Makaleyi Yazdır
Transkript
Makaleyi Yazdır
OKULLARDA KUŞAKLARARASI ÖĞRENME Bir Kuşaklararası Öğrenme Deneyimi “Dedelerimiz ve Ninelerimizden Öğreniyoruz” Soner Polat Yaser Arslan Gizem Günçavdı Hande Çiçek Ender Kazak Yazarlar: Doç. Dr. Soner Polat Arş. Gör. Yaser Arslan Arş. Gör. Gizem Günçavdı Hande Çiçek Ender Kazak OKULLARDA KUŞAKLARARASI ÖĞRENME: Bir Kuşaklararası Öğrenme Deneyimi “Dedelerimiz ve Ninelerimizden Öğreniyoruz” ISBN 978-605-318-394-5 Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. ©2016, Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 1. Baskı: Şubat, 2016 Ankara Yayın-Proje: Neslihan Gürsoy Dizgi-Grafik Tasarım: Hilal Sultan Coşkun Kapak Tasarımı: Mehmet Gruşçu Baskı: Salmat Basım Yayıncılık Ambalaj Sanayi Tic. Ltd. Şti. Büyük Sanayi 1. Cadde 95/1 İskitler/ANKARA Tel: 0312-3411020 Faks: 0312-3413050 Yayıncı Sertifika No: 14749 Matbaa Sertifika No:26062 İletişim _____________________________________ Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi 0312 430 67 50 - 430 67 51 Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60 Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08 Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38 Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60 İnternet: www.pegem.net E-ileti: pegem@pegem.net Doç. Dr. Soner POLAT Kocaeli Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü öğretim üyesidir. Eğitim yönetimi, teftişi, ekonomisi ve planlaması alanında doçenttir. Çalışmaları konuları arasında örgütsel güven, örgütsel adalet, örgütsel vatandaşlık davranışı, örgütsel ve kültürlerarası çatışma, örgütsel imaj gibi konular gelmektedir. “Eğitim örgütlerinde sosyal sermaye: örgütsel güven” isminde bir kitabı bulunmaktadır. Ayrıca editörlü “Eğitim yönetimi” kitabı içerisinde “Eğitim yönetiminde güven ve etik” isimli bölüm yazarlığı bulunmaktadır. Son zamanlarda ise kültürlerarası eğitim, çok kültürlülük, kültürlerarası yeterlilik, kültürlerarası kişilik, kuşaklararası öğrenme, barış eğitimi gibi kültür odaklı konular üzerinde çalışmaktadır. Arş. Gör. Yaser ARSLAN Uludağ Üniversitesi Sınıf Öğretmenliği Programı’ndan 2009 yılında lisans derecesi alan yazar Kocaeli Üniversitesi Eğitim Yönetimi Teftişi Planlaması ve Ekonomisi bilim dalında yüksek lisans eğitimini tamamladı ve halen aynı bilim dalında doktora eğitimine devam etmektedir. 2010-2011 eğitim öğretim yılında MEB’de sınıf öğretmenliği yapan yazar, 2011 yılından bugüne Kocaeli Üniversitesi eğitim bilimleri bölümünde araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır. Öğretim elemanının örgütsel imaj, barış eğitimi ve sınıf yönetimi ile ilgili olarak yayınlanmış ulusal ve uluslararası yayınları bulunmaktadır. iv Okullarda Kuşaklararası Öğrenme Arş. Gör. Gizem GÜNÇAVDI İlk ve orta öğretimini İstanbul’da tamamlamıştır. Lisans öğrenimini Kocaeli Üniversitesi İngilizce Öğretmenliği bölümünde 2012’de tamamlayan Günçavdı, yüksek lisans derecesini 2015 yılında Kocaeli Üniversitesi Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi bölümünden almıştır. Şu anda Kocaeli Üniversitesi Eğitim Yönetimi,Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi bölümünde doktora eğitimine devam etmektedir. 2012-2013 yılları arasında özel bir eğitim kurumunda İngilizce öğretmenliği yapmış olan araştırmacı 2013’ten beri Kocaeli Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmaktadır.” Hande ÇİÇEK 2005 yılında Hacettepe Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun olan yazar aynı tarihten bu yana MEB’de İngilizce öğretmeni olarak görev yapmaktadır. 2014 yılında Kocaeli Üniversitesi Eğitim Yönetimi Teftişi Planlaması ve Ekonomisi Programında tezsiz yüksek lisans eğitimini tamamlamıştır. Ender KAZAK Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sınıf Öğretmenliği Programı’ndan 1996 yılında lisans derecesi alan yazar, 1998 yılında Sakarya Üniversitesi Sosyoloji Bilim Dalında yüksek lisans eğitimini tamamladı ve halen Kocaeli Üniversitesi Eğitim Yönetimi Teftişi Planlaması ve Ekonomisi bilim dalında doktora eğitimine devam etmektedir. 1996 yılından 2012 yılına kadar Sınıf Öğretmeni olarak, 2012’den bu yana Türkçe Öğretmeni olarak MEB’de çalışmaktadır. Yazarın, kuşaklararası öğrenme, örgütsel adalet, eğitimde teftiş ve örgütsel imaj ile ilgili yayınlanmış ulusal ve uluslararası yayınları bulunmaktadır. ÖN SÖZ Günümüzün modern çağı bir taraftan yaşlanma sürelerini uzatarak ortalama yaşam ömrünü arttırırken; öte yandan da yalnızlık, yoksulluk, engellilik, kronik hastalıklar, bakım gibi yaşlılığa özgü sorunların artmasına neden olmuştur. Böylece yaşlılık olgusu geçmişe oranla daha görünür olmuş ve daha çok tartışılmaya başlanmıştır. Kuşakların birbirlerini olumsuz değerlendirmeleri kuşaklararası çatışmaya neden olmaktadır. Kuşaklar arasında etkileşimin ve iletişimin yeterince olmaması kuşaklararası önyargıları ve çatışmaları daha da artırmaktadır. Oysa farklı toplumsal olaylara şahitlik eden kuşakların farklılaşması doğal bir süreçtir. Bu farklılaşma yıkıcı kuşaklararası çatışma yerine, iyi yönetilerek yeniliklerin doğmasına neden olabilir. Farklı kuşakların potansiyellerinden yararlanmayı planlayan bu süreç, planlı bir şekilde kuşaklararası işbirliğini ve dayanışmayı gerektirmektedir. Bu işbirliği ve dayanışma sayesinde kuşaklar potansiyellerini açıkça ortaya koyabilecekler, böylece birbirlerine birçok konuda yarar sağlayacaklardır. Yarar sağlama yollarından birisi de kuşaklararası öğrenmedir. Özellikle çocukların, gençlerin ve yaşlıların etkileşimini, işbirliğini ve dayanışmalarını sağlayan “Okul temelli kuşaklararası öğrenme modellerine” günümüzde çok ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kitap okullarda kuşaklararası öğrenmenin önemine, yararlarına vurgu yapmak için hazırlanmıştır. Bu bağlamda konu ile ilgili kuramsal bilgilerin yanında pratik değeri olan uygulama örneklerine de yer verilmiştir. Kitabın kuşaklararası öğrenme ile ilgilenen araştırmacılara, öğrencilere; örgütsel yaşamda özellikle okullarda bu konulara ilgi duyan yönetici ve öğretmenlere önemli katkı sağlaması umuduyla… Doç. Dr. Soner POLAT Şubat 2016 - Kocaeli Bu kitap, Kocaeli Üniversitesi ve Gölcük Belediyesi arasında imzalanan Gölcük Vizyon 2023 protokolüyle desteklenen 2015/006 numaralı “Dedelerimiz ve Ninelerimizden Öğreniyoruz” Projesi kapsamında hazırlanmıştır. Bu bağlamda Kocaeli Üniversitesi Rektörlüğü’ne, Gölcük Belediye Başkanlığı’na ve Gölcük Kent Konseyi’ne; projenin yürütülmesi sürecindeki katkıları sebebiyle Gölcük İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’ne ve SHÇEK Gölcük Huzurevi Müdürlüğü’ne; ayrıca projenin gerçekleştirilmesi sürecindeki yardımları sebebiyle Kocaeli Üniversitesi öğrencileri Alican AÇIKGÖZ, Gülşah ATABEY, Özgür ÇETİNKAYA ve Fatih OKUMUŞ’a teşekkür ederiz. İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM GİRİŞ Giriş .................................................................................................................1 2. BÖLÜM ÖRGÜTLERDE KUŞAKLAR 2.1. Kuşak Kavramı ................................................................................5 2.2. Kuşak Sınıflamaları .........................................................................6 2.2.1. Gelenekseller (Durgun Kuşak, silent) ...................................7 2.2.2. Bebek Patlaması Kuşağı (Baby Boomers) .............................8 2.2.3. X Kuşağı ....................................................................................9 2.2.4. Y Kuşağı (millennials) ...........................................................10 2.2.5. Z Kuşağı...................................................................................11 2.3. Yaşa Karşı Kalıp Yargılar, Önyargılar ve Çalışma Hayatında Yaş Ayrımcılığı (Ageism)......................................................................12 3. BÖLÜM KUŞAKLARARASI FARKLILIKLARIN YÖNETİMİ 3.1. Kuşaklararası İlişkiler ve İklim ....................................................26 viii Okullarda Kuşaklararası Öğrenme 4. BÖLÜM KUŞAKLARARASI ÖĞRENME ve İLİŞKİLİ KAVRAMLAR 4.1. Eğitim ve Öğrenme .......................................................................31 4.1.1. Yaşam Boyu Öğrenme ...........................................................34 4.1.2. İş Yerinde Öğrenme ...............................................................37 4.2. Kuşaklararası Öğrenme ................................................................39 4.2.1. Aile ve Toplumda Kuşaklararası Öğrenme .........................42 4.2.2. Örgütlerde Kuşaklararası Öğrenme ....................................44 4.2.3. Eğitimde Kuşaklararası Öğrenme ........................................46 4.2.4. Sosyal Sermaye Olarak Kuşaklararası Öğrenme ................47 4.2.5. Örgütlerde Bilgi Yönetimi Açısından Kuşaklararası Öğrenme ............................................................................................49 4.3. Kuşaklararası Öğrenmenin Yararları ..........................................50 4.3.1. İşle ilgili yararlar.....................................................................51 4.3.2. Sosyal Bağlamdaki Yararları .................................................52 4.3.3. Kişisel Gelişim Açısından Yararları .....................................53 4.4. Örgütlerde Kuşaklararası Öğrenmenin Önündeki Engeller ....53 5. BÖLÜM ÖRGÜTLERDE KUŞAKLARARASI ÖĞRENME BİÇİMLERİ 5.1. Çıraklık/Stajyerlik .........................................................................55 5.2. Danışmanlık (Mentörlük/Akıl hocalığı) ....................................55 5.3. Uğraş Toplulukları ........................................................................59 5.4. Kuşaklararası Etkileşimi Geliştirme ...........................................59 5.5. Öğrenme Hiyerarşisi Modelini Değiştirme ...............................61 İçindekiler ix 6. BÖLÜM OKUL ÖRGÜTLERİNDE KUŞAKLARARASI ÖĞRENME 6.1 İlköğretim Öğretmenleri Arasında Kuşaklararası Öğrenme ....70 6.1.1. Y Kuşağı Katılımcılara Göre Okullarda Kuşaklar Arasında Öğrenme Gerçekleşen Konular ...........................71 6.1.2. X Kuşağı Katılımcılara Göre Okullarda Kuşaklar Arasında Öğrenme Gerçekleşen Konular ...........................72 6.1.3. Bebek Patlaması Kuşağı Katılımcılarına Göre Okullarda Kuşaklar Arasında Öğrenme Gerçekleşen Konular .........74 6.2. Öğretmenler Arasında Kuşaklararası Öğrenmenin Önündeki Engeller ........................................................................77 6.2.1. Y Kuşağı (genç kuşak) Öğretmenlere Göre Kuşaklararası Öğrenmenin Önündeki Engeller ................77 6.2.2. X Kuşağı (orta kuşak) Öğretmenlere Göre Kuşaklararası Öğrenmenin Önündeki Engeller ................80 6.2.3. Bebek Patlaması Kuşağı (yaşlı kuşak) Öğretmenlere Göre Kuşaklararası Öğrenmenin Önündeki Engeller .......82 6.3. İlkokullarda Görev Yapan Sınıf Öğretmenlerinin Kuşaklararası Öğrenmeye İlişkin Görüşleri ..............................89 6.3.1. Genç ve Yaşlı Kuşak Öğretmenlerin Kuşaklararası Öğrenme Kavramına İlişkin Tanımları ...............................90 6.3.2. Kuşaklararası Öğrenmeye İsteklilik Durumları .................93 6.3.3. Kuşaklararası Öğrenme Yöntemleri ....................................95 6.3.4. Kuşaklararası Öğrenme Deneyimleri ..................................97 6.3.5. Kuşaklararası Yardımlaşma Konuları ..................................99 6.3.6. Kuşaklararası Öğrenilen Davranışlar ................................103 x Okullarda Kuşaklararası Öğrenme 7. BÖLÜM BİR KUŞAKLARARASI ÖĞRENME DENEYİMİ: DEDELERİMİZ ve NİNELERİMİZDEN ÖĞRENİYORUZ 7.1. Projenin Amacı ............................................................................109 7.2. Projenin Paydaşları ......................................................................110 7.3. Projenin Hedef Kitlesi .................................................................110 7.4. Projenin Süresi ............................................................................110 7.5. Projenin İçeriği ............................................................................111 7.6. Planlama ve Hazırlık ...................................................................111 7.7. Uygulama .....................................................................................115 7.8. Proje Sürecinin Değerlendirilmesi ...........................................121 7.8.1. Öğrenci Görüşlerine Dayalı Olarak Proje Sürecinin Değerlendirilmesi ................................................................121 7.8.2. Dede-Ninelerin Görüşlerine Dayalı Olarak Proje Sürecinin Değerlendirilmesi...............................................126 7.8.3. Öğretmenlerin Görüşlerine Dayalı Olarak Proje Sürecinin Değerlendirilmesi...............................................128 7.8.4. Yöneticilerin Görüşlerine Dayalı Olarak Proje Sürecinin Değerlendirilmesi...............................................131 7.9. Sonuç ............................................................................................133 KAYNAKÇA ..............................................................................................135 Ek 1. Veli Bilgilendirme Formu ...............................................................147 Ek 2. Öğrencilerin Dede ve Ninelere Tutumu Anketi ..........................148 Ek 3. Örnek Ders Planları ........................................................................150 Ek 4. Basında Projemiz .............................................................................162 1. BÖLÜM GİRİŞ Günümüzde yaşlı nüfus oranındaki artış, kuşaklararası uyuma ve kuşaklar arasındaki işbirliğine olan ihtiyacı daha da artırmıştır. Yaşlı nüfus oranındaki artış ile örgüt içerisinde yaşlıların rolü de artmış; böylece farklı kuşaklar arasındaki kuşaklararası ilişkiler önem kazanmaya başlamıştır (Krašovec ve Kump, 2010). Tarih boyunca farklı kuşaklar arasındaki öğrenme aile, işyeri vb. çeşitli ortamlarda daha çok yaşlıların gençlere bilgi aktarması şeklinde gerçekleşmiştir. Oysa günümüzde kuşaklararası öğrenme (KAÖ), geleneksel yaklaşımda olduğu gibi, bilginin tek yönlü olarak yaşlılardan gençlere aktarımından daha farklıdır ve daha fazlasını ifade etmektedir. Yeniliklerin hızlı gelişimi ve yeni problemler, kuşaklar arasında işbirliği yaklaşımını ve işbirliğine dayalı karşılıklı öğrenmeyi zorunlu kılmaktadır (Ličen, 2010). Toplumda yaşlı nüfusun oranının artması ile eğitim ve öğrenme alanlarında kuşaklar arasındaki ilişkiler değişmiştir. Kuşaklar arasındaki dayanışmanın artırılması ihtiyacı ve küresel dünyadaki yeni teknolojilerin öneminin artması, güçlendirilmiş kuşaklararası ilişkileri geliştirmek için eğitim ve öğrenmede yeni bir bakış açısı geliştirilmesini zorunlu kılmıştır (Patricio ve Osorio, 2012). KAÖ, yüzyıllar boyunca ailede başlamış ve toplumla devam etmiş bir süreçtir. Geçen yüzyılda KAÖ, örgütsel çevreler ve uygulama toplulukları içinde de geliştirilen sosyal bir süreç haline gelmiştir. Birçok ülkede, özellikle 2. BÖLÜM ÖRGÜTLERDE KUŞAKLAR 2.1. Kuşak Kavramı Kuşak kelimesi, Türk Dil Kurumu sözlüğünde temel anlamının yanı sıra aşağıdaki şekillerde tanımlanmaktadır: 1. “Yaklaşık olarak yirmi beş, otuz yıllık yaş kümelerini oluşturan bireyler öbeği; göbek, nesil, batın.” 2. “Yaklaşık olarak aynı yıllarda doğmuş, aynı çağın şartlarını, dolayısıyla birbirine benzer sıkıntıları, kaderleri paylaşmış, benzer ödevlerle yükümlü olmuş kişilerin topluluğu.” Biyolojik olarak kuşak, ebeveynlerin ve çocuklarının doğumları arasındaki ortalama zaman aralığını ifade etmektedir. Sosyolojik açıdan ise kuşak, aynı zaman diliminde doğmuş, aynı çağ ve hayat evresini ve belirli zaman döneminin olayları, eğilimleri ve gelişmelerini paylaşan insan topluluğunu ifade etmektedir (Bayhan, 2014). Aynı yaşta olan çocukların, belli sosyal olayları benzer şekillerde yaşadığı varsayılır. Bu sosyal olayların, yaşanılanların dönemin bireylerine görüş açısı kazandırdığı düşünülmektedir (Gadsden ve Hall, 1996). Buradan hareketle kuşak kuramı ortaya çıkmıştır. Kuşak (Cohort) Kuramı, kuşakların benzer zaman aralıklarında yer aldıklarını ve bu şekilde, o gruba özgü belirli bir dünya görüşü oluşturan benzer tarihsel olaylar yaşadıkları kanısındadır. Diğer bir deyişle, aynı zaman diliminde büyüyen insanların, davranışlarını, tutumları- 3. BÖLÜM KUŞAKLARARASI FARKLILIKLARIN YÖNETİMİ Kuşaklararası farklılıkları ele alan kuşak kuramı aynı zaman diliminde büyüyen kişilerin benzer hayat deneyimlerine sahip olduklarını ve bu durumun bireylerin hareketlerini, tutumlarını, değerlerini ve düşüncelerini şekillendirdiğini varsaymaktadır (Ropes, 2013). Bu varsayım, çalışma hayatındaki farklı yaş ve deneyimdeki çalışanların tutum ve davranışlarındaki farklılığın çıkış noktası olarak görülebilir. Örgütlerde kuşak kuramı, çalışanların motivasyonu, çalışma yöntemleri ve öğrenme stilleri gibi yönetim için önemli olan alanları anlamak için kullanılmaktadır (Bontekoning, 2007; akt. Ropes, 2013). Ancak kuşak kuramı iki yönüyle eleştiri almaktadır. Birincisi, kuramın belirli bir kuşaktaki bireylerin çok farklı deneyimleri olabileceğini göz ardı etmesinden dolayı “kuşak” kavramının sorunlu bir yapıda olduğu düşüncesidir. İkincisi ise, kuramın örgütteki veya meslekteki kıdemi göz ardı ettiği düşüncesidir (Ropes, 2011b). Bu eleştirilere rağmen kuşak özelliklerinin ve kuşak üyelerinin beklentilerinin farklılaşması kimi zaman yönetilmesi zor durumlara neden olabilmektedir. Günümüzde birbirinden farklı davranış özellikleri gösteren kuşaklar, aynı iş ortamında birlikte çalışmaktadırlar. İş yapma biçimleri, hedefleri, beklentileri, bakış açıları, davranış şekilleri birbirinden farklı olan bu kuşakların, bir arada iş birliği içinde çalışma zorunluluğu bazı sorunları doğurmaktadır. Kuşak geçişleri ele alındığın- 4. BÖLÜM KUŞAKLARARASI ÖĞRENME ve İLİŞKİLİ KAVRAMLAR 4.1. Eğitim ve Öğrenme Ertürk (1972) eğitimi, bireyde kendi yaşantısı ve kasıtlı kültürleme yoluyla istenilen davranış değişikliğini meydana getirme süreci olarak tanımlamıştır (akt: Demirel, 2003, s. 6). Öğrenme ise, yaşantı ürünü ve az çok kalıcı izli davranış değişikliğidir (Demirel, 2003, s. 9). Öğrenmenin birçok tanımı şu özellikleri içermektedir; (1) öğrenme davranış veya bilgide bir değişiklik demektir, (2) bu değişiklik uzun süreli olmalıdır, (3) biyolojik olgunlaşma veya ilaç kullanımı sonucunda değil; deneyim veya çalışma sonucunda ortaya çıkmalıdır (Shuell, 1986; akt: Hoekstra, 2007). Öğrenme içseldir ve kişisel, ailevi, toplumsal, örgütsel, ulusal ve hatta uluslararası veya küresel düzey gibi farklı düzeylerde gerçekleşmektedir (Ho, 2010). Öğrenmenin eğitim ve öğretimden daha geniş bir kavram olduğu söylenebilir. Çünkü eğitim ve öğretim, daha ziyade yapılandırılmış ortamlarla ilişkiliyken, öğrenme yapılandırılmış ortamların yanı sıra, yarı yapılandırılmış veya yapılandırılmamış ortamlarda da kazanılabilmektedir (Toprak ve Erdoğan, 2012). Başka bir deyişle, öğrenme çeşitli eğitim kurumları, kurslar, atölyeler gibi amaçlı ve yapılandırılmış bir öğrenme ortamında olabileceği gibi rastlantısal veya planlanmamış şekilde de olabilir. Foley (2001) insanların yaşadığı ve çalıştığı sürece sürekli öğrendiklerini; bu öğrenmelerin çoğunun planlanmamış ve çoğu kez örtük olduğunu ifade etmiştir. 5. BÖLÜM ÖRGÜTLERDE KUŞAKLARARASI ÖĞRENME BİÇİMLERİ Örgütlerde kuşaklararası öğrenmenin çeşitli şekilleri bulunmaktadır (Reingard Spannring University Innsbruck, 2008). 5.1. Çıraklık/Stajyerlik Çıraklık/stajyerlik, belli bir beceride veya alanda uzman olan kişiyi -genellikle bu kişi bir yetişkindir- o beceriyi öğrenmeye istekli bir kişiyle- bu kişi de genellikle bir gençtir- çalıştırmak olarak tanımlanabilir. Bu KAÖ türü etkili bir öğrenme süreci sağlamaktadır. Çünkü; süreç kapsam olarak zengindir, uzmandan gelen dönüt sık ve gecikmesizdir, sonuç ürünü sosyal olarak değer verilen bir yaratımdır ve öğrenme bütüncüldür (Loewen, 1996). 5.2. Danışmanlık (Mentörlük/Akıl hocalığı) Çıraklık/stajyerlik gibi hiyerarşik olmasına karşın iyi niyetli ve yardımsever bir ilişkiyi de içeren danışmanlık (mentörlük) deneyimli ve deneyimsiz kişiler arasındaki ilişkiye dayanmaktadır (Reingard Spannring University Innsbruck, 2008). Kuşaklararası ilişkiler farklı yaş gruplarının birbirini tanımasını sağlarken, danışmanlık tarzı bir ilişkiyle gençlerin, daha yaşlıların deneyimlerinden dersler edinmesine olanak sağlanmaktadır. Örgüt içindeki danışmanlık ilişkisi bilgiyi koruma, paylaşma ve aktarma için kullanılan bir tekniktir 6. BÖLÜM OKUL ÖRGÜTLERİNDE KUŞAKLARARASI ÖĞRENME Okullar kendine özgü amaçları ve özellikleri olan insan ağırlıklı açık toplumsal sistemlerdir. Okul örgütleri de farklı yaş gruplarını içerisinde barındırarak toplumun küçük bir örneğini oluştururur. Okullar yaşça küçük öğrenci grupları, orta ve olgun yaş düzeyindeki yönetici, öğretmen ve yardımcı personelle belki de yaş farklılıklarının dengeli dağıldığı nadir örgütlerdendir. Bu durum okullar açısından olumlu değerlendirildiğinde gelişmenin kaynağı olabileceği gibi iyi yönetilmediğinde çatışmaların özellikle de kuşak çatışmaların da kaynağı olabilmektedir. Okullar, öğretme ve öğrenmeye adanmış hizmet örgütleridir. Okulların amacı öğrencilerin öğrenmesini üst düzeye çıkarmak olduğundan hem öğrencilerin hem de çalışan kapasitelerinin artırılması gerekmektedir. Öğrencilerin başarısında çalışanların katkısının büyük payı vardır. Bu nedenle, çalışanların mesleki bilgi ve becerilerini sürekli geliştirmek gerekmektedir (Oyetunjı, 2006). Bu bağlamda kuşaklararası öğrenme çalışanlar arasında fırsatlar yaratabilir. Okullarda kuşaklararası öğrenme deneyimleri okulların öğrenen örgüt olmalarına da katkı sağlayabilir. Öğrenen örgütlerin temel özelliklerinden biri, bilgileri tüm örgüte yayarak herkes tarafından paylaşımının sağlanmasına zemin hazırlayan bir örgüt kültürüne sahip olmasıdır. Bilgiler, açık örgüt iklimi ile tüm örgüte yaygınlaşıp, çalışanlar tarafından paylaşıldıkça örgüt öğrenme kapasitesini daha 7. BÖLÜM BİR KUŞAKLARARASI ÖĞRENME DENEYİMİ: DEDELERİMİZ ve NİNELERİMİZDEN ÖĞRENİYORUZ Dedelerimiz ve Ninelerimizden Öğreniyoruz projesi Kocaeli Üniversitesi, Gölcük Belediyesi ve Gölcük Kent Konseyi arasındaki Gölcük VİZYON 2023 protokolü kapsamında yürütülen bir projedir. 7.1. Projenin Amacı “Dedelerimiz ve Ninelerimizden Öğreniyoruz” Projesinin temel amacı, dedeler ve ninelerle ilkokul öğrencileri arasında kuşaklararası köprü kurmaktır. Bu genel amaç dışında proje şu amaçları gerçekleştirmek üzere yapılmıştır: • İlkokul üçüncü sınıf öğrencilerine günlük yaşam etkinliklerindeki değişiminin (teknolojideki, oyunlardaki, ulaşım ve iletişim araçlarındaki vb.) dede ve ninelerin potansiyelinden yararlanılarak öğretilmesi, • Proje ile dede ve ninelerin kendi potansiyellerinin farkına vararak kendilerini daha iyi hissetmelerinin sağlanması, • Öğrencilerin, yaşlıların deneyimlerinden öğrenecek çok şeyleri olduğunu fark etmelerinin sağlanması, • Öğretmenlerin, eğitim-öğretim sürecinde dede ve ninelerin potansiyelinden yararlanabileceklerinin farkına varmalarını sağlamaktır. KAYNAKÇA Adenike, A. A. (2011) Organizational climate as a predictor of employee job satisfaction: Evidence from Covenant University. Business Intelligence Journal, 4 (1). pp. 151-166. Adıgüzel, O., Batur, H. Z. ve Ekşili, N. (2014). Kuşakların değişen yüzü ve Y kuşağı ile ortaya çıkan yeni çalışma tarzı: Mobil yakalılar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (19), 165-182. Adler, P. S. & Kwon, S-W. (2002). Social capital: Prospects for a new concept. The Academy of Management Review, 27 (1), 17-40. Akdemir, A., Konakay, G. ve Demirkaya, H., Noyan, A., Demir, B. ve Ağ, C. (2013). Y kuşağının kariyer algısı, kariyer değişimi ve liderlik tarzı beklentilerinin araştırılması. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 1142. Aktif Yaşlanma ve Kuşaklararası Dayanışma (2012). Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı, Hayatboyu Öğrenme Programı (LLP) Grundtvig Konulu İzleme Toplantısı, Gaziantep. American Hospital Association (2014). Managing an intergenerational workforce: Strategies for health care transformation. Chicago, IL: Health Research & Educational Trust. Andersen, T. M. (2008). Increasing longevity and social security reforms- A legislative procedure approach. Journal of Public Economics, 92(3), 633–646. Anıl, H. (2011). Kültürel değişme açısından kuşaklararası çatışma. Yüksek lisans tezi, Isparta. Arslantaş, C. C., & Dikmenli, O. (2007). Öğrenen organizasyon anlayışını benimseyen firmalarda örgütsel bütünleşmeyi sağlayan unsurların etkisini belirlemeye yönelik görgül bir çalışma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(1). Atwal, K. (2013). Theories of workplace learning in relation to teacher professional learning in UK primary schools. Research In Teacher Educatıon, 3 (2), 22–27. 136 Okullarda Kuşaklararası Öğrenme Baily, C. (2009). Reverse intergenerational learning: a missed opportunity?. AI & Soc, 23:111–115 DOI 10.1007/s00146-007-0169-3, 11-115. Baybora, D. (2010). Çalışma yaşamında yaş ayrımcılığı ve Amerika Birleşik Devletleri’nde yaş ayrımcılığı düzenlemesi üzerine, Çalışma ve Toplum, (1), 33-58. Bayhan, V. (2014). Milenyum veya (Y) kuşağı gençliğinin sosyolojik bağlamı, Gençlik Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 8-25. Bayram, F. ve Aypay, A. (2012). İlköğretim okullarında müdür etkililiği, okul iklimi ve öğrenci kontrol ideolojileri arasındaki ilişki. Eğitimde Politika Analizi Dergisi, 1 (1), 49-63. Benson, J. & Brown, M. (2011). Generations at work: Are there differences and do they matter? The International Journal of Human Resource Management, 22 (9), 1843-1865. Bilgin (1994). Sosyal Bilimlerin Kavsağında Kimlik Sorunu. İzmir: Ege Yayıncılık. Bilgin, N. (2003). Sosyal Psikoloji Sözlügü. İstanbul: Bağlam Yayıncılık. Boström, A.-K. (2003). Lifelong learning, intergenerational learning, and social capital. Edsbruk, Sweden: Akademitryck AB. Boud, D. & Middleton, H. (2003). Learning from others at work: communities of practice and informal learning. Journal of Workplace Learning, 15 (5), 194 – 202. Bozak, A., Yıldırım, M. C. ve Demirtaş, H. (2011). Öğretmenlerin mesleki gelişimi için alternatif bir yöntem: Meslektaş gözlemi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 65–84. Bratianu, C. & Orzea, I. (2012). Intergenerational learning as an entropy driven process. Management & Marketing Challenges for the Knowledge Society, 7(4), 603-612. Cabanillas, C. (2011). Intergenerational learning as an opportunity to generate new educational models. Journal of Intergenerational Relationships, 9(2), 229–231. Chen C., & Huang, J. (2007). How organizational climate and structure affect knowledge management- the social interaction perspective. International Journal of Information Management, 27(2), 104-118. Kaynakça 137 Cherri Ho, C. Y. (2010). Intergenerational learning (between Generation X & Y) in learning families: A narrative inquiry. International Education Studies, 3(4), 59–72. Coleman, J.S. (1988). Social capital in the creation of human capital. American Journal of Sociology,94, 95-120. Corrigan, T., McNamara, G., & O’Hara, J. (2013). Intergenerational learning: A valuable learning experience for higher education students. Eurasian Journal of Educational Research, 52, 117-136. Cüceloğlu, D. (2000). İnsan Davranısı, Psikolojinin Temel Kavramları. İstanbul: Remzi Kitabevi. Çelik, M. (2014). Hizmet sektöründeki Y kuşağı çalışanlarının iş hayatındaki beklentileri (İstanbul Örneği). Yayınlanmammış Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Çetin-Aydın, G. ve Başol, O. (2014). X ve Y kuşağı: Çalışmanın anlamında bir değişme var mı? Electronic Journal of Vocational Colleges, 1-15. Çevik, N. (2010). İlköğretim kurumlarında örgütsel iklim ile iş doyumu arasındaki ilişki (İstanbul ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Daloğlu, E, S. (2013). Çalışma algısı üzerine kuşaklararası bir analiz. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yaşar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. Danish Technological Institute. (2012). Learning for active ageing and intergenerational learning: Final Report. DG Education and Culture. Retrieved from <http://bookshop.europa.eu/en/learning-for-active-ageing-andintergenerational-learning> Dantzer, F., Keogh, H., Sloan, F. & Szekely, R. (2012). International learning and active aging. European Report: ENIL <http://www.enilnet.eu/Intergenerational_Learning_and_Active_Ageing-European_Report.pdf>. Erişim: 23.03.2014. Demir, M. (2011). İş yaşamında ayrımcılık: Turizm sektörü örneği, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1), 760-784. Demiral-Yılmaz, N. (2010). Tıp öğrencilerinin öğrenme iklimi algılarının; akademik özyeterlik, hekimlik mesleğine yönelik tutum ve akademik başarı açısından incelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi Anabilim Dalı, Ege Üniversitesi. İzmir. 138 Okullarda Kuşaklararası Öğrenme Demirel, Ö. (2003). Öğretme sanatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Demirkaya, H., Akdemir, A., Karaman, E. ve Atan, Ö. (2015). Kuşakların yönetim politikası beklentilerinin araştırılması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7 (1), 186-204. Dennis, H., & Thomas, K. (2007). Ageism in the workplace. Generations, 31(1), 84-89. Dereli, B. ve Toruntay, H. (2015). Örgütlerde kuşakların iş değerleri, motivasyon ve mentorluk kavramlarına dayalı yönetimi, T.C. İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü Workıng Paper Series,Tartışma Metinleri, WPS NO/ 03 / 2015-05, 1-11, İstanbul. Directorate - Genaral for Education and Culture. (2012, December). Learning for Active aging and intergenerational learning: Final report. <http://adultlearning.isfol.it/adult-learning/risorse/learningforActiveAgeingandintergenarationallearning.pdf>. Erişim: 30.11.2013. Doğan, S. ve Kılıç, S. (2009). Bilgi yönetiminde liderliğin rolü üzerine kavramsal bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 87–111. doi: 10.1080/09585192.2011.573966 Dülger, İ. (2012). Dünyada ve Türkiye’de yaşlılığın değişen görünümü, değişen politikaları ve gelişen aktif yaşlanma kavramı. Kuşaklararası Dayanışma ve Aktif Yaşlanma Sempozyumu Bildirileri (18–24 Mart Yaşlılara Saygı Haftası) (ss. 31–49). Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve Ankara Üniversitesi Yaşlılık Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi. ENIL [European Network for Intergenerational Learning] (2012). Intergenerational Learning and Active Ageing. European Report. Erden-Ayhün, S. (2013). Kuşaklararasındaki farklılıklar ve örgütsel yansımaları. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 93-112. European Commission. (2001). Making a European area of lifelong learning a reality (COM (2001) 678 final). <http://aei.pitt.edu/42878/1/com2001_0678. pdf> Erişim:17.11.2013. Fındık, E. (2013). Y kuşağında mobbing algısı üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Kaynakça 139 Field, J. (2013). Learning through the ages? Generational inequalities and intergenerational dynamics of lifelong learning. British Journal of Educational Studies, 61(1), 109–119. Foley, G. (2001). Radical Adult Education and Learning. International Journal of Lifelong Education,20 (1-2), 71-88. Foundation Findings. (2012). Intergenerational solidarity. Publications Office of the European Union, Luxembourg, Belgium. Gadsden, V. L., & Hall, M. (1996). Intergenerational Learning: A Review of the Literature. (ERIC Document Reproduciton Service No. ED 454974).. Govekar-Okoliš, M. (2010). Characteristics of mentors in intergenerational education. N. Ličen & J. Gubalová (Eds.), Intergenerational learning and education in later life (trans. V. Melinc, M. A. Bizovičar, M. Kovač, & D. Findeisen, pp. 61–69). Ljubljana: University of Ljubljana, Faculty of Arts. Griffin, M. (2001). Job satisfaction among detention officers assessing the relative contribution of organizational climate variables. Journal of Criminal Justice, 29, 219-232. Grignoli, D. & Di Paolo, M. (2008). IGLOO project general report (IGLOO Grundtvig PROJECT 134587-LLP-2007-AT-GRUNDTVIG-GMP) Campobasso, Italy: Università degli Studi del Molise <http://www.iglooproject. eu/files/general_reportdone_eng_.pdf> Erişim:13.11.2013. Güçlü, N.ve Sotirofski, K. (2006). Bilgi yönetimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, (4), 351- 371. Güleç, İ., Çelik, S. ve Demirhan, B. (2012). Yaşam boyu öğrenme nedir? Kavram ve kapsamı üzerine bir değerlendirme. Sakarya University Journal of Education, 2(3), 34-48. Hallinger, P., & Murphy, J. (1985). Assessing the instructional management behavior of principals. The Elementary School Journal, 217-247. Hatip, F. (2006). Öğretmenler arası gözlem çalışmalarının öğretmen gelişimindeki rolü. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye. HEAR ME Project (2011). Highly Educated Retires Mentoring Early School Leavers: HEAR ME. On Mentoring- particularly on intergenerational mentoring. European Commission. Hernandez, C. R., & Gonzalez, M. Z. (2008). Effects of intergenerational interaction on aging. Educational Gerontology, 34(4), 292–305. 140 Okullarda Kuşaklararası Öğrenme Hoekstra, A. (2007). Experienced teachers’ informal learning in the workplace. Nieuwegein, Utrecht: Budde-Elinkwijk Grafische Producties. Hotar, N. (2012). Türkiye’de yaşlılık ve yaşlanma. In Kuşaklararası Dayanışma ve Aktif Yaşlanma Sempozyumu Bildirileri (18–24 Mart Yaşlılara Saygı Haftası) (ss. 19–24). Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve Ankara Üniversitesi Yaşlılık Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi. Igloo. (2008). Intergenerational learning in organizations. Summary of the literature report (Igloo Project, 134587-LLP-2007-AT-Grundtvig-GMP) Innsbruck: Reingard Spannring University. Jain, A. K., & Jeppesen, H. J. (2013). Knowledge management practices in a public sector organisation: The role of leaders’ cognitive styles. Journal of Knowledge Management, 17(3),47– 62.doi:10.1108/JKM–11–2012–0358. James, J. B., Swanberg, J. E., & McKechnie, S. P. (2007). Generational differences in perceptions of older workers’ capabilities. Center on Aging & Work/Workplace Flexibility at Boston College. Jane, B., & Robbins, J. (2007). Intergenerational learning: Grandparent’s teaching everyday concepts in science and technology. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 8(1), 1- 18. Karaaslan, S. (2014). Kuşaklararası farklılıkları örgütler üzerinden anlamak: Bir alan araştırması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Karagül, M. ve Masca, M. (2005). Sosyal sermaye üzerine bir inceleme. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1, 37-52. Keleş, H. N. (2011). Y kuşağı çalışanlarının motivasyon profillerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 129–139. Kenner, C., Ruby, M., Jessel, J., Gregory, E., & Arju, T. (2007). Intergenerational learning between children and grandparents in East London. Journal of Early Childhood Research, 5(3), 219–243. King, V. (2010). The generational rivalry for time. Time & Society, 19(1), 54-71. Koç, M. (2002). Gelişim psikolojisi açısından yaşlılık döneminde ruhsal gelişim, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 287-304. Krašovec, S. J., & Kump, S. (2010). The concept of intergenerational education and learning. In: N. Ličen & J. Gubalová (Eds.), Intergenerational learning and education in later life (trans. V. Melinc, M. A. Bizovičar, M. Kovač, & D. Findeisen, (pp. 15–25). Ljubljana: University of Ljubljana, Faculty of Arts. Kaynakça 141 Ličen, N. (2010). Case Study: Intergenerational learning in primary school. In: N. Ličen & J. Gubalová(Eds.), Intergenerational learning and education in later life (trans. V. Melinc, M. A. Bizovičar, M. Kovač, & D. Findeisen, (pp. 83–89). Ljubljana: University of Ljubljana, Faculty of Arts. Lloyd, J. (2008). The state of intergenerational relations today. London: International Longevity Centre. Loewen, J. (1996). Intergenerational learning: What if schools were places where adults and children learned together? (ERIC Document Reproduciton Service No. ED 404 014). Lotfi, A., Kabiri, S. ve Ghasemlou, H. (2013). Değerler değişimi ve kuşaklararası çatışma: İran Khoy kenti örneği, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (2), 93-113. Maloy, R. W., & Seldin, C. A. (1983). School climate and school effectiveness: Summary of teacher, student and parent Attitudes in one rural community. Research in Rural Education, 2(2), 65-68. Mannion, G. (2012). Intergenerational education: The significance of reciprocity and place. Journal of Intergenerational Relationships, 10 (4), 386–399. Martin, K., Springate, I., & Atkinson, M. (2010). Intergenerational Practice: Outcomes and Effectiveness. LGA Research Report. National Foundation for Educational Research. The Mere, Upton Park, Slough, Berkshire, SL1 2DQ, UK. McGuire, D., By, R.T. & Hutchings, K. (2007). Towards a model of human resource solutions for achieving intergenerational intercation in organisations. Journal of European Industiral Training, 31 (8), 592-608. doi: 10.1108/03090590710833651 Memduhoğlu, H.B. (2008). Ulusal, küresel ve örgütsel bağlamda farklılıkları yönetmek. Ankara: Pegem Akademi Mendez, E. (2009). Intergenerational responsibility and accountability. Unpublished Master Thesis, Royal Roads University, Ottawa, Canada. MetLife Mature Market Institute and Generations United (2009). Generations in the workplace: A workbook for engaging the best talent of all ages. Transforming Multi-Generational Workplaces into Intergenerational Workplaces. Mocker, D.W., & Spear, G.E. (1982). Lifelong learning: Formal, non-formal, informal, and self-directed (Information Series No. 241). Columbus, OH: The National Center for Research in Vocational Education (ERIC Document Reproduction Service No. ED220723). 142 Okullarda Kuşaklararası Öğrenme Murphy, J., Elliot, S.N., Goldring, E. & Porter, A.C. (2007). Leadership for learning: A research-based model and taxonomy of behaviours. School Leadership and Behaviour, 27(2), 179-201. Myers, K.K. & Sadaghiani, K. (2010). Millennials in the workplace: A communication perspective on millennials’ organizational relationships and performance. J Bus Psychol, 25, 225–238. doi: 10.1007/s10869-010-9172-7. Myron, M. L. (2013). A late Y2K phenomenon: Responding to do learning preferences of generation Y- Bridging the digital divide by improving generational dialogue. PM&R (by the American Academy of Physical Medicine and Rehabilitation), 5, (7), 596-601. Nauck, B.,& Steinbach, T.(2009). Intergenerational relationships. Newman, S. & Hatton-Yeo, A. (2008). Intergenerational learning and the contributions of older people. Ageing Horizons, 8, 31-39. Noack, C. M. G. (2009). Age climate age stereotypes in organizations and older workers. Unpublished doctoral dissertation, Jacobs Üniversity. Germany. Orzea, I. & Bratianu, C. (2012) Intergenerational learning in ageing societies, Proceedings of the 9th International Conference on Intellectual Capital, Knowledge Management and Organizational Learning-ICICKM2012, Universidad del Rosario and Universidad Jorge Tadeo Lozano, Bogota, Columbia, 193-200. Reading, UK: Academic Publishing International. Oyetunjı, C. O. (2006). The relationship between leadership style and school climate in botswana secondary schools. Unpublished doctoral dissertation, University of South Africa, South Africa. Palmieri, C. A. (2006). Intergenerational solidarity as a way of understanding grandtravel. Unpublished Master Thesis, Unıversıty Of Florıda,. Patricio, M. R. & Osorio, A. (2012). How can intergenerational learning with ict help to strengthen intergenerational solidarity?. Intergenerational Solidarity And Older Adults’ Education In Community, The Third Conference of the ESREA Network on Education and Learning of Older Adults, Ljubljana. Patrício, M. R. ve Osório, A. (2013) - Engagement in intergenerational learning by experienced older people. In ForAge International Conference: The future of learning for older people in Europe Learning from Experience. Budapeste. Petrides, L.A. & Guiney, S.Z. (2002). Knowledge management for school leaders: An ecological framework for thinking schools. Teachers College, 104 (8), 1702-1717. Kaynakça 143 Pınar, İ. (1999). Öğrenen organizasyonlarin kültürel çerçevesi. İ. Ü. İşletme Fakültesi Dergisi, 28 (2), 37-78. Polat, S. ve Çiçek, H. (2015a). Intergenerational learning among primary and lower secondary schools. International Journal of Human Sciences, 12(2), 1649-1661. Polat, S. ve Çiçek, H. (2015b). Öğretmenler Arasında Kuşaklararası Öğrenmenin Önündeki Engeller. 10. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, Gaziantep. Polat, S. ve Kazak, E. (2015). Primary school teachers’ views on intergenerational learning. Educational Sciences: Theory& Practice, (15)5, 1189-1203. Reilly, P. (2012). Understanding and Teaching Generation Y. In English teaching forum (Vol. 50, No. 1, pp. 2-11). US Department of State. Bureau of Educational and Cultural Affairs, Office of English Language Programs, SA-5, 2200 C Street NW 4th Floor, Washington, DC 20037. Reingard Spannring University Innsbruck. (2008). Intergenerational learning in organizations (IGLOO) – Literature Report. <http://www.iglooproject.eu/ files/igloo.literature_report_final_eng.pdf> Erişim: 27.02. 2014. Ropes, D. & Ypsilanti, A. (2012). Factors influencing intergenerational learning: Towards a framework for organizations to ensure successful learning in older employees. In: Working and Aging: The benefits of investing in an aging workforce (pp. 280-308). A Cedefop publication. Luxembourg: Publications Office of the European Union. Ropes, D. (2011a). Intergenerational learning: A research framework. Working and Aging: Guidance and counselling for mature learners. A Cedefop publication, 105-123. Luxembourg: Publications Office of the European Union. Ropes, D. (2011b). Making waves: Intergenerational learning and the ageing knowledge worker. Proceedings of the 5th International Conference on Organizational Learning and Knowledge Capabilities, Hull, UK, 1-19. Ropes, D. (2012), Intergenerational communities of practice: Shedding new light on older workers? Proceedings of the International Conference on Organizational Learning, Knowledge, and Capabilities, Valencia, Spain, 1-18. Ropes, D. (2013). Intergenerational learning in organizations. European Journal of Training and Development, 37(8), 713-727. doi:10.1108/EJTD-11-2012-0081 Ropes, D.C. (2010). Organizing professional communities of practice. Dissertation, Universiteit Van Amsterdam, Amsterdam, Netherlands. 144 Okullarda Kuşaklararası Öğrenme Ruddick, G. E. (2009). Intergenerational Leadership Communication In The Workplace. Unpublished Master Thesis, Clemson University, Ann Arbor, USA. Saarnivaara, M. & Sarja, A. (2007). From university to working life: Mentoring as a pedagogical challenge. Journal of Workplace Learning, 19 (1), 5-16. doi: 10.1108/13665620710719312. Sandars, J., & Morrison, C. (2007). What is the Net Generation? The challenge for future medical education. Medical teacher, 29(2-3), 85-88.Seedsman, T. A. (2007). Supporting intergenerational relationships. Journal of Intergenerational Relationships, 5(3), 83–98. Shedletsky, L.J. (2006). Internet training for older adult learners: An intergenerational mentoring approach. LLI Review,1, 34-43. Smola, W. K. & Sutton, C.D. (2002). Generational difference: Revisiting generational work values for the new millennium. Journal of Organizational Behavior, 23, 363-382. doi: 10.1002/job.147 Sporket, M. (2012). Organizational demeographic literacy: Developing a conceptual framework. Working and Aging: The benefits of investing in an aging workforce. A Cedefop publication, 207-226. Luxembourg: Publications Office of the European Union. STNE [Scottish Teachers for a New Era] (2012). Understanding how new teachers learn in the workplace. School of Education, University of Aberdeen, Scotland: Süral-Özer, P., Eriş, E. D. ve Timurcanday-Özmen, Ö. N. (2013). Kuşakların farklılaşan iş değerlerine ilişkin emik bir araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 38, 123-142. Svensson, L. Ellström, P.-E. & Aberg, C. (2004). Integrating formal and informal learning at work. Journal of Workplace Learning, 16(8), 479-491. doi: 10.1108/13665620410566441. Şişman, M.(2004). Öğretim Liderliği. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Tagiuri, R. (1968). The Concept of Organizational Climate. In R. Tagiuri & H. Litwin (Eds.), Organizational climate: Explorations of a concept. Division of Research Graduate School of Business Administration (pp. 11-32).United States of America. Tempest, S. (2003). Intergenerational Learning: A reciprocal knowledge development process that challenges the language of learning. Management Learning, 34(2): 181-200. doi: 10. 1177/1350507603034002002 Kaynakça 145 Thompson, A.. (2012). The effect of Organizational Climate on Learning Orientation: The moderating effect of Chronic Stress. A Thailand Case Study. Unpublished Master Thesis, Webster University, Cha-am, Thailand. Tolbize, A. (2008). Generational differences in the workplace (Contract: TLG —05-034-2967.06) Minneapolis: University of Minnesota Research and Training Center on Community Living. Toprak, M. ve Erdoğan, A. (2012). Yaşamboyu öğrenme: Kavram, politika, araçlar ve uygulama. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(2), 69-91. doi: 10.5961/ jhes.2012.036 Torres, R. M. (2003). Lifelong learning (New education division documents No. 14). Stockholm, Sweden: Sida. Toruntay, H. (2011). Takım rolleri çalışması: X ve Y kuşağı üzerinde karşılaştırmalı bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Töremen, F. (2002). Okullarda sosyal sermaye: Kavramsal bir çözümleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 556-573. Türk Dil Kurumu. (1992). Türkçe Sözlük. İstanbul: Milliyet. Uslu, T., Rodoplu Şahin, D. ve Çam, D. (2012). Yaş ve kuşak farklılıklarına göre internet ve bilgi teknolojileri kullanımının düzeyi, yarattığı tekno-politik stres ve sonuçları. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, VII(I), 76–93. Ünal, A. (2014). Örgütsel öğrenme mekanizmalarının okullarda kullanılması konusunda öğretmen görüşleri, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35 (1), 19-32. Wermundsen, T. (Ed.). (2007). Intergenerational learning in Europe policies, programs & initiatives (EAGLE Desk Research Synthesis Report). Nuremberg, Germany: FIM-New Learning, University of Erlangen-Nuremberg. World Bank (2003). Lifelong Learning in the Global Knowledge Economy: Challenges for Developing Countries. <http://siteresources.worldbank. org/INTLL/Resources/Lifelong-Learning-in-the-Global-KnowledgeEconomy/lifelonglearning_GKE.pdf>. Erişim: 02.03.2014. Yee, C. H. C. (2008). Intergenerational learning in Hong Kong: A narrative inquiry. Doctoral dissertation, University of Nottingham. Retrieved from http://eprints. nottingham.ac.uk/10486/ Yumuşak, S. ve Yıldız, H. (2011). Eğitim örgütleri öğrenen organizasyon özellikleri göstermekte midir? Kamu ve özel ilköğretim okullarının Balıkesir ili örneğinde karşılaştırmalı bir analizi. Business and Economics Research Journal. 2 (4), 159-177. EKLER Ek 1. Veli Bilgilendirme Formu Değerli veliler; Annenizi-babanızı çocuklarınızla ve onların arkadaşlarıyla sınıflarında buluşturmak ister misiniz? Annenizin-babanızın çocuklarınıza ve onların arkadaşlarına deneyimlerini aktarmasına ne dersiniz? Bu heyecanla; Kocaeli Üniversitesi Eğitim Fakültesi öğretim elemanları olarak Gölcük Belediyesi, Gölcük Kent Konseyi ve Gölcük İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü işbirliği ile “Dedelerimiz ve Ninelerimizden Öğreniyoruz” isimli bir proje yürütmekteyiz. Bu proje kapsamında öğrencilerimizin dedeleri ve ninelerinin de yer alacağı etkinlikler yürütmeyi planlamaktayız. Gölcük Vizyon 2023 kapsamındaki bu proje ile öğrencilerimiz ve değerli büyüklerimiz arasındaki iletişimi güçlendirmek ve bilgi alışverişi yaparak kuşaklar arasında köprü kurmak temel amacımız. Bu amaçla; öğrencilerimizin dedeleri ve nineleri, sınıflarda birtakım etkinlikler yürüterek ilkokul 3. Sınıf öğrencilerine geçmiş yaşantılarına ilişkin tecrübelerini ve birikimlerini aktaracaklar. Siz de annenizin-babanızın bu projede yer almasını ister misiniz? Böylece hem annenizin-babanızın hem de çocuklarınızın mutlu olmasını sağlayabilirsiniz. Bu doğrultuda projemize katkı sağlamak isteyen değerli dedelerimizi ve/veya ninelerimizi tanışmak, projemizi yüz yüze anlatmak ve onların da fikirlerini almak için …………….. tarihinde, saat ……….’da okulumuzda görmeyi çok isteriz. Değerli büyüklerimizin katılımları bizleri mutlu edecek ve onurlandıracaktır. Proje Ekibi 148 Okullarda Kuşaklararası Öğrenme Ek 2. Öğrencilerin Dede ve Ninelere Tutumu Anketi Katılmıyorum 1) Sınıfta dede-ninelerle birlikte olmaktan mutlu oldum. 2) Öğretmenlerin dede-ninelerle işbirliği kurmasından mutlu oldum. 3) Dede-nenelerden gelen destek ve yardımlardan memnundum. 4) Sınıfta dede-ninelerle birlikte güven içinde bulunmaktan mutluydum. 5) Sınıfta dede-ninelerle birlikte eşit söz sahibi olmaktan mutluydum. 6) Dede-ninelere sorular sormaktan keyif aldım. 7) Yaşlı dede-ninelerle konuşabilmek çok keyifliydi. 8) Okulda ve sınıfta dedeninelerimizin bulunması beni çok mutlu etti. Kısmen Tamamen Katılıyorum Katılıyorum Ekler 149 9) Dede-ninelerden bilgi edinmek beni etkiledi. 10) Dede ve nineler öğrencilere çok şey katabilirler. 11) Dede-ninelerin bizlere aktaracak tecrübeleri vardır. 12) Dede-ninelerden öğrenmeyi daha çok isterim. 13) Dede-ninelerin sınıfımızda olması yaşam tecrübemi arttırdı. 14) Dede-ninelerin sınıfımızda yer alması yaşlılara olumlu bakmamı sağladı. 15) Dede-ninelerle birlikte olmak yaşlılarla iletişim kurmama yardımcı oldu. 16) Dede-ninelerimizin sınıfımızda yer alması yaşlılara daha fazla saygı duymamı sağladı. 17) Dede-ninelerle iletişim kurmaktan zevk aldım. 150 Okullarda Kuşaklararası Öğrenme 18) Dede-ninelerden öğrenmek eğitimimizin kalitesi 19) Yaşlıların da bize kazandıracakları üstün yanları vardır. Ek 3. Örnek Ders Planları 1. Öğrenci-Öğretmen İlişkisi Ders Hayat Bilgisi Sınıf 3 Süre 40’+40’ Tema Dün, Bugün, Yarın Kazanımlar C.3.29. Birey, toplum ve çevre arasındaki karşılıklı bağımlılığı kavrar ve bunu göste- DERSİN KİMLİĞİ ren örnekler verir. Strateji Sunuş Yöntem Düz Anlatım, Soru-cevap, Tanık Gösterme, Eğitsel Oyun, Sıcak Sandalye Araç gereçler Kaynak Kişi, Powerpoint sunusu, İp yumağı Beceriler Bilimin Temel Kavramlarını Tanıma Dikkat çekme Bir yerde yalnız yaşamak zorunda oldukları söylenir. Robenson Cruose’yu okuyup okumadıkları sorulur. Okuyan varsa anlattırılır. GİRİŞ Amaçtan haberdar etme Bugünkü dersimizde geçmişten günümüze öğretmen- öğrenci ilişkisi hakkında Avni öğretmeniniz bizlere bilgiler verecek. Ekler 151 Sınıf Öğretmeni: Öğrencilere “Komşu komşunun külüne muhtaçtır sözünden ne anlıyorsunuz?” sorusu sorulur. SÜREÇ Slayt açılarak öğrencilere çiftçi, fırıncı, otobüs şoförü, yolcu gibi resimler gösterilir. Öğrencilere “Yolcular otobüs şoförü olmasaydı zorluk çeker miydi?” “Yolcular olmasa sürücü para kazanabilir miydi?” “Hastasız doktorluk, öğrencisiz öğretmenlik yapılır mı?” soruları sorulur. Daha sonra söz Avni öğretmene bırakılır. Avni Öğretmen: Avni Öğretmen kendisi hakkında bilgi verir. Sıcak sandalye etkinliği yapılarak Avni Öğretmen bir sandalyeye oturur. Öğrencilere öğretmenliğe başladığı 1948 yılından itibaren öğretmen-öğrenci ilişkisi hakkında bilgi verir. Öğrencilerin merak ettiği soruları cevaplandırır, sınıfta bir röportaj havası yakalanmaya çalışılır. Öğretmen de sorular sorabilir. Daha sonra Avni Öğretmen eğitim kurumlarının, değişen eğitim anlayışının, öğrencilerin, öğretmenlerin değişimi hakkında fotoğrafların yer aldığı bir sunum yapar ve etkinliğe geçiş yapar. SÜREÇ Birbirine Bağlı Avni Öğretmen ip yumağını bir öğrenciye verir. Öğrenciler ip yumağı yardımıyla ad – soyadlarını söyleyerek ip yumağını ipi bırakmadan başka bir çocuğa gönderirler. Böylece ipin tüm öğrencilerin elinden geçerek öğretmene iletilmesi sağlanır. Toplumdaki bireylerin birbirlerine görünmeyen iplerle bu şekilde karşılıklı bağlı olduğu vurgulanır. SONUÇ Özet: Bugünkü dersimizde toplumdaki bireylerin birbirlerine karşılıklı bağlı olduğunu, Avni Öğretmen yardımıyla geçmişten günümüze öğrenciöğretmen ilişkisini, eğitim uygulamaları hakkında bilgi edindik. Ölçme değerlendirme: Çalışma kağıdı dağıtılır. 152 Okullarda Kuşaklararası Öğrenme GİRİŞ DERSİN KİMLİĞİ 2. Millî Bayramlar Ders Hayat Bilgisi Sınıf 3 Süre 40’+40’ Tema Dün, Bugün, Yarın Kazanımlar Bayram kutlamalarına katılarak, millî bayram günlerimizle geçmişte yaşanan tarihî olaylar arasında bağ kurar. Strateji Sunuş Yöntem Düz Anlatım,Soru-cevap ,Tanık Gösterme Araç gereçler Kaynak Kişi,Powerpoint sunusu Beceriler Eleştirel Düşünme, Öz yönetim Dikkat çekme Sınıfın geçmişte bayramlarda çekilmiş video veya resimleri gösterilir.Hatırlayıp hatırlamadıkları sorulur. Amaçtan haberdar etme Bugünkü dersimizde milli bayramlarımız dedelerimiz ve ninelerimiz zamanında nasıl kutlanıyormuş, bunu öğreneceğiz. Bakalım bizim kutladıklarımıza benziyor mu? Sınıf Öğretmeninin görevi: Sınıfı dersin amacından haberdar eder. İbrahim dedeyi sınıfta bulunuş amacından bahseder. İbrahim dedeyi sınıfa tanıtır. Ders İbrahim dede ile çocuklar arasında bir soru-cevap sohbet gibi geçmesi için sınıf öğretmeni moderatör konumunda bulunur. İlk soru sınıftan gelmez ise kendisi sorar. Dedenin cevapladığı her sorudan sonra öğretmen öğrencilerden dedenin anlattıkları ile günümüz bayramlarını soruya uygun olarak kıyaslamalarını ister. Dedemizin Görevi: Sınıftan gelen soruları tecrübelerini ve anılarını kaynak olarak kullanarak cevaplar. Eğer mevcut ise sözel olarak anlatacağı tecrübelerini fotoğraflarla destekleyebilir. SÜREÇ Gelmesi muhtemel sorular: Dedeler ve ninelere bayramlar ile ilgili istediğiniz soruyu sorabilirsiniz. Dedeler ve ninelere ilk soruyu eğer öğrencilerden gelmez ise öğretmen sorar. Sorulması gereken önemli sorular: Ekler 153 “Bayramlar için nasıl bir hazırlık süreciniz olurdu?” “Bayramlarda hangi görevleri alırdınız?” “Bayramlarda neler hissederdiniz?” SONUÇ SÜREÇ “Bayramların kutlaması sizin için neden önemli?” Daha sonra öğrencilere öğretmen bir soru yöneltir. ”Siz okulda idareci veya öğretmen olsaydınız, bayram kutlamaları için neler yapardınız?” Bununla ilgili mümkün olduğunca çok öğrencinin düşünceleri alınır Özet: Öğretmen bayramların önemi ve tarihi olayların üzerinde durarak son açıklamasını yapar. Ölçme değerlendirme: Çalışma kağıdı dağıtılır. GİRİŞ DERSİN KİMLİĞİ 3. Dinî Bayramlar Ders Hayat Bilgisi Sınıf 3 Süre 40’+40’ Tema Dün, Bugün, Yarın Kazanımlar Bayram kutlamalarına katılarak, bayram günlerimizle geçmişte yaşanan olaylar arasında bağ kurar. Strateji Sunuş Yöntem Düz Anlatım, Soru-cevap ,Tanık Gösterme Araç gereçler Kaynak Kişi, Powerpoint sunusu Beceriler Eleştirel Düşünme, Öz yönetim Dikkat çekme Sınıfın geçmişte bayramlarda çekilmiş video veya resimleri gösterilir. Hatırlayıp hatırlamadıkları sorulur. Amaçtan haberdar etme Bugünkü dersimizde dini bayramlarımız dedelerimiz ve ninelerimiz zamanında nasıl kutlanıyormuş, bunu öğreneceğiz. Bakalım bizim kutladıklarımıza benziyor mu? 154 Okullarda Kuşaklararası Öğrenme Sınıf Öğretmeninin görevi: Sınıfı dersin amacından haberdar eder. İbrahim dedeyi sınıfta bulunuş amacından bahseder. Hülya nineyi sınıfa tanıtır. Ders Ayşe Nine ile çocuklar arasında bir soru-cevap sohbet gibi geçmesi için sınıf öğretmeni moderatör konumunda bulunur. İlk soru sınıftan gelmez ise kendisi sorar. Ninenin cevapladığı her sorudan sonra öğretmen öğrencilerden ninenin anlattıkları ile günümüz bayramlarını soruya uygun olarak kıyaslamalarını ister. Hülya ninenin Görevi: Sınıftan gelen soruları tecrübelerini ve anılarını kaynak olarak kullanarak cevaplar. Eğer mevcut ise sözel olarak anlatacağı tecrübelerini fotoğraflarla destekleyebilir. Gelmesi muhtemel sorular: Dedeler ve ninelere bayramlar ile ilgili istediğiniz soruyu sorabilirsiniz. Dedeler ve ninelere ilk soruyu eğer öğrencilerden gelmez ise öğretmen sorar. Sorulması gereken önemli sorular: “Bayramlar için nasıl bir hazırlık süreciniz olurdu?” “Bayramlarda size düşen görevler var mıydı?” “Bayramlarda neler hissederdiniz?” SÜREÇ “Bayramların kutlaması sizin için neden önemli?” Daha sonra öğrencilere öğretmen bir soru yöneltir. ”Sizin aileniz de bayramlar nasıl kutlanıyor?” Farklılıklar ortaya çıkarılmaya çalışılır. SONUÇ Özet: Öğretmen bayramların önemi ve kutlama nedenleri üzerinde durarak son açıklamasını yapar. Ölçme değerlendirme: Anne ve babayla bayramların geçmişiyle ilgili röportaj yapılır. Ekler 155 GİRİŞ DERSİN KİMLİĞİ 4. Eski Oyunlar Ders Hayat Bilgisi Sınıf 3 Süre 40’+40’ Tema Dün, Bugün, Yarın Kazanımlar Aile büyüklerinin küçükken oynadığı oyunları araştırır, bu oyunlarla kendisinin ve arkadaşlarının oynadığı oyunları karşılaştırararak değişimi ve sürekliliği farkeder. Strateji Buluş Stratejisi Yöntem Gösterip-Yaptırma, Soru cevap Araç gereçler Kaynak kişi, Gazoz Kapağı. Beceriler Bilimin temel kavramlarını tanıma(Değişkenlik, benzerlik, süreklilik) İlişkili ara disiplinler Spor Kültürü ve Olimpik Eğitim Dikkat çekme Sınıfa sandalye kapmaca oyununu bilip bilmedikleri sorulur. Amaçtan haberdar etme Bugünkü dede ve ninelerimizin küçükken hangi oyunları oynadığını öğreneceğiz. SÜREÇ Sınıf Öğretmeninin Görevi: Sınıfı derse hazırlamak amaçlı kısa süreli olarak “sandalye kapmaca” oyunu oynatılır.Sonra sınıfa en sevdiklerini oyunlar sorulur. Daha sonra anne ve babalarının hatta dede ve ninelerinin çocukluklarında hangi oyunları oynadıklarını merak edip etmedikleri sorulur.Ayşe nine tanıtılır. Ayşe Ninenin Görevi: Küçüklüğünde en çok sevdiği,zevkle oynadığı oyunlardan bahseder. Bir tanesini sınıfa anlatır. Örnek olarak gazoz kapağı oyunu ve kurallarını anlatır.Daha sonra öğrencilere de gazoz kapağı dağıtılınca uygulamalı olarak gösterir.Oyun adım adım anlatılır.Her bir adımdan sonra yaptıklarını sınıftaki tüm öğrencilerin yapmasını bekler. 156 Okullarda Kuşaklararası Öğrenme Özet: Birkaç öğrenciden oyunlarla ilgili fikirleri alınır. Her öğrencinin hemen hemen söylediği benzer şeyler bir kerede sınıf öğretmeni tarafından tekrar edilir. SONUÇ Ölçme değerlendirme: Öğrencilerden oyun oynarken hissettiklerini ve öğrendikleri oyunu yazılı bir metin haline getirmeleri istenir. Ödev: Bir dahaki derse etrafındaki yaşlı kimselerden veya anne ve babalarından yeni bir oyun öğrenip defterlerine yazarak gelmeleri istenir. GİRİŞ DERSİN KİMLİĞİ 5. İletişim Ders Hayat Bilgisi Sınıf 3 Süre 40’+40’ Tema Dün, Bugün, Yarın Kazanımlar Geçmişten günümüze iletişim teknolojilerinde meydana gelen değişimi araştırır. Strateji Buluş Stratejisi Yöntem Soru-Cevap, Beyin Fırtınası Araç gereçler Eski ve yeni elektronik cihazlar. Beceriler Bilimin temel kavramlarını tanıma, Araştırma Dikkat çekme Öğrencilere eskiden insanların haberleşmede güvercinlerden nasıl yararlandıklarını, günümüzde hala haberleşmede güvercinlerden yararlanıp yararlanılmadığı konularındaki düşünceleri sorulur. Amaçtan haberdar etme Bugünkü dersimizde geçmişten günümüze adar kullanılan iletişim araçlarındaki, teknolojideki değişimi gözlemleyeceğiz Ekler 157 Sınıf Öğretmeni: “İletişim dendiğinde ne anlıyorsunuz?” sorusu yöneltilir herkesin cevap vermesi sağlanarak sınıfta beyin fırtınası yaptırılır. “İnsanlar neden iletişim kurma ihtiyacı duyar?” “Toplum için iletişimin önemi nedir?” Eskiden hangi iletişim araçlarının kullanıldığını, evlerinde hangi iletişim araçlarından yararlandıkları sorulur. Öğrencilere Kerim Bey’in kim olduğu hakkında bilgi verilir. Ders Kerim Bey’e bırakılır. Kerim Dede & Mustafa Dede Kerim dede kendinden ve mesleğinden bahseder. Küçükken nasıl iletişim kurdukları hakkında bilgi verir. Mustafa dede küçüklüğünde Gölcükte birkaç kişide radyo-TV olduğundan, komşularına giderek TV izlediklerinden bahseder. Kerim dede yanında getirdiği eski elektronik parçalarını öğrencilere gösterir. “Bu parçalar hakkında bilginiz var mı?” sorusunu öğrencilere sorar. SÜREÇ Bu cihazlar hakkında bilgi verir ve şu anki hallerini gösterir. Eski ve yeni halleri arasındaki farkları öğrencilere sorar ve cevaplardan sonra bu cihazlardaki değişimleri açıklar. Öğrencilere “Teknolojinin gelişmesinin pozitif ve negatif etkileri nelerdir?” sorusunu sorar. Öğrenci cevapları doğrultusunda açıklamasını yapar. Özet: Başlangıcından günümüze kadar kullanılan mektup, telgraf, telefon, telsiz, gazete, radyo, televizyon, faks, cep telefonu, bilgisayar ve uydu sistemleri gibi çeşitli teknolojik araçların hepsinin iletişim teknolojileriyle ilgili olduğu söylenir. SONUÇ Ölçme değerlendirme: Çalışma kağıdı dağıtılır. Ödev: Öğrencilerden herhangi bir iletişim aracındaki değişim hakkında poster hazırlamaları istenir. 158 Okullarda Kuşaklararası Öğrenme 6. Meslekler DERSİN KİMLİĞİ DONANMA İLKOKULU Ders HAYAT BİLGİSİ Sınıf 3 Süre 40+40 Tema / ünite DÜN, BUGÜN, YARIN Kazanımlar C.3.4. Gelecekte, mesleğini seçerken göz önünde bulundurması gereken noktalar hakkında sorular sorar. Strateji Buluş Yöntem Soru-cevap Teknik Drama, Düşün-eşleş-paylaş, kart gösterme Araç gereçler Çeşitli meslek gruplarına ait kıyafetler Beceriler Öz Yönetim (Kariyer Planlama) becerisini geliştirmeye yöneliktir. Kişisel nitelikler Programda kazanımın herhangi bir kişisel nitelik kazanımı ile ilişkilendirilmesi yapılmamıştır. Ara disiplinler Programda kazanımın ara disiplinlerle ilişkilendirilmesi yapılmamıştır. Atatürkçülük Programda kazanımın herhangi bir Atatürkçülük kazanımı ile ilişkilendirilmesi yapılmamıştır. Diğer derslerle Programda kazanımın diğer derslerle ilişkilendiilişkilendirme rilmesi yapılmamıştır. Dikkat çekme Ömer Dede yaptığı meslekle ilgili kıyafet giyerek sınıfa gelir. Önceki öğrenilen- Önceki dersimizde kendimizin veya anne-babaleri hatırlatma mızın hayatında zaman içinde oluşan değişiklikler hakkında konuşmuştuk. GİRİŞ Amaçtan dar etme Güdüleme haber- Bugünkü dersimizde meslek seçimi yaparken nelere dikkat etmeniz gerektiğini öğreneceksiniz. Bu dersi iyi dinlemek, büyüdüğünüzde sevdiğiniz ve mutlu olduğunuz bir mesleği seçmenize yardımcı olacaktır. Ekler 159 Sınıf Öğretmeni: 1.Öğrencilere “ Çevrenizdeki insanların sahip oldukları birçok meslek grupları var, bu mesleklerden birkaçını kim bana söyleyebilir? ”, “Sizce sınıfta hangi arkadaşınız, hangi mesleği en iyi şekilde yapar? Neden?” diye sorulur. 2.Öğrencilerin meslek gruplarından örnek vermelerine ve arkadaşları hakkında yorum yapmalarına fırsat verilir. Ömer Dede Ömer Dede sınıfın önüne çıkar. “Şimdi dedemizin hangi meslek dalına ait giysiyi giydiğini, eskiden hangi mesleği yaptığını bulmaya çalışın.” Denilir. Öğrenciler Ömer dedenin mesleğini tanımlar. Bu adımda öğrencilerden meslekleri tanıtmaları, ne iş yaptıklarını ve meslek için gerekli olabilecek özelliklere dair konulardan bahsetmeleri beklenir. Ömer Dede kendini tanıtır. Mesleğini neden seçtiğinden, mesleğinin gerektirdiği özelliklerden, yaptığı işlerden, mesleğinin kendi yeteneğine, ilgisine uyup, uymadığından söz eder. Mesleğiyle ilgili getirdiği birkaç araç gereci öğrencilere gösterir. Ömer Dede daha sonra Gölcükte eskiden yapılan meslekler hakkında bir sunum yaparak öğrencileri eski meslekler hakkında bilgilendirir. ( tütüncülük, meyvecilik vs.) Öğrencilere hangi mesleği yapmak istediklerini ve nedenini sorar. Tüm sınıftan sırayla cevaplar alınır. Daha sonra Ömer Dede meslek seçerken göz önünde bulundurulması gereken noktalar olduğunu söyler. Mesleğe uygun özellikler taşıyıp taşımadıklarını, öğrenmek amacıyla sorular sormaları, araştırma yapmaları gerektiğini vurgular. • Üstün ve zayıf yönlerini bilmeleri gerektiğini SÜREÇ • Özelliklerinin hangi mesleğe uygun olduğunu fark etmelerini • Zaman içinde hangi mesleklerin geçerliliğini kaybettiğini hangi mesleklerin rağbet gördüğünü bilmelerini • Seçmek istediği meslekle ilgili nasıl bir eğitim alması gerektiğini bilmelerini söyler. 160 Okullarda Kuşaklararası Öğrenme Ölçme değerlendirme: Öğrencilerinizi dört kişilik gruplara ayrılır. Her gruptan bir meslek belirlemesi istenir. O mesleğe sahip kişilerde olması gereken özellikleri anlatan sunum yapmaları istenir. Ödev SONUÇ Gelecekte hayalini kurduğunuz mesleği anlatan bir resim çizmeleri istenir. Gelecek dersten haberdar etme: Gelecek dersimizde hava durumundaki değişiklikler hakkında konuşacağız. DERSİN KİMLİĞİ 7. Yaşadığımız Yer Ders Hayat Bilgisi Sınıf 3 Süre 40’+40’ Tema Dün, Bugün, Yarın Kazanımlar Yaşadığı yerleşim biriminin eski ve yeni hâlini araştırır; bunlar arasındaki benzerlik ve farklılıkları ayırt eder. Strateji Araştırma-İnceleme Yöntem Tanık Gösterme Araç gereçler Kaynak Kişiler,Kişisel fotoğraflar ve eski tarihli gazeteler kullanılarak oluşturulmuş Powerpoint sunusu Beceriler Bilimin temel kavramlarını tanıma, Araştırma GİRİŞ Bir Kuşaklararası Öğrenme Deneyimi 161 Dikkat çekme (Öğrencilere daha önce sorulan “yaşadığımız yerin eski halini merak ettiniz mi hiç?” “Sizce eski hali nasıl olabilir?” soruları üzerine öğrencilerden bir sonraki derse hazırlıklı gelmeleri istenir.) Araştırmalarımızı yaptık mı? Kağıtlarımızı görelim. Amaçtan haberdar etme Bugünkü dersimizde yaşadığımız yerin eski halini dedelerimizin ve ninelerimizin bilgilerinden yararlanarak öğreneceğiz. Sınıf Öğretmeninin Görevi: Mustafa dedeyi ve Nimet nineyi sınıfa tanıtırlar ve sınıfa geliş amaçlarından bahseder. Daha sonra öğrencilerden istediği yaşadıkları yerleşim biriminin eski ve yeni hali hakkındaki araştırma yazısını birkaç öğrenciye okutur. Her okunan yazı üzerine dede ve ninenin fikirlerini sorar. Dedeler ve ninelere yapacakları sunumda araçları ve gereçleri kullanmaları için yardımcı olur. Mustafa Dedenin Görevi(Kaynak Kişi): Öğrenciler araştırma yazılarını dinler ve yorum yapar. Daha sonra Gölcük’ün eski fotoğraflarını kullanılarak oluşturulmuş sunum ile Gölcük’ün eski halini; mimari yapısını, ekonomik yapısını (alışveriş yapılan yerler, esnaf hayatı),eğitim veren kurumları,sosyal ilişkilerini anılarını kaynak kullanarak anlatır. SONUÇ SÜREÇ Öğrencilerden gelen soruları cevaplandırır. Nimet Ninenin Görevi: Yaşadığı mahallede nasıl bir yaşam olduğundan bahseder. Çocukluk ve gençlik yıllarından bu zamana değişen komşu,esnaf-mahalleli ilişkisini anlatır.Eğer varsa mahallesinde yapmayı çok sevdiği şimdi olmayan ve ya azalan ,özlediği etkinliklerden bahseder.(Örneğin: mahalle düğünleri,sokak kınaları.) Özet: Öğretmen mümkün olduğunca fazla öğrenciye söz hakkı vererek günümüz Gölcük’ü ile geçmişteki Gölcük’ü karşılaştırmalarını ister. Ölçme değerlendirme: Dersteki yapılan karşılaştırmalarla ilgili görüşlerini bir metin haline getirirler. 162 Okullarda Kuşaklararası Öğrenme Ek 4. Basında Projemiz Haberin başlığı: Dedeler ve Nineler Tecrübelerini Yarınlara Aktaracak Erişim adresi: http://kouha.kocaeli.edu.tr/?page=haber&id=48970 Kuruluş: Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Haber Ajansı Ekler 163 Haberin başlığı: Dedeler ve Ninelerin Eğitim Süreci Konuşuldu Erişim adresi: http://www.golcuk.bel.tr/tr/haber/1/4240/dedelerve-ninelerin-egitim-sureci-konusuldu.aspx Kuruluş: Gölcük Belediyesi 164 Okullarda Kuşaklararası Öğrenme Haberin başlığı: Öğretmenler İşbirliğine Hazır Erişim adresi: http://kouha.kocaeli.edu.tr/?page=haber&id=49062 Kuruluş: Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Haber Ajansı Ekler 165 Haberin başlığı: Dedelerimiz ve Ninelerimiz İlk Dersini Yaptı Erişim adresi: http://www.golcuk.bel.tr/tr/haber/1/4257/ dedelerimiz-ve-ninelerimiz-ilk-dersini-yapti.aspx Kuruluş: Gölcük Belediyesi 166 Okullarda Kuşaklararası Öğrenme Haberin başlığı: Dedelerimiz ve Ninelerimiz İkinci Dersini Yaptı Erişim adresi: http://www.kocaelihaberdunyasi.com/haber/ dedelerimiz-ve-ninelerimiz-ikinci-dersini-yapti-h21327.html Kuruluş: Kocaeli Haber Dünyası Ekler 167 Haberin başlığı: Dedeler ve Nineler Tecrübelerini Anlattı Erişim adresi: http://www.bizimkocaeli.com/haber/guncel/ dedeler-ve-nineler-tecrubelerini-anlatti/132708.html Kuruluş: Bizim Kocaeli Gazetesi 168 Okullarda Kuşaklararası Öğrenme Haberin başlığı: Dedelerimiz ve Ninelerimizden Öğreniyoruz Projesi Erişim adresi: http://www.sanalkocaeli.com/golcuk/dedelerimizve-ninelerimizden-ogreniyoruz-projesi-h3432.html Kuruluş: Sanal Kocaeli Ekler 169 Haberin başlığı: Dedeler ve Nineler Öğrencilerle Buluştu Erişim adresi: http://www.bizimkocaeli.com/haber/guncel/ dedeler-ve-nineler-ogrencilerle-bulustu/132523.html Kuruluş: Bizim Kocaeli Gazetesi 170 Okullarda Kuşaklararası Öğrenme Haberin başlığı: Bu Derste Öğretmen Nineler Erişim adresi: http://www.bizimyaka.com/haber-49829-Buderste-ogretmen-nineler Kuruluş: Kocaeli Bizim Yaka Gazetesi Ekler 171 Haberin başlığı: Dedelerimiz ve Ninelerimizden Öğreniyoruz Projesi ile Kuşaklar Arasında Köprü Kuruldu Erişim adresi: http://bhi.kocaeli.edu.tr/haziran10.15.htm Kuruluş: Kocaeli Üniversitesi Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Haber Merkezi 172 Okullarda Kuşaklararası Öğrenme Haberin başlığı: Kuşaklar Arası Köprü Kuruldu Erişim adresi: http://www.golcukpostasi.com/k1-guncel/h14214kusaklar-arasi-kopru-kuruldu.html Kuruluş: Gölcük Postası Gazetesi