Santral Venöz Basınç (SVB) Ölçümü
Transkript
Santral Venöz Basınç (SVB) Ölçümü
Santral Venöz Basınç (SVB) Ölçümü AMAÇ Sağ atriyum basıncının ve sağ ventrikül son diyastolik basıncının doğru ve güvenilir bir şekilde ölçülmesi, hastanın ön yük ve volüm durumunun değerlendirilebilmesidir. TEMEL İLKELER • SVB ölçümü için hastanın mutlaka santral kateteri olması gereklidir. Santral ven kateteri takılması işlemi hekim tarafından gerçekleştirilir. • SVB ölçümünde; kan yoğunluğuna en yakın yoğunluğa sahip % 0,9 NaCl solüsyonu kullanılmalıdır. • SVB sağ atrium ve büyük venlerdeki basıncı, dolayısıyla kalbin fonksiyonunu, dolaşım volümünü ve vasküler tonusü en iyi yansıtan göstergedir. • SVB’nin normal ölçüm değeri 7- 12 cm H2O dir. • SVB yüksekliği kan hacmine, sağ kalbin kasılma gücüne, intratorakal basınca ve ven tonüsüne bağlıdır. • Hasta mekanik ventilatör desteğinde ise sonuç ventilatör basıncı ile birlikte yorumlanır. • 2 cm H2O’ nun altında bir sonuç hastada hipovolemi, vazodilatasyon olduğunu düşündürürken, 14 cm H2O’ nun üstünde bir sonuç ise hastada hipervolemi, vazokonstrüksiyon, sağ kalp yetmezliği, pulmoner hipertansiyon olduğunu düşündürür. • SVB katılması sırasında asepsi kuralları uygulanır. 549 Hemşirelik Bakım Standartları Santral Ven Kateterizasyonu İçin Kullanılan Venler: V.Jugularis Externa V.Jugularis İnterna V. Subclavia V. Cephelica V. Fermoralis Dikkat Edilecek Noktalar • Ölçüm sırasında hasta rahat olmalıdır. Öksürük, hıçkırık ya da herhangi bir hareket intratorasik basıncı etkileyerek SVB’ yi yükseltir. • Enfeksiyon, kanama, tromboz, organ yaralanmaları, perikard tamponadı, pnömotoraks ya da kateterin kıvrılması gibi komplikasyonlar görülebilir ve bunlar SVB değerini etkiler. Bu nedenle dikkatli olunmalıdır. • SVB cetvelinin sıfır noktası sağ atrium düzeyinde olmalıdır. • Ölçüm için hastanın başucu yükseltildi ise her ölçümde aynı yükseklikte ölçülmelidir. İŞLEM BASAMAKLARI Not: İşlem sırasında kullanılacak malzemelere kitap sonu Ek-1’de yer verilmiştir. 1. Hasta kimlik doğrulaması yapılır. 2. Eller el yıkama standardına göre yıkanır, eldiven giyilir. 3. Hasta/ ailesi işlem hakkında bilgilendirilir. 4. Hastaya uygun pozisyon verilir. Hasta supine pozisyonuna getirilir, eğer hasta bu pozisyonu tolere edemiyorsa hastanın başı 15- 30° kaldırılır ve manometrenin sıfır noktası sağ atrium aksiler hizasında olacak şekilde manometre çubuğu serum askısına tespit edilir. 5. % 0,9 serum fizyolojik solüsyonu, su manometresi ve IV infüzyon seti hazırlanır. 6. Serum setinin ucuna üçlü musluk ve musluğa da santral venöz kateter ara bağlantısı takılır. 7. Oluşturulan düzenekteki tüm hava çıkartılır ve üçlü musluk kapatılır. 8. Üçlü musluğun ortadaki açıklığı manometreye takılır ve musluk manometreye sıvı gidecek şekilde açılır (Bkz. Şekil 1). 9. Manometre çubuğu 18- 20 cm serum fizyolojik ile doldurulur. Manometre çubuğunun tepesinde bulunan pamuklu hava filtresinin ıslanmamasına özen gösterilir. 550 Santral Venöz Basınç (SVB) Ölçümü Tüm açıklar kapalı Monometre---Hasta IV solüsyon şişesi IV solüsyon---Manometre IV solüsyon---Hasta Manometre Sıfır noktası Üç yollu musluk Şekil 1. Santral Venöz Basınç Ölçümü Düzeneği Kaynak: Munden J. (2007). Best Practices: Evidence- Based Nursing Procedurs. Lippincott Williams & Wilkins, Second Edition, p. 229. 10. Manometredeki ara bağlantı ucunun santral venöz katetere bağlı olan üçlü musluk ile bağlantısı sağlanır. 11. Hastaya giden diğer bütün sıvılar kapatılır. 12. Manometredeki üçlü musluğun % 0,9’ luk solüsyon şişesiyle bağlantılı olan yolu kapatılıp hasta ile manometre çubuğu arasındaki bağlantı yolu açılır. 13. Manometre çubuğundaki sıvının aşağıya doğru indiği gözlenir (manometre çubuğundaki sıvı, hastanın solunumuyla birlikte minimal düzeyde alçalıp yükselir). 14. Manometre çubuğundan sıvı düzeyinin durduğu nokta göz hizasında okunur. 15. Manometre hattı kapatılır ve hastaya giden diğer sıvılar açılır. 16. Hastaya uygun pozisyon verilir. 17. Okunan değere göre hastanın durumu değerlendirilir. 18. Malzemeler toplanır. 19. Eldivenler çıkartılır ve eller el yıkama standardına göre yıkanır. 20. Yapılan işlem ve SVB sonucu kaydedilir. 551 Hemşirelik Bakım Standartları Kaynaklar 1. Akça Ay F. (2013). Sağlık Uygulamalarında Temel Kavramlar ve Beceriler. Nobel Tıp Kitabevleri, 5. Baskı, İstanbul, s. 554- 560. 2. Akyolcu N, Kanan N, Aksoy G. (2011). Cerrahi Hemşireliği Uygulama Rehberi. İstanbul Tıp Kitabevi, 1. Baskı, s. 88. 3. Aştı TA, Karadağ A. (2011). Klinik Uygulama Becerileri ve Yöntemleri. Nobel Kitabevi, Ankara, s. 898- 951. 4. Danış B, Nurülke B, Dindar B. ve ark. (2008). Hemşirelik Bakımında Kalite. Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri, 2. Baskı, İzmir, s. 84- 86. 5. Demirel D, Erbaş D, Uludağ E. (2006). Hemşirelik Bakımında Kalite. Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İzmir, s. 151-153. 6. Eti Aslan F, Karadakovan A. (2009). Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım. s. 448- 449. 7. Jane C, Rothroch /Alexander’s. (2011). Care of The Patient in Surgery. ELSEVIER (Mosby) 14 th Edition, p.979- 980. Hazırlayanlar Uzm. Hem. Seçil BEYECE İNCAZLI (Güney Genel Sekreterliği Sağ. Bak. Hiz. Koor.) Hem. Dilek SOYDEMİR (Bozyaka EAH Gündüz Süpervizör Hemşiresi) Danışman Yrd. Doç. Dr. Gülay OYUR ÇELİK (İKÇÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği A. D.) 552