kayseri - 7. Bölge Müdürlüğü
Transkript
kayseri - 7. Bölge Müdürlüğü
T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI DOĞA KORUMA VE MİLLİ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KAYSERİ DOĞA TURİZMİ MASTER PLANI 2013 – 2023 www.ormansu.gov.tr ÖNSÖZ : Alternatif turizm arayışı içerisinde olan sektörün daha çok doğal ve korunan alanlara yönelmesi sonucu ortaya çıkan ve farklı sektörler tarafından farklı şekilde tanımlanan Doğa Turizmi kavramları bulunmaktadır. Literatürde yapılan tanımlar yorumlandığında; doğa ile ilişkili yapılan tüm turizm faaliyetlerini “Doğa turizmi” olarak tanımlamak mümkündür. Özellikle yoğun şehir-iş yaşamından arta kalan zamanlarını doğayla iç içe geçirmek İsteyen insanların doğayla buluşma isteklerini gerçekleştirdikleri yegane alanlar ise çoğunlukla Koruma Statülü alanlar olmaktadır. Alternatif turizm kaynağı olan korunan alanlarımızın sahip olduğu hassas ekosistemin sürdürülebilirliği açısından buradaki turizm faaliyetlerinin doğa turizmi anlayışı içerisinde yürütülmesi gerekmektedir. Bu kapsamda, Koruma Alanındaki biyolojik çeşitliliğe ve ekosistemin bütünlüğüne zarar vermeden planın ana amaçlarından birisini oluşturan sürdürülebilir doğal kaynak kullanımı ilkesine bağlı kalarak, yöre halkı için alternatif bir ekonomik gelir yaratan turizm faaliyetinin ekoturizm ilke ve prensipleri doğrultusunda planlamak, gelişimini sağlamak ve uygulamak amacı ile “Kayseri İli Doğa Turizmi Master Planı” hazırlanmıştır. İÇİNDEKİLER 1. Giriş 1.1 Doğal Alanlar, Yöre İnsanının Geleneksel Hayatı, Kırsal Kalkınma, Sürdürülebilir Turizm Alternatifi Ve Kayseri Vilayetinde Sürdürülebilir Doğa Turizmi 1.2 Doğal Alanlar Ve Sürdürülebilir Kalkınma 1.3 Sürdürülebilir Doğa Turizmi 1.4 Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Stratejisi 2.Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişimine İlişkin Çalışmalar 2.1 Kaynak Analizi 2.2 Turizm Potansiyeli 2.3 Taşıma Kapasitesi 3.İlgi Grubu Analizi Ve Yerel Organizasyonun Oluşturulması 3.1 İlgi Grupları/Paydaşlar 3.2 İlgi Grubu Kategorileri 3.3 İlgi Grubu Analizi 3.4 Toplum Temelli Yaklaşım 3.5 Yerel Organizasyonun Oluşturulması 4. Kayseri’nin Tarihi, Türkiye Ve Bölgesindeki Yeri, Coğrafi Ve İklim Özellikleri 4.1 İlin Tarihi 4.2 İlin Coğrafi Konumu 4.3 Kayseri Nin Doğa Turizmi Değerleri (Doğa Turizmi Arzı) 5. Kayseri İli Sürdürülebilir Doğa Turizmi Stratejileri 6. Sonuç ve Öneriler 6.1 Kayseri İlinde Doğa Turizmi Faaliyetleri İçin Önerilen Alanlar 1. GİRİŞ 1.1 DOĞAL ALANLAR, YÖRE İNSANININ GELENEKSEL HAYATI, KIRSAL KALKINMA, SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM ALTERNATİFİ ve KAYSERİ VİLAYETİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ Tabiatı korumanın geleceği kırsal alanların geleceğine, kırsal hayatın korunmasına ve sağlıklı yürüyen bir kırsal ekonomiye bağlıdır. Kırsal alanlardaki düşük ve dağınık nüfus ile beraber yetersiz gelir söz konusu olduğunda bu alanların turizm köyleri vb. gibi faaliyetler için kullanılması söz konusu olacaktır. Bu tür girişimlerin önemli bir kısmı korunan alanlarda veya dışında yapılmaktadır. Bazı etkinliklerin korunan alanlara ve tabiata çok zarar verdiği de görülmektedir. Bu sebeple tabiatı korumakla görevli olan bizlerin çevremiz ile iyi bir proaktif ilişkiler içinde olmamız gerekmektedir. Proaktif kişi; ilişkilerde ve faaliyetlerde inisiyatifi eline alan kişi demektir. Tabiattaki faaliyetlerin kontrolü için Orman ve Su İşleri Bakanlığı taşra kuruluşlarının kırsal sahalarda doğa turizminin geliştirilmesinde öncü olması doğru bir harekettir. Son yıllarda sivil toplum kuruluşları ve diğer kamu kurum ve kuruluşları; statülü korunan alanlar, doğal alanlar, kırsal kalkınma, kalkınma için işbirliği gibi konuları tamamıyla farklı bir bakış açısı ile algılamaya başlamışlardır. Tabiat ve geleneksel kültürler üzerinde turizmin meydana getirdiği olumsuz tesirler ve bunların neticesinde duyulan korkular kitle turizmine karşı alternatif, çevreye duyarlı turizmi ve tabiatı korumayı öne çıkarmıştır. Sürdürülebilir doğa turizmi ve ekoturizm tabiatın korunması için bir umut olarak ortaya çıkmıştır. Algılamadaki bu değişiklik, doğal alanlar, korunan alanlar ve çevresinin bölgesel planlamasında turizme ilişkin proje ve çalışmaların giderek artmasına yol açmıştır. Bu sayede turizm, zaman içinde kırsal alanların kalkınmasında, yoksulluğun azaltılması ve yöresel kültürel zenginliğin korunmasında anahtar bir rol haline gelmiştir. Sürdürülebilir doğa turizmi, kırsal ekonominin çeşitlendirilmesi, kırsal nüfus için yeni bir bakış açısı meydana getirilmesi, yoksulluğun ve kırsal göçün azaltılmasında önemli seçeneklerden biri olarak görülmektedir. Ancak, turizmin yalnızca yerel ekonomi ile doğru şekilde bütünleştirildiği takdirde beklentileri karşılayabileceği ve yöre halkı ile diğer ilgi gruplarına fayda sağlayacağı unutulmamalıdır. 1.2 DOĞAL ALANLAR VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA 1980’li yıllardan itibaren Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), çevre konularına ilişkin çalışmaları arttırmış, Bu çalışma giderek artan bir etkinin meydana gelmesini sağlamıştır. Dünya Çevre Kalkınma Komisyonu’nca 1987 yılında tamamlanan çalışmalar sonunda “ortak geleceğimiz” adlı bir rapor hazırlanmıştır. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, çevre ve kalkınma konularına çok farklı yaklaşılması gerektiği bu raporda vurgulanmıştır. Kalkınmanın ve insanlığın sahip olduğu kaynakların sürdürülebilir olduğuna vurgu yapılmıştır. Raporda ortaya konulan “sürdürülebilir kalkınma” kavramı, insanların elinde bulundurduğu ve onlara muhtaç olduğu ekolojik, kültürel ve sosyo-ekonomik kaynakların nadir ve eşsiz olduğu görüşüne varılmıştır. Bir sahanın sahip olduğu kaynaklar, çok farklı maksatlar için kullanılabilmektedir. Örneğin, bir orman, kereste imalatı için kullanılabilirken, üzerindeki ağaçlar kesilerek tarım toprağı olarak kullanılabilmekte ayrıca korunan alan olarak da ayrılabilmektedir. Alanın ve alanda yaşayan yöre halkının özelliklerine bağlı olarak bu seçeneklerden bazıları uygulanabilirken, bazıları ise kesinlikle uygulanamaz. Yalnızca korumacı bir yaklaşım içine girildiğinde doğru görülen seçenek ormanın el değmemiş eski haline bırakılması olsa da, yöre halkı ve diğer iş gruplarının bu kaynakların sürdürülebilir kullanımı hayat kalitelerini yükseltmek için ormandan hak iddia etmeleri mevzubahistir. Bu sebeple yüzde yüz sürdürülebilir kalkınmaya her zaman ulaşılamasa da bu hedef üzerine yoğunlaşılmalıdır. Doğal ve korunan kırsal alanlarda, geçmişten günümüze yerel topluluklar ile arazinin beraberliği çok önemlidir. Korunan alan ağı büyüdükçe korunan alan kavramının anlamı da değişmeye ve gelişme göstermeye başlamıştır. Bu gelişme içinde yöre insanlarının varlığı ve faydalanmalarının sürdürülebilirliği de öne çıkmaktadır. Bir doğal alan ve korunan alanın içinde yer aldığı bölgenin sürdürülebilir kullanımı, turizm, ekolojik tarım, hayvancılık, yeni bölgesel ürünler, sürdürülebilir ormancılık, hatta enerji üretimindeki yatırımlarla birlikte düşünüldüğünde daha başarılı olacağı açıktır. Doğal alanlarda faaliyetlerin açıklanmasında Kırsal alan, Kırsal kalkınma ve Sürdürülebilir Kalkınma gibi kavramlar değerlendirilmelidir. Bu kavramlara baktığımızda; Kırsal Alan; Şehir diye tabir edilen yerleşme sahalarının dışında kalan tarımla ilgili etkinliklerin yapıldığı alanları da içeren köy, mezra, kom vb. adlarla adlandırılan ve anılan insan yerleşimlerinin var olduğu alanları “kırsal alan” olarak tanımlayabiliriz. Kırsal Kalkınma Kavramı: Kırsal kalkınma, küçük toplulukların içinde bulundukları ekonomik, toplumsal ve kültürel şartları iyileştirmek amacıyla giriştikleri çabalarının, devletin bu konudaki çabalarıyla birleştirilmesi, bu toplulukların tüm ülke insanlarının tümüyle kaynaştırılması ve ulusal kalkınma çabalarına tam katkıda bulunmalarının sağlanma süreci şeklinde tanımlanmıştır. Kırsal Alan Kalkınması; Hem eğitim hem de örgütlenme işi olup, kırsal alan; toplumun ihtiyaçlarının göz önünde tutulması, kırsal alan kalkınma politikası ile ilgili planların alınması sırasında topluma zorla kabul ettirilmemesi gereken bir konudur. Toplum istediklerini elde etmedikçe kırsal alan çalışmalarına katılmayacaktır. Tarımsal çalışmalar, beslenme, eğitim, mesleki önderlik ve öğretim, kooperatifler, el sanatları, küçük sanayiler, sosyal güvenlik çalışmaları, planlama ve sağlık politikaları nitelikleri kırsal alan ve ülke planları ile bir bütünlük içinde olmalıdır. Sürdürülebilir Kalkınma: Ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel kaynakların sürdürülebilir kullanımına dayanmaktadır. Burada ekolojik, ekonomik ve sosyo kültürel sürdürülebilirlik şartlarının tamamının sağlanması önemlidir. Kırsal alanlar turizm ve boş zamanların değerlendirilmesinde önemli bir yer tutmaktadır. Kırsal alan, turistlere sakin ve huzurlu bir seçenek sunmaktadır. 2005 yılında yapılan bir araştırmada; Fransız vatandaşları tatillerinin, %52’sini ya bir ailenin yanında ya da bir arkadaşının evinde, %26’sı evlerinde geçirdiklerini ve %9’luk bir kısmı ise kırsal alanda ikinci bir eve sahip olduklarını ifade etmişlerdir. Kırsal alanlar doğa için önemli role sahiptir. Tabii kaynakların korunması, biyolojik çeşitliliğin sürdürülmesi, doğal felaketlere karşı koruma, iyi hayat şartlarının korunması ve doğal manzaranın korunması doğal çevre ile ilgili hususlardır. 1.3 SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ Sürdürülebilir kalkınma, ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel kaynakların sürdürülebilir kullanımına dayanmaktadır. Sürdürülebilir turizmin gelişimi de sürdürülebilir kalkınma ile bağlantılı bir yaklaşımdır. Sürdürülebilir turizmin gelişiminde turistlerin ve ziyaret edilen yerlerin bugün kü ihtiyaçlarının, gelecekteki fırsatları koruyup geliştirerek ve genişleterek karşılanması amaçlanmaktadır. Bu yaklaşım, ekonomik, sosyal ve estetik ihtiyaçların, kültürel bütünlüğün, gerekli ekolojik süreçlerin, biyolojik çeşitliliğin ve kırsal hayatı destekleyen süreçlerin devamını içermektedir. Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü’nün tanımına göre sürdürülebilir bir turizm gelişimi; Çevresel kaynakların en iyi şekilde kullanılmasını sağlamalı, Ziyaret edilen toplulukların sosyo-kültürel yapısına, gelenekselliğine saygı göstermeli, Bütün ilgi gruplarına adil bir şekilde dağıtılan sosyo-ekonomik faydalar ile tutarlı ve uzun vadeli ekonomik faaliyetler ortaya koymalıdır. Buna göre sürdürülebilir kırsal/doğa turizminin gelişme ölçütleri; a. Biyolojik çeşitliliğin korunması, b. Ekonomik tutarlılık, c. Kültürel zenginlik, d. Yöre halkının refahı, e. İstihdam kalitesi, f. Sosyal eşitlik, g. Ziyaretçi memnuniyeti, h. Yetkinin yerele doğru dağıtılması, i. Toplumun genelinin refah ve mutluluğu, j. Fiziki bütünlük, k. Kaynakların etkin kullanımı, l. Çevre temizliğidir. Korunan alanlar açısından; tabiatın seçkin parçaları olan korunan alanlar ile turizm arasındaki bağ, korunan alanların tarihçesi kadar eskidir. Korunan alanlar turizme, turizm de korunan alanlara ihtiyaç duymaktadır. Turizm korunan alanların kurulması ve yönetiminde göz önüne alınması gereken önemli bileşendir. Turizm; aynı şekilde koruma altında olmayan flora ve faunanın tutunduğu tabiat alanlarına ve insanın yaşadığı sahalardaki yöresel kültüre de bağımlıdır. Bu bağımlılık doğa ve kültürün bozulmaması için tedbirleri gerektirir. Bu tedbirlerin neler olacağının “sürdürülebilir kırsal kalkınma” ilkeleri çerçevesinde tespiti de zorunludur. Turizmin önemli bir ekonomik faaliyet olması ve tüm göstergelerin bu faaliyetin büyüme eğiliminde olacağı yönünde olması önemli bir husustur. Turizmdeki büyümeyle beraber sürdürülebilir turizm, ekoturizm gibi doğayla ilgili turizme olan talep artmış ve turizm ürünleri ile destinasyonlar çeşitlenmiştir. Turistlerin talepleri de değişmiş ve çeşitlenmiştir. Turistlerin talepleri konaklamada konforun sağlanması yanında, yöreye özgü kültürel değerler hakkında bilgi edinme, yöre halkıyla iletişim, bölgenin flora ve faunası, özel ekosistemler, doğal hayat ve bunların korunması da dahil olmak üzere daha sorumlu bir seyahat deneyimi kazanmak da söz konusudur. Beklenen büyüme ve yeni eğilimler turizmi o kadar stratejik bir konuma taşımıştır ki, turizm eşsiz özellikli doğal veya korunan alanların sürdürülebilirliğinin yanı sıra bu alanların çevresinde yaşayan yöre halkının kalkınma potansiyeline de müspet etki sağlayabilmektedir. Bu durumda turizm, doğal alanların korunması ve yöre halkı ile ziyaretçilerin çevre bilincinin arttırılmasında kullanılabilecek çok önemli bir araçtır. Dolayısıyla turizm sayesinde koruma çalışmaları için gerekli mali kaynakların kazanılmasının yanı sıra ziyaretçiler ile yöre halkına yönelik bilinçlendirme ve eğitim programlarının oluşturulması ve uygulanması gibi hedeflere de kolayca ulaşılabilmektedir. En önemli hususta; turizm faaliyetlerinin uzun dönemde sürdürülebilir olması için geniş kapsamlı, dikkatli, katılımcı ve paylaşımcı olarak planlaması, sürecin etkin yönetimi ve izlenmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, bu faaliyetlerin geri dönüşü mümkün olmayan olumsuz etkileri ortaya çıkacak ve turizm bu alanları tahrip eden bir faktör haline gelebilecektir. İşte bu nedenle; “SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞME (MASTER) PLANI” çalışmasına lüzum duyulmuştur. 1.4 SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞME STRATEJİSİ Yukarda da bahsedildiği üzere, insan kullanımı bakımından hassas olan sahalarda turizm söz konusu olduğunda turizmin iyi planlanması ve yönetilmesi önemli olmaktadır. Alışılmış turizm stratejileri ile Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Stratejisi arasındaki fark şudur; alışılmış yöntemler yukarıdan aşağıya bakış açısı ile uygulanmaktadır. Yani kararlar merkezden alınmakta ve uygulanması için yerele taşınmaktadır. Yöre halkı katılımcı olamamaktadır. Sürdürülebilir turizm ise aşağıdan yukarıya bir yaklaşım için gayret göstermektedir. Bu yaklaşımda yöre halkının beklentileri ele alınır, yönetime katılmasını sağlayıcı yapı kurulur, yörenin kalkınma potansiyelini bünyesinde barındıran tabii değerlerin korunması için ortak kararlar alınır. Karar almanın yanında uygulama ve izleme aşamalarında da yöre halkının bilgisini, becerilerini, en uygun şekilde kullanmak esastır. Bu yaklaşım yöre halkının, yerel otorite ve organizasyonların yetkilendirilmesine dayanır. -Sürdürülebilir turizm gelişim aşamasında doğa ve çevresinin ortak çıkarları söz konusudur. Konaklama ve diğer turizm altyapıları mümkün olduğunca doğal alan dışında olmalıdır. Bu durum doğaya ve kültüre zararı en aza indirdiği gibi ev pansiyonculuğu gibi faaliyetlerin yapılmasıyla yöreye faydayı arttırabilir. -Yöre halkı ve diğer bölgesel ilgi grupları turizm gelişiminde önemli ortaklardır. Söz konusu gruplar turiste konaklama imkanı sunacaklar, sunacakları ürünün kalitesinin korunmasında da sorumluluk alacaklardır. -Günübirlik ziyaretçiler yerine uzun süreli konaklamaya lüzum duyan turistle hedefleniyorsa, doğal ve kültürel mirasa dayalı çekim noktaları, el sanatları gibi faaliyetler ortaya konmalıdır. -Doğal alanlar genellikle çok hassastır, bu sebeple ekolojik değerler, belirli bir saha ile sınırlı olmayacaktır. Geleneksel hayat, yerel kültür, kırsal, sosyal ekonomik yapılar da aynı zamanda turizmin temel kaynağı olmaktadır. - Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nın ilimizde/bölgemizde ve ülkemizde doğa turizmine konu olacak sahaların tüm ilgi grupları için anlamlı ve cazip bir bakış açısına dayandırılmasına esas olmalıdır. - Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nda turizm; doğayı koruma, kırsal kalkınma için bir araç olarak ele alındığından, doğa turizmi yönetim planı olarak ele alınmalıdır. Halihazırda olan turizm etkinlikleri de tartışılmalı, değerlendirilmelidir. İlde sürdürülemez olan turizm veya gelir getirici faaliyetler de tanımlanmalıdır. Ayrıca iyi bir yönetim için tehditler ve fırsatlar da ele alınarak bunlardan hareketle ortaya çıkacak fikirler ortaya konmalıdır. -Doğaya dayalı turizm yönetiminin entegre bir anlayışla (alan ve çevresinin sahip olduğu doğal, tarihi ve sosyo-ekonomik kaynakların bütüncül ele alınması) değerlendirilmesi de önemlidir. -Turizm gelişimi genel olarak piyasa talebine göre yönlendirilir. Bir alanın turizm potansiyelinin değerlendirilmesi, rekabetçi özgün ve özellikli bir destinasyon oluşturması için gerçekçi beklentiler ortaya konulmalıdır. Yüksek ekolojik değerlere sahip olan sahalar yüksek turizm değeri içermeyebilir. Turizm, ancak doğru pazar ürünlerini hedeflediği zaman başarılı olabilir. Özellikle hassas tabiat alanlarında taşıma kapasitesi düşük iken, bu alanlardan beklenen faydalar yüksek olmaktadır. Taşıma kapasitesinin düşüklüğü sınırlı sayıda turist demektir. Bu sebeple taşıma kapasitesinin değerlendirilmesi de önemlidir. -Entegre Doğal Alan Yönetimi, Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı ile doğa ve turizm yönetimi için tüm ilgi gruplarının desteğini almayı hedefler. Tüm ilgi gruplarının etkin desteği önem taşır. Turizm gelişiminin karmaşık yapısı göz önüne alınırsa, ilgi gruplarının etkin iş birliği oldukça önemlidir. Planın herkes tarafından sahiplenilmesi ayrıcalık olacaktır. -Sürdürülebilir kırsal kalkınma için kapsamlı bir vizyon belirlenmesine de ihtiyaç vardır. -Pazarlama Stratejisi; Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nın bir parçasıdır. Kalkınma ve rekabete açık ürün-Pazar kombinasyonu için yaratıcı yaklaşımlar içermelidir. Pazarlar, hedef gruplar, turist sayısı, ürünler, hizmetler, yaratıcı yaklaşımlar bu stratejide yer almalıdır. -Turizm Destinasyonu Yönetimi; Yaygın bir stratejik yaklaşım olup, destinasyonu rekabete açık hale getirir, bir turizm pazarını iyi bir şekilde yönetmek, pazarlamak, bir destinasyonu rekabetçi yapabilmek için gereken tüm unsurları içeren bir yaklaşımdır. -İyi tanımlanmış amaçlar ve göstergelerle mantıksal bir çerçeve kurmak, ayrıntılı bütçe, mali portre ve ilgi gruplarının tümüne açık görev ve sorumluluklar veren bir iş planı hazırlamak gereklidir. -Ziyaretçinin İzlenmesi ve Ziyaretçi Yönetim Planı: Madem ki doğa gibi hassas bir sistemde çalışılıyor, bu durumda turist ziyaretinin ilkelerini belirleyen bir ziyaretçi yönetim planı lüzumludur. Aynı zamanda da hem geri bildirim temin etme, hem de taşıma kapasitesinin kontrolü için izleme programı da olmalıdır. Geri bildirimler kalitenin arttırılması, sunumların taleplere uygun hale getirilmesi (iyileştirilmesi), hizmetteki aksamaların ve doğadaki değişimlerin takibi için çok önemlidir. Şu unutulmamalıdır ki; turizm, doğanın korunması için ortaya konan ana hedeflere ulaşmak garanti edildiği takdirde teşvik edilmelidir. 2. SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞİMİNE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR 2.1 KAYNAK ANALİZİ Gelişme planı ve stratejisi için öncelikle kaynak analizi yapılması mecburidir. Bir alanın sahip olduğu kaynaklar, o alanın kalkınması için bir sermaye veya potansiyel oluşturmaktadır. Bu kaynakların analizi de önemli veri ve bilgi oluşturulmasını temin etmektedir. Ekolojik ve kültürel kaynakların yanında sosyo-ekonomik özellikler de turizm gelişimi için önemli bir temel oluşturmaktadır. Örneğin kırsal turizmin, tarımsal faaliyetleri desteklemediği durumlarda kırsal turizmin gerçekleştirildiği bölge hem kendi sermayesini hem de kırsal olma özelliğini kaybedecektir.Gerek turizm potansiyeli gerekse taşıma kapasitesi turizm kaynaklarının mevcut durumuna bağlı olduğundan kaynak envanterinin mutlaka yapılması gerekir. 2.1.1 Kaynak Analizinde Ele Alınacak Unsurlar a. Doğal Kaynaklar: turizmin gelişimi için önemli olan yöreye özgü doğal kaynaklardır. Bu kaynakların hali hazırdaki ekonomik kullanımları, korunma durumları, statüleri, iklim gibi turizm gelişimi için potansiyel kaynakların envanterini içermektedir. Seçkin Doğal Kaynaklar: Turizm yalnızca korunan doğa parçaları ile ilgili değildir. Eşsiz manzaralar, dağlar ve nehirler gibi ve korunmayan türler de turizm için ilgi çekici olmaktadırlar. Örneğin; ormandaki ağaçların üzerinde gezinen sincapları, konakladığımız evin penceresinden gözlemlemek son derece çekicidir. Bir orman öncelikli olarak odunculuk amacıyla kullanılsa da dağ bisikleti gibi bir aktivite için ortamı çekici hale getirebilmektedir. Seçkin Doğal Kaynakların Halihazırdaki Ekonomik Kullanımlarının Tanımlanması Doğal kaynakların çok çeşitli kullanımları söz konusudur, ormanların odunculuk, nehirler ve göllerin sportif balıkçılık, su sporları ve enerji üretmek için kullanımları gibi. Bu kullanımlardan bazıları gelenekseldir ve düşük etkilere sahiptir. Bazıları ise sürdürülebilir değildir. Bu sebeple bunlar turizm gelişimi için de uygun değildir. Kaynağın Korunma Durumu ve Statüsü: Bazı doğal kaynaklar mevcut kanunlarla korunur. Bunların turizmde kullanımı da bu kanunlara uygun olmalıdır. İklim; mevsimlerin dağılımı, ortalama sıcaklık, nem ve günlük ortalama optimal güneş ışığı saatlerine bağlı olarak iklim analizi yapılmaktadır. Burada önemli olan iklimin farklı mevsimlerde turizm için elverişli olup olmadığıdır. Turizm Gelişimi İçin Potansiyel Doğal Kaynaklar: Potansiyel kaynakların tespiti turizm planlaması için önemli ve özellikle yönlendirici olmaktadır. Tüm bu kaynakların envanter çalışmalarının haritaya aktarılması, turizm ürünleri ve hizmetlerinin gelişmesi ve altyapı ile tesislerin fiziksel planlaması için önemli olmaktadır. b. Kültürel Kaynaklar: Kültürel kaynakların envanteri doğal kaynaklara ilişkin çalışmalara benzerlik göstermektedir. Özellikle doğal ve kültürel kaynaklardan oluşan kombinasyonlar, turistler tarafından yüksek ilgi ile karşılanmaktadır. Kültürel mirasın korunmasının önemi konusunda farkındalık meydana getirilebilirse, sürdürülebilir turizm gelişimine ve doğa korumaya verilen destek artacaktır. c. Sosyo-Ekonomik Kaynaklar: Altyapı, insan kaynakları ve farklı ekonomik sektörlerin bileşimini içermektedir. Bu konuda yapılacak envanter çalışması, birbiri ile bağlantılı birçok farklı unsurlar içermesi ve bu unsurların turizm gelişimi için ilk bakışta kavranamaması mümkündür. Bölgenin kalkınma potansiyelinde, sosyal ve ekonomik rekabet edebilirlik unsurları büyük öneme sahiptir. Yerel nüfusun turizme yaklaşımı, turizm sektöründe çalışma isteği gibi bazı unsurların turizm ile doğrudan ilişkisi bulunmaktadır. Altyapı: Bir bölgenin turizmde rekabet edebilirliği ve kalkınma seviyesinin tespiti için altyapı kalitesi önemli bir göstergedir. Altyapının kalitesi, yerel nüfusun hayat kalitesini ortaya koymanın yanı sıra turizm gelişimi için de zorunlu bir şarttır. Alan, güvenli içme suyu, donanımlı sağlık tesisleri gibi temel unsurları içermiyorsa turizm gelişimi asla başarılı olamayacaktır. Altyapının farklı unsurları için şartlar, kalite ve gelecekteki durum değerlendirilmelidir. Kaynak halihazırda turizm için mi kullanılmaktadır? Sorusu hem kaynağın turizm gelişimi için önemi konusunda hem de kaynak kalitesi hakkında göstergeleri ortaya koyabilmektedir. - Su kaynaklarına yönelik etütler; kaliteli su kaynağının sağlanması, su kaynağının sürdürülebilir kullanımı ve su çıkarmanın çevresel etkisini de içerir. - İletişim ağına yönelik etütler; turistlerin refahı ve turizm gelişimi için önemli olan cep telefonları da olmak üzere telefon ve internet ağlarının kalitesine yönelik etütleri içermektedir. - Sağlık hizmetlerinin; kalite, miktar ve coğrafi dağılımı son derece önemlidir. - Güç kaynaklarına yönelik etütler; elektrik şebekesi, ısınma ve yemek pişirme için enerji kaynaklarının varlığı önemlidir. Her ne kadar resmi standartlara göre planlansa ve tehlike içermese de turistler nükleer santrallerin yakınında konaklamamaktadır. - Su ve toprak kirliliği etkisi olan atık su sistemleri önemli olup, bölgeye gelen turistlerin sayısı ile meydana gelecek atık su miktarı da dikkate alınmalıdır. - Katı atıkların düzenli depolaması toplum için olduğu kadar çevre için de önemlidir. Katı atıkların görüntü kirliliğine de yol açması ayrı bir menfi etkisidir. - Yol ağlarının durumu; çoğu turistin tercihlerini yaparken en önemli etkendir. - Güvenlik; kamu güvenliğini ve asayişi sağlamak turist güvenliği gibi unsurlar önemli olmaktadır. Aşırı kar yağışı, kanyon veya dağ kurtarma timlerinin olup olmaması da çok önemlidir. - Politik istikrarsızlık ve suçlar; turist için caydırıcı etki yapmaktadır. İnsan Kaynakları; Bir bölgenin insan sermayesini ifade eden bu unsur, turizm gelişiminde anahtar etmenlerden biridir. İnsan kaynakları hem hizmeti hem de manevi nitelikteki kültür ve kimliği oluşturmaktadır. İnsan kaynaklarına ilişkin etütler aşağıdaki unsurları içermelidir; - Yöre halkının nüfusu, - Göç vb. eğilimler, - Demografik yapı, - Aktif nüfus ve yapısı, eğitim seviyesi, potansiyel bilgi ve beceriler, açık fikirlilik, geleceğe odaklanma, çalışma ahlakı, - Yöreye özgü geleneksel ekonomik faaliyetleri ve yöresel sanatları yapabilme, - Turizm gelişimine ilişkin tutum, misafir severlik duygusu, hizmete yönelim, - Sosyal tutarlılık, esneklik, mevcut sosyal ilişkilerin kalitesi ve aralarındaki işbirliğini içeren sosyal yapı, - Yerel kurumlar, idareler, yönetişim, bürokrasiden kaçınma vb. hususlarla finansal kaynaklar ve yönetimleri, - Alanın kültürü ve kimliği, alanda etkin görev alacak kişilerin ortak değerleri, ilgileri, yaklaşımları, algılama şekilleri, özel ilgi ve becerileri, özgün gelenekler, o topluma ait olma ve o toplumda yaşamaktan onur duyma gibi durumları içerir, - Farklı ekonomik sektörler; söz konusu coğrafi bölgeye ve ile yoğunlaşma durumları, firma sayısı, ölçeği, ortalama karlılık, geleceğe yönelik bakış açısı, pazarları ve dış ilişkileri, sektörler arası işbirliği son derece önemlidir, tüm sektörler turizm sektörü ile ilişkili olabilmektedir. Kaynak analizinin sonuçları; sürdürülebilir turizm yönetimi ve kalkınmada sermayeyi oluşturan kullanılabilir kaynaklara genel bir bakışı sağlamakla beraber, bölgenin mevcut kalkınma durumunu ve sürdürülebilirliğini değerlendiremeye yönelik bir resim sunmaktadır. Analiz aynı zamanda; bölgenin sürdürülebilir kalkınmasına yönelik bir vizyon oluşturulmasını ve turizm gelişiminin diğer sektörlerle bütünleştirilmesini sağlayacaktır. 2.2 TURİZM POTANSİYELİ Yüksek değerlere sahip doğal ekolojik sahalar her zaman yüksek turizm potansiyeli içermezler; - Bazı doğa parçaları araştırma yapan uzmanlara, iyi eğitimli ekoturistlere hitap etmektedir. Bu alanlar sayıca az olduğu için de sınırlı bir turizm potansiyeli içerirler, - Bazı doğal sahalar, erişim, güvenlik gibi nedenlerle turistler için elverişli olmayan yerlerde bulunurlar, - Ekolojik kaynakların kullanımlar karşısındaki duyarlılığı (taşıma kapasitesi), ziyaretçi girişinde kısıtlamalara sebep olmaktadır, Bir sahanın daha fazla turist çekebilmesi için ihtimalleri ortaya koyan turizm potansiyeli önemli bir konudur. Turizm potansiyelinin tespiti için arz ve talebin ortaya konması gerekir. Bu potansiyel sınırlıysa başarılı bir turizm girişimini başlatmak imkanı olmayacaktır. Turizm ekonomik bir faaliyet olduğundan ancak turizm pazarında sürdürülebilirliği için bir talebi karşılaması lüzumludur. Turizme ilişkin motivasyon ve istekler değişkendir, kaynakların değeri aynı kalırken değişen tüketici davranışları turizm potansiyelini etkilemektedir. Dolayısıyla turizm potansiyeli tüketicinin bakış açısı (talebi) ile değerlendirilmelidir. Turizm potansiyeline ilişkin veri toplarken, istatistiki veriler, anketler gibi yöntemlerle veri elde edilebilir, ayrıca derinlemesine görüşmeler, katılımcı gözlemleme, olaylar üzerinde çalışmalar ile veri elde etmek için kullanılan niteliksel araştırma metotları kullanılmaktadır. Turizm potansiyeli için “turizm talebi” incelemesi aşağıdaki hususların tespiti ile yapılabilir; - Halen yapılan turizm, - Halihazırdaki turist miktarı, - Her bir ziyaretçinin günde harcadığı miktar, - Ortalama kalma zamanları, - Turist profili, - Dürtü analizi; hangi temel etmenlerin turistler için rol oynadığı,(doğa, kültür, sağlık, güneş, vb.) - Benzer bir il veya saha ile kıyaslama yapılması, milli veya milletlerarası bir il ile kıyaslama yapılması ve neden o ilin tercih edildiği, - Gelecekte rakip olacak iller hangileridir, nedeni, “Turizm arzı” incelemesinde ise aşağıdaki hususlar öne çıkmaktadır; - İlimizde bir uluslar arası havaalanı var mıdır veya yakın bir ilden yararlanma imkanı makul müdür? - Alan ulaşım hangi araçlarla olur?(demiryolu, özel taşıt, genel taşımacılık, vd.), bunlara yaklaşım nasıl olmaktadır (kötü, yeterli, iyi gibi), - Alana ulaşma durumu (kolay-rahat, çaba ile, zor ve tehlikeli) - İle gelmek için yabancı turistler ülkemizden vize alıyor mu? - Sahamızın istikrarlı bir yönetimi var mı?, - Güvenlik ve ulaşım açısından ne gibi problemler yaşanabilir? - Alt yapı incelemesi; taşımacılık ağı, yerel yolun durumu (toprak, asfalt), anayolla bağlantısı, demiryolu ağı, yerel genel taşımacılığın yaygınlığı, program, ücretler, hat/duraklar, döngü patikaları, patikalar, yollar, işaret levhaları, genel enformasyon levhaları, araç-otobüs park kapasitesi, bilgi alma, tercüme kolaylıkları, - Yiyecek içecek ve barınma; restoran sayısı, restoranların sınıflandırılması (iyi-sayısı, orta iyi-sayısı vb.) - Hangi standartta yiyecek sunuluyor? (yüksek, yeterli, kötü) - İl ve çevresinde ne tür barınma alanları var? (otel, hotel, yatak kapasitesi, rota üstü barınma kulübeleri, bungalov, parkları, kamp alanı, diğerleri), - Hangi standartlarda barınma sunuluyor? (yüksek, yeterli, kötü), - İlinizin seçkin özellikteki doğal alanlarının özellikleri (sundukları ile tek mi?, biraz farklı mı?, diğer seçkin özellikli yerlere benziyor mu?), - Alan turist gezi rotasına girecek şekilde turistlerin ilgisini çekebilecek diğer sahalara yakın mı? (diğer çekici sahalara yakın, orta derecede potansiyel, düşük veya yakında böyle bir potansiyel bulunmamakta), - İlin alanlarında yaban hayatı; (bayrak tür, ilginç diğer türler, temsil edici yaban hayatı, farklı yaban hayatı izleme aktiviteleri, yürüyerek, botla, gözlem noktası ile vb.), - Yaban hayatı izleme de tatmin edicilik durumu (garanti etme, genellikle, şans veya mevsime bağlı), - Bölgedeki önemli yaban hayatının tanımı, - Yardımcı tesislerin durumu (rekreasyonel, spor, diğer; durumu:kötü-yeterli-iyi), Kaynakların turizm potansiyelinin değerlendirilmesi; - doğal değerler: (sahiller, sahil kayalıkları, kumullar, dağlar, ormanlar, korunmuş izole olmuş alanlar, şelaleler, göller, nehirler, mağaralar, yaban hayatı, hayvan-kuş, deniz canlıları, iklim, diğerleri), - kültürel değerler; (tarihi binalar, tarihi yerler, anıtlar, arkeolojik yerler ve koleksiyonlar, folklor ve gelenekler, el işleri, müzeler, sahne sanatları, sanayi mirası vb.) - Toplumun turizm potansiyeli; (insan kaynakları; aktif nüfusun büyüklüğü ve yapısı, eğitim düzeyi ve profesyonel bilgi, beceriler, eğitimler, orijinal-karakteristik ve geleneksel özellikleri, ekonomik faaliyetler-sanatlar profesyonel olmayanlar dahil, resmi olmayan bilgi ve beceriler, turizm gelişimine yaklaşımlar, misafir severlik anlayışı, hizmet eğilimleri, yerel kuruluş ve idareler ile yönetişim, alanın kültürü ve kimliği, - Ekonomik kaynakların turizm potansiyeli; (tarım, ormancılık, balıkçılık, sanayi ve diğer), - Altyapı; (su sistemleri, ulaşım ağları, sağlık imkanları, ulaşım terminalleri, enerji kaynakları, kanalizasyon sistemleri, katı atık ve yok etme sistemi, caddeler/yollar, güvenlik sistemleri vb.) - İş ve hizmet altyapısı; (fırınlar, kasaplar, bakkallar, süpermarketler, doğrudan satış yapan çiftlikler, kiralık araç, servis istasyonları, taksiler, otobüsler, kiralık bisiklet, kiralık spor malzemeleri ve bakımı, postaneler, bankacılık hizmetleri, doktorlar, dişçiler, eczaneler, kafe ve restoranlar, atm’ler, bankalar, diğer iş ve hizmetler.) Turizm Talebi; turizmin mevcut durumunun incelenmesi; Ziyaretçi; boş zamanlarını geçirmek için bir yere gelen kişi olarak tanımlanabilir, turist ise alanda bir veya daha fazla gece konaklamaktadır. Her turist bir ziyaretçidir, ancak her ziyaretçi turist değildir. Dolayısı ile turist ve ziyaretçi sayılarının ayrılması gerekmektedir. Ziyaretçi ve turist ayrımı farklı talepleri sebebi ile yapılmak durumunadır, ayrıca her ikisinin de farklı etkileri bulunmaktadır. Bir turistin ortalama harcaması alanda daha fazla zaman geçirdiğinden, konaklamaya, ilave yiyecek ve içeceğe ödeme yaptığından genellikle daha yüksek olmaktadır. Turizme ilişkin mevcut durumun ortaya konabilmesi için; - Turist ve ziyaretçileri ayrı ayrı sayısı (yıllık, mevsimlik, aylık, haftalık, günlük), - Son on yılda turistlerin/ziyaretçilerin değişimi, - Ortalama kalış süreleri, konaklama ve ulaşım şekilleri önemlidir. (Sürdürülebilir doğa turizm gelişme planımızda ana unsur turizm olduğundan;turizme ilişkin veri kullanılamaz olduğu hallerde ikinci en iyi seçenek olarak ziyaretçilere ait verielr üzerinden değerlendirme yapılması mecburiyeti doğmaktadır). - Turist başına ortalama harcama, - Grup hacmi ve düzeni, - Turistlerin ağırlıklı yaş grubu, - Yaptıkları faaliyetler, - Ziyaret edecekleri-ettikleri yere ilişkin seçimleri, - Memnuniyeti, deneyimleri ve para harcama şekilleri, - İkinci ziyaretlerin yüzdesi ve sayısı, - Kullanılabilir ilave veriler. Talep incelemesinde ilimizi rakip olarak gördüğümüz veya bizimle rekabet eden benzer il veya illerle karşılaştırmak faydalı ve yerinde olacaktır. Turizm Arzı: Konum Faktörü; Bir ilin başka turizm pazarları ile ilişkili olarak nasıl konumlandığını, bir turistin alana ulaşmak için harcadığı zamanı, parayı/enerjiyi belirtir. Bir saha ne kadar güzel olursa olsun, hedef grup tarafından kolayca ulaşılabilir değilse asla başarılı bir turizm gelişimi sağlanamayacaktır. Yerel nüfusun değil turistin algılama durumu dikkate alınmalıdır. Örneğin bakir alanları ziyaret etmekten zevk alan ve ilkel patika yollarla ulaşılan yerleri ziyaret etmek isteyen turistler için düşünülen uzak mesafeler için alanın sınırlı sayıda turist potansiyeli olacaktır. - Uzun mesafeden gelen turistler için hava alanına uzaklık çok önemlidir, - Tur operatörlerinin çoğu havayolu ulaşımını zorunlu görmektedirler, bu sebeple bağımsız turistler veya tur operatörleri hedeflenebilir, - Tren, otobüs veya özel araçlarla erişim de konum faktörleri içinde önemlidir, - Alana ziyaret iklim şartları açısından da kısıtlı imkanlara neden olabilir, - İle özgü yapılan bürokratik işlemlerin bıktırıcılığı da önemlidir, sık sık güvenlik birimleri tarafından kimlik sorulmak, aranmak gibi, - Turizm arzında; işaretlemeler, doğru yönlendirmeler, bilgiye ulaşma kolaylığı da önem arz etmektedir. Haritalar, broşürler, internet imkanı, kılavuz ve rehberler önemli bir arz faktörüdür. - Yiyecek içecek sunumu ve konaklama arzı; Sunumun ürün ve hizmet kalitesi, hijyenik standartlar, özgünlük/otantik, yöresel olması, yer ve ürünlerin çeşitliliği, ortam ve konukseverlik önemlidir. - Restoranların sınıflaması önceden yapılırsa turist için kolaylık olacaktır. - Konaklama tüm türleri içerebilmelidir, ürün ve hizmetlerin kaliteli olması, özellikle hijyeniklik konaklamada çok önemlidir. Doğal Alanın Kendine Has Özellikleri; Doğal alanların değer yaratması, kırsal kalkınmada rol oynaması beklentisi de son yıllarda öne çıkan bir görüştür. Doğal alanların alternatif kaynak kullanımına dönüştürülmesi için yapılan baskılar sonucu tehdit altında olduğu yerlerde devamlılığını sürdürebilmeleri, diğer alternatif kaynak kullanımları karşısında koruma ve kullanma dengesinin uzun dönemli ekonomik değerinin gösterilebilmesine bağlıdır. Tabiat ve kültürel miras, yaban hayatının gözlemlenmesi, yöreye özgü özellikler ve korunması gereken öncelikli türler, doğa ile ilgili çalışan ve doğanın kıymetini bilen ekoturistler için son derece önemlidir. 2.3 TAŞIMA KAPASİTESİ - Belirli bir sürede ( yıl, ay, hafta, gün, saat ) bir bölgenin alabileceği ziyaretçi sayısı veya bölgenin kaynakları üzerinde istenmeyen veya planlanmamış etkilere sahip olmayan ve sürdürülebilir kalkınmayı tehdit etmeyecek düzeyde bir alanda aynı anda bulunabilecek ziyaretçi sayısı, - Bir bölgenin, hayati önemde olduğu düşünülen değerleri, ekolojik süreç ve koşulları tehlikeye atmadan ve sürdürülebilir kalkınma imkanlarını azaltmadan belirli bir süre boyunca destekleyebileceği insan faaliyetlerinin (ağaç kesimi, avlanma, tarım) ve diğer etmenlerin (örn: iklim değişikliği, kirlenme.vb.) baskısı, - Ziyaret edilen bir alan veya tesisin sahip olduğu kaynaklar üzerinde koruma amaçlarını tehlikeye atmadan, istenmeyen ve planlanmayan etkilere neden olmadan belirli bir süre (yıl, ay, gün, an) boyunca alabileceği ziyaretçi sayısı şeklinde tanımlanmaktadır. Taşıma kapasitesi, Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planında önemli bir planlama aracıdır. Turizmin gelişimi ve korunmasında önemli bir kavramdır. Taşıma kapasitesinin analizi ve izlenmesi, yönetim kararları yönünden girdi sağlayacaktır. Taşıma kapasitesi sayesinde kullanımı sınırlamak, en elverişli ziyaretçi sayısını tamamlayarak müspet etkileri azamiye çıkartmak, olumsuz etkileri en aza indirmek mümkün olabilecektir. Kısaca Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planındaki “sürdürülebilirlik” taşıma kapasitesinin aşılmaması ile temin edilir. Ziyaretçi sayısı ve etkinin büyüklüğü arasında doğrudan ilişki vardır. Ancak alan içinde tek tehdit unsuru ziyaretçiler değildir. Doğa için önemli olan tehditlerin tümünün birleşik etkisidir. 2.3.1. Taşıma Kapasitesinin Elemanları; Sosyal Taşıma Kapasitesi, Turizm için yerel tolerans limitleri olarak tanımlanmakta olup yöre halkı üzerindeki olumsuz etkilerinden ve ziyaretçiler ile yöre halkı arasındaki çatışmalardan kaçınılmasını içerir.Bu unsurun turizm gelişimi içerisinde anahtar rolü vardır. Yöre halkı turizmi desteklemezse kalkınma asla olmaz. Yerel kabulü belirleyen temel etmenler, sosyal yapı ve kültürün hassaslığı, toplumun değişimin üstesinden gelebilme yeteneği, turizmin algılanışı, yöre halkı ile ziyaretçilerin ilişkileri, kullanıcı grupların davranışları, birbiri ile uyumu ve paydaş olmanın ekonomik ve toplumsal faydalarıdır. Ekonomik Taşıma Kapasitesi; Sürdürülebilir bir turizm gelişiminde turizm, ekonomik yapı ile bütünleşmiştir ve diğer sektörleri de desteklemektedir. Ekonomik taşıma kapasitesi; turizm gelişimini sağlayan bir yerel ekonomi ve yerel ekonominin sürdürülebilirliğini sağlayan bir turizm gelişimi anlamına gelmektedir. Yani temel kıstas; turizm gelişimi ile yerel ekonomi arasındaki sinerjidir. Ekonomik taşıma önemli olan iki unsur; Beklenen faydaları temin etmek için asgari turist sayısı ve ekonominin üstesinden gelebileceği azami turist sayısıdır. Ekolojik Taşıma Kapasitesi; Ekolojik taşıma kapasitesi, ziyaretçilerin/turistlerin ziyaret edilen alandaki ekosistemler, ikamet yerleri ve canlı türleri üzerinde ortaya koyduğu ekolojik zararlardır. Burada, ekolojik değerlerin, ziyaretçi akışlarının ve davranışlarının uzun süreli ve sistematik olarak izlenmesi ve veri toplanması önemli olmaktadır. İdari/fiziki Taşıma Kapasitesi; Fiziki taşıma kapasitesi aynı anda ve belirli bir zamanda müşteri olarak alınabilecek ziyaretçi sayısıdır. Bu kapasite, alana uygun insan sayısına, yani alanın büyüklüğü ve diğer fiziki şartlar (doğal, coğrafi koşullar ve hava şartları) ile turizm altyapısının kapasitesine dayanmaktadır. Burada temel göstergeler; kalabalık, kuyruklar ve trafik sıkışıklığıdır. Fiziksel kapasite yönetiminin verimliliği ve etkinliği şu unsurlara bağlıdır; - Organizasyon kaynaklarının kapasitesi (insan ve ekonomik kaynaklar vb. gibi), - Ziyaretçi yönetiminin kapasitesi, Fiziksel kapasiteyi değerlendirmek için aşağıdaki bilgiler gerekmektedir; Bir sahanın ziyaretçi kullanımına/ turizm gelişimine karşı hassas olan kaynakları: Kırmızı liste ve endemik türlerin habitatları, alanın savunmasız olan diğer kaynakları, göçe hassas türler, Ziyaretçi yönetimi de dahil olmak üzere yönetim amaçları ve hedefleri: Genel bir doğa koruma planı, amaçlar, hedefler ve doğa koruma politikası, tür koruma politikaları, bölgeleme sistemi, izleme sistemi, Ziyaretçiler/turistler, turizm gelişimi ve etkileri üzerine veriler; tüm güzergahlar, tesisler, konaklama ve ziyaretçi/turist için olan etkinlikler ve detaylı haritalar, ziyaretçi sayısı, özellikleri, akımları, ziyaretçi modelleri, etkinlikler ve mevsime bağlı özelliklere ilişkin bilgiler vb., ziyaretçiler tarafından özel olarak gerçekleştirilen faaliyetler, ziyaretçi etkilerine ilişkin veriler, etkilerin izlenmesi ve değerlendirilmesine ilişkin yöntemler, ölçütler ve göstergeler. Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) teknikleri ile bilgilerin gösterilmesi mümkündür. Psikolojik Taşıma Kapasitesi; Psikolojik taşıma kapasitesi bir alanın belirli bir zaman diliminde ziyaretçi deneyimleri üzerinde olumsuz etkilenmeye sebep olmaksızın kaldırabileceği maksimum ziyaretçi sayısıdır. 3. İLGİ GRUBU ANALİZİ VE YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI 3.1 İLGİ GRUPLARI/PAYDAŞLAR İlgi grupları, “belirli bir koruma ve sürdürülebilir kalkınma projesi ile ilgili olarak fayda sağlayan, projenin içinde yer alan veya söz konusu projeden olumlu ya da olumsuz etkilenen bireyler, gruplar veya organizasyonlar” olarak tanımlanabilirler. Paydaşlar, bir problemi çözmek için sürdürülebilir doğa turizmi gelişimine ve amaçlarımıza ulaşmak için güvenebileceğimiz kişilerdir. İlgi gruplarının hepsi sürdürülebilir doğa turizmi gelişimine ortak değildir veya olmaları gerekmez. Çünkü bir ortağın projeye olumlu bir bakışı, tutumu olmalıdır ve amaçlara ulaşmak için işbirliği yapmalıdır. Bazen bir ilgi grubu projeye olumsuz bakabilir ve hatta aktif bir tehdit bile olabilir, ilgi gruplarını işbirliği yapılanlar haline getirmek onlara paydaş değeri verilmesi ile mümkün olur. 3.2 İLGİ GRUBU KATEGORİLERİ Turizmde ilgi grupları; - Yöre halkı, kişiler ve kurumlar, - Alana dayalı ilin sorumlu yöneticileri, - Bölgesel yetkililer, - Ulusal yetkililer, - Turizm ofisleri, yerel turizm organizasyonları, konaklama ve hizmet sunanlar, taşımacılar, - Turizmle ilgili sektörler, - Tarım, ormancılık ve balıkçılık gibi farklı ekonomik sektörlerin temsil edildiği ticaret ve sanayi odaları ve el sanatları ile ilgili birimler, - İşçi sendikaları, dernekler, STK’lar, - Eğitim ile ilgili birimler, 3.3 İLGİ GRUBU ANALİZİ İlgi grubu analizi sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planının ortaya konması ve uygulamasında yer alan farklı taraflara ilişkin genel bir izlenim sahibi olabilmek, niyet okumak için kullanılan bir araçtır. Yalnızca bir envanter olarak ele alınmamalıdır, sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planının planlanmasında potansiyel ortaklarımızın kimler olduğunu ve hangi tarafla çelişkiler yaşayacağımızı bize bildirmektedir. Ayrıca projenin farklı seviyelerinde destek temini için de son derece elverişli bir analizdir. İlgi grupları analizine dayalı olarak sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planının yönetiminden sorumlu bir organizasyon oluşturulmalıdır. Sürdürülebilir doğa turizmi gelişimi için, detaylı bir ilgi grubu analizi ilgi gruplarının; - Genel hedeflerini, - Turizmden beklediği faydaları - Turizmdeki rollerini tanımlamalıdır. Bu süreç; şu adımlardan oluşur; 1. İlgi gruplarının tanımlanması, 2. Her ilgi grubunun çıkarlarının, önceliklerinin ve değerlerinin belirlenmesi, 3. Her ilgi grubunun davranışlarının belirlenmesi, 4. İlgi grubunun gücünün ve ilgi grupları arasındaki muhtemel koalisyonlarının gücünün tahmin edilmesi, 5. İlgi gruplarının mevcut ihtiyaçlarının ne düzeyde karşılandığının değerlendirilmesi, 6. İlgi grupları ile birebir iletişimlerin başlatılması ve ilgi gruplarının güveninin kazanılması, 7. Ortak menfaatler, sinerji ve başarı unsurlarının tanımlanması, 8. Paydaşların bir araya getirilmesi, 9. Ortak hedef ve amaçların ve onlara ulaşmak için gerekli olan stratejinin ortaya konması, 10. Organizasyon çerçevesinin oluşturulması, 11. Uygulama (zaman çizelgesinin ve hedeflerin ortaya konması, iletişim organizasyonunun oluşturulması, ilgi gruplarına somut sorumlulukların verilmesi.) 12. İzleme ve geri bildirimin yapılması 3.4 TOPLUM TEMELLİ YAKLAŞIM Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Planı’nın hazırlanmasında toplum temelli yaklaşım uygulanması neticesinde; - Yöre halkı için sürdürülebilir geçim kaynakları ortaya koymak, - Toplulukların kendi yapılarını korumalarını teşvik etmek ve - Doğal alanların koruma hedeflerinde yerel faydayı oluşturmak mümkündür, Toplum temelli turizmin en önemli özelliği, doğal kaynakların kalitesi ile alanın kültürel mirasının bozulmamış ve turizmle güçlendirilmiş olmasıdır. Doğal çevre üzerindeki olumsuz etkiler en aza indirilmeli ve yerel kültür korunmalıdır. Turizm, insanların kendi yerel kültürlerini yaşatma ve değerlendirmeye teşvik etmelidir. 3.5 YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI İlgi grubu analizine dayalı olarak, korunan alan ve çevresi için, Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Planını izlemek veya biçimlendirmek amacıyla, korunan alan yönetimi ve tüm ilgi gruplarının resmi işbirliğine dayalı bir organizasyon oluşturulmalıdır. Bu işbirliği imzalanmış resmi bir dökümana dönüşebilir, sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Planını uygulamak, desteklemek ve sorumluluklarını, karar verme gibi hususları düzenleyebilir. 4. KAYSERİ’NİN TARİHİ, TÜRKİYE VE BÖLGESİNDEKİ YERİ, COĞRAFİ VE İKLİM ÖZELLİKLERİ 4.1 İLİN TARİHİ: Dünyanın en eski şehirlerinden biri olan Kayseri (eski Mazaka, Kaisareia), klasik çağlarda Kapadokya adı verilen bölgededir. Kızılırmağın güneyinde bulunan bu bölge İpek yolu üzerindedir. Bu nedenle her çağda tüm ulusların ilgisini çekmiş ve pek çok uygarlıkların beşiği olmuştur. Kayseri, M.Ö. 4000 ile M.S. 2000 olmak üzere 6000 yıllık bir tarihe sahiptir. Tarihsel Gelişim: Anadolu’nun, doğu ve batı (Yunan-Roma) medeniyetleri arasında bir köprü vazifesi görmesi bu bölgede, Anadolu Medeniyetleri denilen muazzam bir medeniyetin doğmasına neden olmuş. Bu nedenle tarih boyunca Kayseri, bu medeniyetlerin bir bölümünün gözüktüğü ve Kızılırmak Havzası ile Tuzgölü arasında kalan Kapadokya’nın, önemli bir yerleşim yeri olma özelliğini korumuş. Bu bölgede bulunan yüzlerce “Höyük” ve “Tümülüs”ler , “Anadolu Medeniyetleri”nin önemli bulgularını, günümüze kadar taşımış.Hititler’den Osmanlılar’a kadar bu bölgede yerleşen bütün kavimler, kısa bir zaman içerisinde mutlaka bir siyâsi birlik kurmuş ve bir güç olarak, tarih sahnesine çıkmış. Kayseri çevresinde bilinen en eski yerleşim yeri, bugün ki şehre yaklaşık 20 kilometre mesafede bulunan “Kültepe Höyüğü”dür. Bu höyükte bulunan Kaniş, o günkü Kayseri’nin başşehri olup M.Ö 2800 senesinden Helenistik Devirlere kadar önemini korumuş. Kaniş’in önemini kaybetmesi üzerine o dönemlerin kutsal dağı olan Argaios’un (Erciyes) kuzey eteğinde bulunan Mazaka’nın ön plana çıktığını ve şehrin merkezi olduğunu görmekteyiz. İsminin nereden geldiği tartışılan ve M.Ö XII-IX. yüzyıllar arasında iskan görmeye başladığı tahmin edilen Mazaka, bir süre sonra Tabal Devleti’nin başşehri olmuş. Bu devletin yıkılması üzerine Frigler’in eline geçmiş ve daha sonra da Kimmerler’in sınırları içerisinde kalmış (M.Ö 676). Kimmerler, Asur ve Lidyalılar tarafından Anadolu’dan atılınca (M.Ö 650) Mazaka, Asur egemenliğine girmiş ve daha sonra Lidya ve Medler arasında sınır olmuş.Persler’in, Lidyalılar’ı yenmesi üzerine bütün Anadolu gibi Mazaka da bu devletin hakimiyetine girmiş. Pers hakimiyeti ile birlikte İran’dan bu bölgeye çok insan gelmiş, kendi ülkelerine benzettikleri bu bölgelerde, “Ateşgede Kültürü” nü yerleştirmiş. Ve bu “Kültür” yüzyıllarca bu bölgede egemen olmuş. Hatta bağımsız Kabadokya Kralları bile bu “kültürün” yani “dini çerçevenin” dışına çıkamamış. Kapadokya krallarından IV. Ariarathes Eusebias, babası III. Ariarathes tarafından kurulan “Ariarathia” şehrinde bir müddet kalmış ve sonra sarayını Mazaka’ya taşımıştır. Bunun oğlu V. Ariarathes ise babasının adına izafeten şehre, “Eusebia” adını vermiş (M.Ö.163-130). Mazaka’nın yanında yeni bir Helen şehri olarak doğan Eusebia, Kabadokya Kralı Archelaos (M.Ö. 36, M.S. 17) zamanında Roma İmparatoru “Caisar Avgustus” adına izafeten “Kaisaria” adı verilmiştir. M.Ö 12-8 tarihlerinde basılan bütün sikkelerde (paralarda) Kaisaria ismine rastlamaktayız. Bu medeniyetlerin yaşandığı dönemleri kısaca aşağıdaki gibi altbaşlıklarda toplamak mümkündür; Roma Kolonial Dönemi Kapadokya’yı, M.S. 17 tarihinden itibaren Roma İmparatorluğu’nun bir şehri olarak tarih sahnesinde görmekteyiz. Kaisaria, “Konion” denilen bir eyalet meclisi ve bir vali tarafından yönetilmekteydi. İmparator III. Gordianus zamanında şehir surları yaptırılmış (M.S. 238-244), surlara rağmen İmparator Valerian zamanında Kaisaria Pers Kralı “Şapor” tarafından işgal edilmiş. Bu sırada şehrin nüfusunun 400 bin civarında olduğu tarihi kaynaklarca belirtilmekte. İmparator Julianus Apostota’nın altı yıl sürgün kaldığı Kaisaria, bu dönem “Hristiyanlık Kültürü”nün, neşet ettiği önemli bir merkez konumundadır. Nitekim, Büyük Busilius, Aziz Gregorius, Nuziandoslu Gregorius ve Nysalı Gregorius burada yetişen Hıristiyan din büyükleridir. İlk İslam Akınları Doğu Roma (Bizans) toprakları içerisinde bulunan Anadolu, daha Hicret’in ilk asırlarından itibaren “İslam Orduları” için câzip bir bölge olmuş. İstanbul’un fethi için yapılan birçok sefer, Orta Anadolu ve özellikle Kayseri üzerinden yapılmıştır. Ve her seferinde de şehir, “İslam Orduları” tarafından işgal ve tahrip edilmiş. Kayseri, ayrıca İmparator Phokas (M.S. 602-610) zamanında İran Hükümdarı II.Hüsrev tarafından işgal edilmiştir (M.S. 605) Altı sene Pers işgalinde kalan şehir, İmparator Heraklios (M.S. 610-640) tarafından geri alınmış. Türk Hakimiyetine Girmesi Doğu tarihçilerine göre ; Orta Anadolu’ya yayılmaya başlayan Türkler Afşin Bey komutasında, 1067 tarihlerinde Kayseri’yi fethettiler. 1071 Malazgirt Savaşı ile bütün gücü kırılan Bizans bu bölgeyi koruyamaz hale geldi ve çekilmeye ve bu çekilmeyi tâkiben de Anadolu’ya büyük bir Türk göçü gelmeye başladı. 1071 den 15 sene sonra , 1085 yıllarında Kayseri’ yi artık bir Türk ve Müslüman şehri olarak görmekteyiz. Müslüman Türklerin hakimiyetinde Kayseri’ nin eski halkı olan Rum ve Ermeniler’ in birer mahallede toplandıkları, Çarşı, Pazar ve ticarette yavaş yavaş hakimiyetlerini kaybettikleri görülmüştür. Şehir, süratle yapılan Camii, Han, Medrese , Hamam ve Çeşmelerle kısa bir sürede tam bir İslam Şehri kimliği kazanmıştır. Bir müddet Danişmendliler’e merkez olan Kayseri özellikle Selçuklu Sultanı Uluğ Keykubad (1.Alaeddin Keykubad) zamanında Türkiye Selçuklu Devletinin Konya ve Sivasla beraber üç başşehrinden birisi olmuştur. Danişmendi ve Selçuklu yönetimleri zamanında yapılan görkemli yapıların en önemlileri olarak; Camii Kebir, Güllük Camii ve Hamamı, Hunat Külliyesi, Şifaiye–Gıyasiye Medresesi, Hacı Kılıç Külliyesi, Lala Muhlisiddin Camisi, Sahabiye Medresesi, Kale Surları ve Yoğunburç sayılabilir. Danişmendliler Dönemi Alpaslan’ın oğlu Melikşah’ın yeğeni Danişmendli Melik Ahmet (Taylu) Kızılırmak ve Yeşilırmak bölgelerinde “Danişmedli Beyliği”ni kurdu, Süleyman Şaha’a tâbi oldu. Danişmendliler döneminde bu bölgelerin Türkleştirilmesi için çok önemli adımlar atıldı. Anadolu bir Türk Yurdu haline geldi. Ebul Gazi Hasan Bey’i (Turasan) Orta Anadolu’ya vali tayin eden Danişmendoğlu Sabartia, Kayseri ve Pontus’ta hüküm sürüyordu. Kayseri’nin ilk valisi olan Hasan Bey, vazifeye başladığı 1082 tarihinden itibaren ölünceye kadar valilik yapmışve bir çok fetihte bulundu. Ahmet Gazi’den sonra Emir Melik Gazi (Pazarören/Pınarbaşı’nda türbesi ve mumyası var), saltanata geçti. Daha sonra Kayseri’yi bir çok eserle imar eden ve Ulu Cami’yi yaptıran Emir Mehmet ve Zünnun bu bölgeyi idare ettiler. Moğol Hakimiyeti Selçuklu ordusunun, Moğol ordusu ile 1243 tarihinde yapılan Kösedağ Meydan Savaşı ile Moğol ordusuna yenilmesi , Türk tarihinde bir dönüm noktası olmuş ve artık Anadolu’da Moğol hakimiyeti başlamıştır. Gönderdikleri Valilerle Anadolu‘yu denetleyen Moğollar, 150 sene müddetle Kayseri ve Anadolu’nun bütün maddi ve manevi kaynaklarını yağmalamışlardır. Moğol sömürüsü altında ezilen Selçuklu Devleti, bütün gücünü kaybetmiş ve II. Mesud ‘ dan sonra dağılarak, yerini yeni kurulan beyliklere bırakmıştır.(1308) Osmanlı Dönemi Fatih Sultan Mehmet zamanında , Gedik Ahmet Paşa tarafından Karamanoğulları Beyliği’ ne son verilerek, Karaman, Konya ve Kayseri Bölgeleri Osmanlı toprağına katıldı. (1474) Kayseri 1476‘dan itibaren Karaman eyaletine bağlı bir sancak merkezi oldu.1839 tarihinde Bozok Eyaletinde, 1867 tarihinde de bağımsız sancak merkezi olarak Osmanlı idari taksimatında yerini aldı. Mütareke’de Durum Kayseri, Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı yenilgisini belgeleyen Mondros Mütarekesi (30 Ekim 1918) günlerinde, bağımsız bir sancak olarak yönetiliyordu ve doğrudan İstanbul’a bağlıydı. Birinci Dünya Savaşı öncesinde birçok Orta Anadolu kentinden farklı olarak, canlı bir ekonomik yaşamı olan Kayseri, savaş içindeki Ermeni tehciri nedeniyle, bu özelliğini bir ölçüde yitirmişti.Çünkü, kentin ticari yaşamının gelişmesinde ve ileri düzeydeki zanaatçılıkta Ermenilerin büyük payı vardı. Hayvancılığa dayalı besin sanayinin doğması Kayseri’nin pastırmacılık ve sucukçulukta ün kazanması, büyük ölçüde Ermenilerin çabalarıyla olmuştu. Ermeniler ve kimi Rumlar, ayrıca sarraflıkla da uğraşıyorlardı. Kayseri’de yerel ekonomik yaşamı denetleyen ve 30.000’i aşkın olan bu Ermeni nüfus, 1915’te Suriye’ye tehcir edilmiş, ancak, Mondros Mütarekesi ile kısa süre içinde yeniden Kayseri’ye dönmüştü. Nitekim, Kayseri’nin en büyük kazalarından Develi’nin savaş sonrasındaki nüfusu yarı yarıya Ermenilerden oluşuyordu. Kayseri ve dolaylarının nüfus yapısını etkileyen bir başka gelişme de, daha savaş yıllarında başlayan göçlerdi. Rus işgalleri 1915-1916 ‘da Doğu Anadolu içlerine doğru uzandığında işgal altına giren kent ve köylerin halkı yollara dökülmüş ve bunlardan bir bölümü Kayseri’ye gelmişti. Bunu, 1917 Sovyet Devrimi sonrasında, Kafkasya’dan göçen kimi toplulukların, örneğin Çerkez’lerin gelişi izlemişti. Kayseri yöresi, Mondros Mütarekesi sonrasında başlayan Fransız işgalleri döneminde üçüncü bir göçe tanık oldu. 1918 sonrasından başlayarak gelişen Adana ve Maraş işgalleri nedeniyle, yörenin halkı uğradığı baskılara dayanamayarak yollara düşmüş ve göç kervanları Kayseri’ye uzanmıştı. Eylül 1919’da gelindiğinde Fransızlar, Çukurova’ya yerleşmiş. Urfa, Antep, ve Maraş’a girmiş, Kayseri’nin Develi Kazasının 20 km. yakınlarına dek ilerlemişlerdi. Zamantı suyunu sınır kabul ettiklerini duyuran Fransız işgal yetkilileri, bugün Develi’ye bağlı olan Bakırdağ Nahiyesini de denetimleri altına almışlardı. Adana’yı merkez edinen Fransız işgal komutanlığı, güçlerini fazla dağıtmamak için, direnişle karşılaşmadığı sürece, merkezden uzak bölgelere, asker göndermiyor; denetimi, işgal birlikleri içindeki Ermeni gönüllü taburlarıyla sağlamaya çalışıyordu. İşgal ettiği bu uzak kasabaların yönetimi de yörenin Ermeni ileri gelenlerine veriyordu. Bakırdağ (Rumlu) Nahiyesi’nde de bu tür bir uygulama yapan Fransızlar, Sarkis Efendi atlı bir Ermeniyi nahiye müdürlüğüne getirmişlerdi. Nahiye merkezi Bakırdağ’ın Kiske köyündeydi. Gerek nahiye merkezindeki, gerek çevre köylerdeki güvenliği de Ermeni Jandarmaları sağlıyordu. Kurtuluş Savaşı Dönemi Kayseri ili, Milli Mücadele Dönemi’nde Develi’ye bağlı Taşçı (Bakırdağ) Bucağı dışında işgal görmemiştir. Fransızlar’ın koruması altındaki ayrılıkçı Ermeni’lerce gerçekleştirilen Bakırdağ işgali de bölgeyi etkileme olanağı bulmadan, kısa süre içinde son bulmuştur. Cumhuriyet Dönemi Kayseri, Cumhuriyetle birlikte 1924 Anayasası gereği vilayet oldu. 1924 Anayasası ile il statüsüne kavuşan Kayseri’nin 1928’de Merkez, İncesu, Bünyan, Develi ve Aziziye(Pınarbaşı) olmak üzere, 5 kazası (İlçe), 21 nahiyesi (bucak) ve 314 köyü vardı. Bugün ise Kayseri’nin; 16 ilçesi (Akkışla, Bünyan, Develi, Felahiye, Hacılar, İncesu, Kocasinan, Melikgazi, Özvatan, Pınarbaşı, Sarıoğlan, Sarız, Talas, Tomarza, Yahyalı ve Yeşilhisar), 68 belediyesi ve 406 köyü bulunmaktadır. 13 Ekim 1924 te Mustafa Kemal ilk kez Kayseri’ye geldi. Ekim 1926 da Uçak Montaj Fabrikası, Mayıs 1927 de Ankara-Kayseri demiryolu hizmete girmiştir. Mart 1930 tarihinde müze açılmıştır. 1935‘te Kayseri Bez Fabrikası kurulmuştur. 1935 nüfus sayımında Ürgüp’ün Kayseri’ye bağlı olduğunu görmekteyiz. Ürgüp daha sonra, il olan Nevşehir’e bağlandı. Cumhuriyetle birlikte Kayseri de sanayi, ticari, eğitim, kültür v.s konularda önemli gelişmeler olmuş ve bu gelişmeler günümüzde de artarak devam etmektedir 4.2 İLİN COĞRAFİ KONUMU : Kayseri İçanadolu’nun güneydoğusunda orta Kızılırmak bölümünde yer alır.38 derece 18 dakika ile 37 derece 45 dakika kuzey enlemleri; 36 derece 58 dakika ile 34 derece 56 dakika doğu boylamları arasında bulunmaktadır. Kuzeyden Yozgat, kuzeydoğudan Sivas, güneyden Adana, güneydoğudan Kahramanmaraş, batıdan Nevşehir ve güneybatıdan Niğde illeri ile çevrilidir. Kayseri İli Haritası İlin Topoğrafyası ve Jeomorfolojik Durumu: Kayseri, güneyden ve kuzeyden yüksek dağların ve tepelerin sınırladığı topoğrafik bir çanak içerisinde yer alır. Şehir; ana eksen Ankara- Sivas karayolu boyunca doğu-batı istikametinde, daha az yerleşmiş olan ikinci eksen Erkilet-Talas olmak üzere kuzey-güney yönünde büyümüştür. Kentin biçimlenmesinde doğal sınırlayıcıların rolü olmuştur. İlk yerleşim bölgesi güneyindeki dağların yamaçlarına doğru olmuş yakın geçmişte kuzeye düzlüklere doğru kaymıştır. Şehrin gelişmesi ile sanayi şehir içinde kalmıştır. Doğal Coğrafya I. Dağlar : İl alanını engebelendiren dağlar üç sıra halindedir. Bunlardan ikisi yer kabuğu hareketleriyle kırılma ve kıvrılmalara uğrayarak yükselmiş dağlardır. Diğer grup ise orta Torosların ve orta Anadolu’ya kıvrılan bölümün uzantılarıdır. Bu dağlar birbirinden çöküntü havzalarıyla ve yüksek platolarla ayrılmıştır. Türkiye’nin önemli volkanlarından olan Erciyes Dağı da il sınırları içindedir. a. Erciyes Dağı : Kayseri il merkezinin güneyindedir. 3916 m. yükseklikte devamlı kar ile kaplı iç Anadolu bölgesinin en yüksek dağı olan Erciyesin tarihini jeologlar 20 milyon yıl öncesine kadar götürürler. Eskiden bir yanardağ iken şimdi tamamen sönmüştür. Dağcılık ve kış sporları için ideal bir yer olan Erciyes kayak pisti dünyanın en iyi kayak pistlerinden birisidir. Tekir kayak pisti uluslararası kış sporları merkezidir. Erciyes yayla turizmi açısından her geçen gün değer kazanmakta, yurt içi ve yurtdışından gelen konuklar ve il halkı için önemli bir dinlenme yeri oluşturmaktadır. b. Korumaz ve Hınzır Dağları : Bu sıra il alanını engebelendiren birbirine paralel üç dağ grubundan en kuzeyde olanıdır. Erciyes ile başlayıp Korumaz Dağı ile süren bu dağ sırası son kabartısını il sınırının kuzeyinde Hınzır Dağı’nda gösterir. Korumaz-Hınzır dağı sırası üzerinde il ulaşımı açısından önem taşıyan iki geçit vardır. Bunlar Beştepeler ve Laleli beli geçitleridir. c. Süvegen- Aygörmez-Köşkerli ve Kepekli Dağları : Bu dağ grubu ilin güneyinde Süvegen dağı ile başlar. Aygörmez ve Köşkerli dağları ile süren sıra, Kepekli dağı ile Uzun yayla’ya doğru uzanır. d. Tahtalı Dağları: İl sınırları içindeki kuzeydoğu-güneybatı uzantılı üç dağ sırasının en güneyindeki son grubunu oluşturan Tahtalı Dağları, Bakır Dağı, Soğanlı Dağı ve Gövdeli Dağı gibi kabartılardan oluşmaktadır. Orta Torosların uzantıları olan bu sıra dağın birçok noktası 2.500 m üzerindedir. II. Platolar, Yaylalar ve Ovalar: Kayseri il alanının % 49,1 gibi önemli bir bölümü plato biçimindeki yüksek düzlüklerle kaplıdır. Bunlar kimi yerde akarsularla yarılmış yüksek plato düzlükleri kimi yerde de dağlar arasında uzanan ve yine derin vadilerle parçalanmış havzalar durumundadır. Bu tür düzlüklerin bir bölümü Kayseri ve Develi ovalarının çevresinde yer almıştır. İlde bunların dışında Kızılırmak’ın kuzeyinde ve güneyinde yer alan 16 km uzunluğunda ve 1.550 m yüksekliğindeki Sultansekisi ve Amarat düzlükleri bulunmaktadır. a.Uzun Yayla: Pınarbaşı ilçesi hudutlarında dağlarla çevrili ve yüksekliği 1.500-1.600 m. arasında değişen çok geniş bir havzadır. Üç ırmağın başlangıç yeri Uzun Yayla sularını Zamantı ırmağı yoluyla Seyhan’a, Tohma çayı ile Fırat’a kuzeydeki küçük derelerde Kızılırmak’a gönderir. b.Kayseri Ovası: İl topraklarının kuzeybatısında Erciyes Dağı’nın kuzeyini kaplayan Kayseri Ovası yaklaşık 890 km2’lik yüzölçümü ile ilin ve yukarı Kızılırmak bölgesinin en geniş ovalarından birini oluşturmaktadır. Kayseri Ovası üzerinden demiryolu ve karayolları da geçmektedir. Ovada yerleşim merkezleri ve sanayi kuruluşlarının yayıldığı alanlar dışında kalan kesimler kuru tarım ve sebzeciliğe ayrılmıştır. c. Develi Ovası: İlin ve Erciyes Dağı’nın güneybatısında yer alan Develi Ovası yaklaşık 1.000 km2’lik yüzölçümü ile ilin en geniş ovalarından biridir. Develi-Yeşilhisar ilçeleri arasında uzanan ovada çevredeki dağlardan inen akarsular ve kar sularının oluşturduğu taşkınlar sonucu ortaya çıkan Sultansazlığı, Kurbağa, Deve ve Yay gölleri gibi bataklık ve gölcüklerde vardır. Develi ovası Erciyes Dağı’nın güney Torosların ise kuzey yamaçlarının sularıyla beslenmektedir. Kayseri ilinde bu sayılan ovalardan başka ilin kuzeyinde yer alan Gölova (Palas) ve Sarıoğlan adları ile anılan iki ova birbirinden 1.300- 1.350 m. olan tepeler ve dalgalı bir alanla ayrılmıştır. 100 km2 yüzölçümlü Gölova kapalı bir çanak durumunda olup üzerinde Tuzla adlı bir göl yer almaktadır. 50 km2’lik bir alana yayılan Sarıoğlan Ovası’nın suları bir boğazdan geçerek Kızılırmak’a dökülür. Bunların dışında Akdölen Ovası, Zamantı Ovası, Mandal Ovası, Kayseri’nin diğer önemli ovalarıdır. III. Akarsular: İlin önemli gölleri Camız Gölü, Çöl Gölü, Sarıgöl, Yay Gölü ve Tuzla Gölüdür. Bunların yanısıra çeşitli büyüklüklerde barajlar ve göletler vardır. Bunlar Ağcaşar Barajı, Akköy, Kovalı, Sarımsaklı ve Selkapanı Barajları ile Efkere, Karakuyu, Şıhlı, Tekir ve Zincidere göletleridir. İlin önemli akarsularının başında Kızılırmak gelmektedir. Kızılırmak Nehrinin 128 kilometrelik bölümü Kayseri il sınırları içerisinde yer almaktadır. Kızılırmağın kolları olarak Sarımsaklı Suyu (55 km), Kestuvan Suyu (48 km) ve Değirmendere Suyu (32 km) bulunmaktadır. Diğer önemli akarsuları Zamantı (250 km) ve Sarız Çayı (60 km) Seyhan Nehrinin kolu durumundadır. Jeolojik Yapı : Kayseri ili sınırları içinde Paleozoik, Mesozoyik ve Senozoyik zamanlarına ait birimler görülmektedir. Kayseri şehir merkezi ve ilçelerini kapsayan alanlarda; Proterozoyik (Prekambiriyen), Paleozoyik, Mesozoyik ve Senozoyik (Tersiyer-Kuvaterner) yaşta, karasal ve denizel ortamlarda oluşmuş, sedimenter (çökel), volkanik (yüzey), plutonik (derinlik), metamorfik ve ofiyolitik kayaçlar yer alır. Kayseri ve yakın çevresinde Erciyes volkanizmasının ürünlerini görmek mümkündür. Kayseri ve Develi arasında takriben 30 km kaide çapında 3916 m. yüksekliğinde bulunan Erciyes Dağı merkezi bir koni ile birçok tali parazit koniden oluşan sönmüş bir volkandır. Andezit, bazalt, lav ve cüruflardan meydana gelmiştir. Etrafında daha geniş sahalara yayılmış tüfler mevcuttur. Bunlar takriben 100 km mesafelere kadar sürüklenerek Neogen gölleri içinde teressüp etmiştir. Alt pliyosen volkaniklerinden bazalt ve aglomera kalın-orta-ince tabakalaşmalı ve eklemlidir. Bloğumsu ayrışma gösterir. Tüfler ise ince tabakalıdır ve toprağımsı ayrışma gösterir. Develi ve Yahyalı arasında engebeli bir topografyaya sahip olan volkanitlerin üzerini uyumsuz olarak üst pliyosen yaşlı volkanitler örter. Gölsel kırıntılılar içerisinde yer alan tüf ve tüfütler üst pliyosen volkanizmasına aittir. Üst Miyosen’de başlayan volkanit faaliyetler Kuvaterner’de de devam etmiş ve Erciyesin son volkanizmasına ait tüf, ignimbirit, bazalt, bimis, aglomera, volkan külü, volkan çakılları ve volkan bombalarını oluşturmuştur. Bu volkanik birimlere Erciyes, Ali Dağı, Gesi, İncesu, Develi ve Tomarza yörelerinde rastlanmaktadır. İklim: Kayseri’de step iklimi görülür, yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. Ancak il iklimi yükseltiye göre farklılık gösterir. Buna bağlı olarak ilde iklim, çukurda kalan bölgelerde daha yumuşakken yaylarlardan dağlık kesimlere doğru gidildikçe sertleşir. Kayseri’nin ortalama hava sıcaklığı, 10,40C’dir. 2000 yılında ise 10.30C olarak gerçekleşmiştir. En düşük sıcaklık Ocak ayı içerisinde -8,50C, en yüksek sıcaklık Temmuz ve Ağustos ayında 32,40C olarak tespit edilmiştir. Nisbi nem genel olarak %65 iken 2000 yılında %49 olmuştur. Kayseri’nin yıllık ortalama yağışı 375,0 mm iken 2000 yılında 356,5 mm olarak gerçekleşmiştir. Merkezin denizden yüksekliği 1093 m.dir.Hakim rüzgar kuzey batı, en şiddetli rüzgarlar ve fırtınalar Güney ve Güneydoğu rüzgarlarıdır. Bitki Örtüsü:Kayseri’de ovalar da olduğu gibi dağ ve tepelik alanlarda da bozkır bitki örtüsü hakimdir. İlin yüksek kesimlerinde yer yer iyi orman örtüsüne rastlanırsa da ormanlık alanlar genellikle bozkır bitki örtüsü ve çamlıklar ile kaplıdır. İlin güney kesiminde Toros Dağlarının yer aldığı bölümünde karaçam, kızılçam, köknar, ladin, meşe türleri bulunmaktadır. İyi sayılabilecek nitelikteki ormanlar daha ziyade Yahyalı, Develi ve Sarız ilçelerinde yer alır. Dağlar arasındaki çöküntülü havzalar ve ovalarda önceleri bozkır bitki örtüsünün egemen olmasına karşılık bu kesimler daha sonraki geniş ölçüde tarım alanı durumuna getirilmiştir. Nüfus:Nüfusun ilçelere göre dağılımında, toplam nüfus açısından Merkez, Kocasinan ve Melikgazi ilçeleri diğer ilçelerden belirgin olarak ayrılmaktadır. 2000 yılı genel nüfus sayımı sonuçlarına göre ise; nüfus yoğunluğu dağılımında Kocasinan ilçesi 221 kişi/km 2 ve Melikgazi ilçesi 686 kişi/km2 ile en yoğun ilçeler olurken, Talas ilçesi de 169 kişi/km2 ile, 88 kişi/km2 olan Türkiye ortalamasına en yakın ilçe olarak tespit edilmiştir. İl merkez nüfus büyüklüğü esas alındığında; 1990 ve 2000 yılları sayım sonuçlarına göre 17. sırada olan Kayseri ili, nüfusu artan illerimiz arasında yer almaktadır. 1990 yılı nüfus sayımı kesin sonuçlarına göre; 943.484 kişi olan Kayseri ili toplam nüfusu, 2000 nüfus sayımı kesin sonuçlarına göre 116948 kişi artarak 1.060.432 kişi olmuş ve 2008 nüfus sayımı kesin sonuçlarına göre 123954 kişi artarak 1.184.386 kişi olmuştur. 2011 ADNKS sonuçlarına göre Kayseri il nüfusu 1.255.349’dur. Toplam nüfusun % 87’si il ve ilçe merkezlerinde, % 13’ü de belde ve köylerde yaşamaktadır. Kentleşme süreci özellikle il merkezinde büyük oranda gerçekleşmiş denebilir. 1980 nüfus sayımı dışında kalan tüm sayımlarda Kayseri ilinin kentleşme oranı Türkiye ortalamasının üzerinde seyretmiştir ve 2000 yılı sayım sonucu da bu sürecin devam ettiği görülmektedir. Kayseri İl ve İlçelerindeki Nüfusun Yıllara Göre Gelişimi Kayseri Bünyan İlçelere göre il/ilçe merkezi ve belde/köy nüfusu – 2011 İl/ilçe merkezleri Belde/köyler Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam 11.974 5.901 6.073 18.997 9.507 9.490 30.971 Toplam Erkek 15.408 Kadın 15.563 Develi 37.348 18.796 18.552 27.560 13.887 13.673 64.908 32.683 32.225 Felahiye 1.840 953 887 5.284 2.594 2.690 7.124 3.547 3.577 İncesu 19.336 9.795 9.541 4.435 2.240 2.195 23.771 12.035 11.736 Pınarba şı Sarıoğla n Sarız 11.160 5.613 5.547 16.583 8.424 8.159 27.743 14.037 13.706 3.202 1.596 1.606 12.690 6.347 6.343 15.892 7.943 7.949 3.784 1.922 1.862 7.447 3.686 3.761 11.231 5.608 5.623 9.952 5.077 4.875 16.587 8.427 8.160 26.539 13.504 13.035 20.114 8.956 10.116 4.396 9.998 4.560 17.768 7.800 8.985 3.919 8.783 3.881 37.882 16.756 19.101 8.315 18.781 8.441 1.998 999 999 4.954 2.463 2.491 6.952 3.462 3.490 Talas Kocasin an Melikga zi Hacılar 101.664 356.159 52.795 177.798 48.869 178.361 5.897 13.113 3.020 6.591 2.877 6.522 107.561 369.272 55.815 184.389 51.746 184.883 488.497 245.278 243.219 3.516 1.791 1.725 492.013 247.069 244.944 11.584 5.746 5.838 896 465 431 12.480 6.211 6.269 Özvatan 2.962 1.409 1.553 1.292 629 663 4.254 2.038 2.216 Toplam 1.090.530 548.190 542.340 164.819 82.975 81.844 1.255.349 631.165 624.184 Tomarz a Yahyalı Yeşilhis ar Akkışla Ulaşım: Kayseri İli sınırlarında 685 km’si il yolu, 466km’si devlet yolu olmak üzere toplam 1151km yol ağımız bulunmakla birlikte bunun 437km’si bölünmüş yol olarak yapımı tamamlanmış durumdadır. Araçların kullanıldığı trafik yolları ve yaya yollarının toplam planlanan alan içindeki oranı %40’dır. En küçük yol genişliği 12-15 metre olup %25’dir. En geniş yol genişliği 50-70 metre olup toplam yolun %5’dir. 20-50 metre arası yolların toplamı %10’dur. Büyükşehir’e ait kent içi yol 100 km.dir. Kayseri, karayolunda olduğu gibi, demiryolu ulaşımında da önemli kavşak noktalarından birindedir. İstanbul ile Ankara' nın Doğu ve Güney Doğu Anadolu Bölgesindeki illerle bağlantısı Kayseri üzerinden gerçekleşmektedir.Afyonkarahisar - Konya Karaman ile Güneyde Mersin - Adana' dan gelen demiryolu hatları, İl merkezinin Kuzey batısındaki Boğazköprü istasyonunda Ankara hattına bağlanmaktadır. Havaalanının şehire olan uzaklığı 5 km. civarındadır. Toprak Yapısı: İl toprakları bünye olarak %72 ince %28 kaba malzemeden oluşmaktadır. Toprak reaksiyonu olarak %37 kalevi, %62 nötr ve %1 ise asit özelliklidir. Kireç yönünden %63 oranında orta ve yüksek durumdadır. Yine ilimiz toprakları organik maddece %44 orta, %56 ise fakir durumdadır. Yaklaşık 80.932 Ha.lık alanımız ise çorak toprak olup, ilimiz arazi varlığı toplamının %5,33 dür. Yörenin Turistik Değerleri: Kayseri, insanlığın varoluşundan itibaren çeşitli uygarlıkların yaşadığı yer olması, olağanüstü doğal güzellikleri ve coğrafi konumu itibariyle, ülkemiz turizmi açısından ayrıcalıklı bir konumda bulunmaktadır. Bu özelliği nedeniyle de turizm alanında ortaya çıkan tüm yeni beklentilere cevap verebilecek bir potansiyele sahiptir. Bu potansiyelin iyi değerlendirilmesi, dünya pazarından ülkemize ve ilimize yönelik turizm talebinin artırılması, ülkemiz ve ilimiz her zaman aranan bir turizm cenneti haline getirilmesi ve olumlu imajının sürekli gündemde tutulması önem taşımaktadır. İlimiz, Orta Anadolu’da 3916 metre yüksekliğindeki Erciyes Dağı eteklerinde kurulmuş, Anadolu’nun eski tarihini yazılı belgelerle kanıtlayan Kültepe-Kaniş-Karun’uyla, en eski yerleşme yerlerinden biridir. İslami devirde Selçuklulara. başkentlik yapmış, Osmanlılardan sonra Cumhuriyet döneminde büyük bir atağa kalkarak imar çalışmalarına girişmiş, sanayi ve ticaretiyle kendisini ispatlamıştır Kayseri merkezinde bulunan özellikle Selçuklu eserleri, medreseler, camiler, çeşmeler, kümbetler, hanlar ve çevresinde bulunan , üzerinde dört mevsim karı eksik olmayan, yazın dağ ve doğa yürüyüşü, kışın ise Tekir Yaylası’ndaki kayak merkezi, 10.000 hektarlık alanı kaplayan yüzlerce kuş türünün barındığı Sultan Sazlığı, bir doğa harikası olan Kapuzbaşı Şelaleleri, Soğanlı Vadisi ve Kervansaraylar ilimizin başlıca turizm potansiyelleridir. Geniş caddeleri, adım başı tarihi eserleri, pastırması, sanayi ve ticareti ile kendini dünya çapında kabul ettirmiş, muhteşem Erciyes’e sahip Kayseri yeni yapılan uluslar arası sivil hava alanı ile İlimize ve Kapadokya’ya gelen yerli ve yabancı ziyaretçilere hizmet vermektedir. İlin Önemli Turizm yerleri Genel Tarımsal Yapı:Orta Anadolu’nun Yukarı Kızılırmak bölümünde yer alan Kayseri 1.691.750 hektarlık yüzölçümü ile Ülke topraklarının %2.2 sini kaplamaktadır. Mevcut nüfusun %47 ‘i geçimini tarımdan sağlamaktadır. Tarım genellikle kurak alanda yapılmakta olup, bitkisel sahada hububat, (buğday ağırlıklı) hayvancılıkta koyunculuk üretimi ilk sırayı alan tarımsal faaliyetlerdir. İlde tarım işletmeleri genellikle bitkisel ve hayvansal üretimi birlikte yapmakta ve bu işletmelerin oranı da %78’i bulmaktadır. Bu işletmeleri sırasıyla %15’le yalnızca bitkisel üretim yapan işletmeler ve %7’yle yalnızca hayvansal üretim yapan işletmeler izlemektedir.Tarım arazisinin %97’si (652.673 hektar) tarla alanı olarak kullanılmakta tarla alanının ise yaklaşık %58’i ekilmekte %42’si ise nadasa bırakılmakta %3 gibi oldukça düşük bir kısmı sebzelikler meyvelikler ve bağlık alanlardan oluşmaktadır. Tarla alanı olarak kullanılan arazinin 320.921 hektarlık bölümünde tahıllar 6.698 hektarlık bölümünde yemeklik baklagiller, 19.301 ha’lık bölümünde endüstriyel bitkiler(Şeker Pancarı), 18.914 hektarlık bölümünde yem bitkileri, 4.170 hektarlık bölümünde çerezlik ayçiçeği ve 4.769 hektarlık alanda yumru bitkiler (patates) üretimi yapılmaktadır. İlde toplam sulanan tarım alanı 87.941 hektar olup, toplam tarım alanının %14 ini oluşturmaktadır. Sulanan tarım alanının 83.891 hektarı devlet sulamaları, 4.050 hektarı da halk sulamaları yöntemi ile sulanmaktadır. Hayvansal Üretim:Kayseri ekonomisinde hayvancılık önde gelen faaliyetlerden biridir. Tarımsal üretimden elde edilen gelirin yetersizliği yöre çiftçisini tarımın yanı sıra diğer ekonomik uğraşlardan hayvancılığa itmiştir. Ayrıca İlimizde faaliyet gösteren et kombinaları süt işleyen fabrikalar ile pastırma ve sucuk imalathanelerinin çokluğu hayvancılığınbesiciliğin önemini artırmaktadır. Gelişen teknolojiden ve kredi imkanlarından yararlanılması neticesinde büyük ve modern tavuk çiftliklerinin sayısı devamlı artış göstermektedir. Hayvancılıkta daha çok küçükbaş hayvan ( koyun) yetiştirilmekte ve beslenmektedir. İlin koyun varlığı 405.066 dır. Kayseri İli sığır varlığının ancak %30’si saf kültür, %52’i kültür melezi ve %18 de yerli ırktan oluşmaktadır. Madencilik:Kayseri ilinde çok sayıda endüstriyel hammadde ve metalik maden yatağı ve zuhuru ortaya çıkarılmıştır. Bunların en önemlileri pomza, demir ve kurşun-çinko yataklarıdır. Bunların dışında krom zuhur yatakları, tuğla-kiremit hammaddeleri, kum-çakıl ve diyatomit oluşumları da bulunmaktadır.Türkiye'de Divriği'den sonra en önemli demir yatakları Kayseri'de bulunmaktadır. Bölge daha ziyade yüksek tenörlü direkt şarja uygun cevherler içermekte ve yıllardan beri var olan demir-çelik fabrikalarına önemli miktarlarda cevher vermektedir. Türkiyenin yaklaşık % 7 demir cevheri bu bölgededir. Sanayi:İç Anadolu Platosunun güney doğu kesiminde bulunan Kayseri, ülkemiz karayolu demiryolu ve havayolu ulaşım ağının önemli bir kavşak noktasıdır. Ulaşım sektörü ise ticaret ve sanayi faaliyetlerini geliştiren ve sürekliliğini sağlayan faktörlerin başında gelir. Tarihi boyunca büyük bir kültür ve sanat ve ticaret merkezi olan Kayseri, bugün güçlü bir sanayi merkezidir. 7.3 milyon m² alan üzerine kurulmuş olan 1. Organize Sanayi Bölgesinin ihtiyaca cevap verememesi ve yoğun talep üzerine 1inci , 2inci , 3üncü genişleme alanlarıyla yeni sanayi parselleri oluşturulmuş , ancak bunun da ihtiyacı karşılamaması üzerine 4. genişleme alanı ve Hacılar Organize Sanayi Bölgesi ile birleşmesi sonucunda Organize Sanayi Bölgesinin alanı 21.995.000. m² olmuştur. olmuştur. Mimarsinan ve İncesu Organize Sanayi Bölgeleri ile birlikte İlimizde Organize Sanayi Bölgelerinin toplam alanı 34.135.000. m² ‘ye ulaşmıştır.1995 yılında kuruluşu gerçekleştirilen Kayseri Serbest Bölgesinde de firmalar fiilen ticari faaliyet yapmaktadır. Daha ziyade muhtelif tekstil ürünleri, halı, dayanıklı, tüketim malları makine sanayi, marangozluk,mobilya sanayi, gıda sanayi madencilik sektörlerinde yoğunlaşan sanayi grupları her geçen gün güçlenerek ihtiyaca yönelmektedirler. 4.3 KAYSERİ nin DOĞA TURİZMİ DEĞERLERİ (DOĞA TURİZMİ ARZI) Kayseri, eski yerleşim ve medeniyet merkezlerinden birisi olması, doğal güzellikleri ve coğrafi konumu itibariyle, ülkemiz turizmi açısından ayrıcalıklı bir konumda bulunmaktadır. Bu özelliği nedeniyle de turizm alanında ortaya çıkan tüm yeni beklentilere cevap verebilecek bir potansiyele sahiptir. Kayseri’de yazın dağ ve doğa yürüyüşü, kışın ise Erciyes Dağındaki kayak merkezi, yüzlerce kuş türünün barındığı Sultan Sazlığı, Alternatif Turizm ve Doğa Cenneti; Aladağlar Milli Parkı, bir doğa harikası olan Kapuzbaşı Şelaleleri ve Soğanlı Vadisi ilimizin başlıca doğa turizmi potansiyelleridir. Bu çalışma, kapsam itibariyle doğaya yönelik aktiviteleri detaylı incelemek ve geliştirme stratejisini oluşturmak için yapıldığından özellikle sürdürülebilir doğa turizmi gelişimi için uygun yerler ve faaliyetler ele alınacaktır. Kayseri Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Turizm Stratejisi’nde (2023) “Kapadokya Kültür Turizmi Gelişim Bölgesi” içerisinde yer almıştır. Dolayısıyla bu doğa turizminin desteklenebileceği düşünülerek bir avantaj olarak değerlendirilmektedir. Kayseri Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Turizm Stratejisi’nde (2023) “Kapadokya Kültür Turizmi Gelişim Bölgesi içerisinde yer almıştır Kayseri İlinin Doğa Turizmi (Arzı) Değerleri ve Bilinirlik Değerlendirmesi Değerin bilinirliği; Bölgesel seviyede B, Ülke seviyesinde T, Milletlerarası seviyede: M 1-Milli Park ve benzeri sahalar Adı İlçesi Bilinirlik Sultan Sazlığı Milli Parkı (MP) ve Ramsar Alanı Develi,Yahyalı,Yeşilhisar M Aladağlar Milli Parkı ( MP) Yahyalı M Derebağ Şelalesi Tabiat Parkı (TP) Yahyalı B Kayseri Milli Park ve benzeri sahalara ait SWOT Analizi Güçlü Yönler Zayıf Yönler - A kategorisinde bir doğal yaşam alanı olan Sultan Sazlığının MP bu niteliğinden dolayı uluslararası “RAMSAR Sözleşmesi” kapsamına alınan önemli sulak alanlar arasında yer alması, - Sultan Sazlığı MP’nın Afrika, Asya ve Avrupa kıtaları arasında süregelen iki kuş göç yolu üzerinde bulunması, -Sultan Sazlığı MP’nın Step ekosisteminde eşine az rastlanan tatlı ve tuzlu su ekosistemlerini bir arada bulundurması, - Sultan Sazlığı MP’nın kayda değer miktarda nadir, nesli tehlikeye düşebilir veya tehlike altındaki bitki ve hayvan türlerini barındırması; - Sultan Sazlığı MP’nın flora ve fauna özellikleri ile step ekosistemi içerisindeki bu sulak alanın ekolojik ve genetik çeşitliliğini sürdürebilecek değere sahip olması; - Sultan Sazlığı MP’nın 20.000 ‘nin üzerinde su kuşunu düzenli olarak barındırması, -Sultan Sazlığı MP’nın sahip olduğu ekosistem çeşitliliği ile kuşlar için farklı kuluçka, beslenme, üreme, konaklama ve sığınma yerini sağladığından, Avrupa’da turna, flamingo, akbalıkçıl, kaşıkçı kuşlarının bir arada kuluçkaya yattığı tek alan olması, - Sultan Sazlığı MP’ında tespit edilen 48 endemik bitki türü içerisinde yer alan Puccinellia bulbosa (Grossh.) subsp. Caesaria Kit Tan türünün ise dünyadaki tek yayılış alanının olması, -Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Ramsar Alanı Uzun Devreli Gelişme Planı ve Yönetim Planının olması - Sultan Sazlığı MP’nın yöresel mimari ile uyumlu, Kayseri taşı ve çatıda saz bitkisi uygulaması ile yapılmış olan Ziyaretçi Tanıtım Binası, Kuş Rehabilitasyon Merkezi, ahşap yürüyüş patikası ve kuş gözlem kulübelerinden oluşan İdare ve Ziyaretçi Tanıtım Merkezi Kompleksinin faaliyete geçmiş olması - Sultan Sazlığı MP’nda su kuşlarının yoğun bulunduğu üç noktada yerleştirilen CCTV kamera sistemi ile alınan alan içinin canlı görüntüleri yansıtılarak , interaktif projeksiyon ile de zeminde sulak alan sanal olarak ziyaretçilere yaşatılması, - Sultan Sazlığı MP’nda 1056 metrelik ahşap - İşbirliğine dayalı ekoturizm geliştirme olmayışı - Ekoturizm konusunda deneyimin yetersiz olması -Yöre halkı ekoturizmin getirilerinin farkında olmaması -Ekoturizm için gerekli olanakların yetersizliği - Bölgenin kaynak değerlerinin yeterli kadar tanınmaması -Gelen Ziyaretçilerin alanın biyolojik çeşitliliğinin farkında olmaması -Seyahat acentalarının özel ilgi turları organizasyonları eksikliği -Ekoturizmle ilgili bilinç yetersizliği -Özellikle yabancı turistlerle ilgili yöre halkının yabancı dil bilgisinin yetersizliği -Turistik faaliyetlerin çok kısa süre olması -Profesyonel olarak ekoturizm faaliyeti yapan kurum, kuruluş ve şirketin çok az olması -Doğa turizmi bölgelerindeki köylü profilinin bilgi eksikliği yürüyüş patikası ile gelen ziyaretçilerin su kuşlarının yoğun bulunduğu Eğrigöl ve Bağınaltı göllerinin kenarında iki adet kuş gözlem kulübesine sazlık ve bataklık alan içerisinde ulaşımının sağlanması, - Sultan Sazlığı MP’nda Alandaki ziyaretçi yönetimine yönelik 11 kişiye alan kılavuzluğu eğitiminin verilmiş olması - Sultan Sazlığı MP’nda Yerel pansiyonların konaklama imkânı sunması - Sultan Sazlığı MP’nın Ülkemizin en önemli turizm merkezlerinden birisini oluşturan tarih ve doğanın kucaklaştığı Kapadokya Bölgesinin içerisinde yer alması ve sahip olduğu doğal kaynak değerleri ile bölgeye gelen ziyaretçilere alternatif turizm fırsatı sunması. - Zengin tarihi ve kültürel miras değerleri - Dört mevsim ekoturizm imkanı -Sultan Sazlığı MP’nda birçok bilimsel çalışmanın yapılmış olması ve halen bilimsel çalışmaya yönelik potansiyel bulunması. -Sultan Sazlığı MP’nın sahip olduğu olağanüstü doğal yaşam değerinin yanı sıra bitki örtüsü, iklimi ve jeopolitik ortamı sayesinde ekoturizm, doğa fotoğrafçılığı ve doğa araştırmacıları içinde önemli bir yere sahip olması - Kireç, toprak ve sazdan yapılan yöredeki evlerin büyük çoğunluğunun ve kültürel değerini muhafaza etmesi, -Sultan Sazlığı MP’ında yöre halkı tarafından kontrollü bir şekilde otantik yöntem ile yapılmakta olan saz kesimi -Aladağlar MP’nın, derin vadileri, eşsiz zirveleri, dik ve sarp buzul kayalıkları, görkemli kanyonları, yaban hayatı, ormanları, yüksek platoları, yaylaları, akarsuları, pınarları, doğal manzarası debisi ve düşüş yüksekliği ile Türkiye’nin en büyük ve ilgi çekici pınar takım şelalelerini, şifalı bitki ve suları ile, dağcıların, tur kayıkçılarının, rafting, kano, dağ bisikleti, yamaç paraşütü ve jeep safari yapanların, doğa yürüyüşü meraklılarının, fotoğraf sevdalılarının, manzara aşıklarının doğa ile ilgili her aradıklarını en kolay şekilde bulabilecekleri tek “Alternatif Turizm ve Doğa Cenneti; olması, -Aladağlar MP’nın Uzun Devreli Gelişme Planının olması -Derebağ Şelalesi TP’nın sarp kayalıklardaki iki mağara içinden çıkan ve 30 m yükseklikten şelale şeklinde dökülen temiz ve berrak kaynak sularına sahip olması, bazı mevcut tesisler ile saha işletmecilik anlamında ziyaretçilere açık olması, derenin her iki yanı yürüyüş yolları ve seyir teraslarıyla donatılmış olması, Fırsatlar Tehditler -Türkiye Turizm Stratejisinde (2023) Kayseri’nin “Kapadokya Kültür Turizmi Gelişim Bölgesi içerisinde yer alması -Türkiye Turizm Stratejisi Eylem planında hızlı tren hatları projesinde Ankara-Kayseri hattının bulunması -Ulus ve Uluslararası havaalanının bulunması -Ekoturizmle, bölgesel acente ve birliklerin geliştirilmesi -Ekoturizm ile yaşanacak kırsal kalkınma -Popülerliği sonucu ekoturizme yönelik artan ilgi -Bölgedeki bir çok ekoturizm değeri -Bölgeye ulaşım kolaylığının olması. -Yöre halkının alan çevresinde yaşamaya devam ediyor olması -Sultan Sazlığı MP’nda Alandaki ziyaretçi yönetimine yönelik 11 kişiye alan kılavuzluğu eğitiminin verilmiş olması -Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Ramsar Alanı Uzun Devreli Gelişme Planı ve Yönetim Planının olması -Aladağlar MP’nın Uzun Devreli Gelişme Planının olması - Yoğun turizm ile ekolojik ve çevresel zararlar -Ekoturizm planlamasında olası başarısızlıklar -Firmaların ortak bir stratejiye sahip olmamaları -Ekoturizimden beklentinin yüksek olması -Alana Yönelik Turizm Yatırım Faaliyetlerinin Artış Göstermesi -Korunan Alan yönetiminde karşılaşılacak güçlükler -Biyolojik Çeşitliliğin Zarar Görmesi -Su kaynaklarının bilinçsiz kullanılması -Ekoturizm konusunda bilinçsiz ziyaretçi potansiyeli - Bölgenin taşıma kapasitesinin aşılması sonucu, yaban hayatında davranış bozukluğu, stres, yer değiştirme. -Doğallığın bozulması, estetik değerlerin azalması ve görsel kirlilik -Doğal hayatın zarar görmesi, bitki örtüsünün bozulması -Doğal ve kültürel değerlerin tahribi ve bozulması Milli Park ve benzeri sahalara dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin önlenmesine ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar; 1- Bu kaynakların ilimizde yapılmakta olan diğer turizm destinasyonlarına entegre edilerek bu destinasyonlara zenginlik katılmasının uygun olacağı, 2- Kaynakların kullanımında ekolojik sürdürülebilirlik ilkelerine dikkat edilmesi, 3-Kırsal kalkınma maksadıyla, yöre insanının faaliyetlerden daha fazla pay almasına dayalı uygulamaların geliştirilmesi, 4-Korunan alanların kaynak değerlerinin zarar görmemesi için gerekli altyapı eksikliklerinin, ekoturizm uygulamasına başlanmadan önce belirlenmesi ve tamamlanması 5-Ekoturistlerin alana girmeden önce ziyaretçi alanlarında toplanıp, bilgilendirilmeleri 6- Alanda yapılan bilimsel çalışmaların arttırılması için teşvikte bulunmak 7- Alanlarda rehber olmaksızın ziyaretçi kabul edilmemesi 8-Ekolojik koruma alanları ve kültür alanları farklı olarak belirlenmelidir. Hepsinin değeri ve getirisi ayrı olacaktır. 9.Turizmin etkilerinin izlenmesi için, izleme birimlerince göstergelerden yararlanılması 10. Alanların taşıma kapasiteleri belirlenmeli ve bu kapasiteye uygun olarak turist sayısı belirlenmeli ve fazlası kabul edilmemeli 11. Çevresel, ekonomik, Sosyal ve kültürel tüm etkilerin incelenmesi 2-Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları (YHGS) Adı İlçesi Aladağlar Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Bilinirlik Yahyalı M Kayseri Yaban Hayatı Geliştirme sahalarına ait SWOT Analizi Güçlü Yönler Zayıf Yönler - Alan içerisinde dik kayalık yamaçlar -Alanın yerleşim merkezlerine uzak olması, mevcut olup görsel açıdan bir zenginlik -Ulaşımın güç olması, Oluşturması, -Alanın sarp kayalıklardan oluşması, - Manzara Seyir Terasından Yaban Hayatı Gözlemciliği (Yaban Keçisi , Urkeklik ,Vaşak gibi fauna türleri) -1600 metreden 3700 metreye kadar bir yükseltiler arasında olması nedeniyle birçok bitki türünü barındırması -Alanın güneyinde ise yaz aylarında sıcaklar bastırınca, insanların serinlemek için kullandıkları yaylaların mevcut olması, -Av turizmi - Dört mevsim ekoturizm imkanı -Jeopolitik ortamı sayesinde ekoturizm, doğa fotoğrafçılığı ve doğa araştırmacıları içinde önemli bir yere sahip olması Fırsatlar Tehditler -Türkiye Turizm Stratejisinde (2023) Kayseri’nin “Kapadokya Kültür Turizmi Gelişim Bölgesi içerisinde yer alması -Ulus ve Uluslararası havaalanının bulunması -Bölgedeki bir çok ekoturizm değeri -Aladağlar Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Yönetim ve Gelişme Planının Planının olması -Biyolojik Çeşitliliğin Zarar Görmesi -Yaban Keçilerinin üreme amaçlı kullanmış oldukları alanların zarar görmesi -Ekoturizm konusunda bilinçsiz ziyaretçi potansiyeli -Bölgenin taşıma kapasitesinin aşılması sonucu, yaban hayatında davranış bozukluğu, stres, yer değiştirme. -Doğallığın bozulması, estetik değerlerin azalması ve görsel kirlilik -Doğal hayatın zarar görmesi, bitki örtüsünün bozulması Yaban Hayatı Geliştirme Sahalarına dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin önlenmesine ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar; 1- Bu kaynakların ilimizde yapılmakta olan diğer turizm destinasyonlarına entegre edilerek bu destinasyonlara zenginlik katılmasının uygun olacağı, 2- Kaynakların kullanımında ekolojik sürdürülebilirlik ilkelerine dikkat edilmesi, 3-Yaban Keçilerinin üreme amaçlı kullanmış oldukları alanların ( mağaralar, kanyonlar, sarp yamaçlar) ekoturizm faaliyetlerinden korunması, 3-Sulak Alanlar ve Barajlar Adı İlçesi Bilinirlik Hürmetçi Sazlığı Sulak Alanı Hacılar ve İncesu T Tuzla (Palas) Gölü Sulak Alanı Sarıoğlan T Yamula Barajı Kocasinan T Kayseri Sulak Alan Sahaları ve Barajına ait SWOT Analizi Güçlü Yönler Zayıf Yönler - Hürmetçi Sazlığı’nın Avrupa, Asya ve Afrika kuş göç yolu üzerinde olması nedeniyle kuş gözlem imkanı, Eski Karpuz Sekisi Mimari Yapısı (teraslarda tarım, yüksek oksijen), Geleneksel mandacılık Geleneksel hayvansal ürünler (manda yoğurdu , kaymak, tereyağı), Yılkı Atları, İnsan-leylek-köy bütünleşik değeri, Karataş mevkiindeki sodalı su, acı sudaki çamurun mantar hastalıklarına iyi gelmesi, doğal mantarın bulunması (kuzu mantarı), -Tuzla (Palas) Gölü alanının tarihi değerleri, sağlık turizmi (çamur banyoları), kuş gözlem imkanı, -Kızılırmak nehri üzerine kurulmuş 82 milyon metrekarelik bir yüzeye 65 kilometrelik bir kulvara ve 3 milyar metreküp bulunan bir su kütlesi olan Yamula -Alanların tanıtımına yönelik mekanizmalarda eksiklik -Sulak Alanlarda ziyaretçi merkezi ve kuş rehabilitasyon merkezinin yoksunluğu - Doğal ve kültürel bütünleşik değerlerde farkındalığın zayıflığı -Alanlarda alan eğitimine hizmet edecek düzenlemelerin yapılmamış olması Barajı üzerinde teknelerle baraj turları yapılabilmesi -Yamula Barajındaki rüzgarın yelken yarışları için uygun olması nedeniyle yelken yarışları düzenlenmesi, -Yamula Barajı, yerel nüfusun mesire ve piknik alanları -Yamula Barajında sportif amaçlı amatör olta balıkçılığı yapılabilmesi Fırsatlar -Türkiye Turizm Stratejisinde (2023) Kayseri’nin “Kapadokya Kültür Turizmi Gelişim Bölgesi içerisinde yer alması -Ulus ve Uluslararası havaalanının bulunması -Bölgedeki bir çok ekoturizm değeri -Hürmetçi Sazlığı Sulak Alanı Yönetim Planının olması -Tuzla (Palas) Gölü Sulak Alan Yönetim Planı Projesi Sulak Alan Alt Havzası Biyolojik Çeşitlilik Araştırma Alt Projesinin yapılmış olması, -Tuzla (Palas) Gölünde Karahıdırlı bölgesine özgü domates yetiştirilmesi, Tehditler -Biyolojik Çeşitliliğin Zarar Görmesi -Ekoturizm konusunda bilinçsiz ziyaretçi potansiyeli -Bölgenin taşıma kapasitesinin aşılması sonucu, yaban hayatında davranış bozukluğu, stres, yer değiştirme. -Doğallığın bozulması, estetik değerlerin azalması ve görsel kirlilik -Doğal hayatın zarar görmesi, bitki örtüsünün bozulması -Hürmetçi Sazlığında Organize Sanayi Bölgesinin atıkları, karbondioksit çıkarım tesisleri tarafından karbondioksit çıkarıldıktan sonra suyun mera alanlarına bırakılması hayvanların bu sudan içmesi, Köylerin alt yapı ve kanalizasyon sorunu, su kaynaklarının azalması, manda sayısının azalması, çim sökülmesi, -Tuzla (Palas) Gölü’nde habitat bozulması ve kaybı, su seviyesinde değişim (su kuyularının açılması ve yaz aylarında aşırı buharlaşma), Göl suyunda kirlilik (düzenli bertaraf edilmeyen evsel ve tarımsal atıkların göle deşarj edilmesi, kuş habitatlarının olumsuz etkilenmesi (çamur banyosu ve tuz çıkarımı gibi faaliyetlerin ekosistemi olumsuz etkilemesi), alt yapı yetersizliği, -Tuzla (Palas) Gölünde ürünlerin yeterince pazarlanamaması (kooperatifleşmenin yetersiz olması) Sulak Alan Sahalarına dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin önlenmesine ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar; 1- Bu kaynakların ilimizde yapılmakta olan diğer turizm destinasyonlarına entegre edilerek bu destinasyonlara zenginlik katılmasının uygun olacağı, 2- Kaynakların kullanımında ekolojik sürdürülebilirlik ilkelerine dikkat edilmesi, 3-Tanınırlık ve bilinirlik yönünden çalışmaların yapılması, 4- Kırsal kalkınma maksadıyla, yöre insanının faaliyetlerden daha fazla pay almasına dayalı uygulamaların geliştirilmesi, 5-Korunan alanların kaynak değerlerinin zarar görmemesi için gerekli altyapı eksikliklerinin, ekoturizm uygulamasına başlanmadan önce belirlenmesi ve tamamlanması 6-Ekoturistlerin alana girmeden önce ziyaretçi alanlarında toplanıp, bilgilendirilmeleri 7- Alanda yapılan bilimsel çalışmaların arttırılması için teşvikte bulunmak 8- Alanlarda rehber olmaksızın ziyaretçi kabul edilmemesi 9-Ekolojik koruma alanları ve kültür alanları farklı olarak belirlenmelidir. Hepsinin değeri ve getirisi ayrı olacaktır. 10-Turizmin etkilerinin izlenmesi için, izleme birimlerince göstergelerden yararlanılması 11- Alanların taşıma kapasiteleri belirlenmeli ve bu kapasiteye uygun olarak turist sayısı belirlenmeli ve fazlası kabul edilmemeli 12- Çevresel, ekonomik, Sosyal ve kültürel tüm etkilerin incelenmesi 4-Dağlar Adı İlçesi Erciyes Dağı Bilinirlik Melikgazi M Kayseri Erciyes Dağına ait SWOT Analizi Güçlü Yönler Zayıf Yönler - Erciyes Dağı Kış Sporları Turizm -Tanıtıma yönelik mekanizmalarda eksiklik Merkezinin Planlama çalışmaları çerçevesinde uluslararası bir kayak merkezi oluşturarak dünya, ülkemiz insanlarının yararlanabileceği yüksek standartlı bir merkez oluşturmak amacı ile projelendirilmesi, - Yerel nüfus ve turistlerin esenliğinin gelişimi için yaz ve kış için imkanlar ve eğlence programları sunması, ve turistler, doğal manzaralı bölgelere kurulmuş lokantaların manzaraları, iyi dizayn edilmiş dağ yolları, kayak pistleri, dağ yürüyüşleri ve benzerleri sayesinde harika manzarayı tecrübe edebilmeleri, -Master Plan Kapsamında Planlanan Kış Sporları Aktiviteleri; Alp Tarzı Kayak, Snowboard (Kar Sörfü), Telemark (Dönüş Kayağı), Serbest Stil Kayak, Kayak Turları, Helikopter Kayağı, Cross Country (Kuzey Disiplin Kayağı), Biathlon, Kar Uçutması, Kar Kızağı, Snow Tubing (Şişme Plastik Kızak), Kar Raftingi, Kar Motoru, Buz Pateni, Kar Ayakkabılı Arazi Yürüyüşü -Master Plan Kapsamında Planlanan Yaz Sporları Aktiviteleri; Golf, Dağ Yürüyüşü /Trekking, Tırmanma, Dağ Bisikleti, Paragliding & Hang-gliding (Uçurtma), Paraşüt, At sırtında Gezinti, Yaz toboggan (kızak) yolu, Dağ Planörü, Uçurtma sörfü -Kayak pisti yüzey alanı 747 hektara çıkması -19.700 kişinin aynı anda kayak yapabilme imkanı -3.000 kişiye de kayak haricinde restoranda, dağ kulübesinde yemek yeme, yürüyüş yapma ve güneşlenme gibi farklı aktiviteler imkanı -Günlük kapasite yaklaşık 30.000 kişi - Dört mevsim ekoturizm imkanı Fırsatlar Tehditler -Türkiye Turizm Stratejisinde (2023) Kayseri’nin “Kapadokya Kültür Turizmi Gelişim Bölgesi içerisinde yer alması -Ulus ve Uluslararası havaalanının bulunması -Bölgedeki bir çok ekoturizm değeri -Biyolojik Çeşitliliğin Zarar Görmesi -Ekoturizm konusunda bilinçsiz ziyaretçi potansiyeli -Doğallığın bozulması, estetik değerlerin azalması ve görsel kirlilik -Doğal hayatın zarar görmesi, bitki örtüsünün bozulması Erciyes Dağına dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin önlenmesine ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar; 1- Bu kaynakların ilimizde yapılmakta olan diğer turizm destinasyonlarına entegre edilerek bu destinasyonlara zenginlik katılmasının uygun olacağı, 2- Kaynakların kullanımında ekolojik sürdürülebilirlik ilkelerine dikkat edilmesi, 3-Tanınırlık ve bilinirlik yönünden çalışmaların yapılması, Felahiye İlçesi Hacılar İlçesi İncesu İlçesi Kocasinan İlçesi Melikgazi İlçesi Özvatan İlçesi Pınarbaşı İlçesi Sarıoğlan İlçesi Sarız İlçesi Talas İlçesi Tomarza İlçesi Yahyalı İlçesi Yeşilhisar İlçesi Değerler toplamı Develi İlçesi Aktivite/değer Akkışla İlçesi Bünyan İlçesi KAYSERİ İLİ ve İLÇELERİNİN ÖNE ÇIKAN DOĞA TURİZMİ DEĞERLERİ MATRİSİ - 9 - 6 3 2 3 - 4 2 2 5 5 25 9 1 Rafting (R) X X Canyoning/kanyon yürüyüşü (C) Mağaracılık (M) X Dağ bisikletçiliği (DB) Dağ-yayla gezisi imkanı ( DG) Peyzaj güzelliği/fotosafari (PF) X X Düzenlenmiş doğa gezisi rotası(DGR) Pansiyonculuk(P) X Kır havasında şehir merkezleri(KHŞM) Aktif yaylacılık(AY) X Kelebek gözlemciliği imkanı(KeG) Kuş gözlemciliği imkanı(KuG) Sportif olta balıkçılığı imkanı(SOB) Milli park vb sahalar(MP) Milli park vb. nde konaklama(MPK) Kış sporları potansiyeli(KSP) Aktif kış sporları merkezi(KSM) Estetik şelale bulunan yerler(EŞ) Estetik göl/baraj olan yerler(EGB) Tescilli avlak sahası (AvS) Yabana hayatı geliştirme sahası(YHGS) Garantili yaban hayatı gözlemi(GYHG) Endemik Bitkilerin Gözlemi (EBG) Köy Pazarları(Orman meyvelerinden reçel X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X marmelat, kurutulmuş meyve satılması kaydıyla) (KP) Çayır şeklinde gruplanmış dağ çiçekleri gezisi (görselliği yüksek olacak) (DÇG) Bakir doğa parçaları keşif gezisi(Bakir vadi ve bakir orman gibi gizli kalan değerleri keşfetme gezileri) (BDPKG) Yaya gezi imkanı (Y) X X X X Tarihi eserler, sit alanı (Ts) Şelale görme imkanı (Ş) X X X X Peyzaj değeri yüksek yerler,fotoğrafik yerler (P) Motorlu gezi imkanı (M) Jeolojik ve jeomorfolojik değerler (Jm) Kanyon görme imkanı (Cn) Atla geziye uygun (At) X X X X X X Harita 3.Kayseri’nin doğa turizmi değerleri öne çıkan ilçeleri X Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Ramsar Alanının Turizm Talebi Değerleri tablosu Halihazırda ki ziyaretçi Sahayı gezmek maksatlı gelen ve konaklayan: 400 kişi (tahmini) sayısı Ziyaretçi (konaklamayanlar) : 3000 kişi Para harcama Ziyaretçi Profili Gelişlerinin İlk 5 Sebebi Konaklama, yeme-içme, yanında yöresel el sanatı ve yöresel kurutulmuş veya konserve ürünler alınarak para ödeme şekilleriyle Kişi başına ortalama en az 10 TL harcama yapılmaktadır Bireysel gezginler : % 30 Eşler: %5 Aileler : %5 Tur grupları (tanıdık ve benzer talepteki kişilerin bir araya gelmesi şeklinde) : % 50 Diğerleri : %10 1-Yaban Hayatı ve Kuş Gözlemciliği (fauna gezileri), 2-Doğa Eğitimi Programları 3-Fotosafari, 4-Doğa Gezileri, 5-Botanik gezileri, Kıyaslanabileceği saha Diğer Sulak Alanlar Ulaşılabilirlik Analizi Sahanın Uluslararası havaalanına yakınlığı Alana Ulaşım Ulaşım için problemler: Altyapı Analizi Taşımacılık ağı Yerel ağ(toprak, asfalt) Anayollara bağlantı Yerel genel taşımacılık Programlar Ücretler Ring patikaları İşaret levhaları Genel yer işaret levhaları Bilgi panoları Araçlar için park kapasitesi Bilgi alma ve tercüme kolaylıkları Restoran sayısı Orta derecede yakın; 3 saat (2-4 saat arasında) Özel taşıt (x) Toplu taşıma ( ) Diğerleri ( ) (Bisiklet, motosiklet, yürüyüş, atlı vb.) Yetersiz Yeterli x x x x x x x x İyi X X X Ziyaretçinin Genel ulaşım kanaati: Açıklama Yeme içme konaklama analizi Restoranların durumu Yemek Standartları Barınma imkanları Kategori Sayısı Açıklama Turistik 1 Ovaçiflik Köyünde Yerel Yüksek standartlı yemek sunanlar : Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar: x Kötü standartta yemek sunanlar : Kategori Kuruluş Sayısı Yatak Sayısı (iyi-kötü-orta) Oteller Hosteller (Misafirhaneler) Yatak&kahvaltı oteli Rota üstü kulübeler Bungalov tarzı Kamp alanı Diğerleri: Pansiyon Orta 2 40 Var-Yok Neler? -Tatlı ve tuzlu ekosistemin birlikteliği -Endemik tür içerisinde yer alan Puccinellia bulbosa (Grossh.) subsp. Caesaria Kit Tan türünün ise dünyadaki tek yayılış alanının olması, Zengin biyoçeşitlilik Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri Sunduğu değerlerden Alan turist ziyaret döngüsüne girecek şekilde turistlerin ilgisini çekecek diğer alanlara yakın mı? Alandaki yabanıl varlıklar Tek-eşsiz olanlar var mı? Var Biraz farklı ama değerli olanlar Diğer ilgi çeken yerlere benzer olanlar Evet-Hayır Evet Bayrak türler Diğer ilginç yaban hayatı (fauna) Hangi Sahalar Kapadokya Erciyes 1. 1. Sunduğu özellikleri 2. 2. Kelebekler ….. tür Endemik bitkiler, ……. tür Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı (Varsa) Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı Garanti edilen türler var mı? Genellikle rastlanma ihtimali Şans veya mevsime bağlı olanlar Alanda bulunan tesisler Sahadaki tesisler Rekreasyonel tesisler Spor tesisleri Diğerleri Memeliler Kuşlar x x x x x x Yetersiz Yeterli x Açıklama İyi Durum Açıklaması Taşıma Kapasitesi Analizi Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi Değerlendirme Şekli: 1- Tamamen Sağlanabiliyor, 2- Genel Olarak Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4- Çoğunlukla Sağlanamıyor 5- Hiç Sağlanamıyor Göstergeler Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eşit pay alırlar Tüm ilgi grupları turizm gelişimine oranlı bir miktar para yatırımı yapabilir Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç,istek ve önerileri ele alınıyor Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor İlgi gruplarının birbiriyle olan ilişkileri iyi Beraber çalışmanın önemi biliniyor İyi bir işbirliği içindeler Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi Diğer sektörler de turizm gelişimine fayda sağlıyor Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm gelişiminden sonra gelişme gösterdi Turizm gelişimi istihdamı artırma beklentilerini karşılıyor Yerel halk, özellikle gençler için yeni iş imkanı ortaya çıktı Kendi turizm işini kurmak isteyenlere yeterli destek veriliyor Turizm işi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor Planlı turizm uygulaması yapılıyor Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra zarar görmemiştir. Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı oluyor Turizm gelişimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor Turizm hayat kalitesini artırıyor 1 2 3 x 4 5 x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Ekolojik taşıma kapasitesi analizi Etki Faaliyet Genel etkiler Müspet /menfi Korunan alan üzerindeki etki Kabul edilebilir Kabul edilemez Kabul edilebilir ancak; Kamping&piknik sınırlı x Ahşap Hediyelik eşyaların satılması, Dağcılık,trekking Su sporları Rafting Olta balıkçılığı Normal spor etkinlikleri Yeme içme x Doğa yürüyüşü x Mağaracılık Kanyoning Yaban hayatı x gözlemi Bilimsel geziler x 1- Tamamen doğru, 2- Genel olarak doğru, 3- Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlış, 5- Hiç yok, Ekolojik taşıma kapasitesinin etkileri; Ekolojik göstergeler Bitkiler turizm artışından etkilenmemektedir Yürüyüş yolarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar veriyor Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana gelmektedir Korunan alanın suları gözle görünür şekilde kirlenmektedir Turizm gelişimi sebebi ile balık miktarı azalmıştır Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak kullanılabilir Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıştır 1 2 3 4 5 x x x x x x x x Fiziki/idari Taşıma Kapasitesi İncelemesi ve Değerlendirmesi; (1-Akıcı, Yeterli 2- İyi, 3- Fena Değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü) Fiziki/idari taşıma kapasitesi Altyapı Park girişi Park yeri imkanları Bilgi imkanları Yer Kapasite 1 Korunan alana giriş yolları x Korunan alandaki yol ağı x Korunan alan içindeki toplu taşıma araçları Park etme x akış x Yer sayısı x Biletleme x yönlendirme x İşaret levhaları x Yetkililer x 2 3 4 5 Ziyaretçi merkezi Ofisler Basılı ve görsel materyal Tedarik Seçenekler Yiyecek içecek temini Ticaret Kolaylık tesisleri Patika ağı Yaban hayatı izleme noktaları Aktiviteler Çalışanlar x x x x x Tuvaletler Atıkların toplanması Yeterlilik durumu Sayısı ve uygunluğu seçenekler Paket doğa turları Bisiklet kiralama Araç kiralama At-katır kiralama Yeterli sayıda Donanımlı x x x x x x x x x Psikolojik Taşıma Kapasitesi: ( Göstergeler; turistlerle kavga olayları var mı? Sürekli mi? Turistler hakkında genel kanı-Olumlu/olumsuz vb. göstergeler) -Olumlu Kapuzbaşı Şelalelerinin Turizm Talebi Değerleri tablosu Halihazırda ki ziyaretçi Sahayı gezmek maksatlı gelen ve konaklayan: 3000 kişi sayısı Ziyaretçi (konaklamayanlar) : 49000 kişi Para harcama Ziyaretçi Profili Gelişlerinin İlk 5 Sebebi Konaklama, yeme-içme, yanında yöresel el sanatı ve yöresel kurutulmuş veya konserve ürünler alınarak para ödeme şekilleriyle Kişi başına ortalama en az 10 TL harcama yapılmaktadır Bireysel gezginler : % 5 Eşler: %20 Aileler : %60 Tur grupları (tanıdık ve benzer talepteki kişilerin bir araya gelmesi şeklinde) : % 10 Diğerleri : %5 1- Doğa Gezileri 2- Fotosafari 3- Botanik gezileri 4- Bakir Orman Gezileri, 5-Doğa Eğitimi Programları Kıyaslanabileceği saha Ulaşılabilirlik Analizi Sahanın Uluslararası havaalanına yakınlığı Alana Ulaşım Orta derecede yakın; 3 saat (2-4 saat arasında) Özel taşıt Toplu taşıma (x) ( ) Ziyaretçinin Genel ulaşım kanaati: Diğerleri ( ) (Bisiklet, motosiklet, yürüyüş, atlı vb.) Ulaşım için problemler: Yollar bozuk Yetersiz Yeterli İyi Altyapı Analizi Taşımacılık ağı x Yerel ağ(toprak, asfalt) x Anayollara bağlantı x Yerel genel taşımacılık x Programlar x Ücretler x Ring patikaları İşaret levhaları x Genel yer işaret x levhaları Bilgi panoları x Araçlar için park x kapasitesi Bilgi alma ve tercüme x kolaylıkları Restoran sayısı x Yolun uzaklığı,yol ağının bozuk olması Açıklama Yeme içme konaklama analizi Restoranların durumu Yemek Standartları Barınma imkanları Kategori Sayısı Açıklama Turistik Çok az Yerel az Yüksek standartlı yemek sunanlar : Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar: x Kötü standartta yemek sunanlar : Kategori Kuruluş Sayısı Yatak Sayısı (iyi-kötü-orta) Oteller Hosteller (Misafirhaneler) Yatak&kahvaltı oteli Rota üstü kulübeler Bungalov tarzı orta 1 40 Kamp alanı iyi 4 120 Orta 20 200 Diğerleri: Pansiyon Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri Sunduğu değerlerden Tek-eşsiz olanlar var mı? Biraz farklı ama değerli olanlar Diğer ilgi çeken yerlere benzer olanlar Var-Yok var var var Neler? şelale Hacer Boğazı Yedigöller Aksu Vadisi Alan turist ziyaret döngüsüne girecek şekilde turistlerin evetilgisini çekecek diğer alanlara yakın mı? Alandaki yabanıl varlıklar Evet-Hayır Evet Bayrak türler Diğer ilginç yaban hayatı (fauna) Hangi Sahalar Kapadokya Erciyes Sultan Sazlığı Milli Parkı 1. 1. Sunduğu özellikleri 2. 2. Kelebekler ….. tür Endemik bitkiler, ……. tür Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı (Varsa) Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı Garanti edilen türler var mı? Genellikle rastlanma ihtimali Şans veya mevsime bağlı olanlar Alanda bulunan tesisler Sahadaki tesisler Rekreasyonel tesisler Spor tesisleri Diğerleri Memeliler Kuşlar x x x x Açıklama Yaban Keçisi Ur Kekliği Vaşak Kaya Kartalı Sincap x Yetersiz İyi x Yeterli Durum Açıklaması Taşıma Kapasitesi Analizi Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi Değerlendirme Şekli: 1- Tamamen Sağlanabiliyor, 2- Genel Olarak Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4- Çoğunlukla Sağlanamıyor 5- Hiç Sağlanamıyor Göstergeler Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eşit pay alırlar Tüm ilgi grupları turizm gelişimine oranlı bir miktar para yatırımı yapabilir Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç,istek ve önerileri ele alınıyor Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor İlgi gruplarının birbiriyle olan ilişkileri iyi Beraber çalışmanın önemi biliniyor İyi bir işbirliği içindeler Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi Diğer sektörler de turizm gelişimine fayda sağlıyor Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm gelişiminden sonra gelişme gösterdi Turizm gelişimi istihdamı artırma beklentilerini karşılıyor Yerel halk, özellikle gençler için yeni iş imkanı ortaya çıktı 1 2 x 3 4 x x x x x x x x x x x x x x x 5 Kendi turizm işini kurmak isteyenlere yeterli destek veriliyor Turizm işi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor Planlı turizm uygulaması yapılıyor Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra zarar görmemiştir. Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı oluyor Turizm gelişimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor Turizm hayat kalitesini artırıyor x x x x x x x x x x x x Ekolojik taşıma kapasitesi analizi Etki Faaliyet Genel etkiler Müspet /menfi Korunan alan üzerindeki etki Kabul edilebilir Kabul edilemez Kabul edilebilir ancak; Kamping&piknik Olumsuz x Ahşap Hediyelik Olumlu x eşyaların satılması, Dağcılık,trekking Olumlu x Su sporları Rafting Olta balıkçılığı Olumlu x Normal spor etkinlikleri Yeme içme Olumlu x Doğa yürüyüşü Olumlu x Mağaracılık Olumlu x Kanyoning Olumlu x Yaban hayatı Olumlu x gözlemi Bilimsel geziler Olumlu x 1- Tamamen doğru, 2- Genel olarak doğru, 3- Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlış, 5- Hiç yok, Ekolojik taşıma kapasitesinin etkileri; Ekolojik göstergeler Bitkiler turizm artışından etkilenmemektedir Yürüyüş yolarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar veriyor Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana gelmektedir Korunan alanın suları gözle görünür şekilde kirlenmektedir Turizm gelişimi sebebi ile balık miktarı azalmıştır Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak kullanılabilir Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıştır 1 2 3 4 5 x x x x x x x x Fiziki/idari Taşıma Kapasitesi İncelemesi ve Değerlendirmesi; (1-Akıcı, Yeterli 2- İyi, 3- Fena Değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü) Fiziki/idari taşıma kapasitesi Altyapı Park girişi Park yeri imkanları Bilgi imkanları Yiyecek içecek temini Ticaret Kolaylık tesisleri Patika ağı Yaban hayatı izleme noktaları Aktiviteler Çalışanlar Yer Kapasite 1 Korunan alana giriş yolları Korunan alandaki yol ağı Korunan alan içindeki toplu taşıma araçları Park etme akış Yer sayısı Biletleme yönlendirme İşaret levhaları x Yetkililer Ziyaretçi merkezi Ofisler Basılı ve görsel materyal Tedarik Seçenekler 2 Tuvaletler Atıkların toplanması Yeterlilik durumu Sayısı ve uygunluğu seçenekler Paket doğa turları Bisiklet kiralama Araç kiralama At-katır kiralama Yeterli sayıda Donanımlı x x 3 x 4 5 x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Psikolojik Taşıma Kapasitesi: ( Göstergeler; turistlerle kavga olayları var mı? Sürekli mi? Turistler hakkında genel kanı-Olumlu/olumsuz vb. göstergeler) -Olumlu 5.KAYSERİ İLİ SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ STRATEJİLERİ 5.1.Gelişme Stratejileri Strateji 1. “Doğa turizmi yatırım projelerine uygulanmak için teşviklerin sağlanması ile Kayseri’de turizm sektöründe yatırımların arttırılması” Strateji 2. “Sürdürülebilir doğa turizmi ürünlerinin, turistik kalkınma sürecinde zarar görmek yerine, faydalı olan yerel çevre, toplum ve yöre kültürüyle uyum içinde işlenmesi” Strateji 3. “Yüksek potansiyele sahip ilçelerde yerel kalkınmada turizmin güçlü bir araç olarak öne çıkarılması” Strateji 4. “Ürün çeşitliliğini artırma yoluyla, gelirlerin artırılmasının sağlanması” 5.2. Pazarlama Stratejisi Strateji 1. “Milletler arası, ülke geneli, bölgesel ve yerel ölçekte markalaşmanın hedeflenmesi, ülke çapında tanıtım ve pazarlamaya ek olarak varış noktaları bazında tanıtım ve pazarlama faaliyetlerine başlanması” Strateji 2. “Toplumun farklı kesimlerine uygun fiyatta, kaliteli turistik ürün alternatiflerinin sunulması, faydalandırmada yüksek ekonomik güç sahibi olmanın gerekmemesi ” 5.3. Ziyaretçi Yönetimi Stratejisi Strateji 1. “Koruma ilkelerinin yaygınlaştırılması, bunun yanında, müşteri beklentilerine de dayalı sürdürülebilir ziyaretçi yönetiminin sağlanması” 5.4. İzleme ve Değerlendirme Stratejisi (Turizmin etkilerinin ve sürdürülebilirliğin izlenmesi) Strateji 1. “Turizmin etkilerinin izlenmesi için, izleme birimlerince göstergelerden yararlanılması” 5.1 .KAPASİTE GELİŞTİRME Amaç: ilgili paydaşların doğa turizmi (ekoturizm) açısından kapasitelerini geliştirmek Eylem Açıklama Yapacak kişi ve kuruluşlar İşbirliği ortakları Süresi Eylem no Öncelik Başlangıç tarihi 1 1 Ekoturizm eğitimi Yerel halkının eko-turizm hakkında eğitimi, Ekoturizme sunulabilecek ürünlerin geliştirilmesi .Bu konuda plan süresince 25 kurs açılarak 450 kişinin eğitilmesi sağlanacak. İl Kültür ve Turizm Müd (İKTM)., Orman ve Su İşleri Müd (OSİ)., Belediyeler (B), Muhtarlıklar (M) Ekoturizm Dernekleri 2013 2 1 Hizmet ve Ürün Kalitesinin geliştirilmesi Kaymakamlıklar (Ky),İKTM, OSİ, Belediyeler (B) Özel girişimciler (ÖG), B, M 2013 3 1 Doğa koruma eğiticileri yetiştirmek Eko-turizm hizmetlerinin kademeli olarak geliştirilmesi için bir yerel nitelikler standardı oluşturulması, Geleneksel köy evlerinin pansiyona dönüştürülmesi projelerinin yapılması, Geleneksel düğün kompozisyonunun canlandırılması /yaygınlaştırılması, Doğa eğitimi için görev alacak eğitimcilerin eğitilmesi, OSİ,. Üniversiteler (Ün) , İl Milli Eğitim Müd (MEM).,Sivil Toplum Kuruluşları(STK) Doğa Koruma Milli Parklar Genel Müdürlüğü (DKMPGM) 2013 4 1 Yöre halkının doğa eğitimi Doğayı anlatmak için yöre halkın eğitilmesi, ayrıca çocukların eğitimi, Ky, OSi, Ün.,MEM, STK M, B, 2013 5 2 Gönüllülük sisteminin oluşturulması Doğa gönüllülerinin seçimi Ky, B, OSİ, Ün.,MEM, STK 2013 6 2 Deneyim paylaşımı Deneyim paylaşım programları oluşturulacaktır, kıyaslama bölgeleri ile ve ülke düzeyinde deneyim paylaşımı için karşılıklı gezi düzenlenecektir. Yöre halkı, Ky, İKTM, ÖG, 2014 2 0 1 3 2 0 1 4 2 0 1 5 2 0 1 7 Bütçesi ve Finans kaynağı 2 0 1 9 2 0 2 1 2 0 2 3 Göstergeler 7 2 Rehber eğitimi Kayseri genelindeki alanlara yönelik tamamı yöre halkından olmak üzere plan döneminde rehber yetiştirilmesi OSİ, ÜN, B, Ky, MEM, İKTM 2014 8 2 Haritaların oluşturulması Ekoturistler için rotaların yer haritaların oluşturulması ve basımı İKTM, OSİ, Ky, Ün 2013 9 2 Üniversitelerle işbirliği Her türlü faaliyetin planlanma, geliştirme ve uygulama safhalarında Kayseri’deki üniversitelerden bilimsel destek alınması için işbirliği yapılacaktır, OSİ, İKTM,Ün 10 Yerel profesyonel av klavuzu eğitimi Av turizmine sağlanacaktır. yaklaşım OSİ,Ün , 2013 11 Yabancı dil eğitimi Yabancı ziyaretçilerle sağlanacaktır. iletişim OSİ,Ün. 2013 profesyonel aldığı Dernekler 2013 5.2. FİZİKSEL ALTYAPININ OLUŞTURULMASI Amaç; altyapıyı güçlendirmek veya geliştirmek, Eylem Eylem no Öncelik 1 13 1 14 1 Turizm Bilgilendirme Merkezleri kurulması 15 1 Patika düzenlemeleri (trekking yol ağı oluşturma ve düzenleme) 16 2 18 Yapacak kişi ve kuruluşlar İşbirliği ortakları Süresi Başlangıç tarihi 12 17 Açıklama Atık yönetimi Hizmet üniteleri geliştirme Dağ bisikleti parkurları Kırsal kesimlerdeki yol kalitesinin arttırılması Yürüyüş platformlarının yapılması Katı atıkların yönetimi konusunda, vahşi depolama yapılması engellenecektir. B, Dernekler( D) Çevre ve Şehircilik md (ÇŞM) 2014 Favori seçilen ilçelerde alan içinde kalan, atıl binaların onarımı ve turizmde kullanımı, sağlanacaktır. Ky, OSİ, ÖG,İKTM,B, D; 2014 Favori ilçelerde bilgilendirme merkezleri kurulacaktır, Bu merkezlerin atıl okul binaları veya köy evlerinin kiralanması veya restorasyonu ile oluşturulması. 3.Bölümde Trekking güzergahı olarak tespiti edilen tüm sahalarda patika düzenlemeleri ve her türlü tanıtıcı, bilgilendirici elemanların yapımı ve yerine konması Favori ilçelerde Dağ bisikleti patikası ağı için altyapı, araştırma ve organizasyonun tamamlanması, Ky, OSİ, İKTM,B, Dernekler 2014 Ky, OSİ, İKTM,B, Dernekler 2014 OSİ; İKTM, Ky, B, Dernekler 2014 Köy ulaşım yollarının ve orman yangın yollarının iyileştirilmesiyle ziyaretçilere kaliteli ulaşım imkanı sağlanacaktır. B, OSİ, Ky, 2014 Alanlarda yürüyüş platformlarının ve işaretlemelerin yapılması ziyaretçi güvenliğini sağlayacaktır. OSİ,Ky, 2014 2 0 1 3 2 0 1 4 2 0 1 5 2 0 1 7 Bütçesi ve Finans kaynağı 2 0 1 9 2 0 2 1 2 0 2 3 Göstergeler 19 Atıksu Yönetimi Özellikle belediyeler ve atıksu oluşturan tüm evsel ve endüstriyel atıksular oluşturan işletmelerden kaynaklı atıksular arıtılacak ve turizm alanları korunmuş olacaktır. B, Turizm ve Sanayi İşletmeleri, OSİ ÇŞM, 20 Sportif olta balıkçılğına uygun iskelelerin yapılması Sportif olta balıkçılığı meraklılarına ve sportif olta balıkçılığı turizmine altyapı oluşturulmuş olacaktır. OSİ, İl Gıda Tarım Hayvancılık Müd (GTHM) 2013 21 Kuş gözlem kulelerinin yapılması Uygun sulak alanlara kuş gözlem kuleleri yapılarak kuş gözlemciliği ve kuş gözlemciliğine dayalı turizm altyapısı oluşturulmuş olacaktır. OSİ 2013 22 Turizm alanlarına manzara seyir noktası ve seyir terasları yapılması Turizm alanlarında seyir noktası ve seyir terasları yapılarak cazibe arttırılacaktır. B,Ky, OSİ 2013 2013 5.3. ENVANTER, ÜRÜN OLUŞTURMA, ÜRÜN ÇEŞİTLENDİRME VE GELİŞTİRME, SERTİFİKALANDIRMA, TANITIM VE PAZARLAMANIN YAPILMASI Amaç: mevcut ekoturizm ürünlerinin ortaya çıkarılması, geliştirilmesi, tanıtımı ve pazarlamasını yapmak. Eylem no Öncelik Eylem 23 1 Açıklama Yapacak kişi ve kuruluşlar İşbirliği ortakları Süresi Başlangıç tarihi Kültürel ürün envanteri ürünleri sunuma hazır hale getirme Geleneksel hayat tarzı, kültüre ilişkin olarak doğadan toplanan, üretilen gıda maddeleri veya doğal materyalden üretilen el sanatları vb. Değerlerin tespiti, satılabilir hale getirilmesi, sözlü değerlerin envanteri, bunların turizme sunulabilir hale İKTM, OSİ, Ky, GTHM D, Ün, 2014 2 0 1 3 2 0 1 4 2 0 1 5 2 0 1 7 Bütçesi ve Finans kaynağı 2 0 1 9 2 0 2 1 2 0 2 3 Göstergeler getirilmesi. 24 1 Milli ve Milletlerarası seviyede tanıtım Sunuma ve tanıtıma ait senaryonun katılımcılıkla oluşturulması ve çerçevede Milli ve Milletlerarası düzeyde tanıtım materyallerinin basımı(1 WEB sitesi, yeterli miktarda broşür, rota haritası, CD, 2 tanıtım filmi vb.) OSİ; Ky, B, İKTM 2014 25 1 Ev pansiyonculuğu Favori ilçelerde aynı kalite standardındaki Pansiyonların pazarlama ağı içine alınması sağlanacak, İKTM; B, Ky, ÖG 2014 26 Tur opreratörlerine saha tanıtımı ve Ekotur destinasyonları İKTM, OSİ; B, 27 Eko köyler 28 Avlaklarda av sayısının arttırılması Tur opartörlerine sahanın gezdirilerek tanıtımı, görüşlerinin alınması, isteklerinin değerlendirilmesi, destinasyon şekillendirmelerinin yapılması,bu destinasyonlar üzerinde hizmet kalitesi ağı kurulması, destinasyonları destekleyici, olumlu etkileyici eklerin tespiti. Saha içinde doğal ve kültürel değerleri bozulmamış veya küçük bir çaba ile bu değerlerinin sunumu ve korunması kolayca başarılabilecek ve ekolojik uygulamaların sürdürülebilirliği sözkonusu olan köyün ve benzer her ilçede 1 olmak üzere köylerin Ekoköy olarak dizaynı ve sunulması, Avlaklarda av potansiyelini artıracak ve av turizminin cazibesini arttıracaktır. OSİ, 2014 Kuş gözlemciliği gruplarından faydalanarak alanların kuş envanterinin çıkarılması sağlanacaktır. Kuş Gözlemciliği STKları, OSİ, Ün, 2014 29 Kuş envanterlerinin çıkarılması İKTM, OSİ; Ky, D, İKTM M, 2014 2014 5.4 . iZLEME VE DEĞERLENDİRMEYE YÖNELİK EYLEMLER Amaç: ekoturizm faaliyetlerinin izlenmesine ilişkin kriterlerin belirlenmesi, izlemenin yapılması, raporlama, değerlendirme ve geri bildirimlerin yapılması. Açıklama Yapacak kişi ve kuruluşlar İşbirliği ortakları 30 Süresi Başlangıç tarihi Öncelik Eylem no Eylem Değişimin sınırlarının belirlenmesi Doğal ve kültürel değerleri etkileyen tüm turizm faaliyetlerinin kabul edilebilir değişimin sınırlarının belirlenmesi, bu çalışmanın hedefi yöresel düzeyde kabul edilebilir sınırların tespitidir. OSİ, İKTM, Ün, D, 2014 31 1 Çevresel etkilerin izlenmesi indikatörlere göre izlenecektir. ÇŞM OSİ B D, 2014 32 1 Ekonomik etkilerin izlenmesi indikatörlere göre izlenecektir. GTHM, İKTM, Ky, B, Tic Od. San Od. D, Ün, 2014 33 1 Sosyal ve kültürel etkilerin izlenmesi indikatörlere göre izlenecektir. OSİ, İKTM, Ün, D, 2014 34 1 Sürdürülebilirliğin izlenmesi indikatörlere göre izlenecektir. OSİ, ÇŞM, D, 2014 35 1 Uyumun izlenmesi Kurallar sistemine uyumun izlenmesi, uyumsuzluğun sözkonusu olduğu hususları inceleme, uzlaşma arayışı, çözüm geliştirme, raporlama ve değerlendirme, yaptırım uygulama, OSİ, İKTM, ÖG, D, 2014 36 1 İzlemenin raporlama, değerlendirme ve geri bildirimlere dönüştürülmesi Doğal ve kültürel değerlere etki yapan Faaliyetlerin sınırlara göre durumunun izlenmesi ve raporlama, değerleme ve geri bildirimlerinin yapılması, OSİ, İKTM, Ün, D, 2014 2 0 1 3 2 0 1 4 2 0 1 5 2 0 1 7 Bütçesi ve Finans kaynağı 2 0 1 9 2 0 2 1 2 0 2 3 Göstergeler 6. SONUÇ VE ÖNERİLER: Kayseri ili için hazırlanan bu master plan İçindeki doğa turizmi ile ilgili bilgiler doğa turizmi konusunda yapılacak yeni çalışmalar için önemli bir kaynak niteliğindedir. Bundan sonra yapılacak çalışmalarda, Swot analizleri göz önünde bulundurularak faaliyet maddelerinin uygulanmasıyla başarılı sonuçlar elde edilebilecektir. Söz konusu master plana göre Kayseri İlinde doğa turizmi faaliyetleri yapılabilecek alanlar aşağıda önerilmiş olup, önerilen alanların sahip olduğu hassas ekosistemin sürdürülebilirliği açısından buradaki turizm faaliyetlerinin alandaki biyolojik çeşitliliğe ve ekosistemin bütünlüğüne zarar vermeden planın ana amaçlarından birisini oluşturan sürdürülebilir doğal kaynak kullanımı ilkesine bağlı kalarak yürütülmesi gerekmektedir. 6.1 KAYSERİ İLİNDE DOĞA TURİZMİ FAALİYETLERİ İÇİN ALANLAR: ÖNERİLEN 6.1.1-SULTAN SAZLIĞI MİLLİ PARKI VE RAMSAR ALANI Gerçekleştirilebilecek Doğa Turizmi Faaliyetleri: 1-Doğa Gezileri 2-Fotosafari 3-Botanik gezileri 4-Yaban Hayatı ve Kuş Gözlemciliği (fauna gezileri) 5-Doğa Eğitimi Programları 6-Atla Gezi İmkanı 7-Kayık Turları Alanla İlgili Bilgiler: Sultan Sazlığı, Kayseri ili Yeşilhisar, Develi ve Yahyalı ilçesi üçgeninde bulunmakta olup, tamamen düz kapalı bir havzadır. Erciyes Dağı’nın güneybatısındaki Develi Ovası’nın en alçak kesimlerinde yer almaktadır. Sultan Sazlığı Milli Parkı’nın sahip olduğu harikulade doğa oluşumu tarih boyunca beğenile gelmiştir. Step ekosisteminde eşine az rastlanan tatlı ve tuzlu su ekosistemlerini bir arada bulundurması Afrika ile Avrupa arasındaki göçmen kuşların kullandığı iki ana göç yolunun bu alanda kesişmesi nedeniyle ülkemizdeki en önemli sulak alanlardan biridir. Sultan Sazlığı’nı oluşturan göl ve bataklıklar, kurak mevsimlerde daralır, yağışlı mevsimlerde genişler. Bu göller Erciyes ve Orta Toroslar’dan inen sularla beslenir. Alan Tuz Gölü’nden sonra İç Anadolu Bölgesi’ndeki en büyük ikinci göl-step karışımı habitatlara ev sahipliği yapar. Bu sebeple, İç Anadolu tuzcul steplerine özgü pek çok önemli bitkinin de aralarında bulunduğu oldukça zengin bir bitki örtüsünü içinde barındırır. Yahyalı ilçesine 24 km., Yeşilhisar ilçesine 18 km., Develi ilçesine 35 km., Kayseri’ye 90 km uzaklıktadır. Sahanın genel alanı 24.523 hektar olup en büyük göl 3.650 hektarlık tuzlu su ekosistemine sahip Yay Gölü’dür. 5.200 hektarlık alanı ise tatlı su ekosistemine sahip sazlık alandır. Sultan Sazlığı; Güney ve Kuzey Sazlıkları, Tuzlu Göller (Yay Gölü ve Tuzla Gölü),Tatlı Su Gölleri (Eğrigöl, Bağınatlı Gölü, Sarp Gölü, Kanlıgöl), Çayırlıklar, Tuzcul bozkırlardan oluşmaktadır. Sultan Sazlığı, 21.04.1988 tarihinde “Tabiatı Koruma Alanı” ve 17.03.2006 tarihinde ise Bakanlar Kurulu kararınca “Milli Park” ilan edilmiştir. A kategorisinde bir doğal yaşam alanı olan Sultan Sazlığı bu niteliğinden dolayı uluslararası “RAMSAR Sözleşmesi” kapsamına alınan birkaç önemli sulak alan arasında yer almaktadır. 1994 yılında Ramsar Alanı olarak ilan edilmiştir. • Step ekosistemi içerisinde tatlı ve tuzlu su ekosistemini bir arada sahip olması nedeniyle Temsilci veya Nadir Sulak Alanlar İçin belirtilen kriterlere, • Kayda değer miktarda nadir, nesli tehlikeye düşebilir veya tehlike altındaki bitki ve hayvan türlerine barındırması; sahip olduğu flora ve fauna özellikleri ile step ekosistemi içerisindeki bu sulak alanın ekolojik ve genetik çeşitliliğini sürdürebilecek değere sahip olması; endemik bitki ve hayvan türlerini barındırması nedeniyle Bitki ve Hayvanlar Temelinde Getirilen Genel Kriterlere, • 20.000 ‘nin üzerinde su kuşunu düzenli olarak barındırması ve popülasyonları hakkında veri edinmenin mümkün olması nedeniyle de Su Kuşları Temelinde Getirilen Özel Kriterlere uyması nedeniyle Sultansazlığı RAMSAR Sözleşmesi kapsamında Uluslar arası Öneme Sahip Bir Sulak Alandır.Tespit edilen 48 endemik tür içerisinde yer alan Puccinellia bulbosa (Grossh.) subsp. Caesaria Kit Tan türünün ise dünyadaki tek yayılış alanının Sultansazlığı olması bu alanın önemini daha da artırmaktadır. Sultan Sazlığı, sahip olduğu olağanüstü doğal yaşam değerinin yanı sıra bitki örtüsü, iklimi ve jeopolitik ortamı sayesinde ekoturizm, doğa fotoğrafçılığı ve doğa araştırmacıları içinde önemli bir yere sahiptir. Bölgenin sahip olduğu düşük eğim (%2) ve etrafını çerçeveleyen dağ formasyonları, etkileyici bir panorama oluşturur. Nadir türler barındıran florası farklı türlerdeki su ve sazlık oluşumları manzara fotoğrafçıları için geniş olanaklar tanır.Bölgenin panoramasında en önemli yere sahip öğe olan Erciyes Dağı yılın her dönenimde farklı bir güzellikle görülebilmektedir. Yarı kurak iklim karakterine sahip olan yörede step ya da bozkır bitkileri hakimdir. Havza tabanında seyrek bitkilerden oluşan bir bozkır manzarası vardır. Yay Gölü çevresinde ve güneydeki Örtülüakar Sazlığı’nda bataklık bitkileri geniş yer tutmaktadır. Havzadaki bozkır bitkilerinin büyük ekosistemleri, çayır ve meralar, tarım alanları ve stepler gibi farklı ekolojik karakterdeki habitatların varlığı, alanda zengin bir floranın oluşmasını sağlamıştır. Tepecikler, su birikintileri, farklı karakterlerdeki taş ve su oluşumları, çeşitli su bitkileri ile bir araya gelerek zengin kombinasyonlar meydana getirir.Yaklaşık 4 km yüksekliğindeki Erciyes Dağı ve 1 km yüksekliğindeki sazlık olağanüstü kompozisyonlar oluşturur.Çevreleyen dağların ve sazlığın farklı iklim koşulları zaman zaman fantastik bulut görüntüleri oluşmasına sebebiyet verir. Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Ramsar Alanı Ziyaretçi Tanıtım Merkezinden, Alandaki kuş gözlem kuleleri, yürüyüş patikaları ve kulübeleri ile gözlem yapılabilmektedir. Hem zengin biyoçeşitliliği görme şansı, hem de Erciyes Dağının eteklerinde eşsiz bir manzara seyir keyfi sunmaktadır. Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Ramsar Alanı İdare ve Ziyaretçi Tanıtım Merkezi Kompleksinde; Ziyaretçi Tanıtım Binası, Gözlem Kulesi, Kuş Rehabilitasyon Merkezi inşaatı ve ahşap yürüyüş patikası ve kuş gözlem kulübeleri bulunmaktadır. İdare ve Ziyaretçi Tanıtım Merkezi kompleksinde bulunan Ziyaretçi Tanıtım Merkezi Binası 2008 yılında GEF II projesi kapsamında yöresel Mimari ile uyumlu, Kayseri taşı ve çatıda saz bitkisi uygulaması ile yapılmıştır. İdari ofis, çok amaçlı salon ve CCTV kamera sistemi ve projeksiyon odası bölümlerinden oluşmakta olup, Ziyaretçilere tanıtım bu merkezde yapılmaktadır. Milli Park alanı içerisinde su kuşlarının yoğun bulunduğu üç noktada yerleştirilen yüksek görüntü kalitesine sahip güneş enerjisi ile beslenen ve merkezden kumanda edilebilen CCTV kamera sistemi ile alınan görüntüler Ziyaretçi Merkezi içerisindeki iki adet 15 metre karelik projeksiyon panolarına yansıtılmakta, alan içinin canlı görüntüleri alınmaktadır. Projeksiyon sistemine ilave olarak interaktif projeksiyon ile de zeminde sulak alan sanal olarak ziyaretçilere yaşatılmaktadır. İdare ve Ziyaretçi Tanıtım Merkezi kompleksinde alanla ilgili gözlem imkanı sunmak amacıyla yapılan 3 katlı çelik konstrüksiyon üzerine ahşap uygulama ve saz bitkisinden çatı uygulamasına sahip, özellikle engelli ziyaretçilerin faydalanabilmeleri için çıkış ve iniş rampaları bulunmaktadır. Sultan Sazlığı Milli Parkı İdare ve Ziyaretçi Merkezi içerisinde bulunan çok amaçlı salonda alan ile ilgili bilgiler alınabilir. Alanda bulunan kuş türlerinin nerede ve nasıl görüleceği ve nasıl gözlem yapılacağı hakkında bu merkezden bilgi alınması ve alan kılavuzu almaları gerekmektedir. Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Ramsar Alanı içerisinde su kuşlarının yoğun bulunduğu Eğrigöl ve Bağınaltı göllerinin kenarında yapılacak iki adet kuş gözlem kulübesine sazlık ve bataklık alan içerisinde ulaşımı sağlayan 1056 metrelik ahşap yürüyüş patikası gelen ziyaretçilerin sulak alan içlerine girmesi ve kuş gözlemi yapabilmelerine olanak sağlamaktadır. Yerel pansiyonlar konaklama imkânı sunmakta, güney sazlıklarının içinde kuş gözlemi için kayık turları düzenlenmektedir. Soysallı günübirlik kullanım alanı çevre düzenleme, kır lokantası ve WC yapılacaktır. Her yıl geleneksel foto safari ve fotoğraf yarışması yapılmaktadır.Ayrıca 2013 ve devamı yıllarda alan içerisinde atlı gezi turları düşünülmektedir. Sultan Sazlığı, çevresinde yer alan önemli yerleşim alanlarından Niğde iline 60 km., Nevşehir iline 80 km., Kayseri iline 90 km mesafededir. Kayseri-Niğde karayolundan gidilebileceği gibi Kayseri-Develi karayolundan da gidilebilmektedir. Alana gelecek olan ziyaretçilerin Ovaçiftlik köyünde bulunan ziyaretçi tanıtım merkezine uğramaları ve alan kılavuzu(ziyaretçi yönetimine yönelik 11 kişiye alan kılavuzluğu eğitimi verilmiştir.) almaları gerekmektedir. 6.1.2-ALADAĞLAR MİLLİ PARKI Gerçekleştirilebilecek Doğa Turizmi Faaliyetleri: 1-Doğa Gezileri 2-Botanik Gezileri 3-Fotosafari 4-Yaban Hayatı Gözlemciliği 5-Doğa Eğitimi Programları 6-Günübirlik piknik alanları (Kapuzbaşı Şelaleleri) 7-Dağcılık (Buzul ve kaya tırmanışı) 8-Rafting (Zamantı Irmağı Yahyalı Bölgesinde) 9-Trekking 10-Kamping alanı (Yedigöller) 11-Yamaç Paraşütü (Yedigöller) Alanla İlgili Bilgiler: Kayseri, Niğde ve Adana İl sınırları içerisinde yer alan 54.524 Ha. lık alanda kurulmuştur.21.04.2005 tarihli RG. İle Milli Park ilan edilmiştir.Aladağlar Milli Parkı gerçek anlamda bir jeomorfolojik açık hava müzesidir. Yedigöller, Hacer Ormanı ve Kapuzbaşı Şelaleleri’nin bulunduğu bölge Akdeniz iklimi ile İç Anadolu’nun step iklimi arasında bir geçiş bölgesinde yer almaktadır. Dağ, flora ve fauna bakımından oldukça zengin bir çeşitlilik gösterir. Aladağlar Milli Parkı içerisinde ve yakın çevresinde; derin vadileri, eşsiz zirveleri, dik ve sarp buzul kayalıkları, keşfedilmeyi bekleyen mağaraları, görkemli kanyonları, yaban hayatı, ormanları, yüksek platoları, yaylaları, akarsuları, pınarları, doğal manzarası debisi ve düşüş yüksekliği ile Türkiye’nin en büyük ve ilgi çekici pınar takım şelalelerini, şifalı bitki ve suları ile, dağcıların, tur kayıkçılarının, rafting, kano, dağ bisikleti, yamaç paraşütü ve jeep safari yapanların, doğa yürüyüşü meraklılarının, fotoğraf sevdalılarının, manzara aşıklarının doğa ile ilgili her aradıklarını en kolay şekilde bulabilecekleri tek “Alternatif Turizm ve Doğa Cenneti; Aladağlar” dır. Aladağlar Milli Parkı son derece zengin doğal kaynak değerlerine sahip, doğa turizmi ve doğa sporları açısından Türkiye coğrafyasından en görkemli, florası bakımından en zengin, peyzaj olarak en güzel ve ilgi çekici doğal alanımızdır. Aladağlar, dağcılık ve trekking için Toroslar’ın en uygun bölümüdür. Aladağlar Milli Parkı 730 rakımdan 3756 rakıma kadar yaklaşık 3000 m.lik rakım farkıyla muazzam bir bioçeşitlilik örneği sergiler. Derin vadileri, eşsiz zirveleri, dik ve sarp buzul kayalıkları, mağaraları, görkemli kanyonları, yüksek platoları, doğal manzarası, yaban hayatı, ormanları, yaylaları ile alpin bitki kuşağı içinde kalan Aladağların, bitki türleri bakımından zengin ve ilgi çeken bir yöre olduğu bilinmektedir. Kaya Pınarları, debisi ve düşüş yüksekliği bakımından Türkiye’nin en büyük ve ilgi çekici Takım Şelaleleri ile doğaseverlerin her aradıklarını bulabilecekleri bir cazibe alanı, doğa cennetidir. Dünyanın en yüksek kaynak şelalelerinden biri olan Kapuzbaşı Şelalelerine; Kayseri’nin halılarıyla ünlü Yahyalı İlçesinden yola çıktıktan sonra orman içinde virajlar yaparak ilerleyen iki yol vardır. Her ikisi de sizi Kapuzbaşı Takım Şelalelerine götürür. Kapuzbaşı Şelaleleri, 500 m2 bir alan içerisinde 5 tanesi büyük 2 tanesi küçük 7 şelaleden oluşmakta olup; Ensenin tepe (1056m) adı verilen kayadan çıkan şelalelerin beşi tepenin doğusunda, ikisi güneyinde yer almaktadır. Aladağ zirvelerinde bulunan kar ve buzulların erimesiyle beslenen, yaz-kış suları hiç kesilmeyen Şelalelerden doğudaki 3 şelale Takım Şelale adını alırlar ve yükseklikleriyle tanınırlar. Elif Şelalesi ile yayvan ve dağınık olup çevresi manzara seyir yeridir. Kapuzbaşı Şelalelerinin suyu Aladağ-Aksu suları ile birleşerek Zamantı Irmağı’na, oradan Seyhan Nehri’ne karışmaktadır. Zamantı Irmağı Türkiye'nin rafting yapılan en önemli akarsularından biridir. Kayseri'nin Yahyalı İlçesi'nden geçen Zamantı Irmağı, uzunluğu, su debisi, yeraltı geçişleri ve kanyonlarının yanı sıra, profesyonel ve amatör raftingcilerin kullanabileceği parkurları olması nedeniyle son zamanlarda ilgi odağı bir rafting parkuru durumuna geldi. İki yıldan beri rafting turizmine kazandırılması için çalışma yapılan Zamantı Irmağı, su düzeyinin en yüksek olduğu bahar aylarında özellikle yurt dışından gelen rafting gruplarını kendine çekmeye devam ediyor. Zamantı Irmağı'nınnın Yahyalı İlçesi sınırları içinde kalan Yeşilköy'den başlayan rafting parkuru, 18 kilometre uzunluğa sahip. Su debisi de rafting için oldukça elverişli olan Zamantı, dev kanyonlar arasından geçiyor ve rafting için bu ırmağı tercih edenlere eşsiz doğal güzellikleri görme olanağı sağlıyor. Biri 78, dişeri 92 metre uzunluğundaki iki doğal köprünün de altından geçen parkur, rafting yapanlara ayrı bir heyecan vererek Kapuzbaşı Şelaleri'nde son buluyor. Seyhan Nehri'nin Toros Dağları arasında akan kolu Zamantı Irmağı'nın zorluk seviyesi 3. Irmağın Yahyalı ilçesinden geçen kısmında son yıllarda zorluk seviyesi 5-6 olan bir parkur belirlenmiş. Bu parkur, profesyonel raftingçilere hitap ediyor. Aynı zamanda Zamantı Kanyonu'nun mavi sularını, coşkulu şelalelerini eski su değirmenlerini keşfedebilirsiniz. Zamantı Irmağı, Nisan-Eylül arasında rafting sporuna elverişli. Sağlık problemi olmayan 15 yaş ve üzeri herkes Zamantı'da rafting yapabilir. Ayrıca, Kayseri Valiliği Yahyalı ilçesinde her yıl Rafting şenliği düzenleniyor. ( http://www.raftingturlari.net/zamanti_irmagi_rafting.html ) Hacer Ormanı 2750 hektar civarında olup çanak şeklinde ve kalkerli toprak yapısına sahip olup; İç Anadolu ve Akdeniz Bölgesi arasında geçiş bölgesini oluşturmaktadır. Kuzey ve güneyinde son derece dik ve yüksekliği 3000 metrenin üzerinde genç buzul ve kayalıklar ile çevrili vadi içerisinde Karaçam, Göknar, Sedir, Titrek kavak, Meşe türleri ile kaplı ülkemizin en iyi doğal ormanlarındandır. Karaçam bu alanda en iyi gelişimini yaparak literatürlere giren pos karaçam ormanını oluşturur. Hacer Ormanında bulunan 4 su kaynağının en önemlisi orman merkezinde bulunan ve çevresi kamp alanı olarak değerlendirilen Soğuk Pınar’dır.Yeşilin bin bir tonunun hakim olduğu eşsiz ormanları ve jeolojik yapısı ile Hacer Ormanı ve Hacer Vadisi, doğa tutkunları için dağ yürüyüşü, mağaracılık ve dağcılık gibi doğa sporlarında ilgi çeken merkezlerden biridir. Hacer Vadisinden hemen sonra ulaşılan 3000-3500 metre rakımlı bir vadide bulunan Yedigöller; Aladağların en yüksek, en geniş ve en güzel platosu ve peyzaj alanıdır. Adını plato üzerinde bulunan 7 buzul gölünden almıştır. Göller yağmur, kar ve buzul suları ile beslenmektedir. Yedigöller, Türkiye’nin en önemli doğa yürüyüş alanlarından biridir. Yüksek dağ bitlileri buzul ve buzul kayacıkları, çepeçevre dağ zirveleri ve buzul gölleriyle Yedigöller, yaz mevsiminde eşsiz bir dağ manzarası ortaya koyar.Yedigöller Mevkiinde önce buzullaşmanın, daha sonra da eriyebilen taşların etkisi sonucu küçük çukurlar meydana gelmiştir. İlkbahar sonu ve yaz başlarında gerek karların erimesi, gerekse yağmur yağışları ile burada çok sayıda göl oluşmaktadır.Yedigöller, buzul ve kaya tırmanışı, doğa yürüyüşü, yamaç paraşütü, kamping alanı ve turizm ekonomisi açısından çok güçlü bir potansiyele sahiptir. Yaban hayatı sakinleri olarak yörede yaban keçisi, vaşak, sansar, tilki, kurt gibi hayvanlara, kuş türü olarak ur kekliği, kınalı keklik, kartal, şahin gibi türlere rastlanmaktadır. Her yıl geleneksel foto safari ve fotoğraf yarışması yapılmaktadır. Ziyaretçi yönetimi kapsamında 19 kişiye alan kılavuzluğu eğitimi verilmiştir. Aladağlar, dağcılık ve trekking için Torosların en uygun bölümüdür. Tırmanışlar için en uygun yollar Çamardı ilçesindeki Demirkazık ve Çukurbağ köylerinden başlar. Emli Vadisi ve Sokulupınar durak yerlerinde kurulan çadırlarda konaklanır. Çelikbuyduran yokuşu ve Yedigöller platosu aşıldıktan sonra Hacer vadisi- Soğukpınar ve Kapuzbaşı Şelaleleri ile son bulan yürüyüş ve tırmanışlar ortalama 4-5 gün sürmektedir. Ayrıca Kapuzbaşı Şelalelerinde Günübirlik Kullanım Alanı bulunmaktadır. Kayseri-Kapuzbaşı Şelaleleri 175 km dir. Aladağlar Milli Parkı Kapuzbaşı Şelaleleri bölgesine ulaşım Kayseri İli Yahyalı İlçesinden minibüsler ile sağlanabilir. Ayrıca Aladağlar Milli Parkında helikopter iniş pisti bulunmaktadır. 6.1.3-DEREBAĞ ŞELALESİ TABİAT PARKI Gerçekleştirilebilecek Doğa Turizmi Faaliyetleri: 1-Piknik Alanı 2-Manzara Seyir 3-Doğa yürüyüşü Alanla İlgili Bilgiler: Tabiat parkı; Kayseri’nin güneyinde kurulmuş olan Yahyalı ilçesinin Derebağ Kasabası Çağlayan mahallesinde bulunmaktadır Orta Toroslar’ın Orta Anadolu’ya uzandığı mevkide bulunan Derebağ Kasabası’nın üç tarafı dağlarla çevrilidir. Bu yönü ile Derebağ Kasabası, Akdeniz bölgesinin bittiği İç Anadolu Bölgesinin başladığı yerlerden birisidir. Yahyalı ilçesinin Derebağ kasabasının etrafı dağlarla çevrili olup, kuzey ve kuzeybatısında Niğde (Çamardı-Dündarlı), güney ve güneybatısında orta Toroslar (Aladağlar), doğusu ve kuzeydoğusunda ise Yahyalı ve bulunmaktadır. Tabiata parkı yeri mevki olarak Yahyalı ilçesinin 10 km güneybatısında yer almaktadır. 11.07.2011 tarihinde tabiat parkı ilan edilmiştir. Saha üç tarafı dağlarla çevrili bir vadi içerisinde yeralmaktadır. Sınırları ormanlık ve sarp kayalık araziyle çevrilidir .Planlama alanı büyüklüğü 17,00 Ha olarak tespit edilmiştir. Kullanım alanı içerisinde en yüksek rakım 1430 m ile manzara seyir noktasının bulunduğu alan, en alçak rakım ise 1300 m ile dereden geçmektedir. Şelalenin debisi mevsime bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Kar sularının erimesiyle ilkbahar ortalarından sonbaharın ortasına kadar yüksek debiyle akan şelale, kış aylarında çok düşük bir debi göstermektedir. Tabiat parkında içme ve kullanma suyu olarak kullanılacak olan şelale suyu ihtiyacı fazlasıyla karşılamaktadır. Planlanan tesislerin su ihtiyacı öncelikli olarak bu kaynaktan sağlanacaktır. Bazı mevcut tesisler ile saha işletmecilik anlamında ziyaretçilere açıktır. Derenin her iki yanı yürüyüş yolları ve seyir teraslarıyla donatılmıştır. Tabiat parkına yerine sadece Yahyalı ilçesi üzerinden ulaşım mümkündür. Tabiat parkı-Yahyalı arasındaki ulaşım vadiden veya dağ eteğinden devam eden asfalt yol ile sağlanmakta ve bu yol üzerindeki sapaktan devam edilerek sahanın girişine ulaşılmaktadır. Sahaya Kayseri merkezden iki farklı yolla ulaşılabilir: Erciyes Dağı-Develi İlçesi güzergahından 93 km, İncesu İlçesi-Yeşilhisar İlçesi güzergahından ise 118 km mesafededir 6.1.4-HÜRMETÇİ SAZLIĞI SULAK ALANI Gerçekleştirilebilecek Doğa Turizmi Faaliyetleri: 1-Kuş gözlem imkanı 2-Geleneksel hayvansal ürünler (Manda yoğurdu, kaymak, tereyağı) 3-Yılkı Atları, İnsan-leylek-köy bütünleşik değeri gözlemleme imkanı, 4-Doğa Fotoğrafçılığı 5-Doğa Gezileri Alanla İlgili Bilgiler: Hürmetçi Sazlığı Kayseri İli Hacılar ve İncesu İlçeleri sınırları içerisinde kalmaktadır.Kayseri İlinin 13 km batısındadır.Güneyinde Erciyes Dağı, güneybatısında ise Sultan Sazlığı yer almaktadır. Ekolojik Alan 2616 ha, Özel Hükümlü Alan 4209 ha, Sulak Alan 408 ha, Tampon Alan 15712 Ha’dır. 20.06.2006 tarihinde Sulak Alan ilan edilmiştir. Hürmetçi Sazlığı sazlıklar, bataklık, ıslak çayırlar gibi önemli sulak alan ekosistemleri ile Karasal ekosistemlerden oluşmaktadır. Sulak alan habitatı mevsimsel olarak suyun bulunduğu alanın daralıp genişlediği sığ bir tatlısu gölü, sulak çayırlar ve sazlıklardan oluşmaktadır.Alan gerisinde geçmişte daha geniş yer kaplayan su yüzeyinin suyun gerilemesi ile oluştuğu tahmin edilen tuzcul bozkırlar yer almaktadır.Ayrıca civardaki tepelerde bozkır habitatı yer almaktadır.Göl kısmı gerek su kuşlarının temel habitatlarından birisini oluşturması gerekse bu kuş türlerinin besinleri olan balıkların üremesi için uygun habitatlar oluşturan su içi bitkilerini barındırması açısından önemlidir.Alanda yer alan diğer bir habitat tipi ise sulak çayırlardır.Bunun yanısıra alan içinde yerleşim yerleri, tarım alanları, ve sanayi sitesi gibi arazi kullanımları mevcuttur. Hürmetçi Sazlığı, eski yöresel adıyla Karasaz, sazlık, bataklık ve ıslak çayırlar gibi önemli sulak alan ekosistemlerinden oluşmaktadır. Avrupa, Asya ve Afrika kuş göç yolu üzerinde bulunmasından dolayı da Dünya ölçeğinde küresel öneme sahiptir. nesli tehlike altında olan türler arasında bulunan toy, turna, kara leylek, angıt, kaşıkçı, bıyıklı sumru, mahmuzlu ve sürmeli kızkuşu türlerinden bir kısmı bölgede göç döneminde görülmekte, bir kısmı ise bölgede üremektedir. Hürmetçi Sazlığı, Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları listesinde yer almaktadır.Yaban hayatı açısından ise; yılkı atı, gelengi, kurt, tilki, porsuk, gelincik, kır tavşanı gibi memelilerin bölgede üremesi ve barınması bölgenin önemini daha da artırmaktadır. Bölgenin bu doğal yaşam özelliklerinden dolayı her yıl birçok yerli ve yabancı kuş ve kelebek gözlemcisi, bilim adamı ve doğaseverler Hürmetçi Sazlığını ziyaret etmektedir. Hürmetçi Sazlığı Sulak Alanı ve çevresinde Bakanlığımızın «Leylekler Yuvasız Kalmasın Projesi» kapsamında 32 adet yapay leylek yuvası bulunmaktadır. Kayseri İlinin 13 Km. güneybatısında yeralmaktadır. Hürmetçi Sazlığı içerisinden, Kayseri Organize Sanayi Bölgesi’ni kestirme bir şekilde Niğde-Adana karayoluna bağlayan yolun(Kayseri Güney Çevreyolu) inşaat çalışmaları devam etmektedir. 6.1.5-TUZLA (PALAS) GÖLÜ SULAK ALANI Gerçekleştirilebilecek Doğa Turizmi Faaliyetleri: 1-Kuş gözlem imkanı 2-Doğa Fotoğrafçılığı 3-Çamur Banyosu (Haziran-Temmuz-Ağustos Ayları) 4-Doğa Gezileri 5-Geleneksel tuz çıkarımı gözlemleme imkanı, Alanla İlgili Bilgiler: İç Anadolunun tek tuzlu gölüdür.25-35 km’lik büyüklüğüyle Tuzla gölü Kayseri’nin 40 Km kuzeydoğusunda bulunan Sarıoğlan İlçesindeki Palas Ovasının (Gölova-ÜzerlikÖmerhacılı Köyleri), bir parçasıdır. Barındırdığı önemli biyoçeşitliliğiyle 1993 yılında 1.derecede sit alanı statüsü kazanan Tuzla (Palas) Gölü ve çevresi,M.Ö. 2000 yılının başından itibaren günümüze Hititlerden Osmanlılara kadar bir çok medeniyetin önemli ticaret yollarını ve yerleşme alanlarından birini oluşturmuştur. Günümüze kadar ayakta kalmayı başarmış olan Sultanhanı gibi birçok han, kervansaray cami ve külliyenin de bölgede bulunması, sit alanı statüsü kazanmasının önemini doğal güzelliği ile beraber artırmıştır. Küçük ada parçalarıyla çok geniş bir alana yayılan göl, kuzeyinde büyük bir set gibi duran tepeleriyle Kızılırmak’tan ayrılmaktadır. Bu kadar geniş ve farklı yaşam alanlarına sahip olmasıyla göl, zengin bir biyoçeşitliliği oluşturmaktadır. Çöküntü ovası karakterinde olan Palas Ovası kendisini çevreleyen tepeler nedeniyle de kapalı havza özelliğindedir. Tuzla gölünün çevresi çamurluk alan, tuzcul bitki bozkırları, tatlı su düzlükleri, sazlık , bataklık, kayalık ve tepelerle çevrilidir. Tuzla Gölü ve çevresinde farklı ekosistemlerin bir arada bulunması, birçok ekoturizm faaliyetlerinin bölgede gelişmesini olanaklı kılmıştır.Bir çok yerli ve yabancı kuş ve kelebek gözlemcisi,bilim adamı ve doğasever, kuşları, kelebekleri, memeli hayvanları ve bitkileri gözlemlemeye Tuzla Gölü ve çevresine gelmektedir.Bölgede bunun yanında doğa fotoğrafçılığı ve doğa sporları gibi ekoturizm olanakları da bulunmaktadır. Öte yandan Selçuklular zamanından kalmış Ulu Cami, Sultan Hanı, Kızılırmak üstünde yer alan Şahruh Köprüsü ve Girinci Köyü’nün yaylasındaki mağaralar turizm olanakları sunmaktadır.Bu tarihi mekanlar ve çamur banyosunu kapsayan bir turizm turunun halka yeni gelir getirebileceğini yöre halkı tarafından ifade etmişlerdir.Haziran,Temmuz ve Ağustos aylaraında yapılabilen çamur banyosu için yöre halkı, gölün batısındaki çamurluk alanları tercih etmektedir.çamurdan yararlanmak üzere 10 adet 20 yatak kapasiteli bungalov evleri inşaat yapım aşamasındadır.Dolayısıyla konaklama imkanı bulacak olan tesis aynı zamanda lokanta,toplantı salonu, sosyal tesis alanı, aile park alanı, 2 adet çamur banyo havuzları ve duş kabinleri, şelale, dinlenme alanları, çocuk oyun alanları, spor alanlarının bulunmasıyla ziyaretçilerin ihtiyaçlarını karşılayabilecek kapasitededir.Ayrıca bulunduğu sosyal dinlenme alanı, bambu evleri,kuş gözetleme kuleleri ve otopark hizmetlerini de sunmaktadır. Tuzla Gölü kayseri Sarıoğlan karayolunun ve demiryolunun kuzeybatısında kalmaktadır. Ayrıca Kayseriye hava ulaşımını sağlayacak bir adet havaalanı (Erkilet Havaalanı) da mevcuttur 6.1.6-ALADAĞLAR YABAN HAYATI GELİŞTİRME SAHASI Gerçekleştirilebilecek Doğa Turizmi Faaliyetleri: 1-Doğa Gezileri 2-Manzara seyir terasından yaban hayatı gözlemciliği (Yaban Keçisi, Ur Keklik, Vaşak) 3-Fotosafari 4-Av turizmi 5-Botanik Gezileri 6-Trekking 7-Dağcılık Alanla İlgili Bilgiler: Aladağlar Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Toros Dağlarının kuzey ,Kayseri İlinin ise güney kısmında kalmaktadır. Aladağlar YHGS ortalama rakımı 2200 m. civarında olup, derin vadilerden ve tepelerden oluşmaktadır. En yüksek yeri 3761 m. rakımlı tepe , en düşük yeri ise 1600 m. ile Köşk Deresidir .Saha genelde sarp ve kayalık olup, yer yer sarp derin vadi ve tepelerden oluşmaktadır. Alan içindeki farklı yükseklikler, sert ve yalçın topografya sebebiyle zengin flora ve faunadan oluşan habitat çeşitliliği meydana gelmiştir.Saha Yaban Keçisi , Urkeklik ,Vaşak gibi fauna türleri ile1600 metreden 3700 metreye kadar bir yükseltiler arasında olması nedeniyle birçok bitki türünü barındırmaktadır.Alan içerinde dik kayalık yamaçlar mevcut olup göresel açıdan bir zenginlik oluşturmaktadır. Kayseri İl Merkezine (Erciyes Dağı-Develi-Yahyalı üzerinden) 100 km., Yahyalı İlçesine 25km., Kayseri-Adana Devlet Karayoluna (D 805) 135 km. mesafededir. 6.1.7-ERCİYES DAĞI Gerçekleştirilebilecek Doğa Turizmi Faaliyetleri: 1-Kış Sporları Aktiviteleri (Alp Tarzı Kayak, Snowboard (Kar Sörfü), Telemark (Dönüş Kayağı), Serbest Stil Kayak, Kayak Turları, Helikopter Kayağı, Cross Country (Kuzey Disiplin Kayağı), Biathlon, Kar Uçutması, Kar Kızağı, Snow Tubing (Şişme Plastik Kızak), Kar Raftingi, Kar Motoru, Buz Pateni, Kar Ayakkabılı Arazi Yürüyüşü) 2- Yaz Sporları Aktiviteleri; (Golf, Dağ Yürüyüşü /Trekking, Tırmanma, Dağ Bisikleti, Paragliding & Hang-gliding (Uçurtma), Paraşüt, At sırtında Gezinti, Yaz toboggan (kızak) yolu, Dağ Planörü, Uçurtma sörfü) 3- Doğal manzaralı bölgelere kurulmuş lokantalarda manzara seyir imkanı, 4-Doğa fotoğrafçılığı Alanla İlgili Bilgiler: Kayseri il merkezinin güneyindedir. 3916 m. yükseklikte devamlı kar ile kaplı iç Anadolu bölgesinin en yüksek dağı olan Erciyes’in tarihini jeologlar 20 milyon yıl öncesine kadar götürürler. Eskiden bir yanardağ iken şimdi tamamen sönmüştür. Erciyes Dağı Kış Sporları Turizm Merkezi Planlama çalışmaları çerçevesinde uluslararası bir kayak merkezi oluşturarak dünya, ülkemiz ve şehir insanlarının yararlanabileceği yüksek standartlı bir merkez oluşturmak amacı ile projelendirilmiştir. 6.1.8-YAMULA BARAJI: Gerçekleştirilebilecek Doğa Turizmi Faaliyetleri: 1-Baraj üzerinde teknelerle baraj turları yapılabilme imkanı, 2- Barajdaki rüzgarın düzenlenmesi, yelken yarışları için uygun olması nedeniyle yelken yarışları 3-Mesire ve piknik alanları, 4- Barajda sportif amaçlı amatör olta balıkçılığı yapılabilme imkanı, Alanla İlgili Bilgiler: Kayseri Şehir Merkezinin 30 km kuzeybatısında Kızılırmak nehri üzerine kurulmuş enerji ve sulama amaçlı Türkiye’ nin önemli projelerinden birisidir. Yamula Barajı 82 milyon metrekarelik bir yüzeye 65 kilometrelik bir kulvara ve 3 milyar metreküp bulunan bir su kütlesidir