantıları - Yakıt depoları ve hortumları - Hazır ambar ve lombar kapakları 16 Asansörler Asansör olarak anılan: Apartmanlarda ve inşaatlarda belirli seviyelerde hizmet veren, esnek olmayan ve yatay düzleme 15o’den fazla bir açı oluşturan raylar boyunca hareket eden bir kabine sahip olan ve kişilerin; kişilerin ve malların; veya bir kişinin zorlanmadan girebileceği bir kabine ve kolayca ulaşabileceği bir kumandaya sahip olması halinde sadece malların taşınmasının amaçlandığı tertibat Aynı zamanda bu tür asansörlerde kullanılan parçaların güvenliği ile de ilgilidir. Bunlar, güvenlik parçaları, asansör iniş kapılarında kullanılan mekanizmalar, asansör kabinleri, aşırı hız kontrol mekanizması, enerji depolayıcı amortisörler, enerji yayıcı amortisörler, elektrikli güvenlik cihazlarıdır. 17 Dondurucular Elektrikli buzdolapları 12 Dondurulmuş yiyecek depolama kabinleri Yiyecek dondurucuları Bunların kombinasyonları 18 Basınçlı Ekipmanlar Bu direktif basınçlı ekipmanının tasarım ve üretiminde uygulanır ve normal atmosferik basıncın maksimum 0.5 bar üzerinde PS basıncına sahip ekipman ve parçaları için geçerlidir. Kaplar* olarak anılan: Diğer ekipmanla bağlantı noktasına kadar doğrudan ekler dahil basınç altında akışkanları içermek için tasarlanmış ve imal edilmiş hazneler Boru Donanımı* olarak anılan: Bir basınç sistemi içerisinde entegrasyon için birbirine bağlandığı zaman akışkanların taşınması için tasarlanmış olan boru Emniyet aksesuarları* olarak adlandırılan: Basınçlı ekipmanları izin verilen limitlerin aşılmasına karşı korumak için tasarlanmış cihazlar Basınçlı aksesuarlar* olarak adlandırılan: İşlevsel fonksiyona sahip olan ve basınç taşıyan hazneleri bulunan cihazlar Montajlar (donanımlar)* olarak adlandırılan: Üretici tarafından, entegre ve fonksiyonel bir bütün oluşturması için montajı yapılmış olan basınçlı ekipmanın çeşitli parçaları *Azami izin verilebilir PS basıncı 0.5 bar’dan büyük olmak şartıyla 19 Telekomünikasyon Terminal Ekipmanları Sadece alma veya hem alma hem gönderme ve yahut da sadece gönderme, uydular veya öteki uzayda yerleşik sistemler yoluyla iletilen telsiz sinyalleri özelliğine sahip olan verileri göndermek, işlemek veya almak için ulusal telekomünikasyon şebekesine bağlanmak üzere tasarlanmış ekipman 20 In vitro Tıbbi Tanı Cihazları Bu direktifteki tanımlamalar tıbbı cihazlar direktifindeki tanımlamalarla aynıdır. Bu direktife göre, vitro teşhis tıbbı cihazı insan vücudundan alınan bir parçanın (örnek) teşhisinde kullanılan bir kimyasal (reagent), bir kimyasal ürün, bir kalibratör, bir kontrol malzemesi, bir alet, bir aygıt, bir cihaz veya ekipmandır. İnsanlarda belirli bazı amaçla r(bir hastalığın teşhisi, kontrol altında tutulması, izlenmesi, tedavisi, hafifletilmesi gibi) için kullanılmak üzere tasarımlanan, tek başına veya başka cihazlarla ve sistemlerle(amaçlanan işlevin yerine getirilebilmesi için gerekli aksesuarlar veya bilgisayar yazılımı da dahil) birlikte kullanılabilen, insanda kullanıldıklarında asli işlevini farmakolojik, immünolojik veya metabolik etkilerle sağlamayan, tek başına veya birlikte kullanılmasına bakılmaksızın, in vitro tıbbî tanı işlemleri için insan vücudundan alınan örneklerin incelenmesi amacıyla tasarlanan, ayıraç (reaktif), ayıraç ürünü, kalibratör, kontrol materyali, kit, araç, gereç, ekipman veya sistem Özellikle in vitro tanı işlemlerinde yukarıdakilerle birlikte kullanılmak üzere tasarlanmış aksesuarlar 21 Telsiz ve Telekomünikasyon Terminal Ekipmanları Telekomünikasyon Terminal Ekipmanı olarak anılan: Haberleşmeyi sağlayan veya ulusal telekomünikasyon şebekelerinin ara yüzlerine doğrudan veya dolaylı olarak herhangi bir şekilde bağlanmak için tasalanan cihaz veya ilgili parçası Telsiz Ekipmanı olarak anılan: Uzaydan yayılan telsiz dalgalarının iletimi ve/veya alımı yoluyla haberleşmeyi sağlayan cihaz veya ilgili parçası 22 İnsan Taşımak İçin Tasarlanmış Hava Hatları Havayolu hattı, insan taşımak için tasarlanan, üretilen, hizmete sunulan ve Direktifi çalıştırılan hatlar olarak tanımlanır. Bunlar teleferikler, tele skiler, kar arabaları gibi turistik, dağlık bölgelerde kullanılan ekipmandır. Bu ekipmanın güvenliği konusundaki koşullar bu direktif kapsamı içindedir. Florasan Lambalarda Kullanılan Ballast Bu direktif Avrupa Standardı EN 50294’de de tanımlandığı gibi, floresan Direktifi lambaların balastlarının minimum enerji verimliliği ile ilgilidir. Bu ekipmana EMC ve LVD direktifi de uygulanır. Açık havada kullanılan ve gürültü yapan Açık havada kullanılan ve çevresel gürültü yapan makineler CE İşaretlemesi makineler direktifi yanında gürültü seviyesi garanti bilgisini de taşımak zorundadır. Belli makineler gürültü limitine tabidir. Bu direktif uygun gürültü seviyesini belirler. 3 Ocak 2002 tarihi itibariyle bu direktif mevcut eski direktifin yerini alacaktır. Makineler için, sağlık ve güvenlikle ilgili ana şartlar 98/37/EC direktifinde yer almaktadır. Bu direktife konu olan ürünler; inşaat vinçleri, bucurgatlar, presleme makineleri, kompresörler, dozerler, ekskavatör, beton kırıcılar, - grayder, çayır biçme 23 24 13 makinesi, alttan sürmeli kamyonlar, kaynak ve güç jeneratörleri, elektrikli inşaat vinç ve bucurgatları, şerit testere makineleri, taşınabilir zincir testere, karıştırıcılar, araçlardaki soğutma cihazları, dönüşümlü cam konteynerleri, gezer hurda konteynerleri, betonarme ekipmanı, dilme makineleri II. Yeni Yaklaşım veya Global Yaklaşım İlkelerine Dayanan Direktifler 1 1 Ambalaj ve Ambalaj Atıkları 2 Yüksek Hızlı Ray Sistemi 3 Denizcilik Ekipmanları Her tür materyalden yapılan, malların paketlenmesi, korunması, dağıtımı ve arzı için kullanılan, hammadde aşamasından işlenmiş ürün aşamasına ve üretim aşamasından kullanım veya tüketim aşamasına kadar her evredeki ürünler ve bunlardan oluşan atıklar Alt-sistemler Trans-Avrupa yüksek hızlı ray sistemi 8 alt-sisteme ayrılır; Yapısal alt-sistemler: alt-yapılar, enerji, kontrol kumanda ve sinyalizasyon, hareketli demiryolu teçhizatı; İşlevsel alt-sistemler: bakım,çevre, çalışma,kullanıcılar; Sınırötesi işleyebilirlik (Interoperability) unsurları: Trans-Avrupa hızlı ray sisteminin sınır ötesi işleyebilirliğini doğrudan ya da dolaylı olarak etkileyen ve bir alt-sisteme entegre edilen veya entegre edilmek istenen her tür temel bileşen, bileşen grubu, alt-montaj ve montaj. Direktiflerin eklerinde sayılan, uluslararası enstrümanlarla uyumluluğu sağlamak için gemiye yerleştirilmesi zorunlu olan veya kullanım için gemiye ihtiyari olarak yerleştirilen ve uluslar arası sözleşmeler, kararlar, genelgeler ve test standartları uyarınca bayrak devleti idaresinin onayının gerektiği ekipmanlar. BİR ÜRÜN BİRDEN FAZLA DİREKTİFE TABİ OLABİLİR! Bazı ürünler birçok direktife tabi olabilir. Örneğin, makineler hem makine direktiflerine hem de Elektrikli Ürünlerin Güvenliği ve Elektromanyetik Uyumluluk (EMC) Direktiflerine tabidir. CE UYGUNLUK İŞARETİ NASIL OLMALI? CE Uygunluk İşareti mutlaka ürünün üzerine konulmalıdır. Eğer bu, ürünün yapısı gereği yapılamıyorsa, ambalaj üzerine ya da ürüne ait belgelere iliştirilmelidir. Yetkili bir kuruluş tarafından onaylanması gereken ürünler üzerindeki CE Uygunluk İşareti yanında o yetkili kuruluşun kimlik numarası da bulunmalıdır. Ayrıca birçok direktif CE Uygunluk İşareti yanında malın üretim tarihinin de yazılmasını gerekli kılmaktadır. CE Uygunluk İşareti görülebilir, okunabilir ve silinmez olmalıdır. İlgili teknik düzenlemede aksi belirtilmediği takdirde, CE Uygunluk İşareti en az 5 mm. yüksekliğinde olmalıdır. MODÜLER SİSTEM NEDİR? 1 CE öngören Yeni Yaklaşım Direktifleri ile CE Öngörmeyen Yeni Yaklaşım Direktiflerinin ayrımının yapıldığı bir liste AB’nin kısaca “Blue Guide” denen yayınında bulunabilir. Bunun bir tercümesi ve orijinaline link Dış Ticaret Müsteşarlığı http://www.dtm.gov.tr/menueang.htm adresinde yer almaktadır. Örneğin, Denizcilik Ekipmanları (96/98/EC) Yeni Yaklaşım Direktifi olmasına karşın CE İşareti öngörmeyen bir direktiftir. 14 Yeni Yaklaşım Direktiflerinde her ürün için tek tek özel uygunluk incelemesi işlemleri yerine, makro bir yaklaşım ile “Modüler Sistem” geliştirilmiştir. 13 Aralık 1990 tarihli Modüler Yaklaşım Kararı, mevzuat hazırlayıcılara yönelik oluşturulmuş bir modüler sistemdir. Mevzuat hazırlayıcı düzenleme yapmak istediği bir alanda insan, hayvan sağlığı ve güvenliğini ve çevre korumasını sağlamak üzere bu sektördeki malların özelliklerine ve taşıdıkları risk oranına göre seçtiği modülü veya modüler kombinasyonu ilgili mevzuatın kapsamına alarak uygunluk değerlendirme prosedürlerini belirleyebilmektedir. Modüler Yaklaşım kapsamında A’dan H’ye kadar olmak üzere toplam 8 modül vardır. Her direktifte, direktif kapsamındaki ürünlerin hangi modüllere tabi olacağı, ürün grubunun risk oranına göre belirlenmiştir. Düşük modüllerde üreticinin uygunluk beyanı yeterli olduğu için, bu modüller düşük riskli ürünlere uygulanır. Yüksek risk oranına sahip ürünler için, üreticinin beyanı yeterli görülmez ve bir uygunluk değerlendirmesi kuruluşunun yapacağı testlere gerek duyulur. Modüler sistem içinde yer alan modüllerin anlaşılabilmesi için her ürün grubunda yer alan direktiflerin incelenmesi gerekmektedir. Burada modüller kısaca açıklanacak olup, uygunluk değerlendirme işlemlerine ilişkin açıklayıcı bilgiler Tablo 3’de verilmiştir. 15 Tablo 3: Avrupa Birliği’nde Uygunluk Değerlendirme Yöntemleri AVRUPA BİRLİĞİ’NDE UYGULANAN UYGUNLUK DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ A.Üretimin İç (Oto) Kontrolü T A S A R I M Üretici Teknik dosyayı ulusal yetkililerin incelemesi için hazır bulundurur B. Tip İncelenmesi G. Birim (ürün) Doğrulaması H. Tam Kalite Güvencesi Üretici onaylanmış kuruluşa -Teknik belgeler -Tip tanımlarını verir Üretici -Teknik belgeleri Inceletmek için verir. EN 29001 Üretici -Tasarım için onaylı bir kalite güvencesi sistemi işletir Onaylanmış Kuruluş - Aranan koşullara uygunluğun olduğunu kanıtlar - Gerekli ise, testleri yapar - AB tip inceleme sertifikası verir Aa Onaylanmış kuruluşun aracılığı C. Tipe uygunluk A. D.Üretim kalite güvencesi EN29002 Ü R E T İ M Üretici -Direktif koşullarına uygunluğu beyan eder -CE işaretini ürüne iliştirir E. Ürün kalite güvencesi EN29003 Onaylanmış Kuruluş -Kalite sisteminin gözetimini yapar -Tasarımı tasdik eder(1) -AB tasarım inceleme sertifikası verir F. Ürün doğrulaması (Tasdik edilmesi) Üretici -Onaylanmış tipe uygunluğu beyan eder -CE işaretini ürüne iliştirir Üretici -Üretim ve testler için onaylı bir kalite güvencesi sistemi işletir -Onaylanmış tipe uygunluk beyan eder -CE işaretini ürüne iliştirir Üretici -Muayene ve testler için onaylı bir kalite güvence sistemi işletir -Onaylanmış tipe veya gerekli koşullara uygunluğu beyan eder -CE işaretini ürüne iliştirir Üretici -Onaylanmış tipe veya gerekli koşullara uygunluğu beyan eder -CE işaretini ürüne iliştirir Üretici -Test için ürün numunesi verir -Uygunluğu beyan eder -CE işaretini ürüne iliştirir Üretici -Üretim ve testler için onaylı bir kalite güvencesi sistemi işletir -Uygunluğu beyan eder -CE işaretini ürüne iliştirir Onaylanmış kuruluş -Ürünün belirli özelliklerini testten geçirir (1) -Ürünleri rastgele aralıklarla kontrol eder (1) Onaylanmış kuruluş -Kalite sistemini onaylar -Kalite sisteminin gözetimini yapar Onaylanmış kuruluş -Kalite sistemini onaylar -Kalite sisteminin gözetimini yapar Onaylanmış kuruluş -Gerekli koşullara uygunluğu tasdik eder -Uygunluk sertifikası verir Onaylanmış kuruluş - Gerekli koşullara uygunluğu tasdik eder -Uygunluk sertifikası verir Onaylanmış kuruluş -Kalite sisteminin gözetimini yapar Aa Onaylanmış kuruluş -Ürünün belirli özelliklerini testten geçirir (1) -Ürünleri rastgele aralıklarla kontrol eder (1) (1) Belirli özelliklerdeki direktiflerde kullanılması gerekli ek koşullar Kaynak: Official Journal of the European Communities-No L.220/39 16 A: Üreticilerin kendi kendilerini kontrol ve sertifikalandırmaları MODÜL A:İç Üretim Kontrolü Tasarım ve üretim aşamalarını içermektedir. Bu modül basit ve tehlikeli olmayan ürünler için kullanılır. Bu modülde üretici veya Avrupa Birliği’ndeki yetkili temsilcisi ürünün ilgili teknik düzenlemenin gereklerine uygun olduğunu kendisi beyan eder. Üretici veya Avrupa Birliği’ndeki yetkili temsilcisi her bir ürün üzerine CE Uygunluk İşaretini iliştirir ve bir “Uygunluk Beyanı” hazırlar. Üreticinin hazırlayacağı Uygunluk Beyanı (Manufacturer’s Declaration of Conformity) örneği Ek. 1’de verilmektedir. Üretici Uygunluk Beyanı ile birlikte teknik dosyayı da hazırlar. Teknik dosyanın neler içereceği ilgili teknik düzenlemede yer alır. Genellikle teknik dosyanın içerisinde ürünün tasarımı, üretimi, teknik özellikleri ve kullanım kılavuzu vs. gibi tüm bilgiler yer almalıdır. Bu teknik dosya, ürünün üretiminin sona ermesini takiben ilgili teknik düzenlemede aksi belirtilmedikçe 10 yıl süre ile saklanmalı ve gerektiğinde yetkililere sunulmalıdır. Eğer Avrupa Birliği’nde ürünün üreticisi veya üreticinin yetkili temsilcisi yok ise ürünü Avrupa pazarına getiren firma veya kişi Uygunluk Beyanı vermek ve ilgili Teknik Dosyayı saklı tutmak zorundadır. Belgelerin ürünün üretimi sona erdikten sonra 10 yıl süre ile muhafaza edilmesi gerekliliği diğer tüm modüller için de geçerlidir. Modül Aa Bazı durumlarda ise teknik düzenleme, Uygunluk Beyanına ek olarak ürünün, bir veya birden fazla belirli özelliğinden dolayı üreticinin kendisi veya bir onaylanmış kuruluş (Notified body) tarafından rastgele aralıklarla testten (random test) geçirilmesini zorunlu kılar. B. Onaylanmış kuruluş tarafından kontrol MODÜL B:Tip İncelemesi Bu modül yalnızca tasarım aşaması ile ilgilidir. Onaylanmış kuruluş, üretimi planlanan ürün örneğinin ilgili teknik düzenleme gereklerini karşılayıp karşılamadığını inceler ve onaylar. Teknik dosyayı inceler ve sadece teknik düzenleme gereklerine uygunluğu belirlemek için gerekli testleri yapar veya yaptırır. Onaylanmış kuruluş tip incelemesi belgesini tanzim eder. Bu aşama süresinde üretici tarafından CE Uygunluk İşareti kullanılamaz ve daima C, D, E ya da F modülleriyle bütünlük oluşturulması gerekir. MODÜL C: Tipe Uygunluk Üretim aşamasıyla ilgili bir modüldür ve tek başına kullanılmaz. Tip incelemesi belgesinin düzenlenmesinden sonraki işlemleri kapsar. Üretici, ürününün tip inceleme belgesinde tanımlanan (Modül B) tipe uygun olduğu ve ürünün gereklilikleri yerine getirdiği konusunda emin olduktan sonra beyanda bulunur. Ürünün üzerine CE Uygunluk İşareti koyar ve yazılı olarak bir uygunluk beyanı hazırlar. Bazı özel durumlarda teknik düzenleme, onaylanmış bir kuruluş tarafından veya bu kuruluşun sorumluluğu altında örnekleme yöntemi ile yapılacak ürün kontrollerini gerekli kılabilir ve bu durumlarda kontrollerin yapılması için genel kuralları belirler. MODÜL D: Üretim Kalite Güvencesi 17 Bu modül üretim yöntemi ve nihai ürünün kontrolunu kapsar ve tek başına kullanılmaz ve tip incelemesi belgesinin tanzim edilmesini takip eder. Üretici tip incelenmesinden sonra onaylanmış bir Kalite Güvencesi Sistemi (EN 29002’de tarif edilen şekilde) işletir. Bu sistem AB gözetimine tabidir ve üretici üretilen nihai ürünün tip incelemesine uygunluğunu beyan eder. Üretici CE Uygunluk İşaretini ürünün üzerinde kullanır ve yazılı bir uygunluk beyanı hazırlar. CE Uygunluk İşareti AB gözetimini icra eden onaylanmış kuruluşun tanıtıcı işareti ile birlikte kullanılır. MODÜL E: Ürün Kalite Güvencesi Bu modül üretim aşamasıyla ilgilidir ve Modül D ile hemen hemen aynıdır. Tip incelemesi ile beraber uygulanır. Ancak özel durumlarda tek başına da yerine getirilebilir. Üretici, söz konusu ürünlerin Tip incelemesi belgesinde tanımlanan tipe uygun olduğu veya temel gereklerin (teknik düzenlemede tip onayı zorunlu olarak talep edilmediği takdirde) yerine getirildiği konusunda emin olduktan sonra beyanda bulunur. Üretici son ürün muayene ve testleri (EN 29003’te tarif edilen şekilde) için onaylanmış ve altında bütün ürünlerin birim olarak muayenelerinin ve uygunluk testlerinin icra edildiği bir kalite güvencesi sistemi işletir. CE Uygunluk İşaretini ürün üzerinde kullanır ve yazılı uygunluk beyanı hazırlar. CE Uygunluk İşareti, AB gözetimini icra eden onaylanmış kuruluşun tanıtıcı işareti ile beraber kullanılır. MODÜL F: Ürün Tasdiki Bu modülde üretici kullandığı üretim yöntemi ile teknik düzenleme gereklerine uygun ürün üreteceğini garanti eder. Normalde tip incelemesi ile beraber uygulanır. Onaylanmış kurum, ürünlerin teknik dosyaya uygunluğunu (Tip incelemesi belgesinde tarif edilen tipe uygunluğunu) kontrol eder ve onaylar. Üretici teknik düzenlemede tespit edilen sınırlar dahilinde üretim işleminde, üretimin homojenliği kadar teknik dosyaya uygunluğu veya tip incelemesinde tarif edilen tipe uygunluğunu temin etmek için bir istatistiksel doğrulamayı seçebilir. Onaylanmış kuruluş ve üretici, teknik düzenleme hükümlerine göre, CE Uygunluk İşaretinin ürün üzerinde taşınmasını sağlar ve yazılı uygunluk belgesi (Manufacturer’s Declaration of Conformity ve Conformity of Declaration) tanzim eder. CE Uygunluk İşareti onaylanmış kuruluşun tanıtıcı işareti ile beraber kullanılır. MODÜL G: Birim Tasdiki Bu modül tasarım ve üretim aşamaları ile ilgilidir. Genellikle birim üretimde veya seri üretimlerde kullanılır. Onaylanmış kuruluş, ürünün teknik düzenleme gereklerine uygunluğunu kontrol eder ve onaylar. Onaylanmış kuruluş ürünün üzerinde CE Uygunluk İşaretinin taşınmasını sağlar ve yazılı uygunluk belgesi (Certificate of Conformity) tanzim eder. CE Uygunluk İşareti onaylanmış kuruluşun tanıtıcı işareti ile birlikte kullanılır. MODÜL H: Tam Kalite Güvencesi Bu modül genel anlamda Modül D ve Modül E ile aynıdır. Bu modül tasarım ve üretim aşamalarının her ikisi ile de ilgilidir. Üretici ilgili ürünün bu konuda uygulanan teknik düzenlemenin gereklerini yerine getirmesini temin ve beyan eder. Tasarım, üretim ve son ürün kontrolü için EN 29001’de tarif edildiği gibi, onaylanmış bir kalite güvencesi sistemi işletilmektedir. Teknik düzenleme, bazı durumlarda üreticinin onaylanmış bir kuruluştan tasarımının teknik düzenleme gereklerine uygunluğunu incelemesini ve onaylanmasını zorunlu tutabilir. Üretici AB gözetimine tabidir. Ürün üzerinde CE Uygunluk İşaretini taşır, üretici bir uygunluk beyanında bulunur. CE Uygunluk İşareti onaylanmış kuruluşun tanıtıcı işareti ile birlikte kullanılır. 18 Her teknik düzenleme (direktif) için değişik modüller geçerli olabilmektedir. Örnek olarak, Makina Direktifi için A ve B modülleri, EMC ve oyuncaklar için A, B ve C, aktif vücuda yerleştirilebilen tıbbı cihazlar için A, B, D, F ve H modülleri. CE UYGUNLUK İŞARETİ İÇİN ÜRÜNÜ KİM TEST EDER? Avrupa Komisyonu ürünlerin kontrolü için birkaç standart uygunluk değerlendirme yöntemi geliştirmiştir. Bu “Modüler Sistemé” olarak adlandırılır. Her bir direktif için kullanılabilecek modüller direktifin içinde belirlenmiştir. Üretici 2 değişik modüllerden birini seçebilir. Düşük risk taşıyan ürünlerin üreticileri, ürünlerinin gerekli koşulları taşıdığını kendi yapacakları kontrol ve testler ile belirleyebilir ve beyan edebilirler. Avrupa standartlarına göre yüksek risk taşıyan ürünler ise test ve belgelendirme kuruluşları (Notified Body) tarafından test edilmeli ve belgelendirilmelidir. CE Uygunluk İşaretinin uygunluk incelemesi akış şeması Şekil 1’de yer almaktadır. ONAYLANMIŞ KURULUŞ (NOTIFIED BODY) NEDIR? Avrupa Birliği mevzuatı, CE Uygunluk İşareti taşıması gereken ürünlerden yüksek risk taşıyan ürünlerin, piyasaya arz edilmeden önce konusunda uzman, üçüncü bir taraf olan ve AB resmi gazetesinde yayımlanmış kuruluşlar tarafından uygunluk değerlendirmesine tabi tutulmasını şart koşmaktadır. İşte, bu ürünlerin test, muayene ve/veya belgelendirmesini yapmak üzere üye ülkeler tarafından altyapısı yeterli görülen uygunluk değerlendirme kuruluşları arasından seçilerek AB Resmi Gazetesinde yayımlanan kuruluşlar onaylanmış kuruluş (notified body) statüsünü almaktadır. Üye ülkelerce belirlenen onaylanmış kuruluşların listesi Avrupa Birliği Komisyonuna gönderilmekte ve diğer üye ülkelere duyurulması amacıyla bu listeler AB Resmi Gazetesi’nde yayımlanmaktadır. Bu kuruluşların teknik açıdan yetkin olmaları gerekmektedir. Teknik mevzuat uyumunun tamamlanmasıyla birlikte, Türkiye’de yerleşik kuruluşlar da bu görevi yapmak üzere yetkilendirilecekler ve AB Komisyonuna bildirilecektir. Böylece, üreticilerimiz, AB üyesi ülkelerdeki bu kuruluşlara başvurmak zorunda kalmadan ülkemizde bu işlemlerini yaptırabileceklerdir. Bu kuruluşların çalışma usul ve esaslarına ilişkin yönetmelik taslağı Dış Ticaret Müsteşarlığı (Dış Ticarette Standardizasyon Genel Müdürlüğü) tarafından hazırlanmış ve ve belli başlı ürün grupları itibariyle onaylanmış kuruluş adayları belirlenerek AB Komisyonuna bildirilmiştir. Bunlar AB Komisyonunun gerekli değerlendirmeyi tamamlamasını beklemektedirler. Bu değerlendirme olumlu sonuçlandığında veya eksiklerimiz varsa bunlar giderildiğinde göreve başlayabilir hale geleceklerdir. 2 İthalatçı firma ürünlerin uygunluk değerlendirmesi işlemlerinde ve CE İşareti iliştirilmesi sürecinde yer almamaktadır. AB’nin Yeni Yaklaşıma ilişkin “Blue Guide”ında; Topluluk içerisinde yerleşik olsun ya da olmasın, imalatçı, ürünün direktif hükümlerine uygunluğundan ve CE işareti iliştirilmesinden nihai olarak sorumlu kişidir. İmalatçı kendi yerine hareket etmesi için Topluluk içerisinde yerleşik bir temsilci atayabilir. İstisnai olarak, ürünü piyasaya arz edecek kişi imalatçının sorumluluklarını almış kabul edilebilir” denilmektedir. 19 Mamul Yeni Yak. Dir.Kapsamına Giriyor mu? Hayır CE İşareti Zorunlu Değil Evet Hangi Direktif/Direktiflerin Kapsamına Giriyor Harmonize Standardlar Mevcut mu ? Hayır Uluslararası Standardlar, Milli Standardlar Hayır Direktif Gerekleri Esas Alınır Evet Evet Onaylanmış Kuruluş Öngörülüyor mu? Hayır İmalatçının Kendi Lab. İmkanı Var mı? Hayır Muayene ve Deney Kuruluşu Evet Evet Uygun Modülü Seçer Uygunluk Değerlendirmesi Yapar/Yaptırır AT Uygunluk Beyanını Hazırlar Teknik Dosyayı Hazırlar Şekil 1: CE İŞARETİ İLİŞTİRİLMESİNDE İZLENECEK YOL ŞEMASI 20 CE İşaretini Mamüle İliştirir CE UYGUNLUK İŞARETİ NASIL DENETLENİR? Üreticiler, ticari faaliyetlerde bulunanlar ve ithalatçıların CE Uygunluk İşareti yapılmış ürünlerinin direktiflere uygunluğunu kontrol acentaları (inspecting agencies) yapmaktadır. Kontrol acentaları hükümet veya hükümetin görevlendirdiği yetkili birimler olabilir. Ürünlerin ilgili teknik düzenlemeye uygunluğu “piyasa gözetimi ve denetimi“ kavramı çerçevesinde değerlendirilir ve piyasa gözetimi ve denetimini ve uygunsuzluk tespiti durumunda müeyyideleri ilgili kamu kuruluşu yürütür. ÜRÜNE CE UYGUNLUK İŞARETİ KOYMANIN SORUMLULUĞU NEDİR? CE Uygunluk İşareti üreticilere çok ağır sorumluluklar getirmektedir. Üretici firma ürünle ilgili sorunlar olduğunda kendisini aklamak zorundadır. Üretici firmanın ürününü AB teknik mevzuatına uygun olarak ürettiğini; kullandığı veya uyumlu olarak ele aldığı EN standartlarını, ürünü hangi direktiflere uygun olarak üretmiş olduğunu ve ürün sorumluluğunu üzerine aldığını da belirten “Supplier’s Declaration of Conformity” veya “Manufacturer’s Declaration of Conformity” adı verilen, üretici ile ilgili tanıtıcı bilgilerin de yer aldığı bir form doldurarak gerektiğinde ilgililere yetkililere sunması gerekmektedir. Burada birinci form doğrudan tüketiciye yönelik ürünler için, ikinci form da daha çok ara mallar için kullanılmaktadır. Bu form yazılı bir beyan olarak ürün sorumluluğunu üzerine alan şahsı da içine almakta ve gerektiğinde kanıt olarak kullanılabilecek şekilde düzenlenmektedir. Üreticinin her türlü şikayete karşı hazırlıklı olması gerekmektedir. Eğer üretici şikayetler karşısında kendini temize çıkaramıyorsa şikayetle ilgili gerekli her türlü tazminatı ödemek zorundadır. Burada üreticilerle ilgili önemli nokta, ürünlerin kendi kontrolleri dışında tüketici tarafından değişik amaçlarla kullanılabilecek olmasıdır. Bu bakımdan üretici, tüketiciyi ürünü hangi koşullarda kullanması ve nelere dikkat etmesi gerektiği konusunda açıkca bilgilendirme yoluna gitmelidir. Bu amaçla üreticilerin “Teknik Dosya” hazırlamaları gerekmektedir. Bu dosya ürünün belgelerle kanıtlanmış tanıtımını (hesaplar, test belgeleri, teknik kılavuzlar, teknik limit parametrik verileri, kullanım koşulları vs.) ve tüketicinin ürünü hangi koşullarda kullanması gerektiğini açıklayan teknik verileri içerir. Teknik dosya ürünle birlikte tüketiciye verilmez, denetim esnasında yetkili denetçilerin istemesi durumunda onlara ibraz edilmek üzere hazır bulundurulmaktadır. Bir ürün “KULLANIM REHBERİ” hazırlanması ve bu rehberin ürünün kullanılacağı ülkenin dilinde yazılmış olması zorunludur. İyi hazırlanmış bir el kitabı aynı zamanda ürünün pazarlama gücünü de arttıracaktır. TÜRKİYE PAZARINDA CE UYGUNLUK İŞARETİ UYGULAMASI Türkiye’nin teknik mevzuat uyumu çalışmalarında son durum: 21 Türkiye ile AB arasında gümrük birliğini tesis eden 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı’nın (OKK) 8-11. maddeleri, malların serbest dolaşımının en iyi şekilde temini amacıyla ticarette teknik engellerin kaldırılması konusundaki AB araçlarının ülkemiz iç mevzuatına dahil edilmesini öngörmektedir. Bu kapsamda, AB’nin ticarette teknik engellerin kaldırılması konusundaki mevzuatının listesi ile bu mevzuatın Türkiye tarafından uygulanma koşul ve kuralları 2/97 sayılı OKK ile belirlenmiştir. Dış Ticaret Müsteşarlığının koordinasyonunda yürütülen çalışmalar neticesinde söz konusu Topluluk mevzuatını uyumlaştıracak olan kamu kuruluşları 15.1.1997 tarihli ve 97/9196 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit edilmiştir. Anılan Bakanlar Kurulu Kararı ile yapılan bu görevlendirme çerçevesinde, ilgili kamu kuruluşları tarafından yürütülmekte olan mevzuat uyum çalışmalarının bir kısmı sonuçlandırılmış, bir kısmının çalışmaları ise devam etmektedir. Uyum çalışmaları devam eden bir kısım AB Direktifi ürünlere CE işaretinin iliştirilmesini öngörmektedir. Uyumu yapılan teknik mevzuatın hukuki altyapısını oluşturmak üzere, ilgili kamu kuruluşlarının da katkısıyla, Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından hazırlanan 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun, 11 Temmuz 2001 tarihli ve 24459 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olup; 11 Ocak 2002 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Bahse konu Kanuna istinaden hazırlanan "Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları ile Onaylanmış Kuruluşlara Dair Yönetmelik", "CE Uygunluk İşaretinin Ürüne İliştirilmesine ve Kullanılmasına Dair Yönetmelik" ve "Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmelik" 17 Ocak 2002 tarihli ve 24643 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak, 11 Ocak 2002 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir. Ancak söz konusu Kanun ile uygulama yönetmeliklerinin 11 Ocak 2002 tarihi itibariyle yürürlüğe girmesi, ürünlere CE işareti iliştirilme zorunluluğunun da bu tarihte başlayacağı anlamına gelmemektedir. Ülkemizde üretilerek iç piyasaya arz edilecek olan ürünlerin CE işareti taşımasının zorunlu olması, ilgili Bakanlıklar ve kamu kuruluşları tarafından hazırlanan ve ürünlere CE işareti iliştirilmesini öngören teknik mevzuatın Türkiye’de yürürlüğe girmesi ile başlamıştır. Bu çerçevede, üreticilerimizin üreticilerimizin bilgi desteği amacıyla ürünleriyle ilgili direktifin uyumlaştırılmasından sorumlu yetkili kamu kuruluşları ile ilişki kurmaları önem taşımaktadır. AB Yeni Yaklaşım Direktifleriyle Türkiye’deki uyumdan sorumlu kuruluşların hazırladıkları yönetmeliklerin resmi gazetede yayınlandığı tarih ve sayı ile yönetmeliklerin yürürlük tarihi aşağıdaki tabloda yer almaktadır. Sorumlu kuruluşlar Yeni Yaklaşım Direktiflerinin piyasa denetimin ve gözetiminden de sorumlu kuruluşlardır. Tablo 4: CE İşareti İliştirilmesini Öngören Yeni Yaklaşım Direktiflerinin Uyumunda Son Durum ÜRÜN ADI AB’NİN YENİ UYUMDAN KARŞILIK GELEN TÜRK MEVZUATI SORUMLU YAKLAŞIM DİREKTİFLERİ KURULUŞ 1.Alçak gerilim cihazları Low voltage equipment (73/23/EEC;93/6 8/EEC) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 2.Basit basınçlı kaplar Simple pressure vessels (87/404/EEC;90/ 488/EEC; Sanayi ve Ticaret Bakanlığı RESMİ GAZETE YÜRÜRLÜK TARİHİ TARİH VE SAYISI Belirli Gerilim Sınırları Dahilinde Kullanılmak 11.01.2002 / 24637 Üzere Tasarlanmış Elektrikli Teçhizat İle İlgili Yönetmelik Basit Basınçlı Kaplar Yönetmeliği 22 11.01.2003 31.3.2002/ 24712 31.03.2003(Değişiklik ile geçici madde (Değişiklik:19.3.200 eklenmiş ve zorunlu 3 /25053) uygulama için 93/68/EEC) 3.Gaz yakan Gas appliances aletler (90/396/EEC;93/ 68/EEC) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 4.Sıcak su kazanları Hot water boilers (92/42/EEC;93/6 8/EEC) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 5. Elektromany etik uyumluluk Electromagnetic compatibility (89/336/EEC;92/ 31/EEC; 93/68/EEC) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 1.1.2004 tarihine kadar geçiş dönemi öngörülmüştür.) Gaz Yakan Cihazlara Dair Yönetmelik 1.4.2002/ 24713 01.05.2003 Değişiklik Değişiklik:19.3.2003 ile geçici madde eklenmiş ve zorunlu /25053) uygulama için 1.1.2004 tarihine kadar geçiş dönemi öngörülmüştür.) 31.03.2003 Yeni Sıcak Su Kazanlarına Dair Yönetmelik 31.3.2002/ 24712 (Değişiklik:19.3.200 (Değişiklik ile geçici madde eklenmiş ve 3 /25053) zorunlu uygulama için 1.1.2004 tarihine kadar geçiş dönemi öngörülmüştür.) Elektromanyetik Uyumluluk Yönetmeliği 02.06.2002/ 24773 02.06.2002 6. Makinalar Machinery (98/37/EC) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Makina Emniyeti Yönetmeliği 05.06.2002/ 24776 Yayımı tarihinde yürürlüğe girmiş olup; 05.12.2003 tarihine kadar geçiş süresi öngörülmüştür. Civil explosives 7.Sivil kullanım için (93/15/EEC) patlayıcılar Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Sivil Kullanım Amaçlı Patlayıcı Maddelerin Belgelendirilmesi Piyasaya Arzı ve Denetlenmesi Hakkında Yönetmelik 15.10.2002/24907 Yayımı tarihinde yürürlüğe girmiş olup; 1.7.2003 tarihine kadar geçiş süresi öngörülmüştür. 8.Otomatik Non-automatic olmayan tartı weighing instruments aletleri (90/384/EEC;93/ 68/EEC) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Otomatik Olmayan Tartı Aletleri Yönetmeliği 17.4.2002/ 24729 (Değişiklik:19.3.200 3 /25053) Equipment and protective systems intended for use in potentially explosive atmospheres (94/9/EC) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemlerle İlgili Yönetmelik 27.10.2002/24919 01.06.2003 Değişiklik ile geçici madde eklenmiş ve zorunlu uygulama için 1.1.2004 tarihine kadar geçiş dönemi öngörülmüştür.) Yayımı tarihinde yürürlüğe girmiş olup; 31.12.2003 tarihine kadar geçiş süresi öngörülmüştür. 10.Asansörle Lifts (95/16/EEC) r Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Asansör Yönetmeliği 15.02.2003/ 25021 Yayımı tarihinde yürürlüğe girmiş olup; 18 aylık bir geçiş süresi öngörülmüştür. 11.Donduruc Household ular electric refrigerators, freezers and combinations (96/57/EC) 12.Basınçlı Pressure kaplar equipment (97/23/EC) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Ev Tipi Elektrikli Buzdolapları, Dondurucular ve Kombinasyonlarının Enerji Verimlilik Şartları ile İlgili Yönetmelik 22.01.2003 / 25001 31.12.2005 Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği 10.04.2002/ 24722 (Değişiklik:19.3.200 3 /25053) 01.07.2003 (Değişiklik ile geçici madde eklenmiş ve zorunlu uygulama için 1.1.2004 tarihine kadar geçiş dönemi öngörülmüştür.) 9.Patlayıcı ortamlarda kullanılan ekipmanlar 23 13. Açık havada kullanılan ekipmandan çevreye yayılan gürültü Noise emission in the environment by equipment for use outdoors (2000/14) 14. Floresan lambalarda enerji etkinliği Energy efficiency Sanayi ve requirements for Ticaret ballast for Bakanlığı fluorescent lighting (2000/55/EC) 15. Vücuda yerleştirilebili r aktif tıbbi cihazlar Active implantable medical devices (90/385/EEC;93/ 42/EEC; 93/68/EEC) Sağlık Bakanlığı Vücuda Yerleştirilebilir Aktif Tıbbi Cihazlar Yönetmeliği 16.Tıbbi cihazlar Medical devices (93/42/EEC;98/7 9/EC) Sağlık Bakanlığı Tıbbi Cihaz Yönetmeliği 13.3.2002/ 24694 Değişiklik: 06.09.2003/25221 17.In vitro tıbbi tanı cihazları In vitro diagnostic medical devices (98/79/EC) Sağlık Bakanlığı Oyuncaklar Hakkında Yönetmelik 17.5.2002/ 24758 17.11.2003 Gezi Tekneleri Yönetmeliği 2.4.2002/ 24714 Yayımı tarihinde yürürlüğe girmiş olup; 31.5.2005 tarihine kadar geçiş süresi öngörülmüştür. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Sağlık 18.Oyuncakl Toys ar (88/378/EEC;93/ Bakanlığı 68/EEC) Recreational Denizcilik 19. Gezi craft (94/25/EC) Müsteşarlığı amaçlı tekneler Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından 22.01.2003 / 25001 Yayımı tarihinde Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu İle yürürlüğe girmiş olup, geçici madde 1 ve İlgili Yönetmelik geçici madde 2'de geçiş dönemleri öngörülmektedir. Florasan Aydınlatma Balastlarının Enerji Verimliliği İle İlgili Yönetmelik 02.05.2003 /25096 Yayımı tarihinde yürürlüğe girmiş olup, zorunlu uygulama için 15.01.2005 tarihine kadar geçiş süresi öngörülmüştür. 12.09.2003 12.3.2002/ 24693 (Değişiklikle yürürlüğe (Değişiklik: 06.09.2003/25221) giriş tarihi 31.12.2003 tarihi olarak belirlenmiştir.) 13.09.2003 (Değişiklikle yürürlüğe giriş tarihi 31.12.2003 tarihi olarak belirlenmiştir.) Vücut Dışında Kullanılan Tıbbi Tanı Cihazları 14.10.2003 / 25259 Yayımı tarihinden 18 Yönetmeliği ay sonra yürürlüğe girmesi öngörülmüştür. 20. İnşaat Construction malzemeleri products (89/106/EEC;93/ 68/EEC) Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yapı Malzemeleri Yönetmeliği 8.9.2002/24870 08.06.2004 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, zorunlu uygulama için 16.01.2005 tarihine kadar geçiş dönemi öngörülmüştür. Personal protective equipment (89/686/EEC;93/ 68/EEC; 93/95/EEC; 96/58/EEC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği 9.2.2004/25368 Yayımı tarihinden 1 yıl sonra yürürlüğe girmesi öngörülmüştür. 21. Kişisel korunma donanımları 24 22. Radyo ve telekomünik asyon terminal cihazları Telekomünik Telsiz ve Telekomünikasyon Terminal Radio and telecommunicati asyon Ekipmanları Yönetmeliği Kurumu ons terminal equipment (99/5/EC) 23.Yolcu taşıma amaçlı kablo üzerinde hareket eden araçlar Cableway installations designed to carry persons (2000/9/EC) 11.05.2003/ 25105 11.05.2004 tarihinde yürürlüğe girmesi, 11.05.2005 tarihine kadar öngörülen geçiş dönemi sonunda zorunlu uygulamaya girmesi öngörülmüştür. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Kaynak: http://www.dtm.gov.tr/dts/ABTeknik/yeniyaklasimuyum.htm TÜRKİYE’DE İTHALAT İŞLEMLERİNDE CE İŞARETİ Yukarıdaki bölümlerde de belirtildiği üzere, teknik mevzuatın uyumlaştırılması çalışmaları 97/9196 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre yapılan görev dağılımı çerçevesinde Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) koordinasyonunda yetkili kamu kurum ve kuruluşları tarafından yürütülmektedir. Bu Karar ile yatay mevzuatın uyumlaştırılması görevi DTM’ye, dikey mevzuat olarak kabul edilen ürünlere ilişkin yönetmeliklerin yürürlüğe konulması ilgili Bakanlık ve Kuruluşlara verilmiştir. CE Uygunluk İşaretinin kullanılmasını zorunlu kılan AB Mevzuatına uyumlu yönetmeliklerin büyük bir kısmı halihazırda yetkili kuruluşlarımız tarafından yayımlanmış ve en az 12 aylık geçiş dönemi neticesinde 2002 tarihinden itibaren uygulamaya konulmuştur. Söz konusu yönetmeliklerin yürürlüğe girmesiyle bu güne kadar sadece AB ülkelerine ihraç edilen ürünlerde zorunlu olan CE uygulaması artık ülkemiz piyasasına üretim veya ithalat yoluyla arz edilecek ürünler için de zorunlu hale gelmiştir. Bu çerçevede, Sağlık Bakanlığı ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan ve CE işareti zorunluluğu getiren ürün yönetmelikleri (Oyuncaklar Hakkında Yönetmelik, Tıbbi Cihaz Yönetmeliği, Vücuda Yerleştirilebilir Aktif Tıbbi Cihazlar Yönetmeliği, Makine Emniyeti Yönetmeliği, Belirli Gerilim Sınırları Dahilinde kullanılmak Üzere Tasarlanmış Elektrikli Teçhizat ile ilgili Yönetmelik, Elektromanyetik Uyumluluk Yönetmeliği) kapsamına giren 6 ürün grubu ithalatında da aynı yönetmelik hükümlerinin uygulanabilmesi için 2004/9 sayılı “CE” İşareti Taşıması Gereken Ürünlerin İthalatına İlişkin Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği hazırlanmış, 14.2.2004 tarihinde yürürlüğe konulmuş ve 10.4.2004 tarihli 2004/22 sayılı Tebliğ ile kapsamı genişletilmiştir. Bu Tebliğler, iç piyasada aranılan kriterlerin ithalatta da uygulanmasını sağlamakta ve farklı bir kriter getirmemektedir. Söz konusu Tebliğler çerçevesinde; ürünler için ithalatçı veya temsilcisinin ürüne ilişkin uygunluk beyanı ile birlikte, yetkili kuruluş olan ilgili Bakanlık adına Tebliğ hükümlerini yürüten Türk Standardları Enstitüsü’ne başvurması, anılan Enstitü tarafından CE İşaretinin ilgili Yönetmelik hükümlerine uygun olarak iliştirilip iliştirilmediğine göre yapılacak değerlendirmenin olumlu olması halinde, ithalatçıya veya temsilcisine gümrük idarelerine ibraz edilmek üzere uygunluk yazısının verilmesi gerekmektedir. 25 Diğer taraftan, ithalatçı veya temsilcisi tarafından gümrük idarelerine beyan edilen ilgili Yönetmelik kapsamına giren ürünlerin Yönetmelikle belirtilen asgari güvenlik şartları açısından ciddi risk ve tehlike oluşturacağı yönünde şüpheli özellikler göstermesi durumunda, TSE tarafından ithalatçıdan ürüne dair teknik dosya istenmekte ve/veya ürün ilgili Yönetmelik hükümlerine göre kontrole tabi tutulmaktadır. Bu Tebliği çerçevesinde, AB’de serbest dolaşıma girmiş olan ürünlerin ithalatına doğrudan izin verilmesi sağlanmış ancak bu ürünlerin denetiminin yetkili kuruluşlar tarafından piyasa gözetimi ve denetimi çerçevesinde yapılacağı hükme bağlanmıştır. Yol gösterici olması amacı ile İstanbul Ticaret Odası (İTO) tarafından belirlenen ithalatta CE işareti gerektiren ürün listeleri GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon) numaralarına göre eklerde verilmektedir. TÜRK AKREDİTASYON KURUMU (TÜRKAK) Ülkemizdeki laboratuvar, muayene ve belgelendirme kuruluşlarının uluslararası kabul görmüş teknik kriterlere göre, bağımsız ve tarafsız bir kuruluş tarafından değerlendirilmesi ve denetlenmesi, bu kuruluşların uluslararası platformda bir güven oluşturulabilmesi ve bu kuruluşlarca yapılan testlerin ve bu testlerin sonucuna ilişkin olarak düzenlenen belgelerin uluslararası alanda tanınması için ülkemizde de bir akreditasyon sisteminin kurulmasına gerek duyulmuştur. Bu amaçla hazırlanan, uluslararası standartlara uygun, ilgili tüm tarafların katılımı ile, devlet güvencesi altında, ekonomik ve idari yönden bağımsız ve tarafsız, özel hukuk hükümlerine tabi, test ve belgelendirme kuruluşları ile hiçbir organik bağı bulunmayacak şekilde faaliyet gösterecek bir sistemin oluşmasını sağlayacak “Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun”, 27 Ekim 1999 tarihinde TBMM tarafından kabul edilmiştir. TÜRKAK’ın teşkilatlanma faaliyetleri ve AB üyesi ülkelerdeki akreditasyon kuruluşları ile temasları devam etmekte olup, halihazırda akreditasyon faaliyetlerini sürdürmektedir. ♦ TÜRKAK’ın görev ve yetkileri şunlardır; Kurum faaliyetleri ile ilgili düzenlemeleri yapmak, akreditasyon ile ilgili gerekli kriter ve önlemleri belirlemek, bunları uygulamak ve gerektiğinde değiştirmek, düzeltmek ve yürürlükten kaldırmak Akredite edilmek üzere başvuruda bulunan; laboratuvar, ürün/hizmet, sistem, personel vb. belgelendirme konularında faaliyet gösteren özel ve/veya kamu kurum ve kuruluşlarının ilgili standartlara ve kriterlere göre değerlendirmesini yapmak ve bu değerlendirme sonucunda kuruluşun akredite edilip edilmemesine karar vermek, akredite edilen kuruluşları izlemeye almak ve gerektiğinde geçici veya devamlı olarak akreditasyon kararını durdurmak ve bu alanlarda faaliyette bulunacak tüm kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak Akredite edilmiş kuruluşlarca düzenlenen işaret ve belgelerin kullanımını özendirici düzenlemeler yapmak Uluslararası, bölgesel ve diğer ülkelerin akreditasyon kuruluşları ile ilişkiler kurmak, işbirliğinde bulunmak Akreditasyon amacıyla başvuran kuruluşların müracaatının değerlendirilmesi ve akredite edilmesi ile ilgili olarak elde edilmiş bilgilerin gizliliğini sağlamak Akreditasyonun önemini ve kalite bilincini arttırıcı faaliyette bulunmak Görev alanına giren konularda eğitim, araştırma ve yayın faaliyetlerinde bulunmak Faaliyet alanına giren konularda hizmet satın almak 26 Hizmetlerin yürütülmesi için gerekli olan taşınır ve taşınmaz mal satın almak, yaptırmak, satmak, kiralamak, rehin ve ipotek tesis etmek Faaliyet alanıyla ilgili diğer görevleri yerine getirmek Ayrıca, Türkiye’de Yeni Yaklaşım Direktiflerinin yönetmelik olarak yayımlayıp yürürlüğe konması uyumun tamamlanması için yeterli olmayıp, bunun yanısıra uyumun tam olarak sağlanması için bu direktiflerde atıfta bulunulan harmonize standartların da Türk standardı haline getirilmesi gerekmektedir. Bu görev de kuruluş kanunu gereği TSE tarafından yerine getirilmektedir. AB’nin Yeni Yaklaşım kapsamındaki direktiflerinde atıfta bulunulan AB uyumlaştırılmış standartlarının Türk standardı haline getirilmesi konusunda Türk Standardları Enstitüsü (TSE) tarafından yürütülen çalışmalar büyük ölçüde tamamlanmıştır. Ayrıca, CEN ve CENELEC’e üyelik başvurusunda bulunan TSE, bu kuruluşlar tarafından hazırlanan standartların yaklaşık %70’ini Türk standardı haline getirmiş bulunmaktadır. TÜRKAK İLE İLGİLİ SIK SORULAN SORULAR 3 Soru 1: Kalibrasyon ve deney laboratuvarları ile ürün/hizmet, sistem ve personel belgelendirmesi yapan kuruluşların akredite olma zorunluluğu var mıdır? Cevap 1: Akreditasyonla ilgili ulusal ve uluslararası düzenlemeler, bu konuda bir mecburiyet getirmemektedir. Akreditasyon, tamamen gönüllülük esasına dayanmaktadır. Genellikle; uygunluk değerlendirmesi hizmetlerinin verildiği serbest piyasa ekonomileri, laboratuvarları ve belgelendirme kuruluşlarını akredite olmaya sevk eder. Bir laboratuvar veya belgelendirme kuruluşunun akredite olması ona itibar kazandırır. Belgelendirme kuruluşları ve laboratuvarlar; akreditasyonun dışında kalarak da hayatlarını idame ettirebileceklerini, müşteri bulabileceklerini ve müşteriyi tatmin edebileceklerini düşünüyorlarsa akredite olmadan da hizmet vermeye devam edebilirler. Serbest piyasa ekonomisinde kamu otoriteleri bazı alanlarda akreditasyonu zorunlu uygulama haline getirebilmektedir. Soru 2: Ülkemizde faaliyet gösterip de yurtdışından akredite olmuş belgelendirme kuruluşlarının verdiği belgelerin, ülkemizde de geçerli olabilmesi için bu belgelendirme kuruluşlarının ayrıca TÜRKAK tarafından da akredite edilmeleri gerekiyor mu? Cevap 2: Yabancı kökenli olup da ülkemizde faaliyet gösteren ve belgelendirme faaliyeti yapan kuruluşlar; Avrupa Akreditasyon İşbirliği Programı'nın (EA) üyesi bir ulusal akreditasyon kuruluşu tarafından akredite edilmiş ve ilgili firmanın Türkiye'deki uzantısı da bu akreditasyon kapsamında belirtilmiş ise, bu belgelendirme kuruluşlarının Türkiye'deki müşterilerine hizmet vermelerinde tenkit edilecek bir hal yoktur. EA'nın sorumluluk alanı dışındaki diğer dünya ülkelerinden herhangi birinde faaliyet gösteren bir belgelendirme kuruluşu, Türkiye'de belgelendirme çalışması yapmış ve bu kuruluşu akredite eden taraf da EA'nın karşılıklı tanınma anlaşması yaptığı bir bölgesel akreditasyon kuruluşuna üye ise burada da belgelendirme kuruluşunun yeterliliği hususunda bir sorun ortaya çıkmayacaktır. Bununla beraber; yurtdışından yapılacak olan akreditasyona göre, ülkemizde varolan akreditasyon sisteminden alınacak akreditasyonun, maliyet ve hızlı intikal yönüyle elbette ki üstünlükleri olacaktır. Dolayısıyla; yakın bir vadede ülkemizde faaliyet gösteren belgelendirme kuruluşları 3 www.turkak.org.tr 27 TÜRKAK'a dönüş yaparak buradan da akredite olmayı kendileri için bir kolaylık olarak göreceklerdir. Soru 3: TÜRKAK'ın CE işaretlemesindeki rolü nedir? Cevap 3: Avrupa Birliğinin Yeni Yaklaşım Direktifleri'nde riskli ürünler için, CE işaretlemesi zorunluluğu getirilmiştir. Riskli ürünlerde CE işaretlemesi için yetkilendirilmiş kuruluşların (Notified Body) deney, muayene ve belgelendirme sonuçlarının olumlu olması esastır. CE işaretlemesi hakkında 4703 sayılı kanunun uygulanması için hazırlanan yönetmeliklerde; CE işaretlemesi ile ilgili yetkilendirilecek kuruluşların akreditasyon için kullanılan standartlara uygunluk sağlamış olmaları yer almaktadır. Soru 4: TÜRKAK'ın yapmış olduğu akreditasyonlar ne zamandan itibaren uluslararası geçerlilik kazanacaktır? Cevap 4: Avrupa ülkelerinde bulunan bir akreditasyon kuruluşunun, kurulduğu tarihten itibaren; EA ile karşılıklı tanınma anlaşmasını imzalaması için ihtiyaç duyduğu süre yaklaşık 2-3 yıl arasındadır. TÜRKAK da, bu süreler içerisinde karşılıklı tanınma anlaşmasını imzalamayı kendisine hedef olarak koymuştur. Bir akreditasyon kuruluşunun EA'ya üye olabilmesi için belli sayıda akreditasyon gerçekleştirmiş olması gerekmektedir. TÜRKAK, gerçekleştirdiği akreditasyonlar sonunda 17 Ekim 2002 tarihinde EA'ya müracaat etmiş ve 27 Kasım 2002 tarihinde EA'ya tam üye olmuştur. Tam üyelik adımından sonra TÜRKAK'ın hedefi 2004 yılının ikinci yarısında Karşılıklı Tanıma Anlaşması (MLA) imzalamaktır. Soru 5: Akreditasyon çalışmalarında görevlendirilecek denetçilerin seçimi ne şekilde gerçekleştirilecektir? Cevap 5: Denetçiler; hazırlamakta olduğumuz envantere bir düzen içerisinde kendi başvurularıyla alınacaklardır. Uygun görülürlerse aday denetçi haline geleceklerdir. Bu aday denetçilerin ihtiyaçları olan ek eğitim programları TÜRKAK'ın organizasyonu ile sunulacaktır. Aday denetçi TÜRKAK'ın başlangıç tetkiklerinde davet edeceğimiz yabancı denetçilerle aynı heyet içerisinde bulunarak, tecrübe aktarımıyla bilgi ve görgülerini artırma fırsatı bulacaklardır. Bu konuda TÜRKAK dışarıdan görevlendirme yönetmeliğini hazır hale getirmiştir. Denetçiler bu yönetmeliğin usul ve esaslarına göre görev alacaklardır. Soru 6: Ulusal Metroloji Enstitüsü'nün (UME) TÜRKAK'ın gerçekleştireceği akreditasyon çalışmalarındaki yeri ne olacaktır? Cevap 6: Özellikle kalibrasyon laboratuvarlarının akreditasyonunda, denetçilerin UME'den temin edilmesi öngörülmektedir. Laboratuvar akreditasyonu için gereken deney karşılaştırmaları ve kıyaslama ölçümlerinde UME'nin kapasitelerinden yararlanılacaktır. UME; ülkemizde ölçümlerin izlenebilirlik zincirinin en üst noktasında yer alan bir enstitü olduğundan, akredite edilen faaliyetlerin kapsamında yer alan ölçümlerin izlenebilirliğinin üst ucunun UME ile bağlantılı olması TÜRKAK tarafından aranacaktır. Soru 7: TSE'nin, akreditasyon sisteminin kurulmasından sonra konumu ne olacaktır? Cevap 7: Akreditasyonun gönüllülük esasına dayanması sebebiyle belgelendirme faaliyetinde bulunan kuruluşlar ile laboratuvarların akredite olma zorunluluğu yoktur. TSE de bu tip laboratuvar 28 işleten ve belgelendirme sistemleri çalıştıran kuruluşlardan biri olması sebebiyle; akredite olmak için TÜRKAK’a başvuruda bulunduğu takdirde gerekli işlemler yapılacaktır. TÜRKİYE’DE ÇEVRE MALİYETLERİNİN DESTEKLENMESİ VE CE İŞARETİ (Resmi Gazete Tarihi:31.07.1997 ve 14.11.1998 Tebliğ No: 97/5 ve 98/13) Gelişmiş ülkelerde çevre, kalite, iş güvenliği konularında duyarlılık artmıştır ve artmaya devam etmektedir. Bunun sonucunda AB ülkelerinde giderek kapsamı genişleyen zorunlu ve gönüllü çevreci uygulamalar artmakta ve standartlar geliştirilmektedir. Bu nedenle firmalarımızın çevre, kalite ve iş güvenliği konusunda yapacakları çalışmalar desteklenmektedir. Amaç: KOBİ’lerin uluslararası pazarlarda karşılaştıkları çevre, kalite ve insan sağlığına yönelik teknik mevzuata uyması amacıyla kalite güvence sistemi, çevre yönetim sistemi belgeleri ve CE işareti almaları sırasında yaptıkları belgelendirilmiş harcamaların (sadece belgelendirme masraflarının) desteklenmesidir. Faydalanan Hedef Kitle: KOBİ Yararlanacak Kalite ve Çevre Belgeleri: Türk Standartları Enstitüsü veya akredite edilmiş kuruluşlardan alınan kalite güvence sistemi belgeleri (ISO 9000 serisi), çevre yönetim sistemi belgeleri( ISO 14000 serisi) ile Avrupa Birliği tarafından onaylanmış kuruluşlardan alınacak CE işareti ve DTM tarafından uygun görülen uluslararası nitelikteki diğer kalite ve çevre belgeleri Destek Miktarı ve Koşulları: Söz konusu belgelerin alınması için yapılmış harcamaların en fazla %50'si olup; belgeler alındıktan sonra 6 ay içinde başvurmak gerekmektedir. Süre: ISO 9000 kalite güvence sistemi belgeleri ile ISO 14000 serisi çevre yönetim sistemi belgeleri, her bir sistem için bir defaya mahsus olmak üzere desteklenmektedir. CE işareti ve uluslararası nitelikteki diğer kalite ve çevre belgeleri için ise ilk desteğin DTM tarafından uygun görüldüğü tarihten itibaren 3 yıl süreyle destek sağlanmaktadır. Başvuru Mercii: Dış Ticaret Müsteşarlığı (İhracat Genel Müdürlüğü) 29 EK : 1 - DIREKTIFE UYGUNLUK BEYANI FORMU EXAMPLE MANUFACTURER’S DECLARATION OF CONFORMITY CENELEC ________________________________________________________________________________ Manufacturer’s Declaration of Conformity (Article 10-Directive 73/23/EEC) The product…………………………………………………………………………………………… number-rating) (type-reference has been designed and manufactured in accordance with the following Harmonized (Article 5) International (Article 6) National (Article7) Standard……………………………………………………………………………………………… (number and date of issue) following the provisions of the Low Voltage Directive of the Council of the European Communities of 19 February 1973. …………………………… Issue place and date …………………………………………………… Name and address of the manufacturer (company) with signature 30 EK : 2- ÖRNEK BELGE”CERTIFICATE OF CONFORMITY” EXAMPLE CERTIFICATE OF CONFORMITY CENELEC ____________________________________________________________ CERTIFICATE OF CONFORMITY for Product………………………………………………………………………………………………… tested on request of…………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… Full identification of the product……………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… Trade mark…………………………………………………………………………………………….. Mode/Type Ref. ……………………………………………………………………………………… Additional information (if any)……………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………… A sample of the product has been tested and found to be conformity with ………………………………………………………………………………………………………… As shown in the test report (reference No. ………………………..). This certificate has been established by a body notified to the Member States and the Commission of the European Communities according to the provisions of article 11 of the Low Voltage Directive 73/23/EEC of the European Communities of 19 February 1973. This certificate of conformity is the result of testing a sample of the product submitted, in accordance with the provisions of the relevant specific standard. It does not permit the use of a mark of conformity. 31 ……………………………. Place and date ……………………………………………….. Name of the body-signature EK-3: ÜRÜNE “CE” UYGUNLUK IŞARETI ILIŞTIRILMESINI ZORUNLU KILAN AB’NIN YENI YAKLAŞIM DIREKTIFLERINDEN MAKİNELERE ILIŞKIN 98/37/EC SAYILI KONSEY DIREKTIFININ ÖRNEK OLARAK INCELENMESI Direktifin amacı: Direktif kapsamında yer alan makinelerin ve emniyet teçhizatlarının, gerektiği gibi kurulduğunda ve bakımı yapıldığında ve kendisinden beklenen amaçlar doğrultusunda kullanıldığında, insan sağlığına veya güvenliğine, gerekli durumlarda, evcil hayvanlara ve mala zarar vermeyecek şekilde piyasaya arzedilmeleri için gerekli asgari güvenlik koşullarını, bu ürünlere “CE” işareti iliştirilebilmesi için takip edilmesi gereken uygunluk değerlendirme prosedürlerini ve uygunluk değerlendirmesi yapacak onaylanmış kuruluşların görevlendirilmesinde dikkate alınacak asgari kriterleri belirlemektir. Direktifin kapsamı: Direktif, aşağıda belirtilenler hariç, en az bir parçası hareket eden, muhtelif parça ve gruplardan oluşan ve malları işlemeye, taşımaya veya ambalajlamaya yarayan tüm makineler ile arıza veya kötü çalışma durumlarında bunların etkisine maruz kalan insanların güvenliğine ve sağlığına yönelik riskleri bertaraf etmeye yönelik bir güvenlik fonksiyonu yerine getirmek üzere pazara arzedilen emniyet teçhizatlarını içerir. - - hasta ile doğrudan temas eden tıbbi kullanım amaçlı makineler, yüklerin kaldırılması ve indirilmesi için kullanılan bir makine olmadıkça, güç kaynağı sadece doğrudan uygulanan kol gücü olan makineler, fuar alanlarında ve/veya eğlence parklarında kullanılan özel makineler, buhar kazanları, tanklar ve basınçlı kaplar, özellikle nükleer amaçlar için tasarlanmış veya hizmete konulmuş ve bozulmaları halinde radyoaktivite yayan makineler, bir makinenin parçasını teşkil eden radyoaktif kaynaklar, ateşli silahlar, benzin, mazot, parlayıcı sıvılar ve tehlikeli maddeler için depolama tankları ve boru hatları, sadece yolcuların hava veya karayolu, demiryolu veya su yolu şebekeleriyle taşınmasına mahsus araçlar ve bunların römorkları ile eşyanın hava ve kara yolu veya demiryolları ve su yolları şebekeleriyle taşınması için tasarlanmış araçlar ve bunların römorkları (maden üretim sanayiinde kullanılan araçlar da dahil), denizde hareket eden vasıtalar ve seyyar açık deniz tertibatları ile bunların üzerindeki teçhizatlar, füniküler dahil kişilerin kamuya açık veya özel taşınmalarına mahsus kablolu taşıma hatları, 74/150/EEC sayılı Direktifin 1.1 maddesinde belirtilen tarım ve orman traktörleri, özellikle askeri amaçlarla veya emniyeti sağlamak amacıyla tasarlanmış ve inşaa edilmiş makineler, 32 - - 15 dereceden daha fazla bir eğimle yerleştirilmiş sabit raylar arasında hareket eden bir kabine sahip insan ve eşyaların taşınmasına mahsus asansörler ile madenlerde kullanılan cevher asansörleri, tiyatro asansörleri ve insan ve/veya yük kaldırmak için kullanılan şantiye asansörleri, üzerlerinde küçük dişlilerin hareket ettiği ray kullanan insan taşıyıcı araçlar. Makineler veya emniyet teçhizatları için, bu direktifte atıfta bulunulan risklerin kısmen yada tamamen özel Topluluk direktifleri kapsamında yer alması halinde, bu direktif (makine direktifi) risklere karşı bu tür makinelere veya emniyet teçhizatlarına uygulanmayacaktır. Makineler için, risklerin esas itibariyle elektrikten kaynaklandığı durumlarda, bu tür makineler, münhasıran 73/23/EEC sayılı Alçak Gerilim Cihazları direktifi kapsamına girer. Makinelerin ve emniyet teçhizatlarının tasarımı ve imalatı sırasında uyulması zorunlu olan temel sağlık ve emniyet gerekleri: Direktif, kapsam dahilindeki tüm makinelerin ve emniyet teçhizatlarının direktifin I No.lu ekinde belirtilen temel sağlık ve emniyet gereklerine uygun olarak tasarlanmalarını ve imal edilmelerini hükme bağlamıştır. Direktifin I No.lu ekinde yeralan ve imalatçılar tarafından makinelerin veya emniyet teçhizatlarının tasarımı, imalatı ve donatılması sırasında dikkate alınması zorunlu olan temel sağlık ve emniyet gereklerinden bazıları örnek olarak aşağıda verilmiştir. • • • • • • • • • • • • • Makineler fonksiyonlarına uygun şekilde imal edilmeli ve beklenen hizmet ömrü içerisinde montaj ve demontaj aşamaları da dahil olmak üzere çalıştırma, ayarlama, temzileme, bakım ve onarım faaliyetlerini gerçekleştiren kişiler için herhangi bir risk meydana getirmeyecek şekilde tasarlanmalıdır. Giderilemeyen risklere karşı gerekli koruma önlemleri alınmalıdır. Alınan tedbirlere rağmen giderilemeyen riskler hakkında kullanıcılara bilgi verilmelidir. Özel bir eğitim gerekip gerekmediği ve kişisel korunma araçları kullanılması icap edip etmediği bildirilmelidir. Makineler, herhangi bir risk sözkonusu olmaksızın ayarlanmaları, bakımlarının yapılması ve çalıştırılmaları için gereken bütün önemli teçhizat ve aksesuarlarıyla birlikte piyasaya arzedilmelidir. Makinelerin yapımında kullanılan malzemeler ile sözkonusu makinelerde bir işleme tabi tutulan ürünler, insan sağlığı ve güvenliğine zarar verecek nitelikte olmamalıdır. İmalatçılar, makineler üzerinde veya iç kısmında sorun yaratabilecek ışıklandırılmamış alan bulunmamasını, gözleri rahatsız edecek parlamalar olmamasını ve sağlanan aydınlatma imkanlarının stroboskopik etki meydana getirmemesini temin etmelidirler. Makineler ve makinelerin bütün parçaları emniyetle taşınabilir olmalı, bu amaçla kullanılan kancaların vidalanabileceği veya takılabileceği yerleri bulunmalı ve standard kaldırma gereçlerinin kolayca kullanımına imkan verecek biçimde tasarlanmalıdırlar. Makineler emniyetli kullanımları için gerekli göstergelerle (kadranlar, sinyal lambaları ve benzeri) donatılmalıdır. Operatör bu göstergeleri kumanda yerinden kolaylıkla okuyabilmelidir. Makineler, ancak bu amaçla öngörülmüş kumandaların isteyerek kullanılması suretiyle çalıştırılabilmelidir. Makinelere, riskin niteliğine göre hareketli parçaların bir kısmını veya tamamını durduracak kontrol mekanizmaları yerleştirilmelidir. Makineyi durdurma mekanizmaları çalıştırma mekanizmalarına göre öncelikli olmalıdır. Her makinede ortaya çıkan veya çıkması muhtemel tehlikelerin önlenebilmesi için bir veya birkaç acil durdurma kumandası bulunmalıdır. 33 • • • • • • • • • • • • • • • • • • Makineyi besleyen akımın kesilmesi, kesintiden sonra yeniden devreye alınması veya elektrik akımındaki dalgalanmalar, kontrol devresi mantığında veya kontrol devresinde meydana gelebilecek arıza tehlikeli durumlara neden olmamalıdır. Düşen veya savrulan maddelerden (iş takımları, talaş, hurda ve atıklar gibi) kaynaklanabilecek risklere karşı gerekli tedbirler alınmalıdır. Riske maruz şahısları korumak amacıyla yapılan mahfazalar ve koruma donanımları, sağlam ve ilave risklere yol açmayacak şekilde tasarlanmalı ve makine üzerine yerleştirilmelidir. Hareketli mahfazalar, açık oldukları sürece makinelerin hareketli parçalarının çalışmaya başlamalarını önleyen ve kapatıldıklarında da çalışmaya müsaade eden kilit mekanizmalarına bağlanmış olmalıdırlar. Makinelerin elektrik akımı alma sistemleri her türlü elektrik şoku tehlikesinin giderildiği veya giderilebileceği şekilde tasarlanmlı, imal edilmeli ve donatılmalıdır. Makineler kendi çalışmaları neticesinde veya gazlardan, sıvıdan, tozdan, buhardan veya makinelerin ürettikleri ve kullandıkları diğer maddelerden doğan aşırı sıcaklığın sebebiyet verebileceği yangın veya patlama risklerini önleyecek biçimde tasarlanmış ve imal edilmiş olmalıdır. Makinelerde oluşan ve çevreye yayılan gürültü ve titreşimlerin en az seviyeye indirilmesi sağlanmalıdır. Makineler herhangi bir radyasyon yayımının çalışma için gereken sınırlar içinde kalmasını sağlayacak şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir. Ayar, yağlama ve bakım noktaları tehlike bölgeleri dışında kalmalı ve bütün ayar, bakım, temizleme ve servis işlemleri makine hareketsiz durumda iken yapılabilmelidir. Bütün makineler üzerinde okunabilir ve silinmez bir biçimde en azından imalatçının adı ve adresi, “CE”Uygunluk işareti, imalat yılı, seri veya tip işareti ile varsa seri numarasına ait bilgiler yer almalıdır. Bütün makinelerle birlikte, en azından şunları içeren talimatlar verilmelidir; makine üzerinde verilen tüm bilgilerin, bakımı kolaylaştıracak ek bilgilerle (ithalatçının ve yatkili servisin adresi gibi) tekrarı; makinenin imalatçı tarafından öngörülen kullanım şekli; makinelerin hizmete alımı, kullanımı, taşıma yöntemleri, montaj ve demontaj bilgileri, ayarları, bakım ve onarımlarını da kapsayan türkçe hazırlanmış emniyet talimatları. Makinelerin gıda maddelerinin hazırlanması ve işlenmesi (pişirme, soğutma, yıkama, ambalajlama, depolma, elle taşıma, depolama, taşıma ve dağıtım gibi) amacıyla kullanımının sözkonusu olduğu durumlarda, makineler enfeksiyon, hastalık ve bulaşma risklerine yol açmayacak şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir. Ağaç ve fiziksel ve teknolojik bakımdan ağaca benzeyen maddeleri (mantar, sertleştirilmiş kauçuk, plastik ve benzeri katı maddeler) işleyen makineler; işlenen malzemenin emniyetle yerleştirilmesini ve akışını sağlayacak ve işlenen maddelerin parçalarını fırlatma riskini ortadan kaldıracak şekilde tasarlanmış ve imal edilmiş ayrıca, makinelerle birlikte kullanılan kesici takımlar ile temas riski bulunduğu durumlarda yeterince kısa sürede durmalarını sağlayacak fren sistemleri ile donatılmış olmalıdır. Makineyi kullanacak kişi için bir yer ayrılması gerektiği durumlarda bu yer ergonomik ilkelere uygun olmalıdır. 15 kW’dan daha büyük güce sahip olan paletli veya tekerlekli yükleyiciler, beko yükleyiciler, paletli veya tekerlekli traktörler, yükleyicili veya yükleyicisiz kazıyıcılar, greyderler ve damperli araçlar emniyet kafesleri ile donatılmalıdır. Makinelere, gereken durumlarda kullanım, ayarlama ve bakım işlerinin yapılış şeklini belirten plakalar takılmalıdır. Makineler yol dışına çıkmalarını engelleyecek klavuzlar ve raylarla donatılmalıdır. Kaldırma zincirlerinin çalışma katsayıları yeterli emniyet seviyesini garanti edecek şekilde seçilmelidir (bu değer genel bir kural olarak 4’e eşit olmalıdır). 34 Uygunluk değerlendirme prosedürü: Makine direktifi kapsamında yer alan makine veya emniyet teçhizatlarının uygunluk değerlendirmesi ve uygunluk beyanı aşağıda belirtilen yöntemlere göre yapılır: 1. Direktifin IV No.lu ekinde yer alan; odun ve benzeri maddeler ile et ve benzeri ürünleri işlemek için kullanılan tek veya çok bıçaklı dairevi testereler; ağaç, plastik, sertleştirilmiş kauçuk ve benzeri malzemeler için elle beslemeli yada elle yüklemeli veya boşaltmalı hızar makineleri, planyalar, kalınlık makineleri, zıvana makineleri ve presler; yeraltında çalışmaya mahsus lokomotifler ve benzeri araçlar, hidrolik tavan mesnetleri ve yeraltında çalışmaya mahsus makinelere yerleştirlecek içten yanmalı motorlar; çöplerin toplanmasına mahsus elle doldurulan kamyonlar; asansörlerin bakımında kullanılan araçlar ve üç metreden fazla dikey yükseklikten düşme riski taşıyan insanların kaldırılmasına mahsus teçhizatlar; patlayıcı maddelerin yapımına mahsus makineler ve döner kapaklı koruma donanımları ve düşen cisimlere karşı koruma donanımları gibi yüksek risk taşıyan makine veya emniyet teçhizatları sözkonusu olduğunda; (a) bunların imalatı sırasında, imalatçı tarafından temel gereklere ilişkin ilgili Topluluk uyumlaştırılmış standardını yansıtan milli bir standarda uyulmamış veya kısmen uyulmuş ise yada böyle bir standard mevcut değil ise, imalatçı veya onun Toplulukta yerleşik yetkili temsilcisi makine veya emniyet teçhizatının bir numunesini direktifin VI No.lu ekinde belirtilen “AT tip incelemesi” için onaylanmış kuruluşa sunar. (b) bunlar temel gereklere ilişkin ilgili Topluluk uyumlaştırılmış standardlarını yansıtan milli standardlara göre imal edilmiş ise, imalatçısı veya onun Toplulukta yerleşik yetkili temsilcisi; I. II. III. direktifin VI No.lu ekinde belirtilen teknik imalat dosyasını hazırlayıp, bu dosyayı aldığını mümkün olduğunca çabuk bir şekilde teyid edecek ve muhafaza edecek olan onaylanmış kuruluşa iletir, veya direktifin VI No.lu ekinde belirtilen teknik imalat dosyasını, temel gereklere ilişkin ilgili Topluluk uyumlaştırılmış standardlarını yansıtan milli standardlara doğru olarak uyulduğunu açık bir şekilde tasdik edecek ve teknik imalat dosyası için bir yeterlilik sertifikası düzenleyecek olan onaylanmış kuruluşa sunar, yada makine ve emniyet teçhizatının bir örneğini direktifin VI No.lu ekinde belirtilen AT tip incelemesi için onaylanmış kuruluşa sunar. 2. Direktif kapsamına giren ancak direktifin IV No.lu ekinde yer almayan makine veya emniyet teçhizatları sözkonusu olduğunda, imalatçı veya onun Toplulukta yerleşik yetkili temsilcisi direktifin V No.lu ekinde belirtilen teknik imalat dosyasını hazırlar. Yukarıdaki 1 inci fıkranın (b) şıkkının I inci bendi uygulandığı durumda, direktifin AT tip incelemesine ilişkin VI No.lu ekinin 5 inci fıkrasının ilk cümlesi ile 7 inci fıkrası hükümleri de uygulanacaktır. Yukarıdaki 1 inci fıkranın (b) şıkkının II nci bendi uygulandığı durumda, direktifin AT tip incelemesine ilişkin VI No.lu ekinin 5, 6, ve 7 inci fıkraları hükümleri de uygulanacaktır. 35 Yukarıda belirtilen yükümlülükler, makine veya emniyet teçhizatlarını Topluluk pazarına arzeden tüm şahıslar için geçerli olduğu gibi, kendi şahsi kullanımı için makine veya bunlara ait çeşitli menşeli parçaları monte eden yada makine veya emniyet teçhizatı imal eden şahıslar için de geçerlidir. Uygunluk beyanı, “CE” Uygunluk İşaretinin iliştirilmesi ve piyasaya arz: İmalatçı veya onun Toplulukta yerleşik yetkili temsilcisi, makineyi veya emniyet teçhizatını piyasaya arzetmeden önce, sözkonusu makinenin veya emniyet teçhizatının direktife uygun olarak imal edildiğini doğrulayan “AT uygunluk beyanı”nı direktifin II No.lu ekinde yer alan modele göre hazırlar ve sadece makinelere mahsus olmak üzere ürüne “CE” Uygunluk İşareti iliştirir. Emniyet teçhizatlarına “CE” Uygunluk İşareti iliştirilmesine gerek yoktur. Makinelerin “CE” Uygunluk İşareti iliştirilmesini öngören diğer direktif hükümlerine de uymasının gerektiği durumlarda, “CE” Uygunluk İşaretinin, aynı zamanda sözkonusu direktif hükümlerine uyulduğu anlamına geldiği kabul edilir. “CE” Uygunluk İşareti makinenin kolayca ve açık bir şekilde görülebileceği bir yerine iliştirilmelidir. “CE” Uygunluk İşaretine benzeyen ve şekil itibariyle üçüncü tarafları aldatması mümkün olabilecek işaretlerin kullanılması yasaktır. Makinelere, “CE” Uygunluk İşaretinin görünebilirliğini ve okunabilirliğini engellemeyen başka işaretler de iliştirilebilir. İmalatçısı veya onun Toplulukta yerleşik yetkili temsilcisi tarafından, üzerine direktif hükümlerine uygun hale getirilinceye kadar satılmayacağına dair bir etiket konulması şartıyla, direktif hükümlerine uymayan makine ve emniyet teçhizatının ticaret fuarları, sergiler, gösteriler ve tanıtım amaçlı benzeri faaliyetler çerçevesinde teşhir edilmelerine izin verilir. 1- Makineler için AT uygunluk beyanı aşağıdakileri içermelidir; - imalatçının veya Toplulukta yerleşik yetkili temsilcisinin adı ve adresi, makinenin tarifi (yapısı, tipi, seri numarası vs.) makinenin uyduğu tüm ilgili hükümleri, uygun olduğu durumlarda, onaylanmış kuruluşun adı ve adresi ile AT tip inceleme sertifikasının numarası, uygun olduğu durumlarda, direktifin IV No.lu ekinde yer alan ve uyumlaştırılmış standardlara göre imal edilen makineler için hazırlanan teknik imalat dosyanın tevdi edildiği onaylanmış kuruluşun adı ve adresi, uygun olduğu durumlarda, direktifin IV No.lu ekinde yer alan ve uyumlaştırılmış standardlara göre imal edilen makinelerin uygunluğunu onaylayan onaylanmış kuruluşun adı ve adresi, uygun olduğu durumlarda, uyumlaştırılmış standardların numaraları, uygun olduğu durumlarda, kullanılan milli teknik standardlar ve teknik şartnamelere atıf, imalatçı veya onun yetkili temsilcisi adına imza atma yetkisi bulunan kişinin kimliği. 2- Tek başına fonksiyon icra edebilenler hariç, direktif kapsamında yer alan makinelerin oluşturulması için diğer bir makineye dahil edilen veya monte edilen makineler için uygunluk beyanı aşağıdakileri içermelidir; - imalatçının veya Toplulukta yerleşik yetkili temsilcisinin adı ve adresi, makinenin veya makine parçalarının tarifi (yapısı, tipi, seri numarası vs) 36 - makinenin uyduğu tüm ilgili hükümleri, uygun olduğu durumlarda, onaylanmış kuruluşun adı ve adresi ile AT tip inceleme sertifikasının numarası, uygun olduğu durumlarda, direktifin IV No.lu ekinde yer alan ve uyumlaştırılmış standardlara göre imal edilen makine veya makine parçaları için hazırlanan teknik imalat dosyasının tevdi edildiği onaylanmış kuruluşun adı ve adresi, uygun olduğu durumlarda, direktifin IV No.lu ekinde yer alan ve uyumlaştırılmış standardlara göre imal edilen makine veya makine parçalarının uygunluğunu onaylayan kuruluşun adı ve adresi, uygun olduğu durumlarda, uyumlaştırılmış standardların numaraları, makinenin, yapısına gireceği makinenin direktif hükümlerine uygunluğu beyan edilinceye kadar hizmete alınmaması gerektiğine dair beyan, imalatçı veya onun yetkili temsilcisi adına imza atma yetkisi bulunan kişinin kimliği. 3- Emniyet teçhizatları için AT uygunluk beyanı aşağıdakileri içermelidir; - imalatçının veya Toplulukta yerleşik yetkili temsilcisinin adı ve adresi, emniyet teçhizatının tarifi (yapısı, tipi, seri numarası vs.), verilen tariften açıkca anlaşılmıyor ise, emniyet teçhizatlarının yerine getirdiği emniyet fonksiyonları, uygun olduğu durumlarda, onaylanmış kuruluşun adı ve adresi ile AT tip inceleme sertifikasının numarası, uygun olduğu durumlarda, direktifin IV No.lu ekinde yer alan ve uyumlaştırılmış standardlara göre imal edilen emniyet teçhizatları için hazırlanan teknik imalat dosyasının tevdi edildiği onaylanmış kuruluşun adı ve adresi, uygun olduğu durumlarda, IV No.lu ekinde yer alan ve uyumlaştırılmış standardlara göre imal edilen emniyet teçhizatlarının uygunluğunu onaylayan onaylanmış kuruluşun adı ve adresi, uygun olduğu durumlarda, uyumlaştırılmış standardların numaraları, uygun olduğu durumlarda, kullanılan milli teknik standardlar ve teknik şartnamelere atıf, imalatçı veya onun yetkili temsilcisi adına imza atma yetkisi bulunan kişinin kimliği. Piyasa gözetimi ve denetimi kapsamında alınacak önlemler: Bir üye devletin, öngörülen amaçlara göre kullanılan “CE” Uygunluk işareti taşıyan bir makinenin veya AT uygunluk beyanı bulunan bir emniyet teçhizatının kişilerin, uygun olduğu hallerde evcil hayvanların veya malın güvenliğinin tehlikeye maruz kalmasına sebep olduğunu belirlediği durumlarda, üye devlet, bu tür makinelerin veya emniyet teçhizatlarının piyasadan çekilmesi, piyasaya arzının yasaklanması, bunların hizmete konulmasının veya kullanımının yasaklanması veya serbet dolaşımının sınırlanması için tüm uygun tedbirleri alır. Makinenin taşıdığı “CE” Uygunluk işareti ile uyumlu olmaması veya emniyet teçhizatının beraberindeki AT uygunluk beyanı ile uyumlu olmaması halinde, yetkili üye devlet, işaretlemeyi yapan veya beyanı hazırlayan kişi hakkında gerekli girişimlerde bulunur ve Komisyon ile diğer üye devletlere bilgi verir. AT uygunluk beyanı nedir ? 1. AT uygunluk beyanı, imalatçı veya onun Toplulukta yerleşik yetkili temsilcisinin, piyasaya arzettiği makine veya emniyet teçhizatının bunlara uygulanan tüm temel sağlık ve güvenlik gereklerine uygun olduğunu beyan etme yöntemidir. 37 2. AT uygunluk beyanının imzalanması, imalatçı veya onun Toplulukta yerleşik yetkili temsilcisine makineler üzerine “CE” Uygunluk işareti iliştirme yetkisi verir. 3. AT uygunluk beyanı düzenlenmeden önce, imalatçı veya onun Toplulukta yerleşik yetkili temsilcisi, aşağıda belirtilen belgeleri herhangi bir inceleme için hazır bulundurur ve bulunduracağını garanti eder; (a) Aşağıdakileri içeren teknik imalat dosyası; - kontrol devreleri dahil makine veya emniyet teçhizatının genel şeması, makinenin temel sağlık ve güvenlik gereklerine uygunluğunu kontrol etmek için talep edilen her türlü hesaplama notları, test sonuçları ile birlikte tam detaylı şemalar, direktiflerin temel gereklerine standardlara ve makine ve emniyet teçhizatı tasarlanırken kullanılan diğer teknik şartnamelerin bir listesi, makine ve emniyet teçhizatının taşıdığı riskleri gidermek için uygulanan metodların açıklaması, arzu edildiği takdirde, yetkili bir kuruluş veya laboratuvar tarafından verilen herhangi bir teknik rapor ve belge, uyumlaştırılmış bir standarda uygunluk beyan edilmiş ise, tercihe bağlı olarak kendisi yada yetkili bir kuruluş veya laboratuvar tarafından yürütülen testler sonucu verilen herhangi bir teknik rapor, makine ve emniyet teçhizatına ilişkin kullanım talimatının birer kopyası, (b) Seri imalat için, makine ve emniyet teçhizatlarının direktif hükümleri ile uyumlu kalmasını temin etmek amacıyla uygulanacak olan dahili önlemler. İmalatçı, tasarım ve imalat açısından makine veya emniyet teçhizatının güvenli olarak inşa edildiğini ve hizmete sunulduğunu belirlemek için, parçalar, bağlantı parçaları ve komple makine ve emniyet teçhizatı üzerinde gerekli araştırmaları ve testleri yapmalıdır. Yetkili ulusal makamların haklı gerekçelerle talep ettiği belgelerin sunulmaması direktifte belirtilen temel gereklere uygunluğun karşılanması konusunda şüphe için yeterli yeterli neden teşkil edebilir. 4. (a) Yukarıda 3 üncü şıkta belirtilen belgelerin sürekli olarak mevcut tutulması gerekmez. Ancak, gerektiğinde önemine binaen kısa bir süre içinde biraraya getirilmeleri mümkün olmalıdır. Bu belgeler, temel emniyet gereklerine uygunluğu doğrulamak amacıyla gerekli görüldüğü haller dışında, makine ve emniyet teçhizatlarının yapımında kullanılan parçalarla ilgili detay planları ve veya herhangi bir özel bilgiyi içermek zorunda değildir. (b) Yukarıda 3 üncü şıkta belirtilen belgeler, makine veya emniyet teçhizatının üretildiği yada seri üretim sözkonusu olduğunda son ürünün imal edildiği tarihten itibaren 10 yıl süre ile üye devlet yetkili makamları için muhafaza edilecek ve hazır bulundurulacaktır. (c) Yukarıda 3 üncü şıkta belirtilen belgeler, makine veya emniyet teçhizatları için talimatlar hariç Topluluk resmi dillerinden birinde düzenlenecektir. AT tip incelemesi nedir ? 1. AT tip incelemesi, onaylanmış kuruluşun makinenin veya emniyet teçhizatının bir örneğininin bu direktifin ilgili hükümlerine uygunluğunu belgelediği ve onayladığı işlemdir. 38 2. AT tip incelemesi başvurusu, imalatçı ya da yetkili temsilcisi tarafından makinenin veya emniyet teçhizatının bir örneği ile birlikte tek bir onaylanmış kuruluşa yapılır. Başvuru, aşağıdakileri içerir: - İmalatçının veya yetkili temsilcisinin adı ve adresi, makine veya emniyet teçhizatının imal edildiği yer. - Asgari aşağıdakilerini ihtiva eden bir teknik dosya: (a) Kontrol devrelerinin şemaları ile birlikte makine veya emniyet teçhizatının genel bir projesi, (b) Makinenin veya emniyet teçhizatının temel sağlık ve emniyet gereklerine uygun olup olmadığının incelenmesi için gerekli olan hesaplama notları, test sonuçları ve benzeri bilgilerle birlikte tam detaylı çizimler, (c) Makinenin veya emniyet teçhizatının yol açabileceği riskleri gidermek için benimsenen yöntemlerin açıklaması ile kullanılan standartlar, (d) Makine veya emniyet teçhizatı ile ilgili talimatların birer sureti, (e) Seri imalat sözkonusu olduğunda, makinenin veya emniyet teçhizatının bu yönetmeliğin hükümlerine uygunluğunun devamını sağlamak için uygulanan iç önlemler. Başvuru ile birlikte tasarlanan imalatı temsil eden bir makine veya emniyet teçhizatı veya bunların nerede inceleneceğini belirten bir bildirim ibraz edilir. Yukarıda belirtilen belgelerin, makinenin veya emniyet teçhizatının temel emniyet gereklerine uygunluğunun doğrulanması sırasında gerekli olmadığı sürece, imalatta kullanılan parçalarla ilgili detaylı planları ve diğer spesifik bilgileri içermesi gerekmez. 3. Onaylanmış kuruluş AT tip incelemesi sırasında: - kendisine getirilen veya bulunduğu yerde inceleme imkanı verilen makine veya emniyet teçhizatının uygunluğunu doğrulamak amacıyla teknik imalat dosyasını inceler, - Makine veya emniyet teçhizatının incelenmesi sırasında aşağıdaki işlemleri yerine getirir: (a) Makinenin veya emniyet teçhizatının teknik imalat dosyasına uygun şekilde uygun imal edilip edilmediğini ve öngörülen çalışma koşulları altında güvenli bir şekilde kullanılıp kullanılamayacağını belirler, (b) Standarda başvurulmuş olması halinde, bu standartların gerektirdiği şekilde uygulanıp uygulanmadığını kontrol eder, (c) Makinenin veya emniyet teçhizatının ilgili temel sağlık ve emniyet gereklerine uygunluğunu kontrol etmek amacıyla gerekli muayene ve testleri yapar. 4. Makinenin veya emniyet teçhizatının, bu direktif hükümlerine uygun olduğunun tespit edilmesi halinde, onaylanmış kuruluş, bir AT tip inceleme belgesi düzenleyerek başvuru sahibine verir. Bu belge, muayene sonuçları ile birlikte verilişinde öngörülen her türlü kayıt ve kısıtlamaları gösterecek ve onaylanan örneğin tanımlanmasına ilişkin açıklamaları ve çizimleri de kapsayacaktır. AT Komisyonu, AT üyesi ülkeler veya diğer yetkili kuruluşlar, sözkonusu belgenin bir örneğini alabilirler ve geçerli nedenlere dayalı başvuruları üzerine imalat teknik dosyasının ve muayene ve test sonuç raporlarının birer suretlerinin kendilerine verilmesini de talep edebilirler. 39 5. İmalatçı veya yetkili temsilcisi, nitelik bakımından ufak dahi olsa, ilgili makine veya emniyet teçhizatının üzerinde yaptığı veya yapmayı düşündüğü her türlü değişikliği bildirmek ve teknik dosyasına işlemek zorundadır. Onaylanmış kuruluş, bu değişiklikleri inceleyerek, imalatçıya veya yerleşik temsilcisine AT tip inceleme belgesinin yürürlükte kalmaya devam edip etmeyeceğini bildirir. 6. AT tip inceleme belgesi vermeyi reddeden veya geri almaya karar veren onaylanmış kuruluş, bu durumdan diğer onaylanmış kuruluşları haberdar eder. Belgenin verilmeme nedenleri ile geri alınış nedenleri AT Komisyonuna ve AT üyesi ülkelere bildirilir. 7. Dosyalar ve AT tip inceleme usulleri ile ilgili yazışmalar, onaylanmış kuruluşun yerleşik olduğu ülkenin resmi dilinde veya onun kabul ettiği başka bir dilde olacaktır. Onaylanmış kuruluşların onaylanmasında dikkate alınması gereken asgari kriteler nelerdir ? 1. Kuruluş, kuruluşun müdürü ve doğrulama testlerini yapmakla sorumlu personel, denetledikleri makinenin veya emniyet teçhizatının tasarımcısı, imalatçısı, tedarikçisi, montajcısı veya bunlardan herhangi birinin yetkili temsilcisi olamaz ve makinenin veya emniyet teçhizatının tasarımı, imali, pazarlanması veya bakımına doğrudan ya da yetkili temsilci sıfatı ile dahil olamaz. Ancak bu hüküm, imalatçı ile kuruluş arasında teknik bilgi alışverişine engel teşkil etmez. 2. Kuruluş ve personeli, doğrulama testlerini, en yüksek profesyonel dürüstlük ve teknik yeterlilik seviyesinde yürütecek ve bilhassa doğrulama sonuçlarından çıkarı bulunan kişilerden gelebilecek, test sonuçları veya kararlarını etkileyebilecek özellikle finansal olmak üzere tüm baskı ve etkilerden uzak olacaktır. 3. Kuruluş, doğrulamaya ilişkin idari ve teknik görevlerini uygun şekilde yerine getirmesini mümkün kılacak gerekli personel ve imkanlar ile özel incelemelerin gerektirdiği teçhizata erişebilme imkanına sahip olacaktır. 4. Muayeneden sorumlu personel: - Sağlam teknik ve mesleki eğitime, Yaptıkları testlerin şartlarının gerektirdiği düzeyde tatminkar bilgiye ve yeterli tecrübeye, Belgeleri, kayıtları ve testlerin ifa edildiğini teyit eden raporları hazırlama hususunda beceriye sahip olacaktır. 5. Muayenelerin tarafsızlığı garanti edilecektir. Personelin ücretleri, yapılan testlerin sayısına veya sonuçlarına bağlı olmayacaktır. 6. Ulusal mevzuat kapsamında sorumluluğun Devletçe üstlenilmediği veya testlerden doğrudan Üye Devlet sorumlu olmadığı sürece, kuruluş, sorumluluk sigortasına sahip olacaktır. Kuruluşun personeli, testleri ifa edişleri sırasında elde ettikleri her türlü bilgi konusunda profesyonel müşteri gizliliğine (faaliyetlerin ifşa edildiği yetkili idari devlet makamları ile ilgili hususlar hariç olmak üzere) riayet edecek ve bu Yönetmeliğin ve bu Yönetmeliği yürürlüğe koyan kanunların hükümlerine göre hareket edecektir. 40 CE UYGUNLUK İŞARETİ KONUSUNDA HANGİ KAMU BİLGİ ALABİLİRSİNİZ? BAŞBAKANLIK DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI DIŞ TİCARETTE STANDARDİZASYON GENEL MÜDÜRLÜĞÜ BALGAT ANKARA Tel: (312) 204 7500 Web:http://www.foreigntrade.gov.tr E-mail:dts@foreigntrade.gov.tr TSE –TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ Necatibey Cad.No:112 Bakanlıklar 06100 ANKARA Tel: (312) 417 8330 Web:http://www.tse.org.tr E-mail: usm@tse.org.tr İHRACATI GELİŞTİRME ETÜD MERKEZİ (İGEME) Mithatpaşa Cad. No:60 06420 Kızılay ANKARA Tel: (312) 417 22 23 Faks:(312) 417 22 33 Web:http://www.igeme.gov.tr E-mail: igeme@igeme.gov.tr SANAYI VE TICARET BAKANLIĞI Eskişehir Yolu 7. Km ODTÜ Karşısı No:154 ANKARA Tel: (312) 286 03 65 Web:http://www.sanayi.gov.tr SAĞLIK BAKANLIĞI Mithatpaşa Cad. No : 3 06434 Sıhhıye / ANKARA Tel: (312) 435 6440 Web: http://www.saglik.gov.tr DENİZCİLİK MÜSTEŞARLIĞI 41 KURULUŞLARINDAN Gazi Mustafa Kemal Bulvarı No:128/A Maltepe/ANKARA Tel: (312) 232 3850 Web: http://www.denizcilik.gov.tr BAYINDIRLIK VE İSKAN BAKANLIĞI Vekaletler Cd. No : 1 ANKARA Tel: (312) 410 1000 Web: http://www.bayindirlik.gov.tr ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI Inönü Bulvari No:42 Emek ANKARA Tel: (312) 296 60 00 Web:http://www.calisma.gov.tr/ TELEKOMÜNIKASYON KURUMU Yeşilırmak Sokak No:16 Demirtepe 06430 ANKARA Tel: (312) 550 50 95 http://www.tk.gov.tr TÜRKAK-TÜRK AKREDİTASYON KURUMU Akay Cad. No.11/2 Bakanlıklar-ANKARA Tel: (312) 419 32 00 Fax: (312) 419 87 00 Web:www.turkak.org.tr E-mail: gs@turkak.org.tr CE İŞARETİ KURULUŞLAR 4 KONUSUNDA TÜRKİYE’DE FAALİYET GÖSTEREN BAZI KEMA-ESİM TEST HİZMETLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. İmes San. Sitesi C Blok 308.Sok. No:44 81260 Yukarı Dudullu Istanbul Tel: (216) 365 76 90 Faks: (216) 365 76 89 E-mail: murat@esim.com.tr– kemaesim@esim.net.tr http://www.esim.com.tr TURK LOYDU Postane Mah. Tersaneler Cad. No:26 81700 Tuzla İstanbul Tel: (216) 446 2240 Faks: (216) 446 22 46-395 49 95-446 19 14 E-mail: tlv@turkloydu.org http://www.turkloydu.org.tr RWTÜV 4 Bu kuruluşlar ülkemizde yerleşik onaylanmış kuruluşlar olmayıp; AB ülkeleride yerleşik onaylanmış kuruluşların yetkili temsilcilikleri veya onların adına çalışan kuruluşlardır. 42 Molla Bayırı Sok. No.10 D.3 Fındıklı 80040 İstanbul Tel:(212) 245 3106 Faks: (212) 245 2607 E-mail: rwtuv@turk.net Z YÖNETİM DANIŞMANLIĞI LTD. ŞTİ. Reşatbey Mah. Cumhuriyet Cad. Ener Apt. No:58/B-1 01120 ADANA Tel: (322) 457 05 64 Faks: (322) 458 18 42 E-mail: zconsult@future.net.tr RINA Prof Dr. Ali Nihat Tarlan Cad. Kutay Han No:103, K6, D15-16 Bostancı 34752 İstanbul Tel: (216) 573 1925 Faks : (216) 573 1925 E-mail: istanbul.office@rina.org SGS SUPERVISE GÖZETME ETÜD KONTROL SERVİSLERİ Dereboyu Cad. Meydan Sok. No:28 Beybi Giz Plaza 19.kat Maslak 80670 İstanbul Tel: (212) 290 3540 Faks: (212) 290 3570 E-mail: sgs_turkey@sgsgroup.com http://www.sgsgroup.com SCHNEIDER ELEKTRİK SAN. VE TİC. A.Ş. Tütüncü Mehmet Efendi Cad. Göztepe İş merkezi No.110 81080 Göztepe İstanbul Tel:(216) 478 04 71 ( 4 hat) Faks:(216) 386 40 30 E-mail: tr-hotline@tr.schneider-electric.com BVQI TÜRKİYE Aydınevler Sanayi Cad. Centrum İş Merkezi, No:3 Kat:1, 34854, Küçükyalı İstanbul Tel:(216) 518 4050 Faks:(216) 518 3900 E-mail: bv.turkey@tr.bureauveritas.com Web: www.bvqi.com.tr METRONORM A.Ş. Çiftlik Cad. No:1 81610 Kavacık İstanbul Tel: (216) 413 67 57-58-59 Fax: (216) 413 67 70 SENTEZ Bağlar Cad. No: 191/1 Küçükesat - ANKARA Tel: (312) 446 1645 Fax: (312) 446 1645 E-mail: info@sentez.org Web:www.sentez.org YENI YAKLAŞIM DIREKTIFLERI VE AB’DEKI ONAYLANMIŞ KURULUŞLAR HAKKINDA BILGI ALINABILECEK INTERNET SITELERI AB Yeni Yaklaşım Direktifleri için; http://europa.eu.int/eur-lex/en/search.html http:www.eotc.be/news/ec/ec guide/NA Guide99.htm http:europa.eu.int/comm/enterprise/newapproach/standardization/index.html 43 AB’deki onaylanmış Kuruluşlar; http://europa.eu.int/comm/enterprise/rtte/nb.htm http://europa.eu.int/eur-lex/en/search.html http://europa.eu.int/comm/enterprise/newapproach/legislation/nb BELGELENDİRME KURULUŞLARI AB’de yerleşik onaylanmış kuruluşların tümünün isim ve irtibat bilgileri hem AB resmi gazetesinde hem de web sayfasında ürün grubu ve direktif bazında yer almaktadır. Belgelendirme kuruluşları irtibat bilgilerine AB’nin http://europa.eu.int/comm/enterprise/rtte/nb.htm veya www.conformityassessment.org web sayfalarından erişilebilmektedir. AVRUPA BİRLİĞİ SEVİYESİNDE KURULUŞLAR EOTC –(European Organization For Testing & Certification) Egmont House, Rue d’Egmontsstraat, 15 B-1050 Brussels-BELGIUM Tel : +32-2-502 41 41 Fax : +32-2-502 42 39 E-mail: helpdesk@eotc.be Web: www.eotc.be CEN-(Comite Europeen de Normalisation) 36 rue de Stassart, B - 1050 Brussels-BELGIUM Tel : +32-2-519 68 25 Fax : 32-2-519 68 19 E-mail: infodesk@cenorm.be Web: www.cenorm.be CENELEC-(Comite Europeo de Normalizacion Electrotecnica) 35 Rue de Stassartstraat, B-1050 Brussels-BELGIUM Tel :+32-2-519 68 71 Fax : +32-2-519 69 19 Email: info@cenelec.org Web : www.cenelec.org ETSI-( European Telecommunications Standards Institute) 44 650, route des Lucioles 06921 Sophia-Antipolis Cedex -FRANCE Tel.: +33 (0)4 92 94 42 00 Fax: +33 (0)4 93 65 47 16 E-mail: helpdesk@etsi.org Web: www.etsi.org WTO –(World Trade Organization - Dünya Ticaret Örgütü) Centre William Rappard, Rue de Lausanne 154, CH-1211 Geneva 21- SWITZERLAND Tel : 41-22-739 51 11 Fax : 41-22-731 42 06 Commission of the European Communities- Avrupa Birliği Komisyonu Rue de la Loi 200 B-1049 Brussels-BELGIUM Tel : 31-2-235 11 11 Fax : 31-2-235 01 38 CEOC-(European Confederation of Independent Inspecting Bodies) Rue du Commerce 20-22 B-1040 Brussels - BELGIUM Tel : 322-511 50 65 Fax : 322-502 50 47 EAC-European Acreditation of Certification EAC Secretariat, Directorate General SWEDAC Österlanggatan 5, Box 878, SE 501 15 BORAS, Sweden Tel : 46-33-17 77 00 Fax : 46-33-10 13 92 WECC-(Western European Calibration Co-operation) Postbus 654, NL 2600 AR DELFT The Netherlands Tel : 31-15-69 15 00 Fax : 31-15- 61 28 71 WELAC-(Western European Laboratory Accreditation Co-operation) WELAC Secretariat, NAMAS Executive, National Physical Laboratory, TEDDINGTON GB-Mddlesex TW11 OLW, United Kingdom Tel : 44-81-943 65 54 Fax: 44-81-943 71 34 Consumer Consultative Council of the EC Commission Rue Joseph II, 70, B-1049 BRUSSELS -BELGIUM Tel : 32-2-295 71 87 Fax : 32-2-296 42 72 EQS-European Committee for Quality System Assessment and Certification EWS Secretariat I, CH-3052 ZOLLIKOFEN - SWITZERLAND Tel : 41-31-911 32 81 Fax : 41-31-911 33 65 EROLAB-European Organization of Testing and Analytical Laboratories EROLAB Secretariat c/o LNE, 1 rue Gaston Boisser 45 FR-75724 PARIS CEDEX 15, FRANCE Tel : 33-1-40 43 38 33 Fax : 33-1-40 43 37 37 ULUSLARARASI STANDARDİZASYON ÖRGÜTÜ International Organization for Standardization (ISO) ISO Central Secretariat: 1, rue de Varembé, Case postale 56 CH-1211 Geneva 20, Switzerland Tel: +41 22 749 01 11 Fax +41 22 733 34 30 Web : www.iso.org KAYNAKLAR http://www.bayindirlik.gov.tr http://www.calisma.gov.tr/ http://www.ce-marking.org http://www.cetest.nl http://www.conformance.co.uk http://www.denizcilik.gov.tr http://www.dtm.gov.tr http://www.euroconform.com http://www.europa.eu.int http://www.saglik.gov.tr http://www.sanayi.gov.tr http://www.tk.gov.tr http://www.tse.org.tr http://www.turkak.org.tr EK -4 : TIBBİ CİHAZ YÖNETMELİĞİ İLE VÜCUDA YERLEŞTİRİLEBİLİR AKTİF TIBBİ CİHAZLAR YÖNETMELİĞİ KAPSAMINA GİREN ÜRÜNLER GTİP NO 2520.20.90.10.00 2520.20.90.90.11 2916.14.10.00.00 3005.10.00.00.00 3005.90.10.00.11 3005.90.10.00.19 3005.90.31.00.11 3005.90.31.00.12 3005.90.31.00.19 3005.90.55.00.11 MADDE İSMİ Dişçilikte kullanılan alçılar Tıpta kullanılan alçılar Metil metakrilat (Yalnız diş protez yapımında kullanılanlar) Yapışkan sargılar ve yapışkan tabakası olan diğer maddeler Hidrofil pamuktan Diğerleri (Yalnız diş hekimliğinde kullanılanlar) Gaz bezleri Tıbbi gaz kompresler Gazlı diğer eşya Alçılı sargı bezi 46 3005.90.55.00.12 3005.90.55.00.19 3006.10.10.00.00 3006.10.90.00.11 3006.10.90.00.12 3006.10.90.00.13 3006.10.90.00.14 3006.10.90.00.19 3006.40.00.00.11 3006.40.00.00.12 3006.40.00.00.13 3006.40.00.00.18 3006.50.00.00.00 3306.20.00.00.00 3306.90.00.00.00 3307.90.00.90.11 3407.00.00.10.00 3407.00.00.90.13 3407.00.00.90.14 3407.00.00.90.19 3824.90.61.00.00 3824.90.62.00.00 3824.90.64.00.00 3906.10.00.00.00 3906.90.90.00.00 3912.39.20.00.00 3912.39.80.00.00 3912.00.00.00.11 3922.90.00.90.13 3923.30.10.00.11 3923.30.10.00.12 3926.90.99.80.11 3926.90.99.80.12 3926.90.99.80.19 4014.10.00.00.00 4015.11.00.00.00 4015.19.90.00.00 4016.99.88.90.13 4818.40.11.00.00 4818.40.19.00.00 4818.40.90.00.11 Tıbbi üçgen sargı Diğerleri Cerrahi dikişler için steril katgütler Cerrahide ve dişçilikte kullanılan emici steril hemostatlar Cerrahi poliamid iplik Cerrahi poliglaktin iplik Cerrahi paslanmaz çelik tel Diğerleri Kemiklerin tedavisinde kullanılan çimentolar Çinko-fosfat siman Kemiklerin tedavisinde kullanılan çimentolar,sentetik kemik greftleri Diğer dişçi çimentosu ve diğer diş dolgu maddeleri İlk yardım çantaları ve kutuları Diş aralarını temizlemekte kullanılan iplikler (diş iplikleri) Diğerleri Kontakt-lens veya suni lens solüsyonları Dişçilikte kullanılan alçı esaslı diğer müstahzarlar (Yalnız ölçü maddeleri) Elastomer esaslı ölçü maddeleri (dişçilikte kullanılan) Çinko oksit-öjenol esaslı ölçü maddeleri (dişçilikte kullanılan) Diğerleri 30.04 Pozisyonundaki insanlar için kullanılan ilaçların imalina mahsus Streptomyces tenebrarius’un fermantasyonuyla elde edilen antibiyotik imalat işlemi ara ürünleri (kurutulmuş olsun olmasın) (Yalnız gözde kullanılan Sodyum Hyoluronate) Monensin tuzların imalinden elde edilen ara ürünler (Yalnız gözde kullanılan Sodyum Hyoluronate) Diğerleri (Yalnız gözde kullanılan Sodyum Hyoluronate) Polimetil metakrilat (Yalnız diş protez yapımında kullanılanlar) Diğerleri (Yalnız diş protez yapımında kullanılanlar) Hidroksipropil selüloz (Yalnız gözde kullanılanlar) 5601.10.90.00.19 7010.10.00.00.00 7010.90.71.00.00 Diğerleri (Yalnız gözde kullanılanlar) Silikon yağları İdrar torbası Katı ilaç şekilleri için kaplar Yarı katı ilaç şekilleri için kaplar İlaç ölçü kaşıkları Poliüretandan prezervatifler Diğerleri Prezervatifler Cerrahide kullanılan eldivenler Diğerleri (Yalnız muayene eldivenleri) Tıpalar Hijyenik havlular (Yalnız hasta altı bezleri) Diğerleri (Yalnız hasta altı bezleri) Bebek bezleri ve benzeri hijyenik eşya, perakende satılacak hale getirilmemiş (Yalnız hasta altı bezleri) Bebek bezleri ve benzeri hijyenik eşya, diğerleri (Yalnız hasta altı bezleri) Dokumaya elverişli sentetik veya suni liflerden (TEXT 94) (Yalnız bebekler için kullanılan göbek deliği bandajı) Diğerleri (TEXT 94) (Yalnız bebekler için kullanılan göbek deliği bandajı) Serum ampulleri Hacmi 0,055 litreyi geçenler 7010.90.79.00.00 Hacmi 0,055 litreyi geçmeyenler 7010.90.91.00.00. Renksiz camdan 7010.90.99.00.00 7017.90.00.00.00 8419.20.00.00.11 Renkli camdan Diğerleri Elektrikli sterilizatörler 4818.40.90.00.19 5601.10.10.00.00 47 8421.29.90.00.11 8509.80.00.00.00 8713.10.00.00.00 8713.90.00.00.00 9001.30.00.00.00 9001.40.41.00.00 9003.11.00.00.00 Diyalizör Diğer cihazlar (Yalnız elektrikli diş fırçaları) Hareket ettirici tertibatı olmayanlar Diğerleri Kontakt lensler Tek odaklılar Plastik maddelerden olanlar 9003.19.10.00.00 9003.19.30.00.00 9003.19.90.00.00 9018.11.00.00.11 9018.11.00.00.15 9018.12.00.00.00 9018.13.00.00.00 9018.14.00.00.00 9018.19.10.00.00 9018.19.90.00.11 9018.19.90.00.12 9018.19.90.00.13 9018.19.90.00.14 9018.19.90.00.19 9018.31.10.00.11 9018.31.10.00.12 9018.31.10.00.19 9018.31.90.00.11 9018.31.90.00.12 9018.31.90.00.13 9018.31.90.00.14 9018.31.90.00.19 9018.32.10.00.11 9018.32.10.00.19 9018.39.00.00.11 9018.39.00.00.12 9018.39.00.00.13 9018.39.00.00.14 9018.39.00.00.15 9018.39.00.00.16 9018.39.00.00.17 9018.39.00.00.18 9018.39.00.00.21 9018.39.00.00.22 Kıymetli metallerden veya kıymetli metallerle kaplama metallerden olanlar Adi metallerden olanlar Diğer maddelerden olanlar Cihazlar Aksam ve parçalar Ultrasonik tetkik cihazları Manyetik rezonansla görüntüleme cihazları Sintigrafi cihazları İki veya daha fazla parametrenin eşzamanlı olarak takibi için izleme tertibatı Elektroensefalografi ve karyioskoplar Fiberaskoplar (monitörlü kameralı olsun olmasın) Fonokardiyograf ve kardiyoskoplar Elektromiyografi (EMG) Diğerleri Tüberkülin şırıngaları (bir kullanımlık, steril, pirojensiz) Bir kullanımlık steril şırıngalar Diğerleri Kulak yıkama şırıngası (metal) Tüberkülin şırıngaları Tıpta kullanılan şırıngalar İnsülin şırıngaları (çok kullanımlık) Diğerleri Şırınga iğnesi, bir kullanımlık Diğerleri Serum ve kan verme seti (Kanül) Hemodializ seti (kanül) Kelebek set (kanül) İdrar sondası - nelaton İdrar sondası - foley Damar içi kateterler - steril, tek kullanımlık, genel özellikli Damar içi kataterler - steril, tek kullanımlık, anjiyografi için Damar içi kataterler - steril, tek kullanımlık, (santral venöz kateterleri) Damar içi kataterler - steril, tek kullanımlık, (balonla dilatasyon için) Damar içi kataterler - steril, tek kullanımlık, (iğne ile birlikte olan periferik olanlar) Diğer kateterler Diğerleri Elevatörler Diş çekim davyeleri Siman spatülü Diş sondaları (tek taraflı) Diğer cihazlar Alet ve cihazlar Dializ ve fistula setleri Cihazlar Kan torbaları Aksam ve parçalar Aksam ve parçalar Steteskoplar Her nevi bisturiler Defibrilatör cihazları Rahim içi aletler (Yalnız doğum kontrolünde kullanılanlar) 9018.39.00.00.29 9018.39.00.00.39 9018.49.90.00.11 9018.49.90.00.12 9018.49.90.00.13 9018.49.90.00.14 9018.49.90.00.19 9018.90.10.00.11 9018.90.30.00.13 9018.90.50.00.11 9018.90.50.00.12 9018.90.50.00.15 9018.90.60.00.15 9018.90.85.00.11 9018.90.85.00.12 9018.90.85.00.17 9018.90.85.00.18 48 9018.90.85.00.21 9018.90.85.00.22 9018.90.85.00.23 9018.90.85.00.24 9018.90.85.00.25 9018.90.85.00.26 9018.90.85.00.27 9018.90.85.00.28 9018.90.85.00.31 9018.90.85.00.32 9018.90.85.00.33 9018.90.85.00.34 9018.90.85.00.35 9018.90.85.00.36 9018.90.85.00.37 9018.90.85.00.38 9018.90.85.00.39 9018.90.85.00.45 9021.10.90.00.12 9021.10.90.00.18 9021.21.10.00.00 9021.21.90.00.00 9021.29.00.00.00 9021.31.00.00.00 9021.39.90.00.11 9021.39.90.00.12 9021.39.90.00.13 9021.39.90.00.14 9021.50.00.00.11 9021.90.90.00.19 9025.11.91.00.11 9025.11.99.00.11 9402.90.00.00.19 9603.21.00.00.00 9603.29.80.00.00 Uterus küretleri Makaslar (cerrahide kullanılanlar) Alçı sarıcıların ayırıcısı ve kırıcısı, tıpta kullanılan Kulak göstericileri ve kulak gözlem takımı Kulak gelberisi Dil basacağı Sinüs delicisi Tıbbi cerrahi maşalar (pensetler) Tıbbi çamaşır maşası Cerrahi ayırıcılar (ekavatörler) Pensler (genel cerrahide kullanılanlar) Pamuk iletkisi İtard borusu Göbek kordonu klempi, bıçaklı ve bıçaksız Lavman cihazı (irigatör) (paslanmaz çelikten) Cerrahi bıçak sapları (Değiştirilebilir bıçak ağızları için) Diğer alet ve cihazlar (Yalnız aferez ve fotoferez cihazları, stepler’lar) Aksam ve parçalar Kemik tespit malzemesi (implantlar) (tıbbi çiviler, tıbbi plaklar dahil) (paslanmaz çelikten) Diğer cihazlar (Yalnız diş hekimliğinde kullanılan implantlar) Protez dişler, plastik maddelerden olanlar Protez dişler, diğer maddelerden olanlar Diğerleri (ortodontik tüp, braket, kanca, bant ve benzeri metal ve plastik aksamları ihtiva eden ürünler hariç) Suni eklemler Inter-okiler lensler Kalp kapakçıkları (kalp ringleri dahil) Diğer uzuv ve organ iç protezleri (yalnız damar içine uygulanan tüm kalıcı stentler, yapay kalp, damar protezleri) Diğer uzuv ve organ dış protezleri (yalnız göz protezleri) Dahili kalp pilleri Diğerleri (aksam ve parçalar dahil)(yalnız kalp pili elektrodları, kalp ve damar yamaları, kalp dolaşım destek cihazları) Kliniklerde kullanılan termometreler Ovülasyon termometresi (yekpare cam gövdeli, civalı) Diğerleri Diş fırçaları (Yalnız elektrikli olanlar) Diğerleri (Yalnız antiseptik solüsyon emdirilmiş olan ameliyat tırnak fırçaları ve süngerleri) Kaynak: www.ito.org.tr EK -5 : OYUNCAKLAR YÖNETMELİĞİ KAPSAMINA GİREN ÜRÜNLER GTİP NO 3924.90.90.00.00 4014.90.10.00.00 MADDE İSMİ Diğerleri (Yalnız diş kaşıyıcılar) Bebekler için emzikler ve benzeri eşya (Yalnız diş kaşıyıcılar) 8712.00.30.00.00 9501.00.10.00.00 9501.00.90.10.00 9501.00.90.90.00 9502.10.10.00.00 9502.10.90.00.00 9502.91.00.00.00 9502.99.00.00.00 İki tekerlekli bisikletler (Yalnız çocuklara mahsus olanlar) Yapma bebekler için arabalar ve pusetler Üç tekerlekli bisikletler Diğerleri Plastik maddelerden olanlar Diğer maddelerden olanlar Giysi ve aksesuarı, ayakkabılar ve şapkalar Diğerleri 49 9503.10.10.00.00 9503.10.90.00.00 9503.20.10.00.00 9503.20.90.00.11 9503.20.90.00.19 9503.30.10.00.00 9503.30.30.00.00 9503.30.90.00.00 9503.41.00.00.00 9503.49.10.00.00 9503.49.30.00.00 9503.49.90.00.00 9503.50.00.00.00 9503.60.10.00.00 9503.60.90.00.00 9503.70.00.00.00 9503.80.10.00.00 9503.80.90.00.00 9503.90.10.00.00 9503.90.32.00.00 9503.90.34.00.00 9503.90.35.00.00 9503.90.37.00.00 9503.90.51.00.00 9503.90.55.00.00 9503.90.99.00.00 Küçültülmüş modeller Diğerleri Plastik maddelerden olanlar Ahşap olanlar Diğerleri Ahşap olanlar Plastik maddelerden olanlar Diğer maddelerden olanlar İçleri doldurulmuş olanlar Ahşap olanlar Plastik maddelerden olanlar Diğer maddelerden olanlar Oyuncak müzik alet ve cihazları Ahşap olanlar Diğerleri Diğer oyuncaklar (takım veya set halinde olanlar) Plastik maddelerden olanlar Diğer maddelerden olanlar Oyuncak silahlar Mekanik olmayanlar Diğerleri Kauçuktan olanlar Dokumaya elverişli maddelerden olanlar Kalıplanarak elde edilen minyatür modeller Diğerleri Diğer maddelerden olanlar Kaynak: www.ito.org.tr EK-6: MAKİNA YÖNETMELİĞİ KAPSAMINA GİREN ÜRÜNLER GTİP NO 8405.10.00.00.11 8405.10.00.00.12 8405.10.00.00.13 8405.10.00.00.14 8405.10.00.00.19 8406.81.10.00.00 MADDE İSMİ Gaz jenaratörleri Su gazı jenaratörleri Su ile işleyen asetilen jenaratörleri Oksijen jenaratörleri Diğerleri Elektrik jenaratörleri için su buharı türbinleri 8410.11.00.00.11 8410.11.00.00.12 8410.11.00.00.13 8410.11.00.00.14 8410.11.00.00.19 8410.12.00.00.11 8410.12.00.00.12 8410.12.00.00.13 8410.12.00.00.14 8410.12.00.00.19 8410.13.00.00.11 Pelton tipi kepçeli su türbinleri Francis tipi kanatlı su türbinleri Kaplan tipi hareketli kanatlı su türbinleri Kaplan tipi sabit kanatlı su türbinleri Diğerleri Pelton tipi kepçeli su türbinleri Francis tipi kanatlı su türbinleri Kaplan tipi hareketli kanatlı su türbinleri Kaplan tipi sabit kanatlı su türbinleri Diğerleri Pelton tipi kepçeli su türbinleri 50 8410.13.00.00.12 8410.13.00.00.13 8410.13.00.00.14 8410.13.00.00.19 8410.90.10.00.13 8410.90.10.00.19 8410.90.90.00.13 8410.90.90.00.19 8412.21.91.00.00 8412.21.99.00.00 8412.29.50.00.00 8412.29.91.00.00 8412.29.99.00.00 8412.31.90.00.00 8412.39.90.00.00 8412.80.10.00.00 8412.80.99.00.11 8412.80.99.00.19 8413.11.00.10.00 Francis tipi kanatlı su türbinleri Kaplan tipi hareketli kanatlı su türbinleri Kaplan tipi sabit kanatlı su türbinleri Diğerleri Regülatörler Diğerleri Regülatörler Diğerleri Hidrolik sistemler Diğerleri Hidrolik sistemler Hidrolik yağ motorları Diğerleri Diğerleri Diğerleri Buharla çalışan makinalar Rüzgarla çalışan motor ve makinalar Diğerleri Fiyat ve miktar gösteren tertibatı olan dağıtım pompaları 8413.11.00.90.00 8413.19.90.90.11 8413.19.90.90.12 8413.19.90.90.19 8413.20.90.00.00 8413.30.91.00.00 8413.30.99.00.00 8413.40.00.00.00 8413.50.30.00.00 8413.50.50.00.00 8413.50.71.00.00 8413.50.79.00.00 8413.50.90.00.00 8413.60.30.00.00 8413.60.41.00.00 8413.60.49.00.00 8413.60.51.00.00 8413.60.59.00.00 8413.60.60.00.00 8413.60.90.00.00 8413.70.21.00.00 8413.70.29.00.00 8413.70.30.00.00 8413.70.40.00.00 8413.70.50.00.00 8413.70.61.00.00 8413.70.69.00.00 8413.70.70.00.00 8413.70.80.00.00 8413.70.91.00.00 Diğerleri Gıda maddeleri için miktar gösteren dağıtım pompaları Miktar gösteren tertibatı olan diğer dağıtım pompaları Diğerleri Diğerleri Enjeksiyon pompaları Diğerleri Beton pompaları Hidrolik üniteler Dozaj ve oranlama pompaları Hidrolik yağ pompaları Diğerleri Diğerleri Hidrolik üniteler Hidrolik yağ pompaları Diğerleri Hidrolik yağ pompaları Diğerleri Vidalı pompalar Diğerleri Tek kademeli olanlar Çok kademeli olanlar Isıtmada veya sıcak su temininde kullanılan salmastrasız çarklı pompalar Çıkış ağzı çapı 15 mm.yi geçmeyenler Tıkanmaz çarklı ve yıldız çarklı (rejeneratif) pompalar Yekpare gövdeli olanlar Diğerleri Çarkı çok girişli olanlar Çok kademeli olanlar Tek kademeli olanlar 51 8413.70.99.00.00 8413.81.90.00.00 8413.82.00.00.00 8413.91.90.00.00 8414.10.20.00.00 8414.10.30.00.00 8414.10.50.00.00 8414.10.80.00.00 8414.20.99.00.00 8414.30.91.00.00 8414.30.99.00.00 8414.40.10.00.11 8414.40.10.00.12 8414.40.10.00.19 8414.40.90.00.11 8414.40.90.00.12 8414.40.90.00.19 8414.51.90.10.11 8414.51.90.10.12 8414.51.90.90.11 8414.51.90.90.12 8414.59.30.10.11 8414.59.30.10.12 8414.59.30.90.11 8414.59.30.90.12 8414.59.50.10.11 8414.59.50.10.12 8414.59.50.90.11 8414.59.50.90.12 8414.59.90.10.11 8414.59.90.10.12 8414.59.90.90.11 8414.59.90.90.12 8414.60.00.10.00 8414.60.00.90.00 8414.80.21.00.00 8414.80.29.00.00 8414.80.31.00.11 8414.80.31.00.12 8414.80.39.00.11 8414.80.39.00.12 8414.80.41.00.11 8414.80.41.00.12 8414.80.49.00.11 8414.80.49.00.12 8414.80.60.00.11 8414.80.60.00.12 8414.80.71.00.11 8414.80.71.00.12 8414.80.79.00.11 Çok kademeli olanlar Diğerleri Sıvı elevatörleri Diğerleri Yarı iletken üretiminde kullanılmaya mahsus olanlar Döner pistonlu pompalar, kayar kanatlı döner pompalar, moleküler pompalar ve ruts tipi pompalar Difüzyon pompaları, kriyostatik pompalar ve emici pompalar Diğerleri Diğerleri Hermetik veya yarı hermetik olanlar Diğerleri Vidalı olanlar Pistonlu olanlar Diğerleri Vidalı olanlar Pistonlu olanlar Diğerleri Vantilatörler Aspiratörler Vantilatörler Aspiratörler Vantilatörler Aspiratörler Vantilatörler Aspiratörler Vantilatörler Aspiratörler Vantilatörler Aspiratörler Vantilatörler Aspiratörler Vantilatörler Aspiratörler Evlerde kullanılanlar Diğerleri Tek kademeli olanlar Çok kademeli olanlar Komple kompresörler Kompresör ünitesi (hava üreten ünite) Komple kompresörler Kompresör ünitesi (hava üreten ünite) Komple kompresörler Kompresör ünitesi (hava üreten ünite) Komple kompresörler Kompresör ünitesi (hava üreten ünite) Komple kompresörler Kompresör ünitesi (hava üreten ünite) Komple kompresörler Kompresör ünitesi (hava üreten ünite) Komple kompresörler 52 8414.80.79.00.12 8414.80.90.10.00 8414.80.90.20.00 8414.80.90.90.11 Kompresör ünitesi (hava üreten ünite) Aspiratörü olan filtreli davlumbazlar Serbest pistonlu jeneratörler En büyük yatay kenarı 120 cm.yi geçen bir aspiratörü olan davlumbazlar 8414.80.90.90.19 8415.10.00.00.00 8415.10.10.00.00 Diğerleri Pencere veya duvar tipleri (tek bir gövde halinde) Tek bir gövde halinde(Self Contained) 8415.10.90.00.00 Ayrı elemanlı sistemler(Split sistem) 8415.81.90.00.19 8415.82.80.00.19 8415.83.90.00.19 8415.90.90.00.00 8416.10.10.00.00 8416.10.90.00.00 8416.20.10.00.00 8416.30.00.00.00 8417.10.00.00.11 8417.10.00.00.12 8417.10.00.00.13 8417.10.00.00.19 8417.20.10.00.00 8417.20.90.00.00 8417.80.10.00.00 8417.80.20.00.00 Diğerleri Diğerleri Diğerleri Diğerleri Otomatik kontrol tertibatı bulunanlar Diğerleri Sadece gaz için olanlar (monoblok, bir vantilatör ve bir kontrol cihazı ile birlikte bulunanlar) Mekanik kömür taşıyıcılar (bunların mekanik ızgaraları, mekanik kül boşaltıcıları ve benzeri cihazları dahil) Ergitme fırınları Isıl işlem fırınları İzabe fırınları Diğerleri Tünel fırınları Diğerleri Çöp yakma fırınları Tünel fırınları ve seramik ürünlerin fırınlanmasına mahsus kovanlı fırın 8417.80.80.00.11 Kok fırınları 8417.80.80.00.12 Çimento ve alçı imaline mahsus döner fırınlar 8417.80.80.00.13 8418.69.91.00.00 8418.69.99.10.00 8418.69.99.90.00 8419.20.00.00.11 8419.20.00.00.19 8419.31.00.00.00 8419.32.00.00.00 Diğerleri Emici ısı pompaları Komple soğutma tesisleri Diğerleri Elektrikli sterilizatörler Diğer sterilizatörler Tarım ürünleri için olanlar Ağaç, kağıt hamuru, kağıt veya kartonlar için olanlar 8419.39.10.00.00 8419.39.90.00.00 8419.40.00.00.11 8419.40.00.00.19 8419.60.00.00.00 8419.81.91.00.11 8419.81.91.00.19 8419.81.99.00.00 8419.89.15.00.00 Seramik eşyaya mahsus olanlar Diğerleri Su damıtma cihazı (elektrikle çalışan) Diğerleri Hava veya diğer gazları sıvılaştırmaya mahsus makinalar Elektrikli olanlar Diğerleri Diğerleri Yarı iletken diskler (wafers) için hızlı ısıtmaya mahsus cihazlar 8419.89.20.00.00 Yarı iletken disklerin (wafers) kimyasal buhar yoluyla kaplanmasına mahsus cihazlar 8419.89.25.00.00 Yarı iletken disklerin (wafers) elektronik ışın yoluyla fiziksel olarak kaplanmasına mahsus cihazlar 53 8419.89.27.00.00 Sıvı kristal tertibat (LCD) alt tabakaların kimyasal buhar yoluyla kaplanmasına mahsus cihazlar 8419.89.30.00.00 Vakum - buharla metal kaplamaya mahsus cihaz ve tertibat 8419.89.98.10.00 8419.89.98.90.11 8419.89.98.90.19 8420.10.10.00.00 8420.10.30.00.00 8420.10.50.00.00 Pastörizatörler Tütsüleme cihazları Diğerleri Tekstil sanayiinde kullanılan türden olanlar Kağıt sanayiinde kullanılan türden olanlar Kauçuk veya plastik sanayiinde kullanılan türden olanlar 8420.10.90.00.00 8420.91.10.00.11 8420.91.10.00.19 8420.91.80.00.11 8420.91.80.00.19 8420.99.00.00.00 8421.11.00.00.00 8421.12.00.00.11 Diğerleri Kalenderler için Diğer hadde makinaları için Kalenderler için Diğer hadde makinaları için Diğerleri Krema ayırıcılar (ekremözler) Bir defada kurutacağı çamaşırın kuru ağırlığı 6 kg.ı geçmeyecek kapasitede olanlar 8421.12.00.00.19 Bir defada kurutacağı çamaşırın kuru ağırlığı 6 kg.ı geçen kapasitede olanlar 8421.19.91.00.00 8421.19.93.00.00 Laboratuvarlarda kullanılan santrifüjler Yarı iletken disklerin (wafers) üzerine fotoğrafik emülsiyon kaplamak için bunları kendi eksenleri etrafında çeviren makinalar (spinnerler) 8421.19.95.00.00 8421.19.96.00.00 Diğerleri Sıvı kristal tertibat (LCD) alt tabakalar üzerine fotoğrafik emülsiyon kaplamak için bunları kendi eksenleri etrafında çeviren makinalar (spinnerler) 8421.19.97.00.00 8421.21.90.00.00 8421.22.00.00.00 Diğerleri Diğerleri İçeceklerin (su hariç) filtre edilmesine veya arıtılmasına mahsus olanlar 8421.23.90.00.00 8421.29.90.00.00 8421.31.90.00.00 8421.39.30.00.00 Diğerleri Diğerleri Diğerleri Havanın filtre edilmesi veya arıtılması için makina ve cihazlar 8421.39.51.00.00 8421.39.71.00.00 8421.39.98.00.00 8421.91.90.00.00 8421.99.00.00.19 8422.19.00.00.00 8422.20.00.00.00 8422.30.00.00.00 Sıvı kullanım esaslı olanlar Katalitik işlem esaslı olanlar Diğerleri Diğerleri Diğerleri Diğerleri Şişeleri veya diğer kapları temizlemeye veya kurutmaya mahsus makinalar Şişeleri, kutuları, çuvalları veya diğer kapları doldurmaya, kapamaya, mühürlemeye veya etiketlemeye mahsus makinalar;şişeleri,kavanozları, tüpleri ve benzeri kapları kapsüllemeye mahsus makinalar; içecekleri gazlandırmaya mahsus makinalar Diğer paketleme veya ambalajlama makinaları (ısı ile büzerek ambalajlamaya mahsus makinalar dahil) 8422.40.00.00.00 8422.90.90.00.19 Diğerleri 54 8424.20.00.00.00 Püskürtme tabancaları ve benzeri cihazlar 8424.30.01.00.00 8424.30.05.00.00 8424.30.09.00.00 8424.30.10.00.00 8424.30.90.00.00 8424.81.10.00.00 8424.81.31.10.11 8424.81.31.10.12 8424.81.31.10.13 8424.81.31.10.19 8424.81.31.90.11 8424.81.31.90.12 8424.81.31.90.13 8424.81.31.90.19 8424.81.39.10.11 8424.81.39.10.12 8424.81.39.10.13 8424.81.39.10.19 8424.81.39.90.11 8424.81.39.90.12 8424.81.39.90.13 8424.81.39.90.19 8424.81.91.00.00 Isıtma tertibatlı olanlar Motor gücü 7,5 kW.ı geçmeyenler Motor gücü 7,5 kW.ı geçenler Basınçlı hava ile çalışanlar Diğerleri Sulama cihazları Sıvı püskürtücüler Toz püskürtücüler Pülvarizatörler Diğerleri Sıvı püskürtücüler Toz püskürtücüler Pülvarizatörler Diğerleri Sıvı püskürtücüler Toz püskürtücüler Pülvarizatörler Diğerleri Sıvı püskürtücüler Toz püskürtücüler Pülvarizatörler Diğerleri Traktörler tarafından çekilmek veya bunlara monte edilmek üzere yapılmış pülvarizatörler ve toz dağıtıcılar 8424.81.99.00.00 8424.89.20.00.00 8424.89.30.00.00 Diğerleri Yarı iletken disklerin hakkedilmesi, parlatılması ve temizlenmesi için pülvarizatörler Elektrik ile maden kaplama işleminden önce yarı iletken paketlerinin metal tellerinden kirlerin temizlenmesi ve çıkarılmasına mahsus deflash makinaları 8424.89.95.00.00 8425.11.90.00.00 8425.19.91.00.00 8425.19.99.00.00 8425.20.00.00.00 Diğerleri Diğerleri Elle çalıştırılan zincirli palangalar Diğerleri Maden kuyularına skiplerin indirilip çıkarılmasını sağlayan bucurgatlar; özellikle yer altında kullanılmak üzere imal edilmiş bucurgatlar 8425.31.90.00.19 8425.39.91.00.19 8425.39.99.00.19 8425.41.00.00.00 Diğerleri Diğerleri Diğerleri Servis istasyonları veya garajlarda kullanılan türdeki sabit kriko sistemleri 8425.42.90.00.00 8425.49.90.00.00 8426.11.00.00.00 Diğerleri Diğerleri Sabit bir mesnet üzerine tesbit edilmiş gezer köprü vinçleri 8426.12.00.10.00 8426.12.00.90.00 8426.19.00.00.11 8426.19.00.00.12 Hareketli kaldırma çerçeveleri Diğerleri Gantri vinçler Köprü vinçler 55 8426.19.00.00.13 8426.19.00.00.19 8426.20.00.00.00 8426.30.00.00.00 8426.41.00.10.00 8426.41.00.90.00 8426.49.00.00.00 8426.91.10.00.00 Raylı taşıyıcı vinçler Diğerleri Kule vinçler Seyyar dirençli vinçler Vinçli yük arabaları Diğerleri Diğerleri Taşıtların yüklenip boşaltılmasına mahsus hidrolik vinçler 8426.91.90.00.00 8426.99.90.00.00 8427.10.10.00.00 Diğerleri Diğerleri Kaldırma yüksekliği 1 m. veya daha fazla olanlar 8427.10.90.00.00 8427.20.11.00.00 Diğerleri Arazi forkliftleri ve istiflemeye mahsus diğer yük arabaları 8427.20.19.00.00 8427.20.90.00.00 8427.90.00.10.00 8427.90.00.90.00 8428.10.91.00.12 8428.10.91.00.19 8428.10.99.00.00 8428.20.30.00.00 Diğerleri Diğerleri Mekanik kaldırma platformlu yük arabaları Diğerleri Yük taşımaya mahsus olanlar Diğerleri Diğerleri Tarımda kullanılmak üzere özel olarak imal edilmiş olanlar 8428.20.91.00.00 8428.20.99.00.00 8428.31.00.00.00 Dökme malzeme için olanlar Diğerleri Yer altında kullanılmak üzere özel olarak imal edilmiş olanlar 8428.32.00.00.00 8428.33.90.00.00 8428.39.91.00.00 8428.39.93.00.00 Diğerleri (kovalı olanlar) Diğerleri Rulolu veya makaralı konveyörler Yarı iletken disklerin(wafers), disk kasetlerinin, disk kutularının ve diğer yarı iletken tertibata mahsus malzemenin taşınması, elleşlenmesi ve stoklanması için otamatik makinalar 8428.39.98.00.00 8428.40.00.00.00 8428.50.00.00.00 Diğerleri Yürüyen merdiven ve yürüyen platformlar Maden vagonları iticileri, lokomotif veya vagon traversleri, vagon deviricileri ve benzeri vagon elleşleme cihazları 8428.90.30.00.00 Haddehane için makina ve cihazlar; ürünlerin taşınmasına mahsus döner masalar; külçe, bilye, çubuk ve levha bloklarına mahsus külbütörler ve manipulatörler 8428.90.71.00.00 Zirai traktörlere takılmak üzere imal edilenler 8428.90.79.00.00 8428.90.91.00.00 8428.90.98.00.11 8428.90.98.00.19 8429.11.00.00.11 8429.11.00.00.12 8429.19.00.00.11 8429.19.00.00.12 8429.20.00.00.11 8429.20.00.00.12 Diğerleri Dökme maddeler için mekanik yükleyiciler Zirai traktörler için hidrolik kaldırıcılar Diğerleri Buldozerler Angledozerler Buldozerler Angledozerler Greyderler Toprağın tesviyesine mahsus makinalar 56 8429.30.00.00.00 8429.40.10.00.11 8429.40.10.00.19 8429.40.30.00.00 8429.40.90.00.00 8429.51.10.10.11 8429.51.10.10.19 8429.51.10.90.11 8429.51.10.90.19 8429.51.91.00.00 8429.51.99.10.11 8429.51.99.10.19 8429.51.99.90.11 8429.51.99.90.19 8429.52.10.00.00 8429.52.90.00.11 8429.52.90.00.19 8429.59.00.10.11 8429.59.00.10.19 8429.59.00.90.00 8430.10.00.10.00 8430.10.00.20.00 8430.20.00.00.11 8430.20.00.00.12 8430.31.00.00.00 8430.39.00.00.00 8430.41.00.00.00 8430.49.00.00.00 8430.50.00.00.00 Skreyperler Lastik tekerlekli olanlar Diğerleri Diğerleri Sıkıştırma işini tokmaklamak suretiyle yapan makinalar Lastik tekerlekli olanlar Diğerleri Lastik tekerlekli olanlar Diğerleri Paletli yükleyiciler Lastik tekerlekli olanlar Diğerleri Lastik tekerlekli olanlar Diğerleri Paletli ekskavatörler Lastik tekerlekli olanlar Diğerleri Beko loder Diğerleri Diğerleri Kazık varyosları Kazık sökme makinaları Kar küreyicileri Kar püskürtücüleri Kendinden hareketli olanlar Diğerleri Kendinden hareketli olanlar Diğerleri Kendinden hareketli diğer makina ve cihazlar 8430.61.00.00.11 8430.61.00.00.19 8430.62.00.00.00 8430.69.00.00.00 8432.10.10.00.11 8432.10.10.00.19 8432.10.90.00.11 8432.10.90.00.12 8432.10.90.00.19 8432.21.00.00.00 8432.29.10.00.11 8432.29.10.00.12 8432.29.30.00.00 8432.29.50.00.00 8432.29.90.00.11 8432.29.90.00.19 8432.29.90.00.21 8432.29.90.00.29 8432.29.90.00.39 8432.30.11.00.11 İtilen ve çekilen yol silindirleri Diğerleri Skreyperler Diğerleri Döner kulaklı pulluklar Diğerleri Diskli pulluklar Çizel pulluklar Diğerleri Diskli tırmıklar (diskorolar) Skarifikatörler Kültivatörler Tırmıklar Toprak frezeleri (rötovatörler) Gübreli çapa makinaları Diğer çapa makinaları Tırmıklı merdaneler Diğer merdaneler Diğerleri Mekanik olanlar (mibzer) 57 8432.30.11.00.12 8432.30.19.00.00 8432.30.90.00.11 8432.30.90.00.12 8432.30.90.00.13 8432.30.90.00.14 8432.40.10.00.00 8432.40.90.00.00 8432.80.00.00.11 8432.80.00.00.12 8432.80.00.00.19 8433.11.10.00.00 8433.11.51.00.00 8433.11.59.00.00 8433.11.90.00.00 8433.19.10.00.00 8433.19.51.00.00 8433.19.59.00.00 8433.19.70.00.00 8433.19.90.00.00 8433.20.10.00.00 8433.20.51.00.00 Pnömatik olanlar (mibzer) Diğerleri Tek dane ekim makinaları Yumru dikim makinaları Fide dikim makinaları Fidan dikim makinaları Mineral veya kimyasal gübreler için olanlar Diğerleri Çimenlikler ve spor sahaları için silindirler Taş parçalarını sökme, toplama makinaları Diğerleri Elektrik motorlu olanlar Oturacak yeri olanlar Diğerleri Diğerleri Elektrik motorlu olanlar Oturacak yeri olanlar Diğerleri Diğerleri Motorsuz olanlar Motorlu olanlar Yatay bir zemin üzerinde dönen rotatif kesici tertibatlı olanlar 8433.20.59.00.00 8433.20.90.00.00 8433.30.10.00.00 8433.30.90.00.00 8433.40.10.00.00 Diğerleri Diğerleri Ot çevirme, toplama ve karıştırma tırmıkları Diğerleri Ot ve samanları toplayıp demet veya balya yapmaya mahsus cihazlar 8433.40.90.00.00 8433.51.00.00.00 8433.52.00.00.11 8433.52.00.00.19 8433.53.10.00.11 8433.53.10.00.12 8433.53.30.00.11 8433.53.30.00.12 8433.53.90.00.11 8433.53.90.00.12 8433.53.90.00.19 8433.59.11.00.00 8433.59.19.00.00 8433.59.30.00.11 8433.59.30.00.12 8433.59.30.00.13 8433.59.80.00.11 8433.59.80.00.12 8433.59.80.00.13 8433.59.80.00.19 Diğerleri Biçer döverler Sap döver harman makinaları Diğerleri Patates sökme makinaları Patates hasat makinaları Pancar baş kesme makinaları Pancar hasat makinaları Yer fıstığı sökme makinaları Yer fıstığı hasat makinaları Diğerleri Kendinden hareketli olanlar Diğerleri Orak makinaları (biçerler) Biçer toplarlar Biçer bağlarlar Pamuk hasat makinası Mısır hasat makinası Mısır toplama ve daneleme makinaları Diğerleri 58 8433.60.10.00.00 Yumurtaları ağırlık ve büyüklüklerine göre ayırmaya mahsus makina ve cihazlar 8433.60.90.00.11 Meyva ve sebzeleri ağırlık ve büyüklüklerine göre ayıran ve temizleyen makina ve cihazlar 8433.60.90.00.12 8433.60.90.00.19 8434.10.00.00.00 8434.20.00.00.11 8434.20.00.00.12 Yumurta temizleme ve yıkama makina ve cihazları Diğerleri Süt sağma makinaları Tereyağ imaline mahsus makina ve cihazlar (ekremözler hariç) Peynir imaline mahsus makina ve cihazlar 8434.20.00.00.19 8435.10.10.00.11 8435.10.10.00.12 8435.10.10.00.19 8435.10.90.00.00 8436.10.10.00.00 Diğerleri Üzüm sıkma presleri Meyva sularını çıkarmaya mahsus presler Diğerleri Diğerleri Hububat, fasulye, bezelye ve benzerlerini kırmaya ve öğütmeye mahsus olanlar 8436.10.90.00.00 8436.21.00.00.11 8436.21.00.00.12 8436.29.00.00.11 Diğerleri Civciv çıkartma makina ve cihazları Civciv büyütme makina ve cihazları Tavuk beslemeye mahsus otomatik cihazlar 8436.29.00.00.12 Yumurtaları muayene etmeye mahsus mekanik tertibatlı makina ve cihazlar (tasnif makinaları hariç) 8436.29.00.00.13 8436.29.00.00.19 8436.80.10.00.00 8436.80.91.00.00 8436.80.99.00.11 Tavukların tüylerini yolmaya mahsus makina ve cihazlar Diğerleri Ormancılığa mahsus olanlar Otomatik yalaklar Arıcılığa mahsus bal mumunu petek yapan makina ve cihazlar 8436.80.99.00.12 8436.80.99.00.13 8436.80.99.00.19 8437.10.00.00.00 Arıcılığa mahsus diğer makina ve cihazlar Mekanik hayvan kırkma makinaları (elle çalışanlar hariç) Diğerleri Tohumların, hububatın veya kuru baklagillerin temizlenmesine, tasnif edilmesine veya ayıklanmasına mahsus makina ve cihazlar 8437.80.00.10.11 Hububatın öğütülmesine ve işlenmesine mahsus makina ve cihazlar 8437.80.00.10.12 Kuru baklagillerin öğütülmesine ve işlenmesine mahsus makina ve cihazlar 8437.80.00.10.19 8437.80.00.90.00 8438.10.10.00.00 Diğerleri Diğerleri Ekmek, pasta, bisküvi imaline mahsus olanlar 8438.10.90.00.00 Makarna veya benzerlerinin imaline mahsus olanlar 8438.20.00.00.00 Şekerleme, kakao veya çikolata imaline mahsus makina ve cihazlar 8438.30.00.00.00 Şeker imaline mahsus makina ve cihazlar 8438.40.00.00.00 8438.50.00.00.00 Biracılığa mahsus makina ve cihazlar Etlerin veya kümes hayvanlarının etlerinin hazırlanmasına mahsus makina ve cihazlar 8438.60.00.00.11 8438.60.00.00.12 Patates soyma makina ve cihazları Meyva ve sebzelerin hazırlanmasına mahsus makina ve cihazlar 59 8438.60.00.00.13 Kabuklu yemişlerin hazırlanmasına mahsus makina ve cihazlar 8438.80.10.10.00 Çay yapraklarını kesen veya kıvıran makina 8438.80.10.90.00 8438.80.91.00.00 Diğerleri İçeceklerin hazırlanmasına veya imaline mahsus makina ve cihazlar 8438.80.99.10.00 Portakallardan uçucu yağ çıkarmaya mahsus makina ve cihazlar 8438.80.99.90.11 Balıkların veya kabuklu deniz hayvanlarının hazırlanmasına mahsus olanlar 8438.80.99.90.19 8439.10.00.00.11 Diğerleri Kağıt hamuru imalinde kullanılacak olan ham maddeleri hazırlamaya mahsus makina ve cihazlar 8439.10.00.00.12 Kağıt hamuru imaline mahsus makina ve cihazlar 8439.20.00.00.00 Kağıt veya karton imaline mahsus makina ve cihazlar 8439.30.00.00.00 Kağıt veya kartonların finisajına mahsus makina ve cihazlar 8439.91.10.00.11 8439.91.10.00.19 8439.91.90.00.11 8439.91.90.00.19 8439.99.10.00.11 8439.99.10.00.19 8439.99.90.00.11 8439.99.90.00.19 8440.10.10.00.00 8440.10.20.00.00 Silindirler Diğerleri Silindirler Diğerleri Silindirler Diğerleri Silindirler Diğerleri Kağıt katlama makinaları Kağıt ve formaları harmanlamaya mahsus makina ve cihazlar 8440.10.30.00.11 İplikle dikmeye mahsus makina ve cihazlar 8440.10.30.00.12 8440.10.30.00.13 Tel ile dikmeye mahsus makina ve cihazlar Tel zımba ile birleştirmeye mahsus makina ve cihazlar 8440.10.40.00.11 Soğuk ve sıcak tutkal ile yapıştıran makina ve cihazlar 8440.10.40.00.19 8440.10.90.00.11 8440.10.90.00.12 8440.10.90.00.13 8440.10.90.00.19 8441.10.10.00.00 Diğerleri Sırt, kapak yapma makina ve cihazları Kapak takma makina ve cihazları Entegre cilt makina ve cihazları Diğerleri Bobin halindeki kağıtları kesme ve tekrar bobin halinde sarmaya mahsus makinalar 8441.10.20.00.00 8441.10.30.10.00 8441.10.30.90.00 8441.10.40.10.00 8441.10.40.90.00 8441.10.80.00.00 8441.20.00.00.11 8441.20.00.00.19 8441.30.00.00.00 Boyuna veya enine kesme makinaları Fotoğrafçılıkta kullanılanlar Diğerleri Fotoğrafçılıkta kullanılanlar Diğerleri Diğerleri Zarf imaline mahsus makinalar Diğerleri Kutu, tüp, varil ve benzeri mahfazaları yapmaya mahsus makinalar (kalıplama suretiyle yapılanlar hariç) 8441.40.00.00.00 Kağıt hamuru, kağıt veya kartondan kalıplama suretiyle eşya imaline mahsus makina ve cihazlar 60 8441.80.00.00.11 Parafinli kağıt ve kartondan bardak, kavanoz, tabak vb. imaline mahsus makina ve cihazlar 8441.80.00.00.12 8441.80.00.00.19 8442.10.00.00.00 8442.20.10.00.00 Zımbalı delik açma (perforaj) makinaları Diğerleri Foto dizgi makinaları Dizme ve dökmeye mahsus makinalar (linotip, monotip, intertip gibi) 8442.20.90.00.00 8442.30.00.10.00 Diğerleri Klişecilik stereo tipi ve benzerleri için makina ve cihazlar 8443.11.00.00.00 8443.12.00.00.00 Bobin halindeki kağıda baskı yapanlar Tabaka kağıda baskı yapan büro tipi makinalar (kağıt ebadı 22x36 cm.yi geçmeyenler) 8443.19.31.00.00 8443.19.35.00.00 Kağıt ebadı 52x74 cm.yi geçmeyenler Kağıt ebadı 52x74 cm.yi geçen, fakat 74x107 cm. yi geçmeyenler 8443.19.39.00.00 8443.19.90.00.00 8443.21.00.00.00 8443.29.00.00.11 8443.29.00.00.12 8443.29.00.00.19 8443.30.00.00.00 Kağıt ebadı 74x107 cm.yi geçenler Diğerleri Bobin halindeki kağıda baskı yapanlar Pedallı tipo baskı makinaları Silindir kazanlı tipo baskı makinaları Diğerleri Fleksografik baskı yapan makina ve cihazlar 8443.40.00.00.00 Gravür baskı (tifdruk) yapan makina ve cihazlar 8443.51.00.00.00 8443.59.20.00.00 İnk-jet baskı makinaları Dokumaya elverişli maddeler üzerine baskı yapmaya mahsus olanlar 8443.59.40.00.00 Yarı iletkenlerin üretiminde kullanılmaya mahsus olanlar 8443.59.70.10.00 8443.59.70.90.11 8443.59.70.90.19 8443.60.00.00.11 8443.60.00.00.12 8443.60.00.00.13 8443.60.00.00.14 8443.60.00.00.15 Rotatif baskı makinaları Serigrafi baskı makinaları Diğerleri Numaratör tertibatı ve numaratörler Yaldız baskı üniteleri Kalıp bükme ve perfore etme cihazları Kurutucular Baskının kalitesini kontrol etmeye ve ayarlamaya mahsus cihazlar 8443.60.00.00.19 8444.00.10.00.00 8444.00.90.00.00 8445.11.00.00.00 8445.12.00.00.00 8445.13.00.00.00 Diğer yardımcı cihazlar Ekstrüzyona mahsus makina ve cihazlar Diğerleri Karde makinaları (tarak makinaları) Tarama makinaları (penyöz) Şerit halindeki pamuk, keten, kendir, vb. lifleri çekip uzatarak ve hafifçe bükerek iplik taslağı (fitil) haline getirmeye mahsus cihazlar 8445.19.00.10.00 8445.19.00.90.11 8445.19.00.90.12 8445.19.00.90.13 Saw - gin çırçır makinaları Açma makinaları Ovalama makinaları (finisör) Kıvırcıklaştırma makinaları 61 8445.19.00.90.14 Karde makinalarından çıkan vatka ve şerit halindeki lifleri bir araya getirerek tekrar homojen bünyeli şeritler haline sokmaya mahsus makina ve cihazlar 8445.19.00.90.19 8445.20.00.00.11 8445.20.00.00.12 8445.20.00.00.19 8445.30.10.00.00 Diğerleri Open-end eğirme makinaları Ring eğirme makinaları Diğerleri Dokumaya elverişli lifleri katlamaya mahsus olanlar 8445.30.90.00.00 8445.40.00.00.11 8445.40.00.00.12 8445.40.00.00.19 8445.90.00.00.11 8445.90.00.00.12 8445.90.00.00.13 Dokumaya elverişli Iifleri bükmeye mahsus olanlar Masura sıyırma makinaları Masura sarıcılar (atkı aktarma makinaları) Diğerleri Çözgü makinaları Çözgü ipliklerine mahsus haşıl makinaları Çözgü ipliklerini, dokuma tezgahlarının gücü tellerine ve taraklarına geçirmeye mahsus cihazlar (tahar makinaları) 8445.90.00.00.14 Dokuma tezgahlarındaki çözgü ipliklerinin nihayetlerini tezgaha yeni verilecek olan çözgü ipliklerinin uçlarına bağlamayı sağlayan cihazlar 8445.90.00.00.19 8446.10.00.00.00 Diğerleri Genişliği 30 cm.yi geçmeyen kumaşların dokunmasına mahsus olanlar 8446.21.00.00.00 8446.29.00.00.00 8446.30.00.00.00 Motorlu olanlar Diğerleri Genişliği 30 cm.yi geçen kumaşların dokunmasına mahsus olanlar (mekiksiz) 8447.11.10.00.11 8447.11.10.00.12 Ev tipi yuvarlak (dairevi) örgü makinaları Sanayi tipi yuvarlak (dairevi) örgü makinaları 8447.11.90.00.11 8447.11.90.00.12 Ev tipi yuvarlak (dairevi) örgü makinaları Sanayi tipi yuvarlak (dairevi) örgü makinaları 8447.12.10.00.11 8447.12.10.00.12 Ev tipi yuvarlak (dairevi) örgü makinaları Sanayi tipi yuvarlak (dairevi) örgü makinaları 8447.12.90.00.11 8447.12.90.00.12 Ev tipi yuvarlak (dairevi) örgü makinaları Sanayi tipi yuvarlak (dairevi) örgü makinaları 8447.20.10.00.11 8447.20.10.00.12 8447.20.92.00.11 8447.20.92.00.12 8447.20.92.00.13 8447.20.92.00.14 8447.20.98.00.00 8447.90.00.00.11 8447.90.00.00.12 8447.90.00.00.19 8448.11.00.00.11 8448.11.00.00.12 8448.11.00.00.13 8448.11.00.00.14 Düz örgü makinaları Dikiş-trikotaj makinaları Ev tipi düz örgü makinaları Sanayi tipi düz örgü makinaları Ev tipi dikiş-trikotaj makinaları Sanayi tipi dikiş-trikotaj makinaları Diğerleri İşleme makinaları Şerit ve kaytan yapan makinalar Diğerleri Ratiyerler Jakardlar Jakard kardlarını azaltıcı makinalar Jakard kardlarını delici makinalar 62 8448.11.00.00.19 8448.19.00.10.00 Diğerleri Dokumaya elverişli iplikleri eğirmeye mahsus makinalar için yardımcı makinalar 8448.19.00.90.11 8448.19.00.90.12 8448.19.00.90.13 8448.19.00.90.14 8450.20.00.00.00 Mekik masurası değiştirme makinaları Çekim manşonları ve makinaları İğneli cihazlar Otomatik iplik düğümleyicisi Kuru çamaşır kapasitesi 10 kg.ı geçen çamaşır makinaları 8451.10.00.00.00 8451.21.10.00.19 8451.29.00.00.00 8451.40.00.00.11 8451.40.00.00.12 8451.40.00.00.13 8451.50.00.00.11 Kuru temizleme makinaları Diğerleri Diğerleri Sanayide kullanılan yıkama makinaları Ağartma makinaları Boyama makinaları Mensucatı top halinde sarmaya mahsus makinalar 8451.50.00.00.19 8451.80.10.00.00 Diğerleri Linoleum veya diğer zemin kaplamalarının imalatında, mensucat veya diğer mesnetlere pasta kaplama makinaları 8451.80.30.00.00 8451.80.80.00.11 8451.80.80.00.12 8451.80.80.00.13 8451.80.80.00.14 8451.80.80.00.15 8451.80.80.00.16 8451.80.80.00.17 8451.80.80.00.18 Apre ve finisaj makinaları Silindirli sıkma ve kurutma makinaları Merserize işlem makinaları Havlandırma makinaları Mensucatın yüzünü traşlama makinaları Fırçalama makinaları Dekatisaj makinaları Şardon makinaları Mensucat veya ipliklerin üzerindeki havları yakma makinaları 8451.80.80.00.21 8451.80.80.00.22 8451.80.80.00.23 Silindirli parlatma presleri Mensucatı gererek genişletme makinaları İplik ve mensucatı kaplama veya emdirme makinaları 8451.80.80.00.29 8452.10.90.00.11 Diğerleri Diğer dikiş yapan motorsuz dikiş makinaları ve başları 8452.10.90.00.12 Diğer dikiş yapan motorlu dikiş makinaları ve başları 8452.21.00.00.00 8452.29.00.00.00 8453.10.00.00.00 Otomatik üniteler Diğerleri Post, deri ve köselelerin hazırlanması, dabaklanması veya işlenmesine mahsus makina ve cihazlar 8453.20.00.00.00 Ayakkabı imaline veya tamirine mahsus makina ve cihazlar 8453.80.00.00.00 8454.10.00.00.00 8454.20.00.00.00 8454.30.10.00.00 8454.30.90.00.00 8455.10.00.00.00 8455.21.00.00.11 Diğer makina ve cihazlar Tav ocakları Külçe kalıpları ve döküm potaları Basınçlı döküm makinaları Diğerleri Boru imaline mahsus hadde makinaları Blum, kütük ve benzerlerini haddeleyerek enine kesitleri muayyen bazı ürünler haline sokan hadde makinaları (silindirleri oluklu hadde makinaları) 63 8455.21.00.00.12 Bandaj ve vagon tekerleklerine mahsus hadde makinaları 8455.21.00.00.19 8455.22.00.00.00 8455.30.10.00.00 8455.30.31.00.00 8455.30.39.00.00 8455.30.90.00.00 Diğerleri Soğuk hadde makinaları Dökme demirden olanİar Sıcak hadde iş silindirleri; sıcak ve soğuk hadde destek silindirleri Soğuk hadde iş silindirleri Dökülmüş veya kalıplanmış çelikten olanlar 8456.10.10.00.00 Yarı iletken disklerin veya yarı iletken tertibatın imalatında kullanılan türden olanlar 8456.10.90.10.00 Metallerin veya metal karbürlerin işlenmesine mahsus olanlar 8456.10.90.20.00 Taş, seramik ürünler, beton, amyantlı çimento ve benzeri diğer mineral maddelerin işlenmesine mahsus olanlar 8456.10.90.30.00 Ağaç, mantar, kemik, ebonit ve suni plastik maddelerin işlenmesine mahsus olanlar 8456.10.90.90.00 8456.20.00.10.00 Diğerleri Metallerin veya metal karbürlerin işlenmesine mahsus olanlar 8456.20.00.20.00 Taş, seramik ürünler, beton, amyantlı çimento ve benzeri diğer mineral maddelerin işlenmesine mahsus olanlar 8456.20.00.90.00 8456.30.11.00.00 8456.30.19.10.00 Diğerleri Tel - kesme Metallerin veya metal karbürlerin işlenmesine mahsus olanlar 8456.30.19.20.00 Taş, seramik ürünler, beton, amyantlı çimento ve benzeri diğer mineral maddelerin işlenmesine mahsus olanlar 8456.30.19.90.00 8456.30.90.10.00 Diğerleri Metallerin veya metal karbürlerin işlenmesine mahsus olanlar 8456.30.90.20.00 Taş, seramik ürünler, beton, amyantlı çimento ve benzeri diğer mineral maddelerin işlenmesine mahsus olanlar 8456.30.90.90.00 8456.91.00.00.00 Diğerleri Yarı iletkenlerin üzerine kuru hak usulü (dry-etching ) ile gravür yapmaya mahsus olanlar 8456.99.10.00.00 Yarı iletken tertibat üzerindeki modeller için maske ve ağların üretimine veya onarımına mahsus odaklanmış ion demetli freze tezgahları 8456.99.30.00.00 Yarı iletken disklerin soyulmasına veya temizlenmesine mahsus cihazlar 8456.99.50.00.00 Sıvı kristal tertibat (LCD) alt tabakalar üzerine kuru hak usulü (dry-etching) ile gravür yapmaya mahsus cihazlar 8456.99.80.10.00 Metallerin veya metal karbürlerin işlenmesine mahsus olanlar 8456.99.80.20.00 Taş, seramik ürünler, beton, amyantlı çimento ve benzeri diğer mineralmaddelerin işlenmesine mahsus olanlar 8456.99.80.30.00 Ağaç, mantar, kemik, ebonit ve suni plastik maddelerin işlenmesine mahsus olanlar 8456.99.80.40.00 8457.10.10.00.00 8457.10.90.00.00 8457.20.00.00.00 Elektrolitik polisaj cihazları Yatay olanlar Diğerleri Tek istasyonlu tezgahlar 64 8457.30.10.00.00 8457.30.90.00.00 8458.11.20.00.00 8458.11.41.00.00 8458.11.49.00.00 8458.11.80.00.11 8458.11.80.00.12 8458.11.80.00.13 8458.11.80.00.14 Numerik kontrollü olanlar Diğerleri Tornalama merkezleri Tek milli olanlar Çok milli olanlar Alın torna tezgahları Bandaj torna tezgahları Eksantrik torna tezgahları Tek milli çubuk ve ayna otomatları (parça devri hareketi ile) 8458.11.80.00.15 Çok milli çubuk ve ayna otomatları (parça devri hareketi ile) 8458.11.80.00.16 8458.11.80.00.19 8458.19.20.00.00 Torna otomatları (takım devri hareketi ile) Diğerleri Merkezi torna tezgahları ( makine ve takım bölmeleri) 8458.19.40.00.00 8458.19.80.00.11 8458.19.80.00.12 8458.19.80.00.13 8458.19.80.00.14 8458.19.80.00.15 Otomatik torna tezgahları Üniversal torna tezgahları Alın torna tezgahları Bandaj torna tezgahları Eksantrik torna tezgahları Tek milli çubuk ve ayna otomatları (parça devri hareketi ile) 8458.19.80.00.16 Çok milli çubuk ve ayna otomatları (parça devri hareketi ile) 8458.19.80.00.17 8458.19.80.00.19 8458.91.20.00.00 8458.91.80.00.00 8458.99.00.00.00 8459.10.00.00.00 8459.21.00.00.11 8459.21.00.00.12 8459.21.00.00.13 8459.21.00.00.14 8459.21.00.00.19 8459.29.00.00.11 8459.29.00.00.12 8459.29.00.00.13 8459.29.00.00.14 8459.29.00.00.19 8459.31.00.00.00 8459.39.00.00.00 8459.40.10.00.00 8459.40.90.00.00 8459.51.00.00.00 8459.59.00.00.00 8459.61.10.00.00 8459.61.90.00.11 8459.61.90.00.12 8459.61.90.00.13 8459.61.90.00.19 8459.69.10.00.00 8459.69.90.00.11 Torna otomatları (takım devri hareketi ile) Diğerleri Tornalama merkezleri Diğerleri Diğerleri Kızaklı işlem üniteleri Masa tipi delme tezgahları Sütunlu matkap tezgahları (tek milli) Koordinatlı delme tezgahları Özel delik delme tezgahları Diğerleri Masa tipi delme tezgahları Sütunlu matkap tezgahları (tek milli) Koordinatlı delme tezgahları Özel delik delme tezgahları Diğerleri Numerik kontrollü olanlar Diğerleri Numerik kontrollü olanlar Diğerleri Numerik kontrollü olanlar Diğerleri Takım freze tezgahları Dik freze tezgahları Yatay freze tezgahları Kalıpçı freze tezgahları Diğer freze tezgahları Takım freze tezgahları Üniversal freze tezgahları 65 8459.69.90.00.12 8459.69.90.00.13 8459.69.90.00.14 8459.69.90.00.19 8459.70.00.00.00 Dik freze tezgahları Yatay freze tezgahları Kalıpçı freze tezgahları Diğer freze tezgahları Diğer diş açma veya vida yuvası açma tezgahları 8460.11.00.00.00 8460.19.00.00.00 8460.21.11.00.00 8460.21.15.00.00 8460.21.19.00.00 8460.21.90.00.00 8460.29.11.00.00 8460.29.19.00.00 8460.29.90.00.00 8460.31.00.00.00 8460.39.00.00.00 8460.40.10.00.11 8460.40.10.00.12 8460.40.90.00.11 8460.40.90.00.12 8460.90.10.00.11 8460.90.10.00.19 8460.90.90.00.11 8460.90.90.00.19 8461.10.00.00.00 8461.20.00.00.11 8461.20.00.00.12 8461.30.10.00.00 8461.30.90.00.00 8461.40.11.00.00 8461.40.19.00.00 8461.40.31.00.00 8461.40.39.00.00 8461.40.71.00.11 8461.40.71.00.12 8461.40.79.00.11 8461.40.79.00.12 8461.40.90.00.11 8461.40.90.00.12 8461.50.11.00.00 8461.50.19.00.00 8461.50.90.00.00 8461.90.00.00.00 8462.10.10.00.11 8462.10.10.00.19 8462.10.90.00.11 8462.10.90.00.19 8462.21.05.00.00 8462.21.10.00.00 Numerik kontrollü olanlar Diğerleri Dahili silindirik taşlama makineleri Merkezsiz taşlama makineleri Diğerleri Diğerleri Dahili silindirik taşlama makineleri Diğerleri Diğerleri Numerik kontrollü olanlar Diğerleri Honlama tezgahları Lepleme tezgahları Honlama tezgahları Lepleme tezgahları Rektifiye tezgahları Diğerleri Rektifiye tezgahları Diğerleri Planya tezgahları Vargel tezgahları Yiv açma tezgahları Numerik kontrollü olanlar Diğerleri Numerik kontrollü olanlar Diğerleri Numerik kontrollü olanlar Diğerleri Dişli taşlama tezgahları Dişli tamamlama tezgahları Dişli taşlama tezgahları Dişli tamamlama tezgahları Dişli taşlama tezgahları Dişli tamamlama tezgahları Testeresi daire şeklinde olanlar Diğerleri Dilme tezgahları Diğerleri Dövme tezgahları Diğerleri Dövme tezgahları Diğerleri Yarı iletken tertibatın imalatında kullanılan türden olanlar Yassı ürünleri işlemeye mahsus olanlar 66 8462.21.80.00.00 8462.29.05.00.00 8462.29.10.00.00 8462.29.91.00.00 8462.29.98.00.00 8462.31.00.00.11 8462.31.00.00.19 8462.39.10.00.11 8462.39.10.00.19 8462.39.91.00.11 8462.39.91.00.12 8462.39.99.00.11 8462.39.99.00.12 8462.41.10.00.11 8462.41.10.00.12 8462.41.10.00.19 8462.41.90.00.11 8462.41.90.00.12 8462.41.90.00.19 8462.49.10.00.11 8462.49.10.00.12 8462.49.10.00.19 8462.49.90.00.11 8462.49.90.00.12 8462.49.90.00.19 8462.91.10.00.00 Diğerleri Yarı iletken tertibatın imalatında kullanılan türden olanlar Yassı ürünleri işlemeye mahsus olanlar Hidrolik Diğerleri Makasla kesme tezgahları Presler Makasla kesme tezgahları Diğerleri Makasla kesme tezgahları Presler Makasla kesme tezgahları Presler Zımbalı kesme tezgahları Presler Diğerleri Zımbalı kesme tezgahları Presler Diğerleri Zımbalı kesme makinaları Presler Diğerleri Zımbalı kesme makinaları Presler Diğerleri Metal tozlarını sinterleyerek kalıplamaya mahsus presler veya metal döküntülerinisıkıştırarak balya yapmaya mahsus presler 8462.91.50.00.00 8462.91.90.00.00 8462.99.10.00.00 Numerik kontrollü olanlar Diğerleri Metal tozlarını sinterleyerek kalıplamaya mahsus presler veya metal döküntülerini sıkıştırarak balya yapmaya mahsus presler 8462.99.50.00.00 8462.99.90.00.00 8463.10.10.00.00 8463.10.90.00.00 8463.20.00.00.11 8463.20.00.00.19 8463.30.00.00.00 8463.90.00.00.00 8464.10.10.00.00 Numerik kontrollü olanlar Diğerleri TeI çekme makinaları Diğerleri Ezerek vida dişi açma makinaları Diğerleri Tel işlemeye mahsus makinalar Diğerleri Monokristal yarı iletken külçeleri dilimler halinde veya wafer'ları chip halinde kesmeye mahsus olanlar 8464.10.90.00.00 8464.20.05.00.00 Diğerleri Yarı iletken disklerin işlenmesine mahsus olanlar 8464.20.11.00.00 8464.20.19.00.00 8464.20.20.00.00 8464.20.95.00.00 8464.90.10.00.00 Optik camlar için olanlar Diğerleri Seramik işlenmesine mahsus olanlar Diğerleri Yarı iletken disklerin hak edilmesine veya bunlara yiv açılmasına mahsus olanlar 67 8464.90.20.00.00 Seramik ürünlerin işlenmesine mahsus olanlar 8464.90.80.00.00 8465.10.10.00.00 8465.10.90.00.00 Diğerleri Her işlem arasında işlenecek parçanın yüklemesi elle yapılanlar Her işlem arasında işlenecek parçanın yüklemesi otomatik olarak yapılanlar 8465.91.10.00.00 8465.91.20.00.00 8465.91.90.00.00 8465.92.00.00.11 8465.92.00.00.12 8465.92.00.00.13 8465.93.00.00.11 8465.93.00.00.12 8465.93.00.00.13 8465.94.00.00.00 8465.95.00.00.00 8465.96.00.00.00 Şerit testereler Dairevi testereler Diğerleri Planya makinaları Freze makinaları Keserek kalıplama makinaları Taşlama makinaları Zımparalama makinaları Parlatma makinaları Bükme veya birleştirme makinaları Delik açma veya zıvanalama makinaları Yarma,dilme veya soyarak yaprak halinde açma makinaları 8465.99.10.00.00 8465.99.90.00.11 8465.99.90.00.19 8467.11.10.00.00 8467.11.90.00.11 Torna tezgahları Ebonit ve sert plastik maddelerin işlenmesine mahsus makinalar Diğerleri Metal işlemek için olanlar Garaj, atölye ve benzeri yerlerde kullanılan hava tazyikli gres tabancaları 8467.11.90.00.19 8467.19.00.00.00 8467.22.90.00.00 8467.29.70.00.00 8467.29.90.00.00 8467.81.00.00.00 8467.89.00.11.00 8467.89.00.19.00 8467.89.00.90.00 8467.89.79.00.00 8467.89.98.90.22 Diğerleri Diğerleri Diğerleri Planya Diğerleri Zincirli testereler Delme veya sondaj makinaları Diğerleri Diğerleri Yarı iletken tertibatın montajına mahsus kapsülleme teçhizatı Sanayi tipi elektrik süpürgeleri ve zemin parlatma ve cilalama makinaları 8467.89.98.90.29 8467.99.00.19.00 8467.99.00.90.00 8468.20.00.00.11 8468.20.00.00.19 8468.80.00.00.00 8470.90.00.00.11 8470.90.00.00.12 8470.90.00.00.19 8472.10.00.00.00 8472.20.00.10.00 8472.20.00.20.00 Diğerleri Diğerleri Diğerleri Termoplastik maddeler için kaynak cihazları Diğerleri Diğer makina ve cihazlar Posta pulu yerine kullanılan damga basan makinalar Bilet basma ve verme makinaları Diğerleri Teksir makinaları Adres basma makinaları Adres plakalarını stampa etme makinaları 68 8472.30.00.00.00 Mektupları tasnif etmeye veya katlamaya veya mektupları zarflara veya bantlara yerleştirmeye, mektupları açmaya, kapamaya veya mühürlemeye ve posta pullarını yapıştırmaya veya iptal etmeye mahsus makinalar 8472.90.10.00.00 8472.90.30.00.00 8472.90.80.10.00 8472.90.80.90.13 8472.90.80.90.19 8474.10.00.10.00 Metal paraları ayıran, sayan veya paketleyen makinalar Otomatik vezne makinaları (ATM'ler) Çek yazma makinaları Banknot sayma makinası Diğerleri Maden cevherlerini tasnif etmeye,ayırmaya,elemeye ve yıkamaya mahsus makinalar 8474.10.00.90.00 8474.20.10.00.00 Diğerleri Seramik sanayiinde kullanılan türde mineral maddelere mahsus olanlar 8474.20.90.10.00 8474.20.90.90.00 8474.31.00.00.00 8474.32.00.00.00 Taş kırma makinaları Diğerleri Beton veya harç karıştırıcılar Mineral maddeleri bitümenle karıştırmaya mahsus makinalar 8474.39.10.00.00 Seramik sanayiinde kullanılan türde mineral maddelerin karıştırılması veya yoğrulmasına mahsus makina ve cihazlar 8474.39.90.00.00 8474.80.10.00.00 Diğerleri Seramik hamurlarını aglomere etmeye, kalıba dökmeye veya bunlara şekil vermeye mahsus makina ve cihazlar 8474.80.90.00.11 Kumdan dökümhane kalıpları yapmaya mahsus makinalar (maça makinası) 8474.80.90.00.12 8474.80.90.00.13 Kiremit ve tuğla veya biriket yapmaya mahsus makina ve cihazlar Beton blok yapmaya mahsus makina ve cihazlar 8474.80.90.00.19 8475.10.00.00.00 Diğerleri Elektrik veya elektronik ampullerin, tüplerin veya valflerin veya flaş ampullerinin cam zarflar içinde montajına mahsus makinalar 8475.21.00.00.00 Optik liflerin ve taslaklarının imaline mahsus makinalar 8475.29.00.00.00 8476.21.00.00.00 8476.29.00.00.00 8476.81.00.00.00 8476.89.00.00.00 8477.10.10.00.00 8477.10.90.00.00 8477.20.00.00.00 8477.30.00.00.00 8477.40.00.00.11 8477.40.00.00.19 8477.51.00.00.11 8477.51.00.00.12 8477.51.00.00.13 8477.51.00.00.14 Diğerleri Isıtma veya soğutma tertibatı olanlar Diğerleri Isıtma veya soğutma tertibatı olanlar Diğerleri Yarı iletkenlerin montajına mahsus kapsülleme teçhizatı Diğerleri Ekstrüzyon makinaları Püskürtme döküm makinaları Vakumlu döküm makinaları Isıtarak şekil veren diğer makinalar Dış lastiğin dökümüne mahsus makinalar Sırt kaplamasına mahsus makinalar İç lastiğin dökümüne mahsus makinalar Başka bir usulle şekil verilmesine mahsus makinalar 8477.59.05.00.00 8477.59.10.00.00 8477.59.80.00.00 Yarı iletkenlerin montajına mahsus kapsülleme teçhizatı Presler Diğerleri 69 8477.80.10.00.00 Sünger görünüşlü veya gözenekli ürünlerin imaline mahsus olanlar 8477.80.90.00.00 8478.10.00.00.00 8479.10.00.00.11 8479.10.00.00.12 8479.10.00.00.19 8479.20.00.00.11 8479.20.00.00.19 8479.30.10.00.00 8479.30.90.00.00 8479.40.00.00.00 8479.50.00.00.00 Diğerleri Makina ve cihazlar Yol çizme makinaları Beton serme ve dökme makinaları Diğerleri Sabun kalıplama veya kesme makina ve cihazları Diğerleri Presler Diğerleri İp, halat veya kablo bükme makinaları Sınai robotlar (tarifenin başka yerinde belirtilmeyen veya yer almayan) 8479.60.00.00.00 8479.81.00.00.00 Havayı nemlendiren soğutucular Metallerin işlenmesine mahsus olanlar (eIektrik tellerini bobin halinde sarmaya mahsus olanlar dahil) 8479.82.00.00.00 Karıştırma, yoğurma, kırma, öğütme, eleme, kalburlama, homojenleştirme,sübye hale getirme makinaları 8479.89.10.00.11 Turbo jetler, turbo propulsörler ve diğer gaz türbinleri için pnömatik starterler 8479.89.10.00.19 8479.89.30.00.00 8479.89.60.00.00 8479.89.65.00.00 Diğerleri Hidrolik maden direkleri (hareketli) Merkezi yağlama sistemleri Yarı iletken monokristal külçelerin büyütülmesi ve çekilmesine mahsus cihazlar 8479.89.70.00.00 Yarı iletken disklerin işlenmesine mahsus epitaksal depolu cihazlar 8479.89.75.00.00 Yarı iletken disklerin ıslak klişesi, develope edilmesi, soyulmasına veya temizlenmesine mahsus cihazlar 8479.89.76.00.00 Sıvı kristal gösterge birimlerinin ıslak klişesi, develope edilmesi, soyulmasınaveya temizlenmesine mahsus cihazlar 8479.89.77.00.00 Yarı iletken tertibatın montajına mahsus kalıp bağlama cihazları (Die attach apparatus) ve otomatik şerit bağlayıcılar (tape automated bonders) 8479.89.79.00.00 Yarı iletken tertibatın montajına mahsus kapsülleme teçhizatı 8479.89.91.00.00 Seramik ürünlerin sırlanmasına ve süslenmesine mahsus makinalar 8479.89.98.10.00 8479.89.98.20.11 8479.89.98.20.12 Toprak eşya imalinde kullanılan makinalar Fırça imaline mahsus makinalar Pompa tipindeki otomatik makina gresörleri 8479.89.98.20.13 8479.89.98.30.12 Otomatik ayakkabı boyama cihazları Kayaları ve betonu kesmeye veya bunlar üzerinde delik açmaya mahsus cihazlar 8479.89.98.90.11 8479.89.98.90.12 Daldırma suretiyle kalaylama makinaları Metallerin üstündeki pas ve yağları temizlemeye mahsus makina ve cihazlar 8479.89.98.90.13 Tel örgü ve dikenli tel imal eden makina ve cihazlar 8479.89.98.90.14 Kalıp açma makina ve cihazları 70 8479.89.98.90.15 8479.89.98.90.17 8479.89.98.90.18 8479.89.98.90.21 8479.89.98.90.22 Sigara filtresi takma makina ve cihazları Hasırcı ve sepetçi eşyası imaline mahsus makina ve cihazlar Makina ve tesisler için besleyiciler Elektroliz ve benzeri işlemler için havuzlar, tekneler ve benzerleri Sanayi tipi elektrik süpürgeleri ve zemin parlatma ve cilalama makinaları 8479.89.98.90.29 Diğerleri Kaynak: www.ito.org.tr EK-7: ALÇAK GERİLİM DİREKTİFİ KAPSAMINA GİREN ÜRÜNLER GTİP NO Madde İsmi 8414.51.90.10.11 8414.51.90.10.12 - - - - - Vantilatörler - - - - - Aspiratörler - - - - Diğerleri - - - - - Vantilatörler - - - - - Aspiratörler - - - - - - Vantilatörler - - - - - - Aspiratörler - - - - - - Vantilatörler - - - - - - Aspiratörler - - - - - - Vantilatörler - - - - - - Aspiratörler - - - - - - Vantilatörler - - - - - - Aspiratörler - - - - - - Vantilatörler - - - - - - Aspiratörler - - - - - - Isıtmasız hava perdeleri - - - - - - Vantilatörler - - - - - - Aspiratörler - - - - - - Isıtmasız hava perdeleri - - Evlerde kullanılanlar - - Diğerleri - - Tek bir gövde halinde (self-contained) - - Ayrı elemanlı sistemler (split-sistem) - - - - Diğerleri - - - - Diğerleri - - - - Diğerleri - - - Hacmi 340 litreyi geçenler - - - Diğerleri - - Emme esaslı tipler (elektrikli) - - - Evlerde kullanılan elektriksiz buzdolapları - - - Diğerleri - - - Hacmi 400 litreyi geçmeyenler - - - Hacmi 400 litreyi geçen fakat 800 Iitreyi geçmeyenler - - - Hacmi 250 litreyi geçmeyenler - - - Hacmi 250 litreyi geçen fakat 900 litreyi geçmeyenler - - - Dondurulmuş gıdaların depolanması için olanlar - - - - Dondurma makineleri - - - - Diğerleri 8414.51.90.90.11 8414.51.90.90.12 8414.59.30.10.11 8414.59.30.10.12 8414.59.30.90.11 8414.59.30.90.12 8414.59.50.10.11 8414.59.50.10.12 8414.59.50.90.11 8414.59.50.90.12 8414.59.90.10.11 8414.59.90.10.12 8414.59.90.10.13 8414.59.90.90.11 8414.59.90.90.12 8414.59.90.90.13 8414.60.00.10.00 8414.60.00.90.00 8415.10.10.00.00 8415.10.90.00.00 8415.81.90.00.19 8415.82.80.00.19 8415.83.90.00.19 8418.10.91.00.00 8418.10.99.00.00 8418.22.00.00.00 8418.29.00.00.11 8418.29.00.00.19 8418.30.91.00.00 8418.30.99.00.00 8418.40.91.00.00 8418.40.99.00.00 8418.50.11.00.00 8418.50.19.00.11 8418.50.19.00.19 71 8418.50.91.00.00 8418.50.99.00.00 8421.11.00.00.00 8421.12.00.00.11 8421.12.00.00.19 8421.19.91.00.00 8421.19.94.00.00 8421.19.99.00.00 8422.11.00.00.00 8422.19.00.00.00 8422.20.00.00.00 8422.30.00.00.00 8422.40.00.00.00 8423.10.90.00.11 8423.20.00.00.11 8423.30.00.10.11 8423.30.00.90.11 8423.81.50.00.11 8423.81.90.00.11 8423.82.90.10.11 8423.82.90.90.11 8423.89.10.00.11 8423.89.90.00.11 8425.11.90.00.00 8425.20.00.00.00 8425.31.90.00.19 8450.11.11.00.00 8450.11.19.00.00 8450.11.90.00.00 8450.12.00.00.00 8450.19.00.00.11 8450.19.00.00.19 8450.20.00.00.00 8451.10.00.00.00 8451.21.10.00.11 8451.21.10.00.19 8451.21.90.00.11 8451.21.90.00.19 8451.29.00.00.00 8451.30.10.10.00 8451.30.10.90.00 8451.30.30.10.00 8451.30.30.90.00 8451.30.80.10.00 8451.30.80.90.00 8451.40.00.00.11 8451.40.00.00.12 8451.40.00.00.13 - - - Derin dondurucular (8418.30 ve 8418.40 alt pozisyonlarındakiler hariç) - - - Diğerleri - - Krema ayırıcılar (ekremözler) - - - Bir defada kurutacağı çamaşırın kuru ağırlığı 6 kg.ı geçmeyecek - - - Bir defada kurutacağı çamaşırın kuru ağırlığı 6 kg.ı geçen - - - - Laboratuvarlarda kullanılan santrifüjler - - - - Yarı iletken disklerin (wafers) imalatında kullanılan santrifüjler - - - - Diğerleri - - Evlerde kullanılanlar - - Diğerleri - Şişeleri veya diğer kapları temizlemeye veya kurutmaya mahsus makinalar - Şişeleri, kutuları, çuvalları veya diğer kapları doldurmaya, kapamaya, mühürlemeye veya etiketlemeye mahsus makinalar;şişeleri, kavanozları, tüpleri ve benzeri kapları kapsüllemeye mahsus makinalar; içecekleri gazlandırmaya mahsus makinalar - Diğer paketleme veya ambalajlama makinaları (ısı ile büzerek ambalajlamaya mahsus makinalar dahil) - - - Elektrikli ve elektronik basküller - - Elektrikli ve elektronik basküller - - - Elektrikli ve elektronik basküller - - - Elektrikli ve elektronik tartı alet ve cihazları - - - - Elektrikli ve elektronik tartı alet ve cihazları - - - - Elektrikli ve elektronik tartı alet ve cihazları - - - - - Elektrikli ve elektronik basküller - - - - - Elektrikli ve elektronik tartı alet ve cihazları - - - - Elektrikli ve elektronik basküller - - - - Elektrikli ve elektronik tartı alet ve cihazları - - - Diğerleri - Maden kuyularına skiplerin indirilip çıkarılmasını sağlayan bucurgatlar;özellikle yer altında kullanılmak üzere imal edilmiş bucurgatlar - - - - Diğerleri - - - - Çamaşırı önden yüklemeli olanlar - - - - Çamaşırı üstten yüklemeli olanlar - - - Kuru çamaşır kapasitesi 6 kg.ı geçen fakat 10 kg.ı geçmeyenler - - Diğer çamaşır makinaları (santrifüjlü kurutma tertibatlı olanlar) - - - Elektrikli olanlar - - - Diğerleri - Kuru çamaşır kapasitesi 10 kg.ı geçen çamaşır makinaları - Kuru temizleme makinaları - - - - Evlerde kullanılanlar - - - - Diğerleri - - - - Evlerde kullanılanlar - - - - Diğerleri - - Diğerleri - - - - Ütü makinaları - - - - Presler - - - - Ütü makinaları - - - - Presler - - - Ütü makinaları - - - Presler - - Sanayide kullanılan yıkama makinaları - - Ağartma makinaları - - Boyama makinaları 72 8451.50.00.00.11 8451.50.00.00.12 8451.50.00.00.19 8451.80.10.00.00 8451.80.30.00.00 8451.80.80.00.11 8451.80.80.00.12 8451.80.80.00.13 8451.80.80.00.14 8451.80.80.00.15 8451.80.80.00.16 8451.80.80.00.17 8451.80.80.00.18 8451.80.80.00.21 8451.80.80.00.22 8451.80.80.00.23 8451.80.80.00.29 8468.10.00.00.00 8468.80.00.00.00 8469.11.00.00.00 8469.12.00.00.00 8469.20.00.00.00 8470.21.00.00.00 8470.29.00.00.00 8470.30.00.00.00 8470.40.00.00.00 8470.50.00.00.00 8470.90.00.00.11 8470.90.00.00.12 8470.90.00.00.19 8471.10.90.00.11 8471.10.90.00.12 8471.30.00.00.00 8471.41.90.00.00 8471.49.90.00.00 8471.50.90.00.00 8471.60.40.10.00 8471.60.40.90.11 8471.60.40.90.12 8471.60.40.90.13 8471.60.40.90.19 8471.60.50.00.00 8471.60.90.00.11 8471.60.90.00.12 8471.60.90.00.13 8471.60.90.00.14 8471.60.90.00.15 8471.60.90.00.16 8471.60.90.00.17 8471.60.90.00.19 - - Mensucatı top halinde sarmaya mahsus makinalar - - Mensucatı şekilli kesmeye mahsus makinalar - - Diğerleri - - Linoleum veya diğer zemin kaplamalarının imalatında, mensucat veya diğer mesnetlere pasta kaplama makinaları - - Apre ve finisaj makinaları - - - Silindirli sıkma ve kurutma makinaları - - - Merserize işlem makinaları - - - Havlandırma makinaları - - - Mensucatın yüzünü traşlama makinaları - - - Fırçalama makinaları - - - Dekatisaj makinaları - - - Şardon makinaları - - - Mensucat veya ipliklerin üzerindeki havları yakma makinaları - - - Silindirli parlatma presleri - - - Mensucatı gererek genişletme makinaları - - - İplik ve mensucatı kaplama veya emdirme makinaları - - - Diğerleri - Elle kullanılan şalümolar - Diğer makina ve cihazlar - - Kelime işlem makinaları - - Otomatik yazı makinaları - Elektrikli diğer yazı makinaları - - Yazma tertibatı olanlar - - Diğerleri - Diğer hesap makinaları - Muhasebe makinaları - Yazar kasalar - - Posta pulu yerine kullanılan damga basan makinalar - - Bilet basma ve verme makinaları - - Diğerleri - - - Analog bilgi işlem makinaları - - - Karma bilgi işlem makinaları - Portatif numerik (dijital) otomatik bilgi işlem makinaları (aynı kabin içinde en az bir merkezi işlem birimi ,bir klavye ve bir ekrandan oluşan ve ağırlığı 10 kg.ı geçmeyenler): - Diğer nümerik (dijital) otomatik bilgi işlem makinaları: - - - Diğerleri : - - - Diğerleri - - Diğerleri - - - - İnk jet tipi yazıcılar - - - - - Matris tipi yazıcılar - - - - - Lazer tipi yazıcılar - - - - - Satır yazıcılar - - - - - Diğer yazıcılar - - - Klavyeler - - - - Optik okuyucular - - - - Manyetik kod okuyucular - - - - Işıklı kalem - - - - Mouse - - - - Plotter (çizici) - - - - Digitizer - - - - Monitörler - - - - Diğerleri 73 8471.70.40.00.00 8471.70.51.00.00 8471.70.53.00.00 8471.70.59.00.00 8471.70.60.00.00 8471.70.90.00.00 8471.80.00.00.11 8471.80.00.00.13 8471.80.00.00.14 8471.80.00.00.15 8471.80.00.00.19 8471.90.00.00.00 8472.10.00.00.00 8472.20.00.10.00 8472.20.00.20.00 8472.30.00.00.00 8472.90.10.00.00 8472.90.30.00.00 8472.90.80.10.00 8472.90.80.90.11 8472.90.80.90.12 8472.90.80.90.13 8472.90.80.90.19 8476.21.00.00.00 8476.29.00.00.00 8476.81.00.00.00 8476.89.00.00.00 8501.10.10.00.00 8501.10.91.00.00 8501.10.93.90.00 8501.10.99.90.00 8501.20.10.10.00 8501.20.10.20.00 8501.20.90.00.00 8501.31.10.00.11 8501.31.90.00.11 8501.32.10.11.00 8501.32.10.12.00 8501.32.91.00.11 8501.32.99.00.11 8501.33.90.10.00 8501.34.50.00.00 8501.34.91.10.00 8501.34.99.10.11 8501.34.99.10.12 8501.40.91.00.00 8501.40.99.10.11 8501.40.99.10.19 8501.40.99.20.11 8501.40.99.20.12 8501.40.99.20.13 8501.40.99.20.14 - - - Ana bellek birimleri - - - - - Optik olanlar (manyeto-optik olanlar dahil) - - - - - - Hard disk sürücü - - - - - - Diğerleri - - - - Manyetik teyp birimleri - - - - Diğerleri - - Kontrol birimleri - - Sıralayıcılar - - Ayırıcılar - - Sinyal çevirme birimleri - - Diğerleri - Diğerleri - Teksir makinaları - - Adres basma makinaları - - Adres plakalarını stampa etme makinaları - Mektupları tasnif etmeye veya katlamaya veya mektupları zarflara veya bantlara yerleştirmeye, mektupları açmaya, kapamaya veya mühürlemeye ve posta pullarını yapıştırmaya veya iptal etmeye mahsus makinalar - - Metal paraları ayıran, sayan veya paketleyen makinalar - - Otomatik vezne makinaları (ATM'ler) - - - Çek yazma makinaları - - - - Kurşun kalem açma cihazları - - - - Delgeç veya tel zımba makinaları - - - - Banknot sayma makinası - - - - Diğerleri - - Isıtma veya soğutma tertibatı olanlar: - - Diğerleri - - Isıtma veya soğutma tertibatı olanlar - - Diğerleri: - - Gücü 18 W.ı geçmeyen senkron motorlar - - - Üniversal alternatif akım/doğru akım (AC/DC) motorları - - - - Diğerleri - - - - Diğerleri - - - Gücü 7,5 kW.dan az olanlar - - - Gücü 7,5 kW. veya daha fazla olanlar - - Diğerleri - - - - Motorlar - - - - Motorlar - - - - - Gücü 7,5 kW.dan az olanlar - - - - - Gücü 7,5 kW.veya daha fazla olanlar - - - - - Motorlar - - - - - Motorlar - - - - Motorlar - - - - Cer motorları - - - - - - Motorlar - - - - - - - Gücü 750 kW.ı geçen fakat 1000 kW.ı geçmeyenler - - - - - - - Gücü 1000 kW.ı geçenler - - - Gücü 750 W.ı geçmeyenler - - - - - Gücü 1,5 kW.dan az olanlar - - - - - Diğerleri - - - - - Gücü 37 kW.dan az olanlar - - - - - Gücü 37 kW.dan fazla fakat 75 kW.dan az olanlar - - - - - Gücü 75 kW.dan fazla fakat 375 kW.dan az olanlar - - - - - Gücü 375 kW.dan fazla fakat 750 kW.dan az olanlar 74 8501.40.99.20.19 8501.51.90.00.00 8501.52.91.10.00 8501.52.91.90.00 8501.52.93.00.00 8501.52.99.00.00 8501.53.50.00.00 8501.53.92.00.00 8501.53.94.00.00 8501.53.99.00.00 8504.10.10.00.00 8504.10.91.00.00 8504.10.99.00.00 8504.21.00.00.00 8504.22.10.00.00 8504.22.90.10.00 8504.22.90.20.00 8504.22.90.90.00 8504.23.00.00.11 8504.23.00.00.19 8504.31.10.00.00 8504.31.31.00.00 8504.31.39.00.00 8504.31.90.10.00 8504.31.90.90.11 8504.31.90.90.19 8504.32.10.00.00 8504.32.30.00.00 8504.32.90.10.00 8504.32.90.90.00 8504.33.10.00.00 8504.33.90.00.00 8504.34.00.00.00 8504.40.10.00.00 8504.40.20.10.11 8504.40.20.10.12 8504.40.20.10.19 8504.40.20.90.00 8504.40.50.00.00 8504.40.93.00.00 8504.40.94.00.00 8504.40.96.00.00 8504.40.97.00.00 8504.40.99.00.11 8504.40.99.00.12 8504.40.99.00.19 8509.10.10.00.00 8509.10.90.00.11 8509.10.90.00.19 8509.20.00.00.00 8509.30.00.00.00 8509.40.00.00.11 8509.40.00.00.12 8509.40.00.00.13 8509.40.00.00.14 - - - - - Diğerleri - - - Diğerleri - - - - - Gücü 7,5 kW.dan az olanlar - - - - - Diğerleri - - - - Gücü 7,5 kW.ı geçen fakat 37 kW.ı geçmeyenler - - - - Gücü 37 kW.ı geçen fakat 75 kW.ı geçmeyenler - - - - Cer motorları - - - - - Gücü 75 kW.yı geçen fakat 375 kW.ı geçmeyenler - - - - - Gücü 375 kW.ı geçen fakat 750 kW.ı geçmeyenler - - - - - Gücü 750 kW.yı geçenler - - Sivil hava taşıtlarında kullanılmaya mahsus olanlar - - - Endüktörler (bir kondensatör ile bağlanmış olsun olmasın) - - - Diğerleri - - Gücü 650 kVA.yı geçmeyenler - - - Gücü 650 kVA.yı geçen fakat 1600 kVA.yı geçmeyenler - - - - 35 000 volt ve 2000 kVA.dan az olanlar - - - - 35 000 volt ve 2000 kVA.yı geçen fakat 10 000 kVA.yı geçmeyenler - - - - Diğerleri - - - Gücü 10000 kVA.yı geçen fakat 50 000 kVA.yı geçmeyenler - - - Diğerleri - - - Sivil hava taşıtlarında kullanılmaya mahsus olanlar - - - - - Gerilim transformatörler - - - - - Diğerleri - - - - - Oyuncaklar için transformatörler - - - - - - Ferrit nüveli transformatörler - - - - - - Diğerleri - - - Sivil hava taşıtlarında kullanılmaya mahsus olanlar - - - - Ölçü transformatörleri - - - - - Oyuncaklar için transformatörler - - - - - Diğerleri - - - SiviI hava taşıtlarında kullanılmaya mahsus olanlar - - - Diğerleri - - Gücü 500 kVA.yı geçenler - - Sivil hava taşıtlarında kullanılmaya mahsus olanlar - - - - - Kesintisiz güç kaynakları - - - - - Stabilize güç kaynakları - - - - - Diğerleri - - - - Diğerleri - - - - Çok kristalli yarı iletken redresörler - - - - - Akümülatör şarj ediciler - - - - - - Redresörler - - - - - - - Gücü 7,5 kVA.yı geçmeyenler - - - - - - - Gücü 7,5 kVA.yı geçenler - - - - - - - Kesintisiz güç kaynakları - - - - - - - Stabilize güç kaynakları - - - - - - - Diğerleri - - Gerilimi 110 volt veya daha fazla oIanlar - - - Taşıt araçlarındaki voltajla çalışanlar - - - Diğerleri - Yer cilalama makinaları - Mutfak artıklarını öğüterek yok eden makinaIar - - Öğütücüler - - Mikserler - - Bilenderler - - Meyva ve sebze presleri 75 8509.40.00.00.15 8509.40.00.00.19 8509.80.00.00.00 8510.10.00.00.00 8510.20.00.00.11 8510.20.00.00.12 8510.30.00.00.00 8514.10.05.00.00 8514.10.10.00.00 8514.10.80.00.11 8514.10.80.00.12 8514.20.05.00.00 8514.20.10.00.11 8514.20.10.00.12 8514.20.80.00.11 8514.20.80.00.12 8514.30.11.00.11 8514.30.11.00.12 8514.30.19.00.11 8514.30.19.00.12 8514.30.91.00.11 8514.30.91.00.12 8514.30.91.00.13 8514.30.91.00.14 8514.30.91.00.19 8514.30.99.00.11 8514.30.99.00.12 8514.30.99.00.13 8514.30.99.00.14 8514.30.99.00.19 8514.40.00.00.00 8515.11.00.00.00 8515.19.00.00.00 8515.21.00.00.00 8515.29.10.00.00 8515.29.90.00.00 8515.31.00.00.00 8515.39.13.00.00 8515.39.18.00.00 8515.39.90.00.00 8515.80.05.00.00 8515.80.11.10.00 8515.80.11.90.11 8515.80.11.90.19 8515.80.19.10.00 8515.80.19.90.00 8515.80.91.10.00 8515.80.91.90.00 8515.80.99.00.00 8516.10.11.00.00 8516.10.19.00.00 - - Komple setler - - Diğerleri - Diğer cihazlar - Traş makinaIarı - - Saç kesme makinaları - - Hayvan kırkma makinaları - Epilasyon cihazları - - Yarı iletken diskler üzerinde yarı iletken tertibatın imalatına mahsus olanlar - - - Ekmekçilik, pastacılık ve bisküvicilikte kullanılan ocak ve fırınlar - - - - Sanayide kullanılan ocak ve fırınlar - - - - Laboratuvarda kullanılan ocak ve fırınlar - - Yarı iletken diskler üzerinde yarı iletken tertibatın imalatına mahsus olanlar - - - - Sanayide kullanılan ocak ve fırınlar - - - - Laboratuvarda kullanılan ocak ve fırınlar - - - - Sanayide kullanılan ocak ve fırınlar - - - - Laboratuvarda kullanılan ocak ve fırınlar - - - - Sanayide kullanılan fırınlar - - - - Laboratuvarda kullanılan fırınlar - - - - Sanayide kullanılan fırınlar - - - - Laboratuvarda kullanılan fırınlar - - - - Sanayide kullanılan rezistans ocak ve fırınları - - - - Laboratuvarda kullanılan rezistans ocak ve fırınları - - - - Sanayide kullanılan ark ocak ve fırınları - - - - Laboratuvarda kullanılan ark ocak ve fırınları - - - - Diğerleri - - - - Sanayide kullanılan rezistans ocak ve fırınları - - - - Laboratuvarda kullanılan rezistans ocak ve fırınları - - - - Sanayide kullanılan ark ocak ve fırınları - - - - Laboratuvarda kullanılan ark ocak ve fırınları - - - - Diğerleri - Endüksiyon veya dielektrik kaybı yoluyla termik işlemlerde kullanılmaya mahsus diğer cihazlar - - Lehim havya ve tabancaları - - Diğerleri - - Tamamen veya kısmen otomatik olanlar - - - Alın kaynağı yapmaya mahsus olanlar - - - Diğerleri - - Tamamen veya kısmen otomatik olanlar - - - - Transformatörlerle birlikte olanlar - - - - Jeneratörlerle veya rotatif konvertörlerle veya statik konvertörlerle, redresörler veya redresör cihazları ile birlikte olanlar - - - Diğerleri - -Yarı iletken tertibatın imalatında kullanılan tel bağlayıcılar ( wire bonders) - - - - - Ultrasonik kaynak makinaları - - - - - - Endüksiyon kaynak makina ve cihazları - - - - - - Diğerleri - - - - - Sinterlenmiş metal karbürlerin veya metallerin sıcak olarak püskürtülmesine mahsus elektrikli alet ve cihazlar - - - - - Diğerleri - - - - - Ultrasonik kaynak makinaları - - - - - Diğerleri - - - - Diğerleri - - - Anında su ısıtıcılar - - - Diğerleri 76 8516.10.91.00.00 8516.10.99.00.00 8516.21.00.00.00 8516.29.10.00.00 8516.29.50.00.00 8516.29.91.00.11 8516.29.91.00.19 8516.29.99.00.00 8516.31.10.00.00 8516.31.90.00.00 8516.32.00.00.11 8516.32.00.00.12 8516.32.00.00.19 8516.33.00.00.00 8516.40.10.00.00 8516.40.90.00.00 8516.50.00.00.00 8516.60.10.00.00 8516.60.51.00.00 8516.60.59.00.00 8516.60.70.00.00 8516.60.80.00.00 8516.60.90.00.11 8516.60.90.00.19 8516.71.00.00.00 8516.72.00.00.00 8516.79.10.00.00 8516.79.20.00.00 8516.79.80.00.00 8516.80.10.00.00 8516.80.91.00.11 8516.80.91.00.19 8516.80.99.00.11 8516.80.99.00.19 8517.11.00.00.11 8517.11.00.00.19 8517.19.10.00.00 8517.19.90.00.11 8517.19.90.00.12 8517.19.90.00.13 8517.19.90.00.14 8517.19.90.00.19 8517.21.00.00.00 8517.22.00.00.00 8517.30.00.00.11 8517.30.00.00.12 8517.30.00.00.13 8517.30.00.00.14 8517.30.00.00.15 8517.30.00.00.16 8517.30.00.00.17 8517.30.00.00.19 8517.50.10.00.11 - - - Ev işlerinde kullanılanlar - - - Diğerleri - - Depolu ısıtıcı radyatörler - - - Sıvıyla doldurulmuş radyatörler - - - Konveksiyon tipi ısıtıcılar - - - - - Isıtmalı hava perdeleri - - - - - Diğerleri - - - - Diğerleri - - - Kurutma başlıkları - - - Diğerleri - - - Saç kıvırma cihazları - - - Saç kıvırma maşalarını ısıtma cihazları - - - Diğerleri - - El kurutma cihazları - - Buharlı ütüler - - Diğerleri - Mikro dalgalı fırınlar - - Ocaklar (en az bir fırını ve bir ısıtma levhası olanlar) - - - Monte edilmek üzere hazırlanmış ısıtma levhaları - - - Diğerleri - - Izgaralar ve kızartma cihazları - - Gömme fırınlar - - - Tost makinaları - - - Diğerleri - - Kahve veya çay yapmaya mahsus cihazlar - - Ekmek kızartma makinaları - - - Tabak ısıtıcıları - - - Fritözler - - - Diğerleri - - Sivil hava taşıtlarında kullanılmaya mahsus buzlanmayı önlemede veya buz çözmede kullanılan izole edici bir mesnet üzerine monte edilmiş ve elektrik bağlantıları bulunan ısıtıcı rezistanslar - - - - Taşıtlarda kullanılanlar - - - - Diğerleri - - - - Taşıtlarda kullanılanlar - - - - Diğerleri - - - Otomatik olanlar - - - Diğerleri - - - Görüntülü telefon cihazları - - - - Otomatik olanlar - - - - Manyetolu olanlar - - - - Kartlı ankesörlü telefon cihazları - - - - Masa tipi ankesör cihazları - - - - Diğerleri - - Telefaks cihazları - - Teleprinterler - - Otomatik telefon santralleri - - Otomatik olmayan telefon santralleri - - Teleks santralleri - - Paket anahtarlamalı data santralleri - - Otomatik çağrı kayıt cihazları - - Konsantratör cihazları - - Bilinmeyen numara santralleri - - Diğerleri - - - Analog multipleks cihazları 77 8517.50.10.00.12 8517.50.10.00.13 8517.50.10.00.14 8517.50.10.00.15 8517.50.10.00.19 8517.50.90.00.00 8517.80.10.00.00 8517.80.90.10.00 8517.80.90.90.11 8517.80.90.90.13 8517.80.90.90.14 8517.80.90.90.15 8517.80.90.90.16 8517.80.90.90.17 8517.80.90.90.18 8517.80.90.90.21 8517.80.90.90.22 8517.80.90.90.23 8517.80.90.90.29 8518.40.10.00.00 8518.40.30.00.00 8518.40.91.00.00 8518.40.99.00.00 8518.50.10.00.00 8518.50.90.00.00 8521.10.10.00.00 8521.10.30.00.00 8521.10.80.00.11 8521.10.80.00.12 8521.10.80.00.13 8521.90.00.00.11 8521.90.00.00.12 8521.90.00.00.13 8528.12.10.00.00 8528.12.20.00.00 8528.12.52.00.00 8528.12.54.00.00 8528.12.56.00.00 8528.12.58.00.00 8528.12.62.00.00 8528.12.66.00.00 8528.12.72.00.00 8528.12.76.00.00 8528.12.81.00.00 8528.12.89.00.00 8528.12.90.00.00 8528.12.91.00.00 - - - Nümerik (digital) multipleks cihazları - - - Analog hat cihazları - - - Nümerik (digital) hat cihazları - - - Data modemleri cihazları (otomatik bilgi işlem makinalarında kullanılan türde olan cihaz ve kartlar dahil) - - - Diğerleri - - Diğerleri - - Kapalı devre konuşma sistemleri - - - Telgraf cihazları - - - - Teleks cihazları - - - - Teleteks cihazları - - - - Abone hatlarına irtibatlandırılmış alarm cihazları - - - - Otomatik cevap verici ve ses kayıt edici cihazlar - - - - Zaman paylaşımlı multipleks cihazları - - - - Video teks terminal cihazları - - - - Video teks erişim cihazları (VAP) - - - - Teleks bilgisayar arabirim (interface) cihazları - - - - Data terminal ara birim cihazları (DCE) - - - - Hat adaptörü (Line branching unit) - - - - Diğerleri - - Sivil hava taşıtlarında kullanılmaya mahsus olanlar - - - Telefonik yükselteçler ve ölçme yükselteçleri - - - - Sadece tek kanallı olanlar - - - - DiğerIeri - - Sivil hava taşıtlarında kullanılmaya mahsus olanlar - - Diğerleri - - Sivil hava taşıtlarında kullanılmaya mahsus olanlar - - - Eni 1,3 cm.yi geçmeyen bant kullanan ve bant hızı 50 mm./ saniyeyi geçmeyecek bir devirde kayda veya kaydedileni tekrar göstermeye mahsus olanlar - - - - Video kayıt cihazları - - - - Video gösterme cihazları - - - - Video kayıt ve gösterme cihazları - - Video kayıt cihazları - - Video gösterme cihazları - - Video kayıt ve gösterme cihazları - - - Teleprojektörler - - - Ses ve görüntü kaydetmeye veya tekrar vermeye mahsus cihazla birleştirilmiş olanlar: - - - - - - Ekran köşegen uzunluğu 42 cm.yi geçmeyenler - - - - - - Ekran köşegen uzunluğu 42 cm.yi geçen fakat 52 cm.yi geçmeyenler - - - - - - Ekran köşegen uzunluğu 52 cm.yi geçen fakat 72 cm.yi geçmeyenler - - - - - - Ekran köşegen uzunluğu 72 cm.yi geçenler - - - - - - - Ekran köşegen uzunluğu 75 cm.yi geçmeyenler - - - - - - - Ekran köşegen uzunluğu 75 cm.yi geçenler - - - - - - - Dikey çözümlemesi 700 satırdan az olanlar - - - - - - - Dikey çözümlemesi 700 satır veya daha fazla olanlar - - - - - - Ekranının eni ile boyu arasındaki oran 1,5 dan az olanlar - - - - - - Diğerleri - - - - - - - Otomatik bilgi işlem makinalarının içine yerleştirilmeye mahsus elektronik montajlar - - - - - - - Internete erişim sağlayan bir modem içeren ve interaktif bilgi değişim fonksiyonu olan, televizyon sinyallerini alabilen bir mikro-işlemci esaslı aygıtı olan cihaz (iletişim fonksiyonlu 78 8528.12.94.00.00 8528.12.95.00.00 8528.12.98.00.11 8528.12.98.00.19 8528.13.00.00.00 8528.21.14.00.00 8528.21.16.00.00 8528.21.18.00.00 8528.21.90.00.00 8528.22.00.00.00 8528.30.05.00.00 8528.30.20.00.00 8528.30.90.00.00 8530.10.00.00.00 8530.80.00.00.11 8530.80.00.00.12 8530.80.00.00.19 8531.10.10.00.00 8531.10.20.00.00 8531.10.30.00.11 8531.10.30.00.19 8531.10.80.00.00 8531.20.10.00.00 8531.20.30.00.00 8531.20.50.00.11 8531.20.50.00.12 8531.20.80.00.00 8531.80.10.00.00 8531.80.30.00.00 8531.80.80.00.00 8532.10.00.00.11 8532.10.00.00.12 8532.10.00.00.13 8532.10.00.00.19 8532.21.00.00.11 8532.21.00.00.19 8532.22.00.00.11 8532.22.00.00.19 8532.23.00.00.11 8532.23.00.00.19 8532.24.00.00.00 8532.25.00.00.11 8532.25.00.00.19 8532.25.00.00.21 8532.25.00.00.29 8532.25.00.00.31 8532.29.00.00.11 8532.29.00.00.12 8532.29.00.00.13 8532.29.00.00.14 set-top boxes) - - - - - - - - Dijital (dijital ve analog karma dahil) - - - - - - - - Diğerleri - - - - - - - Uydu TV yayınlarını almaya mahsus alıcı cihazlar - - - - - - - Diğerleri - - Siyah beyaz veya diğer tek renkli olanlar - - - - Ekranının eni ile boyu arasındaki oran 1,5 dan az olanlar - - - - - Tarama parametresi 625 satırı geçmeyenler - - - - - Tarama parametresi 625 satırı geçenler - - - Diğerleri - - Siyah beyaz veya diğer tek renkli olanlar - - Düz panel göstergeler aracılığıyla (örn.sıvı kristal tertibat) çalışan, otomatik bilgi işlem makinası tarafından üretilen dijital bilgileri gösterebilenler - - - Renkli olanlar - - - Siyah beyaz veya diğer tek renkli olanlar - Demiryolları veya tramvaylar için cihazlar - - Limanlarda ve hava meydanlarında trafiğin otomatik olarak kontrol ve idaresine mahsus elektrikli cihazlar - - Karayolları trafiğine mahsus cihazlar - - Diğerleri - - Sivil hava taşıtlarında kullanılmaya mahsus olanlar - - Diğerleri : - - - Motorlu taşıtlarda kullanılan türde olanlar - - - Binalarda kullanılan türde olanlar - - - - Gaz alarm cihazları - - - - Diğerleri - - - Diğerleri - - Sivil hava taşıtlarında kullanılmaya mahsus olanlar - - - Işık veren diyod tertibatlı olanlar (LED) - - - - - Renkli olanlar - - - - - Siyah beyaz veya diğer tek renkli olanlar - - - - Diğerleri - - Sivil hava taşıtlarında kullanılmaya mahsus olanlar - - - Düz panel gösterge tertibatı - - - Diğerleri - - Kuru kondansatörler - - Yağ emdirilmiş kondansatörler - - Yağ içine konmuş kondansatörler - - Diğerleri - - - Bağlantı bacakları olanlar - - - Diğerleri - - - Bağlantı bacakları olanlar - - - Diğerleri - - - Bağlantı bacakları olanlar - - - Diğerleri - - Seramik dielektrikli kondansatörler (çok katlı) - - - Kağıt dielektrikli bağlantı bacaklı kondansatörler - - - Kağıt dielektrikli diğer kondansatörler - - - Plastik dielektrikli bağlantı bacaklı kondansatörler - - - Plastik dielektrikli diğer kondansatörler - - - Kağıt ve plastik dielektrikli kondansatörler (karma dielektrikli) - - - Meksefe olarak kullanılan kondansatörler - - - Antiparazit kondansatörleri - - - Yüksek frekanslı (50/60 Hz'den büyük) fırın kondansatörleri - - - Çok değerli sabit kondansatörler 79 8532.29.00.00.19 8532.30.00.00.11 8532.30.00.00.19 8533.10.00.00.11 8533.10.00.00.19 8533.10.00.00.21 8533.10.00.00.29 8533.21.00.00.11 8533.21.00.00.19 8533.29.00.00.00 8533.31.00.00.11 8533.31.00.00.12 8533.31.00.00.19 8533.31.00.00.29 8533.39.00.00.11 8533.39.00.00.12 8533.39.00.00.19 8533.40.10.00.11 8533.40.10.00.12 8533.40.10.00.19 8533.40.10.00.29 8533.40.90.00.11 8533.40.90.00.12 8533.40.90.00.19 8534.00.11.00.11 8534.00.11.00.19 8534.00.19.00.11 8534.00.19.00.19 8534.00.90.00.11 8534.00.90.00.19 8536.10.10.00.11 8536.10.10.00.12 8536.10.10.00.13 8536.10.10.00.14 8536.10.10.00.15 8536.10.10.00.19 8536.10.50.00.11 8536.10.50.00.12 8536.10.50.00.13 8536.10.50.00.14 8536.10.50.00.15 8536.10.50.00.19 8536.10.90.00.11 8536.10.90.00.12 8536.10.90.00.13 8536.10.90.00.14 8536.10.90.00.15 8536.10.90.00.19 8536.20.10.00.11 8536.20.10.00.19 8536.20.90.00.11 8536.20.90.00.19 8536.30.10.00.00 8536.30.30.00.00 8536.30.90.00.00 - - - Diğerleri - - Bağlantı bacakları olanlar - - Diğerleri - - Karbon terkipli rezistanlar (bağlantı bacaklılar) - - Karbon terkipli diğer rezistanlar - - Karbon film rezistanlar (bağlantı bacaklılar) - - Karbon film diğer rezistanlar - - - Bağlantı bacakları olanlar - - - Diğerleri - - Diğerleri - - - Reostalar - - - Bacaklı potansiyometreler - - - Diğer potansiyometreler - - - Diğerleri - - - Reostalar - - - Potansiyometreler - - - Diğerleri - - - Reostalar - - - Bacaklı potansiyometreler - - - Diğer potansiyometreler - - - Diğerleri - - - Reostalar - - - Potansiyometreler - - - Diğerleri - - - Elastiki olanlar - - - Diğerleri - - - Elastiki olanlar - - - Diğerleri - - Kalın film devreleri - - Diğerleri - - - Cam sigortalar - - - Bıçaklı sigortalar - - - D tipi sigortalar - - - Hızlı sigortalar (güç yarı iletkenlerinin korunması için) - - - Termal sigortalar - - - Diğerleri - - - Cam sigortalar - - - Bıçaklı sigortalar - - - D tipi sigortalar - - - Hızlı sigortalar (güç yarı iletkenlerinin korunması için) - - - Termal sigortalar - - - Diğerleri - - - Cam sigortalar - - - Bıçaklı sigortalar - - - D tipi sigortalar - - - Hızlı sigortalar (güç yarı iletkenlerinin korunması için) - - - Termal sigortalar - - - Diğerleri - - - Ev tipi minyatür devre kesiciler (otomatlar) - - - Diğerleri - - - Ev tipi minyatür devre kesiciler (otomatlar) - - - Diğerleri - - 16 A.i geçmeyen akım için olanlar - - 16 A.i geçen fakat 125 A.i geçmeyen akım için olanlar - - 125 A.i geçen akım için olanlar 80 8536.41.10.00.00 8536.41.90.00.00 8536.49.00.00.11 8536.49.00.00.12 8536.49.00.00.13 8536.49.00.00.14 8536.49.00.00.19 8536.49.00.00.29 8536.50.03.00.00 8536.50.05.00.00 8536.50.07.00.00 8536.50.11.00.00 8536.50.15.00.11 8536.50.15.00.12 8536.50.19.00.00 8536.50.80.00.11 8536.50.80.00.12 8536.50.80.00.13 8536.50.80.00.14 8536.50.80.00.15 8536.50.80.00.16 8536.50.80.00.19 8536.61.10.00.00 8536.61.90.00.00 8536.69.10.00.00 8536.69.30.00.00 8536.69.90.00.12 8536.69.90.00.19 8536.90.01.00.00 8536.90.10.00.00 8536.90.20.00.00 8536.90.85.00.00 8537.10.10.00.00 8537.10.91.00.00 8537.10.99.00.19 8539.10.10.00.00 8539.10.90.00.00 8539.21.30.00.00 8539.21.92.00.00 8539.21.98.00.00 8539.22.10.00.00 8539.22.90.00.11 8539.22.90.00.12 8539.22.90.00.13 8539.22.90.00.14 8539.22.90.00.19 8539.29.30.00.00 8539.29.92.00.11 - - - Anma akımı 2 A.i geçmeyenler - - - Anma akımı 2 A.i geçenler - - - Anma akımı 170 A.i (anma gücü AC 3, 380 V.da 90 kW.ı) geçmeyen kontaktörler - - - Anma akımı 170 A.i (anma gücü AC 3, 380 V.da 90 kW.ı) geçen kontaktörler - - - Aşırı akım termik röleleri - - - Senkron motorlu zaman röleleri - - - Diğer zaman röleleri - - - Diğerleri - - Optik olarak ikili giriş ve çıkış devresi ihtiva eden elektronik AC anahtarları ( İzole edilmiş tristör AC anahtarları ) - - Bir transistör ve lojik chip (chip-on chip technology) ihtiva eden elektronik anahtarlar ( ısı korumalı elektronik anahtarlar dahil ) - - 11 A. i geçmeyen akım için olan elektromekanik ani hareketli ( snap-action ) anahtarlar - - - - Basma düğmeli olanlar - - - - - Kontak akımı 10 A. i geçmeyen rotatif anahtar - - - - - Kontak akımı 10 A. i geçen rotatif anahtarlar - - - - Diğerleri - - - - Floresans ampuller için komple starterler - - - - Floresans starter ampulü - - - - Komütatörler - - - - Mikro anahtarlar - - - - Ev tipi anahtarlar - - - - Kollu şalterler - - - - Diğerleri - - - Edison ampul duyları - - - Diğerleri - - - Koaksiyal kablolar için olanlar - - - Baskı devreler için olanlar - - - - Elektronik elemanlar için konnektörler (pim şeklinde olanlar dahil) - - - - Diğerleri - - Elektrik nakli için prefabrik elemanlar - - Tel ve kablolar için bağlantı ve irtibat elemanları - - Yarı iletken diskleri test ediciler - - Diğerleri - - Otomatik bilgi işlem makinası ile donatılmış sayısal kumanda panoları - - - Programlanabilir hafızalı kumanda cihazları - - - - Diğerleri - - Sivil hava taşıtlarında kullanılmaya mahsus olanlar - - Diğerleri - - - Motosikletlerde veya diğer motorlu araçlarda kullanılan türden olanlar - - - - Gerilimi 100 voltu geçenler - - - - Gerilimi 100 voltu geçmeyenler - - - Reflektör ampulleri - - - - Cam kavanoz çapı 25 mm. veya daha yukarı genel amaçlı aydınlatma ampulleri (CRS) - - - - Cam kavanoz çapı 25 mm. veya daha yukarı dekoratif ampuller (silika, mantar, mum, top, renkli) - - - - Cam kavanoz çapı 25 mm.den az dekoratif ampuller (25 mm. hariç) - - - - Tüp şeklinde flamanlı ampuller - - - - Diğerleri - - - Motosikletlerde veya diğer motorlu araçlarda kullanılan türden olanlar - - - - - Cam kavanoz çapı 25 mm. veya daha yukarı genel amaçlı ay- 81 8539.29.92.00.12 8539.29.92.00.19 8539.29.98.00.11 8539.29.98.00.19 8539.31.10.00.11 8539.31.10.00.12 8539.31.10.00.13 8539.31.10.00.14 8539.31.90.00.11 8539.31.90.00.19 8539.32.10.00.11 8539.32.10.00.19 8539.32.50.00.00 8539.32.90.00.00 8539.39.00.00.00 8539.41.00.00.00 8539.49.10.00.00 8539.49.30.00.00 8541.10.00.00.11 8541.10.00.00.12 8541.10.00.00.19 8541.21.00.00.11 8541.21.00.00.12 8541.21.00.00.19 8541.29.00.00.11 8541.29.00.00.12 8541.29.00.00.19 8541.30.00.00.11 8541.30.00.00.12 8541.30.00.00.13 8541.40.10.00.00 8541.40.90.00.11 8541.40.90.00.12 8541.40.90.00.13 8541.40.90.00.19 8541.50.00.00.11 8541.50.00.00.12 8541.50.00.00.19 8541.60.00.00.11 8541.60.00.00.19 8543.11.00.00.00 8543.19.00.00.00 8543.30.20.00.00 8543.30.80.00.00 8543.40.00.00.00 8543.81.00.00.00 8543.89.10.00.00 dınlatma ampulleri (CRS) - - - - - Cam kavanoz çapı 25 mm. veya daha yukarı dekoratif ampuller (silika, mantar, mum, top, renkli) - - - - - Diğerleri - - - - - Cam kavanoz çapı 25 mm.den az minyon ampuller (25 mm.ve oto ampulleri hariç) - - - - - Diğerleri - - - - Boyu 590 mm.den az olan doğrusal tüp floresans ampuller (minyatür floresans ampuller) - - - - Boyu 590 mm.yi geçen fakat 1210 mm.yi geçmeyen doğrusal tüp floresans ampuller - - - - Boyu 1210 mm.den fazla doğrusal tüp floresans ampuller - - - - Doğrusal olmayan floresans ampuller - - - - Simit şeklinde olanlar - - - - Diğerleri - - - - Metal halojenür katkılı olanlar - - - - Diğerleri - - - Sodyum buharlı ampuller - - - Metal halitli ampuller - - Diğerleri - - Ark lambaları - - - Ampuller - - - Kızılötesi ışınlı ampuller - - Chip halinde kesilmiş diyodlar - - Bacakları takılmış diyodlar - - Diğerleri - - - Chip halinde kesilmiş transistörler - - - Bacakları takılmış transistörler - - - Diğerleri - - - Chip halinde kesilmiş transistörler - - - Bacakları takılmış transistörler - - - Diğerleri - - Tristörler - - Diyaklar - - Triyaklar - - Işık yayan diyodlar (LED) (Lazer diyodlar dahil) - - - Güneş pili (solar) (bir modül halinde birleştirilmiş veya panolarda düzenlenmiş olsun olmasın) - - - Fotodiyodlar, fototransistörler, fototristörler veya optik bağlaçlar (fotocouples) - - - Varaktörler - - - Diğerleri - - Chip halinde kesilmiş yarı iletken devre elemanları - - Bacakları takılmış yarı iletken devre elemanları - - Diğerleri - - Kristal ve seramikten filtreler - - Diğerleri - - Yarı iletken maddeleri dope etmeye mahsus iyon yerleştiriciler - - Diğerleri - - Yarı iletken disklerin ve düz panel gösterge birimlerinin ıslak klişesi, develope edilmesi, soyulması veya temizlenmesine mahsus cihazlar - - Diğerleri - Çitlere elektrik verici cihazlar - Diğer makina ve cihazlar: - - Yakınlık (proximity) kartları veya künyeleri - - - Sivil hava taşıtlarında kullanılmaya mahsus uçuş kaydedicileri, 82 8543.89.15.00.00 8543.89.20.00.00 8543.89.51.00.00 8543.89.55.00.00 8543.89.59.00.00 8543.89.65.00.00 8543.89.73.00.00 8543.89.75.00.00 8543.89.79.00.00 8543.89.95.00.11 8543.89.95.00.12 8543.89.95.00.13 8543.89.95.00.14 8543.89.95.00.15 8543.89.95.00.19 8544.11.10.00.11 8544.11.10.00.12 8544.11.10.00.19 8544.11.90.00.00 8544.19.10.00.00 8544.19.90.00.00 8544.20.00.10.11 8544.20.00.10.19 8544.20.00.90.11 8544.20.00.90.19 8544.41.10.00.00 8544.41.90.00.00 8544.49.20.10.11 8544.49.20.10.19 8544.49.20.90.11 8544.49.20.90.19 8544.49.80.10.11 8544.49.80.10.19 8544.49.80.90.11 8544.49.80.90.19 8544.51.10.00.00 8544.51.90.00.00 8544.59.10.10.00 8544.59.10.90.00 8544.59.20.10.00 8544.59.20.90.11 8544.59.20.90.19 8544.59.80.10.00 elektrikli sinkrolar ve güç çeviriciler ( transducers), elektrik rezistanslı buzlanmayı ve buğulanmayı önleyiciler - - - - Tercüme veya sözlük fonksiyonlu elektrikli makinalar - - - - Anten yükselteçleri - - - - - - Tüp uzunluğu en fazla 100 cm olanlar - - - - - - Diğerleri - - - - - Diğerleri - - - - Yarı iletken diskler (wafers ) üzerine fiziksel kaplama yapmaya mahsus cihazlar - - - - Yarı iletkenlerin montajına mahsus kapsülleme teçhizatı - - - - Sıvı kristal tertibat (LCD) alt tabakalar üzerine püskürtme yöntemiyle fiziksel kaplama yapmaya mahsus cihazlar - - - - Otomatik bilgi işlem makinaları ile bunların birimlerine mahsus, en azından hoparlör ve/veya mikrofon ve otomatik bilgi işlem makinaları ile bunların birimlerinin ses sinyallerini işlemesini sağlayan elektronik montajlardan (ses kartları) oluşan perakende satılacak hale getirilmiş fonksiyon geliştirme (up grade) kitleri - - - - - Maden dedektörleri - - - - - Yüksek frekans (RF) veya ara frekans (IF) yükselteçleri - - - - - Ses birleştirme üniteleri - - - - - Ses kayıt cihazlarında kullanılan gürültü azaltma üniteleri - - - - - Infrared ile çalışan uzaktan kumanda cihazları (remote control) - - - - - Diğerleri - - - - Çapı 0,05 mm. (0,05 mm. dahil) yi geçmeyen bobin teli - - - - Çapı 0,05 mm. yi geçen 0,1 mm.yi geçmeyen bobin teli - - - - Diğerleri - - - Diğerleri - - - Verniklenmiş veya emaye kaplanmış - - - Diğerleri - - - Telgraf ve telefon hattı için olanlar - - - Diğerleri - - - Telgraf ve telefon hattı için olanlar - - - Diğerleri - - - Telekomünikasyonda kullanılan türde olanlar - - - Diğerleri - - - - - Telgraf ve telefon hattı için toprak ve su altı kabloları - - - - - Diğerleri - - - - - Telgraf ve telefon hattı için toprak ve su altı kabloları - - - - - Diğerleri - - - - - Elektrik enerjisi nakli için kablolar - - - - - Diğerleri - - - - - Elektrik enerjisi nakli için kablolar - - - - - Diğerleri - - - Telekomünikasyonda kullanılan türde olanlar - - - Diğerleri - - - - Toprak ve su altı kabloları (herhangi bir madde ile tecrit edildikten sonra birden fazlasının biraraya getirilerek adi metallerden boru veya şeritlerle teçhiz edilmiş olanları) - - - - Diğerleri - - - - - Toprak ve su altı kabloları (herhangi bir madde ile tecrit edildikten sonra birden fazlasının bir araya getirilerek adi metallerden boru veya şeritlerle teçhiz edilmiş olanları) - - - - - - Asetatlı ve silikonlu olanlar - - - - - - Diğerleri - - - - - Toprak ve su altı kabloları (herhangi bir madde ile tecrit edildikten 83 8544.59.80.90.11 8544.59.80.90.19 9009.11.00.00.11 9009.11.00.00.19 9009.12.00.00.11 9009.12.00.00.19 9009.21.00.00.11 9009.21.00.00.19 9009.22.00.00.11 9009.22.00.00.19 9009.30.00.00.00 9017.10.10.10.00 9017.10.10.90.00 9017.10.90.10.00 9024.10.10.00.00 9024.10.91.10.00 9024.10.93.10.00 9024.10.99.10.00 9024.80.10.00.00 9024.80.91.10.00 9024.80.99.10.00 '9030.39.91.00.00 '9030.39.99.00.13 '9030.39.99.00.15 '9030.39.99.00.16 9030.39.99.00.17 '9030.39.99.00.21 '9030.39.99.00.23 9031.10.00.10.00 9031.20.00.10.00 9031.80.10.10.00 9031.80.10.90.00 9031.80.32.00.00 9031.80.34.00.11 9031.80.34.00.19 9031.80.39.00.11 9031.80.39.00.19 9031.80.91.10.11 9031.80.91.10.19 9031.80.91.90.11 9031.80.91.90.19 9031.80.99.10.11 9031.80.99.10.12 9031.80.99.10.19 9032.10.30.00.00 9032.10.91.00.00 9032.20.90.00.11 9101.11.00.00.00 9101.12.00.00.00 9101.19.00.00.00 9101.91.00.00.11 sonra birden fazlasının bir araya getirilerek adi metallerden boru veya şeritlerle teçhiz edilmiş olanları) - - - - - - Asetatlı ve silikonlu olanlar - - - - - - Diğerleri - - - Renkli çekim yapabilenler - - - Diğerleri - - - Renkli çekim yapabilenler - - - Diğerleri - - - Renkli çekim yapabilenler - - - Diğerleri - - - Renkli çekim yapabilenler - - - Diğerleri - Termokopi cihazları - - - Elektrikli veya elektronik olanlar - - - Diğerleri - - - Elektrikli veya elektronik olanlar - - Elektronik olanlar - - - - Elektrikli olanlar - - - - Elektrikli olanlar - - - - Elektrikli olanlar - - Elektronik olanlar - - - - Elektrikli olanlar - - - - Elektrikli olanlar Voltmetre Ampermetre Vatmetre Varmetre Ommetre Kosinüsfimetre Frekansmetre - - Elektronik veya elektrikli olanlar - - Elektronik veya elektrikli olanlar - - - Elektronik veya elektrikli olanlar - - - Diğerleri - - - - - Yarı iletken diskler veya taslakların kontrolüne veya yarı iletken taslakların imalatında kullanılan fotomask veya ağın kontrolüne mahsus olanlar - - - - - - Planimetreler - - - - - - Diğerleri - - - - - Su terazileri - - - - - Diğerleri - - - - - - Planimetreler - - - - - - Diğerleri - - - - - - Planimetreler - - - - - - Diğerleri - - - - - - Yük hücreleri - - - - - - Su terazileri - - - - - - Diğerleri - - - Elektronik olanlar - - - - Elektriki tetikleme cihazı bulunanlar - - - Elektronik basınç kontrol cihazları - - Sadece mekanik göstergesi olanlar - - Sadece opto-elektronik göstergesi olanlar (dijital) - - Diğerleri - - - Cep saatleri 84 9101.91.00.00.12 9101.91.00.00.19 9102.11.00.00.00 9102.12.00.00.00 9102.19.00.00.00 9102.91.00.00.11 9102.91.00.00.12 9102.91.00.00.19 9103.10.00.10.00 9103.10.00.90.00 9105.11.00.00.00 9105.21.00.00.00 9107.00.00.00.11 9108.11.00.00.00 9108.12.00.00.00 9109.11.00.00.00 9109.19.90.00.00 9207.10.10.00.00 9207.10.30.00.00 9207.10.50.00.00 9207.10.80.00.00 9207.90.10.00.00 9207.90.90.00.00 - - - Kronometreler - - - Diğerleri - - Sadece mekanik göstergesi olanlar - - Sadece opto-elektronik göstergesi olanlar (dijital) - - Diğerleri - - - Cep saatleri - - - Kronometreler - - - Diğerleri - - Çalar saatler - - Diğerleri - - Elektrikle çalışanlar - - Elektrikle çalışanlar - Elektrikli veya elektronik olanlar - - Sadece mekanik göstergeli veya mekanik göstergenin birleştirilebildiği bir tertibata sahip olanlar - - Sadece opto-elektronik göstergeli olanlar (dijital) - - Çalar saatlere ait olanlar - - - Diğerleri - - Orglar - - Dijital-piyanolar - - Sıntizayzır'lar - - Diğerleri - - Gitarlar - - Diğerleri Kaynak: www.ito.org.tr 85