11. Konya Uluslararas› Mistik Müzik Festivali
Transkript
11. Konya Uluslararas› Mistik Müzik Festivali
11. Konya Uluslararas› Mistik Müzik Festivali Hz. Mevlâna’n›n 807. Do¤um Y›ldönümü Etkinlikleri çerçevesinde, Konya Valili¤i ‹l Kültür ve Turizm Müdürlü¤ü taraf›ndan, 22-30 Eylül 2014 tarihleri aras›nda Konya Uluslararas› Mistik Müzik Festivali’nin 11.’si düzenlenecek. Dünyan›n çeflitli yerlerinden geleneksel müziklerin buluflma noktas› hâline gelen “Konya Uluslararas› Mistik Müzik Festivali”, tüm dünyada izlenirli¤i her geçen gün artan bu müzikleri tan›tmay› ve onlara popüler unsurlara kar›flmadan, otantik yap›lar› ve özellikleri korunarak sergilenebilecekleri, yani kendileri olarak var olabilecekleri bir kültür ortam› sa¤lamay› amaçl›yor. Festivalin Düzenleme Kurulunda, Dr. Sefa Çetin (Vali Yard›mc›s›) Dr. Mustafa Ç›pan (‹l Kültür ve Turizm Müdürü) Mehmet Yünden (‹l Kültür ve Turizm Müdür Yard›mc›s›) Dr. Timuçin Çeviko¤lu (Kültür Bakanl›¤› Sanatç›s›, Festival Sanat Yönetmeni) Dr. Sibel Karaman (Selçuk Üniversitesi Dilek Sabanc› Devlet Konservatuar› Ö¤retim Üyesi) yer al›yor. Festivalin Sanat Yönetmenli¤ini Dr. Timuçin Çeviko¤lu, Yönetmen Yard›mc›l›klar›n› Feridun Gündefl, Burak Kaynarca ve Emre Soylu üstleniyorlar. Gruplarla iletiflim, Festivalin Küratörlü¤ünü de yürüten Feridun Gündefl taraf›ndan gerçeklefltiriliyor. Festivalin web sitesi Muammer Ero¤lu, logo ve görsel materyalleri Enes Evren ve Bahad›r Uysal taraf›ndan tasarlanm›fl; görsel uygulamalar ‹smet Filizfidano¤lu taraf›ndan yap›lm›flt›r. Tan›t›m videolar› Ferdi fiah taraf›ndan haz›rlanm›flt›r. Festivalin yaz›l› ve görsel eserlerinin (Kitap, Web Sitesi ve DVD) Yay›n Yönetmenli¤ini yürüten Dr. Mustafa Ç›pan, Feridun Gündefl ve Gevher E. Çeviko¤lu taraf›ndan derlenerek ‹ngilizceden Türkçeye çevrilen metinleri düzenleyip yay›na haz›rlam›flt›r. Sanatç›larla iletiflim ve tan›t›m materyallerinin temini konular›nda, “Arts Nomades” yöneticisi Pierre-Alain Baud, “Agha Khan Music Initiative” çal›flanlar› Rebecca Guillaume ve Fairouz Nishanova, “Anmaro Asia Arts” yöneticileri Robert van den Bos ve Maria Theresa Butarelli büyük katk› sa¤lam›fllard›r. Festival Program› (22-30 Eylül 2014) 22 Eylül, Pazartesi 23 Eylül, Sal› 24 Eylül, Çarflamba adakshan B t Resone Ensemble Deba ‹SPANYA MAYOTTE 25 Eylül, Perflembe 26 Eylül, Cuma Üstâd a il m z u L Aashish io p r Ca Khan H‹ND‹STAN BOL‹VYA 28 Eylül, Pazar Sain Zahoor Ahmad PAK‹STAN 29 Eylül, Pazartesi Seni Budaya NusantaraA ENDONEZY TAC‹K‹STAN 27 Eylül, Cumartesi Kayhan Kalhor Ensemble ‹RAN 30 Eylül, Sal› Konya Türk Tasavvuf Müzi€i Toplulu€u TÜRK‹YE 22 Eylül, Pazartesi Deba MAYOTTE DEBA Mayotte, Afrika k›tas› ve Madagaskar aras›nda yer alan Komor Ada Tak›m›n›n bir parças›d›r. Komor Adalar›na ‹slâmiyet’i, anakara ile adalar aras›nda seyahat eden Arap denizciler getirmifl, yerel Bantu medeniyetiyle Arap medeniyetinin karfl›laflmas› Svahili kültürünü do¤urmufltur. Komor Adalar›nda ‹slâmiyet’in varl›¤›, özellikle Kâdiriyye ve R›fâiyye olmak üzere sûfî ö¤retilerinin deste¤iyle pekiflmifltir. Deba, günümüzde sadece kad›nlara özgü, kasîdelere dayal›, müzik ve dans› birlefltiren bir ‹slâm kültürü unsurudur. Bir tür zikir olan Deba, Mayotte’de en yayg›n dervîfl e¤lencelerinden biridir. Müzik ve dans›n birleflti¤i bu tür, halk›n ço¤unlu¤unun Müslüman oldu¤u Mayotte’de geleneksel e¤itim sisteminin de önemli bir parças›d›r. www.mistikmuzikfest.com Çocuklar›n ve gençlerin bu gelene¤i ö¤renirken ald›klar› e¤itim, ayn› zamanda Mayotte’nin kültürünü ve müzikâl miras›n› özümsemelerini sa¤lamaktad›r. Deba, söyleyifl güzelli¤i, özgün ritimleri, alt›n ve gümüfl tonlar›n›n a¤›rl›kl› olarak kullan›ld›¤› kostümleri ve uyumlu dekoru ile kula¤›n yan› s›ra göze de hitâb eder. Sahneleyecekleri gelenekle ayn› ismi tafl›yan Deba Toplulu¤u, Mayotte’li kad›n müzisyenlerden olufluyor. Bu grup, gelene¤in tüm dünyada tan›nmas›nda büyük önem tafl›yor. www.twitter.com/MysticMusicFest www.facebook.com/MysticMusicFest 23 Eylül, Sal› Resonet ‹SPANYA SANTIAGO HAC MÜZ‹KLER‹ ‹spanya s›n›rlar› içinde özerk bir bölge olan Galiçya’n›n baflkenti Santiago de Compostela, ortaça¤da Hristiyanlar için Roma ve Kudüs’ten sonra en önemli hac merkezlerinden biriydi. XII. yüzy›lda Santiago de Compostela Katedrali tek sesli ve çok sesli müziklerin icrâs› için çok elveriflli bir mekân olmufl, burada icrâ edilen müzikler, bölge halk›n›n ve ziyâretçilerin çokça ilgisini çekmifltir. Romanesk tarzdaki bu muhteflem katedral, bölgede bu müzi¤in do¤mas›na vesîle olmufltur. Santiago de Compostela Katedrali, 1160 y›llar›nda tamamlanan Codex Calixtunus (Havâri Yâkup’un risâleleri)’nde anlat›lan müzi¤in do¤du¤u yerdir. Hac için gelen tüm ziyâretçiler, müzisyen olsun ya da olmas›n, memleketlerine dönerken bu Katedralde duyduklar› müzi¤i ve ritmi beraberlerinde götürmüfllerdir. Böylece Katedralde ve tüm hac ibâdeti esnas›nda duyduklar› müzik, di¤er müzik türlerini etkilemifl ve bu sayede Codex Calixtunus’ta yer verilen müzik, Do¤u’da ve Bat›’da birçok kiliseye, saraya ve hatta evlere kadar ulaflm›flt›r. www.mistikmuzikfest.com RESONET ‹smini Codex Calixtinus’un bir bölümünden alan Resonet, 1990 y›l›nda Fernando Reyes ve soprano Mercedes Hernández taraf›ndan Santiago de Compostela’da kurulmufltur. Toplulu¤un yay›nlanm›fl çok say›da çal›flmas› bulunmaktad›r. XVII. yüzy›lda bestelenen Frans›z hac ilâhîsi “La Grande Chanson”, Rönans dönemi ilâhîsi “Santiago”, XVII. yüzy›l Fransa’s›nda hac gelene¤ini anlatan “Les Pellerines”, 1668 y›l›nda Toskana III. Dükü’nün yapt›¤› seyahati anlatan “Il Pellegrino”, “Canto de Nadal”; Rosalía Castro’nun Galegos” adl› eseri, XII. yüzy›lda Havâri Yâkup Günleri için bestelenen “Canto de Ultreia: Codex Calixtinus-Pilgrims’Songs”, 1211 y›l›nda Santiago de Compostela Katedrali kutsama töreni için bestelenen “Festa Dies” ve Havâri Yâkup Yolu’nu anlatan “A Peregina” bu çal›flmalardan baz›lar›d›r. FERNANDO REYES Fernando Reyes müzik e¤itimine Santiago de Compostela Katedrali’nin çocuk koristler okulunda bafllam›flt›r. Fransa Toulouse Konservatuar› ve Almanya Trossingen Devlet Konservatuar›nda eski dönem telli sazlar› üzerine e¤itim alm›flt›r. Avrupa’da çok say›da konsere kat›lan ve kay›tlar yapan Reyes, hâlen birçok önemli sanatç›ya efllik etmekte, birçok üniversite ve e¤itim kurumunda konferanslar, seminerler ve dersler vermektedir. www.twitter.com/MysticMusicFest www.facebook.com/MysticMusicFest 24 Eylül, Çarflamba Badakshan Ensemble © Sebastian Schutyser/Aga Khan Music Initiative TAC‹K‹STAN PAM‹R DA⁄LARI MÜZ‹⁄‹ Badahflan müzik ve dans›, Orta Asya’da co¤rafya, tarih, dil ve dînin etkisi ile flekillenen zengin ve benzersiz bir kültürü yans›tmaktad›r. Bölgenin dînî müziklerinde yer alan sözler genellikle Klasik Farsça’dan ya da Farsça’n›n bir lehçesi olan Modern Tacikçe’den al›nmaktad›r. Bu bölgede fliirler yaz›l› ve sözlü olarak aktar›l›r. Ancak Rûmî (Hz. Mevlânâ), Hâf›z ve Hilâlî gibi klâsik flairlerin fliirleri, yaz›l› kaynaklara ra¤men, sözlü aktar›m gelene¤inin yayg›nl›¤› nedeniyle zaman içinde yaz›l› kaynaklardakinden farkl› hâle gelmifltir. Badahflan bölgesinde müzik, ibâdetlerin ve dînî günlerde yap›lan törenlerin vazgeçilmez bir parças›d›r. Bölge halk›ndan birinin vefât›ndan sonra bütün gece bir arada bulunma gelene¤i, Perflembe akflam› ve Cuma namaz› toplanmalar›, Nevrûz ve Ramazan ay› kutlamalar›, bu dînî etkinliklerin en önemlilerindendir. BADAHfiAN TOPLULU⁄U Badahflan Toplulu¤u, 1970 y›l›nda dünyaya gelen Soheba Davlatshoeva taraf›ndan kurulmufltur. Son derece iyi bir ses sanatç›s›, saz icrâc›s› ve dansç› olan Davlatshoeva, Badahflan›n baflkenti ve yaklafl›k 50.000’lik nüfûsu ile en büyük kenti olan Khoroq’dan 80 km. uzakl›kta yer alan Ghund nehri k›y›s›ndaki küçük bir köyde büyümüfltür. Badahflan Toplulu¤u’nun repertuar›, her biri toplulu¤un içinde bulundu¤u bölgedeki eflsiz sosyal geleneklerle özdeflleflen, çok çeflitli müzik türlerinden oluflmaktad›r. Dü¤ünler ve dînî törenlerde icrâ edilen müzik, bu geleneklerin bafl›nda gelmektedir. Ayn› zamanda bölgenin kimli¤ini yans›tan Falak türünde icrâ edilen eserler ile çok çeflitli sazl› ve sözlü eserler de toplulu¤un repertuar›nda Bu konser, bir bulunmaktad›r. Aga Khan Kültür Vakfı programı olan Aga Khan Music Initiative destegi ile düzenlenmektedir. www.mistikmuzikfest.com www.twitter.com/MysticMusicFest www.facebook.com/MysticMusicFest 25 Eylül, Perflembe Luzmila Carpio BOL‹VYA AND DA⁄LARI MÜZ‹⁄‹ Bolivya s›n›rlar› içerisinde yer alan And Da¤lar›’nda icrâ edilen müzikler çok çeflitlidir. Bu bölgede yaflayan 30’dan fazla etnik grup, bütün olumsuzluklara ra¤men müzik, dans ve geleneklerini günümüze kadar tafl›yarak bu çeflitlili¤in oluflmas›n› sa¤lam›fllard›r. Bölgede icrâ edilen müzik ve dans›n kökeni, bin y›l› aflk›n süredir süregelen geleneklere dayanmaktad›r. Günümüzde Peru s›n›rlar› içerisinde kalan eski Karal kenti gibi tören kültürü aç›s›ndan zengin kentlerde, en az 5000 y›l önce pelikan ve akbaba kemiklerinden elde edilen flüt benzeri nefesli çalg›lar›n kullan›ld›¤›na iliflkin kan›tlar bulunmaktad›r. Varl›¤›na inan›lan do¤aüstü güçlerin yan› s›ra müzik de do¤umdan ölüme, savafltan hacca, tohumlar›n topra¤a düfltü¤ü andan ekinlerin biçildi¤i ana kadar, hayat›n her alan›nda insanlar› bir araya getirmifltir. And Da¤lar› üzerinde kurulan ‹nka Medeniyeti’nde müzik ve dans, o topraklar üzerinde daha önce yaflam›fl insanlar›n ruhlar› ile iletiflime geçmek için, hastalar› tedâvi etmek amac›yla ve ölüleri topra¤a verirken kullan›lm›flt›r. Eserlerin, deniz salyangozundan yap›lan nefesli sazlar, davullar ve çeflitli flütler eflli¤inde, “bir küçük k›z” edâs›yla icrâs›, anneannelerden annelere, oradan da evdeki k›zlara uzanan bir gelenektir. Bu gelene¤i sürdüren topluluklar; ‹nkalar›n Ana Tanr›ças› Paflamama, Günefl Tanr›s› Tata Inti ve elçi kabûl edilen Kuntur Mallku’ya olan sayg› ve ba¤l›l›¤› sürdürerek, müzi¤in icrâ edildi¤i her sahneyi birer tap›na¤a dönüfltürmeyi baflarm›flt›r. www.mistikmuzikfest.com LUZM‹LA CARPIO Luzmila Carpio 1954 y›l›nda And Da¤lar› yamac›nda küçük bir Bolivya köyü olan Kala Kala’da dünyaya gelmifltir. Keçuva Aymara kökenli Carpio, henüz küçük yafllarda iken ‹spanyol istilac›lar taraf›ndan büyük ölçüde yok edilen geleneklerin ve ait oldu¤u kökenin korunmas› gerekti¤inin fark›na varm›flt›r. Luzmila Carpio, Bolivya’n›n Potosi bölgesinde icrâ edilen müzi¤i geleneksel hâliyle yorumlam›fl ve bu icrâs›yla “Monde de la Musique (Müzik Dünyas›)” dergisinin “Alt›n Diyapozon” ödülüne lây›k görülmüfl ve daha sonra Bolivya Kültür Ateflesi ilân edilmifltir. Ayr›ca Bolivya Keçuva ‹crâlar› (Ocora-Radio France/Harmonia Mundi plâk flirketlerinin ortak yap›m›)” ve “And Da¤lar›’n›n Ruhu (LCMgmt Sanat Dan›flmanl›k Grubu taraf›ndan)” isimli albümleri yay›nlanm›flt›r. Nisan 2006 tarihinde Bolivya Devlet Baflkan› Evo Morales, Luzmila Carpio’yu Bolivya’n›n Fransa Büyükelçisi olarak atam›flt›r. Luzmila Carpio 5 y›l süre ile Paris’te görev yapm›fl ve 14 Haziran 2011 tarihinde Fransa Cumhuriyeti taraf›ndan “Devlet Üstün Hizmet Madalyas›”na lây›k görülmüfltür. Çok özel bir sese sahip olan Luzmila Carpio, sesinde en ufac›k bir pürüz olmaks›z›n en tiz seslere ç›kabilmektedir. Carpio icrâ etti¤i dînî içerikli ilâhîler (jayllis) ve duygu yüklü eserler (arawis) ile fliirsel ve unutulmaya yüz tutmufl eserlerin kap›lar›n› dinleyicilere açmaktad›r. www.twitter.com/MysticMusicFest www.facebook.com/MysticMusicFest 26 Eylül, Cuma Üstâd Aashish Khan TAN H‹ND‹S KUZEY H‹ND‹STAN KLÂS‹K MÜZ‹⁄‹ Hint yar›madas›n›n Klâsik müzi¤i, insanl›¤›n ortak kültür miras›n›n en geliflmifl ifâde tarzlar›ndan biri olup zengin bir geçmifle sahiptir. Kökleri 5000 y›l öncesine, kadîm Indus uygarl›¤›na kadar uzan›r. Hint müzi¤inin en eski biçimi, Hindu kutsal metinleri olan Vedalar›n bir ezgi eflli¤inde okunmas›na dayanmaktad›r. XII. yüzy›lda Sarangdev taraf›ndan yaz›lan Sangît Ratnakar, bölgeye Müslümanlar›n gelmesinden önceki dönemde icrâ edilen müziklerle ilgili k›ymetli bilgiler. Verilen bilgilere göre bu dönemde müzik hâlâ din esasl› olup, daha çok tap›naklardaki âyinler s›ras›nda ibâdet amac›yla icrâ edilmifltir. Hint müzi¤i, XI. yüzy›l›n sonlar›nda bölgeye Müslümanlar›n egemen olmas› ile birçok yeniliklere sahne olmufltur. ‹slâm etkisi, müzikal tarz ve yap›ya farkl› bir bak›fl aç›s› getirmifl, bu da zaman içerisinde, özellikle de yar›madan›n kuzeyinde Hindu ve Müslüman geleneklerinin kendine has bir kar›fl›m›na dönüflmüfltür. SAROD Afgan rebâb› ile ayn› aileden gelen sarod, sitardan sonra Hint Klâsik Müzi¤i’nin en bilinen telli saz›d›r. Sarod, perdesiz bir saz oldu¤u için Hint müzi¤inde “meend” olarak adland›r›lan ve müzi¤in önemli bir parças› olarak kabûl edilen ses kayd›rmalar› (glissando) için çok elverifllidir. www.mistikmuzikfest.com Maihar Gharana ekolünde kullan›lan sarod, 1930’lu y›llar›n bafl›nda Baba Allauddin Khan ile kardefli surbahar icrâc›s› Üstâd Âyet Ali Khan taraf›ndan gelifltirilmifltir. ÜSTÂD AASHISH KHAN Hint müzi¤inin en önemli üstâdlar›n›n bulundu¤u bir ailede, 1929 y›l›nda dünyaya gelen Aashish Khan, henüz 5 yafl›ndayken Hint müzi¤inin en önemli isimlerinden biri olan dedesi Baba Allauddin Khan Sahib taraf›ndan Kuzey Hindistan Klâsik Müzi¤ine bafllat›lm›flt›r. Aashish Khan ayr›ca babas› Üstâd Ali Akbar Khan ve halas› Smt. Annapurna Devi ile de çal›flm›flt›r. Aashish Khan henüz 12 yafl›ndayken, Yeni Delhi’de Hindistan AIR radyosunda haz›rlanan bir programa dedesi ile birlikte kat›larak ilk kez topluluk önünde bir icrâda bulunmufltur. 1967 y›l›ndan beri Hindistan’da ve dünyan›n hemen her yerinde babas›yla ve tek bafl›na sahneye ç›km›flt›r. Aashish Khan Hint kültürü ve klâsik müzi¤i elçisi olarak Hindistan’› temsil eden ilk müzisyendir. Uzun y›llardan beri farkl› kurumlarda e¤itmenlik yapmaktad›r. 2005 y›l›nda Geleneksel Hindistan Klâsik Müzi¤i alan›nda verilen en önemli ödül olan ‘Sangeet Natak Akademi Ödülü’ne lây›k görülen Aashish Khan, 2007 y›l›nda Dünya Müzikleri Kategorisinde Grammy Müzik Ödüllerine aday gösterilmifltir. www.twitter.com/MysticMusicFest www.facebook.com/MysticMusicFest 27 Eylül, Cumartesi Kayhan Kalhor Ensemble ‹RAN ‹RAN KLÂS‹K MÜZ‹⁄‹ Akdeniz’in kuzey bölgesinden Orta Asya’ya kadar uzanan co¤rafyada müzi¤in t›n›s›, makâm özellikleri ve icrâ usûlleri birbiriyle az ya da çok benzerlikler gösterir. Ancak ‹ran Klâsik Müzi¤i, ‹ran’›n özgün târihi ve özgün kültürel ö¤elerine dayal› olarak oldukça farkl› bir kimlik kazanm›flt›r. Bin y›l› aflk›n bir süre boyunca fetihlerin merkezi olan ‹ran, komflu bölgelerin kültürleri ile sürekli etkileflim hâlinde olmufltur. Asl›nda ‹ran, antik ça¤lardan beri varl›¤›n› sürdüren kendi siyâsî ve sosyal kurumlar› ile her zaman önemli bir sanat ve edebiyat merkezi olmufltur. ‹ran Klâsik Müzi¤i ço¤unlukla do¤açlamalardan oluflur. Dolay›s›yla makâmlar›n yorumlanmas› ve bir dastgâhtan di¤erine geçifl, büyük ölçüde icrâc›n›n becerisine ba¤l›d›r. ‹ran Klâsik Müzi¤i, VII, VIII ve IX. yüzy›llarda ‹slâm›n ve tasavvufun yay›lmas›yla de¤iflim göstermifltir. Güneydo¤u ‹ran’da yer alan Horasan bölgesinin 820’de siyâsî özerklik al›fl› ve Ba¤dat’›n yükseliflini tâkip eden y›llarda ‹ran kendi müzik modelini gelifltirmifltir. Bu model, eski Fars müzi¤i makâm sisteminin de¤iflmesiyle ortaya ç›kan özel bir perde sistemine dayan›r. Mûsikî üstâdlar›, zaman içinde da¤›n›k hâlde bulunan tüm makâmlar› “dastgâh” ad› verilen makâm sistemi alt›nda toplam›fllard›r. ‹ran’›n Tahran kentinde dünyaya gelen Kalhor, henüz yedi yafl›ndayken müzi¤e bafllam›flt›r. 13 yafl›ndayken ‹ran Radyo ve Televizyonu’nun Ulusal Orkestras› ile çal›flmaya bafllam›fl ve befl y›l süreyle bu orkestrada yer alm›flt›r. 17 yafl›nda, dönemin en itibarl› sanat kuruluflu olan Chavosh Kültür Merkezi’nin Shayda Toplulu¤u’na kat›lm›flt›r. ‹ran Klâsik Müzi¤i repertuar›nda on iki makâm grubu bulunmaktad›r. Bunlar›n her biri ismini dastgâh›n “darâmad” ad› verilen girizgâh k›sm›ndan al›r ve her birinin aral›klar›, ritmik dizilimleri ve melodik özellikleri birbirinden farkl›d›r. Her dastgâh “gûfle” ad› verilen küçük k›s›mlardan olufltur. Her gûfle (k›s›m, bölüm), kendine ait bir makâm›, süresi, melodisi ve icrâ tarz› olan, en fazla dört ya da befl sesten oluflan ba¤›ms›z bir parçad›r. www.mistikmuzikfest.com KAYHAN KALHOR Kayhan Kalhor kemânçenin günümüzdeki en iyi icrâc›lar›ndand›r. ‹ranl› icrâc›lar ve dünyan›n çeflitli yerlerinden sanatç›larla yapt›¤› çal›flmalar ile bütün dünyada tan›nmaktad›r. New York Filarmoni Orkestras› ve Lyon Ulusal Orkestras› baflta olmak üzere birçok topluluk ve orkestra ile birlikte dünyan›n birçok yerinde sahne alm›flt›r. “Dastan”, “Ghazal: Persian & Indian Improvisations” ve “Masters of Persian Music” topluluklar›n›n kurucular›ndand›r. ‹ran’›n en çok tan›nan ses sanatç›lar›ndan Mohammad Reza Shajarian ve Shahram Nazeri için besteler yapm›fl, ‹ran’›n en baflar›l› saz sanatç›lar› ile konserler düzenlemifl, kay›tlar yapm›fl, film ve televizyon müzikleri bestelemifltir. “Faryad”, “Without You” ve “The Rain” isimli albümleri Grammy ödülüne aday gösterilmifltir. www.twitter.com/MysticMusicFest www.facebook.com/MysticMusicFest 28 Eylül, Pazar Sain Zahoor Ahmad PAK‹STAN PENCAP SÛFÎ fi‹‹R‹ - SÛFÎYÂNE KELÂM ‹nsan›n, ilâhî olan› kendi içinde tecrübe etmeyi arzulamas› olan tasavvuf, fliirde seçkin bir ifâde tarz› bulmufltur. Tasavvufî anlay›fl›n en önemli eserleri fliir tarz›nda ortaya ç›km›fl ve bu yolla yay›lm›flt›r. Baflta tüm dünyada anlat›m güzelli¤i ile öne ç›kan Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin Mesnevî’si ve di¤er manzûm eserler; do¤um ile Yarat›c›s›ndan ayr›lan rûhun yaln›zca yeniden O’na kavuflaca¤› günü bekledi¤ini ve O’na kavuflman›n yolunun ölümden geçti¤ini ifâde etmifltir. Hindistan yar›madas›nda yaflayan sûfi velîler ve flâirler, baflta Vedanta ve Budizm olmak üzere yerel inan›fllarla etkileflim hâlinde olmufllard›r. Tasavvufî eserler ço¤unlukla Farsça’d›r; ancak bu bölgede, herkesin konuflup anlad›¤› Pencâbî, Purbî, Sarâikî ve Sindhî dillerinde de eserler verilmifltir. Bu fliirlerin müzikle icrâ edilece¤i bu programda, kökeni tasavvufî fliirlere dayanan ve Pakistan ile Hindistan’›n kuzey bölgelerinde yayg›n bir tür olan “kâfî” ad› verilen tek kiflilik bir icrâya yer verilecektir. Kökeni Arap fliirinde yayg›n olarak kullan›lan kasidelere dayand›¤› düflünülen kâfî icrâlar›nda, bir zikir hâli yaratmak için genellikle baz› dizeler tekrâr edilir; ancak zaman zaman fliirlerin tamam›na da yer verildi¤i görülmektedir. ‹nsan›n ‹lâhî Aflk’a ulaflma arzusuna de¤inen dînî kökenli bu icrâ, müzikten ziyâde fliirin tafl›d›¤› anlama odaklan›r. SAIN ZAHOOR AHMAD Son dönemde BBC Dünya Müzikleri Ödülü’ne lây›k görülen ve dünyada tan›nan Sain Zahoor, Pakistan s›n›rlar› içerisinde Güney Pencap eyâletinde çiftçi bir ailenin en küçük çocu¤u olarak dünyaya gelmifl ve erken yaflta flark› söylemeye bafllam›flt›r. On yafl›nda iken evden ayr›l›r. Müzi¤e olan ilgisi Baba Bullhe fiâh’›n Kasur’daki türbesine yapt›¤› ziyâretle bafllam›flt›r. Ziyâreti esnâs›nda, Patiala Gharana ekolünün icrâc›s› olan Üstâd Sain Raunka Ali ile tan›flm›fl ve sûfîyâne kelâmlar› ö¤renmeye bafllam›flt›r. Sûfîyâne kelâm, tasavvufî fliirlerin müzikle okunmas›d›r. Sain Zahoor, uzun y›llar boyunca velîlerin türbelerinde ya da sokaklarda flark› söyleyerek dünyay› gezmifl ve göçebe bir flekilde geçimini sa¤lam›flt›r. 1989 y›l›nda ilk kez bir konser salonunda konser vermifltir. Pakistan Müzik Konferans› için sahne ald›¤› bu konserde sesinin rengi ve performans› ile 2000 kiflilik dinleyici kitlesinin büyük be¤enisini kazanm›flt›r. 2006 y›l›nda BBC Dünya Müzikleri Ödülü’nü ald›ktan sonra birçok kayd› yay›nlanm›fl, önce Pakistan’da ve daha sonra da yurtd›fl›nda birçok radyo ve televizyon program› yapm›flt›r. Pierre-Alain Baud www.mistikmuzikfest.com www.twitter.com/MysticMusicFest www.facebook.com/MysticMusicFest 29 Eylül, Pazartesi Seni Budaya NusantaraA ENDONEZY AÇE SÛFÎ MÜZ‹⁄‹ ve Z‹KR‹ Dünyan›n en kalabal›k Müslüman nüfûsa sâhip ülkesi olan Endonezya, Hint, Çin ve ‹slâm kökenli etkiler ile oluflmufl eflsiz bir sosyal çeflitlili¤e sahiptir. Endonezya adalar›n›n tümüne yay›lm›fl olan ‹slâmî kültürün merkezi, Sumatra adas› ve özellikle bu adan›n kuzeyinde yer alan Açe bölgesidir. Yerel geleneklerin yan› s›ra Hinduizm-Budizm döneminden beri yaflaya gelen kültürel yap›lar›n etkisiyle, Endonezya’da ‹slâmiyet özgün bir farkl›l›k gösterir. Açe’de özel günlerde veya törenlerde sahnelenen birçok dans ve müzikler mevcuttur. Birbirinden farkl› bu türlerin tümünün temelinde, ‹slâmiyet’te Allah’› bir çeflit derin düflünme yoluyla beyinde ve kalpte hissetme hâli olan “zikir” yatar. Tüm müzik ve danslar, tekrarlayan melodiler, ritmin artan h›z› ve karfl›l›kl› söyleyifller gibi ortak özellikler tafl›r. Bu türlerin, Gamelan gibi ‹slâmî temellere dayanmayan geleneklerle de çarp›c› benzerlikleri vard›r. Her iki tür de büyük topluluklarca ve ço¤unlukla vurmal› sazlar kullan›larak sahnelenir. Ayr›ca iki türde de müzik, birbirinden farkl› k›s›mlar›n bir bütün oluflturmas›yla ortaya ç›kar. SAMAN Geleneksel bir Açe dans› olan Tari Saman, Bali dans türlerine benzer. ‹lk kez, XVI. yüzy›lda yaflam›fl Açe’li bir din adam› olan fieyh Saman taraf›ndan ortaya konan bu dans, Açe’de çok sevilir. “Pok Pok Ane” olarak bilinen yerel dansa benzeyen bu tür, parlak ve rengârenk geleneksel k›yafetler içindeki bir grup dansç› taraf›ndan sahnelenir. Grup dizlerinin üzerine www.mistikmuzikfest.com çökmüfl bir flekilde yan yana dizilir. Söyledikeri ilâhîlere, el ç›rpmalar, gö¤üs-bacak bölgesine veya yere vurarak yapt›klar› çeflitli ritmik hareketlerle efllik ederler. Dans yavafl hareketlerle bafllar, tempo yavafl yavafl h›zlanarak zirveye ulafl›r ve âniden durur. Büyük bir uyum ve coflku içerisindeki hareketler izleyenleri büyüler. Müzik, Allah’a flükür ve duâd›r. Saman, çeflitli türleriyle Açe bölgesinde çok yayg›nd›r. Bu dans, “Bin Eller” ad› ile Endonezya d›fl›nda da tan›nmaya bafllanm›flt›r. Tari Saman, özellikle Perygamber’in do¤um gününde ve di¤er önemli günlerde yap›l›r. RAPAI GELENG Rapai, dans ve flark›lara efllik etmekte kullan›lan bir çeflit bendirdir. Rapai Geleng ise bu bendirler eflli¤inde icrâ edilen bir danst›r. Saman dans›yla çok benzerlikler gösteren Rapai Geleng’de dansç›lar ellerindeki bendirlerle dans ederler. Bu, Rapai Geleng’e de¤iflik bir nitelik ve etki kazand›r›r. SENI BUDAYA NUSANTARA Açe geleneksel müzik ve danslar›n›n korunmas› amac›yla kurulmufl, Said Rahmat ve Ayu Wiranti taraf›ndan idare edilen Seni Budaya Nusantara, hem Endonezya’da ve hem de dünyan›n her yerinde bu müzik ve danslar› tan›tmaktad›r. Daha önce bir çok ülkede sahne alan grup, ayn› zamanda Açe’li gençlerin bu zengin kültürü tan›mas›n› sa¤layan bir Bu gösteri, e¤itim kurumudur. Anmaro Asia Arts’ın https://twitter.com/mysticmusicfest katkılarıyla düzenlenmektedir. www.facebook.com/MysticMusicFest 30 Eylül, Sal› Konya Türk Tasavvuf Müzi€i Toplulu€u TÜRK‹YE KÜLTÜR ve TUR‹ZM BAKANLI⁄I KONYA TÜRK TASAVVUF MÜZ‹⁄‹ TOPLULU⁄U 1990 y›l›nda kurulan Konya Türk Tasavvuf Müzi¤i Toplulu¤u, bu müzi¤in tek resmî toplulu¤udur. Topluluk, Konya’da her y›l düzenlenen Hz. Mevlânâ’y› Anma Haftas›’ndaki programlar› d›fl›nda, Mevlâna Kültür Merkezi’nde gerçeklefltirdi¤i periyodik konserlerde Tasavvuf Müzi¤i örnekleri sunmakta ve Semâ Âyini icrâ etmektedir. Ayr›ca yurtiçi ve d›fl›nda yapt›¤› programlarla Türk Tasavvuf Müzi¤i gelene¤ini tan›tmaktad›r. olarak girmifl, Ankara Radyosu’nda neyzen ve Müzik Dairesi’nde uzman olarak görev yapm›flt›r. Radyo y›llar›nda neyzen U¤ur Onuk’la ney çal›flmalar›n› sürdürmüfltür. 1990 y›l›nda Kültür ve Turizm Bakanl›¤› Konya Türk Tasavvuf Müzi¤i Toplulu¤u’na neyzen olarak nakleden Kayya, 2004 y›l›ndan beri topluluk genel yönetmenli¤i görevini yürütmektedir. YUSUF KAYYA - TOPLULUK SANAT YÖNETMEN‹ Toplulu¤un yönetmeni Yusuf Kayya Kütahya’da do¤mufl, erken yafllardan itibaren gelene¤in günümüzdeki son temsilcilerinden neyzen Ahmed Yakubo¤lu’dan ney meflk etmifltir. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Co¤rafya Fakültesi Arap Dili ve Edebiyat› Bölümü’nden mezun olduktan sonra TRT’ye sanatç› Dr. Timuçin Çeviko¤lu Festival Sanat Yönetmeni 0 509 859 9696 Feridun Gündefl Festival Küratörü 0 545 261 4545 bilgi@mistikmuzikfest.com www.mistikmuzikfest.com www.twitter.com/MysticMusicFest www.facebook.com/MysticMusicFest