Yrd.Doç.Dr.Seçil Aksoy
Transkript
Yrd.Doç.Dr.Seçil Aksoy
DĠġHEKĠMLĠĞĠNDE TANIYA YÖNELĠK RADYOLOJĠK YÖNTEMLERDE SON GELĠġMELER Yrd. Doç. Dr. Seçil AKSOY DİŞ HEKİMLİĞİNDE KULLANILAN RADYOGRAFİ TEKNİKLERİ GORUNTULEME METODLARI INTRA-ORAL RADYOGRAFI ULTRASONOGRAFI EXTRA-ORAL RADYOGRAFI MR BILGISAYARLI TOMOGRAFI DVT 2 RADYOVĠZYOGRAFĠ (RVG) Ġlk direkt dijital görüntüleme sistemi, RadioVisioGraphy (RVG) 1984 yılında Dr. Frances Mouyens tarafından keĢfedilmiĢ Trophy Radiologie (Vincennes, France) firması tarafından imal edilip piyasaya sürülmüĢtür. Dijital görüntüleme sistemleri; 1. Hızlı görüntü oluşturan, 2. Görüntünün işlenmesini, 3. Saklanmasını, 4. Aktarılması sağlayan, 5. Konvansiyonel filmden daha hassas ve daha düşük ışınlama süresine ihtiyaç duyan dinamik bir görüntüleme sistemidir. Dijital görüntüleme; 1. Elektronik sensörde bulunan elektronların X-ışınları ile etkileşimi, 2. Bu etkileşim sonucunda analog verilerin dijital verilere çevrilmesi, 3. Bilgisayarın bu verileri işlemesi, 4. Görüntünün bilgisayar ekranında oluşması sonucunda gerçekleşir. Dijital Ġntraoral Görüntülemenin Endikasyonları Periapikal bölgenin incelenmesi, Kron-köprü ayaklarının incelenmesi, Renk değişikliği olan dişlerin incelenmesi, Fraktürlerin incelenmesi, Periodontal dokuların incelenmesi, Çekim boşluklarının incelenmesi, Çürüklerin teşhisi Dijital görüntüleme sistemlerinde kullanılan komponentler; Analog-dijital converter (ADC) X-ışını kaynağı Elektronik sensör Monitör Dijital interface kart Yazılım Dijital sensörler; 1. Charge-coupled device (CCD) 2. Complementary metal oxide semiconductor active pixel sensor (CMOS-APS). 3. Photostimulable phosphor plate (PSP) PSP sensörlü sistemlerle görüntüleme Dijital Görüntüleme Sistemlerinin Avantajları Radyasyon Dozları 0.084mSv 0.033mSv 0.008-0.012 mSv D Grubu Film E Grubu Film PSP , CCD ve CMOS Sistemler Görüntü düzenlenmesi Büyütme Rotasyon Görüntünün negatifinin elde edilmesi Renklendirme Kontrast artırımı Ölçüm yapılması Üç boyutlu canlandırma Görüntülerin saklanması: DVD ve CD-ROM’ların keĢfinden önce görüntülerin saklanması önemli bir problem olmaktaydı. Günümüzde bir CD’ye görüntünün boyutuna göre 30.000’e yakın veri depolanabilmektedir. Görüntü gönderme: SıkıĢtırma programları sayesinde dijital görüntünün dosya büyüklüğü küçültülerek modem ve telefon hattı aracılığıyla gönderilebilir. Çevre dostu: Dijital görüntünün elde edilmesi için banyo iĢlemine ihtiyaç duyulmaması kimyasalların kullanımını ortadan kaldırmıĢtır. 20 Ġki boyutlu görüntünün yetersizliği 21 22 23 BĠLGĠSAYARLI TOMOGRAFĠ (BT) Tomografi, istenilen derinlikteki anatomik yapıların veya lezyonların selektif olarak gösterilmesini sağlayan bir tekniktir. BT’de üç düzlemde görüntü alınabilir. Sagital Koronal(Frontal) Aksiyal(Horizontal) Bilgisayarlı Tomografinin DiĢhekimliğindeki Temel Kullanım Amaçları İmplant öncesi yapılan incelemelerdeki kemik kalınlığı, yüksekliği gibi bilgilerin elde edilmesinde, Fraktürlerin tespitinde, Kemik içi lezyonların genişliğinin tespitinde, TME problemlerinin açığa kavuşturulmasında, Periapikal lezyonların sınırlarının tespitinde kullanılır. Bilgisayarlı Tomografinin Avantajları Uygulama süresinin kısa olması, Bir çok tarayıcı ve dedektör sisteminden oluştukları için küçük yapıların kesitlerini almak için her düzlemde hareket etme zorunluluklarının olmaması, Tek bir uygulamada hastaya ekstra radyasyon dozu vermeden çok sayıda görüntü elde edilebilmesi, Bilgisayarlı Tomografinin Avantajları Hastanın üç düzlemdeki görüntülerinin üst üste çakıştırılarak üç boyutlu görüntünün elde edilebilmesi, Bilgisayarlı Tomografinin Avantajları Lezyonların yoğunluklarının ölçümüne imkan vermesi. Sıfıra yakın eksiler (-10, -20) yağ dokuları, Sıfıra yakın artılar (+10, +30) sıvı yapıları, +300, +350 kalsifiye yapıları, +1000 ile en yoğun yapı olan kemik yapısı belirlenmektedir. Doku Su BT Değeri 0 Hava -1000 Kemik +1000 Kan 42-58 Hemoraji 60-110 Trombüs 74-81 Kalp 24 BOS 0-22 Gri cevher 32-44 Beyaz cevher 24-36 Kas 44-59 Karaciğer 50-80 Yağ Akciğer -20/-100 -300 Günlük Backgroud doz 8 µSv Panoramik (Ortalama): 10-15 µSv Digital Panoramik 4.7 – 14.9 µSv Film Panoramik 26 µSv Full mouth: 150 µSv Medikal CT 1200-3300 µSv* 31 DENTAL VOLÜMETRİK TOMOGRAFİ (DVT-Cone-beam) NEWTOM CT CBCT (DVT) 33 ÇOK KESĠTLĠ BĠLGĠSAYARLI TOMOGRAFĠ En düĢük kesit kalınlığı 0.6 mm 34 CBCT (DVT) KESĠT 0,125 mm 35 10,0 9,2 8,5 9,0 8,0 7,3 8,3 7,4 6,8 7,0 6,0 5,0 3,5 4,0 3,0 3,0 2,6 2,4 1,8 2,7 2,0 1 1 1 1 1 1 1,0 0,0 Maxilla 1 Mandible 1 Maxilla 2 MSCT Mandible 2 SCT Maxilla 3 Mandible 3 CBCT Günlük Backgroud doz 8 µSv Panoramik (Ortalama): 10-15 µSv Digital Panoramik 4.7 – 14.9 µSv Film Panoramik 26 µSv Full mouth: 150 µSv Medikal CT 1200-3300 µSv CBCT 25-34 µSv 36 REFLEKSĠYON* (Yansıma) IġIK DALGALARININ YANSITICI BĠR YÜZEYE ÇARPARAK YÖN DEĞĠġTĠRMESĠDĠR. 37 CBCT (DVT) CT 38 * * * * * MAKSĠLLOFASĠYAL CERRAHĠ ĠMPLANT CERRAHĠSĠ GENĠġ PATOLOJĠK OLUġUMLAR ORTODONTĠ ENDODONTĠ 39 MAKSİLLOFASİYAL CERRAHİ 40 Prof.Dr.Kaan ORHAN 41 42 Prof.Dr.Kaan ORHAN 43 Prof.Dr.Kaan ORHAN GENİŞ PATOLOJİK OLUŞUMLAR 44 * SOL RAMUS BÖLGESĠNDE FOLĠKÜLER KĠST * KLĠNĠK BELĠRTĠ YOK 45 46 47 İMPLANT CERRAHİSİ 48 Prof.Dr.Kaan ORHAN 49 50 Prof.Dr.Kaan ORHAN Prof.Dr.Kaan ORHAN 52 Dental İmplant Planlama Dental Vox Era Scientific Group SimPlant Materialise NV Mimics Materialise NV SurgicaseTM Materialise NV NIPTM , QR Srl, Via Silvestrini, ITALY http://www.qrverona.it/htm/NIP.htm 53 54 55 ORTODONTİ 56 13 ve 23 gömülü kanin diĢleri ağızda mevcut 57 13 ve 23 maxilla palatinal kısımda lokalize olduğu tespit edilmiĢtir. 58 ANCAK… Tedavi baĢlangıcı Kanin’in 180 derece rotasyonda olduğu konvansiyonel radyografilerle izlenememiĢtir. 3 ay sonra Prof.Dr.Kaan ORHAN 59 3D Ceph Analizi ENDODONTĠ 62 Prof.Dr.Kaan ORHAN 63 64 MANYETĠK REZONANS GÖRÜNTÜLEME (MRG) Instrumentasyon ve Donanım: 1.Magnet-Manyetik alanı oluĢturan birim 2.Radyofrekans kaynağı 3.Görüntü iĢlemcisi 4.Bilgisayar sistemi Manyetik rezonans görüntülemenin avantajları Yüksek yumuşak doku kontrastı, Multiplanar görüntüleme yapabilmesi, İyonize radyasyon kullanılmaması, İyotlu kontrast madde gerektirmemesi, Manyetik rezonans görüntülemenin dezavantajları Hareket artifaktlarına karşı çok duyarlıdır, Tetkik süresi oldukça uzundur, Kemik yapılar ve kalsifikasyonlar iyi görüntülenemez, Klostrofobisi olan hastaların incelenmesi mümkün olamaz, MRG’de incelenen kesitteki vasküler yapıların akım dinamikleri manyetik rezonans anjiografisi ile saptanabilir. Kavernöz Hemanjioma Manyetik rezonans görüntüleme diğer diagnostik görüntüleme yöntemleri ile karĢılaĢtırıldığında kontrast rezolüsyonu ve sensitivitesi en yüksek görüntüleme tekniğidir ve patolojik dokular çok net bir Ģekilde saptanabilmektedir. NÜKLEER TIP UYGULAMALARI PET SPECT Lenfosintigrafi Kemik Tarama PET (POSITRON EMISSION TOMOGRAPHY) Baş-boyun bölgesi aksiyal (A), sagital (B), koronal (C) kesitte PET görüntüsü. Sağ tarafta metastatik lenf nodu ve palatinal orta hatta primer skuamöz hücreli karsinoma. Tüm Vücut PET Uygulamaları 35 30 25 20 % 15 10 5 0 A B C D E F G A – Akciğer, B – Lenfoma, C – Kolon , D – BaĢ & Boyun, E – Meme, F – Tiroid/ Melanoma/ Enfeksiyon/ Özofagus/ Sarkom/ Over ca , G – Diğerleri. SPECT (SINGLE PHOTON EMISSION COMPUTED TOMOGRAPHY) SPECT, kanlanma ve radyoaktif maddelerin vücuttaki tutulumları hakkında önemli bilgiler verir. SPECT görüntüleri PET görüntülerine oranla daha az hassas ve daha az detaylı olmakla birlikte maliyeti daha düĢüktür. SPECT ve MRG füzyon görüntüsü. LENFOSĠNTĠGRAFĠ Melanom KEMĠK TARAMA (BONE SCAN) Kemik sintigrafisi olarak da bilinen bu yöntem nükleer tıpta sıklıkla kullanılan uygulamalardan birisidir. Osteomiyelitin selülitten ayrımının yapılması, primer ve metastatik malign hastalıkların tespitinde, kemik greftlerinin kanlanmasıyla ilgili bilgi sahibi olmak, fibröz displazi, Paget hastalığı, osteoartrit ve romatoid artrit gibi çeĢitli metabolik kemik hastalıklarının tanısına yardımcı olmak amacıyla kullanılırlar. Kemik taramalarında olağan durumlarda da tutulum artabilir. Örneğin aktif periodontal hastalıklarda mandibuler veya maksiller alveoler proçeste radyofarmasotik tutulumun arttığı görülür. Paget hastalığı TEŞEKKÜRLER…