Rapor : İndir
Transkript
Rapor : İndir
Raporlar ve Analizler Serisi T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİSektörel BAKANLIĞI Belge Başlığı ELEKTRONİK SEKTÖRÜ RAPORU (2012/1) SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi 1 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi İçindekiler Belge Başlığı ġekiller Listesi .............................................................................................................................. 3 Kısaltmalar Listesi........................................................................................................................ 3 YÖNETĠCĠ ÖZETĠ ...................................................................................................................... 4 1.SEKTÖRÜN GENEL DURUMU ............................................................................................. 4 1.1.Sektörün Dünya Ekonomisi ve AB Ülkelerindeki Durumu ................................................... 4 1.2.Sektörün Türkiye’deki Genel Durumu ................................................................................... 5 1.3.Sektörün Üretim Eğilimleri ve Üretilen BaĢlıca Ürünler ....................................................... 6 1.4.Sektörün Alt Sektörleri veEtkileĢim Halinde Olduğu BaĢlıca Sektörler ............................... 6 1.5.Sektörün Bölgesel Yapısı ve Kümelenmeler ......................................................................... 7 1.6.Sektörün ĠĢyeri Sayısı ve Ġstihdamı ........................................................................................ 7 1.7.Sektörün Üretim Değeri ......................................................................................................... 7 1.8.Sektörün Cirosu ...................................................................................................................... 8 1.9.Sektörün Katma Değeri .......................................................................................................... 8 1.10.Sektörün Ar-Ge Faaliyetleri ................................................................................................. 8 1.11.Sektörün DıĢ Ticareti ........................................................................................................... 8 1.12.Sektörün Maliyet BileĢenleri ................................................................................................ 9 1.13.Sektörün 2013-2023 Projeksiyonu ....................................................................................... 9 2. SEKTÖRÜN SON 6 AYLIK DEĞERLENDĠRĠLMESĠ ......................................................... 9 2.1. Sektörün Üretim Endeksi Değerlendirmesi........................................................................... 9 2.2. Sektörün Kapasite Kullanım Oranı Değerlendirmesi.......................................................... 10 2.3. Sektörün Ġhracat ve Ġthalat Değerlendirmesi ....................................................................... 10 2.4. Sektörün Ciro Endeksi Değerlendirmesi ............................................................................. 10 KAYNAKÇA ............................................................................................................................. 11 2 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Şekiller Listesi Belge Başlığı Grafik-1: Elektronik Sanayi Üretim, İthalat ve İhracat Değerleri (Milyar ABD Doları) ……….…... 5 Grafik-2: Elektronik Sektörü Alt Sektörlerinin Üretim Rakamları (Milyon ABD Doları)……….….. 5 Grafik-3: 2010 Yılı Elektronik Sektörü Alt Sektörlerinin Dış Ticareti (Milyon ABD Doları)………. 8 Grafik-4: Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı 2011 yılı Üretim Endeksi (2005=100) …………………………………………………………………………………………………………………………… 9 Grafik-5: Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı Kapasite Kullanım Oranı (Ağırlıklı Ortalama, Yüzde) ……………………………………………………………………………………………………………….. 10 Grafik-6: Aylık sanayi ve ciro endeksi(2005=100) ………………………………………………………………….10 Kısaltmalar Listesi AB ABD AR-GE DECT GSM İŞKUR LCD MEB PABX POS TCMB TESİD TÜİK TV ÜR-GE WTO Avrupa Birliği Amerika Birleşik Devletleri Araştırma Geliştirme Digital Enhanced Cordless Telecommunications (Geliştirilmiş Dijital Telsiz İletişimleri) Global System for Mobile Communications (Mobil İletişim İçin Küresel Sistem) Türkiye İş Kurumu Liquid Cyrstal Display (Sıvı Kristal Ekran) Milli Eğitim Bakanlığı Private Automatic Branch Exchange (Otomatik Özel Santral) Point of Sale (Satış Noktası) Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Türk Elektronik Sanayicileri Derneği Türkiye İstatistik Kurumu Televizyon Ürün Geliştirme World Trade Organisation (Dünya Ticaret Örgütü) 3 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi YÖNETİCİ ÖZETİ Belge Başlığı Ülkemiz elektronik sanayii 2010 yılında, 11,3 milyar ABD doları tutarında üretim, yaklaşık 45.000 kişilik istihdam, 5,6 milyar ABD dolarlık dışsatım hacmiyle reel sektörler arasında önemli bir yer işgal etmektedir. Sektörle ilgili mühendislik ve hizmet alanında da 18 milyar ABD doları iş hacmi ve 100.000 kişilik istihdam yaratılmıştır. Sektörde 2010 yılında Ar-Ge harcamaları yaklaşık 225 milyon dolar olup, toplam ciroya göre oranı yaklaşık % 2’dir. Türkiye genelinde bu oranın % 0,8 civarında olduğu düşünülürse elektronik sanayiinin Ar-Ge çalışmalarına verdiği önem ortaya çıkmaktadır. 2010 yılında üretim 11.287 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Üretimin %32,4’ü Tüketim Elektroniği, %18,7’si Telekomünikasyon Cihazları, %21’i Profesyonel ve Endüstriyel Cihazlar, %13,8’i Bilgisayar Cihazları, %8,4’ü Savunma Elektroniği ve %5,7’si Bileşenler altsektörü tarafından gerçekleştirilmiştir. 2010 yılında dışsatım rakamı 2009 yılına göre %14,3 oranında artmış ve 5.586 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Dışsatımın %33’ünü Tüketici Elektroniği, %16,5’ini Bileşenler, %34,6’sını Telekomünikasyon Cihazları, %13,8’ini Profesyonel ve Endüstriyel Cihazlar, %2,1’ini Bilgisayar Cihazları altsektörü gerçekleştirmektedir. Dışalım rakamı da 2009 yılına göre %18,7 oranında artarak 2009 yılında 12.227 milyon ABD doları iken 2010 yılında 14.511 milyon ABD doları olmuştur. Dışalımın %34,1’i Profesyonel ve Endüstriyel Cihazlar, %25’i Telekomünikasyon Cihazları, %19,4’ü Bilgisayar Cihazları, %11,3’ü Tüketim Elektroniği ve %10,1’i Bileşenler altsektörü tarafından yapılmaktadır. 1.SEKTÖRÜN GENEL DURUMU 1.1.Sektörün Dünya Ekonomisi ve AB Ülkelerindeki Durumu Dünyada elektronik sektörü, hızla büyüyen ve gelişen bir yapıya sahiptir. Elektronik sanayine öncelik veren bir politika izleyen ülkelerin, kısa sürede gelişmişlik düzeyinde önemli bir ilerleme kaydettiği görülmektedir. Malezya, Singapur, Güney Kore gibi ülkeler kalkınmalarını elektronik sektörüne yaptıkları ve yapılacak yatırımlara bağlamışlardır. Batı Avrupa ülkeleri Uzak Doğu ve Kuzey Amerika ile yarışta yine bu sektörü öne almışlardır. Özellikle, Finlandiya ve İsveç gibi ülkeler bu alanda çok başarılı örnekler sergilemişlerdir. Bu politikanın temelinde ise Ar-Ge’ye verilen önem ve destek yer almaktadır. Sektör, dünya üretim hacminde çalıştırdığı işçi sayısı, sanayinin tüm alanları üzerindeki etkisi nedeniyle dünyanın lider sanayilerinden biridir. Dünyanın önde gelen elektronik ihracatçı ülkeleri arasında Çin, ABD, Güney Kore, Hong Kong, Japonya, Almanya ve Singapur yer almaktadır. Dünyada elektronik ithalatında önemli ülkeler arasında Çin, ABD, Hong Kong, Almanya, Singapur, Japonya, İngiltere, Meksika ve Güney Kore yer almaktadır. 4 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörde üretim, yoğun olarak televizyon alıcılarında gerçekleşmekte olup, bu ürün Belgegrubunu Başlığı diğer tüketim cihazları izlemektedir. Geçmiş yıllarda televizyon sektöründe Avrupa’nın en önemli üretim üssü olan ülkemiz LCD ve plazma TV teknolojisine geçmede yaşadığı gecikme nedeniyle ciddi pazar kayıpları yaşamıştır. AB teşvikleri ve büyüyen pazarla Uzak Doğulu üreticiler Doğu Avrupa’da üretime başlamışlardır. Birçok Uzak Doğulu firma özellikle Doğu Avrupa’da LCD modülü üretimi ve LCD montaj tesisleri kurarak LCD panel TV’lerde AB’de önemli pazar payları elde etmişlerdir. 1.2.Sektörün Türkiye’deki Genel Durumu Türkiye elektronik sektörü 2010 yılında 11,28 milyar ABD doları üretim hacmine ulaşarak etkileyici bir büyüme göstermiştir. 2010 yılında 5,58 milyar ABD dolarına ulaşan ihracat hacmi bu sektördeki satışların önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Aynı yıl ithalat hacmi 14,51 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Grafik-1: Elektronik Sanayi Üretim, İthalat ve İhracat Değerleri (Milyar ABD Doları) Kaynak: TESİD 2010 yılındaki üretimin % 32,4’ü tüketim elektroniği, % 18,7’si telekomünikasyon cihazları, % 21’i profesyonel ve endüstriyel cihazlar, % 13,8’i bilgisayar cihazları, % 8,4’ü savunma elektroniği ve % 5,7’si bileşenler alt sektörü tarafından gerçekleştirilmiştir. Grafik-2: Elektronik Sektörü Alt Sektörlerinin Üretim Rakamları (Milyon ABD Doları) Kaynak: TESİD 5 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi 1.3.Sektörün Üretim Eğilimleri ve Üretilen Başlıca Ürünler Belge Başlığı Sektör tarafından üretilen ürürn yelpazasi çok geniştir. Bileşenlerden tüketici elektroniğine, telekomünikasyon cihazlarından bilgisayar cihazlarına,profesyonel ve endüstriyel cihazlardan savunma elektroniğine kadar çok sayıda alt sektöre ait ürün üretilmektedir. Teknolojik gelişimin çok hızlı olması sektör tarafından üretilen ürün yelpazesi her geçen gün artırmaktadır. 1.4.Sektörün Alt Sektörleri veEtkileşim Halinde Olduğu Başlıca Sektörler I- Bileşenler Alt Sektörü Bileşenler, cihaz imalatında kullanılan her türlü mamulü üreten bir alt sektördür. Elektroniğin tüm alt sektörlerini ilgilendiren bileşenler, elektronik dışında, otomotiv, ölçüm cihazları, tıbbi ve analitik cihazlar, saat, fotoğrafçılık cihazları, optik cihazlar ile taşımacılık gibi sektörlerin de önemli bir parçası durumundadır. Devre elemanları (direnç, kondansatör vb.), bobin ve trafolar, baskı devreler, tunerler, uzaktan kumanda cihazları, bağlantı elemanları, kalın film devreler, ince film devreler, röleler, akustik elemanlar, cihaz kabloları ve aksesuarlar bileşenler alt sektörünü oluşturan başlıca ürün ve ürün gruplarıdır. II- Tüketici Elektroniği Alt Sektörü Genel olarak, son kullanıcılar tarafından kullanılan tüm yazılı, işitsel ve görsel ürünler ile aksesuarlar bu alt sektörün ürün ve ürün gruplarını oluşturmaktadır. Televizyon, video cihazları, ses cihazları, anten ve yükselticiler, uydu alıcıları, yazar kasa, pompa kasa, POS cihazları, elektronik hesap makineleri, monitör, audio-videokasetler, elektronik terazi ve baskül tüketici elektroniği alt sektörünü oluşturan başlıca ürün ve ürün gruplarıdır. III- Telekomünikasyon Cihazları Alt Sektörü Telekomünikasyon sektörü, çok hızlı gelişmesiyle, bilgi ve otomasyon çağının en önemli itici güçlerinden birini oluşturmaktadır. Özellikle son 20-30 yıl içinde bilgi teknolojilerinin ekonomik ve sosyal yaşamın her alanında kullanılmasına yol açan gelişmeler, telekomünikasyon hizmetlerinin yenilikçi ve yaygın uygulamaları ile gerçekleşmiştir. Ana şebeke santralleri, PABX (Otomatik Özel Santral), GSM ve DECT gibi telsiz telefon sistemleri, telefon makineleri, multipleks cihazları, radyo link sistemleri, fiber optik hat teçhizatı, data modem / radyo modem, mobil ve sabit telsizler, bakır telekom kabloları, fiber telekom kabloları, dağıtım çatıları, servis sağlayıcılar, bilgi teknolojileri ve ilgili hizmet sektörü yazılımları telekomünikasyon cihazları alt sektörünü oluşturan başlıca ürün ve ürün gruplarıdır. IV- Bilgisayar Cihazları Alt Sektörü Bilişim teknolojilerinin işlemci tarafını oluşturan cihazlardan oluşur. Bilgi işlem makineleri ve ilgili birimler, aksesuarlar, yazılımlar, veri merkezi altyapı donanım ve yazılımları bilgisayar cihazları alt sektörünü oluşturan başlıca ürün ve ürün gruplarıdır. 6 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi V- Profesyonel ve Endüstriyel Cihazlar Alt Sektörü Belge Başlığı Özellikle bilişim teknolojileri ile birlikte üretim süreçlerinin gerçekleştirilmesini ve kontrolünü sağlamakta kullanılan cihazlardan oluşmaktadır. Kesintisiz güç kaynakları, invertörler, konvertörler, endüksiyon ocakları, redresörler, motor hız kontrol cihazları, otomasyon sistemleri, sinyalizasyon ve alarm sistemleri, otomotiv elektroniği, taksimetreler, takometreler, araç takip sistemleri, ölçü ve test aletleri, tıbbi elektronik, elektromekanik donanımlar, ses ve görüntü sistemleri, güvenlik sistemleri profesyonel ve endüstriyel cihazlar alt sektörünü oluşturan başlıca ürün ve ürün gruplarıdır. VI- Savunma (Askeri) Elektroniği Alt Sektörü Silahlı kuvvetler için insan unsurunun yanı sıra en büyük itici güç ve kuvvet çarpanını oluşturan savunma sanayi, silahlı kuvvetlere taktik, stratejik ve savunma amacına yönelik silah sistemleri ile donanım ve yazılımlarını tasarlayan, geliştiren ve üreten bir sektör olup, bu teçhizatın elektronik bölümü savunma elektroniği alanını oluşturmaktadır. Telsiz haberleşme sistemi, elektro optik teçhizat, radar, atış kontrol ve güdüm sistemi, elektronik harp, dost/düşman tanıma cihazları, seyrüsefer cihazları, komuta kontrol terminalleri, simülatör ve eğitim sistemleri, mayın arama detektörleri, savunma amaçlı yazılım, kripto savunma elektroniği alt sektörünü oluşturan başlıca ürün ve ürün gruplarıdır. Günümüzdeki teknolojik yenilikler büyük oranda elektrik ve elektronik sektöründeki gelişmelere dayanmaktadır. Diğer birçok sektördeki teknolojik ilerlemeler kendi alanlarındaki bilimsel çalışmaların yanı sıra elektrik ve elektronik sektörü tarafından gerçekleştiren yenilik ve gelişmelere bağlıdır. Elektrik ve elektronik sektörü bu özelliğiyle özellikle makine, motorlu araç, sağlık ve kimya sektörleriyle çok yakından ilgili ve bu sektörler için girdi sağlayan bir sektördür. 1.5.Sektörün Bölgesel Yapısı ve Kümelenmeler Sektör ile ilgili firmalar Türkiye’nin birçok bölgesinde faaliyet göstermekle berabet bir çok sektörde olduğu gibi elektronik sektörüne ait firmalar daha çok Marmara, İç Anadolu ve Ege Bölgelerinde faaliyet göstermektedir. 1.6.Sektörün İşyeri Sayısı ve İstihdamı Sektör yaklaşık 45.000 kişilik istihdam, 5,6 milyar ABD dolarlık dışsatım hacmiyle reel sektörler arasında önemli bir yer işgal etmektedir. Sektörle ilgili mühendislik ve hizmet alanında da 18 milyar ABD doları iş hacmi ve 100.000 kişilik istihdam yaratılmıştır. 1.7.Sektörün Üretim Değeri TÜİK (NACE Rev. 2) verilerine göre satışa dayalı stok değişimelerini ve mal ve hizmetlerin yeniden satışını içeren birim tarafından üretilen miktarı ölçen değer olarak tanımlanan üretim değeri 2009 yılında büro makineleri ve bilgisayar imalatı (NACE Rev.2 Kod 30) için 6 milyar TL, radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları imalatı (NACE Rev.2 Kod 32) için 9 milyar TL, Tıbbi aletler; hassas ve optik aletler ile saat imalatı (NACE Rev.2 Kod 33) için ise 2,3 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. 7 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi 1.8.Sektörün Cirosu Belge Başlığı Sektörün 2009 yılında ciro rakamları, büro makineleri ve bilgisayar imalatı (NACE Rev.2 Kod 30) için 6,2 milyar TL, radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları imalatı (NACE Rev.2 Kod 32) için 9,5 milyar TL, ; hassas ve optik aletler ile saat imalatı (NACE Rev.2 Kod 33) için ise 2,4 milyar TL’dir. 1.9.Sektörün Katma Değeri Sektörün 2009 yılı faktör maliyeti ile katma değeri, büro makineleri ve bilgisayar imalatı (NACE Rev.2 Kod 30) için 1,8 milyar TL, radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları imalatı (NACE Rev.2 Kod 32) için 1,2 milyar TL, ; hassas ve optik aletler ile saat imalatı (NACE Rev.2 Kod 33) için ise 970 milyon TL’dir. 1.10.Sektörün Ar-Ge Faaliyetleri Sektör Ar-Ge’ye büyük önem vermektedir. Sektörde 2010 yılında Ar-Ge harcamaları yaklaşık 225 milyon dolar olup, toplam ciroya göre oranı % 2’dir. Bu oran Türkiye genelindeki Ar-Ge harcamaları oranının iki katından daha fazladır. 1.11.Sektörün Dış Ticareti 2010 yılında ihracat 2009 yılına göre % 14,3 oranında artmış ve 5,58 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir. İhracatın % 33’ünü tüketici elektroniği, % 16,5’ini bileşenler, % 34,6’sını telekomünikasyon cihazları, % 13,8’ini profesyonel ve endüstriyel cihazlar, % 2,1’ini bilgisayar cihazları alt sektörü gerçekleştirmiştir. Grafik-3: 2010 Yılı Elektronik Sektörü Alt Sektörlerinin Dış Ticareti (Milyon ABD Doları) Kaynak: TÜİK, TESİD (Savunma Elektroniği dış ticaret rakamları ilgili oldukları cihaz alt sektörleri içinde yer almaktadır. İthalat da 2009 yılına göre % 18,7 oranında artarak 2009 yılında 12,23 milyon ABD doları iken 2010 yılında 14,51 milyon ABD doları olmuştur. İthalatın % 34,1’i profesyonel ve endüstriyel cihazlar, % 25’i telekomünikasyon cihazları, % 19,4’ü bilgisayar cihazları, % 11,3’ü tüketim elektroniği ve % 10,1’i bileşenler alt sektörü tarafından gerçekleştirilmiştir. 8 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi 1.12.Sektörün Maliyet Bileşenleri Belge Başlığı Sektörün maliyet bileşenleri yerli firmaların küresel rakipleri ile rekabet edebilmeleri açısından büyük önem taşımaktadır. Ülkemizde işgücü maliyeti AB ile kıyaslandığında düşük olmasına rağmen Uzak Doğu ve özellikle de Çin ile rekabet edebilecek seviyede değildir. Ayrıca elektronik sektörü çok dinamik bir sektör olduğu için küresel bazda rekabet için Ar-Ge harcamalarına büyük önem vermek gerekmektedir. Bu harcamalar firmalar için maliyet oluşturmaktadır fakat rekabetin çok fazla olduğu elektronik sektöründe ayakta kalabilmek için kaçınılmazdır. Bununla birlikte enerji, makine-teçhizat, hammadde ve malzeme de sektör için önemli maliyetler oluşturmaktadır. 1.13.Sektörün 2013-2023 Projeksiyonu 2023 yılı için yapılan tahminlerde, dünya ihracatının 34 trilyon dolara, elektrik-elektronik sektörü ihracatının ise 7 trilyon dolara ulaşacağı öngörülmektedir. Bu rakam, sektör ihracatının toplam ihracata oranının yüzde 21'e çıkacağına işaret etmektedir. Sektörde özellikle gömülü yazılımın payının artacağı beklentisi hâkimdir. 2. SEKTÖRÜN SON 6 AYLIK DEĞERLENDİRİLMESİ 2.1. Sektörün Üretim Endeksi Değerlendirmesi Grafik-4: Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı 2011 yılı Üretim Endeksi (2005=100) Kaynak: TÜİK Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı 2011 yılı üretim endeksi Grafik-4‘te verilmiştir. Sektörün üretim endeksi 2011 yılı ilk ayında 101 seviyesinde olmasına karşın yıl içinde düşmüş 2011 yılı son aylarına kadar 50-70 bandında değişiklik göstermiştir. 2011 yılı son aylarında ise ise yükselişe geçmiş ve 2011 yılını 200 seviyesinde tamamlamıştır. 9 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi 2.2. Sektörün Kapasite Kullanım Oranı Değerlendirmesi Belge Başlığı Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı kapasite kullanım oranı 2011 yılı ilk ayından itibaren düşüşe geçmiş ve Mayıs-Ağustos aylarında en düşük seviyesine ulaşmıştır. 2011 yılı sonuna doğru ise yükselişe geçmiş ve 2011 yılını % 80’in üzerinde bir oranla tamamlamıştır. Grafik-5: Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı Kapasite Kullanım Oranı (Ağırlıklı Ortalama, Yüzde) Kaynak:TCMB 2.3. Sektörün İhracat ve İthalat Değerlendirmesi Sektör her geçen gün ihracat miktarını arttırmkta, ihracattaki artışla birlikte ithalat da artmaktadır. TÜİK verilerine göre Bilgisayarların, Elektronik ve Optik ürünlerin imalatı 2011 yılı ihracatı yaklaşık 2,5 milyar ABD doları, ithalatı ise yaklaşık 12 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Bununla birlikte yüksek yatırım maliyetinden dolayı Türkiye’de henüz tam ölçekli LCD panel üretimine geçilememiştir. Ülkemizdeki TV sektörü panel ihtiyacını dünya piyasasına hakim konumda bulunan birkaç panel üreticisi firmadan tedarik etmek zorundadır. 2.4. Sektörün Ciro Endeksi Değerlendirmesi Grafik-6: Aylık sanayi ve ciro endeksi(2005=100) Kaynak: TÜİK Bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı ve elektrikli teçhizat imalatı aylık sanayi ve ciro endeksi Grafik-6’da verilmiştir. Buna göre bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı 2011 yılında genel olarak artış göstermekle beraber 2011 yılını 500 seviyesinin üzerinde tamamlamıştır. 10 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi KAYNAKÇA Belge Başlığı TÜİK, Türkiye İstatistik Kurumu TCMB, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası TESİD, Türkiye Elektronik Sanayicileri Derneği, www.tesid.org.tr WTO, World Trade Organisation Dünya Gazetesi 11 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi