Algal Biyoteknoloji Çalışmaları
Transkript
Algal Biyoteknoloji Çalışmaları
Yunus Araþtýrma Bülteni 2013 (4): 21-26 www.yunus.gov.tr ISSN 1303 - 4456 Araþtýrma Makalesi Research Article Algal Biyoteknoloji Çalýþmalarý 1 Ege Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, Bornova, Ýzmir Çukurova Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, Balcalý, Adana 3 Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi, Çanakkale 4 Erzurum Veteriner Kontrol ve Araþtýrma Enstitüsü Müdürlüðü 2 * Sorumlu yazar: Tel: 0 (322) 3386480 Faks: 0 (322) 3386439 e-posta: oyaisik@cu.edu.tr Geliþ Tarihi: 10.06.2013 Kabul Tarihi: 01.08.2013 Abstract Studies in Algal Biotechnology Today, interest in microalgal biotechnology has mostly been focused on the efficient algae culture technologies to produce valuable metabolites commercially from algal biomass. Algae can be used in different fields due to the valuable metabolites accumulated in the cells such as foodsupplement andhealth-protective, animal feed, fertilizerdue tothe healing properties onsoil structure, natural food colorant, cosmetics as well as wastewater treatment since algae have the ability to bind the metals. At the Ege University, Cukurova University and Çanakkale Onsekiz Mart University carried out various studies on the production of polysaccharide, fatty acid like as ARA (arachidonic acid) and EPA (eicosapentaenoic acid), pigments as phycocyanin, phycoerythrin, astaxhantine on the area of algal biotechnology with the species of Spirulina (Arthrospira) platensis (Nordstedt) Gomont) Haematococcus pluvialis Flotow, Chlorella vulgaris Beyerinck (Beijerinck), Isochrysis galbana Parke, Nannochloropsis oculata (Droop) D.J.Hibberd, Phaeodactylum tricornutum Bohlin, Porphyridium cruentum (S.F.Gray) Nägeli (Porphyridium purpureum (Bory de Saint-Vincent) K.M.Drew & R.Ross). Especially in the process of crop production to be economical during the harvesting clustering methods and studies are carried out at different wavelengths of light. Recently, the potential of microalgae as a renewable and non-toxic source of energy has been shown for the production of biofuels. Especially, the studies on the stress factors triggering the increase of the lipid content of algae, which is also a raw material for biodiesel, have been continuing. Moreover, the use of macroalgae Ulva rigida C.Agardh ve Gracilaria verrucosa (Hudson) Papenfuss( longissima (S.G.Gmelin) M.Steentoft, L.M.Irvine & W.F.Farnham) as an organic fertilizer and in hydroponic systems have been studied. Keywords: Algal biotechnology, microalgal metabolites, algal fertilizer Özet Günümüzde mikroalgal biyoteknoloji alanýnda çalýþmalar daha çok algal biyomastan kýymetli metabolitleri ticari olarak üretmek için verimli alg kültür teknolojileri üzerine yönelmiþtir. Algler, hücre içinde depoladýklarý deðerli metabolitleri sayesinde;gýda desteði ve saðlýk koruyucu, hayvan yemi, toprak yapýsýný iyileþtirici özellikleri nedeniyle gübre olarak, doðal gýda boyasý, kozmetik sanayinde kullanýmlarý gibi farklý alanlarda kullanýlabildikleri gibi, metal baðlama yetenekleri sayesinde atýk su arýtýmýnda kullanýlabilirler. EgeÜniversitesi, Çukurova Üniversitesi ve Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi'nde algal biyoteknoloji alanýnda, Spirulina (Arthrospira) platensis (Nordstedt) Gomont) Haematococcus pluvialis Flotow, Chlorella vulgaris Beyerinck (Beijerinck), Isochrysis galbana Parke, Nannochloropsis oculata (Droop) D.J.Hibberd, Phaeodactylum tricornutum Bohlin, Porphyridium cruentum (S.F.Gray) Nägeli (Porphyridium purpureum (Bory de Saint-Vincent) K.M.Drew & R.Ross) türlerinden ARA (arachidonic asit) ve EPA (eicosapentaenoic asit) gibi yað asitleri, fikosiyanin, fikoeritrin, astaksantin gibi pigment maddeleri ve polisakkarit üretimi üzerine çeþitli araþtýrmalar yürütülmektedir. Özellikle gerçekleþtirilen üretimin ekonomik olmasý amacýyla hasat iþleminde kümeleþtirme yöntemleri ve farklý dalga boylarýnda aydýnlatma üzerine de çalýþmalar yapýlmaktadýr. Son yýllarda, mikroalglerin yenilenebilir ve toksik olmayan bir enerji kaynaðý olan biyo-yakýt üretimindeki potansiyeli de gösterilmiþtir. Özellikle biyodizel için bir hammadde olan yað içeriðinin alglerde arttýrýlmasýný uyaran stres koþullarý üzerine araþtýrmalar devam etmektedir. Ayrýca, makroalglerden Ulva rigida C.Agardh ve Gracilaria verrucosa (Hudson) Papenfuss (longissima (S.G.Gmelin) M.Steentoft, L.M.Irvine & W.F.Farnham)'un organik gübre olarak ve hidroponik sistemde kullanýmlarý da araþtýrýlmaktadýr. Anahtar Kelimeler:Algal biyoteknoloji, mikroalgal metabolitler, algal gübre. © Su Ürünleri Merkez Arastýrma Enstitüsü Müdürlügü, Trabzon 22 Gökpýnar vd. / Yunus Arþ. Bül. 2013 (4): 21-26 Giriþ Deniz ve göllerde birincil üreticiler olarak ilk organik maddeyi üreten mikroalgler, hücreleri içerisindeki deðerli metabolitleri nedeniyle, destek gýda olarak deðerlendirilmelerinin yaný sýra, içerdikleri pigmentleri, yaðlarý, yað asitleri, polisakkaritleri ile baðýþýklýðý güçlendirici özellikleri sayesinde antioksidan olarak tüketilmektedirler. Yýl boyu kültüre alýnabilmeleri, tarýma uygun olmayan alanlarda üretilebilmeleri, suyu ve güneþ enerjisini en verimli kullanan sistemler olmalarý nedeniyle son yýllarda, enerji kaynaðý ve gübre olarak, yem hammaddesi ve su arýtýmý gibi alanlarda deðerlendirilmek üzere kütlesel üretimleri konusunda çalýþmalar hýz kazanmýþtýr. Ege Üniversitesi, Çukurova Üniversitesi ve Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Su Ürünleri Fakültelerinde mikroalgal biyoteknoloji alanýnda yürütülen araþtýrmalarýn özeti olarak hazýrlanmýþ olan bu makale Ülkemizde bu alandaki çalýþmalar hakkýnda bilgilendirme amacýyla hazýrlanmýþtýr. Ülkemizde ilk mikroalg kültür çalýþmasý P. tricornutum ile baþlamýþtýr (Gökpýnar, 1980). Yüksek yoðunluklu dýþarý mikroalg kültür çalýþmasý ise P. cruentum'la ince cam panel fotobiyoreaktörde gerçekleþtirilmiþtir (Gökpý-nar ve Durmaz, 2001). Ülkemizde Spirulina'nýn besleyici özelliklerine ve üretimine ilk defa yaklaþýk 23 yýl önce dikkat çekilmiþ (Cirik, 1989) ve Ege Üniversitesi bünyesinde gerçekleþtirilen çalýþmalar neticesinde 2000'li yýllarýn baþýnda ülkemizde Spirulina'nýn ilk defa havuzlarda üretimi Üniversite-Sanayi iþbirliði çerçevesinde gerçekleþtirilmiþtir. Takip eden yýllarda Çukurova ve Çanakkale Onsekiz Mart Üniversiteleri tarafýndan Spirulina üretimi büyük ölçeklerde gerçekleþtirilmiþ ve bu konuda çeþitli bilimsel ve eðitsel aktiviteler devam etmiþtir. Çukurova Üniversitesinde faaliyet gösteren Üniversite Sanayi Ortak Araþtýrma Merkezi ile 2005 yýlýnda, Avrupa Birliði, Aktif Ýþgücü Programlarý Projesi (AÝPP) kapsamýnda desteklenen, ÝÞKUR yönetiminde “Spirulina Üretimi ve Pazarlamasý Eðitimi” projesi yürütülmüþtür. S. platensis'in serada, dýþarýda yapýlan kültürlerinde ortam faktörlerinin ürün verimliliði, protein miktarý ve aminoasit bileþimi üzerine etkileri” konulu çalýþmada yýl içerisinde mevsime baðlý sýcaklýk ve ýþýk yoðunluðundaki deðiþimlerin, ürün verimliliði ve besin kalitesi üzerine olan etkisi araþtýrýlmýþtýr. Araþtýrma sonuçlarý Çukurova Bölgesi iklim koþullarýnýn Spirulina ürün verimliliði ve besin kalitesi açýsýndan son derece uygun olduðunu göstermiþtir (Iþýk vd., 2006; Hýzarcý vd., 2009). Çukurova Üniversitesi'nde yürütülen bir baþka çalýþmada Spirulina'da bulunan deðerli pigment fikosiyanin ile ilgili “Çevre koþullarýnýn S. platensis'deki fikosiyanin miktarýna Etkisi” araþtýrýlmýþtýr. Mavi renkli fikosiyanin gýda, ilaç ve kozmetik sanayilerinde doðal bir pigment olarak pazar bulmaktadýr (Oguz vd., 2011). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesinde algal biyoteknoloji konusundaki çalýþmalar aðýrlýklý olarak 2004 yýlýnda baþlamýþtýr. Mikroalglerin havuzlarda üretim çalýþmalarýna ise 2005 yýlýnýn Eylül ayýnda S. platensis ile baþlanmýþtýr. Her biri yaklaþýk 15 m2 yüzey alanýna sahip iki adet üretim havuzunda gerçekleþtirilen Spirulina üretimi, tüm yýl boyunca kesintisiz olarak bir sera içerisinde sürdürülmüþtür. Gökpýnar vd. / Yunus Arþ. Bül. 2013 (4): 21-26 ÇOMÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi'nde, “N. oculata'nýn LED Lambalar ile Büyüme ve Yað Biriktirme özelliklerinin Belirlenmesi” baþlýklý çalýþma, farklý renkte aydýnlatmalý LED lambalar ile gerçekleþtirmiþ ve sonuç olarak özellikle mavi ýþýðýn Nannochloropsis oculata'nýn büyümesinde diðer renklere göre daha etkin olduðu görülmüþtür (Kural, 2013). Ülkemizde H. pluvialis üzerine gerçekleþtirilen ilk çalýþmalar, 50 litrelik tüp biyoreaktörlerde Ýtalya'da yapýlan denemelerle baþlamýþ ve hücrelerin 4 gün içinde kuru aðýrlýðýnýn %3.2'si oranýnda astaksantin biriktirdiði belirlenmiþtir (Göksan, 2003). ÇOMÜ Su Ürünleri Fakültesi'nin karotenoidler üzerine çalýþmalarý, 2004 yýlýnda Haematococcus'un vejetatif büyümesi üzerine gerçekleþtirilen “H. pluvialis'in büyük ölçekli vejetatif kültürlerinin optimizasyonu” baþlýklý Bilimsel Araþtýrma Projesi ile baþlamýþtýr. Yürütülen proje kapsamýnda, H. pluvialis'in Ülkemizde ilk defa büyük ölçeklerde üretimi 2007 yýlýnýn Aðustos ayýnda ÇOMÜ'de gerçekleþtirilmiþtir. Dýþarý ortamda yürütülen denemede hücreler kuru aðýrlýðýnýn yaklaþýk %2.5'i oranýnda astaksantin biriktirmiþtir. Güneþ ýþýðýndan baðýmsýz olarak, üretimin yýl boyunca devam etmesine olanak saðlayacak laboratuvar çalýþmalarýnda ise hücrelerde %4'e yakýn bir oranda astaksantin birikimi saðlanmýþtýr (Göksan, 2007). Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi'nde, H. pluvialis'ten astaksantin üretimi konusunda yürütülen çalýþmada, güçlü bir antioksidan olarak bilinen astaksantinin %3.60 oranýnda üretilmesi saðlanmýþ bunun -2 -1 için 379 µmol photon m s aydýnlanma þiddeti ve 24ºC sýcaklýk, havalandýrma ve karýþtýrma ile birlikte kültürlere uygulanmýþtýr (Köksal vd., 2012). 23 Hücre içinde biriktirmiþ olduðu ARA (arachidonic asit) ve EPA (eicosapentaenoic asit) yað asitleri, pigment maddeleri (fikoeritrin) ve sülfatlý polisakkaritler nedeniyle Porphyridium sp. mikroalgal biyoteknoloji alanýnda önemli türlerden biridir. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi'nde bu türün polisakkarit biriktirme özelliði ve büyük ölçeklerde üretimi çalýþýlmýþtýr (Özbaþ, 2008). Çukurova Üniversitesi'nde yürütülen bir baþka çalýþmada Begonia (B. emperflorens) bitkisinin büyütülmesinde S. platensis'in etkisi araþtýrýlmýþ, S. platensis içeren gruplarda yaprak büyüklüðünün daha fazla artýþ gösterdiði belirlenmiþtir (Mendi vd., 2009). Alglerin bitki beslenmesindeki olumlu etkileri pek çok araþtýrmaya konu olmuþtur. Çukurova Üniversitesi'nde “Su kültüründe yetiþtirilen kývýrcýk marul bitkisinde mikroalg (C. vulgaris) uygulamasýnýn etkileri” araþtýrýlmýþtýr. Yapýlan yaprak analizlerinde C. vulgaris eklenen marul bitkilerinde N, P, Ca, Mg, Na, Mn, Cu ve Zn beslenmesi bakýmýndan artýrýcý katkýlar saðlandýðý belirlenmiþtir (Ergün ve Daþgan, 2012). Çukurova Üniversitesi'nde “S. platensis hücrelerinden etkili sitoplazmik protein izolasyonunun araþtýrýlmasý” konulu Yüksek Lisans tez çalýþmasý yürütülmüþ, orijinal S. platensis hücreleri ile Spirulina/pBR325SLik rekombinant hücrelerinden etkili protein izolasyonu araþtýrýlmýþ, bu amaçla, farklý yöntemler denenmiþtir (Tekdal, 2009). Son yýllarda petrol fiyatlarýnýn sürekli artmasý ve fosil yakýt kullanýmýnýn küresel ýsýnmayý artýrmasý, dikkatlerin yenilenebilir enerji kaynaklarý (biyo-yakýtlar) üzerine çevrilmesine neden olmuþtur. Mikroalglerin yað içeriðinin ve biyodizel elde edilme olanaklarýnýn araþtýrýlmasý konusunda çeþitli araþtýrmalar ve projeler yapýlmaktadýr. 24 Gökpýnar vd. / Yunus Arþ. Bül. 2013 (4): 21-26 Çukurova Üniversitesi'nde Yeþil alg C. vulgaris'in yað miktarýný artýrma olanaklarýnýn araþtýrýldýðý tez çalýþmasýnda, Yüksek Lisans öðrencisi Yasemin Bulut, “Kontrollü koþullarda besin eksikliði ve farklý azot kaynaklarýnýn C. vulgaris türünde yað içeriði ve protein miktarýna etkilerini çalýþmýþtýr. Laboratuar koþullarýnda yürütülen çalýþmada %50 ve %100 Azot eksikliðinin yaný sýra, %50 Fosfor+%50 Azot, %50 Fosfor eksikliði ve Nitrit eklemesi muameleleri uygulanmýþtýr. En yüksek yað içeriði %100Azot eksikliði uygulanan grupta saptanmýþ olup protein ve yað deðerleri sýrasý ile %13.01, %35.59 olarak belirlemiþtir (Bulut vd., 2011). Çukurova Üniversitesi'nde, “Fotobiyoreaktör Sistemde Yeþil Alg C. vulgaris kültürü ve yað içeriði” konulu proje çalýþmasýnda dýþarý ortamda, Çukurova bölgesi mevcut iklim koþullarýnda C. vulgaris'ten ortalama günde 0.5 gl-1 kuru madde ile %35-38 oranýnda yað elde edilmiþtir. Söz konusu yaðýn, günlük olarak elde edilebilecek olmasý, yað bitkilerine göre önemli bir avantajdýr (Uslu vd., 2013). Çukurova Üniversitesi'nde I. affinis galbana (Prymnesiophyceae), P. tricornutum (Bacillariophyceae) ve P. cruentum (Rhodellophyceae) türlerinde azot sýnýrlamasýnýn büyüme, lipid ve klorofil a içerikleri üzerine etkisi araþtýrýlmýþtýr. Çalýþmada azot sýnýrlamasýnýn I. affinis galbana ve P. tricornutum'da lipid içeriðinin yükselmesine sebep olduðu saptanmýþ, %50 Azot eksiltmesi ile I. affinis -1 galbana'da %30.91 lipid ve 0.755±0.03 gl biyomas, P. tricornutum'da %30.18 lipid ve 0.978±0.02 gl-1 biyomas belirlenmiþtir (Uslu vd., 2012). Mikroalg hücrelerinin, inorganik maddeleri kullanarak yaþamlarýný sürdürmesi esasý ile atýksu arýtýmýnda kullanýlabilmeleri, ilk kulla- ným alanlarýndan biridir. Çukurova Üniversitesi'nde yürütülen çalýþmada “S. platensis'in Cr(III) ve Zn(II) iyonlarýný baðlama kapasitesi” belirlenmeye çalýþýlmýþtýr (Çölkesen, 2010). S. platensis favori türümüz olup son derece dayanýklý bir tür olmasý, hasatýnýn kolay ve düþük maliyetli olmasý ve bulaþma riskinin çok zayýf olmasý, tercih için önemli nedenlerdir. Akdeniz iklim koþullarýnda, özellikle sera içerisinde üretimi hemen hemen yýl boyunca yapýlabilir. Spirulina'dan %17 yað -1 ile birlikte günde 1 gl kuru madde elde edilebilmektedir (Uslu vd., 2011). Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi'nde “Ýzmir Körfezi'nden toplanan bazý deniz yosunlarýnýn organik gübre yapýmýnda kullanýmý ”konusunda yürütülen araþtýrma kapsamýnda Ýzmir Büyükþehir Belediyesi tarafýndan toplatýlan makro-alglerin organik gübre kaynaðý olarak kullaným olanaklarý araþtýrýlmýþtýr. Toplatýlan algler Ege Üniver-sitesi Su Ürünleri Fakültesi Urla yerleþkesinde yýkanýp kurutulduktan sonra Ziraat Fakültesi Bahçe bitkileri bölümünün uygulama serala-rýnda çeþitli bitkilerin büyümesi üzerinde denenmiþtir. Bu çalýþma ile Ýzmir körfezinde doðal populasyonlar oluþturan makro alglerin organik gübre kaynaðý olarak kullaným olanaklarý araþtýrýlmaktadýr (Önalan ve Gökpýnar, 2012). Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi'nde yürütülen bir baþka çalýþmada “Topraksýz Organik Tarýmda Deniz Yosunu Ulva rigida (Ulvaceae) Kullanýmý” araþtýrýlmýþtýr. Bu çalýþmada Izmir Büyükþehir Belediyesi tarafýndan toplatýlan ve çöpe atýlan makroskobik alglerden U. rigida'nýn topraksýz ve organik tarýmda alternatif gübre kaynaðý olarak kullanýlabilirliði araþtýrýlmýþtýr. Gökpýnar vd. / Yunus Arþ. Bül. 2013 (4): 21-26 Araþtýrma sonucunda, U. rigida, çiftlik gübresiyle eþ deðer sonuçlar göstermiþtir. Topraklý ve topraksýz tarýmda hedeflenen verim elde edilmiþtir. Çalýþma sonucunda U. rigida'nýn topraksýz ve organik tarýmdaki gübre ihtiyacýný karþýlayabileceði gösterilmiþtir (Gökpýnar vd., 2009). Mikroalglerin üretim maliyeti, mikron düzeydeki hücrelerin hasat edilmesindeki zorluklar nedeniyle karasal bitkilere göre daha yüksektir. Bu amaçla en yaygýn kullanýlan yöntem santrifüj tipte separatörlerin kullanýlmasýdýr. Fakat bu sistemlerin ilk yatýrým maliyetlerinin ve uzun çalýþma süreleri nedeniyle enerji sarfiyatýnýn yüksek olmasý, mikroalglerin üretim maliyetlerinin yüksek olmasýnda önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle kültürün bir ön yoðunlaþtýrma iþleminden geçirildikten sonra santrifüj edilmesi, üretim maliyetlerinin düþürülmesinde önemli katký saðlayacaktýr. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi'nde yürütülen, “N. oculata (Droop)'in Hasadýnda Kümeleþtirme Yöntemlerinin Etkinliði” konulu çalýþmada, polielektrolitler, pH, elektroflokülasyon ve ultrasonik flokülasyon gibi kümeleþtirme yöntemleri araþtýrlmýþtýr. Çalýþma sonucunda özellikle yüksek pH ve elektroflokülasyon yöntemlerinin baþarýlý bir þekilde uygulanabileceði sonucuna varýlmýþtýr (Uludüz, 2012). Kaynaklar Bulut Mutlu Y., Iþik, O., Uslu, L., Koç, K. ve Durmaz, Y. 2011. The Effects of Nitrogen and Phosporus Deficiencies and Nitrite Addition on the Lipid Content of Chlorella vulgaris (Chlorophyceae). African Journal of Biotechnology, Vol.10(3), pp. 453-456. DOI: 10.5897/AJB10.1390. Cirik, S.1989. Zengin Bir Bitkisel Gýda Spirulina. Tübitak Bilim ve Teknik Dergisi, Ankara: 22,257:19-20. Çölkesen Doðru, F. 2010. Spirulina platensis'in Cr (III) ve Zn (II) Ýyonlarýný Baðlama Kapasitesinin 25 Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Adana. Ergün, O. ve Daþgan, H.Y. 2012. Su kültüründe yetiþtirilen kývýrcýk marul bitkisinde mikroalg (Chlorella vulgaris) uygulamasýnýn etkileri. 9. Ulusal Sebze Sempozyumu, 12-14 Eylül 2012, Konya: Bildiri Kitabý sayfa: 330-335 Gökpýnar, Þ. 1980. Deniz Diatomu Phaeodactylum tricornutum BOHLIN'un kültürü üzerine gözlemler. TUBÝTAK VII. BilimKongresi, Kuþadasý, Aydýn: 827-840. Gökpýnar, Þ., Boran, G., Engin, Y.Ö., Ergürhan, E., Tenker, O. ve Aktaþ, B. 2009. Topraksýz Organik Tarýmda Deniz Yosunu Ulva rigida (Ulvaceae) Kullanýmý. XV. Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu, 01-04 Temmuz 2009, Rize. Gökpýnar, Þ. ve Durmaz, Y. 2001. Porphyridium cruentum'un ince cam panel fotobiyoreaktörlerde laboratuar dýþýnda yapýlan kültürleri. XI. Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu, Hatay: 2:786-792. Göksan, T. 2003. Haematococcus pluvialis Flotow'un (Chlorophyceae) laboratuvar ve dýþ ortam koþullarýnda kültürü sýrasýnda pigment kompozisyonu ve fotokimyasal parametrelerinde meydana gelen deðiþimler. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Ýzmir. Göksan, T. 2007. Haematococcus. pluvialis (Chlorophyceae)'ten Büyük Ölçekli Kültürlerde Astaksantin Pigmenti Üretimi. TUBÝTAK 104V060. Hýzarcý Uslu, L., Iþýk, O., Sayýn, S., Durmaz, Y., Göksan, T. ve Gökpýnar, Þ. 2009. The Effect of Temperature on Protein and Amino Acid Composition of Spirulina platensis. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, Vol:26, No:2, 139-142. Iþýk, O., Hizarci, L., Sayin, S., Gökpinar, Þ., Durmaz, Y. ve Göksan, T. 2006. The Effect of the Environmental Factors on the Vitamin C (Ascorbic Acid), E (Alpha-Tocopherol), âCarotene Contents and the Fatty Acid Composition of Spirulina platensis. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, Vol 23, No 3-4, 257261. Köksal, M., Iþik, O., Uslu, L. ve Mutlu, Y. 2012. Iþýk, Sýcaklýk, Besin Eksikliði Ve Havalandýrmanýn Haematococcus pluvialis Flotow'da Büyüme ve Astaksantin Miktarýna Etkisi. Journal of Fisheries Sciences, 6(4); 297-305. DOI: 10. 3153 /jfscom.akdeniz004. 26 Gökpýnar vd. / Yunus Arþ. Bül. 2013 (4): 21-26 Kural, Ö. 2013. Nannochloropsis oculata (Droop) Hibberd (Eustigmatophyceae)'in LED Lambalar ile Büyüme ve Yað Biriktirme Özelliklerinin Belirlenmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale. Mendi, Y.Y., Eldogan, S., Unek, C., Uslu, L., Torun, A., Curuk, P. ve Iþýk, O. 2009. The Usage of Spirulina on Acclimatization of Invitro Begonia (B. semperflorens) Plantlets, Prooceedings of the 23rd International Eucarpia Symposium Section Ornamentals,Colorful Breeding and Genetics, Acta Horticulturae, No. 836. Ed. J.M.van Tuyl. Netherlands Oguz, H., Iþýk, O., Uslu, L., Sayýn, S. ve Kargýn Yýlmaz, H. 2011. Çukurova Bölgesi (Adana-Türkiye) Ýklim Koþullarýnýn Spirulina platensis Cyanophyta)'in C-fikosiyanin Miktarýna Etkisi. Journal of Fisheries Sciences, 5(2); 146-152. Önalan, S.K. ve Gökpýnar, Þ. 2012. Ekmeklik Buðday (Bezostaya)'ýn Metabolik Özellikleri ve Büyüme Parametreleri Üzerine Organik Gübre Olarak Mikroskobik yosun (Nostoc sp.)'in Etkisi. Tagem, Organik Tarým Araþtýrmalarý Program Deðerlendirme Toplantýsý .19-21 Mart, Antalya. Özbaþ, B. 2008. Porphyridium cruentum (Rhodophyceae) Kültürlerinde Büyüme ve Biyokimyasal Kompozisyonda Meydana Gelen Deðiþimler. Çanakkale Onsekiz Mart Üniver- sitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale. Tekdal D. 2009.Spirulina platensis (Cyanophyta)'e Elektroporasyon Yolu Ýle Gen Aktarým Olanaklarýnýn Araþtýrýlmasý. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Adana. Uludüz, Ö. 2012. Nannochloropsis oculata (Droop) Hibberd (Eustigmatophyceae)'in Hasadýnda Kümeleþtirme Yöntemlerinin Etkinliði. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale. Uslu, L., Durmaz, Y., Iþýk, O., Mutlu, Y., Koç, K. ve Ak, B. 2013. Nitrogen Limitation Increases Lipid Content of Chlorella vulgaris at Photobioreactor System. Journal of Animal and Veterinary Advances, Vol.12(1), 51-57.DOI: 10.3923/javaa.2013.52.57. Uslu, L., Iþik, O., Koç, K., Göksan, T. 2011. The Effects of Nitrogen Deficiencies on the Lipid and Protein Contents of Spirulina platensis. African Journal of Biotechnology, Vol. 10(3), pp. 386-389. DOI: 10.5897/AJB10.1547. Uslu, L., Iþik, O., Mutlu, Y. 2012. Besleyici Element Kompozisyonundaki Deðiþikliklerin Mikroalglerde Lipid Ýçeriðine Etkisi. Journal of Fisheries Sciences, 6(3); 176-183. DOI: 10.3153/jfscom.2012021.