ATSO 2010 ekonomik rapor - Antakya Ticaret ve Sanayi Odası
Transkript
ATSO 2010 ekonomik rapor - Antakya Ticaret ve Sanayi Odası
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Temmuz 2011 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ANTAKYA TİCARET VE SANAYİ ODASI’NIN ismi belirtilerek alıntı yapılabilir, ticari amaçla kullanılamaz. Alaattin ESKİOCAK 2 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Hikmet ÇİNÇİN Başkan Remzi GÜZEL Başkan Yardımcısı Sami EKŞİ Sayman Üye Cemil GÜNDÜZ Üye Rıfat GÖRÜR Üye Ali ÖZBUĞDAY Üye Mehmet ALKAN Üye Selahattin ESKİOCAK Üye Süheyl BUDAK Üye M. Sabit KARADENİZ Üye Yılmaz DÖNMEZ Üye Serdar Yılmaz SARAÇ Genel Sekreter 3 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Hayrettin ÇOLAKOĞLU Başkan Yahya Kemal NALÇABASMAZ Başkan Yardımcısı Emine OĞUZ Divan Kâtibi Hikmet ÇİNÇİN Üye Remzi GÜZEL Üye Sami EKŞİ Üye Rıfat GÖRÜR Üye Mehmet ALKAN Üye Cemil GÜNDÜZ Üye Ali ÖZBUĞDAY Üye Selahattin ESKİOCAK Üye M. Sabit KARADENİZ Üye Yılmaz DÖNMEZ Üye Süheyl BUDAK Üye Ömer GÜRBÜZ Üye Mete ERGÖNÜL Üye Mahmut NARİN Üye Ayhan KAHRAMAN Üye Metin HÜSEYİNOĞLU Üye Ali ÇEMTAŞ Üye A. Şeniz MELEK Üye M.C. Halil BARUTÇU Üye G.Osman OVALI Üye Abdulkerim CABBAROĞLU Üye Ferid GECE Üye Salah MIŞRAKLI Üye Hikmet MENGÜLLÜOĞLU Üye Mehmet BULANIK Üye H.İbrahim TOYSAL Üye M.Metin KARDEŞ Üye Selahettin YAVUZ Üye Mithat ŞAKAR Üye Mehmet GALİOĞLU Üye Ali KAVAK Üye Aydın TOKSÖZ Üye Nejdat SİN Üye Yusuf CEYLAN Üye M.Metin TANSAL Üye Mustafa İNAN Üye Hasip GÜLERYÜZ Üye Rasim M. NARİN Üye 4 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1. HATAY HAKKINDA GENEL BİLGİLER 1.1. Hatay’ın Tarihçesi Hatay’ın Kronolojisi 1.2. Hatay’ın Coğrafi Konumu 1.3. Hatay İli Dağlar ve Tepeleri 1.4. Hatay İli İdari Durumu ve İlçelerinin Yüzölçümü 1.5. Hatay’ın Meteoroloji Değerleri 2. SOSYAL GÖSTERGELER 2.1. Nüfus 2.2. Eğitim 2.3. Sağlık 2.4. Sosyal Güvenlik Çalışmaları 2.5. İstihdam 2.6. Seçilmiş Sosyal Göstergeler Hatay il Sosyal Hizmetler Müdürlüğüne Bağlı Kuruluşlar Sinema Salonları Tiyatro Salonları Kütüphaneler Orman Yangınları Adalet 3. EKONOMİK YAPI 3.1. Tarım ve Hayvancılık 3.2. Ticaret Borsaları ve Toptancı Halleri 3.3. Ulaştırma 3.4. Dış Ticaret 3.5. İmalat Sanayi 3.6. Turizm 3.7. Madencilik 4. MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER 4.1. Mali Sektör 4.2. Konsolide Bütçe Gelir ve Giderleri 4.3. Genel Bütçe Vergi Gelirleri 4.4. Kamu Yatırımları 4.5. Fiyat İndeksleri 5. ALT YAPI SİSTEMLERİ 5.1. Enerji 5.2. İnşaat Sektörü 6. SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI 6.1. Hatay’daki Ticaret ve Sanayi Odaları 6.2. İlimizdeki Meslek Kuruluşları ve Üye Sayıları 7. HATAY HAKKINDA BİLİNMEYENLER 7.1. Hatay Hakkında Bilinmeyenler 7.2. Hatay İli Tarihi Yerler 5 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1.HATAY HAKKINDA GENEL BİLGİLER 1.1 Tarihçe Hatay, Türkiye’nin en eski yerleşim merkezlerinden biridir. Antakya, Altınözü, Şenköy ve Çevlik’te yapılan araştırmalarda elde edilen buluntular bu yörenin neolitik, kalkolitik dönemlerde ve tunç çağında yaygın ve hareketli bir yerleşim yeri olduğunu göstermektedir. Bu da M.Ö. 11.000 – 4.000 yıllarına işaret etmektedir. Amik Ovasında; Çatalhöyük, Tel Tainat, Tel Cüdeyde ve Tel Atçana’da ilk tunç çağı yerleşmeleri tespit edilmiş ve mimari kalıntılara rastlanmıştır. Kalıntılar; bu yerleşmelerde beylikler biçiminde yaşandığının ipuçlarını vermektedir. İlk tunç çağından itibaren Amik ovasındaki bu beylikler sırasıyla; M.Ö. 30. yüzyılın ilk yarısında Akadlar’ın, daha sonra Yamhad Krallığı’nın, M.Ö. 17. yüzyıl sonuna doğru Hititlerin, sonra Mısır’lıların, sonra tekrar Hititlerin egemenliği altına girmiştir. Hitit İmparatorluğu’nun M.Ö. 1200 yıllarında parçalanmasından sonra, Hattena Krallığı kurulmuştur. Hattena Krallığı M.Ö. 9. yüzyılda Asurluların, daha sonra da Urartuların egemenliğine girmiştir. Türkmen/Oğuzların ataları Sakalar, M.Ö. 7. yüzyılın ortalarında hükümdarları Oğuz Han önderliğinde “Batık Şehir” adını verdikleri Antakya’yı zapt etmiş ve burada 18 yıl kaldıktan sonra M.Ö. 626’da Antakya’dan ayrılmıştır. M.Ö. 6. yüzyılın ortalarından itibaren Antakya ve çevresi Perslerin hakimiyeti altına girmiştir. Persler, Hatay’ı M.Ö. 333 yılına kadar egemenlikleri altında tutmuşlar ve İsos’da ileri bir uygarlık kurmuşlardır. M.Ö. 333 yılında Makedonya İmparatoru Büyük İskender, Pers İmparatoru Dara’yı İsos’da yenerek tüm Anadolu’yu ele geçirir. Büyük İskender’in M.Ö. 323’de ölümünden sonra, Büyük İskender’in şöhretli generallerinden Seleucos I. Nicator, M.Ö. 300’de Seleukeia (Çevlik), ardından Antiokheia (Antakya) kentlerini kurar. Antakya kısa zamanda gelişip ticaret ve sanayi merkezi haline gelir. Su kanalları yapılarak Defne (Harbiye) çağlayanlarından şehre su getirilir. M.Ö. 195’de başlayan olimpiyatlarla da “Olimpiyatlar Şehri” olarak ünlenen Antakya’da, faaliyetler M.S. 6. yüzyıla kadar sürmüştür. Antakya, M.Ö. 64 yılında Roma İmparatorluğuna katılmış ve İmparatorluğun Suriye eyaletinin başkenti olmuştur. M.S. 1. yüzyılın ilk yarısında ortaya çıkan Hıristiyanlık, Kudüs dışında ilk defa Antakya’da yayılmıştır. Hz. İsa’ya inananlara ilk defa Antakya’da Hıristiyan adı verilmiştir. İlk kilise Antakya’da kurulmuştur. M.S. 1. yüzyılda Antakya, nüfus bakımından Roma İmparatorluğu’nun Roma ve İskenderiye’den sonra 3. büyük şehri haline gelmiştir. O dönemde, Antakya yüksek ve sağlam surları olan, maddi ve kültürel yönden zengin bir şehirdi. Birçok sanat yapıtları, anıtlar, mabetler, tiyatro, hipodrom, agora, hamamlar, geniş ve muntazam caddeleri bulunuyordu. Zenginlerin evlerinin zeminlerini mozaikler süslüyordu. M.S. 395 yılında Roma İmparatorluğu’nun ikiye bölünmesiyle Doğu Roma (Bizans) sınırları içinde kalan Antakya, 638 yılında İslam Ordusu tarafından fethedilmiş ve sırasıyla Emeviler, Abbasiler, Tolunoğulları ve İhşitlerin egemenliğine girmiştir. Abbasi döneminde bölgede önemli bir Türk nüfus birikimi gerçekleşmiştir. 968 yılında Bizans Ordusu’nun kuşattığı şehir 969 yılında teslim olmuştur. Böylece 331 yıl süren İslam dönemi sona ermiştir. Doğudaki Selçuklu varlığı ve özellikle 1071 yılında Malazgirt’te Bizanslılara karşı kazanılan zafer, Türklerin yörede yayılmasında büyük etken olmuştur. Batı Anadolu’da birçok fetihler yapan Kutalmışoğlu Süleyman Şah Antakya Valisi Philaretos Brachanios’un kötü yönetiminden bıkan halkın ve yöneticilerin daveti üzerine 1084 yılında İznik’ten Antakya’ya ulaşmış ve 1085 yılında Antakya’yı ele geçirmiştir. Malazgirt’te Bizanslılara karşı kazanılan zaferden 25 yıl sonra, Avrupa’dan yola çıkan ve 1097 yılında Anadolu’dan Çukurova’ya geçerek İskenderun Körfezi’ne ulaşan Haçlı orduları 1098 yılında Antakya’yı ele geçirmişlerdir. Bundan sonraki dönemde Antakya’da, Kudüs’e bağlı olan bir dukalık (Antakya Prensliği ve Antakya Dukalığı Kontluğu) kurulmuştur. 1268 yılında Antakya’ya gelen Baybars Komutasındaki Memluk Ordusu’nun Antakya’yı zaptetmesiyle Antakya’da 170 yıl hüküm süren Antakya Haçlı Prensliği sona ermiştir. Bu tarihten sonra bölgeye Türkmenler yerleşmiştir. 1516’da Yavuz Sultan Selim’in Halep’e girmesiyle Antakya, İskenderun ve çevresi Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. 1918 yılına kadar Osmanlı egemenliğinde kalan Hatay, 1918 yılındaki I. Dünya Savaşı yenilgisinden sonra, aynı yıl İngilizlerin, 1919 yılında da Fransızların işgaline uğramıştır. 20 Ekim 1921’de Türkiye ile Fransa arasında imzalanan Ankara İtilaf namesinden sonra Antakya ve İskenderun çevresi Fransız kontrolü altında Suriye sınırları içinde kalmıştır. 1936 yılında Fransa ile Suriye arasında, İskenderun Sancağı’nın söz edilmediği ve adeta Sancağın Suriye’ye bırakıldığı bağımsızlık için bir antlaşma imzalanmıştır. Türkiye’nin müdahaleleri sonucunda konu, Milletler Cemiyeti’ne götürülmüştür. Milletler Cemiyeti’nin, İskenderun Sancağı’nın yani Antakya, İskenderun ve ahalisinin bağımsızlığını kabul etmesinin ardından, anayasası hazırlanmış ve seçimler yapılmıştır. Yapılan antlaşma gereğince Türk Askeri 5 Temmuz 1938’de Hatay’a girmiş, yapılan seçimler sonucunda 2 Eylül 1938’de Hatay Devleti kurulmuş, 40 üyeli Meclis toplanmış ve 5 üyeden oluşan hükümet kurulmuştur. Bu arada Türkiye ile Fransa arasında görüşmeler devam etmiş ve 23 Haziran 1939’da Türkiye ile Fransa arasında bir antlaşma imzalanmıştır. Bu antlaşma ile Fransa, Hatay üzerindeki haklarını Türkiye’ye devretmiş ve Hatay’ın Türkiye’ye katılmasını kabul etmiştir. 29 Haziran 1939 günü Hatay Millet Meclisi son defa toplanmış ve oy birliği ile Türkiye’ye katılma kararı alarak kendi kendini feshetmiştir. TBMM’de 7 Temmuz 1939 tarihinde kabul edilen bir kanunla Hatay Vilayeti kurulmuştur. 23 Temmuz 1939’da Hatay’ın Türkiye’nin bir vilayeti olmasıyla Hatay tekrar Anavatan topraklarına katılmıştır. 6 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1.2 Hatay’ın Kronolojisi Yıllar Olaylar M.Ö. 11.000 – 4.000 Neolitik, Kalkolitik Dönemler ve Tunç Çağı M.O. 4.000-1.800 Çeşitli Beylikler M.Ö. 1800-1600 Yamhad Krallığı M.Ö. 1600-1490 Mısır Dönemi M.Ö. 1490-1200 Hitit Dönemi M.Ö. 1200-721 Çeşitli Devletler M.Ö. 721-705 Asurlular Dönemi M.Ö. 705-626 Oğuzhan Dönemi M.Ö. 626-333 Persliler Dönemi M.Ö. 323-323 I.İskender Dönemi M.Ö. 323-300 Çeşitli Beylikler M.Ö.300 Antakya Kuruldu M.Ö.300-246 I. Seleukos Dönemi M.Ö.246-244 Mısır Dönemi M.Ö. 195 İlk Olimpiyatlar Düzenlendi M.Ö.83-69 Ermeni Krallığı M.Ö.69-64 I. Seleukos Dönemi 1-35 Hıristiyanlık Kudüs Dışında ilk defa Antakya’da yayıldı 35 Hıristiyanlığın İlk Kilisesi Kuruldu 35-261 Romalılar Dönemi 256-260 Sasani Hükümdarlığı 261-272 Palmira Hâkimiyeti 395-540 Bizans Dönemi 526 250.000 kişi öldüğü Deprem Meydana Geldi 540-638 İranlılar Dönemi 638-750 Emeviler Dönemi 750-877 Abbasiler Dönemi 877-969 Tolunoğulları ve Ihşitlerin egemenliği 969-1084 Bizanslılar Dönemi 1084-1090 Süleyman Şah ve Büyük Selçuklular Dönemi 1090-1268 Antakya Prensliği Dönemi 1268-1516 Memlûklar Dönemi 1516-1832 Osmanlılar Dönemi 1832-1839 Mısırlılar Valisi İbrahim Paşa Dönemi 1839-1918 Osmanlılar Dönemi 1918-1938 Fransızlar Dönemi 1936 Atatürk İle Hatay Adını Verdi 2 Eylül 1938 Hatay Devleti Kuruldu 7 Temmuz 1939 Hatay Vilayeti Kuruldu 23 Temmuz 1939 Hatay’ın Anavatana Katılışı Kaynak: Antakya Ticaret ve Sanayi Odası 7 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1.3 Hatay’ın Coğrafi Konumu Hatay İli ülkemizin güneyinde, İskenderun körfezinin doğu kıyılarında yer alır. Batıdan Akdeniz, güney ve doğudan Suriye, kuzeybatıdan Adana, kuzeyden Osmaniye ve kuzeydoğudan Gaziantep ile çevrilidir. Hatay; Antakya, Altınözü, Belen, Dörtyol, Erzin, Hassa, İskenderun, Kırıkhan, Kumlu, Reyhanlı, Samandağ ve Yayladağı ilçelerinden oluşur. Akdeniz iklim bölgesinin doğu ucunda kıyıdan 22 km. kadar içerde olar kentin denizden yüksekliği 85 m.dir. Kuzeyde Amanos Dağları (Nur Dağları) ile güneyde Kel Dağ (Cebel-i Akra) arasında kalan, Aşağı Asi Vadisi'nin başlangıcında Kel Dağı'nın kuzeydoğusunda 440 m. rakımlı Habib-i Neccar Dağı'nın eteklerindedir. Kentin kuzeydoğusuna doğru gelişen ve Hatay çöküntü alanının ortasında yer alan Amik Ovası zirai potansiyeli çok yüksek kalın bir alüvoyal Toprak tabakası ile kaplı olup aynı zamanda ilin en büyük toprak düzlüğünü oluşturur. Kuzey yönünde yaklaşık 30 km. boyunca Türkiye-Suriye sınırını oluşturacak şekilde akan Asi Nehri topraklarımıza girdikten sonra batıya döner ve bugün hemen hemen tümü kurutulmuş olan Amik Gölü'nün ayağı Küçük Asi ile birleştikten sonra güneydoğu doğrultusuna yönelir ve yaklaşık 40 km. sonra Samandağ'ın güneyinde bir delta oluşturarak Akdeniz'e kavuşur. 8 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 106 91 100 78 80 46 50 40 42 60 40 54 59 25 27 Erzin Dörtyol Hassa İskenderun Reyhanlı Yayladağı Belen Kumlu Kırıkhan 0 Samandağ 20 Altınözü ilçelerin Antakya İle Mesafesi (km) 120 Önemli Coğrafi Bilgileri Enlem 35° 52' - 37° 4' Boylamlar 35° 40' - 36° 35' Ovalar Amik ovası, Asi Delta Ovası, İskenderun, Dörtyol, Payas ve Erzin Ovaları Yaylalar Soğukoluk, Belen, Zorkun ve Atik Yaylaları Akarsular Göller Şifalı Su Kaynakları Bitki Örtüsü İklimi Toprak Hatay ilinin en önemli akarsuyu, kaynağını Lübnan’daki Bekaa Vadisi’nden alan Asi Nehri’dir. Nehrin toplam uzunluğu 556 km olup, üç ülkeye yayılmış bulunan (Türkiye, Suriye, Lübnan) su toplama alanı ise 20.847 km²’dir. Diğer önemli akarsular ise; Asi Nehri’nin kolları olan Küçükkaraçay, Büyükkaraçay Afrin ve Karasu çaylarıdır.. Asi Nehri Nil ile beraber ters akış yönüne sahip iki akarsudan biridir. Amik Gölü kurutulduktan sonra ilde büyük doğal göl kalmamıştır. Balık (Gölbaşı) Gölü ve Yenişehir Gölü gibi küçük göller günümüzde de varlıklarını sürdürmektedirler. Yarseli ve Yayladağı baraj gölleri bulunur. Erzin içme ve kaplıcası ile Reyhanlı Hamamat kaplıcası en önemli şifalı su kaynaklarıdır. Doğal bitki örtüsü ormanlardan oluşsa da günümüzde birçok bölgede ormanlar tahrip edilmiş, yerlerini maki türleri almıştır. Bunlar mersin, defne, keçiboynuzu, zakkum, delice ve katırtırnağı gibi bodur bitki türlerinden oluşur. Makilerin de tahribata uğradığı alanlarda ise odunsu bitkilerden oluşan garig toplulukları ortaya çıkmıştır. Amanos Dağları’nın Dörtyol’un doğusuna denk gelen kısmında kayın, fındık ve ıhlamur gibi Karadeniz bitki örtüsüne ait türler görülür. İlin büyük kesimi Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. Ancak yükselti ve karasallığa bağlı olarak çeşitli farklılıklar da mevcuttur. Genel olarak kışlar ılık ve yağışlı, yazlar sıcak ve kurak geçer. Hatay, toprak türleri bakımından da çeşitlilik arz eder. İl sınırları içerisinde en yaygın olanlar; kırmızıkahverengi Akdeniz toprakları, kırmızı Akdeniz toprakları, kahverengi orman toprakları, kolüvyal topraklar ile alüvyal topraklardır. Kırmızı-kahverengi Akdeniz toprakları ile kırmızı Akdeniz toprakları ortalama 400-1000 mm’ler arasında yağış alan zemininde kalkerli kayaçların yoğun olduğu maki ve orman alanlarında görülür. Kahverengi orman toprakları bitki örtüsünün gür, yağış değerlerinin de yüksek olduğu kesimlerde yoğundur. Kolüvyal topraklar eğimli yamaçların eteklerinde, alüvyal topraklar ise ova ve vadi tabanlarında yaygındır. Kaynak: Hatay Valiliği 9 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1.4 Hatay İli Dağlar ve Tepeleri İl topraklarının %46'sını dağlar, %33'ünü ovalar oluşturur. İl topraklarının en önemli yükseltisini kuzey-güney hattında uzanan Nur Dağları (Gavur Dağları ve Amanos Dağları olarak da bilinir) oluşturur. Bu sıradağların en yüksek noktası ise Mığırtepe'dir (2.240 metre). Diğer önemli yükseltiler Ziyaret Dağı ve Keldağ'dır (1739 metre). Dağ/Tepe Yükseklik (m) Bulunduğu ilçe Üzerinde bulunduğu sıradağ Akkaya Tepe 1.839 Hassa Nur Dağları Akoluk Tepe 1.324 Antakya Nur Dağları Nur Dağları 1.500 Hatay Nur Dağları Baytar Tepe 1.581 Samandağ Musa Dağı Bozdağ (Mığır Tepe) 2.240 hassa Nur Dağları Çağşak Tepe 1.643 İskenderun Nur Dağları Çobandede Tepe 1.722 İskenderun Nur Dağları Daz Tepe 1.755 İskenderun Nur Dağları Elmadağ 660 Belen Nur Dağları Göksivri Tepe 1.234 Samandağ Musa Dağı Habib-i Neccar Dağı 500 Antakya Keldağ İkiztepeler 1.668 Samandağ Nur Dağları İşaret Tepe 1.773 Samandağ Nur Dağları Kabaağaç Tepe 1.626 Samandağ Nur Dağları Keldağ (Akra) 1.729 Yayladağı Keldağ Kızıldağ Tepe 1.700 Dörtyol Nur Dağları Koçağız Tepe 1.281 Samandağ Musa Dağı Kökürün Tepe 1.731 Hassa Nur Dağları Kuşçu Tepe 2.076 Hassa Nur Dağları Malatya Tepe 507 Antakya Habib-i Neccar Musa Dağı 1.230 Samandağ Nur Dağları Sincer Tepe 1.560 Antakya Nur Dağları Ziyaret Dağı 1.235 Yayladağı Keldağ 10 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1.5 Hatay İli İdari Durumu ve İlçelerinin Yüzölçümü Hatay ilinin nüfusu, 2010 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre 1 480 571 kişidir. Bu nüfusun 743 439’u şehirlerde, 737,132’si belde ve köylerde yaşamaktadır. Şehirde yaşayanların oranı % 49, köyde yaşayanların oranı % 51'dir. Yine aynı nüfus sayımı sonucuna göre; Antakya il merkezi nüfusu 213,581 kişidir (Erkek:110.511-Kadın:103.070) ilin nüfus yoğunluğu ise km² başına 262 kişidir. Nüfus bakımından en büyük ilçeleri sırasıyla ; Antakya (Merkez) , İskenderun , Dörtyol , Samandağ , Kırıkhan , Reyhanlı , Altınözü , Hassa , Erzin , Belen , Yayladağı ve Kumlu’dur Yüzölçümü bakımından en büyük ilçesi Merkez, nüfus bakımından en küçük ilçesi Kumlu, yüzölçümü bakımından en küçük ilçesi Belen’dir. Hatay‘daki ilçe sayısı 12, belediye sayısı 76 ve köy sayısı ise 362’dir. İlçeler Hatay İlçelerinin Yüz Ölçümü ve İdari Durumu İl Yüzölçümü Rakım YüzÖlçümün Köy Sayısı (km²) (m) e oranı (%) Belde Sayısı Antakya 667 12,3 85 67 22 Altınözü 357 6,6 325 40 4 Belen 213 3,9 600 10 1 Dörtyol 504 9,3 71 6 7 Erzin 280 5,1 160 10 1 Hassa 495 9,1 400 28 6 İskenderun 759 14,0 4 37 16 Kırıkhan 687 12,7 151 56 1 Kumlu 223 4,1 95 13 1 Reyhanlı 406 7,5 131 31 1 Samandağ 446 8,2 15 31 13 Yayladağı 366 6,7 450 33 4 5.403 100 - 362 76 Toplam Kaynak: Hatay Valiliği 11 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1.6 Hatay’ın Meteoroloji Değerleri Hatay ili yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçen Akdeniz iklim kuşağında bulunmaktadır. İklimin iç kesimlere doğru gidildikçe sertleştiği görülmektedir. Antakya Merkez, Dörtyol, İskenderun, Samandağ, Yayladağı ve Kırıkhan ilçelerinde kışları ılık ve bol yağışlı, yazları sıcak ve kurak geçer. Sıcaklık ve yağış ortalamaları yıllara göre değişmekle beraber ortalama yıllık sıcaklık 15-24 Cº arasındadır. 2009 yılı toplam yağış miktarı1568 mm iken 2010 yılı sonundaki yıllık yağış miktarı 907 mm ye kadar düşmüştür. Meteorolojik Değerlerin Aylık Ortalamaları(2009) Aylar Max Ortalama C0 Min. Ortalama C0 0 Ortalama C Ortalama Nem Toplam Yağış(mm) Ocak 11,5 4,0 7,5 69,6 165,8 Şubat 14,0 7,5 10,5 78,2 272,0 Mart 17,3 8,8 12,8 69,2 182,8 Nisan 23,2 11,9 17,1 67,4 294,0 Mayıs 26,6 16,1 21,1 63,1 51,4 Haziran 31,1 22,0 26,3 62,4 0,0 Temmuz 31,9 24,6 27,9 68,5 5,3 Ağustos 32,6 24,9 28,4 65,6 0,0 Eylül 30,2 20,4 24,8 64,3 17,3 Ekim 29,5 17,5 22,8 55,1 15,4 Kasım 20,2 10,1 14,4 73,0 170,0 Aralık 15,4 YILLIK ORT. 23,6 9,3 YILLIK ORT. 14,8 12,2 YILLIK ORT. 18,8 80,5 YILLIK ORT. 68,0 394,0 TOPLAM 1568,0 Toplam Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü Meteorolojik Değerlerin Aylık Ortalamaları(2010) Aylar Max Ortalama C0 Ocak 14,3 Şubat Mart Min. Ortalama C0 0 Ortalama C Ortalama Nem Toplam Yağış(mm) 8,5 11,3 74,2 222,3 15,5 8,6 11,9 69,6 124,9 20,5 10,9 15,4 64,5 62,9 Nisan 23,7 13,4 18,1 62,3 57,2 Mayıs 26,3 17,9 21,8 66,8 39,2 Haziran 29,7 21,6 25,2 69,4 62,9 Temmuz 30,6 24,6 27,3 74,2 0,0 Ağustos 34,0 26,6 29,8 70,5 0,0 Eylül 32,0 23,6 27,3 67,3 5,8 Ekim 27,9 17,7 22,2 66,2 75,0 Kasım 24,8 10,5 16,5 51,7 0,0 Aralık 16,4 YILLIK ORT. 24,6 7,2 YILLIK ORT. 15,9 11,3 YILLIK ORT. 19,8 72,4 YILLIK ORT. 67,4 257,2 TOPLAM 907,4 Toplam Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü 12 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2.SOSYAL GÖSTERGELER 2.1 Nüfus Hatay ili 2000 yılındaki nüfus sayımına göre, 1.253.726 kişi olan Hatay’ın nüfusu, 2009 yılı %15 , 2010 yılında da %18 artarak 1.480.571 kişiye yükselmiştir. Nüfusun 756.196 erkek, 724.375’ini kadınlar oluşturmaktadır. Türkiye nüfusunun %2 ‘si Hatay’da ikamet etmektedir. Hatay ili toplam nüfusu ile Türkiye’nin 13.büyük ilidir. ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİ (2010) İlçeler İlçe merkezleri Toplam Erkek Belde/Köyler Toplam Kadın Toplam Erkek Toplam Kadın Altınözü 7.199 3.715 3.484 53.392 26.502 26.890 60.591 Dörtyol 70.856 35.402 35.454 76.773 38.94 37.833 147.629 Hassa 9.218 4.622 4.596 45.069 22.788 22.281 54.287 Merkez 213.581 110.511 103.07 247.896 125.967 121.929 461.477 İskenderun 201.183 110.203 90.980 130.514 65.744 64.77 331.697 Kırıkhan 71.580 35.775 35.805 32.342 16.201 16.141 103.922 Reyhanlı 61.234 30.482 30.752 25.426 12.554 12.872 86.660 Samandağ 44.918 22.075 22.843 84.726 42.371 42.355 129.644 Yayladağı 6.471 3.420 3.051 16.058 8.015 8.043 22.529 Erzin 30.340 15.066 15.274 9.606 4.853 4.753 39.946 Belen 21.936 10.914 11.022 7.014 3.564 3.450 28.950 Kumlu 4.923 2.458 2.465 8.316 4.054 4.262 13.239 743.439 384.643 358.796 737.132 371.553 365.579 1.480.571 Toplam Kaynak: TUİK Hatay ili ilçelerinin nüfus oranları incelendiğinde, en fazla nüfus sırasıyla %30 Antakya,%22 İskenderun, % 10 Dörtyol olduğu görülmektedir. İlçelerin Nüfus Oranları Reyhanlı 6% Kumlu 1% Samandağ 9% Yayladağı 2% Antakya 30% Kırıkhan 7% İskenderun 22% Altınözü 4% Hassa 4% Erzin 3% Dörtyol 10% Belen 2% Kaynak: TUİK 13 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Hatay ili toplam nüfusu ile Türkiye’nin 13.büyük ilidir. Türkiye Nüfusu İl Sıralaması İl Adı ve Sıra No Toplam Nufus (2000) 1.İstanbul 2.Ankara 10.018.735 1.İstanbul 4.007.860 2.Ankara 13.255.685 3.370.866 3.İzmir 2.192.166 4.Bursa 3.948.848 2.125.140 5.Adana 1.849.478 6.Konya 2.085.225 1.719.751 7.Antalya 1.651.400 8.Gaziantep 1.978.333 1.443.422 9.Şanlıurfa 1.362.708 10.Mersin 1.663.371 1.285.249 11.Kocaeli 1.260.169 12.Diyarbakır 1.560.138 3.İzmir 4.Konya 5.Bursa 6.Adana 7.Antalya 8.Mersin 9.Şanlıurfa 10.Diyarbakır 11.Gaziantep 12.Manisa 13.Hatay Toplam Nufus (2010) İl Adı ve Sıra No 4.771.716 2.605.495 2.013.845 1.700.763 1.647.899 1.528.958 1.253.726 13.Hatay 14.Samsun 15.Kocaeli 16.Balıkesir 17.Kayseri 18.Kahramanmaraş 19.Trabzon 20.Aydın Diğer 1.480.571 1.209.137 14.Manisa 1.206.085 15.Samsun 1.379.484 1.076.347 16.Kayseri 1.060.432 17.Balıkesir 1.234.651 1.002.384 18.Kahramanmaraş 975.137 19.Van 950.757 20.Aydın 1.044.816 1.252.693 1.152.323 1.035.418 989.862 26.782.978 Diğer 67.803.927 Toplam Toplam 25.392.894 73.722.988 Kaynak: TUİK 2010 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi kapsamındaki sayım sonuçlarına göre, 29.752 kişi Hatay iline göç etmiş, 33.730 kişi ise Hatay ilinden başka illere göç etmiştir. Hatay ilinin göç hızı %-2.68 olduğu görülmektedir. Hatay İli Göç Durumu Hatay ADNKS 2010 Nüfusu Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı 2010 1.480.571 29.752 33.730 -3.978 -2,68 2009 1.448.418 28.547 32.296 -3.749 -2,58 Kaynak: TUİK Nüfus Yoğunluğu (2010) Sıra No İller KM’2 Başına Düşen Nüfus 1. İstanbul 2.551 2. Kocaeli 432 3. İzmir 329 4. Hatay 254 5. Bursa 250 6. Gaziantep 249 7. Yalova 240 8. Ankara 195 9. Zonguldak 188 10. Sakarya 180 14 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2010 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi kapsamındaki sayım sonuçlarına göre; En fazla evli olan yaş grubu 94.147 kişi ile 30-34 yaş grubudur. En fazla boşanan yaş grubu 3.185 kişi ile 35-39 yaş grubu ve en fazla dikkat çeken 15-24 yaş arası boşanan sayısı 2009 yılında 681 kişi iken 2010 yılında 748 kişi olmasıdır. Hatay İli Medeni Durumu(2010) Yaş Grubu 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65+ Cinsiyet Hiç evlenmedi Evli Boşandı Eşi öldü Toplam Erkek 65.598 196 1 - 65.795 Kadın 55.841 6.628 56 3 62.528 Erkek 75.149 7.465 100 - 82.714 Kadın 27.547 29.585 591 59 57.782 Erkek 32.084 29.565 545 15 62.209 Kadın 13.458 45.347 1.357 209 60.371 Erkek 11.864 45.803 1.082 30 58.779 Kadın 8.783 48.344 1.832 428 59.387 Erkek 4.041 47.356 1.250 49 52.696 Kadın 7.338 44.390 1.935 831 54.494 Erkek 1.827 42.087 1.239 53 45.206 Kadın 5.483 34.781 1.757 1.187 43.208 Erkek 1.205 42.246 1.311 107 44.869 Kadın 4.590 35.746 1.799 2.269 44.404 Erkek 629 32.488 1.041 181 34.339 Kadın 2.552 27.043 1.415 2.968 33.978 Erkek 354 26.397 716 278 27.745 Kadın 1.573 21.869 1.055 4.207 28.704 Erkek 178 19.104 475 400 20.157 Kadın 941 14.696 623 4.759 21.019 Erkek 283 32.104 666 4.511 37.564 Kadın Toplam 1.443 19.538 1.058 22.779 44.818 322.761 652.778 21.904 45.323 1.042.766 Kaynak: TUİK Yabancılar kapsama alınmamıştır. 15 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2.2 Eğitim Hatay ili nüfusunun, %79’u okuma yazma bilmektedir. Nüfusun % 20’si okuma yazma bilmesine rağmen herhangi bir okul bitirmemiştir. Hatay ilinde ikamet eden kişilerin % 40’ı ilköğretim, %12’si lise veya dengi okulları, %4’üde yüksekokul veya fakülte mezunudur. Hatay ilinde toplam 741 okul bulunmaktadır. Okulların ilçelerdeki genel dağılımları sırasıyla; %25 Antakya, %16 İskenderun, % 10’u da Kırıkhan’da bulunmaktadır. Hatay il genelinde 318.706 öğrenci bulunmaktadır. Öğrencilerin ilçelerdeki genel dağılımları sırasıyla; %31 Antakya, %21 İskenderun, %11 ‘i de Dörtyol’da eğitim görmektedir. Yaş Grubu Hatay İli Okuma Yazma Durumu(2010) Okuma Okuma Cinsiyet yazma Bilinmeyen yazma bilen bilmeyen 13 14-17 18-21 22-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65 + Toplam Toplam Erkek 11 118.360 194 118.565 Kadın 23 112.723 222 112.968 Erkek 120 54.660 239 55.019 Kadın 208 52.047 354 52.609 Erkek 590 62.320 2.971 65.881 Kadın 823 43.143 1.743 45.709 Erkek 383 36.906 4.534 41.823 Kadın 889 32.696 1.772 35.357 Erkek 596 52.337 9.276 62.209 Kadın 1.299 56.253 2.819 60.371 Erkek 607 53.582 4.590 58.779 Kadın 1.335 55.893 2.159 59.387 Erkek 457 49.631 2.608 52.696 Kadın 1.665 51.030 1.799 54.494 Erkek 387 43.419 1.400 45.206 Kadın 2.339 39.566 1.303 43.208 Erkek 565 43.049 1.255 44.869 Kadın 4.406 38.481 1.517 44.404 Erkek 738 32.327 1.274 34.339 Kadın 6.081 26.524 1.373 33.978 Erkek 1.028 25.555 1.162 27.745 Kadın 8.550 18.861 1.293 28.704 Erkek 1.446 17.842 869 20.157 Kadın 9.304 10.648 1.067 21.019 Erkek 9.674 26.211 1.679 37.564 Kadın 28.914 13.195 2.709 44.818 82.438 1.167.259 52.181 1.301.878 Kaynak: TUİK Yabancılar kapsama alınmamıştır. 16 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Hatay İli Bitirilen Eğitim Düzeyi(2010) Yaş Grubu 13 14-17 18-21 22-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65 + Cinsiyet Okuma yazma bilen Ortaöğretim fakat Mezunu bir okul bitirmeyen Lise veya dengi okul mezunu Yüksekokul veya fakülte mezunu Yüksek lisans mezunu Doktora mezunu Erkek 117.173 1.187 - - - - Kadın 111.05 1.673 - - - - Erkek 5.311 48.997 352 - - - Kadın 7.009 44.458 580 - - - Erkek 4.465 31.242 26.146 467 - - Kadın 4.429 18.64 19.802 272 - - Erkek 1.543 13.681 18.302 3.356 24 - Kadın 2.326 15.415 12.372 2.566 17 - Erkek 1.466 25.202 17.601 7.73 332 6 Kadın 2.443 33.928 13.311 6.264 284 23 Erkek 1.056 30.419 14.085 7.452 469 101 Kadın 2.217 37.277 10.502 5.451 359 87 Erkek 816 33.036 9.24 6.004 361 174 Kadın 2.8 37.758 6.654 3.471 209 138 Erkek 667 30.948 7.121 4.168 294 221 Kadın 3.508 28.664 5.058 2.107 138 91 Erkek 912 30.457 8.064 3.255 242 119 Kadın 5.058 27.247 4.688 1.346 99 43 Erkek 1.106 22.619 5.45 2.96 150 42 Kadın 5.323 17.17 2.65 1.307 52 22 Erkek 1.399 18.198 3.186 2.613 115 44 Kadın 5.409 11.15 1.265 986 31 20 Erkek 1.903 12.959 1.494 1.402 67 17 Kadın 3.908 5.716 513 485 21 5 Erkek 7.034 16.836 1.151 1.117 55 18 Kadın 5.855 6.438 612 265 15 10 306.186 601.315 190.199 65.044 3.334 1.181 Toplam Kaynak: TUİK Yabancılar kapsama alınmamıştır. 17 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. İlçe Hatay İli İlköğretim Okulları Durumu(2010) Öğrenci Sayısı Okul Sayısı Şube Sayısı Erkek Kız Derslik Sayısı Antakya 154 37.532 35.371 2.538 2.064 Altınözü 38 6.052 5.943 463 446 Belen 18 2.051 1.957 189 180 Dörtyol 46 12.406 11.818 882 769 Erzin 18 3.317 3.315 252 234 Hassa 46 4.977 4.785 426 370 İskenderun 92 23.280 22.297 1.549 1.379 Kırıkhan 62 9.328 8.890 735 591 Kumlu 15 1.256 1.224 119 118 Reyhanlı 52 9.343 9.486 606 484 Samandağ 61 10.502 10.050 762 618 Yayladağı Toplam 29 1.566 1.483 207 174 631 121.430 116.619 8.728 7.427 Kaynak: Hatay Milli Eğitim Müdürlüğü İlçe Hatay İli Ortaöğretim (Lise) Okulları Durumu(2010) Öğrenci Sayısı Okul Sayısı Şube Sayısı Erkek Kız Derslik Sayısı Antakya 23 8.781 8.206 563 454 Altınözü 1 256 196 14 12 Belen 1 194 240 15 8 Dörtyol 8 2.278 2.474 172 148 Erzin 2 441 375 41 20 Hassa 4 1.393 729 69 65 18 6.173 5.753 333 340 Kırıkhan 4 1.633 1.181 92 72 Kumlu 1 278 128 13 8 Reyhanlı 3 1.037 662 79 52 Samandağ 4 1.996 2.272 152 96 Yayladağı 1 183 102 11 9 70 24.643 22.318 1.554 1.284 İskenderun Toplam Kaynak: Hatay Milli Eğitim Müdürlüğü 18 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. İlçe Hatay İli Meslek ve Teknik Ortaöğretim Okulları Durumu(2010) Öğrenci Sayısı Derslik Okul Sayısı Şube Sayısı Sayısı Erkek Kız Antakya 8 5.878 4.200 302 213 Altınözü 1 183 152 10 9 Dörtyol 5 4.345 2.265 243 103 Erzin 3 495 596 45 35 Hassa 1 98 130 6 6 İskenderun 8 4.021 3.520 291 156 Kırıkhan 5 2.050 1.470 124 89 Reyhanlı 5 1.467 1.007 90 60 Samandağ 2 661 778 47 25 Yayladağı 2 143 237 14 17 40 19.341 14.355 1.172 713 Toplam Kaynak: Hatay Milli Eğitim Müdürlüğü Okul Türü Hatay İli Okulları Durumu(2010) Öğrenci Sayısı Okul Sayısı Şube Sayısı Erkek Kız ilköğretim Derslik Sayısı 631 121.430 116.619 8.728 7.427 Ortaöğretim(Lise) 70 24.643 22.318 1.554 1.284 Meslek ve Teknik Ortaöğretim 40 19.341 14.355 1.172 713 741 165.414 153.292 11.454 9.424 Toplam Kaynak: Hatay Milli Eğitim Müdürlüğü Hatay İli İlçelerindeki Okul Durumu(2010) İlçeler Okul Sayısı Öğrenci Sayısı Şube Sayısı Derslik Sayısı Antakya 185 99.788 3.403 2.731 Altınözü 40 12.782 487 467 Belen 19 4.442 204 188 Dörtyol 59 35.586 1.297 1.020 Erzin 23 8.539 338 289 Hassa 51 12.112 501 441 İskenderun 118 65.044 2.173 1.875 Kırıkhan 71 24.552 951 752 Kumlu 15 2.886 132 126 Reyhanlı 60 23.002 775 596 Samandağ 67 26.259 961 739 Yayladağı Toplam 32 741 3.714 318.706 232 11.454 200 9.424 Kaynak: Hatay Milli Eğitim Müdürlüğü 19 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Hatay İli İlçelerindeki Okulların Dağılımı(2010) Hatay İli İlçelerindeki Öğrenci Dağılımı (2010) 20 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Mustafa Kemal Üniversitesi Mustafa Kemal Üniversitesi 10.11.1992 yılında kurulmuştur. Kurulduğunda bir yüksekokul ve iki meslek yüksekokulundan ibaret üç birimden oluşmuş olup, Mustafa Kemal Üniversitesi 18 yılda, 52 birimli eğitim-öğretim ve bilim kurumu haline gelmiştir. Bu kurumlar içinde; Bu kurumlar içinde; 12 Fakülte, 3 Enstitü, 6 Yüksekokul, 1 Konservatuar, 18 Meslek Yüksekokulu, 11 Araştırma ve Uygulama Merkezi mevcuttur. 2010-2011 öğretim yılı itibariyle üniversitemizde 949 akademik, 267 idari personel olmak üzere toplam 1.216 personel ve 24.583 öğrenci bulunmaktadır. Geçen öğretim yılında üniversitemizden 3.437 öğrenci mezun olmuş olup, 2009-2010 öğretim yılında ÖSYM tarafından 8.288 yeni öğrenci Mustafa Kemal Üniversitesine katılmıştır. Üniversiteler, bilimsel araştırma ve çalışmaların rahatça yapılabildiği, düşüncelerin özgürce tartışılabildiği çağdaş kurumlardır. Üniversitemiz tüm yönetici, öğretim elemanları, öğrencileriyle ve öğretimin gerektirdiği teknolojiyle çağdaş bir üniversite olma yolunda hızla ilerlemektedir.Yüce önder Atatürk’ün adını taşıyan üniversitemizde Atatürk’ün ilkelerinden ayrılmadan üniversite gençliğinin; yaşam boyu öğrenmeyi ilke edinmiş, araştıran, sorgulayan, eleştirel düşünen, özgüvenli, girişimci, ileri görüşlü, tarihini ve kültürünü özümsemiş evrensel değerlerini benimsemiş bireyler yetiştirmek en büyük hedefimizdir. Mustafa Kemal Üniversitesi Fakülteler (2010-2011) Personel Sayısı Öğrenci Fakülteler Sayısı Akademi İdari Eğitim Fakültesi 73 18 2.151 Fen Edebiyat Fakültesi 99 18 2.083 Güzel Sanatlar Fakültesi 15 2 106 İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi 42 17 1.792 6 3 245 Mühendislik Fakültesi 71 17 2.190 Su Ürünleri Fakültesi 32 13 188 261 5 497 51 19 251 Ziraat Fakültesi 107 26 930 Toplam 757 138 10.433 Mimarlık Fakültesi Tayfur Ata Sökmen Tıp Fakültesi Veteriner Fakültesi Kaynak: Mustafa Kemal Üniversitesi Mustafa Kemal Üniversitesi Yüksek Okullar(2010-2011) Personel Sayısı Öğrenci Yüksek Okullar Sayısı Akademi İdari Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu Hatay Sağlık Yüksekokulu İskenderun Sivil Havacılık Yüksekokulu Turizm İşletmeciliği ve Otelciliği Yüksekokulu Mustafa Yazıcı Devlet Konservatuarı Yüksekokulu Toplam 14 11 502 0 3 139 21 6 240 6 3 176 12 10 1.051 0 2 33 53 35 2.141 Kaynak: Mustafa Kemal Üniversitesi 21 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Mustafa Kemal Üniversitesi Meslek Yüksek Okulları(2010-2011) Personel Sayısı Öğrenci Meslek Yüksek Okulları Sayısı Akademi İdari Altınözü Meslek Yüksek Okulu 1 4 67 Antakya Meslek Yüksek Okulu 26 26 2.489 Belen Meslek Yüksek Okulu 2 1 100 Dörtyol Meslek Yüksek Okulu 8 4 1.251 Erzin Meslek Yüksek Okulu 1 1 132 Harbiye Meslek Yüksek Okulu 4 3 246 Hassa Meslek Yüksek Okulu 3 3 188 Hatay Sağlık Meslek Yüksek Okulu 1 2 381 İskenderun Meslek Yüksek Okulu 39 19 3.461 Kırıkhan Meslek Yüksek Okulu 16 4 1.336 3 3 276 15 3 1.228 Samandağ Meslek Yüksek Okulu 9 4 133 Turizm Meslek Yüksek Okulu 1 2 214 10 1 507 139 80 12.009 Denizcilik Meslek Yüksekokulu(Pirinçlik) Reyhanlı Meslek Yüksek Okulu Yayladağı Meslek Yüksek Okulu Toplam Kaynak: Mustafa Kemal Üniversitesi 22 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2.3 Sağlık 1935’de Antakya’da 50 yataklı modern hastane (Saint Joseph Sörfler Şifa Yurdu) mevcuttu. Arsasını belediye vermiş, yapımı 1931’de başlamış 1932 yılında tamamlanmıştır. Bunun dışında özel hastane, halkın Mürüsten dediği “Deliler Evi” ve 5 Eczane mevcuttu. İskenderun’da 80 yataklı Hükümet Hastanesi, fakirler, acizler için dispanser ve 3 Eczane bulunmaktaydı. Kırıkhan’da Sörlere ait bir hastane bulunmaktaydı, 2 Eczane Reyhanlı’da 2 Eczane vardı. 1938 yılında sağlık personeli olarak 1 radyoloji uzmanı, 1 dâhiliye uzmanı ve 1 Eczacı bulunmaktaydı. İlimiz 1979 yılında sosyalleştirme kapsamına alındı. 1 Ekim 1983 yılından itibaren 23 sağlık ocağının inşaatına başlandı ve aynı yıl içinde hizmete açıldı. Hatay İlindeki Kamu Hastaneleri(2010) Antakya Doğum ve Çocuk Bakımevi Antakya Devlet Hastanesi Yatak Sayısı Altınözü Devlet Hastanesi Dörtyol Devlet Hastanesi Erzin Devlet Hastanesi Hassa Devlet Hastanesi 417 125 25 132 25 50 1.310.662 261.648 102.487 437.578 119.121 116.779 Yatan Hasta Sayısı 30.455 23.730 10 8.295 0 2.336 Taburcu Olan 29.762 23.660 10 8.100 0 2.293 Poliklinik Sayısı Ölen 693 70 0 195 0 43 Yatılan Gün Sayısı 120.476 47.392 10 27.540 0 14.127 Yapılan Büyük Ameliyat Yapılan Orta Ameliyat Yapılan Küçük Ameliyat Normal Doğum Sayısı A:412 B:4.664 C:6.852 D:7.980 A:5 B:374 C:3.002 D:703 E:10.924 E:110 0 E:2.338 0 E:479 0 4.652 11 807 0 37 Sezaryen Sayısı 0 0 A:134 B:502 C:1.776 D:1.489 0 0 A:34 B:28 C:90 D:290 0 2.478 0 691 0 4 Yatak İşgal Oranı(%) 79.2 113.5 0.1 62.5 0 84.6 Ortalama Kalış Gün Sayısı 3.9 2 1.0 3.0 0 6.0 Kaynak: Hatay İl Sağlık Müdürlüğü Hatay İlindeki Kamu Hastaneleri(2010) Kırıkhan Devlet Hastanesi Yatak Sayısı İskenderun Doğum ve Çocuk Bakımevi İskenderun Devlet Hastanesi Reyhanlı Devlet Hastanesi Samandağ Devlet Hastanesi 90 397 138 80 48 341.039 1.103.945 302.055 298.327 362.528 Yatan Hasta Sayısı 6.661 21.863 15.340 6.428 5.745 Taburcu Olan 6.603 21.353 15.319 6.385 5.683 Poliklinik Sayısı Ölen 58 510 21 38 62 22.230 104.142 32.859 18.238 12.152 A:77 B:649 C:1.361 D:1.150 A:380 B:3.755 C:5.672 D:15.679 A:2 B:272 C:2.344 D:1.389 A:26 B:297 C:839 D:2.181 A:0 B:0 C:280 D:369 E:1.121 E:17.399 E:1.696 E:8.218 E:516 Normal Doğum Sayısı 830 0 1.370 1.061 153 Sezaryen Sayısı 715 0 1.820 117 180 Yatak İşgal Oranı(%) 67.7 71.9 65.2 62.5 69.4 Ortalama Kalış Gün Sayısı 3.0 5.0 2.0 3.0 2.0 Yatılan Gün Sayısı Yapılan Büyük Ameliyat Yapılan Orta Ameliyat Yapılan Küçük Ameliyat Kaynak: Hatay İl Sağlık Müdürlüğü 23 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Hatay İlindeki Özel Hastaneler(2010) Defne Hastanesi Yatak Sayısı Mozaik Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi Akdeniz Hastanesi Kırıkhan Bilim Hastanesi Hatay Hastanesi 98 64 48 34 47 262.457 82.650 186.935 55.629 164.008 Yatan Hasta Sayısı 15.587 5.088 11.512 3.052 6.620 Taburcu Olan 15.361 5.084 11.471 3.003 6.583 226 4 41 49 37 28.007 9.412 22.083 10.308 15.642 A:564 B:1.671 C:3.215 D:1.842 A:59 B:328 C:1.379 D:499 A:1 B:324 C:3.603 D:774 A:4 B:85 C:618 D:494 A:0 B:431 C:1.404 D:767 E:2.362 E:200 E:4.175 E:106 E:439 641 298 1.236 28 359 1.202 644 2.838 65 727 Yatak İşgal Oranı(%) 78.3 40.3 126.0 83.1 91.2 Ortalama Kalış Gün Sayısı 2.0 1.8 1.9 3.3 2.3 Poliklinik Sayısı Ölen Yatılan Gün Sayısı Yapılan Büyük Ameliyat Yapılan Orta Ameliyat Yapılan Küçük Ameliyat Normal Doğum Sayısı Sezaryen Sayısı Kaynak: Hatay İl Sağlık Müdürlüğü Hatay İlindeki Özel Hastaneleri(2010) İskenderun Palmiye Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi İskenderun Gelişim Hastanesi Yatak Sayısı Kırıkhan Can Hastanesi 67 37 49 218.559 71.719 86.472 10.036 6.137 4.572 9.939 6.132 4.535 97 5 37 22.846 12.443 9.110 A:184 B:1.663 C:2.247 D:2.376 A:27 B:206 C:2.384 D:874 A:31 B:452 C:1.036 D:486 E:636 E:458 E:367 267 844 116 Sezaryen Sayısı 798 2.073 306 Yatak İşgal Oranı(%) 93.4 92.1 50.9 2.2 2.0 2 Poliklinik Sayısı Yatan Hasta Sayısı Taburcu Olan Ölen Yatılan Gün Sayısı Yapılan Büyük Ameliyat Yapılan Orta Ameliyat Yapılan Küçük Ameliyat Normal Doğum Sayısı Ortalama Kalış Gün Sayısı Kaynak: Hatay İl Sağlık Müdürlüğü 24 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Kamu Hastanelerinde Çalışan Uzman Ve Pratisyen Hekim Sayısı 2009 2010 Hastaneler Uzman Pratisyen Uzman Pratisyen Antakya Devlet Hastanesi 124 44 147 39 27 7 39 5 Altınözü Devlet Hastanesi 2 15 4 10 Dörtyol Devlet Hastanesi 30 12 45 12 1 9 3 7 Antakya Çocuk ve Doğum bakım evi Erzin Devlet Hastanesi Hassa Devlet Hastanesi 6 10 9 8 Kırıkhan Devlet Hastanesi 25 16 34 11 İskenderun Devlet Hastanesi 91 32 101 20 İskenderun Çocuk ve Doğum bakım evi 18 3 27 5 Reyhanlı Devlet Hastanesi 17 13 23 9 Samandağ Devlet Hastanesi 24 11 29 6 365 172 461 132 Toplam Kaynak: Hatay İl Sağlık Müdürlüğü Kamu Hastanelerinde Çalışan Ebe, Hemşire ve Sağlık Memuru Sayısı 2009 Hastaneler Ebe 2010 Hemşire Sağlık Memuru Ebe Hemşire Sağlık Memuru Antakya Devlet Hastanesi 51 246 20 51 274 11 Antakya Çocuk ve Doğum bakım evi 81 52 11 89 50 5 Altınözü Devlet Hastanesi 1 3 2 5 4 3 Dörtyol Devlet Hastanesi 37 69 13 38 79 6 7 7 5 8 12 4 Erzin Devlet Hastanesi Hassa Devlet Hastanesi 7 17 4 10 20 6 Kırıkhan Devlet Hastanesi 18 39 14 21 51 10 İskenderun Devlet Hastanesi 32 177 21 36 189 15 İskenderun Çocuk ve Doğum bakım evi 87 20 6 84 21 5 Reyhanlı Devlet Hastanesi 10 27 4 8 42 4 Samandağ Devlet Hastanesi Toplam 13 39 1 13 37 1 344 696 101 363 779 70 Kaynak: Hatay İl Sağlık Müdürlüğü 25 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Aile Sağlık Merkezlerinde Çalışan Doktor, Ebe, Hemşire ve Sağlık Memuru Sayısı 2009 İlçeler Doktor 2010 Sağlık Hemşire Memuru Ebe Doktor Ebe Hemşire Sağlık Memuru Antakya 145 118 120 25 125 80 41 2 Altınözü 10 29 26 10 17 11 4 2 9 10 12 6 8 5 2 1 Belen Dörtyol 50 53 49 14 41 28 13 0 Erzin 7 11 8 4 11 9 2 2 Hassa 14 18 13 5 14 10 5 0 Kumlu 7 12 9 4 4 4 0 0 Kırıkhan 22 31 31 11 27 18 9 0 İskenderun 74 76 82 21 87 55 31 0 Reyhanlı 16 23 22 8 22 13 7 2 Samandağ 30 28 23 8 38 16 22 0 Yayladağ 10 12 6 5 6 2 1 3 Toplam 394 421 401 121 390 251 137 12 Kaynak: Hatay İl Sağlık Müdürlüğü Eczanelerin İlçelere Göre Dağlımı İlçeler 2009 2010 Antakya 159 164 Altınözü 3 3 Belen 5 5 Dörtyol 37 38 Erzin 13 13 Hassa 10 10 Kumlu 2 3 Kırıkhan 22 23 111 114 Reyhanlı 15 16 Samandağ 34 36 İskenderun Yayladağ Toplam 2 2 413 427 Kaynak: Hatay İl Sağlık Müdürlüğü 26 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2.4 Sosyal Güvenlik Çalışmaları Sosyal güvenlik sistemi; İnsanlar hayatlarının bazı dönemlerinde sosyal-ekonomik nedenlerle ya da yaşlanma, sakatlanma gibi fiziksel nedenlerle geçici veya sürekli bir şekilde gelirlerini kaybedebilir ya da hastalanabilirler. Karşılaştıkları bu olumsuz durumlarla bireysel olarak başetmeleri mümkün olmayabilir. Sosyal güvenlik sistemlerinin temel amacı böyle zor dönemlerde insanları yoksulluk ve yoksunluk riskine karşı korumaktır. Bir diğer ifadeyle, sosyal güvenlik sistemleri toplumun zor durumda olan bireylerine yardım etmeyi daha iyi durumda olan kişilerin vicdanına bırakmayarak toplumsal dayanışmayı kurumsal hale getirir ve vatandaşlara sosyal güvenliği bir hak olarak sunar. Toplumsal dayanışma birbirini belki de hiç tanımayan insanlar arasında gerçekleşir: Sistem tarafından toplanan mali kaynaklar zenginden yoksula, çalışandan çalışamayana, gençlerden yaşlılara aktarılır. Sizin verdiğiniz prim, hiç tanımadığınız bir kişiye sağlık hizmeti olarak gider. Size de hiç tanımadığınız bir kişinin parasıyla emekli aylığı verilir. Bu durum nesiller boyunca devam eder. Ülkemizde; çalışma ilişkisine dayalı üç sosyal güvenlik kurumu vardır. Bunlar bir işveren emrinde çalışanlar için Sosyal Sigortalar Kurumu, işveren ve kendi nam ve hesabına çalışanlar için Bağ-Kur ve memurlara yönelik olarak Emekli Sandığı’dır. Bu kurumlar hizmetlerini verirken kişilerden prim toplarlar. Onun için bunlara primli sistem denir. Bir de prim veremeyen kişilere hizmet eden kurumlar vardır ki; bunlar da Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu ile Sosyal Yardımlaşma Genel Müdürlüğü’dür. Bu kurumların harcamaları devlet bütçesinden ayrılan kaynaklarla finanse edilir. Hatay İli 4/A Kapsamındaki İş Yeri Büyüklüğüne Göre; İş Yeri Sayısı ve Zorunlu Sigortalı Sayısı 2009 2010 İş Yeri Büyüklüğü Zorunlu Zorunlu İş Yeri Sayısı İş Yeri Sayısı (Kişi) Sigortalı Sayısı Sigortalı Sayısı 1-3 9.552 15.124 10.017 16.216 4-6 2.016 9.593 2.357 11.182 7-9 904 7.185 1.062 8.365 10-19 849 11.286 990 13.363 20-29 312 7.430 351 8.342 30-49 244 9.143 275 10.380 50-99 115 8.089 134 9.308 100-499 93 17.656 99 19.448 500-999 5 3.355 7 4.505 1000+ Toplam 2 7.111 2 7.329 14.092 95.972 15.294 108.438 Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Hatay İli 4/A Kapsamındaki İş Yeri Büyüklüğüne Göre Zorunlu Sigortalı Sayısı (2010) 500--999 4% 1000+ 7% 1--3 15% 100--499 18% 50--99 8% 4--6 10% 7--9 8% 30--49 10% 20--29 8% 10--19 12% Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu 27 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Hatay İli 4/A Kapsamındaki İş Yeri ve Zorunlu Sigortalı Sayısı 2009 2010 Zorunlu Sigortalı Sayısı İş Yeri Sayısı Daimi Ortalama Günlük Kazanç(TL) 70.400 39,10 12.670 77.370 45,41 2.279 25.572 29,50 2.624 31.068 33,80 441 11.157 60,86 511 11.121 71,77 13.651 84.815 33,50 14.783 97.317 39,00 - 80.241 37,08 - 90.471 43,04 - 15.731 35,32 - 17.967 38,74 14.092 95.972 36,79 15.294 108.438 42,33 Kamu Erkek Kadın Toplam Zorunlu Sigortalı Sayısı İş Yeri Sayısı 11.183 Mevsimlik Özel Ortalama Günlük Kazanç Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Hatay İli 4/A Kapsamında Sigortalıların Dağılımı 2009 Aktif Sigortalılar 2010 103.768 116.284 95.702 108.438 Çıraklar 5.648 6.826 Tarım 1.607 887 Zorunlu Sigortalılar İsteğe Bağlı 398 0 Y.Dışı Topluluk Sigortaları 111 133 Pasif Sigortalılar (Aylık Alanlar) Malullük Aylığı Alanlar 789 800 Yaşlılık Aylığı Alanlar 43.059 45.203 Ölüm Aylığı Alanlar (Hak Sahibi) 20.343 21.063 Ölüm Aylığı Alanlar (Dosya) 13.415 13.340 849 871 1.330 1.374 İş Hastalığı ile Meslek Hastalığı Sigortası Sürekli İş Göremezlik Geliri Alanlar Ölüm Geliri Alanlar (Hak Sahibi) Ölüm Geliri Alanlar (Dosya) 727 754 Toplam Aylık ve Gelir Alan (Kişi) 66.370 69.524 Toplam Aylık ve Gelir Alan (Dosya) 58.132 61.160 498.732 518.230 Sosyal Güvenlik Kapsamı Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu 28 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Hatay İli 4/B Kapsamında Sigortalıların Dağılımı 2009 1479 S.K. 2010 2926 S.K. Toplam 1479 S.K. 2926 S.K. Toplam Aktif Sigortalılar 41.187 33.251 74.438 41.482 34.541 76.023 Zorunlu Sigortalılar 34.713 33.223 67.936 35.123 34.541 69.664 6.283 28 6.311 6.178 - 6.178 191 - 191 181 - 181 -Dosya 30.456 3.987 34.443 31.137 4.420 35.557 -Kişi 34.872 4.809 39.681 35.545 5.350 40.895 20.985 3.192 24.177 21.429 3.493 24.922 397 50 447 405 52 457 10.178 İsteğe Bağlı Muhtar Aylık Alanlar Yaşlılık Malullük Ölüm(Dosya) Ölen Sigortalıların Hak Sahipleri Sosyal Güvenlik Kapsamı 9.074 745 9.819 9.303 875 13.490 1.567 15.057 13.711 1.805 15.516 303.851 108.148 411.999 307.147 112.895 420.042 Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Hatay İli 4/C* Kapsamında Sigortalıların Dağılımı 2009 Aktif Sigortalılar 2010 2010/2009 (%) 33.398 34.472 3,2 Dosya 18.474 19.347 4,7 Kişi 20.825 21.364 2,5 13.927 14.281 2,5 Malullük 326 336 0,3 Vazife Malulü 115 118 0,2 Ölüm(Dosya) 4.106 4.612 1,2 Ölen Sigortalıların Hak Sahipleri 6.457 6.629 0,2 Vataniler 1.154 1.142 -1,5 136.258 140.389 3,3 Pasif Sigortalılar (Aylık Alanlar) Yaşlılık Sosyal Güvenlik Kapsamı Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu *: Kamu idaresi 29 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Soysal Güvenlik Kapsamında kişi Sayısı 2009 2010 2010/2009 (%) İlin Toplam Nüfusu 1.448.418 1.480.571 2,2 Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı (Aktif+Pasif +Yeşil kart) 1.347.550 1.382.254 2,5 Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı (Yeşil Kartlılar Hariç) 1.044.929 1.078.661 3,2 72,14 74.47 - Sosyal Güvenlik Kapsamı Dışında Kalan Nüfus 100.868 66.164 -52,4 Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Çalışan Kişi sayısı 210.841 226.780 7,5 32.573 34.472 0,5 Sosyal Güvenlik Kapsamının (Yeşil Kart Hariç) Toplam il Nüfusuna Oranı (%) Emekli Sandığı (4/c) Bağ-Kur (4/b) 74.532 76.024 0,2 103.736 116.284 12,9 14,56 15.66 - 127.016 131.783 3,7 Emekli Sandığı (4/c) 20.942 21.364 0,2 Bağ-Kur (4/b) 39.704 40.895 0,2 SSK (4/a) 66.370 69.524 4,7 8,77 9.10 - 707.072 720.098 1,8 80.584 84.553 4,9 Bağ-Kur (4/b) 297.862 303.123 1,7 SSK (4/a) 328.625 332.422 1,1 48,82 49.72 - 36.569 38.026 0,3 2,52 2,63 - 302.621 303.593 0,3 SSK (4/a) Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Aktif Çalışanların Toplam il Nüfusuna Oranı(%) Sosyal Güvenlik Kapsamında Aylık Alan Kişi Sayısı(*) Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Emeklilerin Toplam il Nüfusuna Oranı(%) Sosyal Güvenlik Kapsamında Bakmakla Yükümlü Tutulanların (Yararlanıcıların) Sayısı Emekli Sandığı (4/c) Sosyal Güvenlik Kapsamındaki bakmakla yükümlü tutulanların oranı (%) 2022 sayılı yasadan yararlananların sayısı 2022 sayılı yasadan yararlananların il nüfusuna oranı (%) Yeşil Kartlı Sayısı Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu (*) Sosyal Güvenlik Kapsamında Aylık Alan Kişi Sayısına Hak sahibi Kişi Sayısı dahildir. 30 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2.5 İstihdam 2010 yılında Türkiye genelinde işsizlik oranı % 11,9 olarak tahmin edilmiştir. İşsizlik oranının en yüksek olduğu iller sırasıyla, Adana %19,1 Hakkari % 17,4 ve Van % 17,2 . İşsizlik oranının en düşük olduğu iller ise sırasıyla, Bayburt % 4,7, Artvin % 5,7 ve Gümüşhane % 5,8 olarak tahmin edilmiştir. Hatay da işsizlik oranı 81 il arasında 12.sırada %13.9 olarak tahmin edilmiştir. 2010 yılında Türkiye genelinde istihdam oranı % 43 olduğu istihdam oranının en yüksek olduğu iller yine sırasıyla, Rize% 58,1, Artvin % 57,3 ve Gümüşhane % 55,4 . İstihdam oranının en düşük olduğu iller ise Diyarbakır % 27,5 Siirt % 29,1 ve Şanlıurfa % 31,1 olarak tahmin edilmiştir. Hatay da istihdam oranı81 il arasında 50.sırada % 43.0 olduğu tahmin edilmiştir. İşgücünün önemli bir göstergesi olan işgücüne katılma oranı, 2010 hane halkı işgücü araştırması yıllık sonuçlarına göre Türkiye genelinde % 48,8 olarak tahmin edilmiştir. işgücüne katılma oranının en yüksek olduğu iller sırasıyla, Rize % 61,8, Artvin % 60,8 ve Burdur % 59,1. İşgücüne katılım oranının en düşük olduğu iller ise Diyarbakır % 31,8, Siirt % 33,3 ve Şanlıurfa % 35,5’tir.Hatay da işgücüne katılma oranı 81 il arasından 41.sırada %50.0 olarak tahmin edilmiştir. İl Bazında İşgücü Göstergeleri (2010) İl Sıralaması İşsizlik Oranı İl Sıralaması İşgücüne Katılım Oranı İstihdam Oranı İl Sıralaması 1.Adana 19.1 1.Rize 61.8 1.Rize 58.1 2.Hakkâri 17.4 2.Artvin 60.8 2.Artvin 57.3 3.Van 17.2 3.Burdur 59.1 3.Gümüşhane 55.4 4.Muş 16.4 4.Gümüşhane 58.8 4.Burdur 55.4 5.Bitlis 16.3 5.Antalya 58.6 5.Bayburt 54.8 6.İzmir 15.1 6.Ordu 58.1 6.Ordu 54.6 7.Yalova 14.4 7.Giresun 58.0 7.Giresun 54.5 8.Osmaniye 14.4 8.Bayburt 57.5 8.Trabzon 52.8 9.İstanbul 14.3 9.Muğla 56.8 9.Kastamonu 52.7 10.Kayseri 14.1 10.Sinop 56.5 10.Antalya 52.1 11.Mersin 14.1 11.Trabzon 56.4 11.Sinop 51.6 12.Hatay 13.9 12.Kastamonu 56.3 12.Ardahan 51.2 13.Kocaeli 13.8 13.Mersin 55.3 13.Muğla 50.9 14.Sivas 13.6 14.Ardahan 13.5 41.Hatay 55.3 14.Erzincan 50.0 50.Hatay 50.1 43.0 49.4 Türkiye Geneli 44.3 15.Aydın Türkiye Geneli 10.45 Türkiye Geneli Kaynak: TUİK Hane Halkı İşgücü Durumu (Bin Kişi) Nüfus ve İşgücü Durumu TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) 2009 2010 Kurumsal Olmayan Sivil Nüfus 2.891 2.900 15 ve Daha Yukarı Yaştaki Nüfus 1.919 1.989 İş Gücü Durumu 894 980 İstihdam 733 847 İşsiz 160 133 İşgücüne Katılım Oranı 46,6 49,3 İşsizlik Oranı 18,0 13,6 İstihdam Oranı 38,2 42,6 İşgücüne Dahil Olmayan Nüfus 1.026 1.009 Kaynak: TUİK 31 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. İstihdam Edilenlerin Sektörel Dağılımı (Bin Kişi) TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Sektörler Osmaniye) 2009 2010 Tarım 227 300 Sanayi* 204 210 Hizmetler 302 336 Toplam 733 846 Kaynak: TUİK * İnşaat sektörü, sanayi sektörü içinde değerlendirilmiştir. İstihdam Edilenlerin İşteki Durumu (Bin Kişi) TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) Ücretli, Maaşlı ve İşveren ve Kendi Ücretsiz Aile İşçisi Yevmiyeli Hesabına 2009 2010 2009 2010 2009 2010 Tarım Erkek 37 38 70 86 15 18 Kadın 18 23 33 56 54 79 Toplam 55 61 103 142 69 97 Erkek 325 341 92 98 10 10 Kadın 52 64 18 25 10 8 Toplam 377 405 110 123 20 18 Genel Toplam 432 466 213 265 89 115 Tarım Dışı Kaynak: TUİK İstihdam Edilenlerin Sektörel Dağılımı (2010) Tarım 35% Hizmetler 40% Sanayi 25% Kaynak: TUİK 32 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. İş Gücüne Dahil Olmayanların Dahil Olmama Nedenleri (Bin Kişi) TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) Nedenler 2009 2010 İş Bulma Ümidi Olmayanlar 46 53 Erkek Kadın 20 26 25 28 Mevsimlik Çalışanlar 4 1 Erkek Kadın 1 3 0 1 Ev İşleriyle Meşgul Erkek 438 0 406 0 Kadın 438 406 Eğitim/Öğretim Erkek 130 70 133 72 Kadın Emekli 60 63 61 77 Erkek Kadın 57 6 68 9 Çalışamaz Halde 182 180 Erkek Kadın 72 110 69 111 Diğer Erkek 164 28 160 34 Kadın 136 126 Toplam Erkek Toplam Kadın 248 779 268 742 Genel Toplam 1027 1010 Kaynak: TUİK İş Gücüne Dahil Olmayanların Dahil Olmama Nedenleri (2010) İş Bulma Ümidi Olmayanlar 5% Mevsimlik Çalışanlar 0% Diğer 16% Çalışamaz Halde 18% Ev İşleriyle Meşgul 40% Emekli 8% Eğitim/Öğretim 13% Kaynak: TUİK 33 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2.6 Seçilmiş Sosyal Göstergeler Hatay İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğüne Bağlı Kuruluşlar(2010) Kuruluş Adı İlçe Hatay Çocuk Yuvası Hizmet Alanları Fiilen Kalan Kapasite Yaş Cinsiyet Hizmet Türü Antakya 64 73 0-12 K/E Yatılı Antakya 48 46 12-18 K Yatılı Antakya 52 69 12-18 E Yatılı Antakya 170 153 60+ K/E Yatılı Altınözü 48 43 12-18 E Yatılı Antakya 60 68 0+ K Yatılı Hatay Toplum Merkezi Antakya - - - K/E Gündüzlü Hatay Bakım ve Sosyal Rehb. Merkezi Antakya 30 28 12-18 K Yatılı Hatay Kız Yetiştirme Yurdu Hatay Erkek Yetiştirme yurdu Hatay Huzurevi Altınözü Özürlü Bakım Merkezi Hatay Karlısu Bakım Merkezi Kaynak: Hatay İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü İllere Göre Sinema Salonlarının Durumu (2009) İller Sıralaması Sinema Salonu Sayısı Koltuk Sayısı 1.İstanbul 525 70.952 2.Ankara 3.İzmir 146 102 24.832 15.397 4.Antalya 5.Bursa 62 54 7.871 9.426 6.Eskişehir 35 4.979 7.Kocaeli 8.Samsun 35 33 5.225 3.503 9.Gaziantep 10.Muğla 33 31 5.111 2.861 11.Mersin 12.Adana 31 27 4.043 7.550 13.Denizli 26 3.501 14.Tekirdağ 15.Trabzon 24 24 2.817 2.625 16.Sakarya 17.Konya 23 23 4.978 3.269 18.Balıkesir 21 2.660 29.Hatay 30.Kahramanmaraş 11 11 1.733 1.478 331 1.647 40.325 229.822 Diğer Toplam Seyirci Sayısı 11,077,376 3,484,478 3,369,226 962,324 1,225,606 805,409 493,390 455,942 371,664 306,541 569,508 617,750 514,835 221,538 571,800 575,868 414,603 247,714 280,356 135,152 4,231,679 31,334,447 Kaynak: TUİK Not :Sıralama sinema salonu sayısına göre düzenlenmiştir. 34 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. İllere Göre Tiyatro Salonlarının Durumu (2009) İller Sıralaması Tiyatro Salonu Sayısı 1.İstanbul 71 2.izmir 3.Ankara 27 26 4.Bursa 5.Eskişehir 9 7 6.Samsun 7.Adana 7 6 8.Manisa 5 9.Van 10.Mersin 4 2 11.Antalya 12.Konya 2 2 13.Kocaeli 2 14.Diyarbakır 15.Afyon 2 2 16.Erzurum 17.Kırklareli 2 2 18.Sinop 19.Hatay 2 2 20.Elazığ 1 Diğer Toplam Koltuk Sayısı 18 201 Gösteri Sayısı Seyirci Sayısı 32,448 12,352 8,282 1,178 2,029,489 312,414 7,621 2,188 3,009 651 605,074 147,981 2,391 1,414 596 1,079 131,619 92,100 1,499 641 168,661 1,641 1,699 150 311 47,000 62,181 1,020 908 52 372 29,000 80,433 893 267 65,983 845 701 370 209 65,467 71,581 660 655 76 315 25,200 46,571 633 550 180 100 33,200 28,000 270 27 5,000 3,000 6,711 80,099 15 923 18,803 10,000 263,775 4,320,729 Kaynak: TUİK Sıralama koltuk sayısına göre düzenlenmiştir. İllere Göre Kütüphanelerin Durumu (2008) İller Sıralaması Kütüphane sayısı Kitap sayısı Yararlanma sayısı Bin kişi başına yararlanma sayısı Ödünç alınan kitap sayısı 1.İzmir 43 331.784 305.555 80 136.068 2.İstanbul 3.Nevşehir 41 41 1.142.606 416.909 306.992 333.367 24 1183 63.235 85.590 4.Ankara 39 859.181 489.702 108 177.212 5.Konya 6.Denizli 38 31 458.684 282.520 737.377 504.063 374 549 173.862 130.666 7.Isparta 8.Sivas 29 29 362.812 323.492 262.271 419.366 644 664 76.949 67.218 9.Mersin 10.Afyonkarahisar 27 24 192.354 250.349 490.108 272.397 306 391 100.007 94.923 11.Balıkesir 23 358.495 351.340 311 93.576 12.Manisa 13.Kayseri 23 23 262.028 283.125 344.658 195.493 262 165 138.637 56.427 14.Erzurum 15.Bursa 21 20 283.841 324.076 430.011 372.132 555 148 59.815 54.726 16.Çorum 20 250.841 528.381 969 123.552 17.Trabzon 18.Malatya 20 20 181.819 163.076 269.374 367.647 360 501 59.459 95.437 19.Hatay 20.Yozgat 19 19 192.330 156.184 216.126 150.646 153 311 55.628 31.110 606 1.156 6.585.977 13.662.483 11.687.744 19.034.750 26.874 34.932 2.704.695 4.578.792 Diğer Toplam Kaynak: TUİK Sıralama kütüphane sayısına göre düzenlenmiştir. 35 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. İllere Göre Orman Yangınları (2009) İl Sıralaması Yangın Sayısı Yanan Alan (Ha) 1.Muğla 208 134,8 2.Antalya 144 468,7 3.İstanbul 101 64,4 4.İzmir 101 1496,5 5.Manisa 83 106,6 6.Bursa 74 87,4 7.Adana 64 92,5 8.Ankara 63 55,9 9.Balıkesir 63 252,5 10.İçel 60 79,9 11.Denizli 57 68,7 12.Kütahya 55 25,4 13.Aydın 44 124,8 14.Isparta 42 25,8 15.Kocaeli 41 253,3 16.Eskişehir 39 33,3 17.Sakarya 34 106,0 18.Burdur 32 12,4 19.Konya 31 84,2 20.Hatay 29 28,7 428 1075,0 1793 4678 Diğer Toplam Kaynak: Orman Genel Müdürlüğü Yangın Harekât Merkezi 36 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Adalet Hatay ilinde 2 açık cezaevi, 8 adet de kapalı cezaevi olmak üzere toplam da 10 tane cezaevi bulunmaktadır. Eğitim Durumuna Göre Ceza İnfaz Kurumuna Giren Hükümlüler 2005 2006 2007 2008 Okuma Yazma Bilmeyen 18 17 24 39 Okur Yazar Olup Bir Okul Bitirmeyen 29 29 45 40 İlkokul 506 637 780 694 İlköğretim 1 - 114 143 Ortaokul 53 54 75 71 Lise 43 65 88 79 Fakülte 9 6 24 15 Toplam 659 808 1.150 1.081 Kaynak: TUİK Suç Türüne Göre Ceza İnfaz Kurumuna Giren Hükümlüler (Erkek-Kadın) 2006 2007 2008 2009 Öldürme 28 45 45 24 Yaralama 113 167 146 102 Cinsel Suçlar 9 20 23 5 Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma 3 8 5 1 Hakaret 7 11 30 17 Hırsızlık Yağma Gasp 137 101 141 78 Dolandırıcılık 107 130 122 83 2 1 4 - 40 67 99 87 Zimmet Kaçakçılık Trafik Suçları 3 1 4 4 Orman Suçları 59 40 17 13 Ateşli Silahlar ve Bıçaklar 29 57 63 23 İcra İflas Kanununa Muhalefet 95 259 108 55 Uyuşturucu Kullanma ve Satın Alma 46 90 103 35 - - - - 13 19 28 25 Kabahatler Rüşvet İrtikâp ve Sahtecilik Kötü Muamele Askeri Ceza Kanunu’na Muhalefet Diğer Suçlar Toplam 8 4 1 - 19 24 10 11 90 106 132 120 808 1.150 1.081 683 Kaynak: TUİK 37 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3.EKONOMİK YAPI 3.1 Tarım Ve Hayvancılık Hatay İlinin Tarımsal Yapısı ve Tarım Arazilerinin Sulama Durumu İlimiz ülkemizin önde gelen tarım merkezlerinden biridir. Ancak hızlı nüfus artışı ve toprak parçalanması sonucunda kullanılan tarım arazileri marjinal (uç) sınıra gelmiş ve ekonomik kullanma verimliliği düşmüştür. Tarım arazisi ilimizin %51’lik kısmını oluşturmaktadır İlimizin 275.578 hektar Tarım arazisi mevcut olup bu arazinin 206.553 hektarı sulamaya elverişlidir. Ancak bu sulamaya elverişli arazinin 144.863 hektarı, yani %70’i sulanabilmektedir. Entansif tarım belirli büyüklükteki bir tarımsal araziden daha fazla ürün alınmasına yönelik tarımsal teknolojiyi ifade eder. Entansif tarımın yapıldığı ilimizde bitki deseni olarak buğday, sanayi bitkileri (pamuk, mısır), sebzeler, zeytinlikler, yağlı tohumlar, narenciye, meyve, tarla sebzeciliği, yem bitkileri ve ikinci ürün ve ara ziraatı olmak üzere toplam 275.578 hektar ekim alanı bulunmaktadır. Tarım arazisi ilimizin %51’lik kısmını oluşturmaktadır. Tablo 3.1.2’de Hatay ilinin arazi varlığı verilmiştir. . Tablo 3.1.1: Hatay İli Sulama Durumu DEVLET YATIRIMLI SULAMALAR Sulanan Toplam Arazi(Hektar) DSİ Tarafından sulanan arazi 22.086 Köylere Hizmet Götürme Birliği tarafından sulanan arazi 9.953 İki kurum tarafından ortak sulanan arazi + TİGEM* 14.966 Toplam 47.005 HALK SULAMALARI Sulanan Toplam Arazi(Hektar) Kuyulardan sulanan arazi 51.000 Nehir, dere ve çaylardan sulanan 46.858 Toplam 97.858 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü TİGEM: Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü Tablo 3.1.2: Hatay İlinin Arazi Varlığı Arazinin Çeşidi Arazi Varlığı (Hektar) Toplam Arazi İçindeki Payı(%) Tarım Arazisi 275.578 % 51 Mer’a Arazisi 13.091 %2 249.977 % 46 Orman-Funda-Tapusuz-Konut- Diğer Arazi Su Yüzeyi-Kayaç-Leçelik Alan Toplam 1.654 %1 540.300 %100 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü 38 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.1.3: Hatay İli İlçeler Üzerinden Arazi Dağılımı (2010) İLÇELER YÜZÖLÇÜMÜ (HA) TARIM ALANI Miktar (Ha) ORMAN FUNDA SU YÜZEYİ TAPUSUZ KAYAÇ-ÇELİK KONUT DİĞER ALAN ARAZİ Miktar Miktar (Ha) % (Ha) % MERA ALANI Miktar (Ha) % % Antakya 85.800 48.515 57 1.279 1 25.106 29 10.900 13 Altınözü 46.800 30.116 65 127 0,2 Belen 13.000 4.509 35 35 0,2 11.457 24 5.100 10,8 8.456 64,8 0 Dörtyol 60.000 12.471 20 96 0 0,1 47.233 79 200 0,9 Erzin 35.800 12.968 36 2.650 7 16.382 47 3.800 10 Hassa 51.400 16.723 33 İskenderun 63.700 22.496 35 1.434 2,7 31.343 61 1.900 3,3 11 0,01 41.193 65 0 Kırıkhan 84.300 43.157 0 51 3.883 5 25.260 30 12.000 14 Kumlu 22.300 14.700 66 1.804 8 2.096 9 3.700 17 Reyhanlı Samandağ 41.000 32.105 78 1.245 3 7.250 18 400 1 44.600 18.073 41 114 0,2 21.913 49 4.500 9,8 19.745 58 413 1 13.942 41 0 0 47 13.091 2 251.631 43 42.500 8 Yayladağı 34.100 TOPLAM 582.800 275.578 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü Tarım arazisinin ilçelere göre dağılımına bakıldığında; Antakya 48.515 Hektar ile ilimizin %17’lik tarım arazisine sahiptir. Antakya’dan sonra en çok tarım arazisine sahip olan ilçemiz 43.157 Hektar (%15) ile Kırıkhan’dır. Tarla arazisinin büyüklüğüne göre ilçeler sıralandığında birinci sırayı Kırıkhan’ın aldığı, Kırıkhan’ı sırasıyla Antakya, Reyhanlı ve Kumlu ilçelerinin takip ettiği görülmektedir. Sebze yetiştiriciliği ise en fazla İskenderun, Samandağ ve Antakya’da yapılmaktadır. Hassa ilçesinde, bağ arazisinin önemli ölçüde bulunduğu görülmektedir. İlçeler Tablo 3.1.4: Kültür Arazisinin İlçelere Göre Dağılımı (da=dekar) (2010) Tarla Sebze Mer’a Tarım Arazisi Bağ Zeytinlik Meyvelik Arazisi + Arazisi Arazisi (Nadas Arazisi Arazi Arazi Örtü Altı Dahil) II.Ürün Antakya 12.790 485.150 310.000 55.000 150 80.000 40.000 Altınözü 1.270 301.160 125.630 8.560 50 156.000 11.920 0 350 45.090 18.360 2.352 700 15.056 8.622 100 Belen Dörtyol 72.000 960 124.710 27.500 20.501 0 16.860 59.849 0 Erzin 26.500 129.680 18.700 550 0 29.466 80.964 2.898 Hassa 14.340 167.230 72.683 14.105 47.625 29.052 3.765 1.260 110 224.960 81.605 84.991 350 29.000 29.014 0 Kırıkhan 38.830 431.570 369.085 27.945 1.030 32.225 1.285 85.500 Kumlu 18.040 147.000 141.640 520 0 4.500 340 6.000 Reyhanlı 12.450 321.050 283.815 8.967 0 15.220 13.048 35.000 1.140 180.730 44.311 75.120 0 32.650 28.649 90 İskenderun Samandağ Yayladağı 4.130 197.450 115.660 9.790 300 49.540 22.160 0 TOPLAM 130.910 2.755.780 1.608.989 308.401 50.205 489.569 298.616 202.848 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü 39 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Grafik 3.1.1: Hatay’ın Tarım Arazisinin İlçelere Göre Dağılımı (2010) Samandağ 7% Yayladağı 7% Merkez 17% Reyhanlı 12% Altınözü 11% Kumlu 5% Belen 2% Kırıkhan 15% İskenderun 8% Dörtyol 5% Hassa 6% Erzin 5% Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü Grafik 3.1.2: Hatay’ın Tarım Arazisinin Kullanım Amaçlarına Göre Dağılımı (2010) Meyvelik Arazi 10% Zeytinlik Arazi 18% Bağ Arazisi 2% Tarla Arazisi 59% Sebze Arazisi 11% Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü 40 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Bitkisel Ürünler Üretimi İlimiz, ülkemizin önde gelen tarım merkezlerinden biridir. Üretilen ürün çeşidine bakıldığında Hatay’da; buğday, pamuk, narenciye, zeytin ve sebze yetiştiriciliğinin ağırlıkta olduğu görülmektedir. II. Ürün olarak; mısır, soya, susam ve yer fıstığı yetiştirilmektedir. Tablo 3.1.5: Hatay’da Üretilen Bazı Tarla Ürünlerinin Ekim, Verim, Üretim Durumları 2009 2010 Ekim Ekim Ürün Adı Verim Üretim Verim Üretim Alanı Alanı (kg/da) (Ton) (kg/da) (Ton) (Dekar) (Dekar) Buğday 1.135.271 588 667.821 1.025.389 463 474.455 Arpa 10.050 370 3.748 11.950 302 3.611 Yulaf 2.330 242 566 2.260 235 530 Çeltik 1.045 300 314 600 300 180 168.868 2.161 182.706 147.670 1.136 167.734 1.317.564 649 855.155 1.187.869 545 646.510 820 520 427 1.830 358 655 6.630 189 1.253 8.250 191 1.572 620 277 172 660 270 178 Y. Mercimek 1.877 135 254 1.940 141 254 K. Mercimek 175 137 24 280 141 40 K.Börülce 210 243 51 210 171 36 Dane Mısır (I. Ürün+II.Ürün) Tahıllar K.Bezelye Nohut K. Fasulye Bakla 90 155 14 90 156 14 Baklagiller 10.422 211 2.195 13.260 207 2.749 Fiğ (Dane) 1.970 72 142 3.350 107 359 638 931 594 1.718 2.794 4.800 Silajlık Mısır(I. Ve II. Ürün) 14.475 4.678 67.725 15.425 4.708 72.628 Yem Bitkileri 17.083 4.008 68.461 20.493 3795 77.787 6.665 3.634 24.220 12.165 3.333 40.540 50 1.200 60 60 1.200 72 Yonca Patates Tatlı Patates K.Sarımsak K.Soğan Yumru Bitkiler Pamuk(I. Ve II. Ürün) Kanola (Kolza) Ayçiçeği(yağlık+çerezlik) Yerfıstığı (I ve II. Ürün) 7.130 1.227 8.749 6.814 1.156 7.878 41.860 3.472 145.368 50.890 2.609 132.775 55.705 3.203 178.397 69.929 2592 181.265 301.390 501 151.140 460.600 513 236.325 100 150 15 385 150 58 2.208 231 510 1.081 221 238 1.100 283 312 1.000 250 250 304.798 499 151.977 463.066 511 236.871 Tütün 11.000 101 1.115 20.445 125 2.549 Endüstri Bitkiler 11.000 281 1.115 20.445 124 2.549 6.670 2.103 14.028 10.725 2.449 26.265 Yağlık Bitkiler Kırmızı Biber Kekik Itri Bitkiler 550 100 55 800 194 155 7.220 1.951 14.083 11.525 2292 26.420 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü 41 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.1.6: Hatay’da Üretilen Bazı Sebze Ürünlerinin Ekim, Verim, Üretim Durumları(Örtüaltı Dahil)(Dekar=Da) 2009 2010 Ekim Ekim Ürün Adı Verim Üretim Verim Üretim Alanı Alanı (kg/da) (Ton) (kg/da) (Ton) (Da) (Da) Beyaz Lahana Kırmızı Lahana 1.420 2.605 3.700 1.180 1.881 2.220 1.966 977 2.064 2.017 970 2.027 1.000 1.500 1.500 450 1.400 630 18.870 1.980 37.373 19.015 1.739 33.080 Ispanak 9.090 1.395 12.861 8.785 1.112 9.768 Pırasa 2.375 3.196 7.590 2.350 2.936 6.900 Pazı 1.800 2.254 4.058 1.800 2.936 3.180 Enginar 180 1.289 232 90 1.194 108 Tere 368 837 308 300 600 180 Kara yaprak Lahana Göbekli + Kıvırcık Marul Dereotu Nane Maydanoz Roka Taze Fasulye 675 942 626 715 936 669 1.405 1.063 1.493 1.400 773 1.083 17.515 1.229 21.528 18.085 1.123 20.310 180 1.000 180 180 750 135 20.360 1.035 21.080 21.011 1.020 21.551 Taze Bakla 2.180 1.199 2.611 2.020 1.146 2.315 Taze Bezelye 9.530 723 6.892 10.115 823 8.321 Taze Börülce 1.000 1.025 1.025 995 1.089 1.084 Taze Bamya 2.150 1.575 3.386 2.170 1.212 2.630 865 2.409 2.084 280 2.357 660 16.518 1.985 34.331 13.818 2.147 37.161 Balkabağı Kavun Karpuz 2.610 3.984 10.402 1.865 3.239 9.624 Sakızkabağı 12.303 2.825 34.761 11.945 2.689 33.356 Hıyar 24.441 3.179 77.705 23.604 3.190 80.033 Patlıcan 26.871 3.074 82.613 28.066 3.016 87.216 Domates 64.362 3.606 232.145 55.720 3.550 215.075 Biber 48.654 2.070 100.747 50.081 2.039 102.209 Taze Sarımsak 1.914 1.130 2.163 2.065 1.032 2.132 Taze Soğan 7.826 1.464 11.462 8.015 1.547 12.400 13.682 4.755 65.055 12.492 2.935 36.666 2.774 1.076 2.984 2.175 1.413 3.073 120 2.258 271 100 2.410 241 2.765 1.554 4.298 2.765 1.576 4.358 Havuç Turp Şalgam Karnabahar Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü 42 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Narenciyenin ağırlıklı olarak yetiştirildiği Hatay’da, 2009 yılında 591 bin ton narenciye üretimi yapılmıştır.2010 yılında ise, %3.7 oranında artarak 620 bin ton narenciye üretimi yapılmıştır. 2009 yılında Türkiye’de 3.513.722 ton narenciye üretilmiştir. Üretilen narenciyenin %20’si Hatay ilinde üretilmiştir. 2010 yılında ise, Türkiye’ de 3.572.376 ton narenciye üretilmiştir. Üretilen narenciyenin %17’si Hatay’da üretilmiştir. Hatay’da ağırlıklı olarak üretimi yapılan bazı meyvelerin; ekim, verim ve üretim durumları Tablo 3.1.7’de verilmiştir. Tablo 3.1.7: Hatay’da Üretilen Bazı Meyvelerin Ekim, Verim, Üretim Durumları 2009 Ürün Adı Kapladığ ı Alan (Dekar) Meyve Veren Ağaç Sayısı 2010 Ağaç Başına Ort.Verim (Kg/Da) Üretim (Ton) Kapladığ ı Alan (Dekar) Meyve Veren Ağaç Sayısı Ağaç Başına Ort.Verim (Kg/Da) Üretim (Ton) Armut 122 47.623 34 1.612 122 47.743 33 1.578 Ayva 50 9.165 25 234 50 9.165 25 227 Elma 1.253 100.076 37 3.719 1.361 96.988 35 3.353 53 16.379 36 596 53 16.545 32 536 16.023 789.553 38 30.026 16.209 798.493 31 24.817 7.982 198.373 38 7.530 8.511 210.025 34 7.185 152 Y.dünya Erik Kayısı Zerdali 0 4.600 63 292 0 4.100 37 304 19.362 30 576 55 7.800 29 229 Şeftali 1.094 55.924 46 2.590 1.261 57.186 32 1.853 Vişne 0 550 24 13 0 500 23 13 Kiraz A.Fıstığı Ceviz 28 3.310 5 17 28 3.210 3 10 2.110 62.586 46 2.380 1.956 56.158 37 2.070 Fındık 30 1.550 12 19 30 1.550 12 19 Badem 685 41.467 20 828 811 43.445 19 818 Dut 0 37.900 27 1.029 0 37.960 27 1.031 İncir 1.781 217.340 28 6.141 1.781 217.750 29 6.404 Muz 33 6.000 0 198 103 6.000 618 Nar 6.520 297.895 26 7.787 8.530 361.465 26 T.Hurma 4.913 219.693 27 5.916 4.466 222.179 26 185.929 4.432.422 - 598.516 185.530 4.482.812 * Limon 13.730 233.787 111 26.120 13.680 233.787 111 26.120 * Portakal 75.455 1.974.470 164 325.192 75.355 1.974.470 164 325.192 * Mandalina 91.348 2.074.200 105 219.604 91.465 2.074.200 105 219.604 * Turunç 360 3.500 48 171 - - - - * Altıntop 5.036 146.465 187 27.429 5.030 147.665 184 27.135 Turunçgil 9.350 5.881 620.669 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü Tablo 3.1.8: Hatay’da Üretilen Zeytinin; Ekim, Verim, Üretimi ve Zeytinyağı Üretimi 2008 Kapladığı Alan (Dekar) 2009 2010 469.820 481.87 489.569 Meyve Veren Ağaç Sayısı (Adet) 8.102.015 8.690.148 9.142.235 Meyve Vermeyen Ağaç Sayısı (Adet) 5.557.175 5.429.665 5.473.970 31 29 20 123.256 126.513 179.972 40.464 41.227 37.538 Ağaç Başına Ortalama Verim (Kg) Üretim (Ton) Zeytinyağı Üretimi (Ton) Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü, TUİK Not:2010 yılı verileri geçicidir. 43 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.1.8: Hatay’da Üretilen Üzümün Ekim, Verim, Üretim Durumları(2009-2010) 2009 2010 Şaraplık SofralıkÇekirdekli SofralıkÇekirdeksiz Şaraplık SofralıkÇekirdekli SofralıkÇekirdeksiz Toplam Meyvelik Alan (Dekar) 6.000 42.550 530 6.000 43.675 530 Üretim (Ton) 7.200 50.518 515 5.400 47.858 220 Meyve Veren Ağaç Sayısı 6.000 42.550 530 6.000 43.675 530 Ağaç Başına Ortalama Verim (kg) 1.200 1.187 972 900 1.096 420 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü, TUİK Türkiye’de üretilen maydanozun %36’sı 2010’da Hatay’da üretilmiştir.2010 yılı sonunda Türkiye’de 523 bin ton Mandalina (Satsuma) üretilmiştir. Üretilen Mandalina (Satsuma) %36’sının üretimi Hatay’dan üretilmiştir. Hatay’ın topraklarının tarıma elverişli olması sebebiyle Türkiye’de üretilen birçok tarla ürünlerinin, meyvelerin, sebzelerin üretimin Hatay’ın payı oldukça yüksektir. Tablo 3.1.9 - 3.1.1.1 - 3.1.1.2 de Hatay’da üretilen ürünlerin Türkiye içindeki payları verilmiştir. Tablo 3.1.9: Hatay’da Üretilen Tarla Ürünlerinin Türkiye Üretimindeki Payı(2010) Ürünler Bezelye Hatay Üretimi (Ton) Türkiye Üretimi (Ton) Hatay’ın Payı (%) 655 3.200 20,4 7.878 76.936 10,2 87.440 816.705 1,7 Pamuk Tohumu (Çiğit) 136.983 1.272.800 1,7 Pamuk (Kütlü) 231.390 2.150.000 1,7 Soğan (Kuru) 132.775 1.900.000 6,9 26.268 186.272 14,1 Mısır (Dane) 103.178 4.310.000 2,3 Buğday (Diğer) 284.672 16.210.000 1,7 36 2.290 1,5 26.440 4.008.574 0,6 1.772 55.000 0,3 Sarımsak (Kuru) Pamuk (Lif) Kırmızı Biber (Baharatlık) Börülce Fiğ (Yeşil Ot) Tütün Mercimek (Yeşil) 274 25.400 0,1 Mısır (Silajlık) 72.628 12.446.450 0,5 Patates (Diğer) 40.540 4.513.155 0,8 0 0 0 Fiğ (Kuru Ot) Susam 0 23.460 0 Kekik 155 11.190 0,1 Yerfıstığı 250 97.310 0,1 8.313 3.450.000 0,2 Buğday (Durum) Kaynak: TUİK 44 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.1.1.1: Hatay’da Üretilen Sebzelerin Türkiye Üretimindeki Payı(2010) Ürünler Maydanoz Hatay Üretimi (Ton) Hatay’ın Payı (%) 20.310 56.332 36.0 669 2.978 22.4 32.800 226.144 14.5 7.0 Dereotu Marul (Göbekli) Türkiye Üretimi (Ton) Tere 180 2.380 1.083 11.772 9.0 Kabak (Sakız) 33.356 314.340 10.6 Patlıcan 87.217 846.998 10.2 Bamya 2.630 36.748 7 Biber (Salçalık) 55.725 782.173 7 Biber (Sivri) 37.503 816.901 4 Nane Roka 135 4.058 3 Hıyar (Sofralık) 78.635 1.593.844 4 Biber (Dolmalık) 12.435 387.626 3 6.900 244.812 2 Pırasa Karnabahar Domates (Sofralık) 4.358 158.579 2 188.275 7.173.188 2 660 89.368 7 37.061 1.611.695 2 630 81.953 7 1.966 118.170 1 Balkabağı Kavun Lahana (Karayaprak) Lahana (Kırmızı) Kaynak: TUİK Tablo 3.1.1.2: Hatay’da Üretilen Meyvelerin Türkiye Üretimindeki Payı(2010) Ürünler Mandalina (Satsuma) Trabzon Hurması Hatay Üretimi (Ton) Türkiye Üretimi (Ton) 186.915 Hatay’ın Payı (%) 522.729 35.7 5.881 26.277 22.3 262.124 1.332.306 19.6 27.135 213.768 12.6 106.555 1.040.000 10.2 Erik 24.819 240.806 10.3 Portakal (Diğer) 27.877 303.146 9.1 Mandalina (Diğer) 28.211 249.049 11.3 179 2.346 7.6 Portakal (Washington) Greyfurt (Altıntop) Zeytin (Yağlık) Turunç Portakal (Yafa) Mandalina (Clementın) Yenidünya Nar 4 75.048 0 3.490 76.612 4.5 530 12.112 4.3 9.351 208.502 4.4 Zeytin (Sofralık) 27.820 375 7.4 Limon 29.039 787.063 3.6 Üzüm (Sofralık- Çekirdekli) 47.858 431.326 2.8 Incir 6.404 254.838 2.5 Dut 1.033 75.096 1.3 818 55.398 1.4 Üzüm (Şaraplık) 5.400 461.508 1.1 Armut 1.579 380.003 0.4 Badem Kaynak: TUİK 45 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Örtüaltı Tarım Örtüaltı tarım; gerekli özel çevre koşullarının yaratılması ile alçak ve yüksek sistemler içinde yapılan sebze, meyve ve süs bitkileri yetiştiriciliğidir. Bu sistemler için de cam ya da plastikle örtülü yüksek yapılar "SERA" olarak adlandırılmaktadır. Tablo 3.1.1.3’de Hatay’da Örtüaltı Sebze ve Meyve Alanları verilmiştir. Örtüaltı tarımın en yoğun yapıldığı ilçeler; Antakya, Kırıkhan, Samandağ, Erzin ve Belen’dir. 2010 yılı itibariyle Hatay’da 11 bin dekar sera alanı vardır. İlimizde en çok plastik seracılık uygulanmaktadır. Tablo 3.1.1.3 - 3.1.1.4 de sera türlerine göre üretilen ürünlerin miktarı verilmiştir. Tablo 3.1.1.3: Hatay’da Örtüaltı Sebze ve Meyve Alanları Yıl Toplam alan(dekar) Cam sera(dekar) Plastik sera(dekar) Yüksek tünel(dekar) Alçak tünel(dekar) 2008 11.106 4 464 1.754 8.884 2009 10.855 4 505 1.754 8.592 2010 11.009 4 584 1.756 8.665 Kaynak: TUİK Ürün Tablo 3.1.1.4: Hatay’da Sera Türlerine Göre Yetişen Ürünler Cam Sera(Ton) Plastik Sera(Ton) 2008 Domates 2009 2010 2008 2009 2010 60 60 60 2.775 2.769 3.064 Hıyar 5 5 5 885 873 943 Fasulye - - - 117 101 68 Kabak - - - 26 26 18 Patlıcan - - - 60 60 42 Biber(Dolmalık) - - - 10 10 7 Biber(Sivri) - - - 319 285 156 Kaynak: TUİK Ürün Tablo 3.1.1.5: Hatay’da Sera Türlerine Göre Yetişen Ürünler Yüksek Tünel(Ton) Alçak Tünel(Ton) 2008 2009 2010 2008 2009 2010 Domates 4.875 4.875 4.956 12.290 12.290 9.240 Hıyar 1.400 1.400 1.480 4.082 3.440 2.301 Fasulye 104 104 52 - - - Kabak 484 484 165 3.608 3.608 1.058 1.479 1.479 845 5.325 4.515 1.688 35 35 30 50 50 50 Patlıcan Biber(Dolmalık) Biber(Sivri) 1.620 1.620 1.080 3.490 3.490 2.205 Kavun - - - 7.800 7.800 7.500 Karpuz - - - 3.608 3.608 3.551 Kaynak: TUİK 46 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. İlin tarım alet ve makine varlığına ilişkin bilgiler Tablo 3.1.1.7 de verilmiştir.2010 yılı sonu itibariyle Hatay’da 137.817 tarım aleti ve makinesi bulunmaktadır. İlçeler Tablo 3.1.1.6: Hatay İlçelerinin Tarım ve Makine Varlığı (2010) Derin Yağmurla Pamuk Damlama Traktör Pulluk Mibzer Kuyu ma Toplama Sulama Pompa Sulama mak. Diğer Antakya 5.185 5.656 1.863 595 42 93 14 15.907 Altınözü 1.900 2.034 98 80 25 10 1 13.244 Belen 266 150 43 31 0 40 0 666 Dörtyol 910 1.325 45 130 120 290 0 3.746 Erzin 960 595 186 168 8 62 0 2.681 Hassa 620 761 128 75 5 125 0 2.850 İskenderun 1.127 1.146 182 130 55 300 0 7.356 Kırıkhan 2.868 2.499 1.499 255 15 15 8 13.063 550 781 491 470 15 10 6 2.998 1.275 2.468 985 748 21 7 21 21.134 716 620 25 215 50 150 0 7.710 Kumlu Reyhanlı Samandağ Yayladağı 310 531 3 72 15 35 0 2.057 TOPLAM 16.687 18.566 5.548 2.969 371 1.137 50 92.446 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü Tablo 3.1.1.7: Hatay’ın Tarım ve Makine Varlığı (2010) ALET-MAKİNANIN CİNSİ Traktör MİKTARI ( Adet ) 16.687 Biçerdöver 28 Karasaban 1.974 Hayvan Pulluğu 512 Traktör Pulluğu 10.402 Dip Kazan Toprak Frezesi 1.061 750 ALET-MAKİNANIN CİNSİ Saman makinesi Tınaz makinesi Döven Patates Sökme makinesi MİKTARI ( Adet ) 302 12 8 1 Traktörle Çekilen Biçme makinesi 54 Motorlu Tırpan 56 Ot Silaj makinesi 12 Rototiller 85 Pamuk Toplama makinesi 50 Kültivatör 9.292 Ürün Kurutma makinesi 20 Merdane 1.145 Mısır danelime makinesi 14 Tırmık (Diskli, Dişli) 2.631 Mısır hasat makinesi Toprak Tesviye makinesi Set Yapma makinesi Toprak Burgusu 37 987 57 Selektör 64 Yem Hazırlama makinesi 73 Yem dağıtıcı römork Ara Çapa makinesi 4.096 Sap Parçalama makinesi Ekim makinesi 1.677 Pülverizatör Dikim Makinesi Kimyevi Gübre Dağıtma makinesi Orak makinesi 6 6 649 11.694 23 Tozlayıcı 120 4.385 Atamizör 2.025 Su Pompası 8.308 Ot Tırmığı 106 Derin Kuyu Pompa 2.969 Biçer Bağlar makinesi 150 Yağmurlama Tesisi Balya makinesi Römork 20 69 27.342 Sap Döver ve Harman makinesi 932 Sap Toplamalı Saman makinesi 94 Damla Sulama Tesisi Su Tankeri Diğer Toplam 371 1.137 7.395 17.929 137.817 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü 47 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Organik Tarım Organik Tarım; üretimde kimyasal girdi kullanmadan, üretimden tüketime kadar her aşaması kontrollü ve sertifikalı tarımsal üretim biçimidir. Organik tarımın amacı; toprak ve su kaynakları ile havayı kirletmeden, çevre, bitki, hayvan ve insan sağlığını korumaktır. Önceleri çok çeşitli yöntemler ve teoriler geliştirilmiş, hatta bu yöntemlere astrolojik boyutlar katılarak ay ve yıldızların etkisini de üretime katan ekoller ortaya çıkmıştır. Tüm bu ekoller incelendiğinde görülen temel öğe; ekolojik dengenin korunarak, bitkisel ve hayvansal üretimin birlikte aile işletmeciliği şeklinde yapılması, dolayısıyla üretimden tüketime kısa devrelerin kurularak kendi kendine yeterliliğinin sağlanmasıdır. Tablo 3.1.1.8: Organik Tarımsal Ürün Üretim Miktarına Göre İl Sıralaması (2010) İl Sıralaması Çiftçi sayısı Gerçek üretim alanı(ha) Doğal toplama alanı(ha) Nadas Alanı(ha) Toplam alan(ha) Üretim miktarı(ton) 1.İzmir 866 5,339 11,465 30 16,834 28,669 2.Niğde 111 510 0 1 511 26,810 3.Manisa 1,064 4,834 453 183 5,469 26,642 4.Aydın 1,382 6,458 1,065 129 7,653 26,592 5.Erzurum 560 4,539 0 286 4,825 22,270 6.Malatya 357 4,902 0 98 4,999 17,240 7.Ağrı 130 4,566 0 326 4,892 16,581 8.Şanlıurfa 63 2,696 0 0 2,696 14,865 379 3,609 200 45 3,854 14,003 10.Gümüşhane 69 689 0 252 941 9,679 11.Mardin 33 1,276 0 0 1,276 8,277 12.Konya 420 593 0 150 743 7,672 13.Mersin 206 524 8,912 16 9,452 7,643 14.Kars 188 2,166 0 8 2,174 7,579 15.Bursa 177 393 100 25 518 7,358 16.Adana 37 484 7,481 16 7,980 7,114 17.Isparta 205 343 550 1 893 6,355 18.Hatay 40 788 0 18 805 6,246 19.Artvin 959 3,026 0 4 3,029 5,620 3.933 11.179 15.306 63.039 96.024 126.250 907 2.494 112.239 191.785 64.147 331.361 9.Çanakkale Diğer Toplam Kaynak: Tarım Bakanlığı 48 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.1.1.9: Organik Tarım Geçiş Süreci Üretim Miktarına Göre İl Sıralaması (2010) İl Sıralaması Çiftçi sayısı Gerçek üretim alanı(ha) Doğal toplama alanı(ha) Nadas Alanı(ha) Toplam alan(ha) Üretim miktarı(ton) 1.Van 9,920 89,151 0 3,818 92,969 308,850 2.Erzurum 2,762 32,419 0 2,767 35,186 131,327 3.Muş 2,376 26,037 0 5,059 31,096 95,621 4.Bitlis 951 14,324 0 1,923 16,247 60,516 5.Ağrı 1,349 24,228 0 3,118 27,346 54,575 6.Kars 1,406 21,306 0 194 21,500 53,802 749 10,321 0 855 11,176 45,891 7.Sivas 8.Şanlıurfa 227 13,520 0 750 14,270 34,788 2,226 12,684 0 116 12,800 32,986 10.Hatay 137 4,081 0 84 4,165 29,782 11.Hakkari 876 5,430 0 1,455 6,885 28,628 12.İzmir 639 3,883 0 50 3,933 16,204 13.Manisa 613 3,546 0 113 3,659 9,613 14.Ardahan 272 3,534 0 4 3,538 9,451 15.Erzincan Diğer 265 6,150 2,569 28,105 0 0 1,074 1,727 3,643 29,832 8,952 91,388 30,918 295,140 0 23,107 318,247 1,012,375 9.Aydın Toplam Kaynak: Tarım Bakanlığı Tablo 3.1.2.0: Hatay’ın Organik Tarımsal Üretim Verileri Ürünler Armut Biber Buğday Erik Kayısı Limon Mandarin Üzüm Ceviz Nar Pamuk Zeytin Fiğ Kavun Yonca Mısır Nektarin Soya fasulyesi Greyfurt Portakal Domates Toplam 2008 (ton) 2009 (ton) 77 90 210 122 70 268 30 42 255 85 1.249 96 2.230 5 81 90 890 24 0,45 156 3.025 1.088 482 403 70 1.699 2 157 300 10.803 2010 (ton) 57 1.529 25 80 196 1 76 2.497 432 46 50 366 2 302 2 6.246 Kaynak: Tarım Bakanlığı 49 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.1.2.1: Hatay’ın Organik Tarım Geçiş Süreci Üretim Verileri Ürünler Armut Biber Badem Buğday Domates Elma Erik Fiğ Greyfurt Hıyar Kayısı Kavun Kanola Kivi Limon Mandarin Mısır Nektarin Üzüm Ceviz Nar Pamuk Patates Portakal Soya fasulyesi Sarımsak Soğan Yenidünya Yonca Zeytin Toplam 2008 (ton) 623 65 1 57 1 20 300 18 21 45 10 3.544 210 41 80 567 6.982 2009 (ton) 453 15 6.375 48 10 5 493 3 310 38 99 540 2 75 4.898 2.123 2.021 710 1 4.405 26.044 2010 (ton) 46 22 7.388 385 18 45 132 510 1 794 5.222 5 343 7.707 1.306 1.775 2.717 1.339 29.782 Kaynak: Tarım Bakanlığı 50 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Hayvan Varlığı ve Hayvansal Ürünler Üretimi (2010) Bitkisel üretimin ön planda olduğu Hatay’da, hayvancılık ikinci planda yer almaktadır. 2010 yılında; Büyükbaş hayvan sayısı toplamında bir önceki yıla kıyasla %10 artarak 127.329 olup, Küçükbaş havyan sayısında da 2010 yılı sonunda sadece %3,7’lik bir artış ile 161.729 olmuştur. Kanatlı hayvan toplamında ise %1.1 artış ile 2.101.397 olmuştur. Tablo 3.1.2.2: Hatay’ın Hayvan Varlığı Adet Hayvan Türü 2008 2009 2010 Saf Kültür Irkı Sığır 20.336 20.146 26.711 Kültür Melezi Sığır 71.509 76.856 79.953 Yerli Sığır 13.439 13.032 20.222 362 188 443 7.158 5.911 5.683 Büyükbaş Toplam 112.804 116.133 127.329 Koyun 103.123 89.357 90.688 Kıl Keçi 75.921 66.486 71.041 179.044 155.843 161.729 Tavuk 1.706.698 2.066.188 2.091.141 Ördek 5.125 4.720 4.313 Kaz 4.760 4.249 3.917 Hindi 2.917 2.571 2.026 1.719.500 2.077.728 2.101.397 Manda At, Katır, Eşek Küçükbaş Toplam Kanatlı Toplam Eski Usul Kovan 920 873 870 Fenni Kovan 79.755 83.908 87.236 Arı Kovan Toplam 80.675 84.781 88.106 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü 51 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Küçükbaş hayvanların en çok bulunduğu ilçemiz Hassa’dır. Küçükbaş hayvanların %22’si Hassa ilçesindedir. Büyükbaş hayvanların en çok bulunduğu ilçemiz ise Antakya’dır. Büyükbaş hayvanların %33’ü Antakya’da bulunmaktadır. Arcılıkta ise önce çıkan ilçemiz Dörtyol’dur. Hatay’da yapılan arıcılığın %45’i Dörtyol’da yapılmaktadır.2010 yılında Hatay’da 1.375.787 kg bal üretilmiştir. Balın 560 bin kg.ı Dörtyol’da, 266 bin kg.ı Antakya’da üretilmiştir. Tablo 3.1.2.3: İlçeler Bazında Küçükbaş ve Büyükbaş Hayvan Varlığı(2010) Büyükbaş Havyalar Küçükbaş hayvanlar Kültür İlçeler Saf Kültür Yerli At,Katır, Melezi Koyun Keçi Sığır Sığır+Manda Eşek Sığır Antakya 10.155 28.701 3.605 1.007 9.234 9.918 Altınözü 3.500 3.000 100 1.296 640 1.460 Belen 141 1.027 138 65 4.720 4.045 Dörtyol 360 2.000 490 121 3.250 1.800 0 1.787 107 56 5.848 4.548 1.913 1.687 644 291 15.600 21.106 830 11.550 540 264 2.620 1.070 Erzin Hassa İskenderun Kırıkhan 2.150 6.000 6.425 148 21.160 10.200 Kumlu 500 2.000 1.000 70 9.410 1.900 Reyhanlı 442 4.866 3.869 347 14.106 2.584 4.720 13.335 2.247 1.038 1.050 1.410 11.000 Samandağ Yayladağı 2.000 4.000 1.500 980 3.050 TOPLAM 26.711 79.953 20.665 5.683 90.688 71.041 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü Tablo 3.1.2.4: İlçeler Bazında Kanatlı Hayvan ve Arı Kovanı Sayısı(2010) KANATLILAR ARI KOVANLARI Tavuk Diğer İlçeler Tavuk Broiler Eski Usul Yeni Usul Yumurtacı Kanatlı (Adet) Kovan Sayısı Kovan Sayısı (Adet) (Adet) Antakya 1.597.261 206.500 2.970 176 14.714 532 Altınözü 0 3.180 225 100 30.000 4.200 248 7 470 Dörtyol 0 21.000 0 0 40.000 Erzin 0 17.500 260 0 6.700 17.000 40.700 730 140 3.560 0 21.500 850 42 6.500 15.000 12.000 2.700 100 5.500 0 5.500 800 5 400 Belen Hassa İskenderun Kırıkhan Kumlu Reyhanlı 0 7.000 1.010 120 1.200 Samandağ 45.000 22.800 313 0 6.760 Yayladağı 10.000 15.000 150 180 900 TOPLAM 1.714.261 376.880 10.256 870 87.236 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü 52 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Hatay iline ait hayvansal ürünler üretimine bakıldığında; 2009 yılında 66 milyon olan yumurta üretimi 2010 yılında % 7 artarak 70 milyon adete ulaşmıştır. Kırmızı et üretimi ise 2009 yılı sonunda 2008 yılına oranla %6,7 oranında artarken 2010 yılında % 1,4 azlıp 5.809 ton üretim yapılmıştır. 2010 yılı sonunda Hatay’ın bitkisel ürünlerden elde ettiği gelir 1,9 milyar TL iken, su ürünleri(16 milyon TL) ve hayvansal ürünlerden(248 milyon tl) elde edilen gelir 264 milyon TL olmuştur. İlimizde 2010 yılı fert başına düşen gayrisafi tarımsal gelir 6.062 TL dir. Tablo 3.1.2.5: Hatay İlinin Hayvansal Ürünler Üretimi ve Bir Önceki Yıllara Göre Oranı Oran Sayısı Ürünün Cinsi 2010/2009 (%) 2008 2009 2010 Yumurta (Adet) 76.495.000 66.172.161 70.839.600 7 Kırmızı Et (Ton) 5.520 5.889 5.809 -1,3 Beyaz Et (Ton) 2.655 2.769 2.829 2,1 Süt (Ton) 147.300 149.444 176.160 7,8 Bal (Ton) 1.280 1.318 1.376 17,9 Su Ürünleri (Ton) 2.835 1.589 2.364 48,7 121 106 109 2,9 Yapağı ve Keçi Kılı (Ton) Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü Tablo 3.1.2.6: Hatay’ın Gayrisafi Tarımsal ve Hayvansal Geliri Ürünün Cinsi Gelir(TL) 2008 2009 2010 Tarla Ürünleri 506.547.588 578.236.490 722.572.140 Sebze Ürünleri 372.759.360 406.690.750 401.228.550 Meyve Ürünleri Bitkisel Üretim Toplamı Su ve Hayvansal Ürünler Toplam 726.026.850 781.468.250 794.097.150 1.605.333.798 1.766.395.490 1.917.897.840 198.698.234 216.932.527 264.726.876 1.804.032.033 1.983.328.017 2.182.624.716 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü Tablo 3.1.2.7: Hayvan Hastalık ve Zararlılarıyla Mücadeledeki Program Ve Gerçekleşmeler(2010) Programın Adı Program (Adet) Gerçekleşme (Adet) Şap Aşılaması (B.Baş) 160.000 146.190 Şap Aşılaması (K.Baş) 126.270 65.851 Brucella (B.B.) 6.400 966 Brucella (K.B.) 28.060 3.125 Kuduz Aşılaması (kedi-köpek) 5.500 3.040 Koyun-Keçi Vebası 140.300 93.432 Sağlık Taraması (muhtelif baş) 745.250 580.000 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü 53 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3.2 Ticaret Borsaları Ve Toptancı Halleri İskenderun Ticaret Borsası Cinsi Hububat Tablo 3.2.1: İskenderun Ticaret Borsası’nın İşlem Hacmi 2007 2008 2009 Miktar Miktar Miktar Değer (TL) Değer (TL) Değer (TL) (kg/adet) (kg/adet) (kg/adet) 325.200.656 Hububat Mamulleri - 166.464.460 - 339.851.746 159.383.004 425.033.685 494.296.264 3.544.517 2.183.920 3.859.153 1.462.609 Bakliyat 37.558.100 18.713.549 11.106.600 11.642.665 30.184.132 37.831.799 Bakliyat Ürünleri 23.924.800 4.590.599 4.343.400 1.158.189 6.089.351 2.149.519 Yağlı Tohumlar 35.076.320 10.012.434 25.582.007 9.036.961 21.426.301 825.080 920.779 619.170 941.957 671.087 888.173 107.261.548 36.440.553 114.982.476 53.557.080 151.804.339 101.503.657 532.310 613.195 674.885 506.939 1.347.369 2.096.278 1.042.417 4.095.494 3.230.884 4.195.057 3.909.099 124.735.219 109.909.442 104.520.126 96.105.109 76.212.263 71.836.218 - - 1.171.627 825.668 1.295.780 734.210 Bitkisel Yağlar Yaş ve Kuru Meyveler Yaş ve Kuru Meyve Ürünleri Hayvansal Ürünler Tekstil Hammaddeleri Orman Ürünleri 553.341 7.894.606 Kaynak: İskenderun Ticaret Borsası Reyhanlı Ticaret Borsası Cinsi Hububat Tablo 3.2.2: Reyhanlı Ticaret Borsası’nın İşlem Hacmi 2007 2008 2009 Miktar Miktar Miktar Değer (TL) Değer (TL) Değer (TL) (kg/adet) (kg/adet) (kg/adet) 219.785.726 85.899.953 314.354.013 154.520.406 407.869.609 180.355.399 46.031.828 12.318.650 25.627.377 8.088.917 15.515.203 4.425.486 486.850 528.194 39.880 63.808 151.003 217.985 Gıda Maddeleri 16.933.707 3.012.803 9.239.902 3.433.295 10.536.031 5.188.464 Tekstil Hammaddeleri 144.759.311 120.000.568 94.382.523 83.914.995 59.668.116 54.778.880 493 115.005 390 100.925 301 99.690 Yağlı Tohumlar Bitkisel Yağlar Canlı Hayvan Kaynak: Reyhanlı Ticaret Borsası 54 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Antakya Toptancı Hali Tablo 3.2.3: Antakya Toptancı Halinde İşlem Gören Sebzeler(2009-2010) 2009 Cinsi Bakla Miktarı (KĞ) Tutarı (TL) 2010 Ortalama Miktarı (KĞ) Tutarı (TL) Ortalama 188.552 55.801,65 0,30 144.940 67.877,95 0,47 7.145 8.492,60 1,19 10.913 15.119,15 1,39 808 767,60 0,95 25.902 34.709,90 1,34 115.930 110.421,75 0,95 225.280 151.710,30 0,68 2.124.837 1.508.608,50 0,71 3.091.067 2.033.421,65 0,66 Börülce 102.248 87.664,95 0,86 54.259 64.577,45 1,19 Brokoli 15.434 15.348,15 0,99 13.102 9.859,00 0,76 D.Biber 98.964 58.279,50 0,59 77.193 42.357,37 0,55 13.308.140 6.103.760,93 0,46 20.436.685 12.262.011,00 0,60 542.835 506.964,70 0,93 586.563 431.292,38 0,74 1.534.701 370.586,67 0,24 1.637.148 404.774,98 0,25 Ispanak 394.083 138.708,50 0,35 444.772 252.309,00 0,57 K.Soğan 970.373 304.367,25 0,32 1.382.366 702.139,02 0,51 Kabak 908.554 524.716,85 0,58 3.179.291 970.586,39 0,31 830 1.845,00 0,45 7.658 2.675,20 0,35 Lahana 537.839 174.016,72 0,32 738.298 308.254,45 0,42 Limon 884.872 339.522,06 0,38 857.654 355.040,16 0,42 Marul 726.810 169.700,57 0,23 897.401 233.070,70 0,26 Patates 1.996.966 767.947,35 0,39 3.495.351 1.219.259,40 0,35 Patlıcan 1.860.622 1.141.978,70 0,61 2.842.090 1.152.167,00 0,41 Bamya Barbunya Bezelye Biber Domates Fasulye Havuç Kabak Kış Pırasa 29.798 9.720,90 0,33 34.464 11.921,10 0,35 2.826.715 1.505.965,40 0,53 2.781.395 1.434.909,40 0,52 Sarımsak 52.690 57.385,15 1,09 99.595 154.833,10 1,56 Şalgam 88.760 21.301,50 0,24 141.441 27.946,20 0,20 Salatalık T.Soğan Turp Yer fıstık Zeytin 2.125 743,75 0,35 32.417 30.363,40 0,94 203.196 66.753,06 0,33 157.638 47.341,00 0,30 1.315 1.315,00 1,00 23.131 28.577,00 1,24 245 294,00 1,20 248 558,00 2,20 Kaynak: Antakya Belediyesi Hal Müdürlüğü 55 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.2.3: Antakya Toptancı Halinde İşlem Gören Meyveler(2009-2010) 2009 Cinsi Miktarı (KĞ) Tutarı (TL) 2010 Ortalama Miktarı (KĞ) Tutarı (TL) Ortalama Armut 527.274 496.842,01 0,94 510.178 622.413,50 1,22 Ayva 80.794 32.655,20 0,41 97.291 56.276,25 0,58 Çilek 56.853 65.799,70 1,16 71.929 79.360,25 1,10 Elma 5.079.586 2.747.077,15 0,54 5.800.629 2.859.950,83 0,50 Erik 1.005.242 823.243,45 0,82 1.458.301 593.733,55 0,41 76.575 25.316,25 0,33 176.683 37.236,25 0,21 Greyfurt Hurma 711.160 399.072,85 0,56 869.352 422.853,10 0,49 İncir 17.345 14.297,55 0,82 12.994 16.381,00 1,26 Karpuz 55.014 36.103,60 0,66 4.710 5.167,00 1,10 Kavun 903.841 287.230,85 0,32 750.603 363.011,83 0,49 Kayısı 401.440 353.291,20 0,88 212.794 134.616,25 0,64 Kitte 70.285 20.818,80 0,30 74.075 40.000,05 0,54 Kiraz 448.576 538.156,38 1,20 212.766 194.573,55 0,92 Kivi 25.475 38.314,35 1,50 28.556 43.247,55 1,52 1.543.002 925.801,50 0,60 2.616.233 1.129.573,21 0,44 Murt 40.927 25.018,39 0,61 58.668 28.422,00 0,49 Muz 399.657 494.377,05 1,24 919.734 939.758,60 1,02 Mandalina Nar 190.975 161.493,60 0,85 441.301 29.850,30 0,68 Portakal 3.713.309 1.765.414,61 0,48 3.305.157 1.375.936,25 0,41 Şeftali 1.455.036 874.823,60 0,60 1.037.899 785.908,43 0,76 Üzüm 1.909.604 796.995,40 0,42 1.876.263 1.350.909,36 0,72 116.429 62.550,55 0,54 21.806 22.678,65 1,04 Yenidünya Kaynak: Antakya Belediyesi Hal Müdürlüğü 56 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3.3 Ulaştırma Anadolu'nun güneyinde Türkiye Cumhuriyeti'nin sınır vilayetlerinden biri olan Hatay ilinin, merkez ilçesi Antakya’dır. Antakya 36 10' kuzey enlemi ve 36 06' doğu boylamı ile yurdumuzun en güneyinde yer alan kent niteliğindeki yerleşme merkezidir. Akdeniz’in doğu ucunda kıyıdan 22 km. kadar içerde olan Antakya’nın denizden yüksekliği yaklaşık 80 m.dir. Kuzeyde Amanos Dağları (Nur Dağları) ile güneyde Kel Dağ (Cebel-i Akra) arasında kalan Aşağı Asi Vadisi'nin başlangıcında Kel Dağı'nın kuzeydoğusunda 440 m. rakımlı Habib-i Neccar Dağı'nın eteklerindedir. Kuzey yönünde yaklaşık 30 km. boyunca Türkiye-Suriye sınırını oluşturacak şekilde akan Asi Nehri bulunmaktadır. Asi Nehri, Antik çağda küçük tonajlı nehir gemilerinin seyrüseferine imkân veren ve Antakya'yı asırlar boyu Akdeniz'e bir suyolu ile bağlanmıştır. Asi'nin Antakya içinden geçen ve bir kanal haline getirilmiş olan yatağı yaklaşık 2 km. uzunluğunda ve 30-35 m. genişliğindedir. İlimizde ulaşım; kara hava ve deniz yoluyla sağlanmaktadır. İlimiz karayoluyla Ankara’ya 681 km, İstanbul’a 1130 km, İzmir’e 1091 km, Adana’ya 191 km, Gaziantep’e 196 km. uzaklıktadır. Antakya-Reyhanlı karayolu ile Suriye’nin Halep şehrine, E-391 karayolu ile Güneydoğu Anadolu’ya ulaşılır. Avrupa-Anadolu-Ortadoğu-Güney Asya’yı birbirine bağlayan E-91 karayolu Hatay sınırları içerisinde bulunmakta olup, Antakya ve İskenderun’dan geçmektedir. Hatay, Suriye ve diğer Ortadoğu ülkelerine açılan Cilvegözü ve Yayladağı sınır kapılarına sahiptir. Bu konumundan dolayı; İlimiz ihracat ve ithalatı açısından oldukça gelişmiştir. Buna paralel olarak uluslararası nakliye sektöründe de oldukça gelişmiştir. Türkiye’nin İstanbul’dan sonra 2. büyük nakliye filosuna Hatay İli sahiptir. Türkiye'nin en güneyinde yer alan Hatay Havaalanı, Hatay’ın Merkez ilçesi Antakya’da yer almaktadır. Hatay' ın İskenderun ilçesine 30 km. Antakya ilçesine 27 km. uzaklıkta bulunmaktadır.09.07.2007 tarihinde hizmete açılmış olup 2008 yılındada Geçici Hava Hudut Kapısı olarak yurtdışı seferlerine başlamıştır.Havaalanı geçici terminal binasında yolcu kullanım alanı 1200 m2 oldup yetersiz kaldığından Mart 2011’de yeni terminal binası hizmete açılmıştır.Yolcu kapasitesi 2 milyon kişidir. 2009 yılında toplam gelen-giden 325.307 yolcu ve 2897 uçak Hatay Havaalanı'na gelmiştir. 2010 yılında ise gelen-giden uçak sayısı %78 oranında artarak 5171, yolcu sayısı ise % 76 oranında artarak 574.613 yolcu Hatay havaalanını kullanmıştır İskenderun Limanı, Akdeniz'in kuzeydoğusunda konuşlanmakta olup, Ortadoğu ülkelerine olan aktarma trafiğine olduğu kadar, Güney ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerine de hizmet vermektedir. Bu bakımdan, aktarma limanı olarak önemli bir role sahiptir. 2010 yılında İskenderun Limanına, 833 Türk Bayraklı, 2899 Yabancı Bayraklı giriş-çıkış yapmıştır. Toplamda, 64.785.015 ton yükleme, 25.293.224 ton boşaltma yapılmıştır. 57 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Karayolları Hatay’ın 12 adet ilçesi vardır. Bunlar, Altınözü, Samandağ, Kırıkhan, Kumlu, Belen, Yayladağı, Reyhanlı, İskenderun, Hassa, Dörtyol, Erzin ve Antakya’dır. Grafik 3.3.1 İlçelerin Antakya ile Mesafesi(km) verilmiştir. Hatay ili 349 km Devlet yolu, 272 km il yolu 120 km otoyolları, 2809 km Köy yolları ve 54 km Demiryolu bulunmaktadır. Motorlu tren ve ekspres seferleri sadece İskenderun’a kadar yapılmaktadır. İlimizdeki Köy yollarının 1652 km. asfalt yol, 738 km stabilize yol, 419 km. Tesviye + Ham yoldur. Tablo 3.3.1’de Hatay İli Ulaşım Ağı Durumu ve Tablo 3.3.2’de Köy Yollarının Cinsine Göre Uzunluğu verilmiştir. Grafik 3.3.1: İlçelerin Antakya ile Mesafesi(km) 106 91 100 78 80 54 59 50 46 40 42 60 40 25 27 Erzin Dörtyol Hassa İskenderun Reyhanlı Yayladağı Belen Kumlu Altınözü 0 Kırıkhan 20 Samandağ ilçelerin Antakya İle Mesafesi (km) 120 Tablo 3.3.1: Hatay İli Ulaşım Ağı Durumu(2010) Yol Türü Uzunluğu (km) Devlet Yolu 349 il Yolu 272 Otoyollar Köy Yolları Demiryolu Toplam 120 2.809 54 3.604 Kaynak: T.C. Hatay Valiliği İl Planlama ve koordinasyon Müdürlüğü Motorlu Kara Taşıtları 2010 yılı itibariyle, İlimizde toplam 322.377 adet motorlu kara taşıtı bulunmaktadır. Hatay, motorlu kara taşıt bakımından Türkiye genelinde % 2,1’lik payıyla, 10. sırada yer almıştır. Tablo 3.3.2.’de Hatay ve Türkiye’deki Motorlu Kara Taşıtları Sayısı verilmiştir. 2010 yılında Hatay’daki taşıt sayısı bir önceki yıla kıyasla % 5,7 oranında artarken, Türkiye’deki taşıt sayısı ise %5,3 oranında artmıştır. Tablo 3.3.4 Motorlu Kara Taşıt Sayısına Göre İl Sıralaması(2010) verilmiştir. 58 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.3.2: Hatay ve Türkiye’deki Motorlu Kara Taşıtları Sayısı Hatay Türkiye Taşıt Türü 2008 2009 2010 2008 2009 Otomobil* 2010 97.570 103.459 113.105 6.796.629 7.093.964 7.544.871 Minibüs 9.530 9.256 9.421 383.548 384.053 386.973 Otobüs 2.752 2.831 3.061 199.934 201.033 208.510 Kamyonet* 31.114 34.003 37.561 2.066.007 2.204.951 2.399.038 Kamyon** 16.026 15.825 16.060 744.217 727.302 726.359 Motosiklet 116.201 122.634 125.847 2.181.383 2.303.261 2.389.488 471 509 35.100 34.104 35.492 Özel Amaçlı Taşıtlar 433 Traktör 16.402 16.317 16.813 1.358.577 1.368.032 1.404.872 Toplam 290.028 304.796 322.377 13.765.395 14.316.700 15.095.603 Kaynak: TUİK * Arazi Taşıtı Dahildir ** Ağır Tonajlı yük taşımalarını da kapsar.(Çekici, Damperli Kamyon, Tanker, Çöp Kamyonu vb..) Tablo 3.3.3: Hatay ve Türkiye’deki Motorlu Kara Taşıt Sayısının Bir önceki Yıla Göre Oranları Hatay Türkiye Taşıt Türü 2008 2009 2010 2008 2009 2010 Otomobil* 5,8 6,0 9,3 5,0 4,3 6,3 Minibüs 2,5 -2,8 1,7 2,9 0,1 -0,76 Otobüs 4,5 2,8 8,1 5,7 0,5 3,7 Kamyonet* 9,7 9,2 10,4 9,2 6,7 8,3 Kamyon** 3,6 -1,2 1,4 2,0 -2,2 -0,9 Motosiklet 7,9 5,5 3 8,8 5,5 3,7 -17,6 8,7 8,06 -9,0 -2,8 4,06 Traktör 1,3 -0,5 3,03 2,3 0,6 2,6 Toplam 6,4 5,0 5,7 5,7 4,0 5,3 Özel Amaçlı Taşıtlar Kaynak: TUİK Tablo 3.3.4: Motorlu Kara Taşıt Sayısına Göre İl Sıralaması 2009 İl Sıralaması Motorlu Kara Taşıtı Sayısı (Adet) 2010 Türkiye Genelindeki Payı (%) İl Sıralaması Motorlu Kara Taşıtı Sayısı (Adet) Türkiye Genelindeki Payı (%) 1. İstanbul 2.721.203 19,0 1.İstanbul 2,794,236 18.5 2. Konya 1.234.695 8,6 2.Ankara 1,285,661 8.5 3. İzmir 927.899 6,4 3.İzmir 971,366 6.4 4. Antalya 668.838 4,6 4.Antalya 701,278 4.6 5. Adıyaman 597547 4,1 5.Bursa 538,598 3.5 6. Bursa 513.498 3,5 6.Konya 488,626 3.2 7. Karaman 457.768 3,1 7.Adana 448,353 2.9 8. Adana 423.496 2,9 8.Manisa 405,385 2.6 9. Manisa 386.263 2,6 9.Mersin 402,264 2.6 10.Mersin 379.933 2,6 10.Hatay 322,377 2.1 11.Hatay 304.796 2,1 11.Balıkesir 320,831 2.1 12.Balıkesir 302.810 2,1 12.Gaziantep 320,032 2.1 Diğer Toplam 5.011.691 14.316.700 31 Diğer 100 Toplam 6.096.596 40 15.095.603 100 Kaynak: TUİK 59 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Karayolu Eşya Taşımacılığı Hatay, Suriye ve diğer Ortadoğu ülkelerine açılan Cilvegözü ve Yayladağı sınır kapılarına sahiptir. Bu konumundan dolayı; İlimiz ihracat ve ithalatı açısından oldukça gelişmiştir. Buna paralel olarak uluslararası nakliye sektöründe de oldukça gelişmiştir. Türkiye’nin İstanbul’dan sonra 2. büyük nakliye filosuna Hatay İli sahiptir. Uluslar arası ve yurtiçi ticari eşya taşımacılığı yapan 2010 sonu itibariyle 193 firma bulunmaktadır.Türkiye’de C2 belgeli firmaların %12’si Hatay da bulunmaktadır. Tablo 3.3.5: Karayolu Eşya Taşımacılığı Belge Sayısı (2008-2010) Hatay Türkiye Belge Türü 2008 2009 2010 2008 2009 2010 C1 2 2 2 77 96 380 C2 114 157 193 1001 1.292 1.592 C3 0 0 1 5 7 10 K1 2.497 2.513 2526 165.940 166.862 167.235 K2 634 654 731 96.614 98.930 101.709 K3 1 3 4 900 959 1.064 K1* 3 51 88 1.187 3.340 7.297 K2* 208 1.000 4632 14.872 65.613 207.309 3.459 4.380 8.177 280.596 336.099 499.377 Toplam Kaynak: Kara Ulaştırma Genel Müdürlüğüı Karayolu Eşya Taşımacılığı Belge İsimleri Açıklaması C1 Kendi iştigali ile ilgili uluslar arası ve yurtiçi eşya taşımacılığı C2 Uluslar arası ve yurtiçi ticari eşya taşımacılığı C3 Uluslar arası ve yurtiçi/büro eşyası taşımacaılığı K1 Yurtiçi ticari eşya taşımacılığı K1* İl içi izin verilebilen toplam yüklü ağırlığı 3,5 ton olan araçlarla yapılan ticari eşya taşımacılığı K2* Kendi iştigali ile ilgili izin verebilen toplam yüklü ağırlığı 3,5 ton olan araçlarla yapılan yurtiçi eşya taşımacılığı K2 Kendi iştigali ile ilgili yurtiçi eşya taşımacılığı K3 Yurtiçi ticari ev/büro eşyası taşımacılığı Tablo 3.3.6: Yetki Belgeli Taşıt Türü Sayısı (2010) Taşıt Türü Hatay Türkiye Hatay’ın Türkiye içindeki payı(%) Çekici 7.608 116.283 6.5 Kamyon 4.326 367.729 1.1 Kamyonet 7.326 517.763 1.4 Otobüs 709 33.781 2.09 Otomobil 232 2.876 8.06 Römork 92 6.037 1.5 8.331 132.178 6.3 28.624 1.176.647 2.4 Y.Römork Toplam Kaynak: Kara Ulaştırma Genel Müdürlüğü KARAYOLU YOLCU TAŞIMACILIĞI 2010 yılı sonu itibariyle, Hatay’da A2 belgesi olan otomobille uluslar arası yolcu taşımacılığı yapan 32 firma bulunmaktadır. Hatay’ın Türkiye içindeki payı %25 dır. Tablo 3.3.7’de Hatay ve Türkiye’deki Karayolu Yolcu Taşımacılığı Belge Sayısı (2008-2010) verilmiştir. Antakya Otogarı Yurtiçi Yolcu Taşımacılığı 2010 yılında 36.400 sefer yapılmıştır. Bu seferlerden 6.188 tanesi İstanbul’a düzenlenmiştir. Aynı zamanda Antakya Otogarında Yurt dışına 2010 yılında 6.448 sefer yapılmıştır. Tablo 3.3.8’de Antakya Otogarı Yurtiçi Yolcu Taşımacılığı Faaliyetleri verilmiştir. 60 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Belge Türü Tablo 3.3.7: Karayolu Yolcu Taşımacılığı Belge Sayısı (2008-2010) Hatay Türkiye 2008 2009 2010 2008 2009 2010 A1 0 0 0 35 59 108 A2 16 20 32 60 100 127 B1 1 12 13 11 63 72 B2 0 9 14 12 68 140 D1 1 2 6 154 251 371 D2 Toplam 6 7 7 471 642 1.011 24 50 72 743 1.183 1.829 Kaynak: Kara Ulaştırma Genel Müdürlüğü Karayolu Yolcu Taşımacılığı Belge İsimleri Açıklaması A1 Otomobille şehirlerarası yolcu taşımacılığı A2 Otomobille uluslar arası yolcu taşımacılığı B1 Otobüsle uluslar arası tarifeli yolcu taşımacılığı B2 Otobüsle şehirlerarası tarifesiz yolcu taşımacılığı D1 Otobüsle şehirlerarası tarifeli yolcu taşımacılığı D2 Otobüsle yurtiçi tarifesiz yolcu taşımacılığı Tablo 3.3.8: Antakya Otogarı Yurtiçi Yolcu Taşımacılığı Faaliyetleri(2010) Güzergâh Sefer Sayısı Güzergâh Sefer Sayısı 1. İstanbul 6.188 14.Van 728 2. Mersin 5.824 15.Bingöl 728 3. Ankara 4.004 16.Konya 364 4. Antalya 4.004 17.Amasya 364 5. İzmir 2.184 18.Sivas 364 6.Kayseri 1.820 19.Karabük 364 7. Bodrum 1.456 20.Mardin 364 8.Diyarbakır 1.092 21.Tunceli 364 9.Erzurum 1.092 22.Samsun 364 10.Bursa 1.092 23.Yalova 364 11.Trabzon 728 24.Balıkesir 364 12.Marmaris 728 25.Burdur 364 13.Çanakkale 728 26.Cizre 364 Toplam 36.400 Kaynak: Antakya Belediyesi Ulaştırma Müdürlüğü Tablo 3.3.9: Antakya Otogarı Yurt Dışı Yolcu Taşımacılığı Faaliyetleri(2010) Güzergâh Sefer Sayısı Suriye 4.420 Suudi Arabistan 1.872 Lübnan 156 Toplam 6.448 Kaynak: Antakya Belediyesi Ulaştırma Müdürlüğü 61 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Hatay Havaalanı Türkiye'nin en güneyinde yer alan Hatay Havaalanı, Hatay’ın Merkez ilçesi Antakya’da yer almaktadır. Hatay' ın İskenderun ilçesine 30 km. Antakya ilçesine 27 km. uzaklıkta bulunmaktadır.09.07.2007 tarihinde hizmete açılmış olup 2008 yılında da Geçici Hava Hudut Kapısı olarak yurtdışı seferlerine başlamıştır. Havaalanı geçici terminal binasında yolcu kullanım alanı 1200 m2 olup yetersiz kaldığından Mart 2011’de yeni terminal binası hizmete açılmıştır. Yolcu kapasitesi 2 milyon kişidir. 2009 yılında toplam gelen-giden 325.307 yolcu ve 2897 uçak Hatay Havaalanı'na gelmiştir. 2010 yılında ise gelen-giden uçak sayısı %78 oranında artarak 5171, yolcu sayısı ise % 76 oranında artarak 574.613 yolcu Hatay havaalanını kullanmıştır. Bu rakamlar Hatay Havalimanı'nın uçak trafiği ve yolcu sayısı konusunda kısa sürede aldığı büyük mesafeyi ortaya koymaktadır. Önümüzdeki süreçte Hatay Havaalanına olan rağbet daha da artacaktır. Bu anlamda havaalanı, İlimizdeki diğer gelişmelere paralel olarak sosyal ve ekonomik hareketliliği daha da arttıracaktır. Tablo 3.3.1.1: Hatay Havaalanı Uçak ve Yolcu Sayısı (2009-2010) Gelen-Giden Ticari Uçak Sayısı Yıl İç Hat Dış Hat Yolcu Sayısı Toplam İç Hat Dış Hat Toplam 2009 2.000 897 2.897 234.828 90.479 325.307 2010 3.776 1.395 5.171 437.793 136.820 574.613 Toplam 5.776 2.292 8.068 672.621 227.299 899.920 Kaynak: DHMİ Tablo 3.3.1.2: Türkiye’deki Havaalanlarında Giden-Gelen Yolcu Sayısı (2009) Havaalanı İç Hat Dış Hat Toplam 1.İstanbul Atatürk 11.416.838 18.396.050 29.812.888 2. Muğla Dalaman 3.135.139 15.210.554 18.345.693 3.Sabiha Gökçen 4.510.895 2.006.591 6.517.486 4. İzmir A.Menderes 4.534.339 1.667.455 6.201.794 5. Ankara Esenboğa 4.990.134 1.094.270 6.084.404 6. Antalya 464.729 2.883.267 3.347.996 7. Adana 970.337 1.810.607 2.780.944 8. Milas-Bodrum 2.065.779 416.623 2.482.402 9. Trabzon 1.531.780 65.125 1.596.905 10.Elazığ 1.048.875 11.506 1.060.381 779.794 87.068 866.862 11.Samsun Çarşamba 12.Gaziantep 708.673 124.329 833.002 13.Kayseri 568.106 210.533 778.639 14.Van F.Melen 744.447 1.046 745.493 15.Erzurum 583.789 15.228 599.017 16.Malatya 439.057 23.827 462.884 17.Diyarbakır 343.348 1.496 344.844 18.Hatay 234.828 90.479 325.307 19.Konya 267.518 34.206 301.724 20.Kars 285.880 2.128 288.008 21.Diğer 1.602.674 129.161 1.731.835 Toplam 41.226.959 44.281.549 85.508.508 Kaynak: DHMİ 62 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.3.1.3: Türkiye’deki Havaalanlarında Giden-Gelen Yolcu Sayısı (2010) Havaalanı 1.İstanbul Atatürk İç Hat Dış Hat Toplam 2010/2009 (%) 11,800,833 20,342,986 32,143,819 7.8 2.Antalya 3,694,085 18,318,942 22,013,027 20.0 3.İstanbul Sabiha Gökçen 7,489,479 3,700,199 11,189,678 71.7 4.Ankara Esenboğa 6,435,221 1,328,693 7,763,914 27.6 5.İzmir Adnan Menderes 5,357,610 2,127,488 7,485,098 20.7 593,660 3,192,119 3,785,779 13.1 7.Milas-Bodrum 1,166,018 1,919,169 3,085,187 10.9 8.Adana 2,417,630 423,540 2,841,170 14.5 9.Trabzon 1,895,601 67,568 1,963,169 22.9 10.Diyarbakır 1,390,165 14,425 1,404,590 32.5 11.Gaziantep 944,661 95,311 1,039,972 24.8 12.Samsun Çarşamba 891,492 65,899 957,391 10.4 13.Kayseri 720,297 219,948 940,245 20.8 14.Van Ferit Melen 890,376 1,674 892,050 19.7 15.Erzurum 749,999 15,083 765,082 27.7 16.Hatay 437,793 136,820 574,613 76.6 17.Konya 499,000 46,497 545,497 80.8 18.Malatya 503,774 16,683 520,457 12.4 19.Elazığ 444,391 25,658 470,049 36.3 2,253,341 50.575.426 166,264 52.224.966 2,419,605 102.800.392 39.7 6.Muğla Dalaman 20.Diğer Toplam 20.2 Kaynak: DHMİ 2009 yılında 43 havaalanı içerisinde; İç ve dış hatlarda gelen-giden yolcu sayısı bakımından Hatay Havaalanı 18. iken, 2010 yılında 16. sıraya yükselmiştir. Not: Sıralama iç hat ve dış hat toplamına göre yapılmıştır. 63 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. İskenderun Limanı İskenderun Limanı, Akdeniz'in kuzeydoğusunda konuşlanmakta olup, Ortadoğu ülkelerine olan aktarma trafiğine olduğu kadar, Güney ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerine de hizmet vermektedir. Bu bakımdan, aktarma limanı olarak önemli bir role sahiptir. İskenderun Limanı, toplam rıhtım uzunluğu 1698 m.dir. Limanın rıhtım derinlikleri 11,5 – 10 m olup, aynı anda 964 gemi kapasitesi vardır. Demiryolu ve karayolu şebekesi ile bağlantılı genel amaçlı bir liman olup, dökme, RoRo ve karışık eşyaya hizmet vermektedir. Dökme kuru yük kapasitesi 733.000 Ton, genel kargo kapasitesi 639.000 Tondur. Limanda, 90 ton kapasiteli bir yüzer vinç, bir kılavuz botu, 4 römorkör, 2 palamar ve bir servis botu mevcuttur. Liman elleçleme ekipmanları arasında; bir adet 42 tonluk dolu ve bir adet de 10 tonluk boş konteyner forklifti, 335 tonluk 17 adet rıhtım vinci, 5-25 tonluk 8 adet mobil vinç, 2 köprü vinci, 8 standart ve 13 kısa mastlı forklift, 5 paletli vinç ve 3 Loder yer almaktadır. Limanda konteynerize yük için stoklama alanı mevcuttur. 2010 yılında İskenderun Limanına, 833 Türk Bayraklı, 2899 Yabancı Bayraklı giriş-çıkış yapmıştır. Toplamda, 64.785.015 ton yükleme, 25.293.224 ton boşaltma yapılmıştır. Tablo 3.3.1.4: Türk ve Yabancı Bayraklı Gemilerin Yükleme ve Boşaltma Miktarları (2008) Geminin Bayrak Türü Giriş-Çıkış Türk Bayraklı Boşaltma (Ton) Yükleme (Ton) Toplam 805 2.490.710 3.097.465 5.588.175 Yabancı Bayraklı 2482 21.634.820 53.509.321 75.144.141 Toplam 3287 24.125.530 56.606.786 80.732.316 Kaynak: Deniz Ticaret Odası İskenderun Şubesi Tablo 3.3.1.5: Türk ve Yabancı Bayraklı Gemilerin Yükleme ve Boşaltma Miktarları (2009) Geminin Bayrak Türü Giriş-Çıkış Türk Bayraklı Yabancı Bayraklı Toplam Boşaltma (Ton) Yükleme (Ton) Toplam 815 3.069.344 3.045.673 6.115.017 2797 20.864.007 64.444.385 85.308.392 3.612 23.933.351 67.490.058 91.423.409 Kaynak: Deniz Ticaret Odası İskenderun Şubesi Tablo 3.3.1.6: Türk ve Yabancı Bayraklı Gemilerin Yükleme ve Boşaltma Miktarları (2010) Geminin Bayrak Türü Giriş-Çıkış Türk Bayraklı Boşaltma (Ton) Yükleme (Ton) Toplam 833 2.504.857 3.841.845 6.346.702 Yabancı Bayraklı 2899 22.788.367 60.943.170 83.731.537 Toplam 3.732 25.293.224 64.785.015 90.078.239 Kaynak: Deniz Ticaret Odası İskenderun Şubesi 64 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.3.1.9: İskenderun Limanına En Çok Yüklenen ve Boşaltılan Maddeler (2010) Maddeler Ham Petrol Yüklenen Miktar (Ton) 57.259.934 Maddeler Boşaltılan Miktar (Ton) Kömür 9.489.091 İnşaat Demiri 1.135.098 Hurda Demir 4.972.887 Rulo Saç 1.013.563 Demir Cevheri 2.334.219 Gass Oil 796.443 Lpg 1.167.756 Demir Çelik 536.016 Gas oil 925.822 Krom 431.620 Üre Gübresi 501.861 Kalsit 318.820 Ham petrol 423.870 Çimento 316.917 Rulo Sac 387.747 Motorin 176.663 Petrol Koku 315.759 Lpg 157.277 Motorin 233.230 Arpa 105.000 A.sülfat 151.958 Kömür 94.284 Fuel oil 143.515 Jet Yakıtı 88.748 A.nitrat 70.865 Mısır 86.000 Nitrat 56.165 Curuf 69.303 Akaryakıt 51.523 Tufal 65.700 Jet yakıtı 49.570 Boru 38.650 Benzin 43.772 Ç.Boru 28.755 K.demir 26.119 12.355 Gübre Hurda Diğer Toplam 2.053.869 64.785.015 Diğer Toplam 11.849 3.932.765 25.290.343 Kaynak: Deniz Ticaret Odası İskenderun Şubesi 65 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.3.2.1: Bayrak Türüne Göre Yükleme ve Boşaltma Miktarları (2010) Giriş-Çıkış Boşaltma (Ton) Yükleme (Ton) Toplam 1.Malta 352 1.987.933 14.299.136 16.287.069 2.Yunanistan 134 999.465 12.208.850 13.208.315 3.Liberya 197 2.451.294 9.409.058 11.860.352 4.Panama 352 5.605.175 3.232.458 8.837.633 5.Bahamalar 58 558.384 3.545.723 4.104.107 6.Hong Kong 46 2.038.793 1.528.500 3.567.293 7.İtalya 92 906.543 2.084.434 2.990.977 8.M İsland 54 1.126.584 1.579.541 2.706.125 9.Norveç 38 530.540 1.824.345 2.354.885 10.Singapur 57 622.252 1.610.930 2.233.182 11.İsle of Man 28 243.763 1.663.500 1.907.263 12.Hindistan 10 92.062 1.198.000 1.290.062 13.Hırvatistan 11 0 914.000 914.000 14.Güney Kore 11 745.395 59.100 804.495 15.Gürcistan 186 257.731 441.101 698.832 16.Comoros 130 432.191 206.753 638.944 17.Moldovya 132 345.335 201.174 546.509 4 29.658 420.000 449.658 19.Kamboçya 121 167.815 271.537 439.352 20.Sierra Leone 99 205.460 164.213 369.673 21.Saint Vincent 69 221.581 105.462 327.043 Geminin Bayrak Türü 18.İspanya Diğer 1551 5.725.270 7.817.200 13.542.470 Toplam 3.732 25.293.224 64.785.015 90.078.239 Kaynak: Deniz Ticaret Odası İskenderun Şubesi 16.000.000 14.000.000 12.000.000 10.000.000 8.000.000 6.000.000 4.000.000 Boşaltma 10.Singapur. 9. Norveç 8.İzlanda 7-İtalya 6. Hong Kong 5. Bahamalar 4. Panama 3. Liberya 0 2. Yunanistan 2.000.000 1. Malta Yükleme ve Boşaltma Miktarları (Ton) Grafik 3.3.2: Bayrak Türüne Göre Yükleme ve Boşaltma Miktarları (2010) Yükleme Kaynak: Deniz Ticaret Odası İskenderun Şubesi 66 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3.4 Dış Ticaret Uluslar arası platformda gerçekleştirilen her türlü ticari faaliyet dış ticaretin kapsamındandır. Bu ticari faaliyetler hizmet ve ürün alım-satımı olarak karşımıza çıkar. Bu alım-satım işlemleri ise ihracat, ithalat ve transit ticaret olarak gerçekleştirilir. Ticaretin İthalat ve ihracat sayılabilmesi için ürünün mutlaka gümrükten giriş veya çıkış yapması gerekir. İşte tam da bu noktada; gümrükteki giriş ve çıkışlarda, ürünün marka tescilinin olması zorunludur. Söz konusu tüccar yurt içi ve yurt dışı ticaretinde, ticarette bulunduğu faaliyet sektöründe tek olabilmelidir. Malını aynı sektördeki diğer firmaların mallarından ayırmanın tek şartı ise marka tescilini almasıdır. Günümüz rekabet koşullarında markalaşma ciddiyetle düşünülmesi gereken, ticaret adına fark yaratacak bir olgudur. Tüccarı bir anda birçok rakibin önüne taşıyabileceği gibi, rakiplerin çok gerisine de taşıyabilir. Bu sebeple ihracatçı yurt dışı pazarlama yaparken söz konusu pazarın kültürüne göre marka belirlemelidir. Seçeceği marka hedef pazarda kötü bir anlam ifade etmemeli, aksine müşteri talebini o mal üzerinde arttırmalıdır. Marka isim, titizlikle ürüne uyarlanmalıdır. Son 10 yılda Hatay’da ihracatçı firma sayısı %80, ithalatçı firma sayısı ise %8 oranında artmıştır. İlimiz 2010 yılında 674 ihracatçı firması ile 81 ilin içerisinde 12.sırada, 287 ithalatçı firması ile 15.sırada yer almıştır. Hatay’ın ihracat değeri 2000 yılına oranla; % 284 oranında ihracatını arttırırken, Türkiye’nin genelinde ise bu artış oranı %420 olmuştur. Hatay’ın ithalat değeri 2000 yılına oranla %521 artarken, Türkiye’nin genelinde ise bu artış oranı %340 olmuştur. 2010 yılı sonu itibariyle Hatay’ın en çok ihracat yaptığı ilk 5 ülke sırasıyla; Suudi Arabistan 177 milyon $ Mısır 150 milyon $ Irak 131 milyon $ Rusya Federasyonu 128 milyon $ Suriye 118 milyon $ olmuştur. 2010 yılı sonu itibariyle Hatay’ın en çok ithalat yaptığı ilk 5 ülke sırasıyla; A.B.D 733 milyon $ Rusya Federasyonu 346 milyon $ Brezilya 232 milyon $ İtalya 231 milyon $ Ukrayna 184 milyon $ olmuştur. 2010 yılı sonu itibariyle Hatay’ın en çok ihracat yaptığı ilk 5 fasıl sırasıyla; Demir ve çelik Yenilen meyvalar,kabuklu yemişler,turunçgil ve kavun kabuğu Demir veya çelikten eşya Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları 2010 yılı sonu itibariyle Hatay’ın en çok ithalat yaptığı ilk 5 fasıl sırasıyla; Demir ve çelik Mineral yakıtlar,mineral yağlar ve müstahsalları,mumlar Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları Metal cevherleri,cüruf ve kül Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları Dış ticaret hacmi, 2010 yılı sonu itibariyle 4 milyar 828 milyon dolar olmuştur. 67 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Hatay’da İhracat ve İthalat Son yıllarda İthalatçı ve İhracatçı firma sayılarındaki artış Hatay ekonomisine çok önemli bir hareketlilik kazandırmıştır. İlimiz 2010 yılında 674 ihracatçı firması ile 81 ilin içerisinde 12.sırada, 287 ithalatçı firması ile 15.sırada yer almıştır. Tablo 3.4.1 de illere göre ihracatçı firma sayısı, Tablo 3.4.2. de ise illere ithalatçı firma sayıları sıralamaları verilmiştir. Hatay’ın ihracat değeri diğer illerle karşılaştırıldığında, son 10 yılda devamlı ilk 10 da, ithalat değeri ise son üç yılda ilk 7 içerisinde olduğu görülmektedir. Hatay 135 ülkeye ihracat,92 ülkeden de ithalat yapmaktadır. Tablo 3.4.1: İhracatçı Firma Sayısına Göre İl Sıralaması (2008-2010) 2008 İl Sıralaması 2009 İhracatçı Firma Sayısı 1. İstanbul İl Sıralaması 2010 İhracatçı Firma Sayısı 25.818 1. İstanbul İl Sıralaması İhracatçı Firma Sayısı 25.602 1.İstanbul 26.539 2. İzmir 3.921 2. İzmir 3.692 2.İzmir 3.916 3. Ankara 3.227 3. Ankara 3.341 3.Ankara 3.445 4. Bursa 2.804 4. Bursa 2.901 4.Bursa 2.958 1.046 5.Gaziantep 1.084 5. Gaziantep 977 5. Gaziantep 6. Konya 924 6. Konya 975 6.Konya 7. Kocaeli 920 7. Kocaeli 964 7.Kocaeli 994 8. Adana 811 8. Adana 839 8.Adana 856 9. Denizli 732 9. Mersin 774 9.İçel 805 10. Mersin 730 10. Denizli 760 10.Antalya 804 11. Antalya 710 11. Antalya 710 11.Denizli 766 12. Hatay 667 12. Hatay 659 12.Hatay 674 13. Kayseri 620 13. Kayseri 645 13.Kayseri 662 14. Manisa 304 14. Manisa 322 14.Manisa 322 15. Tekirdağ 285 15. Tekirdağ 283 15.Tekirdağ Diğer 4.693 Diğer Toplam 1.084 4.693 Diğer 48.265 Toplam 291 5.179 48.586 Toplam 50.379 Kaynak: TUİK, DTM Not:2010 yılı verileri geçicidir Tablo 3.4.2: İthalatçı Firma Sayısına Göre İl Sıralaması (2008-2010) 2008 İl Sıralaması 2009 İthalatçı Firma Sayısı İl Sıralaması 1. İstanbul 34.009 1. İstanbul 2. Ankara 5.517 2. Ankara 3. İzmir 4.214 3. İzmir 4. Bursa 2.484 4. Bursa 5. Kocaeli 1.054 5. Kocaeli 6. Antalya 926 6. Adana 7. Adana 921 7. Gaziantep 8. Gaziantep 888 8. Antalya 9. Konya 811 9. Konya 10. Mersin 605 10. Mersin 11. Denizli 523 11. Denizli 12. Kayseri 491 12. Kayseri 13.Tekirdağ 313 13.Tekirdağ 14. Manisa 15. Hatay 16. Sakarya Diğer Toplam 2010 İthalatçı Firma Sayısı İl Sıralaması İthalatçı Firma Sayısı 32.212 1.İstanbul 5.407 2.Ankara 34.178 4.058 3.İzmir 2.349 4.Bursa 4.210 1.043 5.Kocaeli 870 6.Gaziantep 1.136 5.792 2.580 986 851 7.Adana 848 8.Antalya 959 746 9.Konya 569 10.Mersin 906 505 11.Denizli 480 12.Kayseri 528 340 283 14. Manisa 306 13.Tekirdağ 269 14.Manisa 281 15. Hatay 252 15.Hatay 287 279 16. Muğla 252 16.Sakarya 4.014 Diğer 4.159 Diğer 57.758 Toplam 55.031 Toplam 939 621 509 299 282 4.611 59.163 68 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Türkiye de 2010 yılında 50.379 ihracatçı firma arasından en fazla ihracat yapan ilk 1000 firma, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından açıklandı. Hatay da ihracat yapan 674 firmadan 21’i ilk 1000 firma arasına girmeyi başarmıştır. İlimiz 2010 yılında gerçekleştirdiği 1 milyar 697 milyon dolarlık ihracatın 1 milyar 68 milyon dolarını (yaklaşık %38 ini) bu 21 firma gerçekleştirmiştir. Sıra No Firma Ünvanı İhracat ($) 39 ADININ AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR 233,276,622.38 75 TOSYALI DIŞ TİCARET A.Ş. 152,334,407.48 78 NURSAN ÇELİK SAN. VE HADDECİLİK A.Ş. 145,121,754.76 239 TEKASYA TAR. ÜRN. TİC. LTD. ŞTİ. 55,699,167.87 285 HATBORU ÇELİK BORU SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 48,041,999.52 311 MAHMUT YARIM GIDA İTH. İHR. SAN. TİC. A.Ş. 44,164,637.85 321 AKAŞ ALİ KAVAK TARIM ÜRÜNL. İNŞ. SAN. VE TİC. A.Ş. 42,683,613.33 341 YALIM DIŞ TİCARET LTD.ŞTİ. 40,165,156.92 362 NARPA NARİN DIŞ TİC. A.Ş. 37,785,657.69 399 ARAŞTIRMAYA KATILMIYOR 35,387,827.76 580 TEKSİN TİC. LTD. ŞTİ. 25,971,323.65 615 SİN TRANS ULUS. NAK. PET. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 24,958,536.11 642 ÖZÇORBACI İTH. İHR. ULUSL. NAKL. VE TİC. LTD. ŞTİ. 24,159,578.06 643 KOÇ HADDECİLİK TEKS. İNŞ. SAN. VE TİC. A.Ş. 24,051,536.70 698 ADININ AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR 22,269,878.51 732 KARAALİ SENTETİK DOKUMA SANAYİ TİCARET VE İTH. İHR. 21,586,937.30 813 ALTUN GIDA MAD. İHR. İTH. VE NAK. TİC. LTD. ŞTİ. 19,378,072.61 833 ARAŞTIRMAYA KATILMIYOR 19,111,702.26 848 AYHAN 1 NAKLİYAT OTOMOTİV SAN. İTH. İHR. TİC. LTD. ŞTİ. 18,812,944.85 945 ARAŞTIRMAYA KATILMIYOR 16,770,658.97 968 GÖKÇAĞ GIDA TİC. VE TAŞ. LTD. ŞTİ. 16,348,449.02 Diğer 637,489,845.60 Toplam 1,697,293,308.00 Grafik 3.4.3: Yıllara Göre Hatay’daki İhracatçı ve İthalatçı Firma Sayıları (2000-2010) Kaynak: TUİK, DTM 69 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.4.3: İhracat Değerine Göre İl Sıralamaları (2008-2010) 2008 2009 İl Sıralaması İhracat Değeri (1.000 $) 1. İstanbul 73.503.523 1. İstanbul 2. Bursa 11.113.948 2. Bursa İl Sıralaması 2010 İhracat Değeri (1.000 $) İl Sıralaması İhracat Değeri (1.000 $) 55.541.336 1.İstanbul 53.130.006 9.057.157 2.Bursa 10.673.812 3. Kocaeli 8.468.835 3. İzmir 6.118.167 3.Kocaeli 9.486.209 4. İzmir 7.823.319 4. Ankara 4.909.095 4.İzmir 6.678.986 5. Ankara 5.361.209 5. Kocaeli 4.557.639 5.Ankara 5.619.521 6. Gaziantep 3.237.061 6. Gaziantep 2.952.488 6.Gaziantep 3.517.993 7. Sakarya 2.912.889 7. Sakarya 1.722.184 7.Manisa 3.445.556 8. Denizli 2.196.710 8. Denizli 1.587.336 8.Denizli 2.126.589 9. Hatay 1.762.181 9. Hatay 1.416.912 9.Hatay 1.697.293 10. Adana 1.304.024 10. Adana 1.134.975 10.Sakarya 1.678.135 11. Kayseri 1.122.165 11. Mersin 1.047.815 11.Adana 1.350.944 12. Mersin 1.075.867 12. Kayseri 963.223 12.Mersin 1.181.367 13. Manisa 1.018.691 13.Manisa 911.996 13.Kayseri 1.163.811 14. Trabzon 910.995 14. Trabzon 815.701 14.Trabzon 1.011.085 15. Konya 871.223 15. Konya 734.944 15.Konya 978.630 8.021.502 Diğer Toplam 9.344.556 Diğer 8.657.791 Diğer 132.027.196 Toplam 102.128.759 Toplam 113.883.219 Kaynak: TUİK, DTM Tablo 3.4.4: İthalat Değerine Göre İl Sıralamaları (2008-2010) 2008 2009 2010 İl Sıralaması İthalat Değeri (1.000 $) 1. İstanbul 111.270.726 1. İstanbul 78.738.713 1.İstanbul 98.430.653 2. Kocaeli 25.434.769 2. Ankara 16.491.981 2.Kocaeli 22.638.583 3. Ankara 23.155.797 3. Kocaeli 14.348.280 3.Ankara 19.065.828 4. Bursa 8.722.145 4. Bursa 7.082.429 4.Bursa 9.849.172 5. İzmir 8.240.842 5. İzmir 6.267.199 5.İzmir 8.416.730 6. Hatay 3.344.522 6. Hatay 2.718.461 6.Gaziantep 3.430.176 7. Gaziantep 2.709.140 7. Gaziantep 2.127.308 7.Hatay 3.131.351 8. Zonguldak 2.188.160 8. Adana 1.692.984 8.Manisa 2.963.014 9. Adana 2.147.065 9. Zonguldak 1.391.076 9.Adana 2.228.917 10. Sakarya 1.709.176 10. Denizli 1.146.365 10.Denizli 1.730.745 11. Denizli 1.615.045 11. Kayseri 1.001.565 11.Zonguldak 1.540.449 12. Kayseri 1.367.136 12. Sakarya 908.733 12.Kayseri 1.449.349 13. Mersin 929.752 13. Mersin 689.364 13.Mersin 1.080.208 14. Manisa 840.746 14. Manisa 598.870 14.Sakarya 1.005.086 15. Samsun 778.272 15. Konya 583.391 15.Antalya 815.442 5.545.028 Diğer Toplam İl Sıralaması İthalat Değeri (1.000 $) İl Sıralaması 7.511.281 Diğer 5.146.003 Diğer 201.963.196 Toplam 140.928.421 Toplam İthalat Değeri (1.000 $) 185.544.332 70 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2000 yılında Türkiye’nin ihracatı içindeki payı % 1,00 olan Hatay’ın, 2010 yılında Türkiye’nin toplam ihracatı içindeki payı % 1,50’dır. 2000 yılında Türkiye’nin ithalatı içerisinde İlimizin payı %0,80 iken 2010 yılında bu oran %2.52 olup yaklaşık 3.2 milyar $ seviyesine ulaşmıştır. Tablo 3.4.5. ve 3.4.6’da Hatay’ın yıllara göre Türkiye’nin ihracatı ve ithalatı içindeki payı ve il sıralaması verilmiştir. 2010 yılı itibariyle Hatay, ihracat değerine göre yapılan sıralamada 81 il içerisinde 9. ithalat değerine göre yapılan sıralamada ise 7. il olmuştur. Tablo 3.4.5: Hatay’ın Yıllara Göre Türkiye İhracatı İçindeki Payı ve İl Sıralaması Yıllar İhracat Değerine Göre İl Sıralaması Hatay'ın İhracat Değeri (1.000 $) Türkiye’nin İhracat Değeri (1.000 $) Hatay’ın Payı (%) 2000 9. 272.249 27.774.906 0,98 2001 10. 353.912 31.334.216 1,13 2002 11. 352.126 36.059.089 0,98 2003 11. 468.444 47.252.836 0,99 2004 10. 670.112 63.167.153 1,06 2005 11. 753.243 73.476.408 1,03 2006 10. 951.082 85.478.556 1,11 2007 9. 1.185.949 107.271.750 1,10 2008 9. 1.762.181 132.027.196 1,43 2009 9. 1.416.912 102.128.759 1,38 2010 9. 1.697.293 113.883.219 1,50 Kaynak: TUİK, DTM Tablo 3.4.6: Hatay’ın Yıllara Göre Türkiye İthalatı İçindeki Payı ve İl Sıralaması Yıllar Hatay'ın İthalat Değeri (1.000 $) Türkiye’nin İthalat Değeri (1.000 $) İthalat Değerine Göre Hatay’ın İl Sıralaması Hatay’ın Türkiye İçindeki Payı (%) 2000 437.090 54.502.821 9. 0,80 2001 203.608 41.399.083 12. 0,49 2002 438.833 51.553.797 10. 0,85 2003 500.329 69.339.692 10. 0,72 2004 675.603 97.539.766 11. 0,69 2005 1.091.555 116.774.151 10. 0,94 2006 1.714.385 139.576.174 8. 1,23 2007 2.475.125 170.062.715 6. 1,46 2008 3.344.522 201.963.196 6. 1,66 2009 2.718.461 140.926.023 6. 1,92 2010 3.131.351 185.544.332 7. 1.70 Kaynak: TUİK, DTM Not:2010 yılı verileri geçicidir. Hatay ve Türkiye için bir önceki yıla kıyasla ihracatı ve ithalatları arttırma oranları Tablo 3.4.7 ’de verilmiştir. Tabloda da görüldüğü gibi son 2001-2008 yılları arasında Türkiye’nin ihracatını arttırma oranına göre, Hatay’ın ihracatını ve ithalatını artırma oranları daha yüksektir. 2010 yılında ise hem Türkiye’nin ihracatını ve ithalatını arttırma oranları hem de Hatay’ın ihracatını e ithalatını arttırma oranlarında düşüş görülmektedir. Grafik 3.4.5. ve 3.4.6. de ihracat ve ithalatlarını arttırma oranları bakımından Türkiye ve Hatay’ın kıyaslamaları yapılmıştır. 71 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.4.7: Hatay ve Türkiye’nin Bir Önceki Yıla Göre İhracat ve İthalat Artış Oranları İhracatın Artış Oranı (%) İthalatın Artış Oranı (%) Yıllar 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Hatay Türkiye Hatay Türkiye 2,6 30,0 -0,5 33,0 43,1 11,2 25,3 27,0 47,4 -18,9 20,37 4,5 12,8 15,1 31,0 33,7 16,3 16,4 25,4 23,1 -16,2 11,6 194,9 -53,4 115,5 14,0 35,0 61,6 57,1 44,4 35,1 -18,8 15,1 34,0 -24,0 24,5 34,5 40,7 19,7 19,5 21,8 18,8 -30,22 31,65 Kaynak: TUİK, DTM Not:2010 yılı verileri geçicidir. Grafik 3.4.4: Hatay’ın Yıllar İçindeki İhracatı ve İthalatı 3,500,000 3,000,000 2,500,000 2,000,000 1,500,000 1,000,000 500,000 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 İhracat İthalat Kaynak: TUİK, DTM 72 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Grafik 3.4.7. ve 3.4.8 ’de Hatay’ın aylara göre ihracatı ve ithalatı gösterilmiştir. Narenciye ve zeytinyağı ihracatına bağlı olarak; Hatay’ın ihracatının en yüksek değere ulaştığı aylar Kasım, Aralık ve Ocak aylarıdır. Grafik 3.4.7: Hatay’ın Aylara Göre İhracatı (1000$) Kaynak: TUİK, DTM Grafik 3.4.7: Hatay’ın Aylara Göre İthalatı (1000$) Kaynak: TUİK, DTM Hatay 135 ülkeye ihracat yapmaktadır.Tablo 3.4.9.’da Hatay’ın en çok ihracat yaptığı ilk 76 ülke 2010 yılı itibariyle verilmiştir. Buna göre; 2010 yılı sonu itibariyle Hatay’ın en çok ihracat yaptığı ilk 5 ülke sırasıyla; Suudi Arabistan, Mısır, Irak , Rusya Federasyonu ve Suriye olmuştur. İlk 5 ülkeye Hatay’ın yaptığı ihracat, ilimizin toplam ihracatının yaklaşık olarak % 40’ını oluşturmaktadır. 2010 yılında, ülkeler bazında Hatay’ın ihracat değerleri sıralamasında 1. sırada yer alan Suudi Arabistan’a, Türkiye’den yapılan ihracatın % 8’lik bölümü Hatay’dan yapılmıştır. Tablo 3.4.9. ’da verilen değerlere bakıldığında; Hatay’ın, Türkiye ihracatı içindeki payının yüksek olduğu ülkelerin % 8’lik payla Libya, % 8.5’lik payla Suudi Arabistan, % 6’lık payla Suriye olduğu görülmektedir. 2010 yılına ait ülkeler bazında Hatay’ın ihracat değerleri sıralaması Tablo 3.4.9.’de verilmiştir. Hatay 92 ülkeye ithalat yapmaktadır Tablo 3.5.11.’de Hatay’ın en çok ithalat yaptığı ilk 76 ülke 2010 yılı itibariyle verilmiştir. Buna göre; 2010 yılı sonu itibariyle Hatay’ın en çok ithalat yaptığı ilk 5 ülke sırasıyla; A.B.D, Rusya Federasyonu, Brezilya, İtalya ve Ukrayna olmuştur. İlk 5 ülkeye Hatay’ın yaptığı ithalat, ilimizin toplam ithalatının yaklaşık olarak % 55’ini oluşturmaktadır. 2010 yılında, ülkeler bazında Hatay’ın ithalat değerleri sıralamasında 1. sırada yer alan ABD’ye Hatay’ın yaptığı ithalat, Türkiye’nin bu ülkeden yaptığı toplam ithalatın %6.7’lik bölümü Hatay’dan yapılmıştır. 73 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.4.8: 2009 Yılı Hatay’ın Ülkelere Göre İhracatı Ülkeler ve Sıra No Hatay'ın İhracat Değeri ($) Türkiye’nin İhracat Değeri ($) Ülkeler ve Sıra No Hatay'ın İhracat Değeri ($) Türkiye’nin İhracat Değeri ($) 1. Suudi Arabistan 190.628.669 1.770.956.690 40. Hindistan 2.555.738 411.164.257 2. Mısır 169.207.812 2.618.572.113 41. Zaire 2.494.988 24.243.308 3. Rusya Federasyonu 124.182.333 3.202.046.158 42. Benin 2.363.278 28.586.773 4. Suriye 104.907.649 1.424.611.413 43. Malta 2.293.934 655.327.725 5. Romanya 100.893.121 2.215.167.912 44. Macaristan 2.292.945 445.724.619 6. Irak 89.322.196 5.123513.868 45. Kosova 2.248.551 27.805.317 7. Bulgaristan 65.554.429 1.387.709.184 46. Tayvan 2.171.039 130.142.271 8. Libya 63.386.968 179.925.062 47. İrlanda 2.125.900 289.718.338 9. İsrail 47.512.837 1.528.369.783 48. Gürcistan 1.912.929 746.021.841 10. İran 47.395.186 2.024.759.496 49. İspanya 1.840.168 2.823.816.354 11. Ukrayna 44.761.620 1.033.426.131 50. İsveç 1.568.304 748.709.883 12. Ürdün 38.515.388 455.297.895 51. Güney Kore 1.442.226 234.828.409 13. Lübnan 34.300.014 686.453.665 52. Çek Cumhuriyeti 1.371.773 489.002.669 14. Almanya 25.504.581 978.819.906 53. Angola 1.105.224 15.172.457 15. B.A.E. 22.350.454 2.898.579.119 54. Azerbaycan 1.041.445 1.399.493.612 16. Sudan 21.652.831 244.805.408 55. Bahreyn 1.029.354 113.711.624 17. İtalya 17.432.035 5.891.523.305 56. Türkmenistan 806.073 945.017.641 18. Fransa 15.182.287 6.209.120.611 57. Sırbistan 797.402 306.439.374 19. A.B.D. 13.632.593 3.225.150.046 58. Kanada 776.687 338.288.851 20.Çin 13.592.216 1.599.115.036 59. Brezilya 678.923 388.136.206 21. Polonya 11.939.756 1.320.982.318 60. Slovenya 618.172 594.923.346 22. Belçika 11.692.577 1.796.305.175 61. Hırvatistan 578.676 221.091.749 23. K.K.Türk. Cum. 11.286.346 770.844.674 62. Avusturya 496.204 807.175.699 24. Etiyopya 10.085.351 229.023.444 63. Beyaz Rusya 451.548 119.159.703 25. Katar 7.297.544 289.362.118 64. Yumurtalık S.Bölge 441.692 13.314.901 26. Yunanistan 7.117.094 1.634.075.573 65. Karadağ 392.404 26.483.446 27. Portekiz 6.789.922 409.181.508 66. Panama 390.589 84.216.265 28. Hollanda 6.431.651 2.123.774.058 67. Filistin 371.803 2.952.252 29. Cezayir 6.386.397 1.781.750.975 68. Ege Serbest Bölge 327.317 317.505.412 30. Kuveyt 6.193.041 211.290.685 69. Gana 320.475 72.850.617 31. Yemen 5.923.243 37.949.608 70. Umman 284.378 105.539.821 32. Tunus 5.854.334 647.074.804 71. Singapur 272.369 348.005.027 33. İngiltere 5.375.304 5.918.007.699 72. Litvanya 267.449 151.420.867 34. Nijerya 4.702.260 257.717.081 73 Kamerun 251.518 50.261.212 35. Arnavutluk 3.782.787 27.327.431 74. Finlandiya 241.254 196.817.883 36. Moldova 3.659.699 117.685.736 75. Özbekistan 233.317 279.053.815 37. Bosna-Hersek 3.468.075 22.646.719 76. Slovakya 38. Fas 3.235.848 60.057.361 Diğer TOPLAM 39. Mersin S.Bölge 3.022.845 216.361.038 Kaynak: TÜİK Not: Hatay’ın ülkelere yaptığı ihracat değerine göre ülke sıralaması yapılmıştır. 210.264 21.732.714 3.686.244 25.585.802.936 1.416.911.847 102.129.000.000 74 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.4.9: 2010 Yılı Hatay’ın Ülkelere Göre İhracatı Hatay'ın İhracat Değeri ($) Türkiye’nin İhracat Değeri ($) 1.Suudi Arabistan 176.744.086 2.217.645.635 40.Azerbaycan 2,649,631 1.551.212.540 2.Mısır 149.571.510 2.250.576.879 41.Beyaz Rusya 2,397,093 186.841.024 3.Irak 4.Rusya 130.544.372 128.354.770 6.036.362.316 4.628.152.963 42.Moldova 43.Kuveyt 2,306,866 2,221,190 148.318.455 395.019.893 5.Suriye 117.839.438 1.844.604.582 44.Mersin Serb.Bölg 2,208,495 240.801.571 6.Romanya 117.949.828 2.599.380.058 45.Macaristan 2,019,844 441.392.305 7.İtalya 109.093.491 6.505.276.857 46.Yumurtalık Serb.Bölg 1,911,638 19.226.873 8.Ürdün 63.334.723 571.333.516 47.Tayvan 1,832,076 136.782.759 9.Ukrayna 58.241.190 1.260.423.143 48.Yemen 1,689,168 328.954.365 10.İsrail 55.530.239 2.080.147.766 49.Kosova 1,654,408 294.078.539 11.Lübnan 55.367.110 618.318.479 50.Bosna-Hersek 1,641,909 224.366.852 12.Bulgaristan 51.554.027 1.497.384.142 51.Madagaskar 1,585,451 26.978.180 13.Libya 43.443.626 1.932.370.242 52.Etiopya 1,421,540 175.013.406 14.Almanya 37.002.238 11.479.065.525 53.Umman 1,353,239 129.330.213 15.İspanya 34.824.510 3.536.204.917 54.Senegal 1,311,730 83.266.631 16.İran 33.498.785 3.044.177.151 55.Hollanda 1,260,018 2.462.185.001 17.Sudan 30.518.286 227.743.328 56.Slovakya 1,230,123 454.948.581 18.A.B.D. 29.983.537 3.762.919.487 57.Sırbistan 1,202,807 306.407.660 19.İngiltere 25.033.415 7.235.861.129 58.Ege Serbest Bölg. 1,064,895 543.132.516 20.Belçika 21.616.108 1.960.441.386 59.Çek Cumhuriyeti 1,057,460 694.308.130 21.Tunus 19,461,471 714.386.014 22.Fransa 17,572,512 23.B.A.E Ülkeler ve Sıra No Ülkeler ve Sıra No Hatay'ın İhracat Değeri ($) Türkiye’nin İhracat Değeri ($) 60.Cape Verde 982,774 5.844.349 6.055.125.312 61.Brezilya 970,715 614.015.345 16,838,842 3.337.659.518 62.İsveç 850,432 947.173.839 24.Polonya 16,355,702 1.504.534.343 63.Kanada 834,017 479.548.388 25.Yunanistan 14,115,965 1.456.211.964 64.Bahreyn 803,352 171.974.099 26.K.K.T.C 13,662,461 978.111.481 65.Özbekistan 771,987 282.969.760 27.Fas 13,101,974 624.348.620 66.Avusturya 762,849 834.898.603 28.Çin 12,741,682 2.259.784.885 67.Angola 639,642 109.527.737 29.Katar 7,627,340 162.545.837 68.Filistin 629,954 40.304.886 30.Cibuti 7,205,029 30.771.469 69.Gana 533,119 96.476.725 31.Hindistan 6,311,752 606.835.305 70.Slovenya 484,502 356.505.844 32.Güney Kore 5,455,769 304.590.354 71.Şeyseller 438,412 4.439.141 33.Kayseri Serb.Bölg. 5,088,731 103.456.951 72.Hırvatistan 429,898 249.503.988 34.İrlanda 4,917,238 339.305.666 73.Endonezya 421,579 250.731.623 35.Cezayir 4,085,153 1.506.645.699 74.Güney Afrika 391,165 369.230.425 36.Portekiz 3,600,112 465.263.791 75.Moritanya 385,783 37.436.149 37.Gürcistan 3,101,829 769.441.157 76.Karadağ 353,895 27.178.509 38.Arnavutluk 2,814,330 241.161.005 Diğer 39.Türkmenistan 2,807,362 1.139.173.410 TOPLAM 5,161.542 1.697.293.308 113.883.219.826 Kaynak: TÜİK Not: Hatay’ın ülkelere yaptığı ihracat değerine göre ülke sıralaması yapılmıştır. Not:2010 verileri geçicidir. . 75 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.4.10: Hatay’ın Ülkelere Göre İthalatı(2009 Yılı) Ülkeler ve Sıra No Hatay'ın İthalat Değeri ($) Türkiye’nin İthalat Değeri ($) 1. Avustralya 458.195.553 619.534.056 2. A.B.D. 336.337.411 8.574.266.756 3. Rusya Federasyonu 270.620.028 4. Kanada 229.596.888 5. Ukrayna 227.323.170 3.155.830.931 6. Çin 178.211.451 12.676.758.903 7. Brezilya 146.646.611 8. İngiltere 96.610.248 9. Hollanda Ülkeler ve Sıra No Hatay'ın İthalat Değeri ($) Türkiye’nin İthalat Değeri ($) 40. Bulgaristan 3.925.921 111.712.805 41. Güney Kore 3.853.521 3.118.416.071 19.719.510.061 42. Avusturya 3.702.746 1.203.784.982 937.364.755 43. Slovenya 3.509.132 249.582.846 44. Norveç 3.036.487 771.741.098 45. Kocaeli Serb. Bölge 2.891.842 244.669.013 1.105.889.970 46. Suudi Arabistan 2.777.877 1.691.952.666 3.474.000.261 47. Pakistan 2.273.986 619.030.057 86.430.326 2.543.048.296 48. Letonya 2.236.482 50.462.822 10. İtalya 84.095.446 7.675.237.338 49. Beyaz Rusya 1.528.613 83.731.812 11. Güney Afrika 71.800.572 1.103.349.884 50. Özbekistan 1.470.693 413.020.821 12. Romanya 69.212.857 2.258.085.542 51. Vietnam 1.372.129 456.659.862 13. İsveç 59.497.508 1.890.981.968 52. Etiyopya 1.305.958 35.114.724 14. Almanya 45.722.426 14.100.268.454 53. Tayvan 1.273.466 1.342.494.121 15. Lübnan 32.484.071 108.800.191 54. Kazakistan 1.121.076 1.077.078.029 16. Mısır 31.633.071 641.481.991 55. Kırgızistan 934.490 31.446.013 17. İspanya 31.165.799 377.805.986 56. İsviçre 848.577 1.999.571.301 18. Estonya 24.623.389 102.010.979 57. Sırbistan 787.102 55.995.838 19. Fransa 19.356.448 7.092.516.692 58. Türkmenistan 749.903 330.739.256 20. Venezüella 16.230.375 120.742.020 59. Uganda 735.094 11.197.749 21. Japonya 15.064.005 2.782.071.544 60. Slovakya 673.803 813.708.514 22. İsrail 13.913.134 1.070.127.688 61. Karadağ 650.789 5.845.468 23. Hindistan 11.569.786 1.893.265.234 62. Portekiz 649.629 418.013.866 24. Hırvatistan 63. B.A.E. 564.425 667.856.747 64. Arjantin 555.916 225.820.709 11.207.796 107.383.710 25. Cezayir 9.889.515 2.028.114.673 26. Polonya 9.881.197 18.172.893 65. Tanzanya 519.117 11.077.557 27. Yunanistan 8.786.636 1.129.674.909 66. Kuveyt 461.717 184.219.139 28. Belçika 8.108.942 2.371.934.535 67. Meksika 411.828 335.226.375 29. Finlandiya 7.238.339 79.596.365 68. Ürdün 335.617 20.354.128 30. Makedonya 7.144.207 39.904.124 69. Endonezya 285.627 1.017.887.914 31. Çek Cumhuriyeti 6.644.538 1.028.600.119 70. Irak 261.865 952.391.685 32. Danimarka 6.168.179 585.093.849 71. Paraguay 256.026 72.026137 33. Nijerya 6.073.153 60.467.526 72. Sudan 246.502 7.262.198 34. Suriye 5.771.006 327.681.052 73. Mozambik 206.380 66.179.337 35. Gürcistan 4.301.977 285.564.327 74. Sri Lanka 203.386 98.136.256 36. İran 4.259.879 3.405.896.177 75. M. Deri S.Bölge 191.605 75.811.193 37. K.K.Türk. Cum. 4.042.672 42.815.931 76.Katar 190.135 85.652.388 38. Tunus 4.030.510 234.980.277 Diğer 881.155 16.149.231.108 2.711.762.784 140.926.022.814 TOPLAM 39. Bosna-Hersek 3.993.048 52.090.242 Kaynak: TÜİK Not: Hatay’ın ülkelere yaptığı ihracat değerine göre ülke sıralaması yapılmıştır. 76 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.4.11: Hatay’ın Ülkelere Göre İthalatı (2010 Yılı) Ülkeler ve Sıra No Hatay'ın İthalat Değeri ($) Türkiye’nin İthalat Değeri ($) Ülkeler ve Sıra No Hatay'ın İthalat Değeri ($) Türkiye’nin İthalat Değeri ($) 1.A.B.D. 733.281.857 12.318.751.583 40.K.K.T.C 4.142.259 58.178.056 2.Rusya Federasyonu 345.986.450 21.599.568.762 41.Libya 3.725.881 425.652.133 3.Brezilya 231.728.937 1.347.524.962 4.İtalya 231.450.603 10.203.727.238 5.Ukrayna 184.002.460 6.İngiltere 177.461.274 7.Kanada 168.127.686 915.317.047 8.Almanya 131.070.209 17.549.158.947 9.Avustralya 112.175.325 10.Güney Afrika 42.Kazakistan 3.724.007 2.470.966.578 43.Avusturya 2.964.556 1.439.256.090 3.832.744.022 44.Cezair 2.758.705 2.274.924.282 4.680.609.987 45.Suudi Arabistan 2.231.880 2.437.156.383 46.Tayvan 2.200.356 1.843.019.638 47.Özbekistan 2.068.266 861.373.489 444.884.021 48.Slovenya 2.046.741 291.300.090 90.937.472 889.635.176 49.Hırvatistan 1.917.746 211.348.175 11.Çin 85.275.959 17.180.806.345 50.Letonya 1.865.418 71.359.887 12.Hollanda 52.987.990 3.155.980.461 51.Pakistan 1.808.996 749.931.328 13.Lübnan 49.184.078 228.536.206 52.Yunanistan 1.620.900 1.541.599.491 14.Estonya 41.913.987 146.192.295 53.Meksika 1.481.083 494.608.450 15.Romanya 41.794.840 3.449.178.527 54.Ajantin 1.414.804 281.127.987 16.israil 41.474.100 1.359.638.700 55.Çek Cumhuriyeti 1.349.528 1.327.671.650 17.Venezuella 37.149.004 149.846.117 56.Azerbaycan 1.300.744 865.131.286 18.İsveç 32.070.861 1.922.793.304 57.B.A.E 1.196.022 698.420.581 19.Mısır 26.768.991 926.493.310 58.Kırgızistan 1.146.528 30.899.692 20.Litvanya 25.433.275 119.165.489 59.Makedonya 1.093.342 52.399.170 21.Fransa 24.998.148 8.176.579.003 60.Türkmenistan 950.486 386.342.009 22.İspanya 24.910.313 4.840.061.476 61.Slovakya 950.024 926.722.329 23.Danimarka 23.498.865 678.756.962 62.Vietnam 944.341 751.327.484 24.Hindistan 15.309.023 3.409.937.589 63.Malta 944.105 195.315.074 25.Finlandiya 14.544.644 1.115.496.426 64.Sri Lanka 802.366 155.567.174 26.Endonezya 14.280.665 1.476.658.613 65.Umman 361.007 39.464.452 27.Japonya 12.444.977 3.297.783.349 66.Macaristan 263.909 1.382.212.904 28.Belçika 12.022.916 3.213.712.148 67.Ürdün 262.949 42.449.934 29.Fas 11.758.325 396.797.711 68.Senegal 254.247 1.448.675 30.Suriye 11.567.228 662.650.720 69.Tayland 249.304 1.280.624.169 31.Polonya 11.138.105 2.620.952.824 70.Katar 244.415 177.045.995 32.Tunus 10.419.277 280.720.576 71.Portekiz 242.294 503.658.512 33.İran 8.956.751 7.644.781.612 72.Burkina Faso 228.371 44.872.445 34.Beyaz Rusya 8.185.574 154.633.347 73.Kes Ülke ve Böl. 201.018 29.117.142 35.İsviçre 7.757.372 3.153.699.017 74.Paraguay 191.116 221.920.555 36.Kocaeli Serb.Bölg. 7.178.852 32.766.610 75.Irak 174.887 1.354.580.753 37.Güney Kore 6.656.634 4.764.048.286 38.Nijerya 5.577.822 602.557.381 76.Lüksemburg Diğer TOPLAM 39.Norveç 5.389.483 828.587.677 Kaynak: TÜİK Not: Hatay’ın ülkelere yaptığı ihracat değerine göre ülke sıralaması yapılmıştır. Not:2010 verileri geçicidir 168.156 114.342.465 4.990.128 18.152.275.103 3.131.351.217 185.544.332.697 77 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Hatay’ın Fasıl Bazında İhracatı (2009-2010) Tablo 3.4.13.’te 2010 Yılı Hatay’ın Fasıl Bazında en çok ihracat yaptığı ilk 25 ülke verilmiştir. Buna göre; 2010 yılı sonu itibariyle Hatay’ın en çok ihracat yaptığı ilk 5 fasıl sırasıyla; Demir ve çelik, Yenilen meyveler, kabuklu yemişler, turunçgil ve kavun kabuğu, Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular, Demir veya çelikten eşyalar, Kazan: makine ve cihazlar, aletler, parçaları olmuştur. Hatay’ın ihracat yaptığı İlk 5 fasıl, ilimizin toplam ihracatının yaklaşık olarak % 82’sini oluşturmaktadır. 2010 yılında, fasıl bazında Hatay’ın ihracat değerleri sıralamasında 1. sırada yer alan Demir ve çelik, Türkiye’den yapılan ihracatın % 6.7’lik bölümü Hatay’dan yapılmıştır. 2009 Yılı Hatay’ın Fasıl Bazında ihracat değerleri sıralaması Tablo 3.4.12.’de verilmiştir. Tablo 3.4.12: Hatay’ın Fasıl Bazında İhracatı (2009) Fasıl No Sıra No Fasıl Adı Hatay’ın İhracat Değeri (1000 $) 1. 8 Yenilen meyveler, kabuklu yemişler, turunçgil ve kavun kabuğu 420.322 2. 72 Demir ve çelik 380.762 3. 7 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 143.151 4. 84 Kazan: makine ve cihazlar, aletler, parçaları 90.113 5. 73 Demir veya çelikten eşya 89.047 6. 87 Motorlu kara taşıtları, traktör, bisiklet, motosiklet ve diğer 47.718 7. 25 Tuz, kükürt, toprak ve taşlar, alçılar ve çimento 27.619 8. 20 Sebze, meyva, bitki parçaları, sert kabuklu yemiş konserveleri 23.631 9. 15 Hayvansal ve bitkisel yağlar ve bunların müstahzarları 19.138 10. 94 Mobilyalar, aydınlatma, reklam lambaları, prefabrik yapılar 18.998 11. 63 Mensucattan mamul diğer eşya, kullanılmış eşya, paçavralar 18.626 12. 3 Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar, diğer omurgasızlar 15.427 13. 44 Ağaç ve ağaçtan mamul eşya: odun kömürü 12.175 14. 26 Metal cevherleri, cüruf ve kül 11.948 15. 39 Plastik ve plastikten mamul eşya 8.259 16. 52 Pamuk, pamuk ipliği ve pamuklu mensucat 7.425 17. 19 Esasını hububat, un, nişasta, süt teşkil eden müstahzarlar 7.333 18. 11 Değirmencilik ürünleri, malt, nişasta, inülin, buğday gluteni 6.814 19. 68 Taş, alçı, çimento, amyant, mika vb maddelerden eşya 6.687 20. 32 Debagat ve boyacılıkta kullanılan hülasa, boya, macun, sakızlar 5.976 21. 57 Halılar ve diğer dokumaya elverişli maddeden yer kaplamaları 5.377 22. 62 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları 5.358 23. 10 Hububat 5.355 24. 27 Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahsalları, mumlar 4.871 25. 85 Elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve parçaları Diğer Toplam 4.405 30.362 1.416.911 Kaynak: TUİK 78 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.4.13: Hatay’ın Fasıl Bazında İhracatı (2010) Fasıl No Sıra No Fasıl Adı Hatay’ın İhracat Değeri (1000 $) 1. 72 Demir ve çelik 576.179 2. 8 Yenilen meyvalar,kabuklu yemişler,turunçgil ve kavun kabuğu 448.476 3. 73 Demir veya çelikten eşya 155.911 4. 7 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 138.256 5. 84 Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları 67.001 6. 87 Motorlu kara taşıtları,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğer 32.765 7. 10 Hububat 27.423 8. 20 Sebze,meyva,bitki parçaları,sert kabuklu yemiş konserveleri 26.646 9. 63 Mensucattan mamul diğer eşya,kullanılmış eşya,paçavralar 22.948 10. 94 Mobilyalar,aydınlatma,reklam lambaları,prefabrik yapılar 22.811 11. 25 Tuz,kükürt,toprak ve taşlar,alçılar ve çimento 21.669 12. 15 Hayvansal ve bitkisel yağlar ve bunların müstahzarları 16.826 13. 3 Balıklar,kabuklu hayvanlar,yumuşakçalar,diğer omurgasızlar 16.324 14. 26 Metal cevherleri,cüruf ve kül 12.908 15. 44 Ağaç ve ağaçtan mamul eşya:odun kömürü 11.557 16. 39 Plastik ve plastikten mamul eşya 10.057 17. 52 Pamuk,pamuk ipliği ve pamuklu mensucat 9.810 18. 68 Taş,alçı,çimento,amyant,mika vb maddelerden eşya 7.920 19. 27 Mineral yakıtlar,mineral yağlar ve müstahsalları,mumlar 7.606 20. 19 Esasını hububat,un,nişasta,süt teşkil eden müstahzarlar 6.968 21. 32 Debagat ve boyacılıkta kullanılan hülasa,boya,macun,sakızlar 6.832 22. 62 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları 5.878 23. 11 Değirmencilik ürünleri,malt,nişasta,inülin,buğday gluteni 5.191 24. 85 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 4.375 25. 12 Yağlı tohum ve meyvalar,sanayi bitkileri,saman,hayvan yemi Diğer Toplam 3.534 30.943 1.697.293 Kaynak: TÜİK 79 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Hatay’ın Fasıl Bazında İthalatı (2009-2010) Tablo 3.4.15.’de 2010 Yılı Hatay’ın Fasıl Bazında en çok ithalat yaptığı ilk 25 fasıl verilmiştir. Buna göre; 2010 yılı sonu itibariyle Hatay’ın en çok ithalat yaptığı ilk 5 fasıl sırasıyla; *Demir ve çelik *Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahsalları, mumlar *Kazan: makine ve cihazlar, aletler, parçaları, * Metal cevherleri, cüruf ve kül, *Elektrikli makine ve cihazlar,aletler,parçaları olmuştur. Hatay’ın ithal ettiği İlk 5 fasıl, ilimizin toplam ithalatının yaklaşık olarak % 92 ’sini oluşturmaktadır. 2010 yılında, fasıl bazında Hatay’ın ithalat değerleri sıralamasında 1. sırada yer alan Demir ve Çelik Hatay’ın yaptığı ithalat, Türkiye’nin yaptığı toplam ithalatın %’2,5 luk bölümü Hatay’dan yapılmıştır.2009 Yılı Hatay’ın Fasıl Bazında ithalat değerleri sıralaması ise Tablo 3.4.14.’te verilmiştir. Tablo 3.4.14: Hatay’ın Fasıl Bazında İthalatı(2009) Sıra No Fasıl No Fasıl Adı Hatay’ın İthalat Değeri (1000$) 1. 27 Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahsalları, mumlar 2. 72 Demir ve çelik 964.886 3. 84 Kazan: makine ve cihazlar, aletler, parçaları 290.213 4. 26 Metal cevherleri, cüruf ve kül 224.588 5. 31 Gübreler 46.329 6. 85 Elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve parçaları 33.870 7. 7 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 18.583 8. 12 Yağlı tohum ve meyveler, sanayi bitkileri, saman, hayvan yemi 15.225 9. 69 Seramik mamulleri 11.166 10. 48 Kâğıt ve karton: kağıt hamurundan kağıt ve kartondan eşya 8.279 11. 38 Muhtelif kimyasal maddeler 8.265 12. 73 Demir veya çelikten eşya 6.751 13. 39 Plastik ve plastikten mamul eşya 6.351 14. 52 Pamuk, pamuk ipliği ve pamuklu mensucat 6.308 15. 54 Dokumaya elverişli suni ve sentetik lifler 4.889 16. 81 Diğer adi metaller, sermetler, bunlardan eşya 4.524 17. 9 Kahve, çay, Paraguay çayı ve baharat 4.245 18. 90 Optik, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar cihazları, tıbbi alet. 4.099 19. 68 Taş, alçı, çimento, amyant, mika vb maddelerden eşya 3.954 20. 87 Motorlu kara taşıtları, traktör, bisiklet, motosiklet ve diğer 3.799 21. 10 Hububat 3.507 22. 8 Yenilen meyvalar, kabuklu yemişler, turunçgil ve kavun kabuğu 3.216 23. 51 Yün, kıl, at kılı: bunların iplik ve dokumaları 2.421 24. 40 Kauçuk ve kauçuktan eşya 2.122 25. 25 Tuz, kükürt, toprak ve taşlar, alçılar ve çimento 1.887 Diğer TOPLAM 1.019.483 12.790 2.711.762 Kaynak: TUİK 80 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.4.15: Hatay’ın Fasıl Bazında İthalatı(2010) Fasıl No Sıra No Fasıl Adı Hatay’ın İthalat Değeri (1000$) 1. 72 Demir ve çelik 2. 27 Mineral yakıtlar,mineral yağlar ve müstahsalları,mumlar 898.514 3. 84 Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları 300.181 4. 26 Metal cevherleri,cüruf ve kül 287.058 5. 85 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 100.480 6. 31 Gübreler 39.836 7. 7 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 21.346 8. 73 Demir veya çelikten eşya 18.873 9. 38 Muhtelif kimyasal maddeler 16.684 10. 69 Seramik mamulleri 13.923 11. 90 Optik,fotoğraf,sinema,ölçü,kontrol,ayar cihazları,tıbbi alet. 11.781 12. 12 Yağlı tohum ve meyvalar,sanayi bitkileri,saman,hayvan yemi 11.589 13. 52 Pamuk,pamuk ipliği ve pamuklu mensucat 11.365 14. 39 Plastik ve plastikten mamul eşya 11.033 15. 81 Diğer adi metaller,sermetler,bunlardan eşya 10.952 16. 48 Kağıt ve karton:kağıt hamurundan kağıt ve kartondan eşya 10.294 17. 87 Motorlu kara taşıtları,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğer 9.572 18. 68 Taş,alçı,çimento,amyant,mika vb maddelerden eşya 9.236 19. 44 Ağaç ve ağaçtan mamul eşya:odun kömürü 8.141 20. 10 Hububat 6.738 21. 9 Kahve,çay,paraguay çayı ve baharat 6.538 22. 79 Çinko ve çinkodan eşya 4.396 23. 54 Dokumaya elverişli suni ve sentetik lifler 4.274 24. 32 Debagat ve boyacılıkta kullanılan hülasa,boya,macun,sakızlar 4.235 25. 8 Yenilen meyvalar,kabuklu yemişler,turunçgil ve kavun kabuğu 3.763 22.035 Diğer Toplam 1.288.501 3.131.351 Kaynak: TÜİK 81 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Dış Ticaret Dengesi ve Dış Ticaret Hacmi Dış ticaret hacmi, 2010 yılı sonu itibariyle 4milyar828 milyon dolar olmuştur. Hatay ve Türkiye’nin yıllara göre dış ticaret dengesi ve dış ticaret hacmi Tablo 3.4.16.’de verilmiştir. Tablo da görüldüğü gibi 2010 yılında, Hatay’ın dış ticaret açığı artmış ve 1,4 milyar dolar olmuştur. 2010 yılı itibariyle Türkiye’nin dış ticaret açığı ise bir önceki yıla kıyasla artarak 71.6 milyar dolar olmuştur. Tablo 3.4.16: Hatay’ın Dış Ticaret Hacmi ve Dış Ticaret Dengesi (2005-2010) Yıllar 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Hatay İhracat (1.000 $) İthalat (1.000 $) Dış Ticaret Dengesi (1.000 $) Dış Ticaret Hacmi (1.000 $) 745,358 933,919 1.185.949 1.762.181 1.417.802 1.697.293 1.091.555 1.714.385 2.475.125 3.344.522 2.718.461 3.131.351 -346,197 -780,466 -1.289.176 -1.582.341 -1.300.659 -1.434.058 1.836.913 2.648.304 3.661.074 5.106.703 4.136.263 4.828.644 Türkiye İhracat (1.000 $) 73.476.408 85.534.676 107.271.750 132.027.196 102.142.612 113.883.219 İthalat (1.000 $) 116.774.151 139.576.174 170.062.715 201.963.574 140.928.421 185.544.332 Dış Ticaret Dengesi (1.000 $) -43.297.743 Dış Ticaret Hacmi (1.000 $) 190.250.559 225.110.850 277.334.465 333.990.770 243.071.033 299.427.551 -54.041.498 -62.790.965 -69.936.378 -38.785.809 -71.661.113 Kaynak: TÜİK 82 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3.5 İmalat Sanayi Hatay’ın sanayisi, 1975’li yıllara kadar tarım ve tarıma dayalı sanayi dallarında bir gelişim göstermiştir. Özellikle Amik Ovası’nın en önemli tarımsal ürünü olan pamuğu işlemek üzere birçok çırçır ve prese fabrikası kurulmuştur. İskenderun Demir Çelik fabrikasının 1975 yılından itibaren kademeli olarak üretime geçmesinden sonra, yörede demir-çelik sanayi önem kazanmaya başlamış ve bu ürünün değerlendirilmesine yönelik orta ve küçük çaplı sanayi kuruluşları İskenderun ve Payas civarlarında kurulmaya başlamıştır. Antakya bölgesi, Kırıkhan ve Reyhanlı ilçeleri ile birlikte Amik Ovası’nda pamuk ve buğday, Antakya ve Altınözü’nde zeytinyağı, Samandağ’ında yaş sebze meyve ve seracılık gelişmiştir. Sanayide bunlara bağlı olarak pamuk çırçır ve prese fabrikaları, iplik fabrikaları, zeytinyağı fabrikaları, un fabrikaları, gıdaya dönük yatırımlar, tarım alet ve makineleri yapımı yönünde gelişmiştir. Antakya’da geleneksel olarak dericilik, ayakkabıcılık ve mobilyacılık yapılmaktadır. İskenderun bölgesi, İskenderun Demir Çelik Fabrikası’na paralel bir gelişme göstermiştir. İskenderun Demir Çelik Fabrikası, gerek istihdam hacmi, gerekse yarattığı katma değer açısından yılda yaklaşık 5,3 milyon tonluk ham çelik üretim kapasitesiyle, Hatay imalat sanayisi içinde önemli bir paya sahiptir. Şu anda Avrupa’nın en büyük 10 çelik üreticisinden biri, ülkemizin de üretim ve kapasite olarak ikinci en büyük tesisi konumundadır. Yassı çelik üretimi bakımından Hatay, Türkiye’de üretilen yassı çeliğin %56’sını üretmektedir. Bu değerin %46’sını İSDEMİR üretmektedir. Ayrıca değişik ebatlara sahip levha şeklindeki yassı çelik üretiminde de yaklaşık 7,5 milyon tonluk üretim kapasitesine ulaşılmıştır Ülkemizde üretilen otomotiv ve yan sanayi filtrelerinin %63’ ü ilimizde bulunan 15 adet firma tarafından üretilmektedir. İlimizde üretilen filtrenin yarısından fazlası ihraç edilmektedir. 2009 yılında bu ihracattan 29 milyon dolar gelir elde edilmiştir. İlimizde faaliyet gösteren ve Sanayi Sicil Belgesi almış toplam 749 işyeri faaliyet göstermiştir. İşletmelerin ilçelere göre dağılımına bakıldığında, bu işletmelerin %44,5’i Antakya’da , %19’u ise İskenderun’da bulunmaktadır.749 işyerinde 22.192 kişi istihdam edilmektedir. Hatay’da 5 adet Organize Sanayi Bölgesi bulunmaktadır. Bunlardan Antakya, İskenderun ve Payas Organize Sanayi Bölgeleri faaliyete geçmiştir. Hatay’da kurulan en eski Organize Sanayi Bölgesi 1984 de kurulan İskenderun Organize Sanayi Bölgesidir. Hatay’da aktif olarak faaliyet gösteren OSB lerde 127 firma üretim yapmaktadır. Bu firmalarda toplam 7400 kişi çalışmaktadır. Faaliyette bulunan OSB lerin kapladığı alan ise yaklaşık 411 hektardır. 83 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Sanayi Sicil Belgeli Tesisler 2011 yılı (mayıs) itibariyle, İlimizde faaliyet gösteren ve Sanayi Sicil Belgesi almış olan toplam 749 işletme mevcuttur. İlçelere göre işletmelerin dağılımına bakıldığında 749 işletmenin % 44,5’i Antakya’da, % 19’u İskenderun’da, % 11,7’si de Dörtyol’da bulunmaktadır. Ancak, çalışan işçi sayılarına bakıldığında, il genelinde çalışan işçilerin % 47,5’İskenderun’da, % 21,3’ünün da Antakya’da istihdam edildiği görülmektedir. Hatay’daki Sanayi Sicil Belgeli tesislerin ilçelere göre dağılımı Tablo 3.5.1.’de verilmiştir. Tablo 3.5.1: Hatay’daki Sanayi Sicil Belgeli Tesislerin İlçelere Göre Dağılımı Çalışan İşçi Firma Sayısının Firma Çalışan İşçi Sayısının İlçeler Toplamdaki sayısı(Adet) Sayısı(Kişi) Toplamdaki Payı(%) Payı(%) Antakya 334 44.5 4.725 21.2 Altınözü 26 3.4 117 0.05 Belen 52 6.9 1.370 6.1 Dörtyol 83 11.8 3.785 17.5 Erzin İskenderun Kırıkhan Kumlu Reyhanlı Samandağ Hassa Yayladağı 7 0.9 64 0.02 143 19.9 10.550 47.5 46 6.1 836 3.7 4 0.5 36 0.01 26 3.4 502 2.2 9 0.12 63 0.02 16 2.1 136 0.06 3 Toplam 749 Kaynak: Hatay Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü 0.4 8 0.01 100.0 22.192 100.0 Sanayi Sicil Belgesi almış işletmelerin % 29,5’inin gıda, içki ve tütün sanayisinde üretim yaptığı ve il genelindeki çalışan toplam işçi sayısının % 6,7’sinin bu sektörde çalıştığı görülmektedir. Metal ana sanayi sektöründe üretim yapan % 7 oranındaki işletmede çalışan 10.662 kişi de, toplam çalışan işçi sayısının %48,4’ünü oluşturmaktadır. Grafik 3.5.2.’de de görüldüğü gibi, en fazla istihdamın yaratıldığı sektör, metal ana sanayi sektörüdür. Sanayi Sicil Belgeli işletmelerin Sektörler Bazında Firma Sayılarının Karşılaştırması Grafik 3.5.1.’de gösterilmiştir. İlimizde faaliyet gösteren sanayi tesislerinin sektörel dağılımı da Tablo 3.5.2.’de verilmiştir. 84 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Grafik 3.5.1: Sanayi Sicil Belgeli işletmelerin Sektörler Bazında Firma Sayılarının Karşılaştırması 14% 30% 7% 11% 14% 1% 14% 9% GIDA,İÇKİ VE TÜTÜN SANAYİ DOKUMA GİYİM EŞYASI VE DERİ SANAYİ ORMAN ÜRÜNLERİ VE MOBİLYA SANAYİ KAĞIT, KAĞIT ÜRÜNLERİ VE BASIM SANAYİİ KİMYA-PETROL, KÖMÜR,KAUÇUK VE PLASTİK ÜRÜNLERİ SANAYİİ TAŞ VE TOPRAĞA DAYALI SANAYİİ METAL ANA SANAYİİ METAL EŞYA MAKİNA VE TEÇHİZAT ULAŞIM ARACI ,İLMİ VE MESLEKİ ÖLÇME ALETLERİ SANAYİ Grafik 3.5.2: Sanayi Sicil Belgeli işletmelerin Sektörler Bazında İşçi Sayılarının Karşılaştırması 12% 7% 11% 3% 1% 10% 8% 48% GIDA,İÇKİ VE TÜTÜN SANAYİ DOKUMA GİYİM EŞYASI VE DERİ SANAYİ ORMAN ÜRÜNLERİ VE MOBİLYA SANAYİ KAĞIT, KAĞIT ÜRÜNLERİ VE BASIM SANAYİİ KİMYA-PETROL, KÖMÜR,KAUÇUK VE PLASTİK ÜRÜNLERİ SANAYİİ TAŞ VE TOPRAĞA DAYALI SANAYİİ METAL ANA SANAYİİ METAL EŞYA MAKİNA VE TEÇHİZAT ULAŞIM ARACI ,İLMİ VE MESLEKİ ÖLÇME ALETLERİ SANAYİ 85 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.5.2: Sanayi Sicil Belgesi Almış Sanayi Tesislerinin Sektörel Dağılımı Sektörün Adı Firma Sayısı GIDA, İÇKİ VE TÜTÜN SANAYİ 221 DOKUMA GİYİM EŞYASI VE DERİ SANAYİ 100 ORMAN ÜRÜNLERİ VE MOBİLYA SANAYİ 72 KAĞIT, KAĞIT ÜRÜNLERİ VE BASIM SANAYİİ 9 Toplam Üretim 3.807.869 Ton/yıl 206.055.901 Adet/yıl. 900.000 Kasa/yıl,46.680.200 Lt/yıl,557.210.483 Kg/yıl,13.870 baş/yıl 2.512.727 Ton/yıl 1.062.909 M2/yıl 71.726.740 Adet/yıl 42.871.215 Met/yıl 62.620 Tak/yıl,141.100 Çift/yıl,80.800 Düzine/yıl,34.678.918 Kg/yıl 35.741 Ton/yıl,69.183.276 Adet/yıl,11.084.017 M2/yıl,527.585 M3/yıl , 49.940.300 M/yıl,52.830 Takım/yıl,3.000 M.TÜL/YIL,8.117.250 KG/YIL 116.180.035 M2/yıl,1.080.000Mt/yıl, 8.682.200 Paket/yıl,2.717.280 Ton/yıl,5.964.760 kg/yıl,95.288.840 ADET/YIL 24.887.550 Ton/yıl 4.357.789 Adet/yıl 3.585.429 M2/yıl 1.488.000 m.tül/yıl,279.008.927 Kg/yıl,2.310.000 METRE 7.991.636 Ton/yıl 61.673.246 Adet/Yıl,872.698 M2/yıl,47.674.828 M3/YIL,4.772.996.844 KG/YIL Çalışan İşçi Sayısı Firma Sayısının Toplamdaki Payı (%) Çalışan İşçi Sayısının Toplamdaki Payı (%) 1.503 29.5 6.7 2.450 13.3 11.4 572 9.6 2.5 165 1.2 0.7 2.250 14.6 10.1 1.822 10.6 8.2 KİMYA-PETROL, KÖMÜR, KAUÇUK VE PLASTİK ÜRÜNLERİ SANAYİİ 110 TAŞ VE TOPRAĞA DAYALI SANAYİİ 80 METAL ANA SANAYİİ 51 8.680.702.730 Ton/yıl,353.515.475 kg/yıl 10.662 6.8 48.4 106 374.993.479 Ton/yıl,49.556.518 Adet/yıl ,16.000 m/yıL,63.771.474 Kg/yıl,2.734.400 M.KARE,2.144.448 KWH/YIL,3.500 TAKIM 2.768 14.1 12.4 22.192 100 100 METAL EŞYA MAKİNA VE TEÇHİZAT ULAŞIM ARACI, İLMİ VE MESLEKİ ÖLÇME ALETLERİ SANAYİ 9.094.562.842 Ton/yıl,538.377.587 Adet/yıl,134.249.488 m2/yıl,103.499.215 Metre/yıl, 3.582.213 M3/yıl,8.682.200 Paket/yıl,900.000 TOPLAM 749 Kasa/yıl,81.150 Tak/yıl,1.491.000 M.TÜL/YIL,46.680.200 Lt/yıl, 141.100 Çift/yıl,80.800 Düzine/yıl, 649.397.245.677 Kg/yıl,13.870 baş/yıl 2.144.448 KWH/YIL Kaynak: Hatay Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü 86 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Organize Sanayi Bölgeleri Yapımı Devam Eden Organize Sanayi Bölgeleri 1-İSKENDERUN 2.ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ Sanayi Bakanlığı Yer Seçim Komisyonu Tarafından 01.09.2005 tarihinde yer seçimi yapılmıştır. İskenderun 2. ze Sanayi Bölgesinin yeri İsdemir ile İskenderun 1.Organize Sanayi Bölgesi arasında kalan Azganlık Belediyesi 2 sınırları içerisinde 786.109,79 m büyüklükte Mülkiyetin büyük kısmı Hazine adına kayıtlı olan arazi iken, İskenderun 2.organize sanayi Bölgesi Müteşebbis Teşekkülü tarafından Hazine arazileri Hazineden bedeli mukabili satın alınmıştır. Bölge Müteşebbis Teşekkülü Hatay İl Özel İdaresinin %70, Azganlık Belediyesinin %30 katılımı ile oluşmuştur. Bölgenin, imar planı yapım ihalesi yapılmış olup, yüklenici firma yapım çalışmalarını sürdürmektedir. İmar planı çalışmaları bitirildikten sonra, bölgenin imar uygulama işlemleri yaptırılacaktır. Bölgenin yer seçiminin iptali hususunda Mahkemeye dava açılmış olup, mahkemece işlemlerin durdurulması cihetine gidilmiştir. Mahkeme süreci devam etmektedir. İskenderun II. OSB yönetiminden toplam 94 adet katılımcı yer talebinde bulunmuş olup, talep edilen arsa miktarı ise 4.500.000 m2.’dır. (Kaynak: T.C. Hatay Valiliği İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü) 2-HATAY ERZİN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ Bölge müteşebbis teşekkülü; Hatay İl Özel İdaresinin %40, Erzin Belediyesinin %30, Erzin Ticaret ve Sanayi Odasının %30 katılımı ile oluşturulmuştur. İlimiz Erzin sınırları içerisinde bulunan 175 hektar büyüklüğündeki OSB yer seçim çalışmalarının sonuçlandığı 18.09.2008 tarih ve 9739 sayılı Bakanlığımız yazısı ile bildirilmiştir. OSB yönetimi tarafından Bakanlığımız direktifleri doğrultusunda hâlihazır harita gözlemsel jeolojik etüt tapusuz arazilerin hazine adına tescili ve kamulaştırma haritası ihale edilmiş olup çalışmaları devam etmektedir. Hatay Erzin OSB karma OSB olup, toplam 22 adet katılımcı yer talebinde bulunmuştur. Talep edilen arsa miktarı ise 1.180.000 (118 Hektar) m2.’dır. (Kaynak: T.C. Hatay Valiliği İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü) Yapımı Bitip Faaliyete Giren Organize Sanayi Bölgeleri 3-ANTAKYA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ Antakya Organize Sanayi Bölgesi, 1995 yılında Belen İlçesi, Şenbük, Bakras ve Çakallı köyleri sınırlarında 150 hektar alanda İl Özel İdaresinin ve Antakya Ticaret ve Sanayi Odasının %50 ortak katılımı ile kurulmuştur. Organize Sanayi Bölgesinin 88,1 hektar olup , 63 parsele ayrılmıştır. Halen Antakya Organize Sanayi Bölgesinde 46 tanesi faal,13 tanesi inşa halinde,3 tanesi tesis olup çalışmayan ve 1 tane boş parsel bulunmaktadır.4 firma çift parsel kullanmaktadır. Gıda Sanayi, Demir ve Çelik Sanayi, Kimya Sanayi, Elektrikli Makineler ve Dokuma Giyim Sanayi ağırlıklı sektörleri bulunan, Antakya Organize Sanayi Bölgesinde 1103 işçi istihdam edilmektedir. (Kaynak: Antakya Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü) 4-İSKENDERUN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ İskenderun Organize Sanayi Bölgesi, İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası ile İskenderun Sanayiciler Derneği tarafından ve Bakanlar Kurulu’nun 08.04.1980 gün ve 8/650 sayılı kararına İstinaden Müteşebbis Teşekkül Başkanlığı oluşturularak 1980 tarihinde faaliyete başlamıştır. Bölge altyapısının bitmesine müteakip bina, sosyal ve idari tesisler ile çevre düzenlemeleriyle birlikte 1992 yılında tamamlanarak hizmete girmiştir. Bölgenin toplam alanı 208 hektar olup, net parsel alanı 107 hektardır. Geri kalan kısımları yol, park ve sosyal tesislerdir. 87 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Bölgede 47 adet sanayi parseli olup, 46 adet parselde firma faaliyet gösterilmektedir.1 adet parselde ise tesis kapalı durumdadır. Bölgedeki firmalarda 4374 işçi istihdam edilmektedir. İskenderun Organize Sanayi Bölgesi genelinde 9 Firma Demir ve Çelik üretimi yapmakta olup, bunun dışında 2 Gübre tesis, 1 adet Plastik Sanayi, 10 adet madeni eşya sanayi,4 adet karayolu taşıtları imalat sanayi ve diğer sektörlerde firmalara ait sanayi tesis bulunmaktadır. (Kaynak: T.C. Hatay Valiliği İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü) 5-PAYAS ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ 53 hektar üzerine kurulmuş olup, bunun 41 hektarı sanayi parseli olarak planlanmıştır. Payas Organize Sanayi Bölgesi, aslında kendiliğinden gelişen sanayi yapılarının sonradan Organize Sanayi Bölgesine dönüştürülmesinden ibarettir. Bölge Müteşebbis Teşekkülü, Hatay İl Özel İdaresinin %40, Payas Belediye Başkanlığının %30, Payas Sanayiciler Derneğinin %30 katılımı ile kurulmuştur. İmar planı onaylanmış ve imar uygulama işlemi bitirilmiştir. Altyapı işleri tamamlanmıştır. 42 adet sanayi parseli mevcut olup, halen 35 adet tesis faaliyet göstermektedir. Bir parsel inşaat halindedir. Geriye kalan parseller küçük ve mülkiyet sorunları nedeniyle 34,7 hektar üzerinde tesis bulunmamaktadır. Sanayi kuruluşlarının %98 oranında ağırlıklı imalat sektör guruplarından Demir ve Demir mamullerinin üretimi yapılmakta olup bunun dışında 1 adet oksijen ile 2 adet kömür presleme , 1 adet çivi tel tesisi bulunmaktadır. Faal olan işyerlerinde yaklaşık 1923 kişi çalışmaktadır Bölgeye doğalgaz alt yapısı döşenmiş olup, doğalgaz kullanıma sunulmuştur. (Kaynak: Payas Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğü) Tablo 3.5.3: Hatay Faaliyete Giren Organize Sanayi Bölgeleri OSB ANTAKYA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ İSKENDERUN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ PAYAS ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ Kuruluş Yılı Parsel Alanı (Hektar) Üretim Yapan Firma Sayısı İşçi Sayısı Tüketilen Enerji Mikarı 1995 150 46 1103 12.649.007 (kw) 1980 208 46 4374 1.064.580.580 (kw) 82.046.398(sm3) 1995 53 35 1923 54.000.000 (sm3) (Kaynak: Antakya, İskenderun ve Payas Organize Sanayi Müdürlüğü) 88 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. HAM ÇELİK KAPASİTESİ Hatay ili Türkiye genelinde üretilen ham çelik bakımından yılda 12.950.000 ton/yıl üretim ile 1.sırada yer almaktadır. Üretilen toplam ham çeliğin %28‘i Hatay’da üretilmektedir. Türkiye’de üretilen toplam Kütük (uzun) çeliğin % 17’si ve Slab (yassı) %56’sı Hatay’da üretilmektedir. Tablo 3.5.4. de 2011 yılı Ham Çelik kapasitesi sıralaması illere göre verilmiştir. Tablo 3.5.4: 2011 Yılı Ham Çelik Kapasitesi Türkiye'de Kütük(Uzun) üretimi içindeki payı(%) Türkiye'de Slab(Yassı) üretimi içindeki payı(%) Türkiye'de Ham Çelik üretimi içindeki payı(%) 12.950.000 17 56 28 10.440.000 32 0 22,6 5.921.000 11 18 12,8 0 11,4 Kapasite(ton/yıl) il Adı ve Sıra No 1. Hatay 2. İzmir 3. Kocaeli TON/YIL Kütük (Uzun) Slab (Yassı) 5.450.000 7.500.000 10.440.000 3.521.000 0 2.400.000 4. Çanakkale 5.268.000 0 5.268.000 16 5. Zonguldak 0 3.500.000 3.500.000 0 26 7,6 1.500.000 5 0 3,2 1.500.000 5 0 3,2 0 2,8 6. Osmaniye 7. Karabük 1.500.000 0 1.500.000 0 8. Tekirdağ 1.350.000 0 1.350.000 4 9. Samsun 720.000 0 720.000 2 0 1,5 657.000 2 0 1,4 450.000 1 0 0,9 0 0,1 10.Bursa 657.000 11.Sivas 450.000 Toplam 0 60.000 0 60.000 0 1.700.000 0 1.700.000 5 0 3,6 32.616.000 13.400.000 46.016.000 100 100 100 12.Kırıkkale 13.Diğer 0 Kaynak: T.C. Hatay Valiliği İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü Grafik 3.5.3: Türkiye’de Üretilen Toplam Ham Çeliğin illere Göre Dağılımı 30 25 20 15 10 Diğer Kırıkkale Sivas Bursa Samsun Tekirdağ Karabük Osmaniye Zonguldak Çanakkale Kocaeli İzmir 0 Hatay 5 89 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3.6 Turizm Antakya yöresini çekici kılan ve tarihi boyunca göçlere açık olmasını sağlayan, yaşamı kolaylaştıran iklim koşulları ve verimli topraklarının yanı sıra, Avrupa’yı Ortadoğu’ya bağlayan E-91 karayolu üzerinde olması nedeniyle çok sayıda yabancının giriş-çıkış yaptığı önemli sınır kapısı durumundadır. Ayrıca Mezopotamya'dan Akdeniz'e çıkmak için kullanılabilecek en uygun limanlar yine bu bölgededir. 2010 yılı Hatay ili sınır kapılarından 619.205 yabancı ziyaretçi çıkış yapmıştır. En fazla kullanılan sınır kapısı 483.457 kişi ile Cilvegözü olmuştur. Aynı yılda Hatay ili sınır kapılarından giriş yapan yabancı ziyaretçi sayısı ise 641.450 kişidir.Cilvegözündende 508.214 yabancı giriş yapmıştır. Avrupa ve diğer ülkelerden gelen yabancılar tarihi ve kültürel değerler yönünden yoğun bir ilgi göstermekte, tarihi ve ören yerlerini gezmektedirler. 2009 yılı itibariyle son üç yılda, Hatay’da Müze ve Ören yerlerini ziyaret eden yerli ve yabancı toplam ziyaretçi sayısı 526.003 kişi olmuştur. 2009 yılında bir önceki yıla oranla, toplam ziyaretçi sayısında %61 oranında artış görülmektedir. Hatay Arkeoloji Müzesi ve St. Pierre Kilisesi yabancıların en çok ilgi gösterdikleri yerdir. Bunun dışında Çevlik’deki Vespasianus – Titus Tüneli ve Beşik Mağara, Antakya sur kalıntıları, Aççana en çok ziyaret edilen yerledir. İlimiz yaylalar bakımından da zengin bir ildir. Samandağ’da Teknepınar (Batıayaz) Yaylası, Belen’de Güzelyayla, Nergislik ve Atık Yaylası, Kırıkhan’da Alan Yaylası meşhurdur. Sağlık turizmi bakımından Erzin içme ve kaplıcaları yerli ve yabancı turist çekmektedir. İlimiz Akdeniz kıyısında 186 km. uzunluğunda bir sahil bandı bulunmaktadır. Bu sahil boyunca türlü dolumbaşaltım akaryakıt tesislerinin bulunduğu iskelelerle, ulaşım amaçlı limanlar mevcuttur. En önemli nakliye ve yolcu gemisi limanı İskenderun limanıdır. Harbiye, Arsuz, Yenişehir Gölü ilimizin turist çeken merkezlerden doğal olanlarıdır. 2010 yılı sonu itibariyle, Hatay’da toplam 27 adet turizm işletme belgeli konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu konaklama tesislerinde; 63’ü suit olmak üzere toplam 1460 oda, 2928 adet yatak, 4435 kişilik de lokanta bulunmaktadır. İl genelinde bulunan turizm işletme belgeli konaklama tesislerinin sınıflarına bakıldığında; 2 adet özel belgeli, 1 adet butik otel, 1 adet 5 yıldızlı termal otel, 5 adet 4 yıldızlı, 7 adet 3 yıldızlı, 10 adet 2 yıldızlı, 1 adet 1 yıldızlı otel bulunduğu görülmektedir. 2010 yılı itibariyle Hatay’da toplam 38 tane seyahat acentesi bulunmaktadır. Bunların 36 tanesi A Grubu, 2 tanesi de AG Grubu’dur. Seyahat acentelerinin yoğunlukta olduğu ilçeler Antakya(21 acente) ve İskenderun(11 acente)’dur. Tablo 3.6.1.8’de ilçeler bazında seyahat acentelerinin sayıları verilmiştir. Türkiye ile ilgili Genel Turizm İstatistikleri 2010 yılı Türk Turizmi verileri • • 28.6 milyon uluslararası turist girişi ¹,(yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları hariç) 20.8 milyar ABD$ turizm geliri. Türkiye’nin Turizm Kapasitesi ile ilgili Genel İstatistikler • Yıllık 50 milyon yolcu kapasiteli 48 havaalanı, • Uluslar arası uçuşlara açık 16 havaalanı, • Tarifeli ve tarifesiz seferlerle yolcu taşıyan 8 havayolu, • 130 uçağı ile Türk Hava Yolları Avrupa’daki en genç filolardan birisidir, • Toplam 8800 yat kapasiteli 28 Marina, • 9000 Lisanslı Turist Rehberi, • 5600 Seyahat Acentesi, • Muhteşem bir tarihi medeniyetler mirası! Koruma altında kayıtlı 5522 arkeolojik alan, • 2008 yılından beri Mavi Bayraklı 258 plaj ve 13 marina, • 17 ilde 34 Termal Turizm Merkezi, • 20 Kış Sporları Turizmi Merkezi, • 10 ilde 22 Yayla Turizmi Merkezi, • 33 Milli Park, • 16 Doğal Park, • 58 Doğal Anıt, • 35 Doğal Koruma Bölgesi, • Golf sahası olan 14 Klüp ve Otel 90 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Hatay İli Sınır Kapılarından Giriş-Çıkış Yapan Yabancı Ziyaretçiler 2008-2010 yılları arasında, Hatay ili sınır kapılarından 1.318.240 yabancı ziyaretçi çıkış yapmıştır. En fazla kullanılan sınır kapısı 1.039.651 ile Cilvegözü olmuştur. Aynı yıllarda Hatay ili sınır kapılarından giriş yapan yapancı ziyaretçi sayısı ise 1.362.740 kişidir. Aşağıdaki tablolarda 2008-2010 yılları arasında aylara göre yabancı ziyaretçilerin yapmış olduğu giriş-çıkışlar gösterilmektedir. Tablo 3.6.1:Hatay ili Sınır Kapılarından Çıkış Yapan Yabancı Ziyaretçilerin Aylara Göre Dağılımı (2008) Çıkış Yapan Yabancı Sayısı (Kişi) Sınır Kapısı Toplam Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Cilvegözü 11.524 12.204 13.393 13.148 14.921 19.731 35.621 41.434 16.239 20.839 27.827 25.659 252.540 Yayladağı 3.503 3.764 3.811 4.494 4.194 6.093 9.966 11.076 4.555 4.816 4.199 4.385 64.856 İskenderun 75 67 60 823 286 72 81 106 101 85 68 57 1.881 15.102 16.035 17.264 18.465 19.401 25.896 45.668 52.616 20.895 25.740 32.139 30.101. 319.277 Toplam Kaynak: TUİK Tablo 3.6.2:Hatay ili Sınır Kapılarından Çıkış Yapan Yabancı Ziyaretçilerin Aylara Göre Dağılımı (2009) Çıkış Yapan Yabancı Sayısı (Kişi) Sınır Kapısı Toplam Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Cilvegözü 12.972 11.900 13.210 16.477 15.427 19.728 36.970 36.970 34.228 33.563 43.993 28.166 303.654 Yayladağı 3.614 2.984 3.627 4.099 4.176 5.186 10.162 10.476 6.826 7.737 8.497 6.870 74.254 İskenderun 100 95 737 68 70 240 92 110 70 98 97 73 1.850 16.686 14.979 17.574 20.644 19.673 25.451 47.224 47.556 41.124 41.398 52.587 35.109 379.758 Toplam Kaynak: TUİK Tablo 3.6.3:Hatay ili Sınır Kapılarından Çıkış Yapan Yabancı Ziyaretçilerin Aylara Göre Dağılımı (2010) Çıkış Yapan Yabancı Sayısı (Kişi) Sınır Kapısı Cilvegözü Yayladağı İskenderun Toplam Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 23.944 23.161 29.044 32.196 32.422 38.026 70.519 52.141 58.021 45.389 48.175 30.419 6.352 6.472 8.017 8.809 9.265 10.920 22.258 15.312 15.584 10.330 12.748 8.535 76 80 81 73 75 105 117 91 107 131 112 98 30.372 29.713 37.142 41.078 41.762 49.051 73.712 55.850 61.035 92.894 67.544 39.052 Toplam 483.457 134.602 1.146 619.205 Kaynak: TUİK Tablo 3.6.4:Hatay ili Sınır Kapılarından Çıkış Yapan Yabancı Ziyaretçilerin (2008-2010) Sınır Kapısı 2008 2009 2010 Cilvegözü 252.540 303.654 483.457 Yayladağı 64.856 74.254 134.602 1.881 1.850 1.146 319.277 379.758 619.205 İskenderun(Deniz Yolu) Toplam Tablo 3.6.5:Hatay ili Sınır Kapılarından Giriş Yapan Yabancı Ziyaretçilerin Aylara Göre Dağılımı (2008) 91 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Giriş Yapan Yabancı Sayısı (Kişi) Sınır Kapısı Toplam Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Cilvegözü 16.115 12.470 14.110 13.640 15.633 17.989 32.982 46.517 16.619 20.899 14.654 42.485 264.113 Yayladağı 3.448 3.658 3.997 4.742 4.250 5.211 8.935 12.658 4.851 4.712 4.093 4.229 64.784 İskenderun 82 63 66 58 97 81 82 116 130 85 72 68 1.000 19.645 16.191 18.173 18.440 19.980 23.281 41.999 59.291 21.600 25.696 18.819 46.782 329.897 Toplam Kaynak: TUİK Tablo 3.6.6:Hatay ili Sınır Kapılarından Giriş Yapan Yabancı Ziyaretçilerin Aylara Göre Dağılımı (2009) Giriş Yapan Yabancı Sayısı (Kişi) Sınır Kapısı Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Cilvegözü 12.774 12.051 13.707 16.859 15.310 19.424 36.247 Yayladağı 3.632 2.976 3.828 4.165 3.975 6.366 İskenderun 115 97 1.041 77 69 16.521 15.124 18.576 21.101 19.354 Toplam Temmuz Ağustos Toplam Eylül Ekim Kasım Aralık 41.086 36.145 35.528 33.169 41.221 313.521 10.105 11.236 7.216 7.227 8.951 6.155 75.832 68 93 146 60 97 93 84 2.040 25.858 46.445 52.468 43.421 42.852 42.213 47.460 391.393 Kaynak: TUİK Tablo 3.6.7:Hatay ili Sınır Kapılarından Giriş Yapan Yabancı Ziyaretçilerin Aylara Göre Dağılımı (2010) Giriş Yapan Yabancı Sayısı (Kişi) Sınır Kapısı Cilvegözü Yayladağı İskenderun Toplam Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos 23.600 24.112 30.505 35.448 34.341 41.016 74.210 51.112 6.194 6.509 8.167 8.863 8.764 10.039 21.176 56 75 87 82 82 97 115 29.850 30.696 38.759 44.393 43.187 51.152 95.501 Kasım Aralık 61.258 45.950 51.635 35.027 15.476 16.078 9.909 12.552 8.406 90 91 141 98 89 77.427 56.000 64.285 43.522 66.678 Eylül Ekim Toplam 508.214 132.133 1.103 641.450 Kaynak: TUİK Tablo 3.6.8:Hatay ili Sınır Kapılarından Giriş Yapan Yabancı Ziyaretçiler (2008-2010) Sınır Kapısı 2008 2009 2010 Cilvegözü 264.113 313.521 508.214 Yayladağı 64.784 75.832 132.133 1.000 2.040 1.103 329.897 391.393 641.450 İskenderun(Deniz Yolu) Toplam Kaynak: TUİK 92 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.6.9: Hatay ili Sınır Kapılarından Giriş Yapan Vatandaş Ziyaretçiler(2008-2010) Sınır Kapısı 2008 2009 2010 Cilvegözü 246.439 300.327 519.811 Yayladağı 48.421 64.397 140.393 İskenderun(Deniz Yolu) Toplam 5.343 5.920 7.238 300.203 370.644 667.442 Kaynak: TUİK Tablo 3.6.1.0: Hatay ili Sınır Kapılarından Çıkış Yapan Vatandaş Ziyaretçiler(2008-2010) Sınır Kapısı 2008 2009 2010 Cilvegözü 241.587 309.247 532.410 Yayladağı 50.028 60.143 130.762 İskenderun(Deniz Yolu) Toplam 3.706 4.713 4.819 295.321 374.103 667.991 Kaynak: TUİK 2010 yılında Türkiye’deki sınır kapılarından 10.921.427 vatandaşımız giriş yapmış,11.000.817 vatandaşımız çıkış yapmıştır. 2010 yılında Türkiye ‘deki sınır kapılarından 28.632.204 yabancı giriş yapmış , 28.510.852 yabancı da çıkış yapmıştır. 93 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.6.1.1 da Hatay ili sınır kapılarından giriş yapan yerli ve yabancı ziyaretçilerin yıllara göre(2002-2010) sayıları verilmiştir. Tablo 3.6.1.1: Hatay İli Sınır Kapılarında Giriş Yapan Yerli-Yabancı Ziyaretçiler(2002-2010) Yıllar Yerli Ziyaretçiler Yabancı Ziyaretçiler Toplam 2002 263.284 136.135 399.419 2003 299.892 145.613 445.505 2004 403.437 155.472 558.909 2005 368.713 239.213 607.926 2006 287.878 233.510 521.388 2007 251.206 252.892 504.098 2008 300.203 329.897 630.100 2009 370.644 391.393 762.037 2010 667.442 641.450 1.308.892 3.212.699 2.525.575 5.738.274 Toplam Kaynak: TUİK Grafik 3.6.1: Hatay İli Sınır Kapılarında Giriş Yapan Yerli-Yabancı Ziyaretçiler(2002-2010) Kaynak: TUİK 94 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.6.1.2 da Hatay ili sınır kapılarından çıkış yapan yerli ve yabancı ziyaretçilerin yıllara göre(2002-2010) sayıları verilmiştir.. Tablo 3.6.1.2: Hatay İli Sınır Kapılarında Çıkış Yapan Yerli-Yabancı Ziyaretçiler(2002-2010) Yıllar Yerli Ziyaretçiler Yabancı Ziyaretçiler Toplam 2002 285.430 141.658 427.088 2003 313.227 127.912 441.139 2004 408.244 147.893 556.137 2005 363.269 229.145 592.414 2006 257.325 221.628 478.953 2007 235.325 246.781 482.106 2008 295.321 319.277 614.598 2009 374.103 379.758 753.861 2010 667.991 619.205 1.287.196 3.200.235 2.433.257 5.633.492 Toplam Kaynak: TUİK Grafik 3.6.2: Hatay İli Sınır Kapılarında Çıkış Yapan Yerli-Yabancı Ziyaretçiler(2002-2010) Kaynak: TUİK 95 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Hatay’daki Turizm İşletme ve Yatırım Belgeli Tesisler 2010 yılı sonu itibariyle, Hatay’da toplam 27 adet turizm işletme belgeli konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu konaklama tesislerinde; 63’ü suit olmak üzere toplam 1460 oda, 2928 adet yatak, 4435 kişilik de lokanta bulunmaktadır. İl genelinde bulunan turizm işletme belgeli konaklama tesislerinin sınıflarına bakıldığında; 2 adet özel belgeli, 1 adet butik otel, 1 adet 5 yıldızlı termal otel, 5 adet 4 yıldızlı, 7 adet 3 yıldızlı, 10 adet 2 yıldızlı, 1 adet 1 yıldızlı otel bulunduğu görülmektedir. Tablo 3.6.1.3-3.6.1.7.’de Hatay’daki turizm işletme belgeli konaklama tesisleri verilmiştir. Tablo 3.6.1.3: Antakya Turizm Belgeli Konaklama Tesisleri(2010) Tesis Adı Sınıfı Oda Sayısı Lokanta (kişi) Yatak Sayısı 5 Yıldızlı Termal Otel 252 (2 suit) 504 1400 2.Büyük Antakya Oteli 4 Yıldız 72 (2 suit) 144 230 3.Narin Otel 4 Yıldız 59 (12 suit) 131 110 4 Yıldız 100 (6 suit) 200 200 3 Yıldız 66 (3 suit) 132 200 3 Yıldız 39 (1 suit) 80 - 1.Ottoman Palace 4.Anemon Antakya Oteli 5.Büyük Özcihan Oteli 6.Defne Prenses Oteli 7.Yaman Oteli 3 Yıldız 33 66 300 8.Orontes Otel 2 Yıldız 61 (2 suit) 122 210 9.Çağlayan Otel 2 Yıldız 26 50 - 10.Büyük Çınar Oteli 2 Yıldız 19 (2 suit) 34 - 11.Gökçen Otel 2 Yıldız 31 (1 suit) 63 - 12.Hidro Tesisleri 1 Yıldız 20 38 300 Özel Otel 25 (4 suit) 54 - 13.Antik Beyazit Otel 14.The Liwan Hotel 15.Savon Otel Toplam Butik Otel 22 40 45 Özel Konaklama Tesisi 43 (3 suit) 86 165 15 Otel 868 1.699 3215 Kaynak: Hatay İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Tablo 3.6.1.4: İskenderun Turizm Belgeli Konaklama Tesisleri(2010) Tesis Adı Sınıfı Oda Sayısı Lokanta (kişi) Yatak Sayısı 1. Ontur Oteli 4 Yıldız 97 (2 suit) 194 110 2. Arsuz Oteli 3 Yıldız 68 (8 suit) 144 150 3. Hataylı Oteli 3 Yıldız 60 (8 suit) 128 100 4. Sun Inn Oteli 3 Yıldız 45 90 - 5. Cabir Otel 2 Yıldız 35 70 - 6. As Ercan Otel 2 Yıldız 23 (3 suit) 49 55 7. İmrenay Otel 2 Yıldız 33 74 - 8. Aykut Palace 2 Yıldız 40 88 - 9.öz Gümüş Otel 3 Yıldız 65 140 490 9 Otel 466 977 905 Toplam Kaynak: Hatay İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 96 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 3.6.1.5: Belen Turizm Belgeli Konaklama Tesisleri(2010) Sınıfı Oda Sayısı Yatak Sayısı Lokanta (kişi) 1.Seyran Oteli 2 Yıldız 34 (2 suit) 68 100 Toplam 1 Otel 34 68 100 Tesis Adı Kaynak: Hatay İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Tablo 3.6.1.6: Dörtyol Turizm Belgeli Konaklama Tesisleri(2010) Oda Sayısı Lokanta (kişi) Tesis Adı Sınıfı Yatak Sayısı 1.Kutlubay Otel 2 Yıldız 34 68 40 2.Fourway Hotel 4 Yıldız 58 (2 suit) 116 175 Toplam 2 Otel 92 184 215 Kaynak: Hatay İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Tablo 3.6.1.7: Hatay’daki Turizm İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri(2010) İlçe Adı Otel Sayısı Antakya Oda Sayısı Lokanta (kişi) Yatak Sayısı 15 868 1699 3215 İskenderun 9 466 977 905 Belen 1 34 68 100 Dörtyol Toplam 2 92 184 215 27 Otel 1460 2928 4435 Kaynak: Hatay İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Hatay’daki Seyahat Acenteleri 2010 yılı itibariyle Hatay’da toplam 38 tane seyahat acentesi bulunmaktadır. Bunların 36 tanesi A Grubu, 2 tanesi de AG Grubu’dur. Seyahat acentelerinin yoğunlukta olduğu ilçeler Antakya(21 acente) ve İskenderun(11 acente)’dur. Tablo 3.6.1.8’de ilçeler bazında seyahat acentelerinin sayıları verilmiştir. Tablo 3.6.1.8: Hatay’daki Seyahat Acenteleri İlçeler Grubu A Toplam AG Antakya 21 - Dörtyol 2 - 21 2 İskenderun 10 1 11 Samandağ 1 - 1 Kırıkhan - - - Reyhanlı 2 1 3 Toplam 36 2 38 Kaynak: Hatay İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 97 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Müze ve Ören Yerleri Müzeler, uygarlık tarihine ait her türlü objenin, bilimsel kurallar altında sergilenerek, halkın beğeni ve kültürel birikimini zenginleştiren, araştırmacıların çalışmalarını kolaylaştırıcı ve geliştirici tarihi verilerin gelecek kuşaklara aktarıldığı mekanlardır. Zengin tarih ve kültür birikimine sahip olan ülkemizde zaman içinde inşa edilen yeni müze binalarının yanı sıra günümüze ulaşan taşınmaz kültür varlıkları da restore edilmekte ve pek çoğu "müze" olarak ziyarete açılmaktadır. Ülkemizde Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı 189 müze ve 131 düzenlenmiş örenyeri olmak üzere, ziyaret edilebilir 320 ünite aynı zamanda birer eğitim ve bilim kurumu olarak hizmet vermektedir MÜZE ADI MÜZE KART SATIŞ ÜCRETLİ ZİYARETÇİ ÜCRETSİZ ZİYARETÇİ ZİYARETÇİ TOPLAMI HATAY (2009 10,317 118,883 86,315 215,515 HATAY MÜZESİ 4,890 54,925 30,750 90,565 ST. PİERRE KİLİSESİ 4,942 48,207 30,428 83,577 ÇEVLİK ÖRENYERİ 472 15,751 25,137 41,360 ÜCRETLİ ZİYARETÇİ ÜCRETSİZ ZİYARETÇİ Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı MÜZE ADI MÜZE KART SATIŞ ZİYARETÇİ TOPLAMI HATAY (2010) 13,383 103,610 102,349 219,342 HATAY MÜZESİ 6,274 46,936 53,675 106,885 ST. PİERRE KİLİSESİ 6,802 41,245 26,382 74,429 ÇEVLİK ÖRENYERİ 307 15,429 22,292 38,028 Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı 98 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Türkiye’ye Gelen Yabancı Ziyaretçiler Türkiye’ye 2010 yılında toplam 28.510.852 yabancı ziyaretçi gelmiş olup 20 milyar $ gelir elde edilmiştir. 2010 yılında gelen ziyaretçilerin %58’i gezi, eğlence, sportif ve kültürel faaliyetler için gelmiştir. Tablo 3.6.2.0 Türkiye’ye Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Geliş Nedeni(2008-2010) verilmiştir. Ziyaretçilerin %42’si ücretli bir işte çalışıyor. Grafik 3.6.4’te Türkiye’ye Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Genel Çalışma Durumu (2010) verilmiştir. Tablo 3.6.2.0 Türkiye’ye Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Geliş Nedeni(2008-2010) Geliş Nedeni Gezi, Eğlence, Sportif ve kültürel 2008 2009 2010 14.424.330 15.680.337 16 726 847 2.411.765 2.825.952 2 761 520 Eğitimi staj 145.779 196.409 159 959 Sağlık ve tıbbi 162.484 132.677 115 223 95.027 124.408 106 690 1.042.355 1.142.515 1 039 331 Akraba ve arkadaş ziyareti Dini Alışveriş Transit 232.068 636.604 769 815 İş amaçlı 2.148.498 1.397.262 1 539 647 Diğer 1.068.548 955.733 997 202 Beraberinde giden 4.700.372 4.222.309 26.431.124 27.314.205 4 294 618 28.510.852 Toplam Kaynak: TUİK Grafik 3.6.4: Türkiye’ye Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Genel Çalışma Durumu (2010) Beraberinde giden 15% Diğer 1% Ücretli bir iş te çalış ıyor 41% Ev kadını 7% Em ekli 9% Öğrenci 7% İş i yok, iş arıyor 4% Kendi iş i var (kendi hes abına işveren) 16% Kaynak: TUİK 99 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçilerin 2010 yılı sonu itibarileriyle yaklaşık olarak 12 milyar dolar harcama yapmışlardır. Yapılan harcamanın %30’u yeme-içme için olmuştur.2008-2010 yıllarında yabancı ziyaretçilerin Türkiye’de harcadıkları para yaklaşık olarak 37 milyar dolar olmuştur. Tablo 3.6.2.1’de Türkiye’ye Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Harcamaları(2008-2010) gösterilmiştir Tablo 3.6.2.1 Türkiye’ye Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Harcamaları(2008-2010) Harcama Türü 2008 ($) 2009 ($) 2010 ($) Yeme-İçme toplamı 3.805.339.182 3.629.462.251 3.554.433.011 Konaklama toplamı 2.584.163.170 2.313.226.501 2.308.278.898 282.909.941 225.124.691 231.954.978 Ulaştırma Toplamı 1.349 964.228 1.348.610.354 1.265.506.698 Spor, eğitim, kültür toplamı 148.379.010 128.468.400 138.609.719 Tur Hizmetleri Toplamı 252.773. 829 209.654.255 202.980.841 4.486.704.442 4.142.566.230 3.959.161.408 12.910.233.802 11.997.112.681 11.660.925.554 Sağlık toplamı Diğer mal ve hizmetler toplam Toplam Kaynak: TUİK 100 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3.7 Madencilik Antakya ilinin ekonomisi tarım ağırlıklı olup topraklarının %50’si tarım alanıdır. Toprakları bereketli ovalarla kaplıdır. Antakya ili imalât sanayinin genel yapısına bakıldığında İskenderun ve Dörtyol dışındaki ilçelerde tarıma dayalı sanayi tesislerinin yoğunluk kazandığı görülmektedir. Gerek istihdam hacmi, gerekse yarattığı katma değer açısında demir-çelik sektörü Antakya ili imalat sanayinin itici gücüdür. Maden kaynakları bakımından Antakya ili zenginlikler sunmaktadır. Bunları şöyle sıralayabiliriz. Dörtyol’da demir ve alüminyum, İskenderun’da krom ve demir, Hassa’da bakır, çinko, kurşun ve alüminyum, Kırıkhan’da demir, Altınözü’nde kükürt, Yayladağı’nda fosfat, Antakya merkezde asbest ve altın yatakları bulunmaktadır. Tablo 3.7.1: Hatay İli Maden Kaynakları Cinsi Yeri Tenör Açıklamalar Altın Akıllıçay % 0.1 gr/m3 Au 50.000 m3 mümkün Altın Kisecik Köyü %4 gr/ ton Au 450.000 ton mümkün Alüminyum Dörtyol Yöresi %15-25 AL2O3, %30-40 Fe2O4 70.000.000 ton görünür +muhtemel Asbest Ğökyar, Kuru dere, Seldiren Yatakları %4-15 asbest, lif uzunlukları 1-5 mm 1.637.700 ton görünür Bakır-KurşunÇinko Söğüt-Hassa %4 Cu Zuhur Cıva Süveydiye-Düden-Karasuyu Köyü Saf Cıva kalıntıları Çimento Hammaddeleri İskenderun çevresi - Demir Kırıkhan-Kastal Yatağı %33,76 CaO,%18-19 MgO 1.5 milyon ton Dolomit İskenderun çevresi %32-33 CaO, %18-19 MgO 80 milyon ton muhtemel Fosfat Yayladağı-Bezğer Gloıkolinli %7,87-13 P2O5 Kireçtaşı İsdemir Klker-Dolomit Ocağı Krom Etibank’a ait sahalar Manganez Dörtyol-Sarıyer-İskenderun - Manyezit Dörtyol-Erzin,Çınarlı Dere - Mermer Arsuz çevresi Siyah, parlak renkli Romalılar devrinde cıva stok alanı olduğu düşünülmektedir. 4 milyar ton Kireçtaşı,1.2 milyar ton marn,480 milyon ton kil 1.8 milyon ton görünür+muhtemel %96,30 CaCO3,%1,9 SiO2, Yatak geçmiş yıllarda %0,4 MgO işletilmiştir 209 bin ton %35-44 Cr2O3 görünür+muhtemel+mümkün Geçmiş yıllara işletilmiştir 33 ton görünür,720 ton muhtemel Bir müddet işletilen mermerler blok veriminin düşük olması se Kaynak: M.T. A. 101 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 4.MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER 4.1 Mali Sektör Türkiye’de 2010 yılı sonunda 45 banka, 9400 şube (yurtiçinde) faaliyet göstermektedir. İlimizde 2010 yılı sonunda; 31 Kamusal sermayeli banka,59 Özel sermayeli banka,16 tane Türkiye’de kurulmuş yabancı bankalar bulunmaktadır. Hatay ilindeki şubelerin %30’u İskenderun, %31’i Antakya’da faaliyet göstermektedir. İlimiz 2010 yılı sonunda şube sayısına göre Türkiye sıralamasında 18. olduğu görülmektedir. 2000 yılında, Hatay ilinde yıllara göre şube başına düşen ortalama mevduat 6.034 milyon TL iken, 2010 yılı sonunda %681 artarak 47.126 milyon TL olduğu görülmektedir. 2000 yılında, Hatay ilinde yıllara göre şube başına düşen ortalama kredi 1.524 milyon TL iken, 2010 yılı sonunda % 3.538 artarak 55.454 milyon TL olduğu görülmektedir. Tablo 4.1.1: Hatay’daki Bankalar ve Şube Sayıları 2009 2010 Şube Banka Banka Sayısı Mevduat Bankaları Kamusal Sermayeli Bankalar Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. Türkiye Halk Bankası A.Ş. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. Özel Sermayeli Bankalar Adabank A.Ş. Akbank T.A.Ş. Alternatif Bank A.Ş. Anadolubank A.Ş. Şekerbank T.A.Ş. Tekstil Bankası A.Ş. Turkish Bank A.Ş. Türk Ekonomi Bankası A.Ş. Türkiye Garanti Bankası A.Ş. Türkiye İş Bankası A.Ş. Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Tas. Mevd. Sig. Fonuna Devr. Bankalar Birleşik Fon Bankası A.Ş. Türkiye´de Kurulmuş Yabancı Bankalar Arap Türk Bankası A.Ş. Citibank A.Ş. Denizbank A.Ş. Deutsche Bank A.Ş. Eurobank Tekfen A.Ş. Finans Bank A.Ş. Fortis Bank A.Ş. HSBC Bank A.Ş. ING Bank A.Ş. Millennium Bank A.Ş. Turkland Bank A.Ş. Türkiye´de Şube Açan Yabancı Bankalar 94 Mevduat Bankaları 27 Kamusal Sermayeli Bankalar 15 Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. 8 Türkiye Halk Bankası A.Ş. 4 Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. 47 Özel Sermayeli Bankalar 0 Adabank A.Ş. 9 Akbank T.A.Ş. 0 Alternatif Bank A.Ş. 2 Anadolubank A.Ş. 2 Şekerbank T.A.Ş. 2 Tekstil Bankası A.Ş. 0 Turkish Bank A.Ş. 2 Türk Ekonomi Bankası A.Ş. 7 Türkiye Garanti Bankası A.Ş. 14 Türkiye İş Bankası A.Ş. 9 Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. 0 Tas. Mevd. Sig. Fonuna Devr. Bankalar 0 Birleşik Fon Bankası A.Ş. 20 Türkiye´de Kurulmuş Yabancı Bankalar Arap Türk Bankası A.Ş. Citibank A.Ş. 4 Denizbank A.Ş. Deutsche Bank A.Ş. 1 Eurobank Tekfen A.Ş. 4 Finans Bank A.Ş. 3 Fortis Bank A.Ş.(TEB ile birleşti) 4 HSBC Bank A.Ş. 4 ING Bank A.Ş. 0 Millennium Bank A.Ş. 0 Turkland Bank A.Ş. 0 Türkiye´de Şube Açan Yabancı Bankalar Şube Sayısı 106 31 15 10 6 59 0 10 1 2 2 2 0 5 11 16 10 0 0 16 0 0 4 0 1 5 0 4 2 0 0 0 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği 102 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Grafik 4.1.1: İlçelere Göre Banka Şubelerinin Dağılımı (2010) Samandağ 7% Reyhanlı 5% Yayladağı Altınözü 1% 1% Belen Dörtyol 1% 13% Erzin 2% Hassa 1% Antakya 31% Kumlu 1% İskenderun 30% Kırıkhan 7% Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği Tablo 4.1.2: Şube Sayısına Göre İl Sıralaması 2009 2010 İl Sıralaması (*) Şube Sayısı 1.İstanbul 2.Ankara 3.İzmir 4.Antalya 5.Bursa 6.Adana 7.Kocaeli(İzmit) 8.Konya 9.Muğla 10.İçel (Mersin) 11.Manisa 12.Gaziantep 13.Balıkesir 14.Aydın 15.Kayseri 16.Samsun 17.Denizli 18.Tekirdağ 19.Hatay 20.Trabzon İl Sıralaması (*) Şube Sayısı 2.631 1.İstanbul 896 2.Ankara 2,746 676 3.İzmir 343 4.Antalya 696 311 5.Bursa 217 6.Adana 339 172 7.Konya 172 8.Kocaeli (İzmit) 192 163 9.Muğla 160 10.İçel (Mersin) 171 137 11.Gaziantep 132 12.Manisa 140 126 13.Balıkesir 124 14.Kayseri 131 123 15.Aydın 113 16.Samsun 125 106 17.Denizli 97 18.Hatay 114 94 19.Tekirdağ 91 20.Trabzon 935 385 224 185 166 140 127 119 106 96 Diğer 2.028 Diğer 96 2.171 Türkiye 8.972 Türkiye 9.400 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği (*): Yurtdışı ve Kıbrıs dahil değildir. 103 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. İlimiz, Akdeniz bölgesinde bulunan şube sayısının %10’unu, Türkiye genelinde bulunan şube sayısının da %1’ine sahiptir.2010 yılı sonu itibariyle Hatay’da 106, Akdeniz Bölgesi’nde 1.048, Türkiye’de 9.400 banka şubesi bulunmaktadır. Tablo 4.1.3: Hatay, Akdeniz Bölgesi ve Türkiye Genelindeki Şube Sayıları Yıllar Hatay Akdeniz Bölgesi Türkiye (*) 2000 95 784 7.837 2001 84 704 6.908 2002 75 602 6.106 2003 73 579 5.966 2004 74 606 6.106 2005 72 633 6.247 2006 77 705 6.849 2007 80 795 7.618 2008 94 946 8.737 2009 94 1.011 8.972 1.048 9.400 2010 106 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği (*): Türkiye toplamına Kıbrıs ve Yabancı Ülkeler de dahil edilmiştir. Yıllara göre şube başına düşen ortalama mevduat miktarına bakıldığında, 2000-2010 yılları arasında Hatay, Akdeniz Bölgesi’nde şube başına düşen ortalama mevduat miktarının üzerinde kalırken, Türkiye genelindeki şube başına düşen ortalama mevduat miktarının hep altında kalmıştır. 2010 yılında, şube başına düşen ortalama mevduat; Hatay’da 47 milyon, Akdeniz Bölgesi’nde 38 milyon, Türkiye genelinde ise 59 milyon civarındadır. Tablo 4.1.4: Şube Başına Düşen Ortalama Mevduat (Bin TL) Yıllar Hatay Akdeniz Bölgesi Türkiye 2000 6.035 5.357 8.733 2001 12.317 10.444 16.886 2002 16.709 15.659 23.319 2003 19.954 18.366 26.955 2004 29.305 23.041 31.598 2005 31.563 26.38 40.592 2006 36.025 29.404 45.488 2007 36.679 30.598 43.789 2008 41.162 31.772 47.900 2009 43.414 33.771 52.089 2010 47.126 38.072 59.521 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği 104 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Şube başına düşen ortalama kredi miktarı açısından ise Hatay, 2000-2007 yılları arasında hem Akdeniz Bölgesi’nde şube başına düşen ortalama kredi miktarının, hem de Türkiye genelinde şube başına düşen ortalama kredi miktarının altında kalmıştır. 2010 yılında ise hem Akdeniz Bölgesi’nde şube başına düşen ortalama kredi miktarının, hem de Türkiye genelinin üstünde olmuştur. 2010 yılında, şube başına düşen ortalama kredi miktarı; Hatay’da 55 milyon, Akdeniz Bölgesi’nde 41 milyon, Türkiye genelinde ise 47 milyon civarındadır. Tablo 4.1.5: Yıllara Göre Şube Başına Düşen Ortalama Kredi (Bin TL) Yıllar Hatay Akdeniz Bölgesi Türkiye 2000 1.605 1.919 2.823 2001 1.524 2.896 4.366 2002 1.788 3.008 5.369 2003 2.716 3.946 8.620 2004 4.930 6.945 11.566 2005 11.029 11.121 16.784 2006 14.923 16.861 24.379 2007 20.862 23.655 31.729 2008 25.758 24.891 30.347 2009 38.446 29.598 35.758 2010 55.454 41.321 47.928 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği Mevduat ve Kredi Miktarları 2009 yılında mevduata göre yapılan il sıralamasında 16.sırada yer alan İlimiz, 2010 yılında da 16.sırada yer almıştır. Hatay’ın, Türkiye’nin toplam mevduatı içindeki payı 2009 ve 2010 yıllarında %0,9 olmuştur. Tablo 4.1.6: Mevduat Hacmine Göre İl Sıralaması 2009 2010 Mevduat Mevduat İl Sıralaması İl Sıralaması (Bin TL) (Bin TL) 1. İstanbul 2. Ankara 3. İzmir 4. Bursa 5. Antalya 6. Adana 7. İçel 8. Kocaeli 9. Muğla 10. Konya 11. Eskişehir 12. Balıkesir 13. Kayseri 14. Denizli 15. Aydın 16. Hatay 17. Zonguldak 18. Gaziantep 19. Samsun 20. Manisa Diğer Türkiye 215.139.249 1.İstanbul 75.552.854 2.Ankara 255.194.946 28.913.463 3.İzmir 11.589.713 4.Bursa 33.120.539 11.072.958 5.Antalya 8.425.199 6.Adana 13.607.836 97.029.426 13.873.634 9.583.175 6.311.353 7.Kocaeli 6.284.028 8.İçel (Mersin) 8.171.860 5.689.075 9.Muğla 4.824.742 10.Konya 6.456.191 4.777.196 11.Balıkesir 4.758.117 12.Kayseri 5.578.057 4.459.188 13.Denizli 4.374.053 14.Aydın 5.106.030 4.155.154 15.Eskişehir 4.080.943 16.Hatay 4.879.600 3.650.301 17.Samsun 3.494.277 18.Manisa 4.086.271 3.337.207 19.Gaziantep 3.229.765 20.Zonguldak 3.935.165 53.231.495 Diğer 467.350.330 Türkiye 6.685.866 5.928.158 5.372.624 4.907.059 4.806.950 4.083.190 3.760.371 63.328.582 559.492.530 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği 105 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 4.1.7: Yıllara Göre Hatay İli Mevduat Türleri (Bin TL) Mevduat Türü Yıllar Tasarruf Mevduatı Resmi Ticari Kuruluşlar Kuruluşlar Mevduatı Mevduatı Bankalar Arası Mevduat Döviz Tevdiat Hesabı Diğer Kuruluşlar Mevduatı Kıymetli Madenler Depo Hesapları Toplam Mevduat 2004 834.754 30.759 80.310 2.180 1.182.806 37.763 0 2.168.572 2005 1.225.814 29.010 127.570 10.532 831.418 48.168 4 2.272.516 2006 1.514.023 65.722 110.804 18.388 1.007.992 56.905 56 2.773.890 2007 1.685.217 81.603 155.518 275 957.723 53.991 62 2.934.389 2008 2.418.828 101.967 240.005 359 1.071.668 35.709 718 3.869.255 2009 2.321.097 139.343 308.279 4 1.254.853 54.791 2.576 4.080.943 2010 2.715.368 178.342 486.742 0 1.333.415 84.231 8.852 4.806.950 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği Kredi miktarına göre yapılan il sıralamasında, 2009 yılında 11. sırada yer alan Hatay, 2010 yılında da 11. sırada yer almıştır. Hatay’ın, Türkiye’nin toplam kredi miktarı içindeki payı 2010 yılında % 1,2 olmuştur. 2009 yılında kredi miktarı 3,6 milyar TL iken, 2010 yılı sonunda ise % 56 artarak 5,6 milyar TL olduğu görülmektedir. Tablo 4.1.8: Kredi Hacmine Göre il Sıralaması 2009 İl Sıralaması 1.İstanbul 2.Ankara 3.İzmir 4.Antalya 5.Bursa 6.Adana 7.Kocaeli 8.İçel 9.Gaziantep 10.Konya 11.Hatay 12.Manisa 13.Muğla 14.Kayseri 15.Denizli 16.Aydın 17.Balıkesir 18.Samsun 19.Eskişehir 20.Tekirdağ Diğer Türkiye 2010 (*) Kredi (Bin TL) İl Sıralaması (*) Kredi (Bin TL) 134.253.895 1.İstanbul 38.321.660 2.Ankara 194.993.982 18.986.613 3.İzmir 10.796.939 4.Antalya 26.646.474 9.304.669 5.Bursa 6.980.103 6.Adana 13.821.280 49.944.622 15.088.697 9.967.121 5.990.796 7.Kocaeli 4.612.630 8.Gaziantep 9.506.683 4.415.324 9.İçel (Mersin) 4.256.853 10.Konya 6.710.707 3.613.961 11.Hatay 3.508.692 12.Kayseri 5.656.334 3.496.670 13.Denizli 3.312.368 14.Manisa 4.827.623 3.302.994 15.Muğla 3.196.402 16.Balıkesir 4.691.962 3.095.103 17.Samsun 2.957.929 18.Aydın 4.364.433 2.640.122 19.Eskişehir 2.464.197 20.Tekirdağ 3.591.841 51.319.203 Diğer 320.827.123 Türkiye 7.647.895 6.199.580 5.282.863 4.790.774 4.419.599 4.278.987 3.491.149 64.603.207 450.525.813 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği (*): "Takipteki Krediler ve Özel Karşılıklar hariç krediler. 106 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2010 yılında ihtisas dışı kredilerin toplam kredi içindeki payı % 90 iken, İhtisas kredilerinin toplam kredi içindeki payı % 9’dur. İhtisas kredileri içindeki en yüksek pay % 65 ile tarım, %9 ile de mesleki kredisine aittir. Tablo 4.1.9: Yıllara Göre Hatay İli Kredi Türleri (Bin TL) Yıllar Kredi Türü 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 İhtisas Kredileri 103.220 134.589 190.118 235.745 300.258 355.059 525.207 Tarım 41.028 75.475 112.257 137.444 180.048 204.439 346.500 5.014 4.474 3.453 2.657 1.883 0 0 21.407 28.279 42.544 33.483 41.818 47.051 52.310 0 0 0 0 0 0 0 Gayrimenkul Mesleki Denizcilik Turizm 1.777 721 0 0 0 15.002 11.579 33.994 25.640 31.864 62.161 76.509 88.567 114.818 İhtisas Dışı Krediler 712.898 939.844 1.416.275 1.824.953 2.309.642 3.258.902 5.131.127 Toplam 816.118 1.074.433 1.606.393 2.060.698 2.609.900 3.613.961 5.656.334 Diğer Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği İller Tablo 4.3.5: İller Bazında Protesto Edilen Senet Sayısı 2008 2009 2010 Senet Sayısı Senet Sayısı Senet Sayısı İller İller (Adet) (Adet) (Adet) 1.İstanbul 224.579 1.İstanbul 2.Ankara 145.463 2.Ankara 3.İzmir 74.760 3.İzmir 4.Bursa 54.127 4.Bursa 5. Antalya 52.831 5. Antalya 6.Konya 50.470 6.Konya 7.Muğla 25.133 7.Kocaeli 8.Kocaeli 22.891 8.Muğla 9.Balıkesir 22.269 9.Adana 10.Adana 21.409 10.Balıkesir 11.Mersin 20.335 11.Mersin 12.Samsın 19.508 12.Manisa 13.Manisa 19.199 13.Gaziantep 14.Aydın 18.148 14.Sakarya 15.Denizli 17.771 15.Denizli 16.Gaziantep 16.916 16.Aydın 17.Kayseri 16.079 17.Kayseri 18.Sakarya 14.902 18.Tekirdağ 19.Trabzon 12.106 19.Sivas 20.Tekirdağ 12.034 20.Trabzon 21.Eskişehir 11.589 21.Hatay 22.Zonguldak 11.455 22.Zonguldak 23.Hatay 10.839 23.Erzurum 24.Erzurum 9.880 24.Zonguldak 25.Afyon 9.590 25.Ordu Diğer TOPLAM 216.448 Diğer 1.130.731 TOPLAM 252.166 1.İstanbul 143.226 2.Ankara 201.523 77.761 3.İzmir 58.513 4.Antalya 55.098 55.368 5.Bursa 49.757 6.Konya 43.007 25.617 7.Muğla 25.430 8.Kocaeli 20.135 22.520 9.Adana 21.585 10.Mersin 16.218 21.530 11.Samsun 20.002 12.Balıkesir 15.908 19.372 13.Gaziantep 18.979 14.Manisa 14.862 17.192 15.Kayseri 17.029 16.Denizli 13.874 16.895 17.Aydın 15.294 18.Sakarya 13.450 12.399 19.Trabzon 12.290 20Tekirdağ 10.209 103.563 44.502 40.692 18.681 16.147 15.614 14.369 13.455 10.497 9.575 11.352 21.Hatay 10.987 22.Zonguldak 8.714 10.326 23.Ordu 10.269 24.Erzurum 7.600 10.213 25.Eskişehir 219.254 Diğer 7.270 169.963 1.175.326 TOPLAM 8.313 7.361 900.600 Kaynak: TCMB 107 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2008 İller Tablo 4.3.6: İller Bazında Protesto Edilen Senet Tutarı 2009 2010 Senet Senet Senet İller İller Tutarı(TL) Tutarı(TL) Tutarı(TL) 1.İstanbul 1.709.829.641 1.İstanbul 2.Ankara 945.286.570 2.Ankara 3.İzmir 390.523.435 3.İzmir 4.Antalya 316.747.213 4.Antalya 5.Bursa 312.414.550 5.Bursa 6.Konya 225.871.140 6.Konya 7.Muğla 133.288.705 7.Muğla 8.Adana 132.011.566 8.Kocaeli 9.Kocaeli 131.447.700 9.Adana 10.Mersin 110.759.352 10.Mersin 11.Samsun 96.640.311 11.Gaziantep 12.Gaziantep 94.001.705 12.Manisa 13.Balıkesir 90.379.255 13.Tekirdağ 14.Manisa 85.007.735 14.Balıkesir 15.Kayseri 84.653.053 15.Kayseri 16.Aydın 81.994.115 16.Aydın 17.Denizli 78.047.291 17.Denizli 18.Sakarya 69.524.565 18.Sakarya 19.Eskişehir 67.324.405 19.Sivas 20.Tekirdağ 64.067.252 20. Eskişehir 21.Diyarbakır 61.192.280 21.Trabzon 22.Trabzon 52.703.007 22. Zonguldak 23.Hatay 50.395.941 23. Hatay 24.Zonguldak 47.013.067 24.Diyarbakır 25.Erzurum 45.819.484 25.Çanakkale 2.162.697.551 1.İstanbul 953.099.202 2.Ankara 1.658.491.094 459.416.798 3.İzmir 390.544.803 4.Antalya 319.165.153 374.219.916 5.Bursa 230.660.963 6.Konya 265.682.090 177.228.371 7.Muğla 168.604.792 8.Kocaeli 140.326.880 710.171.979 285.322.233 176.965.688 113.329.592 143.541.486 9.Gaziantep 132.379.922 10.Adana 98.091.578 128.675.824 11.Mersin 104.667.355 12.Balıkesir 93.243.307 101.818.415 13.Samsun 97.774.981 14.Kayseri 74.400.855 92.829.780 15.Manisa 88.737.291 16.Aydın 71.562.201 80.850.130 17.Denizli 77.529.999 18.Tekirdağ 56.890.689 75.651.080 19.Sakarya 63.159.713 20.Trabzon 49.525.016 62.844.967 21.Diyarbakır 62.466.357 22.Eskişehir 45.081.367 57.817.409 23.Hatay 57.817.311 24.Urfa 41.354.285 35.743.132 867.027.972 Diğer 1.043.031.467 Diğer 57.345.044 25.Erzurum 1.128.501.681 Diğer Toplam 6.519.974.805 Toplam 7.530.881.141 Toplam 95.016.898 76.875.309 72.697.062 59.383.123 51.522.962 46.632.692 42.827.719 36.925.012 5.584.255.888 Kaynak: TCMB 108 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 4.2 Konsolide Bütçe Gelir Ve Giderleri 2010 yılında Hatay, konsolide bütçe gelirlerinin tahsilâtına göre yapılan il sıralamasında, 2,30 milyar TL ile 81 il içerisinde 9.il olmuştur. İlimizin, Türkiye genelinde konsolide bütçe gelirleri tahsilâtındaki payı %0,91’dir. Tablo 4.2.1: Konsolide Bütçe Gelirleri Tahsilâtına Göre İl Sıralaması (Bin TL) 2009 İl Sıralaması Tahakkuk Eden Merkezi Bütçe 2010 Tahsil Edilen Merkezi Bütçe İl Sıralaması Tahakkuk Eden Merkezi Bütçe Tahsil Edilen Merkezi Bütçe 1. İstanbul 97.857.892 80.963.210 1.İstanbul 115.860.948 103.140.805 2. Ankara 37.032.991 28.420.449 2.Ankara 36.914.083 29.839.168 3. Kocaeli 25.163.389 23.239.282 3.Kocaeli 30.021.693 28.217.825 4. İzmir 22.793.248 18.617.399 4.İzmir 26.706.185 23.885.266 5. Bursa 5.928.093 4.084.337 5.Bursa 7.447.498 6.252.785 6. Mersin 4.913.664 3.599.278 6.Mersin 5.157.315 4.572.822 7. Antalya 4.620.144 2.781.782 7.Antalya 4.325.532 3.162.767 8. Adana 3.357.844 1.727.309 8.Adana 2.919.151 2.007.205 9.Tekirdağ 2.094.303 1.689.464 9.Hatay 2.496.899 2.145.749 10. Hatay 2.162.105 1.668.776 10.Tekirdağ 2.405.648 2.030.015 39.196.375 30.432.177 273.451.331 235.686.589 Diğer 59.970.223 Toplam 265.997.387 48.494.521 Diğer 215.060.457 Toplam Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Merkezi Bütçe; Genel Bütçe, Özel Bütçe ve Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar Bütçesinden oluşmaktadır. Genel Bütçe; Vergi Gelirleri, Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri, Alınan Bağış ve Yardımlar, Faizler, Paylar ve Cezalar, Sermaye Gelirleri, Alacaklardan Tahsilâtlar’ dan oluşmaktadır. Konsolide bütçe gelirlerinde en fazla gelir, vergi gelirlerinden sağlanırken, destekli bütçe giderlerinde eğitim hizmetleri ve sağlık hizmetleri almıştır. Tablo 4.2.2: Hatay ili Tahsil Edilen Konsolide Bütçe (Bin TL) Gelir Türü Genel Bütçe Vergi Gelirleri Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri 2009 2010 20010/2009 (%) 1.654.598 1.922.334 16 1.526.365 1.771.323 16 32.640 49.077 50 Alınan Bağış ve Yardımlar 313 163 52 Faizler, Paylar ve Cezalar 94.875 101.617 7 405 154 38 - - - 14.178 20.079 41 - - - 1.668.776 1.942.413 16 Sermaye Gelirleri Alacaklardan Tahsilâtlar Özel Bütçe Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar Merkezi Bütçe Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü 109 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2008 İl Sıralaması Tablo 4.2.3: Konsolide Bütçe Giderleri 2009 2010 Giderler Giderler Giderler İl Sıralaması İl Sıralaması (Bin TL) (Bin TL) (Bin TL) 1. Ankara 14.217.677 1. Ankara 16.686.023 1.Ankara 18.846,435 10.333.330 2.İstanbul 11.899,533 2. İstanbul 9.043.263 2. İstanbul 3. İzmir 4.445.802 3. İzmir 5.183.625 3.İzmir 5.902,954 4. Diyarbakır 2.263.878 4. Diyarbakır 2.634.517 4.Diyarbakır 3.066,872 5. Adana 2.061.554 5. Adana 2.395.400 5.Bursa 2.750,263 6. Konya 2.019.059 6. Konya 2.368.955 6.Adana 2.736,007 7. Bursa 1.995.117 7. Bursa 2.285.443 7.Konya 2.703,311 8. Kocaeli 1.824.971 8. Kocaeli 2.073.809 8.Van 2.404,064 9. Van 1.712.336 9. Antalya 2.053.712 9.Samsun 2.344,782 10. Antalya 1.684.824 10. Samsun 1.967.570 10.Kocaeli 2.322,365 11. Samsun 1.641.831 11. Van 1.944.528 11.Antalya 2.310,054 12. Mersin 1.606.996 12. Mersin 1.890.148 12.Mersin 2.304,310 13. Erzurum 1.577.637 13. Erzurum 1.811.087 13.Erzurum 2.147,383 14. Kayseri 1.455.620 14. Kayseri 1.702.685 14.Kayseri 2.041,289 15. Balıkesir 1.350.318 15. Şanlıurfa 1.637.315 15.Urfa 1.863,560 16. Trabzon 1.272.123 16. Balıkesir 1.531.321 16.Balıkesir 1.717,545 17. Eskişehir 1.258.819 17. Trabzon 1.442.151 17.Trabzon 1.693,110 18. Şanlıurfa 1.206.063 18. Gaziantep 1.439.544 18.Gaziantep 1.592,218 19. Gaziantep 1.176.305 19. Eskişehir 1.439.482 19.Hatay 1.557,671 20. Hatay 1.149.742 20. Hatay 1.392.114 20.Elazığ 1.529,648 Diğer 171.003.536 Diğer 203.062.326 Diğer 219.894,845 Toplam 225.967.471 Toplam 267.275.085 Toplam 293.628,219 Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Tablo 4.2.4: Hatay İli Konsolide Bütçe Giderleri Türleri (Bin TL) Gider Türü 2009 Genel Kamu Hizmetleri 2010/ 2009(%) 2010 78.175 89.132 Savunma Hizmetleri 109.571 112.712 2 Kamu Düzeni ve Güvenlik 220.653 259.248 17 23.900 27.223 13 1433 1.653 15 258 Ekonomik İşler ve Hizmetler Çevre Koruma Hizmetleri İskân ve Toplum Refahı Hizmetleri 3213 8.289 293.998 275.125 -9 41.153 51.262 24 562.609 653.657 16 57.409 79.370 38 1.392.114 1.557.671 11 Sağlık Hizmetleri Dinlenme, Kültür ve Din Hizmetleri Eğitim Hizmetleri Sosyal Güvenlik Sosyal Yardım hizmetler Toplam 14 Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü 110 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2009 yılında Türkiye genelinde geliri giderinden fazla olan 12 il bulunurken, 2010 yılında ise geliri giderinden fazla olan 11 il bulunduğu görülmektedir. 2010 yılında geliri giderinden fazla olan iller sırasıyla; Kocaeli, İstanbul, İzmir, Tekirdağ, Mersin, Bursa, Ankara, Antalya, Zonguldak, Hatay, Muğla olmuştur. Hatay, 2010 yılında geliri giderinden fazla olan iller sıralamasında 8. il olmuştur. 2010 yılında Hatay’ın gideri 1 milyar 557 milyon 671 lira olmuştur. Bunun 653 milyon 657 lirası eğitim hizmetlerine, 259 milyon 248 lirası kamu düzeni ve güvenlik harcamaları oluşturmuştur.2010 yılında Hatay’ın geliri ise 1 milyar 942 milyon 413 lira olarak belirlendi.2000 yılından itibaren Hatay’ın gelirleri, giderlerinden yüksek çıkmıştır. Tablo 4.2.5: İller Bazında Konsolide Bütçe Gelir ve Giderlerinin Karşılaştırılması(2009) İl Sıralaması Tahakkuk (Bin TL) Tahsilât (Bin TL) Giderler (Bin TL) Tahsilât/Giderler (%) 1.Kocaeli 25.163.389 23.239.282 2.073.809 1120,61 2.İstanbul 3.İzmir 97.857.892 22.793.248 80.963.210 18.617.399 10.333.330 5.183.625 783,52 359,16 4.Tekirdağ 2.094.303 1.689.464 711.123 237,58 5.Mersin 6.Bursa 4.913.664 5.928.093 3.599.278 4.084.337 1.890.148 2.285.443 190,42 178,71 7.Ankara 8.Antalya 37.032.991 4.620.144 28.420.449 2.781.782 16.686.023 2.053.712 170,32 135,45 9.Kırklareli 588.552 471.124 369.747 127,42 10.Hatay 11. Muğla 2.162.105 1.649.616 1.668.776 1.116.497 1.392.114 990.761 119,87 112,69 12.Zonguldak 13.Yalova 1.147.044 319.896 743.154 187.537 686.829 204.426 108,20 91,74 14.Manisa 15.Rize 1.520.255 401.751 1.024.726 335.073 1.244.953 416.112 82,31 80,52 16.Eskişehir 1.464.012 1.098.525 1.439.482 76,31 17.Kırıkkale 18.Denizli 452.336 1.143.110 344.574 727.465 455.498 983.980 75,65 73,93 19.Adana 20.Kayseri 3.357.844 1.661.293 1.727.309 1.161.379 2.395.400 1.702.685 72,11 68,21 265.997.387 215.060.457 267.275.085 80,46 Toplam Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Sıralama Tahsilât/Giderlere göre yapılmıştır 111 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 4.2.6: İller Bazında Konsolide Bütçe Gelir ve Giderlerinin Karşılaştırılması(2010) İl Sıralaması 1.Kocaeli 2.İstanbul Tahakkuk (Bin TL) Tahsilât (Bin TL) Giderler (Bin TL) Tahsilât/Giderler (%) 30.882,650 123.810,398 28.111,597 97.555,596 2.322,365 11.899,533 1210.47 819.83 29.082,211 23.561,996 5.902,954 399.16 2.537,766 6.188,625 1.935,586 4.530,549 852,136 2.304,310 227.15 196.61 6.Bursa 7.Ankara 7.341,615 47.903,357 5.046,881 33.505,822 2.750,263 18.846,435 183.51 177.78 8.Antalya 5.640,998 3.272,415 2.310,054 141.66 9.Zonguldak 10.Hatay 1.566,824 2.643,942 1.065,783 1.942,413 837,445 1.557,671 127.27 124.70 11.Muğla 12.Kırklareli 1.961,748 685,679 1.298,947 454,901 1.125,655 433,065 115.39 105.04 13.Manisa 14.Yalova 1.837,273 386,180 1.216,389 213,346 1.382,799 254,402 87.97 83.86 15.Eskişehir 1.718,030 1.258,249 1.523,818 82.57 16.Kırıkkale 17.Rize 589,100 480,857 441,118 398,791 536,737 495,942 82.19 80.41 18.Denizli 19.Balıkesir 1.417,253 1.755,124 826,234 1.241,544 1.133,043 1.717,545 72.92 72.29 20.Aksaray 463,498 314,969 450,776 69.87 3.İzmir 4.Tekirdağ 5.Mersin Toplam Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Sıralama Tahsilât/Giderlere göre yapılmıştır Tablo 4.2.7: Hatay ve Türkiye’nin Konsolide Bütçe Gelir ve Giderleri Hatay Yıllar Tahsilât (Bin YTL) Gider (Bin YTL) Türkiye Tahsilât/ Gider(%) Tahsilât (Bin YTL) Gider (Bin YTL) Tahsilât/ Gider(%) 2001 373.668 268.579 139 51.542.970 80.579.065 64 2002 554.785 426.286 130 75.592.324 115.682.350 65 2003 678.306 565.829 120 100.250.427 140.454.842 71 2004 808.834 549.646 147 110.720.859 141.020.860 79 2005 968.641 679.050 143 137.980.944 146.097.573 94 2006 1.336.407 793.730 168 171.309.331 175.303.995 98 2007 1.495.929 984.719 151 190.359.773 204.067.683 93 2008 1.788.710 1.149.764 155 209.598.472 227.030.562 92 2009 1.668.776 1.392.114 120 215.060.457 267.275.085 80 2010 Toplam 1.942.413 1.557.671 125 254.028.479 293.628.219 87 11.616.469 8.367.388 138 1.516.444.036 1.791.140.234 84 Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü 112 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Grafik 4.2.1: Hatay ve Türkiye’nin Tahsilât/Gider Oranı Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Tablo 4.2.8: Türkiye’de Geliri Giderinden Fazla Olan İller Sayısı Yıllar İl Sayısı Hatay’ın Sırası 2001 10 8 2002 12 7 2003 2004 10 12 9 9 2005 2006 13 18 10 12 2007 14 10 2008 2009 15 12 9 10 2010 11 8 Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü 113 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 4.3 Genel Bütçe Vergi Gelirleri 2009 yılında, Türkiye’nin genel bütçe vergi gelirleri toplam tahsilâtı içinde Hatay’ın payı %0,89 iken,2010 yılında ise %0,84 olmuştur. 2010 yılından yapılan il sıralamasında sırasıyla; İstanbul, Kocaeli ve Ankara ilk 3 sıra olurken, Hatay 81 il içerisinden 9.sırada yer almıştır. Hatay İlinin genel bütçe vergi tahsilatının, kendisine komşu olan illerin tahsilatlarının hepsinden daha fazla olduğu görülmektedir. Tablo 4.3.1: Genel Bütçe Vergi Gelirleri İl Sıralaması (2009) İl Sıralaması Tahakkuk (Bin TL) Tahsilât (Bin TL) Tahsilat/Tahakkuk (%) Toplam Tahsilat İçindeki Payı (%) 1. İstanbul 83.768.024 74.910.985 89,43 43,45 2. Kocaeli 24.074.910 22.772.082 94,59 13,21 3. Ankara 27.645.761 22.406.581 81,05 13,00 4. İzmir 19.751.996 17.588.361 89,05 10,20 5. Bursa 4.608.804 3.665.836 79,54 2,13 6. Mersin 3.875.592 3.396.977 87,65 1,97 7. Antalya 3.157.523 2.253.419 71,37 1,31 8. Tekirdağ 1.856.702 1.588.021 85,53 0,92 9. Hatay 1.769.634 1.526.365 86,25 0,89 10. Adana Diğer Toplam 2.203.255 1.396.666 63,39 0,81 27.896.236 20.911.282 74,96 12,12 200.608.437 172.416.575 85,95 100,00 Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Not: İl sıralaması, tahsilâta göre yapılmıştır. Tablo 4.3.2: Genel Bütçe Vergi Gelirleri İl Sıralaması (2010) İl Sıralaması Tahakkuk (Bin TL) Tahsilât (Bin TL) Tahsilat/Tahakkuk (%) Toplam Tahsilat İçindeki Payı (%) 1.İstanbul 104.611,856 91.891,715 87.84 43.65 2.Kocaeli 29.381,234 27.577,368 93.86 13.10 3.Ankara 33.366,229 26.291,316 78.80 12.49 4.İzmir 25.499,471 22.678,552 88.94 10.77 5.Bursa 5.856,392 4.661,679 79.60 2.21 6.Mersin 4.872,434 4.287,941 88.00 2.04 7.Antalya 3.873,683 2.710,918 69.98 1.29 8.Tekirdağ 2.219,017 1.843,384 83.07 0.88 9.Hatay 2.122,473 1.771,323 83.46 0.84 10.Adana 2.490,751 1.578,805 63.39 0.75 33.078.102 24.313.899 73.50 11.98 248.297.057 210.532.315 84.79 100.00 Diğer Toplam Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Not: İl sıralaması, tahsilâta göre yapılmıştır. 114 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 4.3.3: Yıllara Göre Hatay’ın Genel Bütçe Vergi Gelirleri Tahsilâtı (2000-2010) Hatay’ın Tahsilâtı (1.000 TL) Yıllar (**) Hatay’ın Artış Oranı (%) Türkiye’nin Tahsilâtı (1.000 TL) (**) Türkiye’nin Artış Oranı (%) (*) Hatay’ın İl Sıralaması Hatay’ın Payı (%) 2000 226.448 119 26.503.698 79 8. 0,85 2001 352.320 56 39.735.928 50 9. 0,89 2002 521.643 48 59.631.868 50 10. 0,87 2003 640.381 23 84.316.169 41 10. 0,76 2004 755.784 18 90.076.861 7 9. 0,84 2005 904.579 20 106.929.227 19 9. 0,85 2006 1.179.687 30 137.474.325 29 9. 0,86 2007 1.373.334 16 152.835.111 11 8. 0,90 2008 1.675.954 22 10 8. 1,00 2009 1.526.365 -9 172.416.575 3 9. 0,89 2010 1.771.323 16 210.532.315 22 9. 0.84 168.087.237 Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü (*): İl sıralaması, tahsilâta göre yapılmıştır. (**): Artış oranı bir önceki yılın tahsil edilen vergi gelirine göre hesaplanmıştır. Grafik 4.3.1: Genel Bütçe Vergi Gelirleri Artış Oranı (2000-2010) 250 200 150 100 50 0 -50 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Hatay'ın Artış Oranı Türkiye'nin Artış Oranı Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Not: Artış oranı bir önceki yılın tahsil edilen vergi gelirine göre hesaplanmıştır 115 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 4.3.4: 2010 Yılı Sonu Hatay İli Genel Bütçe Gelirlerinin Tahakkuku ve Tahsilât Durumu (Bin TL) Genel Bütçe Gelirleri Tahakkuk (Bin TL) Tahsilât (Bin TL) Tahsilât / Tahakkuk(%) 2.623.494 1.922.334 73.3 2.122.473 1.771.323 83.5 1. Gelir ve Kazanç Üzerinden Alınan Vergiler 480.247 356.317 74.2 2. Mülkiyet Üzerinden Alınan Vergiler 107.184 74.736 69.7 3. Dahilde Alınan Mal ve Hizmet Vergileri 305.507 140.954 46.1 1.068.563 1.068.563 100.0 5. Damga Vergisi 72.681 51.944 71.5 6. Harçlar 85.617 77.038 90.0 2.674 1.771 66.2 II-Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri 57.083 49.077 86.0 1. Mal ve Hizmet Satış Gelirleri 21.324 21.024 98.6 - - - 3.Kurumlar Karları 10.503 10.503 100.0 4.Kira Gelirleri 25.256 17.550 69.5 - - - 163 163 100.0 - - - 163 163 100.0 443.621 101.617 22.9 1.Faiz Gelirleri 74.969 3.115 4.2 2.Kişi ve Kurumlardan Alınan Paylar 40.208 40.064 99.6 313.683 48.641 15.5 14.761 9.797 66.4 154 154 100.0 137 137 100.0 17 17 100.0 - - - - - - I-Vergi Gelirleri 4. Uluslararası Ticaret ve Muamelelerden Alınan Vergiler 7. Başka Yerde Sınıflandırılmayan Diğer Vergiler 2.KİT ve Kamu Bankaları Gelirleri 5.Diğer Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri III-Alınan Bağışlar ve Yardımlar ile Özel Gelirler 1.Yurt Dışından Alınan Bağış ve Yardımlar 2.Özel Gelirler IV-Faizler, Paylar ve Cezalar 3.Para Cezaları 4.Diğer Çeşitli Gelirler V-Sermaye Gelirleri 1.Taşınmaz Satış Gelirleri 2.Taşınır Satış Gelirleri 3.Diğer Sermaye Satış Gelirleri VI-Alacaklardan Tahsilat Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü 116 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 4.4 Kamu Yatırımları 2009 yılı kamu yatırımlarına göre yapılan il sıralamasında, İlimiz 198 bin TL yatırım ile 81 il içerisinde 19. , 2010 yılında ise kamu yatırımı 240 bin TL ile 81 il içerisinde 21. İl olmuştur. En fazla kamu yatırım yapılan iller ise sırasıyla, İstanbul, Ankara ve Artvin olmuştur. Tablo 4.4.2 ‘de 2007, 2008, 2009, 2010 yıllarında kamu yatırımlarının illere göre sıralaması verilmiştir. 2007 İl Sıralaması Tablo 4.4.2: Kamu Yatırımlarının İllere Göre Sıralaması 2008 2009 Kamu Yatırım Miktarı (Bin TL) İl Sıralaması Kamu Yatırım Miktarı (Bin TL) İl Sıralaması Kamu Yatırım Miktarı (Bin TL) 2010 İl Sıralaması Kamu Yatırım Miktarı (Bin TL) 1.İstanbul 2.862.647 1.İstanbul 3.203.329 1.İstanbul 3.585.032 1.İstanbul 4.079.774 2.Ankara 1.002.094 2.Ankara 1.107.334 2.Ankara 1.211.306 2.Ankara 1.352.762 3.Artvin 491.155 3.Bursa 486.667 3.Ş.Urfa 541.697 3.Artvin 590.516 4.İzmir 428.953 4.Antalya 467 316 4.Antalya 496.676 4.Ş.Urfa 590.243 5.Bursa 337.784 5.İzmir 464.379 5.İzmir 492.899 5.Diyarbakır 469.201 6.Antalya 323.842 6.Samsun 297.400 6.Artvin 459.369 6.İzmir 457.054 7.K.Maraş 306.388 7.İçel 294.801 7.Bursa 415.548 7.Antalya 416.980 8.Adana 299.862 8.Artvin 284.902 8.Samsun 372.753 8.Samsun 389.958 9.Karaman 284.584 9.Kocaeli 276.676 9.Diyarbakır 370.231 9.Bursa 375.961 10.Mardin 244110 10.K.Maraş 246.433 10.Mardin 314.516 10.Zonguldak 369.615 11.Konya 240.895 11.Adana 245.109 11.İçel 292.244 11.Konya 343.518 12.İçel 230.239 12.Karaman 238.792 12.Karaman 263.785 12.Erzurum 337.293 13.Kocaeli 227.962 13.Konya 235.335 13.Muğla 237.171 13.Mardin 330.623 14.Samsun 221.839 14.Mardin 220.989 14.Konya 227.484 14.Karaman 315.741 15.Sivas 206.936 15.Eskişehir 210.895 15.K.Maraş 225.827 15.Adıyaman 289.442 16.Erzurum 204.986 16.Sivas 183.618 16.Eskişehir 220.117 16.Gaziantep 263.758 17.Eskişehir 196.494 17.Balıkesir 181.013 17.Balıkesir 205.307 17.Batman 260.032 18.Kayseri 168.792 18.Düzce 179.693 18.Zonguldak 202.444 18.İçel 258.671 19.Trabzon 166.659 19.Trabzon 172.610 19.Hatay 198.629 19.Çanakkale 246.223 20.Zonguldak 166.282 20.Muğla 156.747 20.Kayseri 196.612 20.K.Maraş 241.148 21.Muğla 162.176 21.Hatay 155.946 21.Erzurum 192 428 21.Hatay 239.923 22.Hatay 158.389 22.Kayseri 154.387 22.Gaziantep 185 884 22.Kayseri 238.777 23.Ş.Urfa 142.208 23.Erzurum 152.315 23.Kocaeli 181 595 23.Balıkesir 232.616 24.Çorum 140.043 24.Aydın 152.299 24.Aydın 169 382 24.Muğla 228.361 25.Balıkesir 139.403 25.Aksaray 151.769 25.Tekirdağ 161 560 25.Eskişehir 214.054 Diğer 12.029.532 Diğer 11.994.698 Diğer 16.038.231 Diğer 20.700.722 Toplam 21.513.108 Toplam 21.915.452 27.458.727 Toplam 33.832.966 Toplam Kaynak: DPT 2009 yılında Hatay’a 198 milyon TL kamu yatırımı yapılırken, 2010 yılında Hatay’a yapılacak olan kamu yatırımı %20 artarak 239 milyon TL olmuştur. Türkiye içindeki payı %0,70 ‘dır. Kamu yatırımlarının sektörlere göre incelendiğinde, 2009 yılında en fazla kamu yatırımı yapılan sektörler sırasıyla, ulaştırma-haberleşme, sağlık ve eğitim alanında yapılmıştır. 2010 yılında en fazla kamu yatırımı yapılan sektörler sırasıyla, ulaştırma-haberleşme, tarım, eğitim ve sağlık sektörlerine kamu yatırımı yapılmıştır. Enerji sektörüne 1999-2009 yılları arasında herhangi bir kamu yatırımı yapılmazken, 2010 yılında 9 milyon TL kamu yatırımı yapılmıştır.. 117 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 4.4.4: Yıllara Göre Hatay İli Kamu Yatırımları Sektörel Dağılımı (1999-2010) (Bin TL) Yıllar 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Toplam Tarım 952 992 1.212 3.151 2.701 4.401 3.176 4.227 9.054 9.973 7.596 35.337 82.772 Madencilik 6.325 4.805 3.966 5.372 6.025 177 26.670 İmalat 2.811 6.000 5.000 500 14.311 Enerji 9.000 9.000 UlaştırmaHaberleşme 989 2.270 1.852 1.601 2.250 5.250 10.276 7.385 61.945 24.804 57.666 69.233 245.521 Turizm 1 1 1 1 1 31 1 1 103 2 143 Konut 3.167 133 30 1.303 2.000 2.676 9.309 Eğitim 2.179 4.192 5.657 9.523 10.951 12.215 19.746 19.876 26.730 23.760 28.059 34.937 197.825 Sağlık 1.082 2.656 2.822 4.660 5.919 8.757 13.262 15.141 41.933 34.000 50.500 24.100 204.832 Diğer Kamu Hizmetleri 13.127 15.837 20.733 14.054 10.639 15.634 26.439 11.400 14.730 56.733 46.680 64.461 310.467 Hatay Toplamı 21.140 31.947 37.277 33.490 32.461 49.425 79.225 62.998 158.389 155.946 198.629 239.923 1.100.850 Türkiye Toplamı 4.611.469 7.612.580 8.197.996 15.533.564 16.009.223 16.093.343 19.899.447 21.608.226 21.513.108 21.915.452 27.458.727 33.832.966 214.286.101 Kaynak: DPT 118 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Grafik 4.4.1: Hatay ili Kamu Yatırımlarının 1999-2010 yıllarından Toplam Sektörel Dağılımı (Tutar) 245521 197825 204832 200000 150000 82772 Sağlık 9309 Eğitim 143 Konut 9000 Turizm Madencilik Tarım 0 14311 UlaştırmaHaberleşme 26670 50000 Enerji 100000 İmalat Kamu Yatırımı (Bin TL) 250000 Kaynak: DPT Grafik 4.4.2: Hatay ili Kamu Yatırımlarının 1999-2010 yıllarından Toplam Sektörel Dağılımı (%) Madencilik 3% Tarım 10% Sağlık 26% İmalat 2% Enerji 1% Eğitim 25% Konut 1% Turizm 0% UlaştırmaHaberleşme 32% Kaynak: DPT 119 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 4.5 Fiyat İndeksleri Tablo 4.5.1: Kentsel Yerler Tüketici Fiyatları İndeksi Değişim Oranları (2003=100) TR63 Bir önceki Aya Göre Değişim Oranı 2008 (%) 2009 (%) Bir önceki Yılın Aralık Ayına Göre Değişim Oranı 2008 2009 (%) (%) Bir önceki Yılın Aynı Ayına Göre Değişim Oranı 2008 2009 (%) (%) 12 Aylık Ortalamalara Göre Değişim Oranı 2008 (%) 2009 (%) Ocak 0,48 -0,35 0,48 -0,35 7,03 10,37 9,27 10,69 Şubat 2,11 -0,18 2,61 -0,54 9,20 7,88 9,20 10,56 Mart 0,37 1,20 2,99 0,66 8,72 8,78 9,04 10,56 Nisan 1,97 0,77 5,01 1,44 9,07 7,50 8,91 10,40 Mayıs 1,84 0,97 6,94 2,42 10,69 6,59 9,01 10,05 Haziran -0,46 -0,23 6,45 2,19 10,77 6,84 9,15 9,71 Temmuz 0,84 0,07 7,35 2,25 12,39 6,01 9,50 9,17 Ağustos -0,12 -0,44 7,21 1,81 11,64 5,68 9,69 8,68 Eylül 0,16 -0,11 7,38 1,70 10,85 5,41 9,79 8,23 Ekim 2,55 2,22 10,12 3,96 11,83 5,06 10,00 7,67 Kasım 1,25 1,58 11,50 5,59 11,38 5,40 10,19 7,18 Aralık -0,18 1,09 11,29 6,74 11,29 6,74 10,43 6,82 Kaynak: TUİK TR63 Hatay, Osmaniye, Kahramanmaraş’tan oluşmaktadır. Tablo 4.5.2: Kentsel Yerler Tüketici Fiyatları İndeksi Değişim Oranları (2003=100) Türkiye Bir önceki Aya Göre Değişim Oranı 2008 (%) 2009 (%) Bir önceki Yılın Aralık Ayına Göre Değişim Oranı 2008 2009 (%) (%) Bir önceki Yılın Aynı Ayına Göre Değişim Oranı 2008 2009 (%) (%) 12 Aylık Ortalamalara Göre Değişim Oranı 2008 (%) 2009 (%) Ocak 0,80 0,29 0,80 0,29 8,17 9,50 8,61 10,54 Şubat 1,29 -0,34 2,11 -0,06 9,10 7,73 8,53 10,42 Mart 0,96 1,10 3,09 1,05 9,15 7,89 8,40 10,30 Nisan 1,68 0,02 4,82 1,07 9,66 6,13 8,33 9,98 Mayıs 1,49 0,64 6,38 1,71 10,74 5,24 8,47 9,49 Haziran -0,36 0,11 6,00 1,83 10,61 5,73 8,65 9,08 Temmuz 0,58 0,25 6,61 2,08 12,06 5,39 9,08 8,52 Ağustos -0,24 -0,30 6,35 1,78 11,77 5,33 9,43 7,99 Eylül 0,45 0,39 6,83 2,18 11,13 5,27 9,76 7,52 Ekim 2,60 2,41 9,60 4,64 11,99 5,08 10,12 6,95 Kasım 0,83 1,27 10,52 5,96 10,76 5,53 10,31 6,53 Aralık -0,41 0,53 10,06 6,53 10,06 6,53 10,45 6,25 Kaynak: TUİK 120 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 5.ALTYAPI SİSTEMLERİ 5.1 Enerji Hatay İli İlçelere göre Abone Sayıları (2009) İlçeler Sanayi Resmi Daire Ticaret Tarımsal Sulama Şantiye Mesken Diğer Antakya 356 26.050 480 6.728 1.479 134.199 1.936 Altınözü 2 1.353 114 1.487 11 15.348 301 Belen 6 643 74 58 106 13.854 143 65 3.513 164 693 282 35855 459 Erzin 3 1.329 49 69 58 12.855 223 Hassa 7 561 88 125 15 9.621 246 İskenderun 70 15.017 453 726 1.049 105.238 1.133 Kırıkhan 35 3.823 166 176 211 29.129 472 Dörtyol Kumlu 3 310 89 122 - 3.573 83 Reyhanlı 9 2.509 102 196 71 20.085 267 Samandağ 4 4.030 94 1.753 249 29.984 230 Yayladağı - 631 102 349 21 7.714 234 TOPLAM 560 59.774 1.975 12.482 3.552 417.455 5.727 Kaynak: TEDAŞ Abonelerin İlçelere Göre Dağılımı (2009) Reyhanlı 5% Kumlu 1% Yayladağı 2% Samandağ 7% Antakya 33% Kırıkhan 7% Altınözü 4% İskenderun 25% Hassa Erzin 3% 2% Dörtyol 8% Belen 3% Kaynak: TEDAŞ Not: Tüm abone gruplarının toplamı ile bu grafik yapılmıştır 121 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Elektrik Tüketimi İl Sıralaması 2007 İl Sıralaması 2008 Tüketim (MWh) İl Sıralaması Tüketim (MWh) 1.İstanbul 28.501.616 1.İstanbul 30.008.801 2.İzmir 15.478.086 2.İzmir 15.728.899 3.Kocaeli 9.561.570 3.Kocaeli 10.076.404 4.Ankara 8.135.070 4.Ankara 8.607.650 5.Bursa 7.543.531 5.Bursa 7.972.474 6.Tekirdağ 4.840.913 6.Antalya 4.844.751 7.Antalya 4.599.745 7.Tekirdağ 4.829.830 8.Konya 4.545.963 8.Hatay 4.595.424 9.Adana 4.135.636 9.Konya 4.580.276 10.Hatay 4.073.089 10.Adana 4.112.090 11.Gaziantep 3.874.044 11.Gaziantep 3.867.680 12.Mersin 2.803.185 12.Mersin 2.949.977 13.Çanakkale 2.616.501 13.Manisa 2.674.586 14.Manisa 2.556.077 14.Kahramanmaraş 2.501.786 15.Denizli 2.473.853 15.Çanakkale 2.458.622 Diğer 49.396.381 Diğer Toplam 155.135.260 52.138.79 Toplam 161.947.529 Kaynak: TUİK Tablo 5.1.1: Hatay İlinin Kullanım Yerlerine Göre Elektrik Tüketimi 2007 (MWh) Resmi daire Sanayi işletmesi 2008 (MWh) 2009 (MWh) 88.153 94.388 81.017 2.821.984 3.248.739 2.243.332 Ticarethane 258.892 245.057 233.997 Mesken 578.951 628.785 668.320 Diğer 325.110 378.455 329.771 4.073.089 4.595.424 3.556.440 Toplam Kaynak: TUİK, TEDAŞ Tablo 5.1.2: Hatay İlinin Kişi Başına Düşen Elektrik Tüketimi 2007 (KWh) Mesken Sanayi Diğer Toplam 2008 (KWh) 2009 (KWh) 418 455 461 2.036 2.299 1.544 414 498 450 2.938 3.252 2.455 Kaynak: TUİK, TEDAŞ 122 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 5.2 İnşaat Sektörü Kullanma Amacına Göre Tamamen veya Kısmen Biten Yeni ve İlave Yapılar Tablo 5.2.1: Hatay İlinde İkamet Amaçlı Binalar (2008) İki veya Daha Halka Açık Bir Daireli Fazla Daireli İkamet Binalar Otel Binaları Binalar Yerleri Bina Sayısı Yüzölçümü (m2) Toplam 274 1.069 1 21 57.229 56.670 780.249 1.302 52.384 786.630 285 5.312 - - 5.597 Daire Sayısı Kaynak: TUİK Tablo 5.2.2: Hatay İlinde İkamet Amaçlı Binalar Dışındaki Binalar (2008) Toptan ve Perakende Ofis Bina Sayısı Yüzölçümü (m2) Sanayi Binaları ve Depolar Trafik ve iletişim Kamu Eğlence, Eğitim, hastane veya Bakım Kuruluşları Diğer 25 103 2 20 11 2 25.078 43.594 1.741 29.835 50.553 1.941 - 27 - 2 - - Daire Sayısı Kaynak: TUİK Kullanma Amacına Göre Yapılacak Yeni ve İlave Yapılar Tablo 5.2.3: Hatay İlinde İkamet Amaçlı Binalar (2008) İki veya Daha Halka Açık Bir Daireli Fazla Daireli İkamet Binalar Otel Binaları Binalar Yerleri Bina Sayısı Yüzölçümü (m2) Toplam 215 856 4 5 1.080 41.892 907.442 11.075 8.544 968.953 217 6.038 - - 6.255 Daire Sayısı Kaynak: TUİK Tablo 5.2.4: Hatay İlinde İkamet Amaçlı Binalar Dışındaki Binalar (2008) Toptan ve Perakende Ofis Bina Sayısı Yüzölçümü (m2) Daire Sayısı Sanayi Binaları ve Depolar Trafik ve iletişim Kamu Eğlence, Eğitim, hastane veya Bakım Kuruluşları Diğer 27 146 4 37 17 9 33.153 334.404 5.570 357.877 27.745 3.752 4 20 - 1 - - Kaynak: TUİK 123 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tablo 5.2.5: Konutun Mülkiyet Durumuna Göre Hane Halkı Sayısı Mülkiyet Durumu Ev Sahibi Hatay 194.634 10.290.843 1,8 42.602 3.604.367 1,1 5.520 310.347 1,7 14.925 730.065 2,0 2.268 125.452 1,8 78 9.019 0,8 260.027 15.070.093 1,7 Kiracı Lojmanda Oturan Ev sahibi Değil Ama Kira Ödemeyen Diğer Bilinmeyen Toplam Hatay’ın Payı (%) Türkiye Kaynak: TUİK Tablo 5.2.6: Konutun Oda Sayısına Göre Hane Halkı Sayısı Oda Sayısı Hatay Hatay’ın Payı (%) Türkiye 1 Oda 6.691 242.082 2,7 2 Oda 38.964 1.443.730 2,6 3 Oda 95.463 5.607.870 1,7 4 Oda 98.828 6.126.409 1,6 5+Oda 19.818 1.628.587 1,2 263 21.415 1,2 260.027 15.070.093 1,7 Bilinmeyen Toplam Kaynak: TUİK Tablo 5.2.7: Konutun Kullanım Kolaylıklarına Göre Hane Halkı Sayısı Oda Sayısı Hatay Hatay’ın Payı (%) Türkiye Tuvalet Konutun İçinde Konutun Dışında Yok Bilinmeyen 205.779 12.485.238 1,6 51.810 2.409.858 2,1 2.304 170.886 1,3 134 4.111 3,2 233.025 14.140.264 1,6 17.088 380.513 4,4 9.701 542.328 1,7 213 6.988 3,0 238.657 14.340.003 1,6 14.750 319.944 4,6 6.426 403.135 1,5 194 7.011 2,7 Banyo Konutun İçinde Konutun Dışında Yok Bilinmeyen Mutfak Konutun İçinde Konutun Dışında Yok Bilinmeyen Borulu Su Konutun İçinde 224.437 13.417 1,6 Konutun Dışında 22.454 762.789 2,9 Yok 12.755 874.984 1,4 381 14.788 2,5 260.027 15.070.093 1,7 Bilinmeyen Toplam Kaynak: TUİK 124 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 6.SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI Hatay’daki Ticaret ve Sanayi Odaları Antakya Ticaret ve Sanayi Odası Antakya Ticaret ve Sanayi Odası, 8 Nisan 1939 tarihinde, Hatay Hükümeti zamanında, Türk Ticaret ve Sanayi Odaları Kanun ve Nizamnameleri gereğince kurulmuş olup, Hatay’ın Anavatana katılmasından sonra da büyüyerek hizmetlerine devam etmiştir. Şu anda Odamız, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne bağlı olarak 5174 Sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu’na göre hizmetlerini sürdürmektedir. Odamızın hizmet alanı içerisine Antakya (Merkez İlçe), Altınözü (İlçe), Samandağ (İlçe) ve Yayladağı (İlçe) girmektedir Bugün Odamızda; 1. Tekstil Ürünleri İmalatı, Pamuk Yetiştiriciliği Ve Çırçırlanması Meslek Grubu 2. Ayakkabı, Deri Ve Kürk İmalat, Toptan, Perakende Meslek Grubu 3. Enerji, Altyapı, İnşaat Ve Mühendislik Meslek Grubu 4. Tarım Ve Balıkçılık Meslek Grubu 5. Yağ Ve Yağ Ürünleri İmalat, Toptan, Perakende Meslek Grubu 6. Tuhafiye, Manifatura Ve Konfeksiyon Toptan Ve Perakende Meslek Grubu 7. İnşaat Malzemeleri Meslek Grubu 8. Finans, Gayrimenkul, Sigorta Ve Kuyumcular Meslek Grubu 9. Otomotiv, Akaryakıt, Ulaştırma Ve Depolama Meslek Grubu 10. Gıda Maddeleri İmalat, Toptan, Perakende Meslek Grubu 11. Mobilyacılar Ve Keresteciler Meslek Grubu 12. Dayanıklı Tüketim Malları Ve Elektrikli Cihazlar Meslek Grubu 13. Maden, İmalat Ve Aracılar Meslek Grubu 14. Eğitim, Sağlık, Otel, Lokanta ve Diğer Hizmet Faaliyetleri Meslek Grubu olmak üzere toplam 14 Meslek Grubu bulunmaktadır. Antakya Ticaret ve Sanayi Odası 2010 Yılı Üye Durumu Gruplar Geçici Terkin Askıda Olan Faal Toplam 1.Grup - 19 40 61 2.Grup 17 79 51 156 3.Grup 117 242 419 853 4.Grup 27 107 129 274 5.Grup 6 50 81 140 6.Grup 31 92 178 326 7.Grup 26 104 206 368 8.Grup 16 98 197 341 9.Grup 92 416 847 1.424 10.Grup 41 105 275 499 11.Grup 26 101 174 318 12.Grup 21 70 145 253 13.Grup 104 290 493 934 14.Grup 39 225 442 803 Toplam 563 1.998 3.677 6.238 Kaynak: Antakya Ticaret ve Sanayi Odası 125 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Antakya Ticaret ve Sanayi Odası Yeni Kurulan Şirketler Şirket Türü 2008 Şahıs Şirket 2009 2010 143 256 135 Kolektif Şirket - - - Limited Şirket 301 325 358 Anonim Şirket 23 24 19 Kooperatif Şirket Toplam 11 12 7 478 617 519 Kaynak: Antakya Ticaret ve Sanayi Odası Antakya Ticaret ve Sanayi Odası Kapanan Şirketler Şirket Türü 2008 Şahıs Şirket 2009 2010 50 167 42 Kolektif Şirket - - - Limited Şirket 54 49 55 Anonim Şirket 1 6 3 Kooperatif Şirket 3 3 6 108 225 106 Toplam Kaynak: Antakya Ticaret ve Sanayi Odası Antakya Ticaret ve Sanayi Odası Faaliyette Olan Şirketler Şirket Türü 2008 Şahıs Şirket 2009 2010 861 926 875 Kolektif Şirket 9 9 13 Limited Şirket 2.451 2.308 2.411 Anonim Şirket 182 190 214 Kooperatif Şirket 175 166 164 3.689 3.599 3.677 Toplam Kaynak: Antakya Ticaret ve Sanayi Odası İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası’nın resmi olarak 20.04.1920’de kurulduğu kabul edilmekte ise de 1800’lü yıllardan beri faaliyette bulunduğu belirtilmektedir. 1800’lü yıllarda uzanan geçmişiyle birçok evreler geçirmiş 1920 yılında Ticaret Odası adı altında, Sanayi odası ise ayrı bir oda olarak kurulmuştur. Hatay Devleti zamanında kabul edilip yürürlüğe giren 655 sayılı Ticaret ve Sanayi Odası yasası İskenderun’da uygulanmaya başlanmış, Sanayi Odası ile Ticaret Odası birleştirilmiştir. İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası Faaliyette Olan Şirketler Şirket Türü Yeni Kurulan Şahıs Şirket Kapanan Faal 234 2.698 Kolektif Şirket - 37 9 Limited Şirket 363 1.550 2.544 Anonim Şirket 93 225 403 7 697 204 4.714 174 4.693 Kooperatif Şirket Toplam 1.563 Kaynak: İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası 126 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası 2010 Yılı Üye Durumu Gruplar Tasfiye Askıda Olan Faal Toplam 1.Grup 2 17 35 2.Grup 2 19 46 67 3.Grup 5 86 304 395 4.Grup 3 36 71 110 5.Grup 3 29 57 89 6.Grup 10 150 435 595 7.Grup 25 31 121 177 8.Grup 5 35 106 146 9.Grup 1 7 31 39 10.Grup 2 23 37 62 11.Grup 3 48 113 164 12.Grup 3 45 194 242 13.Grup - 5 37 42 14.Grup 3 33 176 212 15.Grup 5 73 242 320 16.Grup 1 47 155 203 17.Grup 7 58 197 262 18.Grup 2 37 115 154 19.Grup 4 25 107 136 20.Grup 1 24 91 116 21.Grup 9 139 392 540 22.Grup 1 22 151 174 23.Grup 1 22 138 161 24.Grup 12 110 91 1.102 247 3.598 350 4.810 Toplam 54 Kaynak: İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası Reyhanlı Ticaret ve Sanayi Odası Reyhanlı Ticaret ve Sanayi Odası 1977 yılında kurulmuştur Reyhanlı Ticaret ve Sanayi Odası 2010 Yılı Üye Durumu Gruplar Askıda Olan Faal Münfesih Tasfiye Toplam 1.Grup 79 47 - 1 127 2.Grup 107 70 - 2 179 3.Grup 155 86 - 2 243 4.Grup 171 35 - 1 207 5.Grup 62 113 - 1 176 6.Grup 36 35 - - 71 7.Grup 24 21 - - 45 Toplam 634 407 - 7 1048 Kaynak: Reyhanlı Ticaret ve Sanayi Odası Reyhanlı Ticaret ve Sanayi odası üye grupları sırasıyla: Çırçır ve prese Fabrika İşletmeciliği, Petrol Ürünleri alım satımı imalatı, İnşaat malzemeleri alım satımı, İthalat, ihracat ve komisyonculuk, Toprak mahsulleri ofisi alım satımı, Taşımacılık işleri, Manifatura, tuhafiyecilik ve dahili ticaret, Ziynet eşyaları, Zücaciye, Bankacılık ve besicilik işleri Reyhanlı Ticaret ve Sanayi odasına 2010 yılında, 5 anonim şirket, 15 şahıs şirketi, 36 limited şirket kurulmuş, 6 limited şirkette kapanmıştır. 127 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Kırıkhan Ticaret ve Sanayi Odası Kırıkhan Ticaret ve Sanayi Odası 1956 yılında kurulmuştur. Kırıkhan Ticaret ve Sanayi Odası görev alan yerleri arasında Hassa İlçesi, Kurtlusoğuksu Beldesi, Aktepe Beldesi ve Akbez Beldesi bulunmaktadır. Kırıkhan Ticaret ve Sanayi Odası 2010 Yılı Üye Durumu Gruplar Faal Tarım ve Hayvancılık 167 İnşaat ve İnşaat malzemeleri 143 Maden ve İmalatçılık 116 Otomotiv, Akaryakıt ve Ulaştırma 226 Gıda imalatı 147 Dayanıklı Tüketim Malları,Tekstil,Elektronik 210 Hizmetler 216 Toplam 1.225 Kaynak: Kırıkhan Ticaret ve Sanayi Odası Erzin Ticaret ve Sanayi Odası Erzin Ticaret ve Sanayi Odası 2010 Yılı Üye Durumu Gruplar Askıda Olan Faal Terk Toplam Tarım ve Madencilik 19 48 16 83 İnşaatçılar 19 25 6 50 Toptan ve Perakende 12 39 10 61 Akaryakıt ve Ulaştırma 22 42 17 81 İmalat ve Hizmet 11 48 13 72 Toplam 83 202 62 347 Kaynak: Erzin Ticaret ve Sanayi Odası 128 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. İskenderun Deniz Ticaret Odası Deniz Ticaret Odası, Denizciliğin ulusal ulaştırma ve denizcilik politikaları ile kamu yararına uygun olarak geliştirilmesi, üyelerinin menfaatlerinin arttırılması, müşterek ihtiyaçlarının karşılanması, mesleğin gelişmesinin sağlanması amacı ile kurulmuş Türk deniz ticaret sektörünün önemli bir meslek kuruluşudur. Deniz Ticaret Odası 2010 Yılı Üye Durumu Gruplar Askıda Olan Faal Tasfiye Toplam 1-53.Grup* - 141 1 142 Toplam - 141 1 142 Kaynak: Deniz Ticaret ve Sanayi Odası *: 1-53 no arası gruplar Deniz Ticaret Odasına 2010 yılında, 26 şahıs şirketi, 80 limited şirketi, 35 anonim şirketi kurulmuştur. Dörtyol Ticaret ve Sanayi Odası Dörtyol Ticaret ve Sanayi Odası 2010 Yılı Üye Durumu Gruplar Askıda Olan Tasfiye Faal Toplam 1.Grup - - 30 30 2.Grup 3.Grup - - 28 28 - - 4 4 4.Grup - - 8 8 5.Grup - - 7 7 6.Grup - - 30 30 7.Grup - - 12 12 8.Grup - - 13 13 9.Grup - - 6 6 10.Grup - - 3 3 11.Grup - - 6 6 Toplam - - 147 147 Kaynak: Dörtyol Ticaret ve Sanayi Odası Dörtyol Ticaret ve Sanayi Odası Faaliyette Olan Şirketler Şirket Türü Yeni Kurulan Şahıs Şirket Kapanan Faal 22 2 Kolektif Şirket - - - Limited Şirket 113 - 113 Anonim Şirket 9 2 9 Kooperatif Şirket 3 - 3 147 4 147 Toplam 22 Kaynak: Dörtyol Ticaret ve Sanayi Odası 129 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. İlimizdeki Mesleki Kuruluşlar Kurum Adı Hatay Ticaret ve Sanayi Odaları Antakya Ticaret ve Sanayi Odası İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası Dörtyol Ticaret ve Sanayi Odası Erzin Ticaret ve Sanayi Odası Kırıkhan Ticaret ve Sanayi Odası Reyhanlı Ticaret ve Sanayi Odası İskenderun Deniz Ticaret Odası Hatay Ticaret Borsaları Antakya Ticaret Borsası Reyhanlı Ticaret Borsası İskenderun Ticaret Borsası Hatay Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Akbez Esnaf ve Sanatkârlar Odası Altınözü Esnaf ve Sanatkârlar Odası Altınözü Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası Antakya Ayakkabı İmalatçıları Esnaf ve Sanatkârlar Odası Antakya Bakkallar ve Manavlar Esnaf Odası Antakya Elektronik Cihaz Tamircileri Esnaf Odası Antakya Kahveciler ve Otelciler Esnaf Odası Antakya Kuyumcular ve Sarraflar Esnaf Odası Antakya Marangozlar ve Hızarcılar Esnaf Odası Antakya Şoförler Esnaf Odası Antakya Terziler Esnaf Odası Antakya Tuhafiyeciler ve Konfeksiyoncular Odası Belen Esnaf ve Sanatkârlar Odası Belen Şoförler Esnaf Odası Denizciler Esnaf ve Sanatkârlar Odası Dörtyol Esnaf ve Sanatkârlar Odası Dörtyol Şoförler Odası Erzin Esnaf ve Sanatkârlar Odası Erzin Şoförler Esnaf Odası Harbiye Esnaf ve Sanatkârlar Odası Hassa Esnaf ve Sanatkârlar Odası Hassa Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası Hatay Berberler ve Bakırcılar Odası Hatay Elektrik Tesisatçıları Odası Hatay Fırıncılar Esnaf ve Sanatkârlar Odası Hatay Fotoğrafçılar Esnaf ve Sanatkârlar Odası Hatay İnşaatçılar ve Boyacılar Odası Hatay Karoser İmalatçıları Odası Hatay Kasaplar Odası Hatay Kaynakçı, Tornacı ve Tesviyeciler Odası Hatay Oto Tamirciler ve Elektrikçiler Odası 130 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Hatay Şekerciler ve Tatlıcılar Odası İskenderun Bakalar ve Bayiler Odası İskenderun Berberler ve Kuaförler Odası İskenderun Fırıncılar Odası İskenderun Hızarcılar ve Mobilyacılar Odası İskenderun Kahveciler Esnaf Odası İskenderun Kasaplar Esnaf Odası İskenderun Kunduracılar Esnaf Odası İskenderun Kuyumcular, Saatçiler Esnaf ve Sanatkârlar Odası İskenderun Lokantacılar Kebabcılar Esnaf Odası İskenderun Madeni İşler Esnaf Odası İskenderun Radyo ve Elektrik Teknisyenleri Esnaf ve Sanatkârlar Odası İskenderun Sebze Meyve ve Manavlar Esnaf Odası İskenderun Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası İskenderun Terziler Esnaf ve Sanatkârlar Odası Kırıkhan Ağaç İşleri Sanatkârları Esnaf Odası Kırıkhan Bakkallar Esnaf Odası Kırıkhan Elektrik ve Bobinajcılar Esnaf ve Sanatkârlar Odası Kırıkhan Esnaf ve Sanatkârlar Odası Kırıkhan Giyim Mensucat ve Deri İşleri Esnaf ve Sanatkârlar Odası Kırıkhan Lokantacılar Kasaplar Esnaf Odası Kırıkhan Madeni Sanatkârlar Esnaf Odası Kırıkhan Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası Payas Esnaf ve Sanatkârlar Odası Payas Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası Reyhanlı Esnaf ve Sanatkârlar Odası Reyhanlı Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası Reyhanlı Tornacılar Demirciler ve Makinistler Esnaf ve Sanatkârlar Odası Samandağ Bakkallar Odası Samandağ Berberler ve Kuaförler Esnaf ve Sanatkârlar Odası Samandağ Esnaf ve Sanatkârlar Odası Samandağ Şoförler ve Otomobilciler Odası Samandağ Terziler Esnaf ve Sanatkârlar Odası Serinyol Esnaf ve Sanatkârlar Odası Serinyol Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası Yayladağı Esnaf ve Sanatkârlar Odası Yayladağı Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası 131 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 7.HATAY HAKKINDA BİLİNMEYENLER 7.1 Hatay Hakkında Bilinmeyenler Hatay; Milli Mücadele de düşmana karşı sıkılan ilk kurşununun 19 Aralık 1918’de Dörtyol’da atıldığını, Misak-ı Milli Hudutları dahilinde olmakla birlikte Hatay’ın Anavatan’a katılması Cumhuriyetimizin ilanından 16 yıl sonra gerçekleştiğini ve 10 ay 21 gün müstakil bir devlet olarak idare edildiğini, Büyük Önder Atatürk’ün ‘ KIRK ASIRLIK TÜRK YURDU DÜŞMAN ELİNDE ESİR BIRAKILAMAZ’ sözünü söylediği ve son günlerinde bile dilinden düşürmediği ‘HATAY MESELESİ BENİM ŞAHSİ MESELEMDİR’ dediği bu vatan parçasının, Büyük Kurtarıcının ebediyete intikalinden 1 yıl sonra 23 Temmuz 1939’ da Türkiye Cumhuriyeti’ne katılan son toprak parçası olduğunu, Cami, kilise ve havranın aynı mahallede, aynı yerde ve hatta sırt sırta yüzyıllarıdır sorunsuz bir şekilde varlıklarını sürdürdüğünü, Farklı dinlerde, farklı medeniyetler içinde rahipler, imamlar, rahibeler ve farklı meslek grubundan kişileri bulunduran Antakya Medeniyetler Korosu’nun ilimize ait eşsiz bir değer olduğunu, Hem İslam hem de Hıristiyan alemi için önemli olan, Anadolu’daki ilk caminin “Habib-i Neccar“ camisi olduğunu, İlk mağara Kilise ve Hıristiyanların Hac Mekânı olan St. Pierre Kilisesi’nin Antakya’da olduğunu ve Hz. İsa’ya inananlara ilk defa Antakya’da Hıristiyan dendiğini, Antakya Arkeoloji Müzesi’nin dünyanın ikinci büyük mozaik müzesi olduğunu, 1380 m. uzunluğunda, ortalama 7 m. yükseklik ve 6 m. genişliğe sahip olan Titus Tüneli’nin, antik limanın alüvyonlarla dolmasını engellemek amacıyla sadece insan gücüyle açılan en uzun tünellerden biri olduğunu, Roma İmparatorluğu zamanında, Roma ve İskenderiye’den sonra dünyanın üçüncü büyük kentinin Antakya olduğunu, Dünyada Olimpiyat niteliğindeki ilk festivalin M.Ö. 195 yılında Daphneia’da (Defne-bugünkü Harbiye) yapıldığını, 14 km. uzunluğu ile Samandağ (Çevlik) sahili, dünyanın en uzun sahillerinden biri olduğunu, Hatay mutfağı yemek, meze ve tatlı çeşitleri olarak ülkemizde ve Doğu Akdeniz’de en geniş çeşide ve lezzet bakımından en tercih edilir tatlara sahip olduğunu, İskenderun, Dörtyol, Payas İlçeleri gibi Türkiye'nin önemli demir-çelik üretim merkezlerine sahip olduğunu, Türkiye’de demir-çelik üretiminde 2 inci sırada yer aldığını, 132 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2011 yılında Türkiye’nin toplam yassı çelik ihtiyacının % 87,5’ini üreteceğini, Türkiye’deki zeytinin %11 ’ini ürettiğini, Türkiye’deki narenciyenin %28’ini ürettiğini, Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşu listesinde ilk 500 firma arasında İskenderun ve Dörtyol’da faaliyet gösteren 15 tane firmasının bulunduğunu, Türkiye’de uluslararası yük taşımacılığında, İstanbul’dan sonra 2. büyük nakliye filosuna sahip olduğunu, İhracat da Türkiye’de 9 uncu sırada yer aldığını, Elektrik tüketiminde 11 inci sırada bulunduğunu, Hatay Havaalanı’nın 2009 yılı içerisinde yoğunluk bakımından Türkiye’de en fazla artış sağlayan havaalanı olduğunu, Türkiye’de tır karnesi satma yetkisi bulunan 11 odadan birinin Antakya Ticaret ve Sanayi Odası’nın olduğunu, 500 milyon dolara yaklaşan ihracat rakamı ile Türkiye’nin toplam yaş sebze ve meyve ihracatının % 25’lik kısmının Hatay’da gerçekleştiğini, Ve buna benzer birçok değerimizle Hatay çok güzel bir ilimizdir. 133 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 7.2 Hatay İli Tarihi Yerleri St. Pierre Kilisesi; Antakya’nın 2 Km. kuzeydoğusunda, Reyhanlı karayolu üzerinde, Habib-i Neccar Dağı’nın uzantısı olan Haç (Stauris) Dağının eteğindedir. 13 metre uzunluğunda, 9,5 metre genişliğinde ve 7 metre yüksekliğinde doğal bir mağaradır. Hz. İsa’nın ölümünden sonra havarilerinden St. Pierre Antakya’ya gelerek (M.S.1.y.y.ilk yarısında) burada telkinlere başlamıştır. İsa’ya inananlara “Hıristiyan” adı ilk kez burada verilmiştir. 1963 yılında Papa VI. Paul tarafından burası Hıristiyanların Hac yeri olarak kabul edilmiştir. HARON (Cehennem Kayıkçısı); Haron, St. Pierre Kilisesinin 20 m. uzağındadır. Burada kayalara oyulmuş dev bir büst bulunmaktadır. Büst, başında örtü bulunan tamamlanmış kabartma bir insan portresidir. Bu kabartma Antiochus zamanında bir veba salgını sırasında yapılmıştır. Çok sayıda insanın ölümüne yol açan salgını önlemek için bir kâhine danışılmış ve onun tavsiyesi üzerine dağa şehre yüksekten bakan bir mask oyularak üzerine ölümleri önleyecek sözler yazılmıştır. Hatay Arkeoloji Müzesi (Antakya Mozaik Müzesi); Mozaik koleksiyonu zenginliği yönünden dünyada ikinci, para koleksiyonu yönünden ise üçüncü sırada yer alır. Harbiye, Antakya, Açcana, Çevlik, ve İskenderun'da yapılan kazılarda bulunan çeşitli süs eşyaları, heykeller, mezarlar da sergilenen eserler arasındadır. Titus-Vespasianus Tüneli ve Kaya Mezarları; Antik Seleucia Kent ve limanını dağlardan inen sel sularından korumak amacıyla M.S. 69 tarihinde Vespasianus döneminde başlayan ve oğlu Titus (M.S.81) tarafından tamamlanan bir tünel ve kanaldan ibarettir. Kanal 1.330 metre uzunluğundadır. Tünelin kapalı kısmının uzunluğu 130 metre, yüksekliği 7 metre, genişliği 6 metredir. Kaya mezarları; Titus-Vespasianus tüneline yakın Roma Dönemine ait 13 kaya mezardan oluşmaktadır. Bunlardan “Beşikli Mağara” en geniş ve ünlüsüdür. 134 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Beşikli Mağara; Samandağı Çevlik köyünde deniz kenarında 300 hektarlık alana yayılan “Seleukeia pieria” ya da bir diğer söyleyişle “Pieria’daki Seleukeia” antik kentinin en önemli kalıntılarından biri olan Beşikli mağara tamamen kayaya oyulmuş mezar kompleksidir. 18. Ve 19. Yüzyıl seyyahlarınca seyahat kitaplarında krallar Mezarı olarak tanımlanmış W.Barlett tarafından gravürleri çizilmiştir. Mezar odasının bulunduğu alan eski çağlarda ölüler şehri olarak adlandırılan bir nekropol alanı olarak düzenlenmiştir. St. Simeon Manastırı; Samandağ İlçesi yolu üzerinde Değirmenbaşı beldesinden ayrılan bir yolla gidilen Aknehir Beldesi sınırları içinde 479 metre yüksekliğinde bir tepe üzerinde kurulmuştur. M.S. 6 yüzyılda yapılan Manastırın sekizgen avlusunun ortasında doğal bir kayadan yapılmış sütun mevcuttur. St. Simeon buraya M.S. 541 yılında gelmiş ve 592 yılında ölmüş olup. St. Simeon’un ölünceye kadar bu sütün üzerinde yaşadığına inanılır. Harbiye (Daphne); Antakya’ya 10 Km. uzaklıktadır. Vadinin güneyinden çıkan kaynaklar şelaleler oluşturduktan sonra Asi Nehrine kavuşur. Harbiye olarak bilinen bölgenin antik dönemindeki isimleri Kastalia, Pallas ve Saramanna’dır. Günümüzde Harbiye her biri 300-500 kişilik Restaurantları ile bölgemizin en önemli eğlence ve gastronomi turizm merkezidir. Seleukeia Pierria (Çevlik) Ören Yeri; Samandağ İlçesi, Kapısuyu Köyü sınırları içerisindedir. M.Ö.305 yılında Selevkoslar tarafından başkent yapılmak amacı ile kurulmuş, ancak dış saldırılara açık olması nedeni ile Antakya kurularak başkentlik oraya taşınmıştır. Seleukeia ise bir ticaret şehri olarak genişlemiştir. Şehir Roma çağında en parlak günlerini yaşamıştır. Şehirden günümüze Antik Liman kalıntısı, Titus-Vespasianus Tüneli, Dor mabedi ve Kaya mezarları kalmıştır. Antakya Surları; Antakya şehir surları M.S. 526 yılında İmparator Justinyen tarafından yaptırılmıştır. Eski devirlerde Antakya’nın etrafı yüksek surlarla çevriliydi. Selevkos ve Roma dönemlerinde daha uzun ve yüksek olarak yapılan surlar üzerinde 360 nöbetçi kulesi ve Habib-i Neccar dağı’nın en yüksek ve sarp tepesi üzerinde bir iç kale bulunuyordu. Bugün surların sadece Hacıkürüş deresine bakan yamaçlarındaki bazı bölümleri sağlam kalmıştır. 135 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Habib-i Neccar Camii; Anadolu’nun ilk camii olan Habib-i Neccar Antakya’da yapılmış ve Müslümanlık Anadolu’ya buradan yayılmaya başlamıştır. Habib-i Neccar Camii Hz. Ömer’in Komutanlarından Ebu Ubeyd’e Bin Cerrah Tarafından M.S 636 yılında inşa edilmiştir. Hz. İsa’nın Havarilerine ilk inanan Habib-i Neccar bir inanç abidesi ve Kuran-ı Kerimde Yasin suresinde övülen bir şehittir. Mezarı camide bulunmaktadır. Çok tanrılı dönemde Roma halkını Allah’a inanmaları için Antakya’ya iknaya Hz. İsa tarafından gönderilen elçiler Yuhanna, Pavlos ve Şemun Safa’nın da mezarları cami içinde yer aldığına inanılmakta ve kabirleri bulunmaktadır. Protestan Kilisesi; Kayıtlı hiçbir protestan olmamasına rağmen Güney Kore’den gelen Protestanların maddi kaynak ayırmasıyla açılan kilise Hatay valiliğine yaklaşık 50 m. mesafede bulunan eski bir Antakya evinin restore edilmesiyle kiliseye dönüştürülmüştür. Taş bina olan kilise Fransızlar döneminde elçilik ve Fransız Bankası olarak kullanılmıştır. 2000 yılında Güney Kore Kwong Lim Metodist Kilisesi tarafından Protestan Kilisesi olarak kullanılmaya başlanmıştır. Havra; Binanın 1700 yıllarında Havra olarak yapıldığı tahmin edilmektedir. Havrada bulunan mukaddes kitap Tevrat İbranice Ceylan Derisi üzerine yazılmış olup 500yıllık bir tarihi bulunmaktadır. Vakıflı Ermeni Köyü; Hatay’ın en güneyinde, bir yüzü Suriye'ye bir yüzü Kıbrıs'a bakan yeşillikler içerisinde küçük bir köy Vakıflı. Onu Türkiye’deki binlerce köyden ayıran özellik ise Ermenistan sınırları dışında yer alıp da tüm nüfusu Ermenilerden oluşan, tek yerleşim birimi olması. Bu bakımdan kendisi küçük de olsa ünü sınırları aştı, sorunları Avrupa Birliği (AB) diplomatlarının bile gündemine girdi. Meydan Hamamı; Selçuklu dönemi yapılarındandır.1122 yılından itibaren muhtelif tarihlerde İshak, Süleyman Eyyübi ve Cafer ağalar tarafından onarılmıştır 136 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Antakya Sokakları; Helenistik çağ kentlerinin tipik bir örneği olan Antakya’da sokaklar, birbirine dik olarak kesen ızgara planına bağlı olarak geliştirilmiştir. Uzun Çarşı; Antakya’da yöresel ürün ve el sanatlarından baharata kadar her türlü ihtiyaç maddesini bulunduran otantik bir çarşıdır. Antakya Tyche’si; Samandağ ilçesi Mağaracık köyü civarında bulunan eser 8 cm boyunda bronz bir heykeldir. Roma çağına ait olup 83,5 cm yüksekliğinde, Helenistik çağ heykeltıraşı Eutychides tarafından yapılmıştır. Payas Sokulu Mehmet Paşa Külliyesi; Dörtyol İlçesi Payas beldesindedir. 1574 yılında Mimar Sinan tarafından yapılan Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi Osmanlı mimarisinin örneklerindendir. Külliye bünyesinde; 45 dükkânlı han, imaret, çifte hamam, cami ve medrese bulunmaktadır. Bayezid-i Bestami Makamı; Kırıkhan’ın kuzeyinde Alaybeyli Köyünün hemen önünde yer alan bir tepe ve Darbısak Kalesinin içinde yer alır. Bu kale, Antakya Haçlı Prensliğinin önemli kalelerinden biri idi. Belen geçidinin kuzey girişinin güvenliğini sağlayan kale, 1268 yılında Baybars tarafından alındıktan sonra önemini yitirmiştir. 19. yüzyılın sonlarında buraya Karamürselzade Mustafa Şevki Paşa tarafından İslam evliyalarından Bayezid-i Bestami adına bir cami ve ziyaret yeri yaptırılmıştır. Kalenin bazı bölümleri kısmen ayaktadır 137 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Bakras Kalesi; Aynı adla anılan köyün hemen üst tarafındadır. Köyün yolu Antakya-İskenderun yolunun 27.km.’ sinde ayrılır. Yolun batısında, dağların arasında sarp bir tepe üzerine yapılmıştır. Önceleri Belen geçidinin girişini, Antakya kurulduktan sonra sonra ise Seleukos başkentini koruma gayesine hizmet etmiştir. Haçlılar döneminde de, Antakya Prensliğinin kuzeyde en önemli savunma noktasıydı. Kızlar Sarayı; Reyhanlı-Halep asfaltı üzerinde (Tampon Bölgede)bulunmaktadır. Bu sarayın bölgeyi kontrol altında tutan bir merkez olduğu ve Bizans devrine ait olduğu sanılmaktadır. Saray girişine iki taraflı kesme iri blok taşlarda oluşan geçitten girilmektedir. Giriş kısmı yıkılmıştır. Orta kısmında yüksek kare planlı bir kule bulunmaktadır. Koz Kalesi; Altınözü’ne bağlı Koz Köyü’nün yakınındadır. Eski çağlarda kullanılan ve Altınözü tarafından gelip Harbiye’den geçerek Antakya’ya gelen Kuseyr yolu üzerindedir. Bu Kalenin Antakya’nın güney bölgesini emniyet altına almak amacıyla Antakya Prensliği döneminde yapıldığı sanılmaktadır. Antakya Latin Patriğinin de ikamet ettiği yer olan Kale 1268 yılında Baybars tarafından kuşatma sonucunda teslim alındı. Darb-ı Sak Kalesi; Derb yâda Darb (El-Darb) Arapça geçit yol anlamındadır. Sak ise dağ eteği, vadiye bitişik kısım, yamaç anlamına gelmektedir. Darb-ı sak kalesi, M.Ö.333 yılında, Pers Kralı Darius’un Büyük İskender’e karşı İssos savaşından önce karargâh kurduğu mekân olarak dikkat çeker. Payas Kalesi; Payas’ta Sokullu Külliyesi’nin batısındadır. Burada eskiden harap bir kale vardı. Sahile inşa edilen Payas limanı ile tersanenin güvenliği için 1567 yılında kale ve hendeği tamamen sökülerek yeniden yapıldı. 138 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Batıayaz; Antakya-Samandağ karayolu üzerinde, Antakya’ya 20 km uzaklıktadır. Tarih ve doğanın iç içe olduğu, zeytin ve çam ağaçlarıyla kaplı bir yayla köyüdür. Yenişehir Gölü; Antakya-Cilvegözü yolu üzerinde, Antakya’ya 40 km mesafededir. Şimdi piknik yeri olarak kullanılan antik dönem yerleşim yeridir. Barlaam Manastırı; Yayladağı İlçesinde bulunan Antik Cassius (Keldağı) dağında bulunmaktadır. Burası Hitit döneminde kutsal alan sayılmış, Romalılar zamanında da bu özelliğini korumuştur. Manastır ve kilise olmak üzere iki ayrı ana yapı dönemi geçirmiştir. V. yüzyılın sonunda onarılmış, daha sonra eklemeler yapılmıştır. İssos (Epifenya)Harabeleri; Pers Kralı Darius III ve Makedonya Kralı Büyük İskender’in M.Ö. 333 tarihinde savaştığı bu bölge Helenistik döneminde kurulmuş ve Roma döneminde varlığını sürdürmüştür. Şu an bölgede antik şehir kalıntıları ve su kemerleri bulunmaktadır. Açcana Ören yeri; Antakya-Reyhanlı karayolunun 22. kilometresinde bulunan bir höyüktür. Yaklaşık 30 dönümlük bir alanda bulunmakta olup, 10.082 m2’lik kısmında British Museum tarafından 1936-1938 yılları arasında arkeolojik kazılar yapılmış ve 17 kültür katı tespit edilmiştir. Bugün ören yeri içerisinde; 7’nci katında bulunan Yamhad Kralı Yarım-Lim ile 4’ncü katında yer alan Kral Niqne-Pa’nın saraylarının kalıntıları mevcuttur. 139