Türkiye Sayısal Karasal Televizyon (DVB-T2) Alıcıları
Transkript
Türkiye Sayısal Karasal Televizyon (DVB-T2) Alıcıları
Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri Türkiye Sayısal Karasal Televizyon (DVB-T2) Alıcıları Gereksinimleri (Üst Kurul tarafından onaylanan metin) Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 1 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri İçindekiler 1 2 Giriş.................................................................................................................................................. 7 1.1 Kapsam .................................................................................................................................... 7 1.2 Tarihçe ..................................................................................................................................... 8 1.3 Referanslar .............................................................................................................................. 9 1.4 Kısaltmalar ............................................................................................................................. 10 Frontend Performansı ................................................................................................................... 12 2.1 Genel ..................................................................................................................................... 12 2.2 Frekanslar ve Sinyal Band Genişlikleri ................................................................................... 12 2.2.1 Genel ............................................................................................................................. 12 2.2.2 Merkez Frekanslar ......................................................................................................... 12 2.2.3 Maksimum Frekans Sapması ......................................................................................... 12 2.2.4 Sinyal Band Genişlikleri.................................................................................................. 13 2.3 Modlar ................................................................................................................................... 13 2.4 Yayın Alma Kalitesi/Ayarlama/Tarama Prosedürleri ............................................................. 14 2.4.1 Genel ............................................................................................................................. 14 2.4.2 Durum Kontrolü ............................................................................................................. 14 2.4.3 Kurulum Modu: Otomatik Arama, En İyi Servis ............................................................. 14 2.4.4 Kurulum Modu: Manuel Arama..................................................................................... 15 2.4.5 Sinyal Gücü Göstergesi (SSI) için Gereksinimler ............................................................ 15 2.4.6 Sinyal Kalite Göstergesi (SQI) için Gereksinimler .......................................................... 16 2.5 Modulasyon Parametrelerindeki Değişiklikler ...................................................................... 16 2.6 RF Giriş Konnektörü ............................................................................................................... 16 2.7 RF Çıkış Konnektörü (Opsiyon) .............................................................................................. 16 2.8 Giriş/Çıkış Veri Formatları...................................................................................................... 16 2.9 Performans ............................................................................................................................ 17 2.9.1 Genel ............................................................................................................................. 17 2.9.2 Tanımlar ......................................................................................................................... 17 2.9.3 C/N Performansı ............................................................................................................ 17 2.9.4 Minimum Alıcı Sinyali Giriş Seviyeleri............................................................................ 19 2.9.5 Maksimum Alıcı Sinyali Giriş Seviyeleri ......................................................................... 20 2.9.6 Diğer Kanallardaki “Analog” Sinyallere Bağışıklık .......................................................... 20 Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 2 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 3 2.9.7 Diğer Kanallardaki “Dijital” Sinyallere Karşı Bağışıklık ................................................... 20 2.9.8 Analog TV Sinyallerinden Eş Kanal Girişimine Karşı Bağışıklık ....................................... 21 2.9.9 Zamanla Değişen Kanallarda Performans...................................................................... 21 2.9.10 SFN’deki Değişken Eko Gücü Seviyeleri İçin Senkronizasyon ........................................ 21 2.9.11 Tek Frekans Ağlarında C/(N+I) Performansı .................................................................. 22 Video.............................................................................................................................................. 23 3.1 3.1.1 SD Kod Çözümleme ....................................................................................................... 23 3.1.2 HD Kod Çözümleme ....................................................................................................... 24 3.2 4 Video Kod Çözümleme .......................................................................................................... 23 Görüntüleme Modları............................................................................................................ 25 3.2.1 4:3 Görüntünün 16:9 Ekranda Görüntülenmesi ............................................................ 25 3.2.2 En Boy Oranı 16:9’dan Büyük Olan Gömülü Altyazı İçeriklerin Görüntülenmesi .......... 25 3.2.3 İçeriğin Panoroma Modunda Görüntülenmesi.............................................................. 25 3.3 Kolorimetri............................................................................................................................. 25 3.4 Durgun Resimler .................................................................................................................... 26 3.5 Overscan ................................................................................................................................ 26 3.6 AFD ........................................................................................................................................ 26 3.7 WSS ........................................................................................................................................ 26 Ses.................................................................................................................................................. 26 4.1 Ses Formatları ........................................................................................................................ 26 4.2 Çok Kanallı Ses ....................................................................................................................... 27 4.2.1 5 Çok Kanallı Ses Kodu Çözme ve Kod Dönüştürme ......................................................... 27 4.3 Dijital Ses Çıkışı ...................................................................................................................... 27 4.4 Ses Video Senkronizasyonu ................................................................................................... 28 4.5 Dijital SesDili .......................................................................................................................... 28 4.6 Ses Önceliklendirme .............................................................................................................. 28 4.7 Ek Ses İşleme ......................................................................................................................... 29 4.8 Dinamik Değişiklikler ............................................................................................................. 30 4.9 Performans ............................................................................................................................ 30 SI/PSI Tabloları............................................................................................................................... 32 5.1 PAT......................................................................................................................................... 32 5.2 PMT........................................................................................................................................ 32 5.3 SDT ......................................................................................................................................... 32 5.4 NIT ......................................................................................................................................... 32 Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 3 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 5.5 EIT .......................................................................................................................................... 33 5.6 TDT ve TOT ............................................................................................................................ 33 6 Kurulum ......................................................................................................................................... 33 6.1 Otomatik Kanal Arama .......................................................................................................... 33 6.1.1 Servis Tipleri .................................................................................................................. 34 6.1.2 Orijinal Ağ Numarası ve Ağ Numarası............................................................................ 34 6.2 Servis Sıralama ve Mantıksal Servis Numarası ...................................................................... 35 6.3 Manuel Kanal Ayarlama ........................................................................................................ 37 7 Otomatik Güncellemeler ............................................................................................................... 37 7.1 7.1.1 NIT Tablosu Dinamik Verileri ......................................................................................... 38 7.1.2 SDT Tablosu Dinamik Verileri ........................................................................................ 38 7.1.3 PMT Tablosu Dinamik Verileri ....................................................................................... 38 7.1.4 PAT Tablosu Dinamik Verileri ........................................................................................ 39 7.1.5 TDT Tablosu Dinamik Verileri ........................................................................................ 39 7.1.6 TOT Tablosu Dinamik Verileri ........................................................................................ 39 7.1.7 EIT Tablosu Dinamik Verileri .......................................................................................... 40 7.2 8 Dinamik Hizmet Güncellemesi............................................................................................... 37 Yarı Statik Servis Güncellemesi.............................................................................................. 40 7.2.1 Yeni Çoklayıcı Tanıma .................................................................................................... 40 7.2.2 Çoklayıcı Frekansı Değişikliği ......................................................................................... 40 7.2.3 Kayıtlı Çoklayıcı ve Servislerin Güncellenmesi .............................................................. 41 Teletext ve Alt Yazı ........................................................................................................................ 42 8.1 Teletext .................................................................................................................................. 42 8.2 DVB ve Teletext Alt Yazı......................................................................................................... 42 9 EPG ................................................................................................................................................ 43 9.1 Elektronik Program Rehberi .................................................................................................. 43 9.2 Şimdiki – Sonraki Rehberi ...................................................................................................... 43 9.3 Ebeveyn Denetimi ................................................................................................................. 44 10 Koşullu Erişim İçin Arabirimler .................................................................................................. 45 10.1 Genel Bakış ............................................................................................................................ 45 10.1.1 Ortak Arabirim ve Tak Çalıştır CA Modülü ..................................................................... 45 10.1.2 Akıllı Kart Arabirim(ler)i ................................................................................................. 45 10.2 Genel ..................................................................................................................................... 45 10.3 Ortak Arabirim Kullanımı ....................................................................................................... 45 Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 4 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 10.4 Ortak Arabirim İçin Asgari Gereksinimler .............................................................................. 46 11 PVR ............................................................................................................................................ 46 12 Sistem Yazılımı Güncelleme ....................................................................................................... 46 12.1 Havadan İndirme(OAD) ......................................................................................................... 46 12.2 USB, RS232 ve Muhtelif I/O’lar Üzerinden Yazılım Güncelleme ........................................... 48 12.3 Internet Bağlantısı Üzerinden Yazılım Güncelleme ............................................................... 48 12.3.1 Internet Üzerinden Otomatik Yazılım Güncelleme........................................................ 48 12.3.2 Internet Üzerinden Manuel Yazılım Güncelleme .......................................................... 48 13 Kullanıcı Arabirimi ..................................................................................................................... 48 13.1 Servis Listesi........................................................................................................................... 49 13.2 İlk Kurulum ............................................................................................................................ 49 13.3 Varsayılan Ayarları Geri Yükleme .......................................................................................... 49 13.4 Otomatik Bekleme Modu ...................................................................................................... 49 14 Uzaktan Kumanda ..................................................................................................................... 50 15 Giriş / Çıkış Konnektörleri .......................................................................................................... 51 15.1 Video Konnektörleri .............................................................................................................. 51 15.1.1 Analog Konnektörler...................................................................................................... 51 15.1.2 PC Konnektörü ............................................................................................................... 51 15.1.3 HDMI Konnektörü.......................................................................................................... 51 15.2 Ses Konnektörleri .................................................................................................................. 51 15.2.1 Stereo Hoparlörler ......................................................................................................... 51 15.2.2 Kulaklık........................................................................................................................... 51 15.2.3 Scart Arabirimleri........................................................................................................... 51 15.2.4 Line out .......................................................................................................................... 52 15.2.5 S/PDIF ............................................................................................................................ 52 15.3 Etkileşimli Arabirim Konnektörleri ........................................................................................ 52 15.3.1 16 Etkileşimlilik Arabirimi ................................................................................................... 52 Etkileşimlilik ............................................................................................................................... 52 16.1 Etkileşimli Uygulamalar ......................................................................................................... 52 16.1.1 Etkileşimli Uygulama Tipleri .......................................................................................... 52 16.1.2 Uygulama Sinyalleri ....................................................................................................... 52 16.2 Etkileşimli Uygulamalara Erişim ............................................................................................ 53 16.3 Uygulama Yaşam Döngüsü .................................................................................................... 53 16.3.1 Uygulamayı Başlatma .................................................................................................... 53 Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 5 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 16.3.2 16.4 Uygulamayı Durdurma .................................................................................................. 53 Etkileşimli Uygulama Formatları............................................................................................ 53 16.4.1 Genel Formatlar ve Protokoller ..................................................................................... 53 16.4.2 Yayına Özgü Formatlar ve Protokoller ........................................................................... 53 16.4.3 Geniş Banda Özgü Formatlar ve Protokoller ................................................................. 53 16.5 Uygulama Belgeleri................................................................................................................ 54 17 EMC ve Güvenlik ........................................................................................................................ 54 18 Minimum Gereksinimler............................................................................................................ 56 Ek A ........................................................................................................................................................ 59 Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 6 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 1 Giriş 1.1 Kapsam Bu belgede, Karasal DVB-T2 ağlarından DVB SDTV ve HDTV (MPEG-2 ve MPEG-4 AVC) yayınlarının ve ilgili servislerin alınmasını sağlayacak alıcılara ilişkin gereksinimler belirtilmektedir. Gereksinimler, hem set üstü kutu (Set-top Box) hem de bütünleşmiş dijital TV (IDTV) alıcılarını kapsamaktadır. Bu dokümanda “Alıcı” ibaresi aksi belirtilmedikçe dijital TV alıcıları ve Set üstü kutuları kapsamaktadır. Türkiye pazarındaki alıcıların, operatör/hizmet sağlayıcısından ve iletim ortamından bağımsız olarak sahip olması gereken özellikleri belirlemek amacıyla “Türkiye için DVB-T2 Alıcıları gereksinimleri” dokümanı hazırlanmıştır. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 7 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 1.2 Tarihçe Versiyon V0.1 V0.2 V1.0 Tarih 21.12.2011 30.05.2012 13.06.2012 Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Açıklama İlk taslak yayını İlk uygulama versiyonu İlk resmi versiyonu Sayfa 8 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 1.3 Referanslar [1] ETSI EN 302 755 v1.1.1 [2] IEC 60169-2 [3] [4] NorDig Unified ver 2.2.1 ISO/IEC 13818-2 [5] ETSI TS 101 154 V1.9.1 [6] ISO/IEC 14496-10 [7] ISO/IEC 13818 – 1 [8] ISO/IEC 11172-3 [9] ISO/IEC 14496-3 [10] ETSI TS 102 366 V.1.1.1 [11] EN 50157-2-1 [12] ETSI EN 300 468 v1.11.1 [13] ETSI EN 300 472 v1.3.1 [14] [15] ITU-R BT.653-3 ETSI EN 300 706 V1.2.1 [16] [17] ETSI EN 300 743 v1.3.1 EN 50221 [18] [19] ETSI TS 102 006 V1.3.2 CI Plus Specification [20] [21] IEC 60958 IEC 61937 [22] EICTA HD Ready EICTA Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Frame structure channel coding and modulation for a second generation digital terrestrial television broadcasting system (DVB-T2). Radio-frequency connectors, Part 2: Coaxial unmatched connectors. NorDig Unified ver 2.2.1, NorDig 1.11.2011 Information technology – Generic coding of moving pictures and associated audio information: Video, ISO/IEC International Standard IS 13818 Digital Video Broadcasting (DVB); Implementation Guidelines for the use of MPEG-2 Systems, Video and Audio in Satellite Cable and Terrestrial Broadcasting Applications. ISO/IEC: Information technology — Coding of audio visual objects — Part 10:Advanced Video Coding, December 15, 2005 Information Technology – Generic Coding of Moving Pictures and Associated Audio Information. Part 1: Systems. ISO/IEC International Standard IS 13818. ISO/IEC: Information technology – Coding of moving pictures and associated audio for digital storage media at up to about 1,5 Mbit/s – Part 3: Audio ISO/IEC: Information technology – Coding of audio-visual objects – Part 3: Audio, 2005 ETSI Technical Specification (TS): Digital Audio Compression (AC3, Enhanced AC-3) Standard, February 2005 Domestic and similar equipment interconnection requirements: AV.link-Part 2-1: Signal quality matching and automatic selection of source devices. Digital Video Broadcasting (DVB): Digital broadcasting systems for television, sound and data services: Specification for Service Information (SI) in Digital Video Broadcasting (DVB) systems Digital Video Broadcasting (DVB): Digital Broadcasting Systems for Television, Sound and Data Services; Specification for Conveying ITU-R System B Teletext in Digital Video Broadcasting (DVB) Bitstreams. ITU-R Recommendation BT653-2:1993, Teletext systems. Digital Video Broadcasting (DVB): Enhanced Teletext Specification Digital Video Broadcasting (DVB): DVB Subtitling Systems. Common Interface for Conditional Access and other Digital Video Broadcasting Decoder Applications. DVB-Data: Data download specification CI Plus Specification. Content Security Extensions to the Common Interface. Version 1.2. (2009-04), CI Plus LLP Digital audio interface – Part 3: Consumer applications. Digital audio – Interface for non-linear PCM encoded audio bitstreams applying IEC 60958. European Information & Communications Technology Industry Association, “HD ready” Minimum Requirements, Sayfa 9 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri [23] IEEE 802.3 [24] [25] IEEE 802.11 ITU-J.122 (EuroDocsis 2.0) [26] [27] ETSI TS 102.796 v1.1.1 TS 102 809 (V1.1.1) [28] HDMI [29] HDCP [30] ETSI TS 101 162 (V1.2.1) [31] EN 50049-1 1.4 Kısaltmalar AFD BER bslbf C/N CA CAM CI CVBS DSM-CC DVB DVB-T EICTA EIT EITp/f EITsch EPG HDCP HDMI HDTV HTTP IDTV IEC www.eicta.org IEEE Standard for Information technology-Telecommunications and information exchange between systems-Local and metropolitan area networks–Specific requirements Part 3: Carrier Sense Multiple Access with Collision Detection (CSMA/CD) Access Method and Physical Layer Specifications The Working Group for Wireless Local Area Networks (WLANs). Second-generation Transmission Systems for Interactive Cable Television Services – IP Cable Modems. Hybrid Broadcast Broadband TV Digital Video Broadcasting (DVB); Signalling and carriage of interactive applications and services in Hybrid Broadcast/Broadband environments. HDMI Licensing, LLC: HDMI , “High- Definition Multimedia Interface”, rev. 1.3A, October 10, 2006 Consumer Electronics Association (CEA): Intel: HDCP, “HighBandwidth Digital Content Protection System”, rev. 1.3, December 21, 2006. (Note: on DVI HDCP rev. 1.0 or rev. 1.1 will apply.) Digital Video Broadcasting (DVB); Allocation of Service Information (SI) and Data Broadcasting Codes for Digital Video Broadcasting (DVB) systems. Domestic and similar electronic equipment interconnection requirements: Peritelevision Connector Aktif Format Tanımlayıcısı (Active Format Descriptor) Bit Hata Oranı (Bit Error Ratio) bit kelimesi, sol bit ilk (bit string, left bit first) Taşıyıcı / Gürültü Oranı (Carrier to Noise ratio) Koşullu Erişim (Conditional Access) Koşullu Erişim Modülü (Conditional Access Module) Ortak Arayüz (Common Interface) Komposit Video Temel Bant Sinyalii (Composite Video Baseband Signal) Digital Storage Media Command and Control Digital Video Broadcasting DVB-Terrestrial European Information & Communications Technology Industry Association Olay Bilgisi Tablosu (Event Information Table) Olay Bilgisi Tablosu Önceki/Sonraki Tabloları (Event Information Table, present/following tables) Olay bilgisi Tablosu Planlı Olaylar (Event Information Table, schedule tables) Elektronik Program Rehberi (Electronic Program Guide) High-bandwidth Digital Content Protection High-Definition Multimedia Interface High Definition Television HyperText Transfer Protocol Integrated Digital TV International Electrotechnical Commission Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 10 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri IEEE IP ISO LCD LCN MPEG NIT PAL PAT PLP PID PMT PSI PVR QAM QEF QPSK RF SDT SDTV SFN TDT TOT TS UHF UTC VHF XML WSS Institute for Electrical and Electronic Engineers Internet Protocol International Organisation for Standardisation Mantıksal Servis Tanımlayıcı (Logical Channel Descriptor) Mantıksal Servis Numarası (Logical Channel Number) Moving Pictures Expert Group Ağ Bilgisi Tablosu (Network Information Table) Phase Alternating Line Program İlişkilendirme Tablosu (Program Association Table) Physical Layer Pipe Paket Numarası (Packet Identifier) Program Haritası Tablosu (Program Map Table) Programa Özgü Bilgiler (Program Specific Information) Kişisel Video Kaydedici (Personal Video Recorder) Quadrature Amplitude Modulation Quasi Error Free Quadrature Phase Shift Keying Radyo Frekansı (Radio Frequency) Service Açıklayıcı Tablosu (Service Description Table) Standard Definition Television Tek Frekans Ağları (Single Frequency Network) Saat ve Tarih Tablosu (Time and Date Table) Zaman Offset Tablosu (Time Offset Table) Taşıyıcı Stream (Transport Stream) Ultra-High Frequency Universal Time, Co-ordinated Very-High Frequency Extensible Markup Language Wide Screen Signaling Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 11 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 2 Frontend Performansı 2.1 Genel Alıcı, EN302 755 standardı uyarınca yayın yapan karasal vericilerden gelen sinyallerin alınmasına yönelik en az bir tuner/demodülatör içerecektir. Dijital iletimler, diğer iletimlerle aynı frekans bantlarını paylaşabilir. Yayının başarıyla alınması, örneğin ağ yapılandırması, kanal karakteristikleri, diğer “analog” veya “dijital” vericilerden gelen zamanla değişen girişim(enterferans) ve alıcı performansı gibi faktörlere bağlı olacaktır. DVB-T2 iletim ağları, tek frekans ağları (SFN) içerebilir. 2.2 Frekanslar ve Sinyal Band Genişlikleri 2.2.1 Genel Alıcı, VHF bant III (1) ile UHF bant IV ve V’teki kanalları almalı ve ayrıca VHF S bant I, VHF S bant II, UHF S bant III’teki kanalları da alabilmelidir (bkz. Tablo 2.1). VHF UHF Band Frekans Aralığı VHF I 47 – 68 MHz S Band I 104 – 174 MHz VHF III 174 – 230 MHz S Band II 230 – 300 MHz S Band III 470 – 606 MHz UHF IV 470 – 606 MHz UHF V 606 – 862 MHz Tablo 2.1 Zorunlu ve Opsiyonel frekans bantları 2.2.2 Gereksinim N/A Opsiyonel Zorunlu Opsiyonel Opsiyonel Zorunlu Zorunlu Merkez Frekanslar Frontend, (1) desteklenen frekans aralıklarıyla ilgili olarak gelen DVB-T2 RF sinyalinin merkez frekansı fc’ye ayarlanabilme özelliğine sahip olmalıdır. Aşağı ve Ek A’ya bakın: 8 MHz raster: fc = 114 MHz + K*8 MHz olup burada K, 0 ila 93 arasında bir tamsayıdır. 7 MHz raster: fc = 107,5 MHz + L*7 MHz olup burada L, 0 ila 27 arasında bir tamsayıdır. Not 1: 8 MHz raster, UHF bantları için zorunludur. 7 MHz raster, VHF bant III için zorunludur. 8 MHz raster VHF için opsiyoneldir. 2.2.3 Maksimum Frekans Sapması Alıcı, nominal frekansa göre 500 kHz’e kadar sapmaya sahip sinyalleri alma özelliğine sahip olacaktır. Yayıncı kuruluşların yayınları, nominal frekansa göre en fazla 50 kHz’lik bir sapmaya sahip olabilecektir. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 12 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 2.2.4 Sinyal Band Genişlikleri Alıcı, hem normal hem de genişletilmiş (extended) taşıyıcı modlarını destekleyecektir; bkz. EN 302 755. 8 MHz DVB-T2 sinyali için, normal taşıyıcı modu 7,61 MHz sinyal bant genişliğine, genişletilmiş bir taşıyıcı modu ise 8K’lik FFT boyutu için 7,71 MHz bant genişliğine, 16K ve 32K'lik FFT boyutu için 7,77 MHz sinyal bant genişliğine karşılık gelmektedir. 7MHz DVB-T2 sinyali için, normal taşıyıcı modu 6,66 MHz sinyal bant genişliğine, genişletilmiş taşıyıcı modu ise 6,80 MHz bant genişliğine karşılık gelmektedir. Alıcı, herhangi bir kullanıcı işlemi gerektirmeksizin normal taşıyıcı modundan genişletilmiş taşıyıcı moduna ve tersi yönde ağ parametrelerindeki değişikliği izleyecektir. VHF Bantları: Alıcı, (1) desteklenen frekans aralıkları için 7 MHz DVB-T2 sinyallerini alabilecektir. UHF Bantları: Alıcı, desteklenen frekans aralıkları için 8 MHz DVB-T2 sinyallerini alabilecektir. Not 1: VHF bandı III’den yayın alımı zorunludur. Diğer VHF bantlarından yayın alımı opsiyoneldir. 2.3 Modlar Alıcı, aşağıda belirtilenler istisna olmak kaydıyla, EN 302 755’de belirtildiği gibi izin verilen tüm konfigürasyonları veya “DVB-T2 modlarını” doğru bir şekilde demodüle etme yeteneğine sahip olacaktır. 1.7 MHz bant genişliği desteği gerekli değildir Zaman Frekansı Dilimleme (TFS) desteği gerekli değildir 10 MHz bant genişliği desteği gerekli değildir GS/GSE’yi taşıyan PLP desteği gerekli değildir Alıcı, desteklemediği yapılandırmaların kullanıldığı iletimlerin mevcudiyeti nedeniyle arızaya girmeyecektir. Alıcı gereksinimleri kapsamında “DVB-T2 modu” kavramı şunları içerir:1 Konstelasyon (QPSK, 16-QAM, 64-QAM, 256-QAM) döndürülmüş (rotated) ve döndürülmemiş (non-rotated) Kodlama oranları (1/2, 3/5, 2/3, 3/4, 4/5, 5/6) Koruma aralığı (TU/128, TU/32, TU/16, TU19/256, TU/8, TU19/128, TU/4) İletim modu (2K, 8K normal ve genişletilmiş, 16K normal ve genişletilmiş, 32K normal ve genişletilmiş) Pilot patern (PP1, PP2, PP3, PP4, PP5, PP6, PP7, PP8) SISO/MISO 1 Bu liste ilerideki aşamalarda güncellenecektir. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 13 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri PAPR (No PAPR kullanılır, yalnızca ACE-PAPR kullanılır, yalnızca TR-PAPR kullanılır, hem ACE hem de TR kullanılır) FEC Frame uzunluğu (64800, 16200) Giriş Modu A (tekli PLP) veya Giriş Modu B (Çoklu PLP – Ortak PLP, Tip 1 ve 2, maksimum izin verilen değer 255’e kadar) Tek RF frekansı Normal Mod veya Yüksek Verim Modu (High Efficiency) FEF parçaları (1) Yardımcı akışlar (Auxiliary streams) (1) Alıcı, hangi modun kullanıldığını otomatik olarak algılayacaktır. Not 1: FEF parçaları ve yardımcı akışların içeriğini demodüle etmek veya kod çözümüne tabi tutmak alıcılar için zorunlu değildir ancak, FEF’lerin ve/veya yardımcı akışların mevcudiyeti, alıcının arıza yapmasına neden olmayacaktır. 2.4 Yayın Alma Kalitesi/Ayarlama/Tarama Prosedürleri 2.4.1 Genel Alıcı, tüm (desteklenen) frekans aralığı üzerinde bir tarama prosedürü sağlayacaktır. Alıcı, bölüm 2.4.2 (Durum kontrolü) uyarınca alınan belirli bir frekans için yayın alış kalite bilgisi sağlayacaktır. 2.4.2 Durum Kontrolü Alıcı, belirli bir (kullanıcı tarafından o anda izlenen) kanal/frekans için yayın alış kalite bilgisini sunan (Navigatör ile erişilebilen) bir durum kontrolü fonksiyonu sağlayacaktır. Durum kontrolü şunları içerecektir: •Kanal Numarası, Ek A’ya göre • Merkez frekansı • DVB-T2 modu • Sinyal Güç Göstergesi, SSI (%), bölüm 2.4.5 uyarınca • Sinyal Kalite Göstergesi, SQI (%), bölüm 2.4.6 uyarınca Son kullanıcının anten kurmasını kolaylaştırmak açısından, kurulu tüm çoklayıcılar (frekanslar) için bölüm 2.4.2 (Durum kontrolü) uyarınca yayın alış kalitesinin genel görünümü sağlanmalı veya son kullanıcının kurulu çoklayıcıları (frekansları) kolayca değiştirebilmesine imkân tanınmalıdır. Yayın alış kalite bilgisi, bu moddan çıkılana kadar döngüsel olarak güncellenmelidir. Durum kontrolü değerleri düzenli olarak güncellenmelidir (örn. her saniyede bir defa). 2.4.3 Kurulum Modu: Otomatik Arama, En İyi Servis Alıcı, (desteklenen) tüm frekans aralığındaki çoklayıcıların ve servislerin tümünü bulan otomatik bir arama özelliği sağlayacaktır. Otomatik arama başlatılmadan önce tüm servis listeleri silinmelidir (varsa). Alıcı, bir servisi, (aynı original_network_id, transport_stream_id ve service_id üçlüsüne sahip) birden çok vericiden alınsa bile, servis listesinde yalnızca bir kez görüntüleyecektir (yani, aynı servislerin kopyalarını önleyecektir). Aynı servis birden çok vericiden alınabiliyorsa, en iyi alış kalitesine sahip olan yayın seçilecektir. En iyi alınan servisin seçilme kriteri (yani en iyi yayın alış kalitesi), bölüm 2.4.5 ve 2.4.6 uyarınca sinyal gücü ve sinyal kalitesi kombinasyonuna dayanacaktır. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 14 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 2.4.4 Kurulum Modu: Manuel Arama Alıcıda, otomatik aramaya ek olarak, kanal numarası son kullanıcı tarafından girildiğinde, manuel arama yapmak da mümkün olacaktır. Alıcı, bu kanalı ayarlayacak, mevcut tüm DVB-T2 modlarını arayacak, servis listesine tüm yeni servisleri ekleyecek ve servis listesindeki (herhangi bir kalite kriterini dikkate almadan) mevcut eşit servisleri (aynı original_network_id, transport_stream_id ve service_id üçlüsüne sahip) değiştirecektir. Manuel aramada kullanılan kullanıcı arayüzünün, son kullanıcının arka arkaya manuel aramalar yapmasını kolaylaştıracak biçimde olması önerilir. Alıcı, manuel aramada kaydedilen bir servisin kurulu servis parametrelerini “yarı statik” (otomatik) bir güncelleme vasıtasıyla geçersiz kılmamalıdır. Yani son kullanıcı bir frekans için manuel bir arama gerçekleştirdiğinde, “yarı statik” (otomatik) güncelleme prosedürü tarafından manuel aramada kaydedilen frekansın üzerine yazılmamalıdır. 2.4.5 Sinyal Gücü Göstergesi (SSI) için Gereksinimler Alıcı’da bir sinyal gücü göstergesi bulunacaktır (SSI). SSI değeri, alıcı girişindeki RF sinyal seviyesini gösterecektir. Alıcı, referans sinyal aralığının 15 dB altı bir noktadan başlayıp bu değerin 35 dB üstü bir noktaya veya bölüm 2.9.5’de tanımlanan maksimum sinyal giriş seviyesine kadar uzanan bir aralık dahilindeki sinyal seviyesini alma özelliğine sahip olacaktır. Mutlak doğruluk, -80 dBm ila -60 dBm arası RF sinyal girişi seviyelerinde ±5 dB, -60 dBm üzeri RF sinyal girişi seviyeleri için ise ±7 dB olacaktır. Bağıl doğruluk, VHF Bant III veya UHF Bant IV/V gibi alıcı tarafından desteklenen bir frekans bandı dahilindeki merkez frekanslarındaki sinyal seviyesi ±3 dB arasında olmalıdır. Sinyal gücü göstergesi, %0 ila %100 aralığında, %1 çözünürlükle bağıl bir değere sahip olacaktır. Sinyal gücü göstergesi, her saniyede bir düzenli olarak güncellenecektir. Sinyal gücü göstergesi (SSI) değerini [%] cinsinden hesaplamak için kullanılan formüller aşağıda tanımlanmıştır: Prel < -15dB ise SSI = 0 -15 dB ≤ Prel < 0dB ise SSI = (2/3) * (Prel + 15) 0 dB ≤ Prel < 20 dB ise SSI = 4 * Prel + 10 20 dB ≤ Prel < 35 dB ise SSI = (2/3) * (Prel - 20) + 90 Prel ≥ 35 dB ise SSI = 100 Bu formülde Prel = Prec - Pref Prec, alıcı RF sinyal girişinde [dBm] cinsinden ifade edilen sinyal seviyesini gösterir. Pref değeri, DVB-T2 için henüz netleşmemiş olup, bu değer sonra güncellenecektir. Bu nedenle, aşağıdaki tabloda DVB-T için olan değerler verilmiştir. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 15 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 2.4.6 Sinyal Kalite Göstergesi (SQI) için Gereksinimler Alıcıda bir sinyal kalite göstergesi bulunacaktır (SQI). SQI değeri, alıcı RF sinyal girişinde alınan sinyaldeki bir PLP’ye işaret etmelidir. Sinyal kalite göstergesi, %0 ila %100 aralığında, %1 çözünürlükle bağıl bir değere sahip olmalıdır. Sinyal kalite göstergesi, en az her saniyede bir düzenli olarak güncellenmelidir. SQI, alınan sinyaldeki bir PLP’ye ait olmalı ve C/N ve BCH öncesi BER kombinasyonu ile hesaplanmalıdır. SQI’da sinyal kalitesi alınan C/N ile ağırlıklandırılmalıdır. Örneğin, BCH öncesi bit hatasız PLP, C/N ile ağırlıklandırılmalıdır. 2.5 Modulasyon Parametrelerindeki Değişiklikler Alıcı modülasyon parametrelerindeki değişikliklerin ardından toparlanmalı ve hatasız bir TS çıktılamalıdır. Bu, herhangi bir değişiklik için üç saniyeden az sürmelidir. Alıcı, toparlanma süresini azaltmak için, DVB-T2 sinyalinin TPS verilerinde, gönderilen sinyale ait modülasyon parametreleri değişikliğini algılayabilmelidir. Alıcı, P1, L1 in sinyalleme öncesi verileri ve L1 sinyalleme sonrası verilerindeki değişiklikleri otomatik olarak algılayacaktır. Tüm P1 ve/veya L1 sinyalleme öncesi değişiklikleri için beş saniye içerisinde hatasız bir TS hazır olmalıdır. Tüm L1 sinyalleme sonrası FEF değişiklikleri için beş saniye, diğer tüm L1 sinyalleme sonrası değişiklikler için ise üç saniye içerisinde hatasız bir TS çıktılanacaktır. 2.6 RF Giriş Konnektörü Alıcı, bir giriş tuner konnektörüne sahip olacaktır: IEC 60169-2 standardı, 2.Bölümü uyarınca IEC dişi, giriş empedansı 75 ohm olacaktır. RF girişi, amplifikatörlü bir harici antene DC güç sağlıyorsa, bu durumda RF girişi karakteristiklerinin performansı düşmeyecektir. DC güç kaynağı, kısa devreye karşı korunacaktır. Menü sisteminde DC güç kaynağını açma/kapatmaya yarayan bir seçenek olacaktır. İlk çalıştırma veya fabrika varsayılan ayarlarına geri döndürme sırasında DC güç kaynağı kapatılacaktır. 2.7 RF Çıkış Konnektörü (Opsiyon) RF baypas sistemi (RF in - RF out) ile donatılmış bir alıcı için konnektör tipi şu şekilde olacaktır: IEC 60169 standardı, 2.Bölüm uyarınca IEC erkek konnektör. RF baypası için frekans aralığı 47 MHz ila 862 MHz aralığında olmalıdır. RF sinyalleri, bağlı donanımların (örneğin TV) alıcı bekleme modundayken bile çalışabilmesi açısından alıcının durumundan bağımsız olarak (çalışma veya bekleme modu) RFin’den RFout’a geçirilmelidir. Alıcı, RF baypası ile donatıldığında, bekleme modundayken RF baypas kazancını devre dışı bırakma veya etkinleştirmeye dönüş için bir kullanıcı ayarı içermelidir. RF bypas kazancı devre dışı bırakıldığında, maksimum RF baypas kazancı -4dB, RF baypas kazancı etkinleştirildiğinde ise RF baypas kazancı –1 dB ila +3 dB arasında olmalıdır. 2.8 Giriş/Çıkış Veri Formatları Alıcı, ≤ 72 Mbit/sn’lik TS bit hızlarını destekleyebilecektir. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 16 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 2.9 Performans 2.9.1 Genel Belirli bir sayıdaki DVB-T2 modları grubu için geniş bir performans gereksinimleri grubu tanımlanmıştır (Bkz. Tablo 2.2.). 2.9 başlıklı bu bölümün başka bir yerinde de belirtildiği gibi, daha geniş bir DVB-T2 modları grubu için daha sınırlı bir performans gereksinimleri grubu tanımlanmıştır. VHF III 7MHz SFN VHF III 7MHz MFN UHF 8MHz SFN Transmisyon modu 32K normal 32K normal 32K genişletilmiş Konstelasyon 256-QAM döndürülmüş 256-QAM döndürülmüş 256-QAM döndürülmüş Kod Hızı Koruma Aralığı Pilot patern PAPR SISO/MISO FEC Frame Uzunluğu Giriş Modu TFS Normal mod (NM) / Yüksek Verim modu (HEM) FEF Yardımcı Akışlar 3/5 1/8 1/16 2/3 1/8 1/16 PP2 3/4 1/8 1/16 3/5 1/16 1/32 2/3 1/16 1/32 2/3 19/256 3/4 1/16 1/32 PP4 3/5 1/128 2/3 1/128 3/4 1/128 3/4 1/8 PP2 3/5 1/16 1/32 3/5 19/256 2/3 1/16 1/32 PP4 TR-PAPR SISO 64800 3/5 1/32 PP6 UHF 8MHz MFN 32K genişletilmiş 256-QAM döndürülmüş 2/3 3/4 1/128 1/128 TR-PAPR SISO 64800 PP7 TR-PAPR SISO 64800 Mod A Yok HEM Mod A Yok HEM Mod A Yok HEM Mod A Yok HEM Kullanılmıyor Kullanılmıyor Kullanılmıyor Kullanılmıyor Kullanılmıyor Kullanılmıyor Kullanılmıyor Kullanılmıyor Tablo 2.2: Performans gereksinimleri için sınırlı bir DVB-T2 modları grubu. 2.9.2 Tanımlar Bu bölümde (2.9) kullanılan performans gereksinimleri, EN 300 744’te sunulan QEF tanımına işaret etmektedir ve burada Yarı Hatasız (QEF) terimi, saat başına birden az düzeltilmemiş hata anlamına gelir. Bu gereksinim, MPEG-2 demultiplekser’inin girişindeki BER = 10-11’e karşılık gelmektedir. Performans, tüm frekans aralığına işaret eder (bkz. Bölüm 2.2). Tablo 2.3'teki taşıyıcı-gürültü (C/N) oranı ve Tablo 2.5’teki minimum alıcı sinyali giriş seviyesi (Pmin) değerleri iki profil için belirlenmiştir: Profil 1: Gauss tipi gürültü (N), bir DVB-T2 sinyalinin sinyal bant genişliğinde istenen taşıyıcıyla (C) birlikte uygulanır. Eko uygulanmaz. Profil 2: İstenen sinyal (C), direkt görüşe sahip sinyal ve bir eko içerir. Eko, direkt görüşe sahip sinyal ile aynı güce (0 dB eko) sahiptir; 1.95 µs’den başlayıp koruma aralığı uzunluğunun 0,95 katı kadar gecikir ve kanal merkezinde 0 derece faza sahiptir. 2.9.3 C/N Performansı Alıcı, Tablo 2.3’te verilen C/N oranları için asgari olarak QEF performansına sahip olacaktır. Not: QEF ve hatasız video için gereken C/N'nin, LDPC+BCH kod çözme işleminin keskin şelale özelliği nedeniyle hemen hemen aynı olması beklenir. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 17 / 60 PP7 TR-PAPR SISO 64800 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri Tablo 2.3’teki C/N değerleri aşağıdaki gibi türetilmiştir: C/N = (C/N) RAW + A + B + C + D [dB] olup bu formülde • (C/N)RAW = E A’ya göre BCH kod çözme işleminin ardından BER=10-6 için gereken ham C/N oranı • A = BCH kod çözme işleminden önce BER=10-7’ye ulaşmak için 0,1dB varsayılan ek C/N oranı (BCH kod çözme işleminden sonra varsayılan QEF TS) • B = pilot takviye için düzeltme • C = 2,0 dB (PP1-PP2), 1,5 dB (PP3-PP4), 1,0 dB (PP5-PP8). Gerçek kanal kestirimi, hatalı LDPC kod çözümlemesi ve back-stop gürültüsünün bir parçası olarak dikkate alınmayan diğer hatalara bağlı varsayılan C/N kaybı. • D = -33 dBc’de bir back-stop gürültü seviyesine karşılık gelen ek C/N. Bu süre, ilk önce D hariç tüm sürelerin toplamı hesaplanıp ardından -33 dBc backstop parazit seviyesinin neden olduğu C/N bozulma miktarı kontrol edilerek türetilir. D terimi, bu bozulmayla aynıdır. Pilot modelin örneğin PP4’ten PP2’ye değiştirilmesi, C’yi 1,5 dB’den 2,0 dB’ye artıracağı gibi D’de de küçük bir artışa neden olacaktır. Diğer tüm DVB-T2 modları için, alıcı, bu hesaplama şeması temelinde C/N gereksinimlerini gerektiği gibi karşılayacaktır. Not: Yukarıdaki şemada, olası tüm T2 yapılandırmaları için gereken C/N oranları tanımlanmaktadır. Tablo 2.3’te yer alan C/N değerleri ve Tablo 2,5’te yer alan minimum güç seviyesi değerleri yalnızca örnek olup belirli bir yapılandırma için geçerlidir. Pilot modelin PP2’den başka bir değere değiştirilmesi normalde gereken C/N ve Pmin. değerlerinde de bir değişiklikle sonuçlanacaktır. Modulasyon QPSK QPSK QPSK QPSK QPSK QPSK 16-QAM 16-QAM 16-QAM 16-QAM 16-QAM 16-QAM 64-QAM 64-QAM 64-QAM 64-QAM 64-QAM 64-QAM 256-QAM 256-QAM 256-QAM 256-QAM 256-QAM 256-QAM Kod Hızı ½ 3/5 2/3 ¾ 4/5 5/6 ½ 3/5 2/3 ¾ 4/5 5/6 ½ 3/5 2/3 ¾ 4/5 5/6 ½ 3/5 2/3 ¾ 4/5 5/6 Radyo ve Televizyon Üst Kurulu C/N Performansı (dB) Profil 1: Gaussian 3.5 4.7 5.6 6.6 7.2 7.7 8.7 10.1 11.4 12.5 13.3 13.8 13.0 14.8 16.2 17.7 19.0 19.7 17.0 19.4 20.8 22.9 24.3 25.1 Profil 2: 0 dB Eko 5.2 6.8 8.4 9.8 10.9 12.7 14.3 16.3 16.0 18.0 19.7 22.0 20.6 23.1 25.1 28.0 Sayfa 18 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri Tablo 2.3: Profil 1 ve 2 için TS çıkışındaki QEF yayın alımı (1/8 koruma aralığı, PP2 ve FFT boyutu 32K ile) için gereken maksimum C/N’ye örnek. Yukarıdaki Tablo 2.3’te tanımlandığı gibi gereken C/N değerleri, genel olarak Giriş Modu A (tekli PLP) ve Giriş Modu B (çoklu PLP) için geçerlidir. 2.9.4 Minimum Alıcı Sinyali Giriş Seviyeleri Alıcı, desteklenen frekans aralıkları için Tablo 2.4’tekine eşit veya daha iyi bir gürültü değerine (NF) sahip olacaktır. Not: Alıcı gürültü değeri (NF), tüm alıcının gürültü değerine işaret eder. RF düzgeçiş (loop-through) durumunda tuner NF değerinin, RF düzgeçiş yolundaki zayıflama nedeniyle, ortaya çıkan alıcı gürültüsünden daha iyi olması gerekecektir. Band S Band I VFH III S Band II UHF S Band III UHF IV UHF V Tablo 2.4: Alıcı için maksimum gürültü değerleri VHF Gürültü Değeri (NF) 10 dB 7 dB 10 dB 10 dB 7 dB 7 dB Alıcı, aşağıda belirtildiği gibi desteklenen frekans aralığında (290 K’da) minimum sinyal seviyeleri (Pmin) için QEF yayın alışını sağlayacaktır. 7 MHz Normal Bant Genişliğinde, DVB-T2 sinyali için: Pmin = -105,7 dBm+NF [dB]+ C/N [dB], ve 8 MHz Genişletilmiş Bant Genişliğinde, DVB-T2 sinyali için: Pmin = -105,1 dBm+NF [dB]+ C/N [dB]. Bu formülde, Pmin değerleri, Tablo 2.4’teki NF değerleri ve Tablo 2.3’teki C/N değerleriyle birlikte yukarıdaki formüllerden hesaplanarak aşağıdaki Tablo 2.5’te verilmiştir. Diğer tüm DVB-T2 modları için alıcı, yukarıdaki formüllere göre hesaplanmış olan Pmin değerlerini karşılayacaktır. Frekans Bandı Modulasyon Kod Hızı QPSK 1/2 QPSK 3/5 QPSK 2/3 QPSK 3/4 QPSK 4/5 QPSK 5/6 16-QAM 1/2 16-QAM 3/5 Minimum Giriş Sinyal Seviyesi (dBm) Profil 1: Gaussian VHF Band III VHF S Band UHF I & II Band IV & V 7 MHz sinyal 7 MHz 8 MHz sinyal sinyal -95.2 -92.2 -94.6 -94.0 -91.0 -93.4 -93.1 -90.1 -92.5 -92.1 -89.1 -91.5 -91.5 -88.5 -90.9 -91.0 -88.0 -90.4 -90.0 -87.0 -89.4 -88.6 -85.6 -88.0 Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Profil 2: 0 dB Eko VHF Band III UHF Band IV & V 7 MHz sinyal -93.5 -91.9 -90.3 -88.9 -87.8 -86.7 -87.8 -86.0 8 MHz sinyal -92.9 -91.3 -89.7 -88.3 -87.2 -86.1 -87.2 -85.4 Sayfa 19 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 16-QAM 2/3 -87.3 -84.3 -86.7 -84.4 -83.8 16-QAM 3/4 -86.2 -83.2 -85.6 -82.4 -81.8 16-QAM 4/5 -85.4 -82.4 -84.8 -80.9 -80.3 16-QAM 5/6 -84.9 -81.9 -84.3 -79.8 -79.2 64-QAM 1/2 -85.7 -82.7 -85.1 -82.7 -82.1 64-QAM 3/5 -83.9 -80.9 -83.3 -80.7 -80.1 64-QAM 2/3 -82.5 -79.5 -81.9 -79.0 -78.4 64-QAM 3/4 -81 -78 -80.4 -76.7 -76.1 64-QAM 4/5 -80 -77.0 -79.4 -74.7 -74.1 64-QAM 5/6 -79.3 -76.3 -78.7 -73.2 -72.6 256-QAM 1/2 -81.7 -78.7 -81.1 -78.1 -77.5 256-QAM 3/5 -79.3 -76.3 -78.7 -75.6 -75.0 256-QAM 2/3 -77.9 -74.9 -77.3 -73.6 -73.0 256-QAM 3/4 -75.8 -72.8 -75.2 -70.7 -70.1 256-QAM 4/5 -74.4 -71.4 -73.8 -67.9 -67.3 256-QAM 5/6 -73.6 -70.6 -73.0 -65.1 -66.5 Tablo 2.5: Profil 1 ve 2 için TS çıkışındaki QEF yayın alışı için (1/8 koruma aralığı, PP2 ve FFT boyutu 32K, UHF genişletilmiş bant genişliği için) minimum DVB-T2 sinyal giriş seviyeleri (Pmin) örnekleri. Gereken Pmin değerleri, genel olarak Mod A ve Mod B için geçerli olacaktır. 2.9.5 Maksimum Alıcı Sinyali Giriş Seviyeleri Alıcı, DVB-T2 sinyalleri için –35dBm’lik bir seviyeye kadar QEF yayın alımı sağlayacaktır. Maksimum analog TV sinyal giriş seviyesi –20 dBm ile sınırlandırılmış olup modüle edilmiş zarfın tepe seviyelerindeki görüntü taşıyıcısını r.m.s. değeri (etkin değeri) olarak tanımlanır. DVB-T2 sinyal girişi seviyesi, Tablo 2.2’de gösterilen modlar için geçerlidir. 2.9.6 Diğer Kanallardaki “Analog” Sinyallere Bağışıklık Alıcı, QEF yayın alımıyla birlikte 33 dB’ye kadar daha yüksek güce sahip komşu PAL-G taşıyıcılarına izin verecektir. (FM sesin görüntü taşıyıcısına göre seviyesi -13 dB’dir.) (NICAM sinyalinin görüntü taşıyıcıya göre seviyesi -20 dB’dir). Diğer tüm kanallarda, QEF yayın alışı, DVB-T2 sinyalinden 44 dB’ye kadar daha yüksek seviyedeki “analog” sinyallerle mümkün olacaktır. Bu paragraftaki gereksinimler, UHF Bantları IV ve V dahilindeki sinyallere ve Tablo 2.2’de verilen modlara işaret eder. 2.9.7 Diğer Kanallardaki “Dijital” Sinyallere Karşı Bağışıklık Alıcı, desteklenen frekans aralıkları için, bir yandan QEF yayın alışını korurken diğer yandan Tablo 2.6’da belirtildiği haliyle minimum (enterferans)girişim-sinyal seviyesi oranına (I/C) sahip, girişim yapan(enterfere eden) bir DVB-T2 sinyaline izin verecektir. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 20 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri Bant Sinyal Bant Genişliği (MHz) Kanal Frekans Rasterı (MHz) Minimum I/C (dB) Komşu Kanal Diğer komşu İmaj Kanal kanallar VHF S Bant I 7 7 20 25 8 8 20 25 VHF III 7 7 28 38 8 8 28 38 VHF S Bant II 7 7 20 25 8 8 20 25 UHF S Bant III 8 8 20 25 UHF IV 8 8 28 38 28 UHF V 8 8 28 38 28 Tablo 2.6: Komşu kanal, diğer kanal ve imaj kanalda girişim yapan DVB-T/T2 sinyaliyle birlikte QEF yayın alış için minimum gerekli I/C oranları Bu paragraftaki gereksinim, DVB-T2 için Tablo 2.2’de verilen modlara işaret eder. 2.9.8 Analog TV Sinyallerinden Eş Kanal Girişimine Karşı Bağışıklık Analog TV’den gelen girişime duyarlılık, QEF yayın alış için gereken minimum taşıyıcı-girişim oranı (C/I) olarak belirlenmiştir. Alıcı, 8 MHz’lik bir DVB-T2 sinyali, yukarıda belirtildiği gibi teletext’li video, bir FM ses ve bir NICAM alt taşıyıcı dahil olmak üzere eş kanallı bir G/PAL sinyalinden girişime maruz bırakıldığında Tablo 2.7’de belirtilenden daha iyi bir performans sergileyecektir (bkz. Bölüm 2.9.6). Konstelasyon 256-QAM Kod Hızı 3/5 2/3 3/4 C/I 3 dB 5 dB 7 dB Tablo 2.7: DVB-T2 sinyaline analog bir TV taşıyıcı girişim yaptığında QEF yayın alış için Taşıyıcı Girişim, C/I (dB) oranları. 2.9.9 Zamanla Değişen Kanallarda Performans Alıcı, çatı üstü sabit yayın alışı (örn. direk sarsıntısı, anten sarsıntısı) ve ev içi portatif yayın alışında (örneğin antenin etrafında dolaşan insanlar) doğal olarak varolabilecek tüm sinyal değişikliklerinde çalışabilecektir. Yukarıda belirtilen performans parametrelerinin hiçbiri, bu türden kanal değişiklikleri varolduğunda önemli düzeyde olumsuz bir etkilenme yaşamayacaktır. QEF yayın alışı için gerekli C/N’deki artış, +/- 0,5 Hz’lik (AFC sonrası) Doppler kaymasına karşılık gelecek şekilde 1 Hz’e eşit frekans ayrımı ve 20 μs’lik bir gecikmeyle birlikte 0 dB’lik ekoyla karşılaştırıldığında +/- 5 Hz'lik bir Doppler kaymasına karşılık gelecek şekilde 10 Hz’e eşit frekans ayrımı ve 20 μs’lik bir gecikmeyle birlikte 0 dB’lik eko için 3 dB’den daha az olacaktır. Bu paragraftaki gereksinim, Tablo 2.2’de verilen modlara işaret eder. 2.9.10 SFN’deki Değişken Eko Gücü Seviyeleri İçin Senkronizasyon Tablo 2.2’de verilen DVB-T2 modlarıyla ilgili olarak, QEF yayın alımı için aşağıdaki Tablo 2.8’de belirtilen gerekli C/N değeri, kanal 1,95 μs’den başlayıp koruma aralığı uzunluğunun 0,95 katına kadar bağıl gecikmeye sahip iki yol içerdiğinde ve bu iki yolun bağıl güç seviyeleri 0dB eko seviyesi geçişi de dahil olmak üzere dinamik olarak değişkenlik sergilediğinde elde edilecektir. C/N değeri, 0 dB seviyesi geçişinde tanımlanır. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 21 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri Modulasyon Kod Hızı C/N Performansı (dB) 256-QAM R3/5 26.1 256-QAM R2/3 28.1 256-QAM R3/4 31.0 Tablo 2.8: DVB-T2’nin kullanıldığı durumda dinamik olarak değişen eko gücü seviyelerine sahip QEF için maksimum gerekli C/N 2.9.11 Tek Frekans Ağlarında C/(N+I) Performansı Zaman senkronizasyonu için gerekli EPT’den (Efektif Koruma Hedefi) büyük veya eşit bir toplam kullanılabilir. C/(N+I) verecek bir veya daha fazla FFT pencere pozisyonunun bulunması halinde, alıcı, eko profilinden bağımsız olarak bu pozisyonlardan birini bulma yeteneğine sahip olacaktır. Alıcı ayrıca, eko profilinden bağımsız olarak, belirli bir FFT boyutu, pilot model ve RF bant genişliği açısından saçılmış pilotlar (scattered pilots) (zaman interpolasyonundan sonra) için Nyquist süresinin 57/64’üne (≈%89,1) kadar olan ekolarda sinyali doğru bir şekilde eşitleme yeteneğine (bazen doğru eşitleme aralığı olarak da ifade edilir) sahip olacaktır. Tablo 2.2’de verilen DVB-T2 modlarıyla ilgili olarak, QEF yayın alışına yönelik profil 2 için (Tablo 2.3’te belirtilen) gerekli C/N değeri, kanal, 1,95μs’den başlayıp koruma aralığı uzunluğunun 0,95 katına kadar bağıl gecikmeye sahip iki yol içerdiğinde (bu iki yolun bağıl genliklerinden ve fazlarından bağımsız olarak) elde edilecektir. Belirli bir eko zayıflaması için, gerekli C/N, gerçek gecikme uzunluğuna bağlı olmaksızın yaklaşık olarak aynı değere sahip olacaktır. Gerekli C/N’de ortalama değerden sapma, 1,95 μs’den başlayıp koruma aralığı uzunluğunun 0,95 katına kadar tüm eko uzunlukları için 1 dB’den az olacaktır. Koruma aralığının dışındaki ekolar için: • 8 MHz DVB-T2 sinyali; Tablo 2.9’da tanımlanan değerlere kadar eko seviyelerinde QEF yayın alış mümkün olacaktır. • 7 MHz DVB-T2 sinyali; Tablo 2.10’da tanımlanan değerlere kadar eko seviyelerinde QEF yayın alış mümkün olacaktır. Geçikme (μs) Mod 32K, 256-QAM, PP4, R=3/5, Δ/Tu=1/16 32K, 256-QAM, PP4, R=2/3, Δ/Tu=1/16 32K, 256-QAM, PP4, R=3/4, Δ/Tu =1/16 32K, 256-QAM, PP4, R=3/5, Δ/Tu=1/32 32K, 256-QAM, PP4, R=2/3, Δ/Tu=1/32 dB Bağıl Referanslı Eko Sönümü -260 -230 -200 -150 -120 120 150 200 230 260 4 2 N/A N/A N/A N/A N/A N/A 2 4 6 3 N/A N/A N/A N/A N/A N/A 3 6 8 4 N/A N/A N/A N/A N/A N/A 4 8 10 9 7 4 2 2 4 7 9 10 12 11 10 6 3 3 6 10 11 12 Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 22 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 32K, 256-QAM, 14 13 12 8 4 4 8 12 13 14 PP4, R=3/4, Δ/Tu=1/32 Tablo 2.9: 8 MHz DVB-T2 sinyali için koruma aralığı dışındaki ekolar için QEF alış Geçikme (μs) Mod 32K, 256-QAM, PP4, R=3/5, Δ/Tu=1/16 32K, 256-QAM, PP4, R=2/3, Δ/Tu=1/16 32K, 256-QAM, PP4, R=3/4, Δ/Tu=1/16 32K, 256-QAM, PP4, R=3/5, Δ/Tu=1/32 32K, 256-QAM, PP4, R=2/3, Δ/Tu=1/32 32K, 256-QAM, PP4, R=3/4, Δ/Tu=1/32 32K, 256-QAM, PP2, R=3/5, Δ/Tu=1/16 32K, 256-QAM, PP2, R=2/3, Δ/Tu=1/16 32K, 256-QAM, PP2, R=3/4, Δ/Tu=1/16 dB Bağıl Referanslı Eko Sönümü -/+400 -/+298 -/+266 -/+608 -/+512 -/+215 -/+165 -/+135 N/A N/A N/A 4 2 N/A N/A N/A N/A N/A N/A 6 3 N/A N/A N/A N/A N/A N/A 8 4 N/A N/A N/A N/A N/A N/A 10 9 7 4 2 N/A N/A N/A 12 11 10 6 3 N/A N/A N/A 14 13 12 8 4 12 11 9 4 2 N/A N/A N/A 15 14 11 6 3 N/A N/A N/A 18 16 14 8 4 N/A N/A N/A Tablo 2.10: 7 MHz DVB-T2 sinyali için koruma aralığı dışındaki ekolar için QEF alış 3 Video 3.1 Video Kod Çözümleme 3.1.1 SD Kod Çözümleme Alıcı, aşağıdaki standartları destekleyecektir: MPEG-2 MP@ML ISO/IEC 13818/2 ETSI TR 101 154’deki yönergelere göre Tablo 3.1’de belirtilen çözünürlükler desteklenecektir: Çözünürlük Frame Hızı Interlace Progressive Görüntü Formatı Bit Akışı 720x576 25 I 4:3, 16:9 MPEG2 MP@ML 704x576 25 I 4:3, 16:9 MPEG2 MP@ML 544x576 25 I 4:3, 16:9 MPEG2 MP@ML 480x576 25 I 4:3, 16:9 MPEG2 MP@ML Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 23 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 352x576 25 I 4:3, 16:9 MPEG2 MP@ML 352x288 25 I 4:3, 16:9 MPEG2 MP@ML Tablo 3.1 - Desteklenen SD Çözünürlükler 3.1.2 HD Kod Çözümleme Alıcı, aşağıdaki standartları destekleyecektir: MPEG-2 MP@ML ISO/IEC 13818/2 MPEG-4 Part 10/H.264 HP@L4 ISO/IEC 14496-10/ITU Rec.H.264 Tablo 3.2’de belirtilen çözünürlükler desteklenecektir: Çözünürlük Frame Hızı Interlace Progressive Görüntü Formatı Bit Akışı 1280x720 25 P 16:9 AVC HP@L4 1280x720 50 P 16:9 AVC HP@L4 1280x720 29.97 P 16:9 AVC HP@L4 1280x720 59.94 P 16:9 AVC HP@L4 960x720 25 P 16:9 AVC HP@L4 960x720 50 P 16:9 AVC HP@L4 960x720 29.97 P 16:9 AVC HP@L4 960x720 59.94 P 16:9 AVC HP@L4 1920x1080 25 I 16:9 AVC HP@L4 1920x1080 25 P 16:9 AVC HP@L4 1920x1080 29.97 I 16:9 AVC HP@L4 1920x1080 29.97 P 16:9 AVC HP@L4 1440x1080 25 I 16:9 AVC HP@L4 1440x1080 25 P 16:9 AVC HP@L4 1440x1080 29.97 I 16:9 AVC HP@L4 1440x1080 29.97 P 16:9 AVC HP@L4 1280x1080 25 I 16:9 AVC HP@L4 Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 24 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 1280x1080 25 P 16:9 AVC HP@L4 1280x1080 29.97 I 16:9 AVC HP@L4 1280x1080 29.97 P 16:9 AVC HP@L4 Table 3.2 - Desteklenen HD Çözünürlükler 3.2 Görüntüleme Modları 3.2.1 4:3 Görüntünün 16:9 Ekranda Görüntülenmesi Alıcı, 4:3 içeriği 16:9 TV’de üç şekilde görüntüleyecektir İçeriğin sol ve sağ tarafta boşlukla görüntülenmesi (4:3 modu) İçeriğin yukarıdan ve aşağıdan kırpılarak görüntülenmesi (Letterbox) İçeriğin sol ve sağ tarafta boşluğun yanı sıra yukarıdan ve aşağıdan kırpılarak görüntülenmesi (4:3 modu) 3.2.2 En Boy Oranı 16:9’dan Büyük Olan Gömülü Altyazı İçeriklerin Görüntülenmesi Alıcı, içeriği yalnızca yukarıdan kırparak görüntüleyecektir. 3.2.3 İçeriğin Panoroma Modunda Görüntülenmesi Alıcı, görüntüyü, sol ve sağ taraflarda daha yüksek yatay ölçek oranları uygulamak suretiyle görüntüleme yeteneğine sahip olacaktır. 3.3 Kolorimetri Dekoder Format Dönüştürücüsünde, alınan AVC kodlu bit akışlarında colour_primaries, transfer_characteristics ve matrix_coefficients adlı VUI parametreleri (ISO/IEC 14496-10), MPEG-2 kodlu bit akışlarında ise Sekans Görüntüleme Uzantısı parametreleri (ISO/IEC 13818-2) kullanılmalıdır. Dekoder Bileşik Çıktısı (Decoder Composition Output), her bir video formatı için optimize edilmiş ideal ekranı hedefleyen renk parametrelerine sahip video çıktılayacaktır. Aşağıdaki tabloda, kırmızı, yeşil ve mavi ana renklerden (veya tam tersi, yani YcbCr’den RGB’ye) luminans ve krominans sinyallerini türetirken kullanılacak uygun kromatiklik koordinatları, optoelektronik aktarma özellikleri ve matris katsayılarını bulabileceğiniz belgeler verilmektedir: Çözünürlük (Yatay x Dikey) 720x576 1280x720 1920x1080 Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Renk işleme ile ilgili referans doküman ITU-R BT.1700 (replaces ITU-R BT.470 System B, G) SMPTE 296M ITU-R BT.709 (SMPTE 274M) Table 3.3: Kolorimetri Standardı Sayfa 25 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 3.4 Durgun Resimler Alıcı, tüm AVC profilleri için durgun resim desteğine sahip olacaktır. AVC durgun resimlerin sinyallenmesi için AVC açıklayıcısı (PMT’de), MPEG-2 Sistemlerinde (ISO/IEC 13818-1/ITU-T H.222.0 – Düzeltme 3), (AVC_still_present uyarısı verilecektir) belirtildiği gibi kullanılacaktır. Durgun resim terimiyle, yalnızca iç kodlu karelerin çok düşük kare hızlarında (tipik olarak saniyede 1 kare) yayınlanması ifade edilir. HDTV alıcı, bu durgun resim karesini kod çözümüne tabi tutacak ve bir sonraki kare (durgun resim) görüntülenebilir hale gelinceye kadar bunu görüntülemeyi tekrarlayacaktır. 3.5 Overscan HDMI HD kaynaklarda, kullanıcının seçebileceği overscan seçeneği bulunacaktır. PC ve DVI kaynaklarda, tüm içerik overscan olmadan görüntülenmelidir. Diğer kaynaklarda overscan uygulanacaktır. 3.6 AFD Alıcı, AFD kurallarını uygulama özelliğine sahip olacaktır (MHEG-2 spesifikasyonları). Kullanıcı, bu kuralları uygulayıp uygulamamaya karar verebilme yeteneğine sahip olacaktır. 3.7 WSS WSS sinyalleri desteklenecektir. Alıcı, WSS sinyalleri alındığında uygun video formatına geçme yeteneğine sahip olacaktır. Kullanıcı, bu fonksiyonun etkin olup olmayacağını seçme yeteneğine sahip olacaktır. WSS tablosu aşağıda verilmiştir. Bu değerlerin kullanılması önerilir. B0 0 1 0 1 0 1 0 1 B1 0 0 1 1 0 0 1 1 B2 B3 Video Formatı 0 1 Panorama 0 0 14:9 0 0 Panorama 0 1 Letterbox 1 0 Panorama 1 1 Letterbox 1 1 Panorama 1 0 16:9 Tablo 3.4: WSS Video Formatları Bu özellik TV alıcılar için opsiyonel, setüstü kutular için ise zorunludur. 4 Ses HE-AAC formatındaki ses kodunun çözülme ve dönüştürülme işlemleri için alıcılar aşağıda belirtilen metadata destekleme özelliğine sahip olmalıdır: - Dinamik Aralık Kontrolü - ISO/IEC 14496-3 ye göre (dyn_rng_sgn, dyn_rng_ctl) (AC-3/E-AC3 için Line Mode, RF Mode) - Program Referans Seviyesi - ISO/IEC 14496-3 ye göre (prog_ref_level) (AC-3 / E-AC3 için Dialnorm) - Kanal Azaltma Parametreleri - ETSI TS 101 154 Annex C.5.2.4 ye göre; MPEG4 Kanal Azaltma Seviyeleri (center_mix_level, surround_mix_level). Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 26 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri (AC-3 / E-AC3 için Dolby Center Downmix Level, Surround Downmix Level and Dolby Surround Mode ) Alıcılar Mpeg1 seviye II, HE-AAC, AC-3 , E-AC3 gibi farklı ses formatları için eşit ses şiddeti sunabilmelidir. Bunun için HE-AAC formatlı yayınlarda dekoder “target_level” parametresi -23dB olarak ayarlanabilir. 4.1 Ses Formatları Alıcı, aşağıdaki formatlar için kod çözme yeteneğine sahip olacaktır: 4.2 ISO/IEC 11172-3 uyarınca MPEG 1 seviye II ISO/IEC 14496-3 uyarınca HE – AAC ETSI TS 102 366 V.1.1.1 uyarınca AC3 ETSI TS 102 366 V.1.1.1 uyarınca E-AC3 Çok Kanallı Ses Alıcı, bölüm 4.1’de verilen ses formatları için kod çözme yeteneğine sahip olacaktır. Alıcı, AC3 ses alındığında S/PDIF çıkışında aşağıdaki formatları sağlama yeteneğine sahip olacaktır: AC3 kodunu çözme ve kanal azaltma AC3 düz geçişi Alıcı, E-AC3 ses alındığında S/PDIF çıkışında aşağıdaki formatları sağlama yeteneğine sahip olacaktır: E-AC3 kodunu çözme ve kanal azaltma ile elde edilen PCM stereo AC3’e dönüştürülmüş E-AC3 Alıcı, HE-AAC ses alındığında S/PDIF çıkışında aşağıdaki formatları sağlama yeteneğine sahip olacaktır: HE-AAC kodunu çözme ve kanal azaltma ile elde edilen PCM stereo AC3’e dönüştürülmüş HE-AAC 4.2.1 Çok Kanallı Ses Kodu Çözme ve Kod Dönüştürme Alıcı, aşağıda belirtilen ses formatları için kod çözümleme ve kod dönüştürme yeteneğine sahip olacaktır. 4.3 AC3 akışlarını, ETSI TS 102 366’da belirtilen tüm bit hızlarında ve örnekleme hızlarında kod çözme Veri hızları 32 kbps ila 3024 kbps arasında olan E-AC3 akışlarını ve TS 102 366’da belirtilen örnekleme hızlarında kod çözme. E-AC3’ü TS 102 366 uyarınca AC3 bit akışlarına dönüştürme. HE–AAC Versiyon 1 Seviye 2’yi, ETSI TS 101 154’e göre 48 kHz örnekleme hızında kod çözme. HE–AAC Versiyon 1 Seviye 4’ü (5.1’e kadar çok kanallı), ETSI TS 101 154’e göre 48 kHz örnekleme hızında kod çözme ve kanal azaltma. HE–AAC Versiyon 1 Seviye 4’ü (5.1’e kadar çok kanallı), TS 101 154’e göre 48 kHz örnekleme hızında AC3’e dönüştürme. Dijital Ses Çıkışı Alıcı, dijital ses çıkışı için S/PDIF çıkışı sağlamalıdır. Alıcı, S/PDIF çıkışı üzerinden PCM veya PCM harici ses çıktılayacak donanıma sahip olmalıdır. Alıcı, kullanıcıların PCM veya PCM dışı S/PDIF çıkış formatını seçmesini sağlayacak menü öğeleri sunacaktır. S/PDIF çıkışı tercihi kaydedilebilir olmalıdır. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 27 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri Alıcı, ses formatlarını bölüm 4.2.1’de açıklandığı gibi dönüştürme yeteneğine sahip olacaktır. Alınan ses tipine ve S/PDIF çıkışı seçimine göre, S/PDIF çıkışı üzerinden verilmesi gereken ses çıkışı aşağıdaki tabloda görülebilir: Giriş Ses Türü SPDIF Ses Çıkışı Kullanıcı SPDIF Seçimi: Stereo Kullanıcı SPDIF Seçimi: Çok Kanallı PCM PCM PCM PCM PCM AC3 PCM AC3 PCM AC3 MPEG 1 Layer II HE-AAC Stereo MPEG 1 Layer II & AC3 MPEG 1 Layer II & E-AC3 MPEG 1 Layer II & HE-AAC Multichannel HE-AAC stereo & AC3 PCM HE-AAC stereo & E-AC3 PCM HE-AAC stereo & HE-AAC PCM Multichannel Tablo 4.1 : Giriş ses türüne göre SPDIF ses çıkış seçimi. 4.4 AC3 AC3 AC3 Ses Video Senkronizasyonu Ses ve video senkronize olacaktır. Alıcı, birincil ses çıkışı ve video arasında 5 ms’den fazla zaman farkı bırakmayacaktır. İkincil ses çıkışları(SPDIF, SCART) için gecikme 25ms den fazla olmamalıdır. 4.5 Dijital Ses Dili Alıcı, ses akışlarıyla ilişkili ISO 639 Dil Açıklayıcılarını okuma ve kullanma yeteneğine sahip olacaktır. Alıcı, birincil ve ikincil tercih edilen ses dillerini seçmeye olanak tanıyan kullanıcı menü öğeleri sağlayacaktır. Birincil ve ikincil tercih edilen ses dilleri kaydedilebilir olmalıdır. Alıcı, kullanıcıların birincil ve ikincil ses dili tercihine göre ses akışını seçecektir. Bir ses akışının birincilde yer alması halinde alıcı, bu ses akışını seçecektir. Aksi takdirde, alıcı, ikincil tercih edilen dilde yer alan ses akışını seçecektir. Bölüm 4.7 Dinamik Değişiklikler'de açıklandığı üzere, bir ses bileşeninin ISO 639 Dil kodu değişebilir veya yeni bir ses bileşeni eklenebilir. Bu türden dinamik bir değişiklik meydana gelirse, alıcı, kullanıcı tercihiyle en iyi eşleşen ses bileşenini seçecektir. Örneğin, birincil tercih edilen dildeki bir ses bileşeni ikincil tercih edilen ses dilindeki bir ses bileşeni çalınırken eklenirse, alıcı, kullanıcının tercihiyle en iyi eşleşen yeni eklenmiş ses bileşenine geçecektir. Alıcı, EN 300 468’de tanımlandığı haliyle stream_content ve component_type alt alanlarını içeren component tanımlayıcıyı işleme yeteneğine sahip olacaktır. Alıcı, component_type öğesini kullanıcı için mevcut sesli açıklama bilgisine çözümleme ve bu bilgiyi ses seçme işlemi için kullanma yeteneğine sahip olacaktır. 4.6 Ses Önceliklendirme Birden çok ses akışı varsa, alıcı, ses akışlarından birini seçecektir. Seçimde, aşağıdaki tabloda belirtildiği gibi 3 ana kriter temel alınmalıdır. Kriter Dil Ses Özelliği Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Öncelik 1 (Yüksek) 2 Olası Değer ISO 639 Dil kodu Görme Engelli Sayfa 28 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri Ses kodlama tipi 3 (Düşük) HE-AAC Version1 Level 2 MPEG 1 Level II AC3 E-AC3 HE-AAC Version 1 Level 4 Tablo 4.2 : Ses seçimi önceliklendirmesi. Ses ana akışının dili en yüksek önceliğe sahiptir. Alıcı, kullanıcının ses dili tercihiyle en iyi uyuma sahip ses ana akışını seçecektir. Kullanıcının dil tercihiyle eşleşen birden fazla ses akışının bulunması veya eşleşen ses akışının olmaması halinde, alıcı, mevcut ses ana akışlarının ses özelliklerini dikkate alacaktır. Sesli açıklamanın kullanıcı tarafından etkinleştirilmiş olması ve görme özürlüler için bir ses akışının bulunması halinde alıcı, bu ana akışı seçecektir. Veya, sesli açıklamanın devre dışı olması halinde alıcı, görme özürlüler için olmayan ses ana akışını seçecektir. Ses önceliklendirme işlemi sırasında dikkate alınması gereken bir diğer olgu da ses ana akışının ses kodlama tipidir. S/PDIF çıkışı PCM olarak seçilirse, alıcı, stereo ses ana akışını seçecektir. Aksi takdirde, çok kanallı ses ana akışını tercih edecektir. Ses önceliklendirme sırasında dikkate alınması gereken ses kanalı sayısıyla birleştirilmiş ses kodlama önceliği aşağıdaki tabloda belirtilmiştir: Öncelik 1 (Yüksek) 2 3 4 5 (Düşük) 4.7 SPDIF Çıkış Seçimi: Stereo SPDIF Çıkış Seçimi: Çok Kanallı HE-AAC stereo HE-AAC Multichannel MPEG 1 Layer II E-AC3 E-AC3 AC3 AC3 HE-AAC stereo HE-AAC Multichannel MPEG 1 Layer II Tablo 4.3: SPDIF ses çıkışı önceliklendirmesi. Ek Ses İşleme Alıcı, EN 300 468’de tanımlandığı üzere, stream_content ve component_type alt alanlarını içeren component tanımlayıcıyı işleme yeteneğine sahip olacaktır. Alıcı, alıcı tarafından miks edilmiş veya yayıncı tarafından miks edilmiş ek sesi tanımlama yeteneğine sahip olacaktır. Stream_content ve component_type değerleri için olası kombinasyonlar EN 300 468’de belirtilmiştir. Sesli anlatım etkinse, alıcı, kullanıcının dil tercihiyle eşleşmesi halinde ek ses bileşenini seçecektir. Ek ses bileşeni alıcı tarafından miks edilmiş bir ses ise, alıcı, bunu uygun ana ses ile miks edecektir. Ek ses, yayıncı tarafından miks edilmiş bir ses ise, alıcı, bunu miks etmeden çalacaktır. Alıcı, alıcı tarafından miks edilen ek sesin ses seviyesini kontrol etmek için ayrı bir ses kontrolü sunacaktır. Alıcı tarafından miks edilen ek ses ETSI TS 101 154’de açıklanmış olup miksleme işlemi ETSI TS 101 154’e göre gerçekleştirilmelidir. Alıcı, kullanıcıların sesli açıklamayı etkinleştirmesine ve devre dışı bırakmasına olanak tanıyan kaydedilebilir menü öğesi sağlayacaktır. Sesli açıklama varsayılan ayarlar için devre dışı bırakılmış olacaktır. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 29 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri Alıcı, bir ek ses alındığında kullanıcıyı bilgilendirecektir. Sesli açıklama devre dışı ise, alıcı, yayıncı tarafından miks edilen ses bileşenini seçmeyecek ve alıcı tarafından miks edilen ses bileşenini ana ses ile miks etmeyecektir. MPEG Dual Ses üzerinden 2 farklı dil olması durumunda alıcı dil seçme imkanını sunmalıdır. 4.8 Dinamik Değişiklikler Alıcı, kullanıcı müdahalesi olmadan aşağıdaki dinamik değişiklikleri işleme ve bir değişiklik algılandıktan bir saniye sonra kod çözümünü başlatma yeteneğine sahip olacaktır. İşlenmesi gereken olası dinamik değişiklikler aşağıda belirtilmiştir: Ses kodlaması değişmeden ses kanalı sayısının değişmesi. Bir ses bileşeninin bit hızının değişmesi Ses PID değerinin değişmesi. İki kanallı sesten mono veya stereo sese değişme Mono veya stereo’dan iki kanallı sese değişme Bir ses bileşeninin kaldırılması. Hali hazırda seçili olan ses bileşeninin kaldırılması halinde alıcı, bölüm 4.5 ve 4.6’da açıklanan kriterlere göre başka bir ses bileşeni seçecektir. Yeni bir ses bileşeni eklendiğinde yeni eklenen ses bileşeninin bölüm 4.5 ve 4.6’da açıklanan kriterler uyarınca daha yüksek bir önceliğe sahip olması halinde alıcı, yeni eklenen ses bileşenini seçecektir. Alıcı, seçilen hizmetin değişmesinden veya kullanıcı müdahalesi olmadan dinamik PMT güncellemesinden sonra aşağıda belirtilen dinamik değişiklikleri işleme ve değişiklik alındıktan bir saniye sonra kod çözümünü başlatma yeteneğine sahip olacaktır. Ses kodlama tipinin değişmesi. Bir ses bileşeninin ISO 639 dil kodunun değişmesi (Bu tür bir değişiklik seçilen ses bileşeninin değiştirilmesine de neden olabilir. Alıcı, bölüm 4.5 ve 4.6’da belirtilen kriterler uyarınca kullanıcı tercihiyle en iyi uyuşan ses bileşenini seçecektir) 4.9 Performans Tüm ses ölçümünün performansına yönelik referans değeri tam ölçek -12dB olup, ölçüm 48 kHz’lik bir örnekleme hızında yapılacaktır. Alıcı, aşağıda belirtilen asgari performansı karşılayacaktır: Ölçüm Çıkış Empedansı (Ohm) Çıkış Seviyesi (mV RMS at 1 kHz) Genlik cevabı düzgünlüğü: (dB) 40 Hz to 80 Hz 80 Hz to 13,5 kHz 13,5 kHz to 20 kHz Dinamik Aralık (dB) Harmonik Bozulma Oranı (%) Kanallar arası gürültü (dB, at 20 Hz to 20 kHz) Hum bastırma (dB) S/N (dB, ağırlıklı, yarı zirve, ITU/R rec. 468) Kanallar arası faz farkı (°), 40 Hz to 13,5 kHz 13,5 kHz to 15 kHz Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Min. -2 -1 -2 80 Tipik 600 500 Max. 1000 2000 +2 +1 +2 0.1 -60 60 66 10 15 Sayfa 30 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri Kanallar arası genlik farkı (dB, 20 Hz to 20 kHz) Ses Kontrol (Etkilenen adımlar 3 dB/step) 6 Mute durumunda sinyal bastırma (dB) 70 Tablo 4.4 : Ses çıkışları performans ölçüm değerleri. ±1 Dijital bir sinyal için tam ölçek, kod çözümleyen sistem gereksinimlerine göre maksimum sinyal olarak tanımlanmıştır. Tam ölçekli genlik, ön vurgulama sonrasında tanımlanmış olup kodlama sonrasında tüm frekanslar için aynıdır. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 31 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 5 SI/PSI Tabloları 5.1 PAT Program İlişkilendirme Tablosu (PAT) zorunludur. 5.2 PMT Program Haritası Tablosu (PMT) zorunludur. Program Harita Tablosu (PMT) Tanımlayıcıları Teletext tanımlayıcı (0x56) Subtitle tanımlayıcı (0x59) Stream identifier tanımlayıcı (0x52) Video stream tanımlayıcı (0x02) CA tanımlayıcı (0x53) ISO_639 lisan tanımlayıcı (0x0A) Private data specifier tanımlayıcı (0x5F) Data broadcast id tanımlayıcı (0x66) Audio_stream_desc (0x03) AC3 tanımlayıcı (0x6A) Tablo 5.1 : PMT Tablosu tanımlayıcıları 5.3 SDT Servis Açıklayıcı Tablosu (SDT) zorunludur. Servis Açıklayıcı Tablosu (SDT) Tanımlayıcıları Servis tanımlayıcı (0x48) CA Identifier tanımlayıcı (0x53) Linkage tanımlayıcı (0x4A) Service Availability tanımlayıcı (opsiyonel) (0x72) Tablo 5.2 : SDT Tablosu tanımlayıcıları. Alıcı, çok parçalı SDT tablolarını da işleyebilecektir. 5.4 NIT Ağ Bilgileri Tablosu (NIT) zorunludur. Ağ Bilgileri Tablosu (NIT) Tanımlayıcıları Network name tanımlayıcı (0x40) Service list tanımlayıcı (0x41) Logical channel tanımlayıcı (0x83) T2 Terrestrial delivery system tanımlayıcı (Extention tanımlayıcı 0x7F, Extention Tag 0x04) Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 32 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri Linkage tanımlayıcı (0x4A) Private data specifier tanımlayıcı (0x5F) Tablo 5.3: NIT Tablosu tanımlayıcıları. Alıcı, çok parçalı NIT tablolarını da işleyebilecektir. 5.5 EIT Olay Bilgileri Tablosu (EIT) zorunludur. Alıcı, hem şimdiki hem de sonraki olay bilgilerini EIT Gerçek (EIT Actual) ve EIT Diğer (EIT Other) tablolarından almalıdır. Alıcı ayrıca, programı izleyen en az 8 güne kadar ileri tarihli olayları EIT Planlı Gerçek (EIT Schedule Actual) ve EIT Planlı Diğer (EIT Schedule Other) tablolarını kullanarak destekleyecektir. Olay Bilgileri Tablosu (EIT) Tanımlayıcıları Short event tanımlayıcı (0x4D) Component tanımlayıcı (0x50) Extended event tanımlayıcı (0x4E) Content tanımlayıcı (0x54) Parental rating tanımlayıcı (0x55) Tablo 5.4: EIT Tablosu tanımlayıcıları. 5.6 TDT ve TOT Saat ve Tarih Tablosu (TDT) ve, Zaman Offset Tablosu (TOT) zorunludur. Alıcıda gerçek zaman saati bulunacak ve takvim, gelen TDT ve TOT tabloları tarafından güncellenecektir. Saat ve Tarih Tablosu (TDT) Tanımlayıcıları Local time offset tanımlayıcı (0x58) Tablo 5.5: TDT ve TOT Tablosu tanımlayıcıları. 6 Kurulum Bu bölümde, alıcıların servis kurulumu açıklanmaktadır. Kurulum prosedürü, kullanıcının kurulumun yapıldığı ülkeyi seçmesine olanak tanıyacaktır. Servis kurulumu, aşağıdaki bölümlerde yer alan diğer gereksinimleri izleyecektir. 6.1 Otomatik Kanal Arama Alıcı, desteklenen tüm frekans aralığında tüm çoklayıcıları ve servisleri bulan otomatik bir kanal arama mekanizması sağlayacaktır. Desteklenen VHF/UHF frekansları için lütfen bkz. Ek A - Türkiye DVB-T2 Frekans Listesi. Otomatik kanal arama sırasında alıcı, tüm servisleri kaydedecektir. Daha önce kurulumu yapılmış servislerin silineceği bilgisi kullanıcıya uyarı olarak iletilecek ve silme işlemi kullanıcı onayı ile gerçekleştirilecektir. Kullanıcıya, belirli bir (kullanıcı tarafından o anda izlenmekte olan) frekans için sinyal kalitesi bilgilerini sunan temel bir durum kontrolü fonksiyonu sunulacaktır. Temel durum kontrolü şunları içerecektir: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 33 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri Kanal Numarası, Ek A’ya göre. Merkez Frekansı Sinyal Güç Göstergesi, SSI (%), bu belgedeki bölüm 2.4.5 uyarınca Sinyal Kalite Göstergesi, SQI (%), bu belgedeki bölüm 2.4.6 uyarınca BCH öncesi BER 6.1.1 Servis Tipleri Alıcı, aşağıda belirtilen servis tiplerini işleyecektir. Alıcı tarafından desteklenmeyen servis tipleri yok sayılacaktır. Servis Tipi 0x01 0x16 0x19 0x02 0x0A 0x03 0x0C 0x11 Açıklama Temel TV Servisi (MPEG-2 temelli SDTV) İleri Kodlayıcı temelli SDTV Servisi (MPEG-4 AVC) İleri Kodlayıcı temelli HDTV Servisi (MPEG-4 AVC) Radyo Servisi (MPEG-1 L.II temelli) İleri Kodlayıcı temelli Radyo Servisi (MPEG-4 HE.AAC ve DolbyDigitalPlus) Teletext Servisi Data yayını Servisi TV Servisi (MPEG-2 temelli HDTV) Tablo 6.1: Servis tipleri açıklaması. 6.1.2 Orijinal Ağ Numarası ve Ağ Numarası Karasal ağın asimetrik yapısı ve tek bir servisin farklı vericilerden (ve frekanslardan) alınabilecek olması nedeniyle, DVB-T2 ağı üzerinde tarama yapılırken aşağıdaki kurallar geçerli olacaktır: Kanal araması sırasında belirli bir servis yalnızca bir kez kaydedilecek ve görüntülenecektir. Belirli bir servisin karasal ağdaki Original_network_id, Transport_stream_id ve Service_id değerlerine göre tanımlanması kuralına uyacaktır. Bir servisin farklı vericilerden eş zamanlı olarak alınması durumunda en iyi alınan servisi seçmek için belirli bir prosedür gereklidir. ON_id, TS_id ve S_id aynı ise bir servis eşit olarak tanımlanır. Bölüm 2.4.3’te, seçimin alıcı girişindeki yayın alma kalitesine (yani, alınan sinyalin gücü ve kalitesi) dayandırılması gerektiği belirtilmektedir. Servis kurulumda NIT Gerçek (NIT Actual) ve SDT Gerçek (SDT Actual) tabloları temel alınacaktır. NIT Diğer (NIT Other) ve SDT Diğer (SDT Other) tabloları kullanılmayacaktır. Kurulum sırasında herhangi bir nedenden dolayı SDT Gerçek (SDT Actual) tablosunun alınamaması halinde, alıcı herhangi bir servis kurmayacaktır. Alıcı, servis listesini SDT Gerçek (SDT Actual) tablosunun içindeki servis tanımlayıcısı temelinde oluşturacaktır. SDT’de bulunan servis adı, servis tipi, Taşıyıcı Numarası (Transport Stream ID) ve Orijinal Ağ Numarası (Original Network ID ) kullanılacaktır. Bir servis, SDT tablosunda görünüyor olması halinde, PAT’da görünmese veya bu servis için PMT bulunmasa bile kurulacaktır. (Alıcı, bu servisleri ayarladıktan sonra eksik bilgileri güncelleme imkanına sahip olacaktır. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 34 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 6.2 Kanal Sıralama ve Mantıksal Kanal Sıralaması Alıcı, servislerin kurulumu sırasında her bir kategori için ortak bir servis listesi yaratacaktır (Örneğin; TV kategori listesi 0x01, 0x16 ve 0x19 servis tiplerini içerir ve aynı durum Radyo kategorisi içinde geçerlidir). Aşağıdaki kurallar kanal sıralama işlemi sırasında uygulanacaktır: Çoklu orijinal ağlar için (orijinal ağ numarası), alıcı bir sonraki orijinal ağı sıralamadan/listelemeden önce, ilk olarak, eşleşen orijinal ağdan (orijinal ağ kimliği) tüm servisleri söz konusu mantıksal servis numarasına (Logical Channel Number) göre sıralayacak/listeleyecektir. Alıcı, kanal araması sırasında EACEM (artık EICTA olarak bilinmektedir) tarafından tanımlanan Mantıksal ServisTanımlayıcıyı (Logical Channel Descriptor) anlayacak ve kullanacaktır. Bu tanımlayıcı, descriptor_tag 0x83’e sahip özel bir tanımlayıcıdır. Bu tanımlayıcı, EICTA tarafından 0x00000028 olarak belirlenmiş olan private_data _specifier ile birlikte kullanılacaktır. Alıcı, NIT gerçek tablosundaki yer alan ikinci tanımlayıcı döngüsündeki Mantıksal ServisTanımlayıcıyı kullanacaktır. Mantıksal ServisTanımlayıcı için Söz Dizimi: Söz Dizimi Bit Sayısı logical_channel_descriptor{ descriptor_tag 8 descriptor_length 8 for (i=0; i<N; i++){ service_id 16 visible_service_flag 1 Reserved 5 Logical_Channel_Number 10 } } Tablo 6.2: Mantıksal servis tanımalıyıcısı. Belirteç Uimsbf Uimsbf Uimsbf bslbf bslbf Uimsbf Mantıksal ServisNumarası (Logical Channel Number) değerine göre mantıksal kanal numarası ataması aşağıdaki tabloda verilmiştir. Mantıksal ServisNumarası Açıklama 0 Kullanıcı için uygun olmayan servisler. 1 – 999 Servis listesinde bulunacak servisler. 1000 – 1023 İleride kullanılmak üzere ayrılmıştır. Tablo 6.3: Mantıksal servis numarasını değerlerine göre servislerin açıklaması. Bir servisin mantıksal servis numarası değeri >999 ise, bu servis numarası değeri yok sayılacak ve servise herhangi bir numara atanmayacaktır. Servis, görünürlük bayrağı 1 olarak ayarlanmışsa servis listesine alınacak ve mantıksal kanal numarasına göre sıralanacaktır. Bayrağı 0 olarak ayarlanmış servisler servis Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 35 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri listesinde görünmeyecektir. Kullanıcı, doğrudan servis numaralarını girerek servisi ayarlayabilecektir. Aşağıdaki tabloda, alıcı için Mantıksal Servis Numarası ve Görünür Hizmet Bayrağına göre mantıksal servis numarası ataması yer almaktadır. Servis Görünürlük Bayrağı Mantıksal Servis(Kanal) Numarası Açıklama 0 0 Servis listesinde bulunmayacak servisler. 1 0 İleride kullanılmak üzere ayrılmıştır. 0 1 – 1024 İleride kullanılmak üzere ayrılmıştır. 1 1 – 999 Servis listesinde bulunacak servisler. 1 >999 İleride kullanılmak üzere ayrılmıştır. Tablo 6.4: Mantıksal servis tanımlayıcısına göre servislerin kullanıcıya gösterimi. Mantıksal Servis Tanımlayıcı, varsa alıcıdaki son kullanıcı tanımlı listeleri etkilemeyecektir. İki servis aynı mantıksal servis numarası değerine sahipken, bir servise kendi mantıksal servis numarasını atamaya karar vermek için servis tipi önceliğini kullanacaktır. Daha yüksek önceliğe sahip servis, servis listesinde kendi mantıksal numarası değeriyle görünecektir. Aşağıdaki tabloda TV ve Radyo için öncelikler verilmektedir. Servis Kodlama Türü Servis Tipi Öncelik İleri kodlamalı HD TV 0x19 1 (Yüksek) İleri kodlamalı SD TV 0x16 2 MPEG-2 SD TV 0x01 3 (Düşük) Radyo Kodlama Türü Servis Tipi Öncelik İleri kodlamalı Radyo 0x0A 1 (Yüksek) Radyo 0x02 2 (Düşük) Tablo 6.5:Servis kodlama ve servis tipine göre servis önceliklendirme. Servisler öncelikle servis kategorilerine, daha sonra kendi original_network_id’lerine, üçüncü olarak kendi mantıksal servis numaralarına ve son olarak da servis tiplerine göre (birden çok servisin aynı mantıksal servis numarasına sahip olmasından veya mantıksal servis numarası tanımlayıcısında yer alıp almamalarından bağımsız olarak) sıralanacaktır. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 36 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri Örneğin, öncelikle TV ve Radyo kategorileri, daha sonra her kategori içerisinde ilk önce orijinal ağ’dan gelen servisler, ardından diğer orijinal ağlardan gelen servisler sıralanacaktır. Mantıksal servis tanımlayıcıda belirtilen servisler, varsayılan servis listesindeki servisler ile sıralama yapıldığında listede olmayan servislere göre daha yüksek önceliğe sahip olacaktır. Bir başka deyişle, yayınlanan servisler herhangi bir mantıksal servis tanımlayıcıda yer almayabilir ve bunlar, varsayılan servis listesinde görüntülenecek ve erişilebilir olacaktır ancak, kendi servis tiplerine göre servis listesinde sonda yer alacaklardır. Aynı mantıksal servis numarasına (aynı bölgede birden fazla karasal yayının alınması halinde olabileceği gibi aynı servis listesinde) birden fazla servis atanmışsa, bir servis mantıksal servis numarasına göre sıralanacak, diğerleri ise listenin sonuna koyulacaktır. Yayındaki mantıksal servis numaralandırmasındaki boş alanlar kullanılmayacak, bunun yerine, söz konusu servis tipi altındaki en yüksek mantıksal servis numarasına sahip servisten sonra gelecek şekilde sona yerleştirileceklerdir. (Yayıncı bilinçli olarak, gelecekte yeni servislerin olması durumunda listenin tümüyle yeniden düzenlenmesi gerekliliğini önlemek vb. durumlar için mantıksal servis numaralandırmasında boş alanlar bırakmayı seçebilir). Aynı mantıksal servis numarasına birden çok servis atanması halinde kanal sıralaması aşağıdaki öncelik listesine göre işlenecektir. 6.3 Görünür servis daha yüksek önceliğe sahip olacaktır İleri kodlayıcı tipi servisler daha yüksek önceliğe sahiptir Daha yüksek sinyal kalitesine sahip servis daha yüksek önceliğe sahiptir Daha düşük frekansa sahip servis daha yüksek önceliğe sahiptir Daha düşük servis numarasına sahip servis daha yüksek önceliğe sahiptir Manuel Kanal Ayarlama Otomatik aramaya ek olarak, kanal numarasının son kullanıcı tarafından girildiği bir manuel arama yapmak da mümkün olacaktır. Alıcı bu kanalı ayarlayacak, mevcut tüm çoklayıcıları (multipleks) arayacak, tüm yeni servisleri ekleyecek ve servis listesindeki (herhangi bir kalite kriterini dikkate almadan) mevcut eşit servisleri (aynı original_network_id, transport_stream_id ve service_id üçlüsüne sahip) değiştirecektir. Alıcı, manuel aramada kaydedilen bir servisin kurulu servis parametrelerini “yarı statik” (otomatik) bir güncelleme vasıtasıyla geçersiz kılmamalıdır. Yani son kullanıcı bir frekans için manuel bir arama gerçekleştirdiğinde, “yarı statik” (otomatik) güncelleme prosedürü tarafından manuel aramada kaydedilen frekansın üzerine yazılmamalıdır. 7 Otomatik Güncellemeler Otomatik servis güncellemesi Dinamik, Yarı Statik olarak sınıflandırılabilir. Aşağıdaki bölümlerde, Dinamik ve Yarı Statik güncelleme açıklanmaktadır. 7.1 Dinamik Hizmet Güncellemesi Dinamik PSI/SI verileri, alıcı tarafından, aynı zamanda alıcı izleme modu olarak da adlandırılan aktif modda güncellenecek olan PSI/SI verileri olarak tanımlanır. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 37 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri Güncellemeler alıcı tarafından aşağıda belirtildiği gibi gerçekleştirilecektir; kullanıcı etkileşimi\onayı olmayacaktır alıcının son durumu bozulmayacaktır tablo güncellendikten sonraki 1 saniye içinde gerçekleşecektir Dinamik veriler, tablolardaki versiyon alanı kontrol edilerek izlenecektir. Versiyon bilgisi olmayan tablolar için, alıcı tabloyu sürekli olarak izleyecek ve tabloyu aldıktan sonra güncelleme yapacaktır. Takip eden alt bölümlerde SI/PSI tablolarındaki hangi verilerin izleme modunda güncelleneceği belirtilmiştir. 7.1.1 NIT Tablosu Dinamik Verileri DVBT2 sistemi için, dinamik güncellemeler açısından yalnızca NIT Gerçek (NIT Actual) tablosu izlenecektir. No Açıklama 1 Network Name Tanımlayıcı (0x40) Güncelleme Alıcı dahili hafızada tuttuğu Ağ ismini günceller. Tablo 7.1:NIT tablosu dinamik güncellenecek tanımlayıcıları. 7.1.2 SDT Tablosu Dinamik Verileri DVBT2 sistemlerinde, alıcı, dinamik güncellemeler için yalnızca SDT Gerçek (SDT Actual) tablolarını izleyecektir. No 1 2 3 4 Açıklama Güncelleme Running Status Alıcı ilgili servisin running status bayrağını günceller. Free CA Mode Alıcı ilgili servisin Free CA mode bayrağını günceller. CA Identifier- Tanımlayıcı (0x53) Alıcı ilgili servisin CASystemID verisini günceller. Service Tanımlayıcı(0x48) Alıcı servis ismini günceller. Tablo 7.2:SDT tablosu dinamik güncellenecek tanımlayıcıları. 7.1.3 No 1 PCR PID 2 Stream Type 3 Elementary PID PMT Tablosu Dinamik Verileri Açıklama Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Güncelleme Alıcı ilgili servisin PCR PID’sini günceller. Alıcı ilgili servisin stream tipine uygun olanı seçerek günceller. Ses ve Video için öncelik listesi aşağıda verilmiştir. Desteklenecek stream türleri: -Video -Ses -Teletext -Subtitle Alıcı elementary streamlerin PID’lerini günceller. Elementary streamler : Sayfa 38 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 4 Teletext Tanımlayıcı (0x56) 5 Subtitling Tanımlayıcı (0x59) 6 AC3 Tanımlayıcı (0x6A) 7 AAC Tanımlayıcı (0x7C) 8 CA Tanımlayıcı (0x09) 9 10 Alıcı ilgili servis için ses listesini günceller. Alıcı ilgili servis için CA bilgisini günceller. ISO_639_Language Tanımlayıcı (0x0A) Alıcı ilgili servis için ses dillerini ve tiplerini günceller. Video Stream Tanımlayıcı (0x02) Alıcı ilgili servis için durağan resim bayrağını günceller. Tablo 7.3:PMT tablosu dinamik güncellenecek tanımlayıcıları. 7.1.4 No 1 -Video -Ses -Teletext -Subtitle Alıcı, ilgili servis için teletext tipi, magazin numarası ve sayfa numarasını günceller. Alıcı ilgili servis için alt yazı dil listesini günceller. Alıcı ilgili servis için ses listesini günceller. PAT Tablosu Dinamik Verileri Açıklama Güncelleme Alıcı ilgili servislerin PMT numaralarını günceller. Tablo 7.4:PAT tablosu dinamik güncellenecek tanımlayıcıları. Program Map PID 7.1.5 PID TDT Tablosu Dinamik Verileri TDT tablosunda versiyon bilgisi yoktur ve alıcı, TDT tablosunu dinamik olarak izleyecektir. Bir TDT tablosu alındığında alıcı dahili verileri güncelleyecektir. No 1 Açıklama UTC Time Güncelleme Alıcı UTC zamanını günceller. Tablo 7.5:TDT tablosu dinamik güncellenecek tanımlayıcıları. 7.1.6 TOT Tablosu Dinamik Verileri TOT tablosunda versiyon bilgisi yoktur ve alıcı, TOT tablosunu dinamik olarak izleyecektir. Bir TOT tablosu alındığında alıcı dahili verileri güncelleyecektir. No 1 2 Açıklama UTC Time Local Time Offset Tanımlayıcıı (0x58) Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Güncelleme Alıcı UTC zamanını günceller. Alıcı, Local zaman ofset polaritesi, Local zaman ofseti, Ofset değişim zamanı, Bir sonraki ofseti, günceller ve tekrar hesaplama yaparak zamanı belirler. Sayfa 39 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri Tablo 7.6:TOT tablosu dinamik güncellenecek tanımlayıcıları. 7.1.7 EIT Tablosu Dinamik Verileri EIT tablosu tanımında aşağıdaki EIT tabloları dikkate alınacaktır. EIT Tabloları EIT Şimdiki/Sonraki Gerçek (EIT Present/Following Actual) EIT Şimdiki /Sonraki Diğer (EIT Present/Following Other) EIT Programlı Gerçek (EIT Scheduled Actual) EIT Programlı Diğer (EIT Scheduled Other) Tablo 7.7: Alıcı tarafından işlenecek EIT tabloları. No 1 Açıklama Güncelleme Alıcı olay başlangıç zamanını günceller. Duration Alıcı olay süresini ve bitiş zamanını günceller. Short Event Tanımlayıcı (0x4D) Alıcı olay ismini ve kısa açıklamasını günceller. Extended Event Tanımlayıcı (0x4E) Alıcı olayın geniş anlatımını günceller. Component Tanımlayıcı (0x50) Alıcı olayın component türünü ve açıklamasını günceller. Content Tanımlayıcı (0x54) Alıcı olayın içerik tipini ve açıklamasını günceller. Parental Rating Tanımlayıcı (0x55) Alıcı olayın ebeveyn yaş bilgisini günceller. Tablo 7.8: EIT tablosu dinamik güncellenecek tanımlayıcıları. Start time 2 3 4 5 6 7 7.2 Yarı Statik Servis Güncellemesi Alıcı bekleme modundayken yarı statik servis güncellemesi başlatacaktır. Yarı statik servis güncellemesi, tüm frekans aralığının tarandığı otomatik arama ile aynıdır. Güncelleme araması sırasında servislerin silinmesi sadece o servis geçerli SI/PSI tablolarından silinmesi durumunda yapılacaktır. Bir frekanstan sinyal alınmadığı durumda silinme işlemi yapılmayacaktır. 7.2.1 Yeni Çoklayıcı Tanıma Yarı statik servis güncelleme sırasında, alıcı, daha önce alıcıya kaydedilmemiş olan yeni bir çoklayıcı (Multiplex) saptarsa, Bu durumda Alıcı, yeni çoklayıcıdaki (Multiplex) servisleri kaydedecek ve yeni servislerin eklendiğini belirten bir bilgi mesajı görüntüleyecektir. 7.2.2 Çoklayıcı Frekansı Değişikliği Yarı statik servis güncellemesi sırasında alıcı, bir çoklayıcı (Multiplex) tarafından kullanılan frekanslarda daha önce alınan NIT versiyonuna göre değişiklikler olup olmadığını NIT tablosu içindeki TS bilgilerine göre kontrol eder. Alıcı, değişiklik algılandıktan sonraki ilk açılışta yeni tarama gerektiğini bildiren bir bilgi mesajı görüntüleyecektir. Frekansta değişiklik varsa yada eklenen /çıkarılan servisler varsa bu işlemler sonraki açılışta yapılmalıdır. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 40 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 7.2.3 Kayıtlı Çoklayıcı ve Servislerin Güncellenmesi Yarı statik servis güncellemesi sırasında alıcı, kayıtlı servislerin PSI/SI parametrelerini güncelleyecektir. Bu durumda; i. ii. iii. iv. Alıcı, güncellenen çoklayıcıya (Multiplex) ait servislerin Taşıyıcı Numarasını (Transport Stream ID’sini) güncelleyecektir. Alıcı, servislerin orijinal ağ numarasını güncelleyecektir. Alıcı, güncellenen ağa ait servislerin ağ adı, servislerin adını ve tipini güncelleyecektir. Alıcı, servislerin tipini, mantıksal servis numarasını (LCN) ve görünür bayraklarını güncelleyecektir. Yarı statik servis güncellemesinin yapıldığı süre içerisinde uzaktan kumanda ve tuş takımı çalışmasında bir aksaklık olmayacaktır. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 41 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 8 Teletext ve Alt Yazı 8.1 Teletext Alıcı, EN 300 472’ye göre paketlenmiş formatta iletilen Teletext hizmetini çözümleme yeteneğine sahip olacaktır. Türkçe karakter seti desteklenecektir. Alıcı, kodu çözülmüş en az 1000 Teletext sayfasını ön belleğe alma yeteneğine sahip olacaktır. Alıcı, en az ETSI EN 300 706’daki seviye 1.5 için Teletext görüntüleme özelliğine sahip olacaktır. Analog CVBS video çıkışı olan alıcılar, VBI’sine Teletext verileri eklenmesini destekleyecektir. VBI ekleme işlemi, ITU-R BT.653-3 ile uyumlu olacaktır. 8.2 DVB ve Teletext Alt Yazı DVB Alt Yazı ve Teletext Alt Yazı zorunludur. Kullanıcı, alt yazıların görüntülenmesini etkinleştirme, devre dışı bırakma ve ayrıca birincil ve ikincil alt yazı dillerini seçme hakkına sahip olacaktır. Alıcı, “normal” veya “işitme engelliler” altyazı tercihlerine sahip olacaktır. Alt yazılarla ilgili kullanıcı tercihi kapsamındaki ayarlar Teletext altyazısı ve DVB Alt yazısı için ortak olacaktır. Alt yazılar için varsayılan birincil dil Türkçe olup varsayılan alt yazı seçimi kapalı olacaktır. Alıcı, hem tip 0x02 kapsamında “normal” Teletext alt yazı sayfaları hem de tip 0x05 kapsamında işitme engelliler için Teletext alt yazı sayfaları olmak üzere ETSI EN 300 706’daki seviye 1.5 için Teletext alt yazılarını görüntüleme yeteneğine sahip olacaktır. Alıcı, ETS 300 743 uyarınca iletilen DVB alt yazılarının kodunu çözme yeteneğine sahip olacaktır. Alıcı, HDTV servisleri ile kullanılan HD DVB Alt yazı özelliğini destekleyecek ve bu tür alt yazıları doğru boyut ve en-boy oranında görüntüleyecektir. Kullanıcı “normal” alt yazı modunu seçtiyse cihaz kullanıcının seçimi doğrultusunda birincil ya da ikincil dillerde olan “normal” alt yazıyı gösterecektir. Bunun harici durumlarda alt yazı gösterilmeyecektir. “İşitme engelliler” alt yazı modunun seçilmesi ve birincil ya da ikincil dil seçimlerine uyan bir “işitme engelliler” sayfasının alınmaması (alt yazı ve/veya Teletext tanımlayıcısında belirtilir) durumunda, alıcı, varsayılan olarak aynı seçilen birincil ya da ikincil dillerdeki “normal” altyazı sayfalarını kullanacaktır. Aksi halde alt yazı gösterilmeyecektir. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 42 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 9 EPG 9.1 Elektronik Program Rehberi Alıcı, olay bilgisi tablosu (EIT) temelinde en az sekiz günlük bir EPG bilgisini destekleyecektir. EPG, servisleri düzenli bir servis listesi halinde sunacaktır. İzlenmek istenen servisi EPG’den seçmek mümkün olacaktır. Başlangıçta EPG’de, servis adı, olay adı, başlangıç ve bitiş saati (süreden hesaplanır) ile birlikte listelenen servislerin genel görünümü gösterilecektir. Bu ilk genel görünüm, güncel saat temelinde sunulacaktır. Tüm servisler ve olaylar arasında dolaşmak mümkün olacaktır. Seçili bir olay hakkında daha ayrıntılı bilgi almak mümkün olacaktır. EPG asgari olarak şunları destekleyecektir: i. ii. iii. iv. v. vi. vii. viii. ix. Servis listesi Olay kısa tanımlayıcısı (Short event descriptor) Olay detay tanımlayıcısı (Extended event descriptor) Olay içerik tip bilgisi (Content descriptor) (En az content nibble level 1) Program ebeveyn kontrol yaşı Program Başlangıç-Bitiş ve Süre göstergesi Servis listesi dolaşım alanı Olay listesi dolaşım alanı Hatırlatıcı ve Planlayıcı dolaşım listesi Alıcı, EPG kullanımdayken ayarlanan servisten ses ve video sağlayacaktır. Alıcı, olaylar için EPG hatırlatmaları ve kaydedicileri sağlayacaktır. Kullanıcı bir olay için bir hatırlatma veya kaydedici atarsa, olayın zamanı geldiğinde alıcı, otomatik olarak istenen servise geçecektir. EPG hafızasının taşması durumunda, alıcı, olay bilgilerini o anda izlenmekte olana ve mevcut servislerin alt kümesinden oluşan favori listesine göre önceliklendirecektir. Daha yüksek öncelik verilmiş servise ait olaylar EPG hafızasında kalacaktır. 9.2 Şimdiki – Sonraki Rehberi Alıcı, o anda seçili olan servise ilişkin olarak, görüntünün üzerine bir katman halinde yerleştirilen bir şimdiki ve sonraki olayları içerecektir. Aktif servis listesindeki tüm servisler için şimdiki ve sonraki bilgilerini servis listesini değiştirmeden görüntülemek mümkün olacaktır. Bilgi şeridi asgari olarak şunları destekleyecektir: i. ii. iii. iv. v. vi. Servis ismi Şimdiki/Sonraki olay kısa tanımlayıcısı (P/F Short event descriptor) Şimdiki/Sonraki olay uzun tanımlayıcısı (P/F Extended event descriptor) Şimdiki/Sonraki olay tip tanımlayıcısı (P/F Content descriptor)(En az content nibble level 1) Şimdiki/Sonraki olay ebebeyn yaş bilgisi Şimdiki/Sonraki olay başlangıç, bitiş zamanı ve süre bilgisi Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 43 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 9.3 Ebeveyn Denetimi Televizyon içeriği derecelendirme (ebeveyn denetimi) sistemi, televizyon izleyicilerinin (özellikle çocukların) uygun olmayan programları izlemesini önleme yöntemidir. Önleme mekanizması, belirli ebeveyn denetimi değerleri için görüntünün karartılması ve sesin kapatılması şeklinde çalışır. Alıcı, asgari olarak aşağıdaki ebeveyn denetim mekanizmalarını destekleyecektir (tüm denetim mekanizmalarını menü üzerinden kapatmak ve açmak mümkün olacaktır): Bir veya daha fazla farklı servisi kilitleme, servisi izleme ve dinlemeyi başlatmak için şifre isteme. Servisten bağımsız olarak olay tabanlı ebeveyn denetimini etkinleştirme; ilgili olay menüde ayarlanandan daha büyük bir yaş gerektirdiğinde şifre isteme. İzinsiz kullanıcı işlemlerini önlemek için menüyü kilitleme; kullanıcı aşağıdaki eylemleri gerçekleştirdiğinde şifre isteme. o Ebeveyn denetimi ayarını değiştirme o Servis kilidi ayarlarını değiştirme (kilitli veya kilitli olmayan servis listesini değiştirme) o Menü kilidi ayarını değiştirme o Otomatik ayarlamaya erişim o Dijital ve analog manuel ayarlamaya erişim o Program tablosu menüsüne erişim o Fabrika ayarlarına sıfırlama Görüntünün karartılması ve sesin kapatılması olarak ifade edilebilecek önleme mekanizması, üretici yazılımına dahil edilecek olup, ayarlara erişmek ve değiştirmek için 4 haneli şifrenin kullanılmasını gerektirmelidir. Şimdiki/Sonraki olay tablosundaki DVB ebeveyn denetimi tanımlayıcı tarafından sağlanan ülkeye özgü yaş sınıflandırması değeri +3, TV’de yapılandırılmış ebeveyn denetimi seviyesine eşit veya daha yüksekse içerik sunulmayacaktır. Bu kural, DVB değeri 0x00 içinde geçerlidir. İçerik, PIN numarası (şifre) girdikten sonra görüntülenebilir. Ebeveyn denetimi tanımlayıcı için söz dizimi: Söz Dizimi Bit Sayısı Parental_rating_descriptor(){ Descriptor_tag 8 Descriptor_length 8 For(i=0;i<N;i++){ Country_code 24 Rating 8 } } Tablo 9.1: Ebeveyn kontrolü tanımlayıcısı söz dizilimi. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Belirteç Uimsbf Uimsbf Bslbf Uimsbf Sayfa 44 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri DVB EIT 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Değeri Yok Genel A A A A A A A A A A A A A A 7 A A A A A E E E E E E E E E 13 A A A A A A A A A A A E E E 18 A A A A A A A A A A A A A A E: Engelli; A: Açık Tablo 9.2 : Ebeveyn kontrolu EIT değer işleme listesi 13 14 15 A E E A A E E A A E E E Ebeveyn değeri ilk kurulumda kullanıcıya sorularak gizli şifre tanımlaması yapılması istenecektir. İlk tanımlı değer 7 yaş olacaktır. Yukarıdaki tablo Genel-7-13-18 kategorilerine göre değiştirilecektir. Alıcı, son kullanıcıya, 4 haneli şifre üzerinden ebeveyn denetimi ayarlarına ulaşabileceği ve ebeveyn denetimi ayarlarını yapılandırabileceği bir Ebeveyn Denetimi Menüsü sağlayacaktır. Ebeveyn denetimi seçeneğinin devre dışı bırakılması ve varsayılan ayarın kapalı olması gerekir. Alıcı, seçilen ülkeye/bölgeye ait derecelendirmeyi çözümleyebilecektir. Bir olayda (EIT’de) farklı ülke kodlarıyla birlikte farklı ebeveyn denetimi değerleri bulunabilir. Kullanıcının ülkesiyle ilişkili herhangi bir ebeveyn denetimi değeri yoksa (ülke seçimi ilk kurulumda yapılır), yürütülmekte olan olaydaki minimum ebeveyn denetimi değeri dikkate alınacaktır. 10 Koşullu Erişim İçin Arabirimler 10.1 Genel Bakış 10.1.1 Ortak Arabirim ve Tak Çalıştır CA Modülü Ortak Arabirim, bir taşıma akımı giriş/çıkışıdır. Tak Çalıştır CA modülü, Ortak Arabirim üzerinden takılacak olan harici bir tak çalıştır koşullu erişim (CA) modülüdür. CA modülünün ana görevi, koşullu erişime tabi hizmetlerin şifrelerini çözmektir. CA modülü, harici bir akıllı karta bağlanabilir. 10.1.2 Akıllı Kart Arabirim(ler)i Alıcıya Akıllı Kart Arabirimi üzerinden harici akıllı kartlar takılabilir. Bu arabirim, yayınlanan içeriğe erişimi denetlemek için kullanılabilir. 10.2 Genel IDTV alıcıların, hem erişim denetimli hem de erişim denetimsiz yayın sinyalleriyle çalışması tasarlanmıştır. Ekran çapları 30cm’den geniş IDTV’ler, koşullu erişime yönelik en az bir Common Interface Plus desteği içerecektir. Ortak Arabirim, daha küçük IDTV’ler ve kutular için opsiyoneldir. Alıcılar, opsiyonel olarak koşullu erişime yönelik bir akıllı kart arabirimini destekleyebilir. Akıllı kart arabirimlerine yönelik gereksinimler bu belgenin kapsamı dahilinde değildir. 10.3 Ortak Arabirim Kullanımı Ortak Arabirim, koşullu erişim ve başka amaçlar için kullanılabilir. Gelen hizmetlere yönelik erişim denetimi sunmak amacıyla alıcıların Ortak Arabirimine bir koşullu erişim (CA) modülü takılabilir. Ortak Arabirim, Common Interface Plus spesifikasyonlarıyla uyumlu CA modülleriyle birlikte kullanılabilir; bkz. CI Plus spesifikasyonu. Bu tür modüller CIP-CAM olarak adlandırılır. Ortak Arabirim, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 45 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri DVB Ortak Arabirim spesifikasyonuyla uyumlu CA modülleriyle birlikte de kullanılabilir; bkz. EN 50221. Bu tür modüller DVB-CAM olarak adlandırılır. 10.4 Ortak Arabirim İçin Asgari Gereksinimler Ortak Arabirimin kullanıldığı tüm alıcılar Common Interface Plus Spesifikasyonunu destekleyecektir. (Ayrıntılar için referans CI plus spesifikasyonuna bakın.) Her bir CI yuvası, CI Plus spesifikasyonu, tablo 4.1’de belirtilen birlikte_işlerlik_matrisi uyarınca hem CIP-CAM’leri hem de DVB-CAM’leri destekleyecektir. Alıcının her bir CI yuvası, asgari olarak frontend tarafından sağlanabilecek olan maksimum bit akışını destekleyecektir. 11 PVR Alıcı, kullanıcının talebi doğrultusunda DTV ve Radio servislerinin dahili veya harici hafızaya kaydetme yeteneğine sahip olacaktır. Alıcı tarafından üretilen ekran bilgi mesajları veya menüleri program içeriğiyle birlikte kaydedilmeyecektir. Alıcı, dosya sistemini her zaman kayıt ve oynatma için hazır tutacaktır. Programlı kayıt işlemleri, EPG ve manuel kayıt kullanıcı arabirimi üzerinden programlanacaktır. Kayıtlar, olay adına göre adlandırılacaktır. EIT yoksa servis adı kullanılacaktır. Kayıtlar, kullanıcı için isme, kayıt zamanına ve kayıt süresine göre listelenecektir. Kullanıcı, manuel olarak zamanlayıcı tabanlı bir kayıt işlemi oluşturabilecektir. Alıcı, kullanılabilir minimum hafıza alanını Mbyte veya Gbyte gibi kapasite terimleriyle gösterebilecektir. Kullanıcı, her defasında bir kayıt silinmesi kaydıyla, alıcıda kayıtlı herhangi bir olayı manuel olarak silebilecektir. Alıcı için harici kayıt arabirimleri, dahili depolama alanı, korumalı içeriğin çıkarılması ve kaldırılabilir ortamla ilgili kısıtlama, ilgili Ağ CA operatörü tarafından belirlenir. Korumalı içerik için, (ilgili Ağ/Operatör tarafından aksi belirtilmedikçe), alıcı tarafından korumasız bir formatta içerik çıkarmak veya çıktılamak mümkün olmayacaktır; bu nedenle tüm kayıtlar korumalı bir formatta saklanacaktır. Kayıtlı ortam, başka bir depolama aygıtına da (HDD, PC, vb.) şifreli olarak kopyalanacaktır. Bir alıcı tarafından oluşturulan dosya yalnızca o alıcı üzerinde oynatılabilecektir. Aynı ürün olsa bile başka bir alıcı dosyayı oynatamayacaktır. Yayıncılar, CA sistemi kullanımı yoluyla içerik kullanımını (kaydetmeyi sınırlandırma. vb.) kısıtlayabilir. Bu kısıtlandırmalar, Common Interface Plus modülü üzerinden alıcıya iletilebilir. Tüm alıcılar bu kısıtlamaya uyacaktır. Ayrıntılar için Bkz. CI plus spesifikasyonları. 12 Sistem Yazılımı Güncelleme 12.1 Havadan İndirme(OAD) Alıcı yerine kurulduktan sonraki bakım ve fonksiyon yükseltme işlemlerine izin vermek amacıyla DVB Sistem Yazılımı Güncellemesini destekleyecektir. ETSI TS 102 006, v 1.3.1 (2004-05) DVB spesifikasyonuna göre hem “Basit” (Simple) hem de “Gelişmiş” (Enhanced) profili desteklenecektir. Alıcı, en azından bekleme moduna giriş ve/veya bekleme modundan çıkış sırasında yeni yazılım olup olmadığını otomatik olarak kontrol edecektir. Yeni yazılım varsa, alıcının dil ayarıyla aynı dilde bir mesaj görüntülenecektir. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 46 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri Bu mesaj kutusunda asgari olarak aşağıdaki bilgiler yer alacaktır: Alıcının doğru çalışması için yazılım güncellemesi gerektiğini ifade etmelidir. Bu işlemin uzun sürebileceği ve bu süre zarfında ekranın kararabileceği belirtilmelidir. Kullanıcının bu süre zarfında alıcıyı kapatmaması gerektiği belirtilmelidir. Bu mesaj kutusunda Tamam ve İptal seçimi bulunacaktır. Tamam seçimi varsayılan olarak seçili olacaktır. Kullanıcı Tamam seçimi yapar ise, alıcı otomatik olarak güncelleme işlemini başlatacak, İptal seçimini seçer ise açılır pencere kaybolacak ve alıcının bekleme modundan bir sonraki çıkışında tekrar kullanıcıya mesaj kutusunu gösterecektir. Kullanıcıya, en nihayetinde alıcıyı güncelleyene kadar, alıcı bekleme modundan her çıkarıldığında yeni yazılım hatırlatılacaktır. Bu mesaj kutusu, otomatik olarak kaybolmadan önce en az 5 saniye boyunca ekranda kalacaktır. Yazılım güncellemesi sırasında enerji kesintisi gibi nedenlerden dolayı güncelleme tamamlanamazsa alıcı sonraki açılışta sorunsuz olarak açılabilmelidir. Üretici, herhangi bir türden yetkisiz yazılımın alıcıya indirilmesini önleyecek bir güvenlik mekanizmasını uygulamaya koymakla sorumlu olacaktır. Bu güvenlik, hem OTA hem de yerel indirme (yerel indirme destekleniyorsa) için uygulamaya koyulacaktır. Alıcı, başka üreticilerden yazılımlar indirmeyi veya yüklemeyi denemeyecektir. Alıcıda, ön yüklemenin indirme sırasında herhangi bir şekilde kesintiye uğraması durumunda indirme başlamadan önceki durumuna dönmesini sağlayacak bir koruma mekanizması bulunacaktır. Alıcı, yeni yazılıma geçmeden önce yazılım imajının tamamını indirecektir; herhangi bir nedenle alıcının uçucu olmayan hafızasına yazma işlemi başarısız olursa, kurtarma moduna geçecek ve yeni OTA yazılımı kurtarılana kadar indirme işlemini tekrarlayacaktır. Yazılım sürümü yükseltildikten sonra alıcıyı yeniden kurmak veya yeniden kanal taraması yapmak gerekli olmayacaktır. Üretici, yazılım işlemi için yayıncı tarafından gerek görüldüğü şekilde gerekli dosyaları sunacaktır. Anten Üzerinden İndirme iki moda sahip olacaktır: Otomatik Mod: Otomatik modunda alıcı, güncellemeyi otomatik olarak algılama ve kullanıcıyı bilgilendirme yeteneğine sahip olacaktır. Kullanıcı arabiriminde bu otomatik modu devre dışı bırakma seçeneği olacaktır. Manuel Mod: Bu mod, kullanıcının, güncellemeyi algılama ve indirme işlemini alıcıdaki kullanıcı menüsü aracılığıyla başlatmasını sağlamak için tasarlanmıştır. Zamanlayıcı özelliğine sahip alıcılarda, bekleme modunda yazılım güncelleme araması sırasında açılma veya kayıt zamanı geldiğinde, alıcı güncelleme aramasını sonlandıracak ve ilgili servisten açılacaktır veya kayda başlayacaktır. Benzer durumda kullanıcı açma tuşu ile alıcıyı açtığında, alıcı yazılım güncelleme aramasını sonlandırarak açılacak ve kullanıcıya bir bilgi mesajı vermeyecektir. Kullanıcı tarafından onaylanmış planlı yazılım indirme işlemi bekleme modunda başladı ise, alıcı zamanlayıcı ile gelen açılma veya kayıt taleplerini önemsemeyecektir. Yazılım indirme ve güncelleme Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 47 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri işlemleri devam edecektir. Kullanıcının alıcıyı açması durumunda, alıcı ekranı açarak kullanıcıya indirme işleminin mevcut durumunu göstererek, indirme/güncelleme işlemine devam edecektir. 12.2 USB, RS232 ve Muhtelif I/O’lar Üzerinden Yazılım Güncelleme Alıcı, USB, RS232 veya muhtelif giriş/çıkışlar (I/O) üzerinden yerel olarak yazılım güncellemesi yapılmasına olanak sağlayabilir. Üretici, herhangi bir türden yetkisiz yazılımın alıcıya yüklenmesini önleyecek bir güvenlik mekanizmasını uygulamaya koymakla sorumlu olacaktır. 12.3 Internet Bağlantısı Üzerinden Yazılım Güncelleme Internet bağlantısı özelliğine sahip alıcılar için, sistem yazılımını aşağıdaki kurallarla güncelleyecek bir fonksiyon bulunması zorunludur: İstemci alıcı için yazılım güncelleme hizmetini sunan bir web sunucusu olacaktır. Alıcının, WAN dahilindeki bir sunucuya bağlandığı ve alıcının yazılım sürümünün yükselttiği varsayılacaktır. Alıcıların Yazılım Güncelleme talebi için sunucu, yalnızca yazılımın en yeni sürümüne döndürecektir. Yazılım Güncelleme tetiklemesi iki şekilde gerçekleştirilecektir: o Internet Üzerinden Otomatik Yazılım Güncelleme o Internet Üzerinden Manuel Yazılım Güncelleme 12.3.1 Internet Üzerinden Otomatik Yazılım Güncelleme Ağ bağlantısı ilk kurulduğunda alıcı, sunucuya yeni bir alıcı yazılımı olup olmadığını soracaktır. Daha yeni bir yazılım sürümü varsa alıcı, kullanıcıya yeni yazılım bulunduğunu bildirecektir. Kullanıcı, yazılım güncellemesini kabul etme, erteleme veya iptal etme seçeneklerine sahip olacaktır. Kullanıcı güncellemeyi ertelerse, alıcı, bir sonraki bekleme modundan açılma işlemi sırasında kullanıcıya tekrar soracaktır. Kullanıcı güncellemeyi iptal etmeyi seçerse, alıcı, sunucu daha yeni bir versiyon sunana kadar kullanıcıya bilgi vermeyecektir. Yazılım Güncellemesi yapmaya zorlayacak herhangi bir alternatif yöntem olmalıdır. Bu talep, kullanıcıdan herhangi bir onay istememek için sunucudan gelecektir. İndirme işlemi hemen başlayacaktır. Kullanıcı, kullanıcı menüsünden Otomatik Yazılım Güncellemesini devre dışı bırakabilecektir. 12.3.2 Internet Üzerinden Manuel Yazılım Güncelleme Kullanıcı, yazılım güncellemesini ilgili menü öğesini seçerek de başlatabilecektir. Kullanıcı ilgili menü öğesini seçtiğinde alıcı, sunucuya yeni bir alıcı yazılımı olup olmadığını soracaktır. Daha yeni bir yazılım versiyonu varsa alıcı, kullanıcıya yeni yazılım bulunduğunu bildirecektir. Kullanıcı, yazılım güncellemesini kabul etme veya iptal etme seçeneklerine sahip olacaktır. Ağ bağlantısı yoksa kullanıcı, durumdan haberdar edilecek ve yazılım güncelleme işlemi durdurulacaktır. 13 Kullanıcı Arabirimi Tüm kullanıcı arabirimleri Türkçe olacaktır. Alıcı, hem standart hem de yüksek çözünürlüklü grafik arayüzü destekleyecektir. Mümkünse alıcı, kullanıcı menülerde gezinirken ses/görüntü sunacaktır. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 48 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 13.1 Servis Listesi Alıcı, DTV ve Radyo servislerini birleşik ve ayrı ayrı listeleyebilecektir. Veri servisleri kullanıcıya sunulmayacaktır. Alıcıda hızlı servis seçimi için “Tamam” tuşuyla seçilebilen kolay erişilebilir servis listesi bulunacaktır. Alıcı, servis listesinin düzenlenmesi açısından, farklı ağlara ait servislerin görüntülendiği ve favori servis listelerinin oluşturulabildiği ayrıntılı servis listesine sahip olacaktır. Alıcı, kullanıcı için en az dört favori listesi sağlayacaktır. Kullanıcı, favori listelerini yeniden adlandırabilecektir. Alıcı en az 500 kanal kapasitesine sahip olmalıdır. 13.2 İlk Kurulum Alıcıda, kullanıcı alıcıyı ilk açtıktan veya kullanıcı arabiriminden varsayılan ayarları geri yüklemeyi seçtikten sonra uygulanan hızlı kurulum prosedürü bulunacaktır. İlk kurulum kullanıcı açısından çok kolay olmalı ve minimum kullanıcı seçimi gerektirecek şekilde tasarlanmalıdır. Alıcı, dil seçimi, ülke seçimi ve tarama tipleri açısından kullanıcıya rehberlik edecektir. Ebeveyn değeri ilk kurulumda kullanıcıya sorulacak ve gizli şifre tanımlaması yapılması istenecektir. 13.3 Varsayılan Ayarları Geri Yükleme Alıcıda, kullanıcının alıcıyı ilk günkü koşullarına geri döndürmek için kullanıcı arabiriminden seçebileceği “Varsayılan Ayarları Geri Yükle” seçeneği bulunacaktır. Alıcı, tüm varsayılan ayarları geri yükleyecek ve tüm kayıtlı hizmetleri kaldıracaktır. Alıcı, yeniden başlatılacak ve ilk kurulum kılavuzunu görüntüleyecektir. Aşağıda varsayılan değerler yer almaktadır: Başlık Varsayılan Değer Menu Dili Türkçe Ülke Türkiye Birinci Ses Dili Türkçe İkinci Ses Dili Orijinal Altyazı Türü Kapalı Birinci Altyazı Dili Türkçe İkinci Altyazı Dili Orijinal Tablo 13.1: Varsayılan ayarlar ve değerlerleri tablosu. 13.4 Otomatik Bekleme Modu Alıcıda, kullanıcı arabiriminde belirli bir süre herhangi bir işlem yapılmaması halinde alıcıyı otomatik olarak bekleme moduna geçirecek bir seçenek bulunmalıdır. Kullanıcı, menüdeki bu parametreyi “Asla”, “4 saat”, “6 saat” ve “8 saat” şeklinde ayarlayabilecektir. Bu değer, varsayılan olarak 4 saate ayarlı olacaktır. Otomatik olarak bekleme moduna girmeden 5 dakika önce kullanıcıya bir iletişim kutusu sunulacaktır. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 49 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 14 Uzaktan Kumanda Uzaktan kumandada aşağıdaki tuşlar bulunacaktır. Açma/bekleme modu tuşu: Açma/bekleme modu tuşu, aktif ve bekleme modları arasında geçiş yapar. Açma/bekleme modu tuşu, uzaktan kumandadaki diğer tuşlardan uzağa yerleştirilecektir. Rakam tuşları 0-9: Bu tuşlar rakam girişleri için kullanılır. Gezinme tuşları (yukarı, aşağı, sol, sağ): Gezinme tuşlarının üzerinde yönlerini gösterecek uygun simgeler bulunacaktır. Gezinme tuşlarının konumu, fonksiyonlarıyla tutarlı olacaktır. Tamam/Giriş/Seç: Tuş, bir ekran tercihi veya eylem ya da hızlı servis listesi menüsünü seçmek için kullanılır (Tuş, dokunma açısından diğerlerinden kolayca ayırt edilebilir olacaktır). Geri/Dönüş/Çıkış: Bu tuş, kullanıcıyı etkileşimli uygulamalar, EPG veya diğer kullanıcı işlemlerinde önceki seviyeye geri döndürür veya uygulamadan çıkmasını sağlar. Bilgi/i: Bu tuş, kullanıcının şimdi/sonraki şeridini ve/veya güncel program bilgilerini görmesine olanak tanır. Liste/Kılavuz/EPG: Bu tuş, tüm hizmetler için olay bilgilerini görüntülemekte kullanılır. Ses açma, ses kısma: Bu tuş, ses girişini artırmak veya azaltmak için kullanılır. Program yukarı, program aşağı: Bu tuş, servis listesinde sonraki kullanılabilir servisi seçer. Sessiz: Bu tuş, ses çıkışını susturmak/geri yüklemek için kullanılır. Menü: Bu tuş, alıcı ayarları ekranına erişilmesini sağlayacaktır. Tekst: Bu tuş, etkileşimli bir uygulamayı veya teleteksti görüntülemek için kullanılır. Kırmızı, yeşil, sarı ve mavi renk tuşları: Bu tuşlar, alıcı fonksiyonlarını seçmek için veya bazı menü işlemlerinde kısayol tuşları olarak kullanılır. Alt yazılar: Bu fonksiyon, alt yazıları etkinleştirmek veya devre dışı bırakmak için kullanılır. Alıcının ön panelinde temel uzaktan kumanda fonksiyonları bulunmalıdır (örneğin açma/kapama, kanal yukarı/aşağı, ses açma/kısma). Tuş takımındaki 5 tuşunun üzerinde, kullanıcıların görmeden bile rakam tuş takımının ortasını bulmasına yardımcı olacak bir çıkıntı olabilir. Tuşlar, benzeri fonksiyonel kategoriye göre birlikte gruplandırılacak (örneğin rakam tuşları, renkli tuşlar, gezinme tuşları, ses açma/kısma, ek hizmetler) ve söz konusu fonksiyonel gruplar, her bir gruptaki tuşlar arasındaki mesafeden daha büyük bir mesafeyle birbirinden ayrılacaktır. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 50 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 15 Giriş / Çıkış Konnektörleri 15.1 Video Konnektörleri 15.1.1 Analog Konnektörler Asgari olarak aşağıdaki analog SD Video konnektörlerinden en az biri sağlanacaktır: SCART Bileşen(YPbPr) Kompozit(CVBS) S-Video SCART konnektörü (EN 50049’a uygun) aşağıdaki sinyalleri içerecektir: RGB ve kompozit video Hızlı karartma (pin 16): nom.0 Volt/DC: CVBS aktif 1-3 Volt/DC: RGB aktif Yavaş karartma (pin 8): nom. 0 Volt/DC: Dahili alıcı kaynağı nom. 6 Volt: harici kaynak, 16:9 formatı nom. 12 Volt: harici kaynak, 4:3 formatı 15.1.2 PC Konnektörü TV Alıcılarında PC konnektör varsa, özellikler dahilinde kalmak ve birlikte işlerlik sorunlarını önlemek açısından, cihazın alabileceği ve işleyebileceği video formatlarını gösteren EDID bilgileri bulunmalıdır. 15.1.3 HDMI Konnektörü 26 inç ve daha büyük boyutta TV alıcıları için HDMI girişi, set üstü kutular için HDMI çıkışı zorunludur. HDMI konnektörü, HDMITM - HDMI Licensing, LLC, “Yüksek Tanımlı Multimedya Arabirimi” uyarınca sağlanacak olup HDCP–Intel, “Yüksek Bant Genişlikli Dijital İçerik Koruma Sistemi” uyarınca HDCP içerik koruması içermelidir. Varsayılan olarak HDCP, HDCP durumundaki değişikliklerden kaynaklı gereksiz görüntü bozulmalarını önlemek için her zaman etkinleştirilmiş olmalıdır. Alıcıda özellikler dahilinde kalmak ve birlikte işlerlik sorunlarını önlemek açısından cihazın alabileceği ve işleyebileceği video formatlarını gösteren EDID bilgileri bulunmalıdır. 15.2 Ses Konnektörleri 15.2.1 Stereo Hoparlörler Alıcıda stereo hoparlörler bulunacaktır. Kutular için zorunlu değildir. 15.2.2 Kulaklık Alıcıda kulaklık çıktısı bulunması opsiyoneldir. Desteklenen formatta bir ses alındığında alıcının kulaklık çıkışında (uygulanmış ise) her zaman ses sinyali olacaktır. 15.2.3 Scart Arabirimleri TV alıcılarda scart arabirimleri bulunması opsiyoneldir. Set üstü kutularda TV scart arabirimi bulunması zorunludur. VCR scart opsiyoneldir. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 51 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri Dahili ses denetimi yalnızca giriş ses sinyali seviyesini etkilemeli, VCR Scart arabiriminin ses sinyalini etkilememelidir. Alıcıda, scart çıkışı (VCR scart) için ayrı bir ses denetimi olacaktır. 15.2.4 Line out Alıcı, dişi tipte RCA konnektörü veya kulaklık konnektörü aracılığıyla analog stereo çıkış sağlayabilir. Her iki durumda da alıcı, analog ses çıkışı için ayrı ses denetimleri sağlayacaktır. Analog ses sinyali, ana görüntü sinyaliyle senkronize olmalıdır. 15.2.5 S/PDIF 26 inç ve üzeri IDTV alıcılar ve set üstü alıcılar için dijital ses çıkışı(S/PDIF) zorunludur. Dijital ses çıkışına sahip alıcı, IEC 60958’i destekleyecek olup dijital ses çıkışı, koaksiyel ya da optik konnektör aracılığıyla sağlanabilir. Dijital ses çıkışı uygulanırsa, alıcı her zaman, IEC 60958 uyarınca PCM çıkışı veya IEC 61937 uyarınca PCM dışı bir koda sahip bit akımı çıkışı verecektir. Alıcı, kullanıcılara dijital ses çıkışı formatını seçmelerini sağlayacak menu öğeleri sunacaktır. Dijital ses çıkışı formatı için kullanıcı tercihi kaydedilebilir olmalıdır. 15.3 Etkileşimli Arabirim Konnektörleri 15.3.1 Etkileşimlilik Arabirimi Alıcı, aşağıdaki etkileşimli kanal arabirimlerinden en az birini destekleyecektir. Ethernet (IEEE 802.3 (100 Base-T, Auto-sense )). ITU-J.122 (kablo ön uçlu ref IRD’Ler) uyarınca EuroDocsis. Kablosuz LAN, Ethernet 802.11b/g/ n 16 Etkileşimlilik Alıcı, HBBTV v1.1.1 (ETSI TS 102.796 v1.1.1) gereksinimlerine uyumlu olmalıdır.i 16.1 Etkileşimli Uygulamalar Etkileşimli uygulamalar bölümünde, DVB bağlamındaki yayın ve geniş bant uygulamalarının indirilmesi ve yürütülmesi tanımlanmaktadır. Uygulamalar, HTML, JavaScript, CSS, XML ve multimedya dosyalarından oluşmaktadır. 16.1.1 Etkileşimli Uygulama Tipleri Yayından bağımsız (yani herhangi bir yayın servisi ile ilişkili olmayan) uygulamalar: Bu tip uygulamalar geniş bant üzerinden indirilir ve ilgili tüm verilere geniş bant üzerinden erişir. Yayınla ilişkili (yani bir ya da daha fazla yayın servisiyle veya bir servis dahilindeki bir ya da daha fazla yayın olayıyla ilişkili), otomatik olarak (“otomatik başlat”) ya da özellikle kullanıcı isteği doğrultusunda başlatılabilen uygulamalar. Bu tip bir uygulamalar geniş bant ya da yayın üzerinden indirilebilir ve kendilerine ilişkin verilere her iki yöntemle de erişebilir. 16.1.2 Uygulama Sinyalleri MPEG-2 dahilindeki uygulama sinyalleri desteklenecektir. ETSI TS 102.796 v1.1.1 madde 7.2.3.1 kapsamında tanımlanmış olan, desteklenen uygulama sinyal özellikleri geçerli olacaktır. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 52 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 16.2 Etkileşimli Uygulamalara Erişim Etkileşimli uygulamalara erişim aşağıdaki yöntemlerden biri aracılığıyla gerçekleştirilebilir: Görsel olarak ifade edilen “Kırmızı Düğme”ye basarak tipik olarak yayınla ilişkili, otomatik olarak başlayan bir uygulamaya erişme (bkz. ETSI TS 102.796 v1.1.1, madde 5.3.3.2). TEXT düğmesine basarak dijital teletekst uygulamasını başlatma (bkz. ETSI TS 102.796 v1.1.1, madde 5.3.4). Sunulması halinde üreticinin Internet alıcı portalı üzerinden yayından bağımsız bir uygulama başlatma (bkz. ETSI TS 102.796 v1.1.1, madde 5.3.5 2). Hali hazırda çalışan uygulamadaki bir bağlantı üzerinden bir uygulama başlatma. Yayınla ilgili otomatik olarak başlayan bir uygulaması olan ve tam ekran modunda başlayan bir yayın servisi seçme (genellikle yalnızca radyo ve veri servislerinde kullanılır). 16.3 Uygulama Yaşam Döngüsü 16.3.1 Uygulamayı Başlatma Bir uygulama, aşağıdaki yöntemlerle başlatılabilir: Doğrudan son kullanıcı tarafından (örn, uzaktan kumandadaki ilgili düğmeleri veya alıcı tarafından sağlanan ilgili menüyü kullanarak). Yayın hizmetindeki bildirime cevap olarak (örneğin yayınla ilgili otomatik başlayan bir uygulamayı otomatik olarak başlatarak). Çalışmakta olan bir uygulama tarafından (JavaScript yöntemi createApplication() ile) 16.3.2 Uygulamayı Durdurma Bir uygulama, aşağıdaki yöntemlerle durdurulabilir: ETSI TS 102.796 v1.1.1 madde 6.2.2.2 ve 6.2.2.3’teki akış çizelgelerinde tanımlandığı gibi Application.destroyApplication() komutunu çağırarak Hata durumunda terminal tarafından Doğrudan son kullanıcı tarafından 16.4 Etkileşimli Uygulama Formatları 16.4.1 Genel Formatlar ve Protokoller Kullanılan grafik formatları, OIPF medya formatları spesifikasyonundaki madde 9.1 ile uyumlu olacaktır. Jpeg, png ve gif resim tipleri desteklenecektir. 16.4.2 Yayına Özgü Formatlar ve Protokoller Uygulama taşıma için TS 102 809 madde 7’de tanımlanan DSM-CC nesne taşıyıcısı desteklenecektir. 16.4.3 Geniş Banda Özgü Formatlar ve Protokoller 16.4.3.1Genel Formatlar ve Protokoller Alıcı tarafından aşağıdaki sistem, video ve ses formatları desteklenecektir. Sistem formatları: MPEG-2 Taşıma Akışı ve MP4 Dosya Formatı Görüntü formatları: AVC_SD_25 ve AVC_HD_25 Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 53 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri Ses formatları. MPEG1_L3 ve HEAAC 8 MBit/sn’ye kadarki bit hızları desteklenecektir 16.4.3.2Uygulama Taşıma Formatları ve Protokolleri OIPF protokollerindeki spesifikasyonda madde 5.2.2.2’de tanımlandığı haliyle HTTP 1.1’in kullanıldığı Unicast akımı desteklenecektir. Terminal, "Interleaved RTSP & RTP/AVP over TCP transport" (TCP üzerinde aralıklı RTSP & RTP/AVP taşıma) yöntemini destekleyecektir. İçerik indirme özelliğinin desteklendiği durumlarda, OIPF protokollerindeki spesifikasyonda madde 5.2.3’de tanımlandığı haliyle HTTP desteklenecektir. Uygulama dosyalarının geniş bant üzerinden taşınmasında http ve TLS üzerinde http desteklenecektir. 16.5 Uygulama Belgeleri Etkileşimli uygulamalar aşağıdaki belgeleri destekleyecektir: HTML, JavaScript, CSS, XML ve multimedya dosyaları. 17 EMC ve Güvenlik Aşağıdaki EMC ve Güvenlik Gereksinimleri karşılanacaktır. GÜVENLİK: EN 60065: 2002+A1:2006+A11:2008 : Güvenlik gereksinimleri-Sesli, elektronik cihazlar. görüntülü ve benzeri Elektromanyetik Uyumluluk(EMC) : EN 55013:2001+A1:2003+A2:2006 : Yayın alıcıları ve benzeri ekipmanların radyo paraziti özellikleri için limitler ve ölçüm yöntemleri. EN 55020:2007 : Radyo parazitine karşı bağışıklık – yayın alıcıları ve ilişkili ekipmanlar EN 61000-3-2: 2006+A1:2009+A2:2009 : Elektromanyetik uyumluluk (EMC)-Bölüm 3: Limitler - EN61000-3-3: 2008 : Elektromanyetik uyumluluk (EMC) - Bölüm 3: Limitler - Bölüm 2: Harmonik akım emisyonları için limitler (faz başına ekipman giriş akımı 16 A) Bölüm 3: Nominal akımı 16 A’dan düşük veya eşit ekipmanlar için düşük voltajlı besleme sistemlerindeki voltaj dalgalanması ve titreşim sınırlaması. EN 55022: 2006+A1:2007 (CLASS-A) Radyo ve Televizyon Üst Kurulu : Bilgi teknolojisi ekipmanları-Radyo paraziti özellikleri- Sayfa 54 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri Limitler ve ölçüm yöntemleri EN 55024:1998+A1:2001+A2:2003 : Bilgi teknolojisi ekipmanları-Bağışıklık özellikleri- Limitler ve ölçüm yöntemleri Güç Tüketimi (ErP): TV Yönetmelik (EC) No 642/2009 : Televizyon Eko-tasarım gereksinimleri IEC 62087:2008 : Sesli, görüntülü ve ilgili ekipmanların güç tüketimi için ölçüm yöntemleri IEC/EN 62301:2005 : Elektrikli ev aletleri – Bekleme gücü ölçümü AB Direktif (EC) No 278/2009 : Yüksüz koşulda elektrik gücü tüketimi için eko tasarım gereksinimleri ve harici güç kaynaklarının ortalama aktif verimi. : CI veya Akıllı kart desteği bulunmayan set üstü kutular için uygulanacaktır. (AC/DC Adaptörü varsa) SET ÜSTÜ KUTU: AB Direktif(EC) No 107/2009 AB Direktif(EC) 1275/2008 uygulanacaktır. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu : CI veya Akıllı kart desteği bulunan set üstü kutular için Sayfa 55 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 18 Minimum Gereksinimler Başlık/Konu Set üstü Kutu 26 inç altı TV 1 Giriş 1.1 Kapsam 1.2 Tarihçe 1.3 Referanslar 1.4 Kısaltmalar 2 Frontend Performansı 2.1 Genel 2.2 Frekanslar ve Sinyal Bant Genişlikleri 2.2.1 Genel 2.2.2 Merkez Frekanslar 2.2.3 Maksimum Frekans Sapması 2.2.4 Sinyal Bant Genişlikleri 2.3 Modlar 2.4 Yayın Alma Kalitesi /Ayarlama /Tarama Prosedürleri 2.4.1 Genel 2.4.2 Durum Kontrolü 2.4.3 Kurulum Modu: Otomatik Arama, En İyi Servis 2.4.4 Kurulum Modu: Manuel Arama 2.4.5 Sinyal Gücü Göstergesi (SSI) için Gereksinimler 2.4.6 Sinyal Kalite Göstergesi (SQI) için Gereksinimler 2.5 Modulasyon Parametrelerindeki Değişiklikler 2.6 RF Giriş Konnektörü 2.7 RF Çıkış Konnektörü 2.8 Giriş/Çıkış Veri Formatları 2.9 Performans 2.9.1 Genel 2.9.2 Tanımlar 2.9.3 C/N Performansı 2.9.4 Minimum Alıcı Sinyali Giriş Seviyeleri 2.9.5 Maksimum Alıcı Sinyali Giriş Seviyeleri 2.9.6 Diğer Kanallardaki “Analog” Sinyallere Bağışıklık 2.9.7 Diğer Kanallardaki “Dijital” Sinyallere Bağışıklık 2.9.8 Analog TV Sinyallerinden Ortak Kanal Girişimine Bağışıklık 2.9.9 Zamanla Değişen Kanallarda Performans M M M M M M M M M M M M M M 26 inç ve üzeri TV M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M O M M M M M M O M M M M M M M M M M M M M M M M M Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 56 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 2.9.10 SFN’deki Değişken Eko Gücü Seviyeleri İçin Senkronizasyon 2.9.11 Tek Frekanslı Ağlarda C/(N+I) Performansı 3 Video 3.1 Video Kod Çözümleme 3.1.1 SD Kod Çözümleme 3.1.2 HD Kod Çözümleme 3.2 Görüntüleme Modları 3.2.1 4:3 Görüntünün 16:9 Ekranda Görüntülenmesi 3.2.2 En Boy Oranı 16:9’dan Büyük Olan Gömülü Altyazı İçeriklerin Görüntülenmesi 3.2.3 İçeriğin Panoroma Modunda Görüntülenmesi 3.3 Kolorimetri 3.4 Durgun Resimler 3.5 Overscan 3.6 AFD 3.7 WSS 4 Ses 4.1 Ses Formatları 4.2 Çok Kanallı Ses 4.2.1 Çok Kanallı Ses Kodu Çözme ve Kod Dönüştürme 4.3 Dijital Ses Çıkışı 4.4 Ses Video Senkronizasyonu 4.5 Dijital Ses Dili 4.6 Ses Önceliklendirme 4.7 Ek Ses işleme 4.8 Dinamik Değişiklikler 4.9 Performans 5 SI/PSI Tabloları 5.1 PAT 5.2 PMT 5.3 SDT 5.4 NIT 5.5 EIT 5.6 TDT ve TOT 6 Kurulum 6.1 Otomatik Kanal Arama 6.1.1 Servis Tipleri 6.1.2 Orijinal Ağ Numarası ve Ağ Numarası 6.2 Servis Sıralama ve Mantıksal Servis Numarası 6.3 Manuel Kanal Ayarlama 7 Otomatik Güncellemeler 7.1 Dinamik Hizmet Güncellemesi 7.1.1 NIT Tablosu Dinamik Verileri 7.1.2 SDT Tablosu Dinamik Verileri Radyo ve Televizyon Üst Kurulu M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M O M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M O M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M Sayfa 57 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 7.1.3 PMT Tablosu Dinamik Verileri 7.1.4 PAT Tablosu Dinamik Verileri 7.1.5 TDT Tablosu Dinamik Verileri 7.1.6 TOT Tablosu Dinamik Verileri 7.1.7 EIT Tablosu Dinamik Verileri 7.2 Yarı Statik Hizmet Güncellemesi 7.2.1 Yeni Çoklayıcı Tanıma 7.2.2 Çoklayıcı Frekansı Değişikliği 7.2.3 Kayıtlı Çoklayıcı ve Servislerin Güncellenmesi 8 Teletext ve Alt Yazı 8.1 Teletext 8.2 DVB ve Teletext Alt Yazı 9 EPG 9.1 Elektronik Program Rehberi 9.2 Şimdiki – Sonra Rehberi 9.3 Ebeveyn Denetimi 10 Koşullu Erişim İçin Arabirimler 10.1 Genel Bakış 10.1.1 Ortak Arabirim ve Tak Çalıştır CA Modülü 10.1.2 Akıllı Kart Arabirim(ler)i 10.2 Genel 10.3 Ortak Arabirim Kullanımı 10.4 Ortak Arabirim İçin Asgari Gereksinimler 11 PVR 12 Sistem Yazılımı Güncelleme 12.1 Havadan İndirme (SSU) 12.2 USB, RS232 ve Muhtelif I/O’lar Üzerinden Yazılım Güncelleme 12.3 Internet Bağlantısı Üzerinden Yazılım Güncelleme 12.3.1 Internet Üzerinden Otomatik Yazılım Güncelleme 12.3.2 Internet Üzerinden Manuel Yazılım Güncelleme 13 Kullanıcı Arabirimi 13.1 Servis Listesi 13.2 İlk Kurulum 13.3 Varsayılan Ayarları Geri Yükleme 13.4 Otomatik Bekleme Modu 14 Uzaktan Kumanda 15 Giriş / Çıkış Konnektörleri 15.1 Video Konnektörleri 15.1.1 Analog Konnektörler 15.1.2 PC Konnektörü 15.1.3 HDMI Konnektörü 15.2 Ses Konnektöleri 15.2.1 Stereo Hoparlörler Radyo ve Televizyon Üst Kurulu M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M O M M M M M M O M M M M M M M O O O O O O O M M O M M O M M O M M M M M M M M M M M M M M M M M M O M M O M M M M M M M O M M M M M M M M M M O M M M Sayfa 58 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri 15.2.2 Kulaklık O O O 15.2.3 Scart Arabirimleri M O O 15.2.4 Line out O O M 15.2.5 S/PDIF O O M 15.3 Etkileşimli Arabirim Konnektörleri M M M 15.3.1 Etkileşimlilik Arabirimi M M M 16 Etkileşimlilik M M M 16.1 Etkileşimli Uygulamalar M M M 16.1.1 Etkileşimli Uygulama Tipleri M M M 16.1.2 Uygulama Sinyalleri M M M 16.2 Etkileşimli Uygulamalara Erişim M M M 16.3 Uygulama Yaşam Döngüsü M M M 16.3.1 Uygulamayı Başlatma M M M 16.3.2 Uygulamayı Durdurma M M M 16.4 Etkileşimli Uygulama Formatları M M M 16.4.1 Genel Formatlar ve Protokoller M M M 16.4.2 Yayına Özgü Formatlar ve M M M Protokoller 16.4.3 Geniş Banda Özgü Formatlar ve M M M Protokoller 16.5 Uygulama Belgeleri M M M 17 EMC ve Güvenlik M M M 18 Minimum Gereksinimler M M M Ek A M M M - : İlgili bölüm zorunlu veya opsiyonel madde içermemektedir. M : Mecburi gereksinimler. O : Opsiyonel veya önerilen gereksinimler, zorunlu değildir. Opsiyonel gereksinimler destekleniyorsa ilgili bölümde belirtilen şartları sağlamalıdır. Ek A DVB-T2 Merkez Frekanslar Tablo VHF 8 Mhz bantgenişliği olmaması durumuna göre daha sonra güncellenecektir Bant VHF I VHF SI Kanal Kimliği C2 C3 C4 S1 D1 S2 S3 D2 S4 D3 S5 D4 S6 D5 S7 D6 Merkez Frekans (MHz) 107.5 114.0 114.5 121.5 122.0 128.5 130.0 135.5 138.0 142.5 146.0 149.5 154.0 Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sinyal Bant Genişliği 7 7 7 ve 8 7 ve 8 8 7 ve 8 8 7 ve 8 8 7 ve 8 8 7 ve 8 8 Bant Kanal Kimliği Merkez Frekans (MHz) UHF S III S21 S22 S23 S24 S25 S26 S27 S28 S29 S30 S31 S32 S33 S34 S35 S36 306 314 322 330 338 346 354 362 370 378 386 394 402 410 418 426 Bant Kanal Kimliği Merkez Frekans (MHz) UHF IV C21 C22 C23 C24 C25 C26 C27 C28 C29 C30 C31 C32 C33 C34 C35 C36 474 482 490 498 506 514 522 530 538 546 554 562 570 578 586 594 Sayfa 59 / 60 Türkiye DVB-T2 Alıcı Gereksinimleri VHF III VHF S II i S8 D7 S9 D8 S10 C5 D9 C6 D10 C7 D11 C8 D12 C9 D13 C10 D14 C11 D15 C12 S11 D16 S12 D17 S13 D18 S14 D19 S15 D20 S16 D21 S17 D22 S18 S19 D23 S20 D24 156.5 162.0 163.5 170.0 170.5 177.5 178.0 184.5 186.0 191.5 194.0 198.5 202.0 205.5 210.0 212.5 218.0 219.5 226.0 226.5 233.5 234.0 240.5 242.0 247.5 250.0 254.5 258.0 261.5 266.0 268.5 274.0 275.5 282.0 282.5 289.5 290.0 296.5 298.0 7 ve 8 8 7 ve 8 8 7 ve 8 7 ve 8 8 7 ve 8 8 7 ve 8 8 7 ve 8 8 7 ve 8 8 7 ve 8 8 7 ve 8 8 7 ve 8 7 ve 8 8 7 ve 8 8 7 ve 8 8 7 ve 8 8 7 ve 8 8 7 ve 8 8 7 ve 8 8 7 ve 8 7 ve 8 8 7 ve 8 8 S37 S38 S39 S40 S41 434 442 450 458 466 UHF V C37 C38 C39 C40 C41 C42 C43 C44 C45 C46 C47 C48 C49 C50 C51 C52 C53 C54 C55 C56 C57 C58 C59 C60 C61 C62 C63 C64 C65 C66 C67 C68 C69 602 610 618 626 634 642 650 658 666 674 682 690 698 706 714 722 730 738 746 754 762 770 778 786 794 802 810 818 826 834 842 850 858 Bu bölüm daha sonraki aşamalarda güncellenecektir Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa 60 / 60