müzik öğretmeni adaylarının pc ortamı için yazılmış olan müzik
Transkript
müzik öğretmeni adaylarının pc ortamı için yazılmış olan müzik
MÜZ K Ö RETMEN ADAYLARININ PC ORTAMI Ç N YAZILMI OLAN MÜZ K PROGRAMLARI VE YAZILIMLARINI KULLANMALARININ GEREKL L Ö r. Gör. Adil Levent YÜKSEL † *1924-2004 Musiki Muallim Mektebinden Günümüze Müzik Ö retmeni Yeti tirme Sempozyumu Bildirisi SDÜ, 7-10 Nisan 2004, Isparta 1. G R çinde bulundu umuz bilgi ça ı, günümüz insanını kendi mesle iyle ilgili do ru bilgiye en az kalori ve enerji tüketimiyle ula abilmeyi zorunluluk haline getirmi tir. Bu zorunluluk, ki isel bilgisayar ( PC ) sektöründe bireylerin mesleksel alanlarındaki çalı malarına pek çok yönüyle kolaylık ve pratiklik katabilecek ve bunun do al bir sonucu olarak üretime dönü ebilmesine fırsat verebilecek pek çok program, yazılım, CD-ROM, interaktif CD-ROM v.b. materyallerin üretici firmalar tarafından yapılandırılmasına büyük bir ivme vermi tir. Bu ivmeyi hayata geçirebilen ülkelerin e itim, kültür ve sanat politikalarına bakıldı ında ise; bilgiyi üreten, i leyen, ço altan ve payla an bireyler yeti tirebilme hedeflerinden yola çıkarak ekonomik hayatlarında istenilen düzeydeki standartlara ula ma çabalarını görmekteyiz. Teknoloji ça ımızda; bilgi ba döndürücü bir hızda üretilmekte, küreselle en dünya normlarına uygun hale dönü mü olan internet kullanımı ile da ılmakta ve ço u zaman da aynı hızla eskitilmektedir. Bilginin müthi hızda dola masının önemi yanında, sa lam temeller üzerine oturtularak i lenmi ve belirli bir amaca yönelmi olması bilgiyi daha da önemli bir konuma getirmektedir. Ça da medeniyetler seviyesini yakalamayı ve hatta onun da üzerine çıkabilmeyi hedef olarak Türk ulusuna ilkele tirmi olan büyük önder Atatürk ‘ ün bu misyonuna sahip çıkabilecek ve yeni nesilleri yeti tirecek olan ö retmen adaylarının da, içinde bulundu umuz bilim-teknoloji ça ındaki mesleksel bilgisayar kullanım yeterlilikleri önemli bir vizyon haline dönü mü tür. 2. MÜZ K VE B LG SAYAR Dünyanın de i ik toplumlarında ya ayan tüm bireyler için müzik bir ya am ekli ve hayatın ayrılmaz bir parçasıdır. Müziksiz bir hayat dü ünülebilir mi? Elektronik bilgiyi somutla tırmanın en ideal yollarından birisidir. Bilgiyi geli tirebilmemiz için yine insano lu tarafından matematik ve fizi in bir uygulaması olan bilgisayarlar ise günlük i , e lence ve sosyal hayatımızın artık olmaz ise olmazları olmu ve artık kullanımı bir ihtiyaçtan da öte zorunluluk haline gelmi tir. Bilgi toplumu içinde ya ayan bireylerinde kendi mesleksel alanında gerçekle en teknolojik yenilikleri takip etmesi / etmemesi ise bir soruna dönü mü tür. † Süleyman Demirel Üniversitesi, Burdur E itim Fakültesi, GSEB,MEABD Matemati i do anın, yazılmamı kitabın dili olarak tanımlayabilmekte iken müzi i ise do anın bir parçası olarak dü ünebilmekteyiz. Afrika da ya ayan ilkel kabilelerin kendili inden ortaya çıkarttıkları çoksesli ezgileri ve bizleri a kınlı a u ratan mükemmel yapıdaki ritimleri bunun en iyi ispatıdır. Elektroni in dı arıdan bakıldı ında çok karma ık gelen yapısı son yüzyılda müzik e itimi alanına de i ik bir bakı açısı kazandırmı tır. Elektroni in müzik e itimi alanlarındaki çe itlili i, yapılan her türlü üretimi geni yı ınlara en iyi ekilde ta ımasıyla birlikte, bireyde bulunan müzik yetene inin ortaya çıkarması ve geli tirilmesini de sa lamaktadır. Bilgisayarların ucuzlayarak evlerimize kadar girdi i ilk kullanım alanlarının genellikle bilgisayar oyunları, kelime i lem tabanlı programlar ( Microsoft Word ), hesap tabanlı programlar (Microsoft Excel), slayt sunum programlar ( Microsoft Power-Point ) , internet kullanımına ili kin programlar ( Internet Explorer/Outlook Express) oldu unu görmekteyiz. Bu genel bilgisayar kullanıcısı a amasından sonra artık kendi mesleksel alanlarındaki ihtiyaçlarına cevap verebilecek program ve yazılımlara yönelen birey farkında olmadan özel bilgisayar kullanıcısına dönü mektedir. Bu a amada bireyin bu yönelimine müzik e itimi alanına yönelik üretilen nota yazımı programları ( Finale , Encore, Sibelius v.b. ) , çok kanallı MIDI ve Audio kayıt programları ( Cakewalk, Cubase, E Magic v.b. ) , klasik batı müzi i’nin tarihsel geli imini, çalgı geli imlerini, bestecilerini, form yapılarını, barok-klasik-romantik dönemin içinde gerçekle en di er güzel sanat dallarındaki yapılanmayı anlatan pek çok interaktif CD-ROM ‘ lar kullanıcıların hizmetine sunulmu tur. Müzik alanındaki pek çok kullanıcıya büyük kolaylıklar sa layan sequencer ( çok kanallı kayıt ) programları, müzik ö retmeni ‘ nin mesleksel ya antısında içinde bulundu u müziksel yalnızlı ına çare olabilecek yeterlili e sahiptir. Özellikle görev yaptıkları okullarda gerek ders içi, gerek ders dı ı etkinliklerde piyano, keyboard gibi e likleme çalgısı bulamayan müzik ö retmenlerinin bu duruma paralel olarak olumsuz yönde etkilendikleri, müzik ö retimi ortamlarının ülkemizde istenilen düzeyde olmadı ı ve hatta hiç olmadı ını da göz önünde bulundurursak, günümüzün müzik ö retmenleri adaylarına müzik teknolojisinin nimetlerini sunmamız bir gerekliliktir. 3. MÜZ K Ö RETMENL L SANS PROGRAMI YÖK / Dünya Bankası ortaklı ı bünyesinde, e itim fakültelerinin yeniden yapılandırılması projesi kapsamında, müzik e itimi bölümler’nini nitelik / nicelik / kurumsal yapı / fiziksel yapı / akademik yapılar gibi hassasiyet ta ıyan kritik ölçütlere bakılmaksızın; tüm ülkemiz genelinde güzel sanatlar e itimi bölümü içinde resim-i ö retmenli i ile birlikte anasanat / anabilim dalı karde i olmu lardır. Dünya, müzik ve sahne sanatlarını içinde bulunduran yapıları büyültme ( Fakülte, Üniversite ) u ra ı verirken, ülkemize müzik ö retmeni yeti tiren kurumlarda gerçekle tirilen bu yeni yapılanma, ters bir orantıya anasanat / anabilim dalı ‘ na dönü türülmü tür. Ülkemizden bir örnek: Bilkent Üniversitesi, Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi. Bu yeni yapılanma sonucunda olu turulan ve halen yürürlükte olan müzik ö retmenli i lisans programı II. Yıl, Güz yarıyılında haftada 2 saat teori, 2 saat uygulama ve toplam 3 kredilik bir ders olan Bilgisayar dersi konmu tur.http://www.yok.gov.tr adresinden E itim Fakülteleri ‘ nin Lisans programları içinde yer alan Müzik Ö retmenli i lisans programını Word belgesi olarak kopyalandı ında; sa üst kö ede 79. sayfa numarasıyla görünen sayfada Bilgisayar dersinin tanımı “Temel klavye becerileri; kelime i lem (word processing), grafik, elektronik tablo (spreadsheets), veri tabanı (data base) programlarıyla çalı ma; ilkö retim e itim programı çerçevesinde basit programlama uygulamaları; e itim yazılımlarının (software) gözden geçirilmesi; sınıfta bilgisayarla çalı ma” olarak tanımlanmaktadır. Müzik ö retmeni adaylarının lisans ö renimleri boyunca mesleksel hayatlarında ça ın ihtiyaçlarına cevap verebilecek teknolojik-dijital ve sanal ortama yönelik Bilgisayar dersinin yeni yapılanma da konması umut verici bir geli medir. Fakat yeni yapılanmada müzik ö retmeni adaylarının, müzik e itimi ve ö retimi alanında kendi mesleksel alanlarında gerek meslek içi-meslek dı ı etkinliklerde kullanabilecekleri müzik programları ve yazılımlarına ait bir dersin konmaması da gözden kaçmı tır. Bilgisayar dersinin içeri i yönünden bakılacak olursa e itim fakültelerindeki tüm bölümlere konmu olması; sınıf ö retmenli i / okul öncesi ö retmenli i / sosyal bilgiler ö retmenli i / türkçe ö retmenli i / beden e itimi ö retmenli i / resim-i ö retmenli i / müzik ö retmenli inde ö renim gören lisans ö rencileri , bilgisayar kullanımının altyapısı, sistem bilgisi , donanım bilgisi ve genel bilgisayar kullanıcısının ihtiyaçlarına cevap verebilecek bir ders ile kar ıla maktadırlar. Ayrıca Bilgisayar dersini yürüten ö retim elemanlarının farklı bölümlerden gelen ö rencilerin, kendi alanlarındaki program ve yazılımlara ait yetkinle me ve ö renme isteklerine kar ın; örne in bir müzik ö retmenli i lisans programı ö rencisinin Finale 98 / Finale 2002 / Finale 2003 / Finale 2004 programlarını ö renme isteklerine kar ın Bilgisayar dersini yürüten ö retim elemanı FINALE nota yazım programının kullanımına ili kin (do al olarak) hiç bir bilgisi olmadı ını ve Bilgisayar dersinin dönemlik i leni programında Microsoft WORD / EXCEL / POWER POINT/ INTERNET EXPLORER programlarının yer aldı ını yansıtmaktadır. E er bu örne i Resim-i ö retmenli i programında okuyan bir ö renciye yönledirirsek grafik uygulamalarında büyük kolaylıklar sa layan ve artık neredeyse eski kli ele mi grafik uygulamalarından olan kesik uçlu kalemle yazı yazmanın yerine COREL DRAW gibi bir programı ö renmek isteyen bir resim-i ö retmeni adayına, Bilgisayar dersini yürüten ö retim elemanı yine aynı gerekçelerle ö renciye dönü ümü olmayan dönütler verebilmektedir. Mesleki müzik e itimi kurumu olan müzik ö retmenli i lisans programıdaki müzik ö retmeni adayları özengen ( amatör ) bir yakla ıma muhtaç bir konuma bırakılmı tır. Çünkü mesleksel alanlarında kullanabilecekleri program ve yazılımları kendi kurumlarında bu alanda yönelik özel bir ilgisi olan ö retim elemanından temin etme, ö renme yolunu ö renim aldıkları mesleksel ( profesyonel ) kurumda profesyonel - mesleki kimli e yakı ır bir yakla ımla de il de , özengen ( amatör ) kimlikli bir yakla ım modeli kendili inden olu mu tur. Yeni yapılanmada, her bir müzik ö retmenli i programının kendi bünyesinde bulunan ö retim elemanı nitele ine ve sayısına göre SEÇMEL dersler kapsamında Müzik Teknolojisi , Bilgisayar ve Müzik gibi içeri e sahip derslerin konulabilece i / açılabilece i ifade edilmi tir. Tabii ki bütün alanlarda oldu u gibi sadece dersin konulması / açılması yeterli de ildir. Sayın Ö r. Gör. Burçin AKTÜKÜN ‘ ün ( Sakarya Üniversitesi Devlet Konservatuarı ) Cumhuriyetimizin 80. Yılında Müzik Sempozyumu Saat : 14.30 Mavi Salonda Oturum Ba kanlı ını Prof. Gül Ç MEN ‘ in yaptı ı II. Oturumun 3 ncü bildirisi olan “ Müzikte ve Müzik E itiminde Bilgisayar Kullanımı “ nın sonuç bölümünde bahsetti i yönündeki dü ünceleri, seçmeli dersler bünyesinde açılması dü ünülmeden önce gerekli olan tekniksel donanım ve altyapının yapılandırılması açısından önemlilik/gereklilik/olmaz ise olmaz özelli i ta ımaktadır. 4. MIDI PROTOKOLU MUS CAL Instrument Digital Interface = elektronik müzik aletlerinin sayısal ( dijital ) haberle mesini sa layan uluslararası bir standartdır. E er böyle standart bir arabirim olmasaydı, elektronik müzik aletlerinin birbiriyle haberle mesi çok zor olurdu.MIDI ile de i ik üreticilerin çalgıları, sadece bir kablo ile birbirlerine ba lanabilir ve bu bu aletler birbirlerini kontrol edebilirler. MIDI' li bir cihazın üzerinde MIDI IN, MIDI OUT ve MIDI THRU olarak gösterilen 5-bacaklı DIN ( Alman Endüstri Normu ) ba lantılarının bazıları veya hepsi bulunur. MIDI IN ba ka bir çalgının gönderdi i i aretleri almak, MIDI OUT kendi i aretlerini yollamak, MIDI THRU da gelen i aretlerin bir kopyasını yollamak i levlerini gerçeklestirir. ( Resim 1 ) Dünyada MIDI' li cihazlar olarak sentezleyicileri (Synthesizer), sayısal (digital) vurmalı çalgıları, sayısal gitarları, sayısal nefeslileri ve sıralayıcıları (sequencer) gösterebiliriz. 1980' lerle birlikte çok sayıda firmanın müzik endüstrisine katılmasıyla birlikte elektronik müzik sistemleri ucuzlamaya ba ladı. Bu durumun yaratti ı talep artı ı, yazılım ve donanım irketlerini daha iyi ürünler üretmeye yöneltmektedir. ( Resim 2 ) Elektronik müzik aletleriyle ses kartı arasında haberle meyi sa layan MIDI standartı sayesinde, enstruman ile bilgisayar arasında ba lantı kurularak çalınan bir sesi notalar halinde saklanabilmektedir. ( Resim 3 ) Notalar halinde kaydedilen ses hafızada büyük yer kaplamamaktadır. Bu arabirim kartın üzerinde olabilece i gibi dı arıdan ba lanabilecek bir MIDI cihazı da olabilir. ( Metin BARUT- PC magazine Mart 95 Sayı 16 ) Resim 1 Resim 2 Resim 3 ( Bilgisayarın ses kartı üzerindeki joystik portu ile elektronik müzik aleti [ Synthesizer, Digital Piyano, Midi Kontrol Klavyesi v.b.] arasında haberle meyi sa layan MIDI kablosu MIDI ' nin çalı ma prensibi kısaca u ekilde olmaktadır. MIDI cihazları kolayca ses kartımızın Joystick portuna bir arabirim MIDI kablosuyla ba lanmaktadır. Bu MIDI cihazı elektronik bir davul ya da keyboard olabilir. MIDI protokolunü kullanan cihazları birbirine ba lamak ve uyumlu bir ekilde kullanmak oldukça kolay olmaktadır. Bu olay bilgisayarın modemle haberle mesine benzemektedir. MIDI sayesinde de müzik cihazları birbirleriyle haberle ir. MIDI içinde bir Synthesizer ' a müzi in fizi ini anlatmak olasıdır. Yani hangi notanın ne süreyle çalınaca ı , ses iddeti ve modülasyon yapıları MIDI içinde kolayca iletilen parameterlerdir. Ayrıca kullanılan donanıma göre daha spesifik bilgiler de MIDI kullanılarak iletilebilir. MIDI iletilerinin aktarılabilmesi için her MIDI cihazında genellikle IN, OUT ve THRU olmak üzere 3 adet port bulunur. Cihaz, MIDI IN portundan gelen MIDI bilgisini kabul eder. Gelen MIDI bilgisi bir modülden ya da ikinci bir MIDI kayna ından gelebilir. MIDI OUT portndan ise data çıkı ı gerçekle ir. MIDI THRU portu, MIDI IN portundan alınan sinyali de i tirmeden ba ka MIDI cihazlara iletilmek ve bir MIDI zinciri kurmak için tasarlanmı tır. Günümüzde MIDI standardını destekleyen keyboardların fiyatları oldukça dü mü tür. Ortalama bir ev kullanıcısının tatmin edebilecek bir MIDI klavye donanımsal özelli ine göre 100$-500$ civarındadır. Bu klavyeler üzerinde ton bankası ya da hoparlör bulunmaz. Bu cihazlar sadece MIDI için tasarlanmı tır ve ek cihazlara ( örne in bilgisayara ) ihtiyaç duyarlar. Ba lantıyı gerçekle tirdikten sonra bilgisayarınızda bir sequencer yazılımı ile beraber keyboard' dan çaldı ınız herhangi bir notayı bilgisayara kaydetmeniz mümkün oluyor. Daha sonra kaydetti iniz müzi i nota de erlerinden tutun de reverb vs. gibi ince ayarlarına kadar de i iklik yapmamız mümkün olmaktadır. 5. SONUÇ Sonuç olarak MIDI protokolunu kullanmak müzik ö retmeni adaylarının müzik ö retmenli i ya amları boyunca, çalı aca ı kurumda yeterli duzeyde bulunmayan / hatta hiç olmayan müziksel ortamlarda ( müzik odası ), bireylerdeki olumlu müziksel davranı de i ikliklerini gerçekle tirebilmesi açısından; gerek okul içi ve okul dı ı tüm etkinliklerde ö retimini yapaca ı halk türküleri, e itim müzi i da arı, mar larımız gibi materyalleri, müzik dersi öncesinde kendi evinde bulunan bilgisayarındaki müzik programları yardımıyla, kendi müzikal anlayı ı ve birikimiyle, kendi be enisine uygun orkestrasyonlarını gün geçtikçe yetkinle erek arttıran bir aranjör, sınıf içinde hem kendisinin bir e likçisi hem de ders i leni i esnasında eski lisans program diliyle Anaçalgısını da ders i leni i sırasında aktif olarak kullanabilen bir solist ve sınıf içinde bir maestro olmasına fırsat verecektir. Bunun do al bir sonucu olarak mesleki müzik e itimi kurumları olan G.S.E.B, M.E. ABD/ASD larında; müzik dersinde müzik yapılmalıdır ve düzeyine / konumuna bakılmaksızın okul öncesi dönemindeki çocukluktan ba layıp zorunlu ilkö retim ça ındaki bireylere ve hatta yüksekö retimdeki gençlere müzik ya ayarak/ya atarak ö renme / ö retme yöntemini benimseyen, profesyonel mesleki kimli ine yakı an bir bakı açısıyla, içinde bulundu u teknolojik ortamın kendi mesle ine sundu u olanakları en üst düzeyde kullanabilen bir müzik ö retmeni modeli hedeflenmelidir. Çünkü yapı olarak çok yüksek performanslı donanımlar gerektirmemesinin yanında, çok basit bir protokol yapısına sahip oldu u için gerek yazılım gerekse donanım deste i elde etme yöntemi çok kolay olan, müzik programları ve yazılımları ile olu turulan her türlü düzenlemenin internet ortamında küçük kilobayt transferleriyle payla ılabildi i, bir ses kartı , bir ki isel bilgisayar ( PC ) ile bile MIDI uygulamalarını geli tirebilmesi mümkün olan MIDI labarutuvarları olu turma ve SEÇMEL dersler bünyesinde açılacak olan bu dersler ile müzik ö retmeni adaylarına içinde bulundu umuz bilgi ça ına yakı ır bir ö retim modelini üniversite rektörlerleri’nin / e itim fakültelesi dekanları’nın / güzel sanatlar e itimi bölüm ba kanları’nın/ müzik e itimi anabilim / anasanat dalları ba kanları’nın bu dü ünceye açık olması, harekete geçmesi ve yapılanmaya bir önce ba laması ça ımızın getirdi i bir sorumluluk ve zorunluluktur. Halen görevde olan müzik ö retmenlerine ise; M.E.B, Hizmet çi E itim Seminer çalı ma programları olu turulması a amasında müzik ö retmenlerine yönelik olarak MIDI protokolu ile Bilgisayar ve Müzik konulu çalı malara yer verilmesi büyük bir önem ta ımaktadır. e-mail : alyuksel@bef.sdu.edu.tr