11. tonaj
Transkript
11. tonaj
FRIBORD HESABI Bir geminin yiizdiifti su hattr ile mastoride bordadaki en ytiksek noktasr arasrndaki diiqey mesafe fribord olarak adlandrrlrr. Fribord deferi geminin lplg9]ar arasrndakistabilitesini,y,?rgllpttrumdakistabilitesini,gemi mukavemetinive gerekenyiik hacmini safhyacak qekildesegilmelidir. 1966 de dtizenlenen Uluslararasryiikleme srrurr konvansiyonu (international Conferenceon Load Lines) gemilerin minumum fribord de[erlerini sapatamakamacr ile drizenlenmiqtir.Bu konvansiyondafribord deferi geminin boyutlarrna, formuna, tist yaprlanna,qiyerineve gemi tiping ba$h olarakbulunur. Harp gemileri, bahkgr gemileri, yatlar, 24 m nin altrndaki gemiler bu konvansiyonun drqmda tutulmugtur. Yolcu gemilerinin friborduda SOLAS kaidelerine gore yaralt bolme boyu hesabmlesasalarakbulunur. Tiirkiye bu konvansiyonukabul etmiqtir.Tiirkiye'de fribord hesaplanninkontrolii ve onayl yetkisi klas kuruluElannave TMMOB Gemi MiihendisleriOdasmaverilmiqtir. Genel Tanrmlar : Fribord Giivertesi : Genel olarak, biittin agrkhklarrsu gegirmezqekilde devamlt olarak kapatrldrfr en tist devamhgiivertedir. Fribord Markasr : Gemilerinin bordasrnagizllen ve geminin maksimum yiiklti su hatttnt gostereniqarettir. I :\LectureNotes\Gemi Insaati\Notes\Fribord\Fribord.doc $ekil l: Gtivertehattr --lL,::= n-r F =---. t( Fik I T WNA $ekil 2: Fribordmarkasrve yiiklemesrnrrrgizgileri T WNA Kerestefribord markasrve yiikleme srnrn gizgileri ?".. .P-I K ' \.1 -l_ Yelkenli tekne fribord markasrve yiikleme srnrn gizgileri I:\LectureNotes\GemiInsaati\Notes\Fribord\Fribord.doc (-. Lt tt''o Tropicaltath su fribordu Tath su fribordu Tropicalsu fribordu Yaz fribordu Krq fribordu Krg kuzeyatlantikfribordu F,,, tr F1' 4 F14/ F*ro Burada F. = F., - T mm 48 T F,,, = F.. +l mm 48 T = F* +50 mm Ftwc: F, +i*50 To WNA F r : F *f rL'=i,:-- ' O ,rr4TPC T A=T l- .48 " -- 4TPC 48 mm Burada T : Draft (D - Fr) TPC A : 1 cm batma tonajr : Gemi deplasmamton Ekte verilen fribord hesap formu TMMOB Gemi Miihendisleri odasmca diizenlenmip olup aqa[rda agrklananqekilde doldurulur. 1. GenelBilgiler: Gemi ripi : Fribordhesabrigin 1966konvansiyonuna gdre gemileriki tipe ayrrlmrgtrr. A Tipi gemiler:g*gg*lyilllu3fly4g13gl<ghri kapsar.Bu gemilerinfribord gtivertesi devamlt ve slvl ytik nedeniyle 4iiqiik_permeabilite faktortine sa!!g "7 olmalannedeniyledi'iqiikfribordaizinverilir.,*#@ B Tipi gemiler difer gemi tiplerini kapsar.Yolcu gemileri ve bahkgr gemileri bu gruplann drgrndatutulmuqlardrr. Temel fribord deferleri A ve B tipi gemiler igin ayn tablolar halinde veriimig olup fribord boyuna bafh olarak bulunabilir. Ara deSerler igin interpolasyon I :\Lecture Notes\Gemi Insaati\Notes\Fribord\Fribord.doc uygulanmahdff. 365m fribord boyundan uzun gemiler klaslama kuruluqlarr tarafindan ayrrca de[erlendirilir' 2. Fribord Hesabrnda Kullanrlan Boyutlar Fribord Boyu : Fribord hesabrndakullanrlan boy geminin 0.85 D'deki su hath boyunun %o 96 sr ila 0.85 D'deki kaimelerarasrboyun biiyiik olanr gemi boyu olarak altntr. 0.85 D deki 0.96 LWL veya 0'85 D deki LBP Fribord Geniqlifi : Geminin orta kesitindekien biiyiik genigliktir. Gemi Derinli{i : Fribord giivertesininbordadakiyiikseklifidir. Fribord Blok Katsayzsr: 0.85 fribord derinli[indeki blok katsayrsrdr. 0.85 D deki DeplasmanHacml : 0.85 fribord derinli[indeki teknehacmidir' 3. Fribord Derinlifi Geminin fribord derinlifii gemi derinli[i ile stringer levhasmm kahnhfrnrn veya ortalama giiverte sackalnhfrmn (L-S)/L ile garprmrmnbtiyiik olan defierintoplamrdrr. r_q Dt.= D+I.. veY aD, = D+7,,7 Burada TS : Fribord gtivertesistringersackahnhfr TD : Fribord gi.ivertesiortalama sac kahnh[t L : Fribord boyu D : Gemi derinli[i S : Ust yapr boyu (Bciliim 7 den) I :\LectureNotes\Gerni Insaati\Notes\Fribord\Fribord'doc Tablo 'F:A tioi GemilerinStandartFribordTablosu L,(m)i, .A 26 28 30 )L 34 36 38 40 42 44 46 48 50 52 56 58 60 62 Fr{mn) 200 2tl 233 230 267 283 300 316 JJ+ 354 374 396 420 443 14 16 760 786 94 96 9B t0 0 102 r04 426 20 22 24 26 28 30 4s9 s98 632 )L 667 200 202 204 206 208 210 212 214 216 218 220 222 ^.,) 44, 46, 48 106 733 BB 90 92 l8 573 600 10 72 84 86 88 90 92 14 t6 228 260 293 326 359 392 34 36 3B 40 626 1B BO 82 06 08 l0 467 490 5 o 544 64 66 68 6s3 680 B l4 84l 869 897 926 955 984 014 044 074 0s 35 66 96 1 L(m) |fri 50 52 54 56 58 60 ol 64 66 68 10 12 14 76 78 80 82 84 86 494 s28 563 102 136 110 803 837 B70 903 935 968 2000 2032 2064 2096 2126 2155 2184 2212 2486 2508 2530 94 25s2 96 2512 2592 2612 2632 2650 2669 2681 2705 98 1aA 226 228 230 232 234 236 238 240 141 244 246 248 2240 2s0 2268 2294 2320 2345 2369 2393 252 2s6 258 /.+ | t) 260 262 264 2440 2463 266 268 I :\LectureNotes\Cicnrilnsaati\Notes\Fribord\Fribord.doc F{mm) a ?a 1 /:) f 2'741 2158 2',77s 2',792 2809 2825 2841 2857 L (n) 270 212 Fr(mm) J 28 3 38 214 ) 48 J 58 J 61 J 16 J 85 ) o,4 '/l ) 218 280 282 284 286 288 290 292 294 296 298 300 302 304 306 308 J 0 2918 2 _) 4 J 6 J 8 2932 320 2946 322 2959 2973 1) /1 2872 2888 2903 2986 3000 3012 3024 3036 3048 3060 3012 3084 3095 J 326 328 330 332 334 336 338 340 342 3202 3211 3220 3228 3231 3246 3254 3262 3270 3278 3285 3292 3298 3305 3 3l2 3318 3325 33iI 3331 3342 3341 3353 3358 3363 3363 3373 i378 3382 i3 87 3303 I r 06 344 346 348 3l 350 3406 l/ ji06 i40 I Tablo *: B tipi Gemilerin StandartFribord Tablosu L(m) Fr(mm) L,(m) : Fr(min): L(m) .,4 401 200 06 -8 440 90 26 08 2tl 479 92 28 233 0 94 2 521 30 250 96 )L 4 56 5 267 6 609 98 34 283 200 8 651 36 300 202 20 690 3B 316 204 40 22 729 334 206 24 171 42 354 208 26 815 44 374 210 28 859 46 396 901 212 30 48 420 )z 214 940 443 50 216 979 461 34 52 <A 218 2021 36 490 2065 220 38 56 516 222 40 2109 5B 544 zz+ 21 5 1 42 60 573 44 226 2190 601 62 228 2229 46 64 629 230 48 22 1 1 66 659 \tl 222 231s 68 689 234 52 2354 IU t2l '7<A 236 2396 72 238 2440 14 56 184 240 58 2480 816 t6 242 252 0 60 850 78 244 2560 62 887 80 246 2600 64 923 82 248 2640 66 960 84 250 2680 68 996 86 252 271 6 70 034 88 )<A 21 54 72 015 90 256 2795 74 1t6 92 | < /1 258 2835 76 94 '78 2 60 2875 190 96 262 2919 80 229 98 264 2952 82 211 10 0 266 2958 84 3 r5 102 268 3025 86 i59 10 4 tJa JA bord'doc I :\LectureNotes\Cemi I nsaati\Notes\Fribord\Fri F,(nm) 3062 3098 L {m) 270 272 Fr(mm) 4216 4302 4321 111' J IJ + 11/l 3167 3202 3235 3264 3296 3330 3363 3391 3430 3460 3490 3520 3554 216 218 43s0 280 4391 282 4423 4443 284 286 288 290 292 294 296 298 4313 4467 4490 4,513 4531 4560 4583 4601 4630 3615 300 302 304 364s 30o 469s 3615 308 3 0 3 2 3 4 3 6 3 8 320 322 47 t4 3s86 370s 3735 3765 3795 3821 3849 38 8 0 3906 3934 3905 3992 40r 8 4045 4072 4098 1a A ) ^/-+ 32o 328 330 332 4654 4676 4730 ,41 <1 4779 480r 4823 4844 4866 4890 4909 493 | 4955 4975 JJ+ 4995 4152 336 335 340 342 5015 5035 5055 5075 4171 344 4201 340 345 350 5091 5l19 4125 A 1't'7 4252 5t 4 0 5160 7 4. Boy Diizeltmesi B tipinde olan, 100 m fribold Uz];4g$undan lls_Lve efektif iist yapr boyu gemi fribord b:11n-un7o 3l_lg9g1eZolan g_emilerigin boy dtizeltmesiyapmdk gereklidir. Bu diizeltme sadeceB tipi, 24 < L< 100ve qartlann ,n ! =0.35 gemilerdeuygularur. .L tr L F,.:7.5(100- f X 0.35-:) L' geklindeki fribord artrmr ile verilir. BuradaL: Fribord boyu E: efektif rist yapr boyu (7. bdliimden) 5. CB Diizeltmesi 0,85 derinlikteki blok katsayrsr0.68 den fazla gemiler igin blok katsayrsrdiizeltmesi yaprlrr.Bu di.izeltmegarpmahalindeyaptltp, 0.85 D'deki blok katsayrsrCB deferine ba[h olarak yaprlrr. +o'68 LF,. ( /' -c,t cB>0.68 LFr .,,:I.0 c/j < 0.68 1.36 BuradaCB: 0.85 D'deki blok katsavrsr 6. Derinlik Diizeltmesi Boy derinlik oranr 15 den farkh gemiler igin derinlik diizeltmesi yaprlmahdrr. Bu diizeltme / r\ =. l n - : l n AF, " \ L R: 0.48 R = 250 rs) *'' * \L 4s L <l 2 o m \ L >1 2 0 m rL (- t if ) o,eu Son+. 4s BuradaD : Fribordderinlili L : Fribordboyu Bu dtizeltme D nin L/15 den biiyiik oldu[u deferler iqin artrm olarak uygulanrr. q E[er D L/15 den kiigtik ise fribord azaltrmr sadeceiist yaprlar_gegj."q,Ltgg"llgg Q9-_Llnsaati\Notes\Fribord\Fribord.doc Notes\Cemi I :\Lecture Gv\-,.l \,;af e.U tLtc,"'r r^.i '''1 r!(' d f,?rr* ' 1 8 uzunluktan fazla rseveya iist yaprlar btitiin gemi boyunca Ltzanryorise yaprlrr. indirim iistteki formiilden bulunur. Difer koqullar altrnda indirim yapimaz. 7. Ust Yapr Diizeltmesi Geminin sahip oldufu tist yaprlartn uzunlufuna ba[h olarak fribord indirimi uygulanabilir. Burada sadece fribord giivertesindeki bordadan bordaya uzanan veya bordalarda en fazla Bl25 uzakhktaki tist yaprlar dikkate altrur. Difier yaprlar giiverte evleri olarak adlandrrrlrrve hesaplardadikkate alntmazlar. Ust yaprlar igin yaprlan diizeltmedeefektif iist yapr boyu kullanrltr. Bu boy iist yapr boyunun tist yaprlann geniqli[ine ve derinli[ine gore di.izeltilmighalidir. tr = Y ,\h h ,,H,,,*B H buradab : Ust yaprnrnortasrndakitistyaprgenigli[i B : Ust yaplnln ortasrndakigemi geniqlifi h : Ust yaprnrnen diiqiik yiiksekli[i H : standardtist YaPrYiiksekligi E[er h H den biiyiik ise h/H:l altntr. H asaErdakitablodanbulunmaltdrr: Tablo *.{' : Standarti.istyapr yiiksekliklerl GemiFriboiitBoyu L<30m 75m 125m <L SetGiivertC 1 0 . 9m 1 . 2m 1 . 8m DigerUstYaprlar 1 . 8m 1 . 8rn 2 . 3m Friborcldeferindeki i.istyapr di.izeltmesi% 100 efektif iist yapr boyu igin fribold azaltr:mrEutablo ile verilmigtir. Tablo *.* : Standarti.istyapr yiiksekliklert GemiFribordBoyu 2 4 m (L 8 5m 1 .; 122m <L l"tOOUst YaprDtizeltmesi 350mm 860 mm 1070mm I :\LectureNotes\Gemi lnsaati\Notes\Fribord\Fribord'doc Hesaplanan efektif iist yapr uzunlufuna gcire bu %100 indirimin aqaSrdaki yiizdeleri almrr. . EIL i'A'nbifSb*ilu.t .. * -i 0 7 .0.0, 'f 0.T) .{0u;q' o r lU'S i- - 0 1 4 -'. r 14 ,. 2l 31 41 52 63 0:s. : 0.6 a:7, ;0:8: . 0.9 4 ;-;i'Y 'iRdr TTipi Gemiler il Baq kasarave ofla . kasarah 0 t\-: 5-r _-/ l0 15 23.5 )Z 0 6.3 12.7 to 27.5 36 46 63 46 75.3 75.3 75 . 3 87,7 100 87.7 100 87.7 100 63 Ara deferler igin interpolasyonuygulanrr. Boylece 'r'LFr/,r,.,,) A4, = A4r,n",nu Not a) B tipi gemilerde mristakil kdprii binasmtn "/2 2p .de;l a4..!!eg}l?qll1g "f"${ bgyyr yiizdesi I ve II arasrndakiinterpolasyonlabulunur. b) B tipi gemilerdebaq kasannrnefektif uzunlulu 0.4 L den az rsediizeltme tablo I den 0.4 L den fazla ise tablo II den bulunacaktrr. c) Baq kasaranrnboyuo/o7denaz ise tablodakiytizdeler 0.07L-EF )(--------.) 0.07L 1 kadar azaltiacaktt. 8. $iyer Diizeltmesi Konvansiyondakabul edilen standartgemi iki parabolhalinde qiyeresahiptir. $iyer hattr bu parabollerdenfarkh gemiler iqin giyerdiizeltimi yaprlmahdrr. I :\l-ectureNotes\Gemi Insaati\Notes\Fribord\Fribord.doc b t0 Tablo *.*: Standartgiyer ytikseklikleri u Boyunb Konumr $iyerYiiksekiifi FP s0 (Ll3+ 0) mm FP.LI6 0) mm s.6(Ll3+ 0) mm 0 (L/3+ 0) mm 0 (L/3+ 0) mm 2 .8(L l3+ 0) mm 11 | (L/3+ 0) mm 25 (Ll3+ 0) mm FP-LB o o AP+L73 AP+LI6 AP BovunaKonum SiAndh-t 3'CI Oiiri$atr ::,.. = u' :.:..I : $iyer .Gemi '" Oidinatr s BaEDikme I Bag Dikmeden l/6 L J Baq Dikmeden 1/3 L a J MastrOr:i I I, l J- -l__-l J] I, Mastori Krq..Di.kmuda.n l/3 E 1 1 J a J Kig Dikmeden 1/6 L a J J Krq Dikme I 1l I, Toplam Geneiilopl-tu t, =I, +I. I I, L :L *I. Bu dtizeltmeninyaprlmasrigin tablodaki ft/-/(' AF. : | t Qpr4rm -t/-r< )r s\ ll 0.75- - | L) 16 ,\ defierigiyer dtizeltmesiolarakkullanrlacakttr. Eler baqveya krg kaimelerdekigtiverteyiikseklikleri standarttanlarkh ise i I rrsaati\Notes\Fribord\Fribord.doc I :\LectureNotes\Gem ll *S yL', =:- r/ t^ "r€ burada y : ba; veya ktg kaimede griverte yiiksekligi ile standart gi.iverte yiiksekligi arasrndakifark. L': baqveya klg kasarauzunlu[u (max 0.5L) L : gemi boyu 9. Fribordlar Dtizeltmeler sonundaelde edilen deler yaz fribordudur. Krq, krg kuzey atlantik ve tropikal fribord degerleri bu friborddan elde edilir. Fribord hesaplanmasr StandartTablo Fribord (Cetvellerdenokunur) LFr. Boy diizeltmesi + LF, ( A4' + AF,.)* Blok katsayrsrdiizeltmesi LF,,u + .LFt) - A-q\s + aFs Derinlik dtizeltmesi Ust bina dtizeltmesi $iyer dtizeltmesi ps =(LF, + LF,.)*A4,,tLFr) -Af'r\,144, Toplam (Yazfribordu) 10.Difer Fribordlar T Tropik SuFribordu: F, = F" - KrqFribordu: F*=F"+ KuzeyAtlantikKrgFribordu: F u ws = F r* l* 5 0 = F r+ 5 Q mm 48 48 11.Tath Su Fribord Azaltmasr Tath su fribordu yaz fribordundanelde edilir. A 4TPC TAT Ftr'= Fn - - = 48 F,; : F, -- 4TPC 48 mill I :\LectureNotes\Gerni Insaati\Notes\Fribord\Fribord.doc mm I 48 mm 12 Burada T :Draft (D-F.) TPC A : I cm batma Lonajr : Gemi deplasmanr ton I :\LectureNotes\GemiInsaati\Notes\Fribord\Fribord'doc l3 KAYNAKLAR 1. International Convention on Load Lines, l966,IMCO, London, 1981 2. Supplement relating to the International Convention on Load Lines, 1966, IMCO, 1981 doc I:\LectureNotes\Cemi lnsaati\Notes\Fribord\Fribord TONAJ HESABI Gemilerin briyrikliiklerinin ifadesinde tonaj birimleri kullanrlmaktadrr. Liman tarifeleri, kanal gegigiicretleri, vergiler vs. gemilerin tonajlannagcire drizenlendikleri igin, Gross Tonaj ve Net Tonaj deferlerini saptanmasrgemi iqletim masraflarrnrn de$erlendirilmesindecjnemliyer tutar. Gegmiqtetonaj hesaplarrgemi dizaynrmycinlendirenbir rol tistlenmiqler,hattabazr yeni gemi tiplerinin iiretilmesine yol agmrgtrr.Bununla beraber tonaj kurallarr her zaman gemilerin gi.ivenli dizayntnrnberaberlerindegetirmemiqlerdir. 1g. yiizyrlda tonaj hesaplangemi boyu ve gemi geniqli[ini igermif ancak draftr igermemiqtir.Bu nedenle tonajr dtiqtirmek iqin dar ve derin friborda sahip gemiler inqaa edilmiq, biiylece diiqtik stabiliteyesahipgemiler yaprlmrqve bu neae.rl"bi, gok gemi kayrplarr gciri.ilmUqttir. 20. yizyi ortalanna kadar ingiltere, ABD, Suveyqve panama kanal gibi bir gok de$igiktonaj olgiim metotlan tiretilmiqtir IMCO (yeni adr ile IMO) 1969yrhndaLondra'da Gemilerin Tonaj Olgtirnti konulu bir Uluslararast konferans di.izenlemiqtir.Bu konferansta Gemilerin Tonaj Oig;-; UluslararasrKonvansiyonukabul edilmigtir. Gemilerin ig ktsmmm hacim deferlerinin olgtim yontemi 1969 IMCO gemilerin tonaj dlgme konvansiyoneliile belirlenmiqtir.Bu konvansiyonagciregemilerin tonair : 1) Gross Tonaj : Bir geminingrosstonajr GT : K,V balrntrsr ile verilir. burada V: gemidekikapahmahallerintoplam hacmi (m3) K 1 katsayrolup, K, = 0 .2 + 0 .02Log,ovba[rntrsrndanhesaplanrr. 2) Net Tonaj : Bir gemininnet tonajr .- ( +r\' ( A/.\ -NT :K rl- \ + 3 r i | V , +K ,' tI ff, + .!l t0 bafr ntr sr ilever ilir 'burada Vs: gemideki btitiin yiik mahallerinin toplam hacmi (m3) K2 ve K3 katsayrlarolup, K z=0.2+0.02Log, 0 V , . K,=r rr ol i]goo 10000 ba[rntrlarrile verilmiqtir. E:\LectureNotes 2000\LectureNotes\GemiInsaati\Notes\Tonnage\Tonaj.doc 2 Z: geminin mastoridefribord kurallarrna g6re draftr (m) D: geminin mastoridekahp derinlili (m) i4: 8 yatakh danfazra olamayankamaraiardakiyolcu saylsl Nz: drEeryolcu sayrsr Nt*Nz geminin toplam yolcu saylsl olup, bu deler 13 den az iseilr ve l/z srfir almmahdrr. Not bu formtillerde aga$rdakikurallar uygulanmahdrr. ( dr\2 degeri hig bir qarraltrnda l den btiytik ahnmayacakrrr. ") I\ J;U ) I b) Krl ( dr\2 ; \JU ) I V" defieri0.25GT denkiigrik almmayacaktrr. c) Net tonaj hig bir qart altrnda0 3 GT d,enaz ahnamaz. D.\LectureNotes\Gemi Insaati\Notes\Tonai. doc