Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü
Transkript
Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü
TUAM-Ziraat Fakültesi Birimi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü 3.6. TARIMSAL YAPILAR VE SULAMA BÖLÜMÜ 3.6.1. TARIMSAL YAPILAR VE SULAMA ANABİLİM DALI Araştırma Adı : Arazi Tesviyesi Projelerinin Hazırlanmasında Coğrafi Bilgi Sisteminin Kullanım Olanakları Üzerine Bir Araştırma Araştırmanın Niteliği : Doktora Tezi-2004 Yürütücü Kuruluş (lar) : TUAM- Ziraat Fakültesi Birimi Varsa Destekleyen Kurum :- İşbirliği Yapan Kuruluş (lar) : Proje Yürütücüsü (leri) : Çiğdem DEMİRTAŞ*, Ali Osman DEMİR (Danışman) Yayınlandığı Yer :- Araştırma Özeti ve Uygulamaya Aktarılan Bulgular : En az toplam kazı miktarını veren optimum tesviye düzleminin(arazinin doğal eğimi) ve bu düzleme göre hesaplanacak kazı ve dolgunun Coğrafi Bilgi Sistemi(CBS) ortamında belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada arazi tesviyesi çalışmalarında kullanılan ölçüm değerlerinin; işlenebileceği, oluşturulan verilerin birbirleri ile ilişkilerinin sağlanabileceği ve sonuçta elde edilen verilen değerlendirilebilmesi amacıyla, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümünde bulunan Coğrafi Bilgi Sistemi donanım ve yazılım platformlarından yararlanılmıştır. Örnek alanların seçilmesi ve bilgisayar ortamına girilmesinin ardından kazı-dolgu oranları, kazı-dolgu hacimleri belirlenmiş, hacim dağıtım planı oluşturulmuştur. Sonuçların istatistiki değerlendirmeleri yapılmıştır. Anahtar Kelimeler : Arazi tesviyesi, en küçük kareler yöntemi, simetrik artıklar yöntemi, sabit hacim merkezi yöntemi, kazı-dolgu hacmi, coğrafi bilgi sistemi Haberleşme Adresi : *U. Ü. Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, Görükle Kampüsü, 16059, Bursa e-mail : *cidem@uludag.edu.tr 363 TUAM-Ziraat Fakültesi Birimi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Araştırma Adı : Arazi Toplulaştırmasında CBS Destekli Planlama Bilgi Sisteminin Geliştirilmesi Ve Planlama Verilerinin Analizi Araştırmanın Niteliği : Doktora Tezi-2002 Yürütücü Kuruluş(lar) : TUAM- Ziraat Fakültesi Birimi Varsa Destekleyen Kurum : TÜBİTAK İşbirliği Yapan Kuruluş(lar) :- Proje Yürütücüsü(leri) : Ş. Tülin AKKAYA ASLAN * , İsmet ARICI (Danışman) Yayınlandığı Yer : International Symposium on GIS, Semptember 23-26, 2002, Istanbul U.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi Sayı :17 Cilt :2 Araştırma Özeti ve Uygulamaya Aktarılan Bulgular : Bu çalışma ile, arazi toplulaştırma planlama çalışmaları sırasında köy grupları ya da havza bazında planlamaya konu olan temel bilgilerin bir sistematik içinde düzenlenmesini, bilgi girişini, düzeltme işlemlerinin yapılmasını ve bilgilerin birbiri ile ilişkilendirilmesini, gerekli sorgulama ve analizlerinin yapılmasını sağlayan bir bilgi sistemi(ARTOP Bilgi Sistemi) oluşturulmuştur. Oluşturulan bu bilgi sisteminde coğrafi bilgi sistemlerinin özellikleri ve yetenekleri kullanılmıştır. Oluşturulan bilgi sistemi, Köy Hizmetleri 17. Bölge Müdürlüğü’nce arazi toplulaştırma çalışmaları tamamlanmış olan, DSİ Bursa Karacabey Sulama Projesi altında kalan 16 köyün arazi toplulaştırma bilgileri kullanılarak sınanmıştır. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün arazi toplulaştırma planlama çalışmalarındaki analiz kriterleri esas alınarak elde edilen ve düzenlenen bilgiler köy ya da köy grupları bazında çeşitli yönleri ile değerlendirilmiştir. Böylece arazi toplulaştırmasının köy bazından kurtarılarak köy grubu ya da havza bazında yapılabilme olanağı yaratılmaya çalışılmıştır. Sistemin gerçek alanlarda kullanılması ile planlayıcılara, uygulayıcılara, kurum ve kuruluşlara büyük kolaylıklar sağlanması beklenmektedir Anahtar Kelimeler Haberleşme Adresi : Arazi toplulaştırma, GIS, ARTOP, planlama bilgileri : *U. Ü. Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, Görükle Kampüsü, 16059, Bursa e-mail : *akkaya@uludag.edu.tr 364 TUAM-Ziraat Fakültesi Birimi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Araştırma Adı : Bursa Bölgesi Damızlık Süt Sığırı İşletmeciliğine Uygun Soğuk Ahır Tiplerinin Geliştirilmesi Üzerine Bir Araştırma Araştırmanın Niteliği : Doktora Tezi-2004 Yürütücü Kuruluş(lar) : TUAM- Ziraat Fakültesi Birimi Varsa Destekleyen Kurum :- İşbirliği Yapan Kuruluş(lar) :- Proje Yürütücüsü(leri) : Erkan YASLIOĞLU*, İsmet ARICI (Danışman) Yayınlandığı Yer :- Araştırma Özeti ve Uygulamaya Aktarılan Bulgular : Bu çalışmada, ülkemiz damızlık süt sığırı yetiştiriciliğinde önemli bir yeri olan Bursa Bölgesi koşullarında soğuk ahırların uygulanabilirliği araştırılmış, bu amaçla 20 baş ve daha fazla süt sığırı olan ticari karakterli 33 işletme incelenmiştir. Bu işletmelerin, % 15’inde serbest açık, % 42’sinde bağlı duraklı ve % 43’ünde serbest duraklı ahır sistemleri kullanılmaktadır. Yapılan incelemeler sonucu yetiştiricilerin bakım ve besleme konusuna gösterdiği özeni barınak konusuna göstermediği, bazı işletme sahiplerinin kapasite artışı nedeniyle işgücünden daha iyi yararlanabilmek için bağlı duraklı ahırlarını serbest duraklı ahırlara dönüştürdükleri görülmüştür. Yapılan hesaplamalar sonucu havalandırma sistemlerinin, incelenen işletmelerden kapalı ahıra sahip olanların kış mevsiminde % 69’unda nem kontrolü, yaz mevsiminde % 71’inde de sıcaklık kontrolü için yetersiz olduğu görülmüştür. Bursa Bölgesi iklim koşullarında, soğuk ahır tipinde ahırların yapılabileceği, gerek yapılan değerlendirmeler, gerek ilgili kaynaklar gerekse bu tarzda yapılmış işletmelerde yapılan anket ve incelemeler sonunda ortaya konmuştur. Anahtar Kelimeler Haberleşme Adresi : Süt sığırı, soğuk ahır, serbest duraklı ahır, ahır iyileştirme, ahır maliyeti : *U. Ü. Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, Görükle Kampüsü, 16059, Bursa e-mail : *yasli@uludag.edu.tr 365 TUAM-Ziraat Fakültesi Birimi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Araştırma Adı : Bitki - İklim Modeli Dssat Kullanılarak Bursa’da Farklı Su Uygulama Düzeylerinin Analizi Araştırmanın Niteliği : Doktora Tezi-2005 Yürütücü Kuruluş(lar) : TUAM- Ziraat Fakültesi Birimi Varsa Destekleyen Kurum :- İşbirliği Yapan Kuruluş(lar) :- Proje Yürütücüsü(leri) : Arzu MOR*, Senih YAZGAN (Danışman) Yayınlandığı Yer :- Araştırma Özeti ve Uygulamaya Aktarılan Bulgular : Son yıllarda çok sayıda geliştirilen bitki – iklim modelleri aracılığıyla bitkisel üretime toprak, bitki ve atmosferik faktörlerin etkileri belirlenebilir. Günümüzde tarımsal üretime yönelik analiz çalışmalarında bitki – iklim modelleri mevcut ve olabilecek çevresel şartlar dikkate alınarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada, DSSAT V4 (Decision Support System for Agrotechnology Transfer Version 4) bitki – iklim modelinin, Bursa koşullarında Gönen, Pehlivan ve Köksal-2000 ekmeklik buğday çeşitlerine ait verim parametrelerinin tahminlenmesinde kullanım olanağı araştırılmıştır. Bu amaçla Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezi arazisinde 2001-2002 ve 2002-2003 buğday vejetasyon periyodunda kurulan tarla denemesinde anılan çeşitlere 0 mm, 25 mm, 50 mm ve 100 mm su uygulama düzeyleri denenmiştir. Modelin çalıştırılması için gerekli iklim verileri Bursa Meteoroloji Bölge Müdürlüğü gözlem istasyonundan alınmıştır. Denemede tane verimi, hasat indeksi, birim tane ağırlığı, vejetatif ağırlık ve biomas tahminlemesi yapılmış, arazi gözlemleriyle karşılaştırılmıştır. Denemenin ilk yılında ortalama model ve gerçek verim değerleri yüksek (6613 – 6240) olmakla birlikte ikinci yıl iklim ve arazi koşullarının etkisiyle model ve gerçek değerler (3517 – 3447) düşmüştür. Ayrıca tüm çeşitler için, ikinci yıl su uygulama düzeyleri arttıkça model tane verimini, hasat indeks değerini ve birim tane ağırlığını düşürmüştür. Her iki yılda da tane verimi, hasat indeksi, biomas ve vejetatif ağırlık değerleri gerçek değerlere yakın olduğundan, bu parametrelerin model ile tahmin edilebileceği; birim tane ağırlığının ise gerçek değerlerden düşük olması nedeniyle özellikle ikinci yıl, 50 mm ve 100 mm su uygulama düzeyleri için tahmin edilemeyeceği söylenebilir. Anahtar Kelimeler : Bitki – İklim Modeli, DSSAT, Buğday, Benzetim, Tarımsal Meteoroloji Haberleşme Adresi : *U. Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksek Okulu, Seracılık ve Süs Bitkileri Programları, Görükle Kampüsü, 16059, Bursa e-mail : *arzum@uludag.edu.tr 366 TUAM-Ziraat Fakültesi Birimi Araştırma Adı Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü : Çanakkale Koşullarında Farklı Su Uygulama Düzeylerinin Bodur Kiraz Yetiştiriciliğinde Verim Öncesi Vejetatif Gelişime ve Bitki Su Tüketimine Etkisinin Belirlenmesi Araştırmanın Niteliği : Yüksek Lisans Tezi-2003 Yürütücü Kuruluş(lar) : TUAM- Ziraat Fakültesi Birimi Varsa Destekleyen Kurum : Alara Tarım Ürünleri San. Tic. A.Ş. İşbirliği Yapan Kuruluş(lar) :- Proje Yürütücüsü(leri) : Burak Nazmi CANDOĞAN*, Senih YAZGAN (Danışman) Yayınlandığı Yer :- Araştırma Özeti ve Uygulamaya Aktarılan Bulgular : Araştırma, Çanakkale koşullarında farklı su uygulama düzeylerinin Gisela-5 bodur kiraz anacı üzerine aşılı Ziraat 900 kiraz çeşidi yetiştiriciliğinde verim öncesi vejetatif gelişime ve bitki su tüketimine etkisinin belirlenmesi amacıyla 2001 ve 2002 yılları arasında 2 yıl süreyle Alara Tarım Ürünleri San. Tic. A.Ş.’ nin 750 dekarlık Çanakkale/Bayramiç Kiraz Plantasyonu’ nda yürütülmüştür. Parsellere uygulanan sulama suyu miktarının belirlenmesinde A sınıfı buharlaşma kabından yararlanılmıştır. Her sulama aralığında oluşan toplam buharlaşma miktarı konulara göre 0.50, 0.75, 1.00, 1.25 ve 1.50 olarak belirlenen kap katsayılarıyla çarpılarak verilmesi gereken su miktarı belirlenmiştir. Her iki yıl için bitki vejetatif gelişim parametreleri ölçüm sonuçlarına göre yapılan varyans analizi sonuçlarında taç alanı dışındaki tüm parametrelerde konular arasında istatistiksel açıdan önemli farklılıklar olduğu saptanmıştır. Yapılan Duncan testi sonuçlarına göre K4 konusu (A sınıfı kaptan ölçülen buharlaşma miktarının % 125’ i kadar sulama suyu uygulama) en yüksek bitki boyu, en büyük gövde kesit alanı ve en büyük taç hacmi grubunu oluşturmuştur. İki yaşlı bodur kiraz ağaçlarına, K4 konusuna göre denemenin ilk yılında 864.7 mm sulama suyu uygulanmış ve mevsimlik su tüketimi 848.74 mm olmuştur. En yüksek aylık ort. bitki su tüketimi ise 257.32 mm ile Ağustos ayında meydana gelmiştir ve bu aya ait bitki katsayısı (kc) 1.58’ dir. Üç yaşlı bodur kiraz ağaçlarına ise, denemenin ikinci yılında 783.3 mm sulama suyu uygulanmış ve mevsimlik su tüketimi 839.18 mm bulunmuştur. Bu yıl için en yüksek aylık ort. bitki su tüketimi ise 254.82 mm ile Temmuz ayında meydana gelmiş ve bu aya ait bitki katsayısı (kc) 1.48’ dir. Anahtar Kelimeler : Kiraz sulaması, farklı su uygulama düzeyleri, vejetatif gelişim parametreleri, bitki su tüketimi, buharlaşma kabı Haberleşme Adresi : *U. Ü. Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, Görükle Kampüsü, 16059, Bursa e-mail : *bncandogan@uludag.edu.tr 367 TUAM-Ziraat Fakültesi Birimi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Araştırma Adı : Arazi Toplulaştırma Planlama Çalışmalarında Uzaktan Algılama Tekniklerinden Yararlanma Olanakları Araştırmanın Niteliği : Yüksek Lisans Tezi-2002 Yürütücü Kuruluş(lar) : TUAM- Ziraat Fakültesi Birimi Varsa Destekleyen Kurum :- İşbirliği Yapan Kuruluş(lar) :- Proje Yürütücüsü(leri) : Müge KÖSEOĞLU*, Kemal Sulhi GÜNDOĞDU (Danışman) Yayınlandığı Yer : Ulud.Üniv. Zir. Fak. Dergisi, 18(1), 45-56, 2004 Araştırma Özeti ve Uygulamaya Aktarılan Bulgular : Günümüzde hızla gelişen teknolojiye paralel olarak gelişen coğrafi bilgi sistemleri ve uzaktan algılama teknolojilerinin beraber kullanılması sonucu, gerekli olan planlama verilerine kısa sürede ulaşmak mümkündür. Arazi toplulaştırma çalışmalarında kullanılacak yüksek yersel çözünürlüğe sahip uydu görüntüleriyle uzaktan algılama tekniği, geniş alanlar hakkında objektif ve geleneksel yöntemlere göre daha düşük maliyetle veri elde etme olanağı sağlamaktadır. Bu bağlamda, geniş alanlar kaplayan uydu görüntülerinin kullanıldığı uzaktan algılama tekniği, özellikle havza bazında uygulanacak olan arazi toplulaştırma projelerinde kullanımı daha ekonomik ve etkin olacaktır. Bu çalışmada, arazi toplulaştırması çalışmalarının önemli aşamalarından birini oluşturan planlama çalışmalarının yürütülmesinde gereksinim duyulan planlama verilerinin, uzaktan algılama teknikleriyle elde edilebilirliği araştırılmıştır. Çalışma, Bursa-Karacabey İlçesi, Eskisarıbey – Yenisarıbey – Ortasarıbey ve Sazlıca köylerinde yürütülmüş ve örnek alanı kapsayan 06.08.1998 tarihli Landsat 5 TM uydu görüntüsü kullanılmıştır. Planlama verilerinin uydu görüntüsü üzerinde belirlenebilmesi için ERDAS-Imagine görüntü işleme programında gözle yorumlama, kontrollü sınıflandırma ve kontrolsüz sınıflandırma yöntemleri kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, örnek olarak alınan alanın arazi kullanım durumu, doğal kaynakları, yerleşim yerleri tespit edilebilmiştir. Buna karşın yol, sulama-drenaj sistemi ve arazi parçalılığı gibi planlama bilgileri, kullanılan uydu görüntüsünün yersel çözünürlüğünün düşük olmasından dolayı; sorunlu alanlar ile toprak etüd haritası ise yeterli arazi çalışması yapılamadığından elde edilememiştir. Anahtar Kelimeler : Arazi toplulaştırması, planlama çalışması, coğrafi bilgi sistemi (CBS), uzaktan algılama Haberleşme Adresi : *U. Ü. Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, Görükle Kampüsü, 16059, Bursa e-mail : *muge@uludag.edu.tr 368 TUAM-Ziraat Fakültesi Birimi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Araştırma Adı : Arazi Toplulaştırmanın Kırsal Çevrenin Geliştirilmesindeki Yeri ve Doğancı Köyü Örneği Araştırmanın Niteliği : Yüksek Lisans Tezi-2004 Yürütücü Kuruluş(lar) : TUAM- Ziraat Fakültesi Birimi Varsa Destekleyen Kurum :- İşbirliği Yapan Kuruluş(lar) :- Proje Yürütücüsü(leri) : Betül GÖÇMEN, İsmet ARICI* (Danışman) Yayınlandığı Yer :- Araştırma Özeti ve Uygulamaya Aktarılan Bulgular : Günümüzde çevresel değerlerin ön plana çıktığı ve sürdürülebilir kalkınmanın teşvik edildiği bir gerçektir. Özellikle hazırlanan kentsel ve kırsal projelerin, çevreye olan zararlarının minimum olmasına çalışılmaktadır. Kırsal alana yönelik hazırlanan projeler çok çeşitli olup ekonomik, ekolojik ve sosyolojik açıdan en etkili olanları toplulaştırma ve sulama projeleridir. Bu projelerin ana amacı, tarımsal üretimi arttırmak olsada son yıllarda değişen değerler ve çevre boyutunun ön plana çıkmasıyla, bu projeler, kırsal alanın korunması ve geliştirilmesinde bir fırsat olarak kabul edilmektedir. Söz konusu bu projelerin, kısa ve orta vadede ortaya çıkan ve telafisi mümkün olmayan çevresel zararlarının önlenmesi için tedbirlerin alınması şarttır. Dolayısı ile arazi mülkiyetine müdahale de bulunularak kırsal alanın, yeniden düzenlenmesine fırsat veren arazi toplulaştırma projeleri ile kırsal görünümün ve doğal yapının korunması ve geliştirilmesi mümkün olmaktadır. Ayrıca toplulaştırma projeleri, sulama, drenaj ve gölet inşası gibi bir çok projenin alt yapısını oluşturarak ve daha sağlıklı bir kırsal çevre yaratılmasına imkan tanımaktadır. Bu araştırmada, doğal denge ve kırsal görünümün korunması ve geliştirilmesi amacı gözetilerek Bursa-Osmangazi-Doğancı köyü’ne ilişkin alternatif bir toplulaştırma ve sulama projesi hazırlanmıştır. Toplulaştırma projesiyle birlikte sulama projesinin hazırlanması ise, planlama aşamasında daha kolay karar verebilmeyi sağlamıştır. Bu projelerin sonuçları, aynı alanda çalışmalarını yürüten Köy Hizmetleri 17. Bölge Müdürlüğü’nce uygulanan arazi toplulaştırma ve sulama projeleri sonuçları ile karşılaştırılmıştır. Proje sonuçlarına göre yapılan bu karşılaştırma sonucunda, kısal görünümü ve doğal dengeyi bozmadan da tarımsal projeleri hayata geçirebilmek mümkün olabilmektedir. Çalışmanın, daha çevreci tarımsal projeler ve özellikle de çevre tahribine neden olmayan, doğal elemanların ve kırsal görünümün korunması ve geliştirilmesinde bir araç olmayıp amaç haline gelen toplulaştırma projelerinin yaratılmasına örnek olması beklenmektedir. Anahtar Kelimeler Haberleşme Adresi : Arazi toplulaştırması, sulama projeleri, kırsal görünümün planlanması, kırsal alanın geliştirilmesi, biyotop ağı : *U. Ü. Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, Görükle Kampüsü, 16059, Bursa e-mail : *arici@uludag.edu.tr 369 TUAM-Ziraat Fakültesi Birimi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Araştırma Adı : Mustafakemalpaşa Sulama Projesinde Yönetim Devir Programının Değerlendirilmesi Araştırmanın Niteliği : Yüksek Lisans Tezi-2004 Yürütücü Kuruluş(lar) : TUAM- Ziraat Fakültesi Birimi Varsa Destekleyen Kurum :- İşbirliği Yapan Kuruluş(lar) : Mustafakemalpaşa Sulama Birliği Proje Yürütücüsü(leri) : Hayrettin KUŞÇU*, Abdurrahim KORUKÇU (Danışman) Yayınlandığı Yer :- Araştırma Özeti ve Uygulamaya Aktarılan Bulgular : Türkiye’de sulama yönetimine çiftçi katılımını sağlamayı ve devletin işletme aşamasındaki mali yükünü azaltmayı amaçlayan sulama yönetim devir programlarına, 1993 yılından itibaren hız verilmiştir. Bu çalışmada, yönetimi, 1997 yılında Devlet Su İşleri’nden Mustafakemalpaşa Ova Köyleri Sulama Birliği’ne devredilen, Bursa-Mustafakemalpaşa Sulaması’nın yönetim devir programı; su kullanım, tarımsal, çevresel, sosyal ve ekonomik durumu ortaya koyan göstergelerle değerlendirilmiştir. Bu göstergelerin belirlenmesinde, çiftçilerle karşılıklı görüşme yoluyla yapılan anketlerden ve Devlet Su İşlerinin yıllar genelinde yapmış olduğu ölçümlerden yararlanılmıştır. Sonuç olarak, yönetime çiftçi katılımının kısmen sağlandığı, çiftçilerin büyük bir bölümünün, sulama yönetim devrini benimsemedikleri ortaya çıkmıştır. Buna karşın, Devlet Su İşleri’nin, işletme, bakım ve yönetim hizmetlerindeki giderlerinin büyük ölçüde azaldığı belirlenmiştir. Sulama yönetim devir programının, su kullanım etkinliği göstergelerinden su temin oranı, su dağıtım performansı göstergelerinden yeterlilik, eşitlik, güvenilirlik ve sulama zamanlamasının uygunluğu üzerinde önemli bir etkisinin olmadığı, sulama ve drenaj kanallarının bakım ve onarım konularında ise olumsuz bir etkisi olduğu sonucuna varılmıştır. Sulama yönetim devrinin, tarımsal ve çevresel etkinlik üzerinde önemli bir etkisi saptanamamıştır. Anahtar Kelimeler : Sulama yönetimi, sulama yönetim devri, sulama sistem performansı, sulama birlikleri, su kullanım etkinliği Haberleşme Adresi : *U. Ü. Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, Görükle Kampüsü, 16059, Bursa e-mail : *kuscu@uludag.edu.tr 370 TUAM-Ziraat Fakültesi Birimi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Araştırma Adı : Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Hayvancılık Ünitesi Yumurta Tavuğu Kümesinin Yapısal Sorunları ve Kümes İçi Çevre Koşullarının Yeterliliği Üzerine Bir Araştırma Araştırmanın Niteliği : Yüksek Lisans Tezi-2004 Yürütücü Kuruluş(lar) : TUAM- Ziraat Fakültesi Birimi Varsa Destekleyen Kurum :- İşbirliği Yapan Kuruluş(lar) :- Proje Yürütücüsü(leri) : İlker KILIÇ*, Ercan ŞİMŞEK (Danışman) Yayınlandığı Yer : Indian Veterinary Journal Araştırma Özeti ve Uygulamaya Aktarılan Bulgular : Bu araştırma, Uludağ Üniversitesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma merkezi Hayvancılık Ünitesindeki bulunan 5400 kapasiteli yumurta tavuğu kümesinde yapılmıştır. Çalışma, kümesin yapısal sorunları ve iç ortam koşullarının yeterliliğini belirlemeye yönelik olarak yaz, geçiş ve kış mevsimi olmak üzere üç dönemde yürütülmüştür. Bu amaçla, kümes içerisinde koridor ve katlar düzeyinde bir deneme düzeni kurularak, sıcaklık ve nem sürekli biçimde ve belirli zamanlarda ölçülmüştür. Ayrıca, kümes iç ortam çevre koşullarının yeterliliğine ilişkin bir başka gösterge olan yumurta kalite özellikleri de, deneme desenine uygun biçimde toplanan yumurtaların incelenmesiyle belirlenmiştir. Çalışma sonucunda, elde edilen verilere dayanılarak belirlenen sorunlara yönelik çözüm önerileri geliştirilmiştir. Kümeste yapılan ölçümlere göre; dönemsel ortalama günlük sıcaklık ve bağıl nem değerleri sırasıyla, yaz mevsiminde 31 oC ve % 44, geçiş mevsiminde 18 oC ve % 58 ve kış mevsiminde 16 oC ve % 86’dır. Kümes içerisinde gerçekleşen havalandırma miktarı, yaz döneminde tavuk başına 8 m3/h, geçiş mevsiminde 4.3 m3/h ve kış döneminde 1.02 m3/h olarak hesaplanmıştır. Çalışma başlangıcında yumurta ağırlığı 57.13 g, şekil indeksi % 77.60, kabuk kalınlığı 0.33 mm, ak indeksi % 11.09, sarı indeksi % 47.42 ve Haugh birimi 90.73 olarak ölçülmüştür. Çalışma sonunda ise, yumurta ağırlığı 66.58 g, şekil indeksi % 75.15, kabuk kalınlığı 0.30 mm, ak indeksi % 3.83, sarı indeksi % 45.52 ve Haugh birimi 64.49 olarak gerçekleşmiştir. Anahtar Kelimeler Haberleşme Adresi : Yumurta Tavuğu, Yumurta Tavuğu Kümesi, Kümes İçi Çevre Koşulları, Yumurta Kalite Özellikleri, Alternatif Sistemler : *U. Ü. Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, Görükle Kampüsü, 16059, Bursa e-mail : *ikilic@uludag.edu.tr 371 TUAM-Ziraat Fakültesi Birimi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Araştırma Adı : Mikroklima Özelliği Taşıyan Alanlarda Sera Modellerinin Geliştirilmesi Üzerine Bir Araştırma – Söğüt İlçesi Çatı Beldesi Uygulama Örneği Araştırmanın Niteliği : Yüksek Lisans Tezi-2003 Yürütücü Kuruluş(lar) : TUAM- Ziraat Fakültesi Birimi Varsa Destekleyen Kurum :- İşbirliği Yapan Kuruluş(lar) :- Proje Yürütücüsü(leri) : İsmail ARAS*, Ercan ŞİMŞEK (Danışman) Yayınlandığı Yer :- Araştırma Özeti ve Uygulamaya Aktarılan Bulgular : Bu çalışma, mikroklima özelliği gösteren alanlarda uygun sera modellerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bilecik ili Çaltı beldesindeki, bitkisel üretim potansiyeli, üreticilerdeki eğilim, iklim koşulları ve mevcut sera varlığı araştırma materyalini oluşturmaktadır. Ülkemizde üretimde kullanılan birçok seranın yöresel iklim koşulları gözetilmeksizin ve herhangi bir yapısal analizi yapılmaksızın uygulandığı görülmektedir. Bunun sonucunda, sera yetiştiriciliğinde birçok sorunla karşılaşılmaktadır. Araştırmada, öncelikle bölgenin iklim karakterine uygun yakın çevredeki meteoroloji istasyonu kayıtlarından yararlanılarak Arcview paket programı aracılığıyla Çaltı bölgesinin iklimsel özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Çaltı bölgesinin iklim özelliğine, yetiştirilen bitki desene ve arazi yapısına uygun biçimde 4 adet sera modeli tasarlanmıştır. Boyutları belirlenen sera modellerinin yapısal analizleri, SAP 2000 paket programı ile yapılıp, TSE standartlarına göre taşıyıcı sistem kesitleri belirlenmiştir. Her bir sera modelinin birim maliyetleri hesaplanmıştır. Anahtar Kelimeler : Sera, modelleme esasları, yapı elemanları, seralarda doğal havalandırma, statik analiz. Haberleşme Adresi : *U. Ü. Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, Görükle Kampüsü, 16059, Bursa e-mail: * aras008@hotmail.com 372 TUAM-Ziraat Fakültesi Birimi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Araştırma Adı : Sulama Proje Yönetimi Bilgi Sistemi ( SIMIS ) Modelinin Sulama Birliklerinde Kullanım Olanakları Üzerine Bir Araştırma Araştırmanın Niteliği : Yüksek Lisans Tezi-2002 Yürütücü Kuruluş(lar) : TUAM- Ziraat Fakültesi Birimi Varsa Destekleyen Kurum : Alara Tarım Ürünleri San. Tic. A.Ş. İşbirliği Yapan Kuruluş(lar) :- Proje Yürütücüsü(leri) : Eyüp Selim KÖKSAL, Ali Osman DEMİR* (Danışman) Yayınlandığı Yer : I. Ulusal Su Mühendisliği Sempozyumu 22-26 Eylül 2003 Araştırma Özeti ve Uygulamaya Aktarılan Bulgular : Sürekli nüfus artışına karşın, tüm doğal kaynaklar da olduğu gibi, su potansiyelinin sabit kalması suyun etkin bir biçimde kullanımını gündeme getirmektedir. Su en fazla tarım sektöründe kullanılmakta ve dünya gıda ihtiyacının önemli bir kısmı sulu tarım alanlarından karşılanmaktadır. Sulu tarımda birim alana üretimin maksimize edilmesi ve suyun etkin kullanımı, güçlü yönetim birimleri ile yönetim faaliyetlerini destekleyen ve kolaylaştıran araçlara bağlıdır. Sulama projelerinin sulama birliklerine devredilmesi ile faydalananların yönetimde yer almaları yönetim etkinliğini arttırmıştır. Sulama birlikleri gibi birimlerde yönetim faaliyetlerini kolaylaştıracak ve sistemli bir biçime dönüştürecek araçların başında bilgisayarlar gelmektedir. Bu amaca yönelik yazılımlar giderek önem kazanmaktadır. Ancak, sulama proje yönetimine yönelik yazılımlarda henüz istenilen düzeye ulaşılamamıştır. Özellikle, yönetimin tüm faaliyetlerini kapsayan çok az sayıda yazılım mevcuttur. SIMIS bir sulama projesinin veri kümelerini idareci ve kullanıcıların yararına işleyen, projenin idari faaliyetlerine yönelik bilgi üreten ve bilgiyi depolayan, FAO tarafından geliştirilmiş bir karardestek yazılımıdır. Bu çalışmada, SIMIS Modeli Karacabey Pompaj Sulamasına ana kanal düzeyinde uygulanmıştır. Programa girilen verilere karşın bitki su gereksinimleri, sulama programları, proje bileşenleri su gereksinimleri, su dağıtım programları ve su ücretlerine ilişkin sulama projelerinin yönetiminde temel olan bilgiler elde edilmiştir. Elde edilen bu bilgilerin ülkemiz sulama birliklerinde uygulanabilirliği tartışılmıştır. Anahtar Kelimeler Haberleşme Adresi : Sulama, su yönetimi, bitki su gereksinimi, su dağıtımı, su ücreti, sulama programı, sulama planı : *U. Ü. Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, Görükle Kampüsü, 16059, Bursa e-mail : *aodemir@uludag.edu.tr 373 TUAM-Ziraat Fakültesi Birimi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Araştırma Adı : Coğrafi Bilgi Sistemi Desteği(GIS) ile Köy Grupları Bazında Arazi Toplulaştırması İçin Bilgi Sisteminin Oluşturulması Araştırmanın Niteliği : Bağımsız Araştırma Yürütücü Kuruluş(lar) : TUAM- Ziraat Fakültesi Birimi Varsa Destekleyen Kurum : TÜBİTAK İşbirliği Yapan Kuruluş(lar) :- Proje Yürütücüsü(leri) : İsmet ARICI*, Kemal Sulhi GÜNDOĞDU, Ş. Tülin AKKAYA ASLAN, Ertuğrul AKSOY, Senih YAZGAN,Turgut ÖZDEMİR, Derya ÜNAL Hidayet YERLİKAYA Yayınlandığı Yer : International Symposium on GIS, Semptember 23-26, 2002, Istanbul Araştırma Özeti ve Uygulamaya Aktarılan Bulgular : Arazi toplulaştırma çalışmalarının yürütülmesinde birçok sayısal, sayısal olmayan ve grafiksel bilgiler ile hızlı ve hatasız çalışmaya bu nedenle de bilgisayar ortamının yarattığı kolaylıklardan yararlanmaya gereksinim vardır. Ayrıca farklı disiplinlerin birlikte çalışma zorunlulukları bulunmaktadır. Türkiye’de bugüne kadar yapılan arazi toplulaştırma çalışmaları genel olarak köy bazında gerçekleştirilmiştir. Bu nedenle arazi toplulaştırmasından beklenen azami fayda sağlanamamış, çalışma alanları istenildiği gibi genişletilememiştir. Halbuki ülke genelinde arazi toplulaştırması yapılması zorunluluğu vardır. Arazi toplulaştırılmasının köy bazından çıkarak köy grupları ya da havza bazına yükseltilmesinde çeşitli yarar bulunmaktadır. Köy bazında yapılan çalışmalarda bile birçok bilgiye gereksinim duyan arazi toplulaştırma çalışmalarının köy grupları bazına çıkarılması durumunda daha geniş alanları içeren kapsamlı bilgiler ile bu bilgilerin toplulaştırmaya yönelik planlama ve projeleme çalışmalarına esas olacak biçimde düzenlendiği sistemli bir bilgi sistemine gereksinim vardır. Bu çalışma ile köy grupları ya da havza bazında arazi toplulaştırma uygulamasına olanak yaratmak, uygulayıcının planlama ve karar vermesini kolaylaştırmak, geniş ölçekli arazi toplulaştırmasının ve diğer elemanların planlama ve projelemesinde gereksinim duyulan bilgi sistemini oluşturmada coğrafi bilgi sisteminin yetenek ve özelliklerini kullanarak bir model oluşturmak amaçlanmıştır. Anahtar Kelimeler : Arazi toplulaştırma, köy grupları bazında planlama, temel bilgi sistemi, coğrafi bilgi sistemi Haberleşme Adresi : *U. Ü. Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, Görükle Kampüsü, 16059, Bursa e-mail : *arici@uludag.edu.tr 374 TUAM-Ziraat Fakültesi Birimi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Araştırma Adı : Sulama Projelerinde İzleme ve Değerlendirmeye Yönelik Temel Bilgi Sisteminin Oluşturulması Araştırmanın Niteliği : Bağımsız Araştırma Yürütücü Kuruluş(lar) : TUAM- Ziraat Fakültesi Birimi Varsa Destekleyen Kurum : DPT İşbirliği Yapan Kuruluş(lar) : DSİ Proje Yürütücüsü(leri) Yayınlandığı Yer : İsmet ARICI*, Abdurrahim KORUKÇU, Ali Osman DEMİR, Kemal S. GÜNDOĞDU, Senih YAZGAN, Hakan BÜYÜKCANGAZ, Ş.Tülin AKKAY ASLAN, Çiğdem DEMİRTAŞ, Vahap KATKAT, Ertuğrul AKSOY, Erkan REHBER, Sertaç GÖNENÇ, Şaban EFE : I. Ulusal Sulama Kongresi, 2001 3rd International Symposium on Sustainable Agro-Environmental Systems: New Technologies and Applications, 26-29 October 2002, Cairo-Egypt, 2. Ulusal Sulama Kongresi, 16-19 Ekim 2003, Kuşadası/Aydın Araştırma Özeti ve Uygulamaya Aktarılan Bulgular : Bilgi sistemi, düzenlenmiş bilgilerin bütünüdür. Başka bir deyişle insan, makine, bilgi ve program gibi elemanlar arasındaki ilişkinin belirli bir amaca ulaşmak üzere düzenlenmiş biçimidir. Sulama projelerinde izleme ve değerlendirmeye yönelik bilgi sistemi, proje alanındaki sistem planlamasından, sulu tarıma geçiş ve üretimin planlamasına kadar geniş bir yelpazeyi içine almaktadır. Bu alan içerisinde birbiriyle ilişkili yada bağımsız dinamik özellikli, zaman içerisinde değişebilir yada geliştirilebilir bir çok çalışma vardır. Sulama proje alanlarında tarımsal üretimin hedeflediği gibi gerçekleşmemesi, bir çok sorunun varlığı ve bunların kolay ulaşılabilecek biçimde toplanmaması, yenilenmesi ve değerlendirilmesi zorunluluğu temel bir bilgi sisteminin oluşturulması gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Diğer yandan bu çalışmalar bir çok kurum ve kuruluşu yada kişileri de ilgilendirmektedir. Bu kuruluşlar zaman zaman bu bilgilere ihtiyaç duymaktadır. Bu çalışma ile sulama proje alanlarında anılan bilgi gereksinimini karşılayan ve birçok alt programlar içeren bir temel bilgi sistemi oluşturulmuştur. Sulama projelerinin İzleme ve Değerlendirmesinde Temel Bilgi Sisteminin oluşturulmasına yönelik geliştirilen ve SUGIS olarak adlandırılan model, sulama projelerinin izlenmesi ve değerlendirilmesine yönelik, gelecekte planlanacak çalışmalara bilgi aktarabilen ve yıllık işletme ve bakım konularını kapsayan tüm bilgileri içermektedir. Anahtar Kelimeler Haberleşme Adresi : Coğrafi Bilgi Sistemi, izleme ve değerlendirme, SUGIS : *U. Ü. Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, Görükle Kampüsü, 16059, Bursa e-mail : *arici@uludag.edu.tr 375