Dergi
Transkript
Dergi
Nisan - Mayıs‘16 / Sayı 10 / 15 Tl www.ruzgarenerjisidergisi.com - www.windenergy.com.tr >> >> www.facebook.com/ruzgrenerjisidergisi Görsel : Monsson instagram.com/ruzgarenerjisidergisi twitter.com/ruzgarenerjisidergisi T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI REPUBLIC OF TURKEY REPUBLIC OF TURKEY MINISTRY OF ENVIRONMENT AND URBANISATION MINISTRY OF ENERGY AND NATURAL RESOURCES ENERCON. Best perfomance at any site. INTELLIGENT ADVANCEMENT OF PROVEN TECHNOLOGY For the past 30 years, ENERCON wind energy converters have been the benchmark for innovative technology and best quality products. Thanks to constant further development of all turbine components and the continuous improvement of our core competencies, new turbine generations with top technological features and intelligent grid technology will continue to evolve. CONTACT SALES TURKEY ENERCON Rüzgar Enerji Santrali Kurulum Hizmetleri Ltd. Şti. Ulugöl Plaza, Küçükbakkalköy Mah. Vedat Günyol Caddesi no:20 Kat:8 Ataşehir/ İstanbul sales.turkey@enercon.de Editör’den Murat ER Merhaba değerli okurlarımız. Rüzgar Enerjisi Dergisi’nin Nisan-Mayıs sayısı ile yine sizlerleyiz. Bu sayımızda da rüzgar enerjisi ile ilgili gelişmeleri ve çalışmaları sizlerle paylaşmak istedik. Umarız ki yine ilgi ve beğeni ile okursunuz. Bu ay dergimiz de ICCI Fuarı’nda olacak. Sizleri de standımıza bekleriz. Umuyoruz ki yine herkes için verimli bir etkinlik olur. Rüzgar türbinlerinin işletme ve bakım periyotları ve içerikleri rüzgar türbin teknolojisine ve türbin tipine bağlı olarak farklılık göstermektedir. Genel olarak rüzgar türbinlerine yılda 3 aylık periyotlarla toplam 4 bakım yapılmaktadır. Ayrıca dört ya da beş yılda bir, kapsamlı mekanik bakımlar da yapılmaktadır. 3 aylık periyotlar ile yapılan bakımlar şu şekilde genellenebilir: -Görsel bakım -Yağlama bakımı -Elektrik bakımı -Mekanik bakım Rüzgar santrallerinde düşük maliyetli ve sürdürülebilir işletme ve bakım için öncelikle santralin dizayn aşamasında doğru kriterlere göre dizayn edilmiş olması gerekmektedir. Bunun ötesinde işletme ve bakım personelinin yetkinliği de önemli bir faktördür. İşletme, bakım kontratlarının her türlü önleyici ve düzenli bakım aktivitelerini kapsayacak şekilde yapılması, garanti edilen emre amadelik seviyelerinin altında kalınması durumunda da zararın tanzimi önemli olmaktadır. Ülkemizde rüzgar santralleri işletme ve bakım konularında uzman yetişmiş eleman sayısını artırmak için bu konuda eğitim veren meslek liseleri ve meslek yüksek okullarına ilgili bölümler açılmalı ve sektörün kalifiye eleman açığı böylece giderilmelidir (ya da giderilebilir). Sayımızı keyifle okumanız ve önümüzdeki sayılar, konular ve konuklarla tekrar görüşmek dileğiyle, “esen” kalın. 2 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com BİRLİKTE AYNI YOLDA Nordex ve Acciona Windpower birleşmesiyle, rüzgar enerjisi endüstrisinin en büyük global türbin üreticilerinden biri doğuyor. Aynı vizyonu paylaşıyoruz: enerji maliyetlerini düşürürken, en iyi ve en güvenilir müşteri hizmetini sunabilmek. Çünkü biz rüzgara – ve size daha yakınız. KÜNYE SAYI 10 NİSAN-MAYIS’16 APRIL - MAY 2016 RÜZGAR ENERJİSİ DERGİSİ WIND ENERGY MAGAZINE KURULUŞ FOUNDED 2014 www.ruzgarenerjisidergisi.com YAYIMLAYAN PUBLISHED BY FİNANS YAYINCILIK – MESUT KUL FINANCIAL PUBLISHING - MESUT KUL Gümüşsuyu Mah. İnönü Cad. No:43 D:7 Kat:3 PK 34437 Taksim - Beyoğlu İstanbul Tel:+90(212) 252 71 85 Faks:+90(212) 326 41 08 SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ VE İMTİYAZ SAHİBİ ( SORUMLU MÜDÜR ) Mesut Kul mesutkul@finansreklam.com YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ EDITOR IN CHIEF Murat Er - editor@finansreklam.com GRAFİK TASARIM VE UYGULAMA GRAPHIC DESIGN AND REALIZATION Esra Kural - tasarim@finansreklam.com REKLAM YÖNETİCİSİ ADVERTISEMENT RESPONSIBLE Selda Kul - selda.kul@finansreklam.com REKLAM SORUMLUSU ADVERTISEMENT RESPONSIBLE Meryem Dikme - meryem.dikme@finansreklam.com REKLAM SORUMLUSU ADVERTISEMENT RESPONSIBLE Tuğba Ağca - tugba.agca@finansreklam.com MUHASEBE SORUMLUSU ACCOUNTANT RESPONSIBLE Beser Arı - muhasebe@finansreklam.com YAYIN TÜRÜ TYPE OF PUBLICATION Almanya İrtibat - Deutschland Kontakt Büro YEREL SÜRELİ LOCAL TERM Contact Person: Ümüt Dikme YAYIN MAHİYETİ NATURE OF PUBLICATION: Max-Pechstein-Weg 2, 71679 Asperg Germany SEKTÖREL SECTORS Tel: 0049 176 819 797 33 E-Mail: info.de@finansreklam.com YAYIN SÜRESİ BROADCAST TIME İKİ AYDA BİR KEZ - ONCE EVERY TWO MONTHS YAYIN DİLİ PUBLICATION LANGUAGE TÜRKÇE TURKISH - İNGİLİZCE ENGLISH ULUSLARARASI STANDART SÜRELİ YAYIN NUMARASI (ISSN NO) : 2148 - 869X INTERNATIONAL STANDARD SERIAL NUMBER (ISSN NO) : 2148 - 869X YÖNETİM YERİ VE YAYIN ADRESİ CENTER OF MANAGEMENT Gümüşsuyu Mah. İnönü Cad. No:43 D:7 Kat:3 PK 34437 Taksim Beyoğlu İstanbul TEL: 0090 212 252 71 85 FAKS: 0090 212 326 41 08 VERİ TABANLARI : Medya Takip Merkezi, Ajans Press BASKI VE RENK AYRIMI MATBAA PRINTING ADRES ADDRESS TEL PHONE WEB E-POSTA YETKİLİLER PRINTING AND COLOR SEPARATION : ÖZGÜN OFSET TİCARET LTD. ŞTİ. : YEŞİLCE MAH. AYTEKİN SK. NO: 21 34418 4.LEVENT / İSTANBUL : 0212 280 00 09 FAKS : 0 (212) 264 74 33 : www.ozgun-ofset.com : info@ozgun-ofset.com : Kamil Öztürk – Kemal Öztürk MATBAA SERTİFİKA NUMARASI CERTIFICATE OF PRINTING:13837 BASKI TARİH VE YERİ PRINT DATE AND PLACE :14.04.2016, İSTANBUL DAĞITIM DISTRIBUTION : ARAS KARGO ABONMAN ANNUAL SUBSCRIPTION RATE : 6 sayı: 100 TL ( KDV dahil ) ABONELER VE DAĞITIM SERVİSİ SUBSCRIPTION AND CIRCULATION SERVICE TEL: +90(212) 252 71 85 / 5 Yayın Danışma Kurulu Prof. Dr. Tanay Sıdkı Uyar Marmara Üniversitesi Enerji Ana Bilim Dalı Başkanı Mehmet Çağrı KARAASLAN Yıldız Teknik Üniversitesi REK Kulübü Yönetim Kurulu Başkanı Arş. Gör. Mahmut Can ŞENEL Ondokuz Mayıs Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Doç. Dr. Fatih Onur HOCAOĞLU Afyon Kocatepe Üniversitesi Doç.Dr. İlhan KOŞALAY Ankara Üniversitesi, Mühendislik Fak. Elektrik Anabilim Dalı Başkanı Öğr. Gör. Alper KEREM Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Müh. Mim. Fak. Enerji Sis. Müh. Böl. Engin Deniz Enerji Sistemleri Mühendisi Yrd.Doç.Dr. Abdullah KEÇECİLER Dumlupınar Üniversitesi / Alternatif Enerji Kaynakları Araştırma ve Uygulama Merkezi Doç. Dr. Oğuz Uzol ODTÜ Havacılık ve Uzay Müh. Böl. Öğretim Üyesi - RÜZGEM Merkez Başkanı Kadir KAYA OMÜ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü - Araştırma Görevlisi Hüseyin Günhan ÖZCAN Enerji Sistemleri Mühendisliği Bölümü / Araştırma Görevlisi Makine Yüksek Mühendisi Doç.Dr.Hüseyin GÜNERHAN Ege Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü, Termodinamik Anabilim Dalı - Öğretim Üyesi Rüzgar Enerjisi Dergisi, marka tescili yapılmış, yerel süreli, 2 aylık, sektörel bir dergidir. Yazı ve fotoğrafların tüm hakları Rüzgar Enerjisi Dergisine, yayınlanan ilanların ve makalelerin sorumluluğu makale ve ilan sahiplerine aittir. Rüzgar Enerjisi Dergisi basın meslek ilkelerine uymayı taahhüt eder. Rüzgar Enerjisi Dergisinde yer alan yazı içeriklerinin izin alınmadan online veya basılı yayınlarda çoğaltılması ve yayınlanması yasaktır. İzin alınarak basılı yayınlarda yayınlanacak içeriklerin kaynak kısmında Rüzgar Enerjisi Dergisi belirtilmelidir. Online yayınlarda ise yayınlanan içerik www.ruzgarenerjisidergisi.com web sayfamızda ilgili habere link verilerek yayınlanabilir www.ruzgarenerjisidergisi.com İçindekiler / Contents 8 Röportaj / Interview MONSSON Rüzgar Santrali Hizmetlerinde Uzmanlık Sunuyor 20 58 Makale / Article Maden Kanunu Çerçevesinde Yatırımların Çatışması ve Kamu Yararı 30 38 Makale / Article Çapraz Akışlı Rüzgar Türbini Başarımının İncelenmesi 38 48 Haber /News Nordex 2016’ya 40MW’lık bir başlangıç yaptı 40 Makale / Article Rüzgar Türbinlerinde Topraklama Sistemi Analizi 48 Haber /News Asma Köprü Devi Japon IHI Devasa Büyükteki Cıvatalarını Tarsustaki Berdan’dan Alıyor 58 Röportaj / Interview “Ürünlerinize Hayat Veriyor, Zamanın Ötesine Taşıyoruz” 6 8 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com Senvion yüksek kaliteli Alman rüzgar türbin üreticisi, şimdi Türkiye’de. Bizi ziyaret edin: ICCI Fuarı ve Konferansı İstanbul Fuar Merkezi 27 Nisan – 29 Nisan tarihleri arasında Salon 9 stand G-105 25 yılı aşkın sektör deneyimimiz Senvion’u rüzgar enerjisi sektöründe en tanınmış isimlerden biri haline getirdi. Bugüne kadar dünya çapında kurduğumuz 6.000 den fazla türbinimizin toplam kapasitesi 12 gigawatta ulaşmış durumdadır. Ürün portföyümüz, nominal çıkışları 1,8 megawatt ile 6,15 megawatt, rotor çapları ise 82 metre ile 152 metre arasında olan güvenilir ve uzun vadeli kullanılabilir türbinleri içermektedir. Senvion Turkey Rüzgar Türbinleri Ticaret Ltd. Şti. Next Level İş Merkezi Eskişehir Yolu Dumlupınar Bulvarı No: 3A-32 Söğütözü 06500 Çankaya ANKARA www.senvion.com Senvion Turkey Rüzgar Türbinleri Ticaret Limited Şirketi Eylül 2014’te kurulmuştur. Merkezi Ankara’da bulunmaktadır ve Türkiye deki satış, kurulum, servis ve bakım faaliyetlerinden sorumludur. 3.700 kişiden oluşan uzman ekibimiz her projenin ihtiyaclarına göre özel çözümler sunuyor. Röportaj / Interview MONSSON Rüzgar Santrali Hizmetlerinde Uzmanlık Sunuyor Değerli okurlarımız, bu sayıda sizler için MONSSON Türkiye, Genel Müdürü Sn. Tolga Özkarakaş ile keyifli bir sohbet gerçekleştirdik. Şimdi sizleri bu söyleşi ile baş başa bırakıyoruz. elektrik ticaretine kadar yaygın hizmet ağına ulaşmıştır. Monsson Group olarak merkezimiz Romanya olmak üzere, Türkiye, İsveç, İngiltere, İtalya, Katar, G. Afrika ve Y. Zelanda olmak üzere dünyanın toplam 8 ülkesinde faaliyet göstermekteyiz. MONSSON’un odaklandığı konular nelerdir? Rüzgar santrali hizmetleriniz olduğunu biliyoruz, bize bu hizmetlerden bahseder misiniz? Monsson, Yenilenebilir Enerji sektöründe ağırlıklı olarak Rüzgar Enerjisi, Güneş Enerjisi ve hibrid sistem ile çalıştırılan ters osmoz yöntemi ile su arıtma tesisleri projelerini geliştirme, devreye alma ve işletme-bakım hizmetleri konularına odaklanmış durumdadır. Ayrıca Romanya’da yatırımcı ve işletmecisi olduğumuz 80 MW kurulu gücünde Rüzgar Enerjisi Santralimiz var. Rüzgar Enerjisi Santrali, Rüzgar ve Güneş Enerjisi Santral projelerinin geliştirilmesi, kurulumu, teknik ve ticari işletmesini yapmaktayız.Verdiğimiz teknik hizmetlerin başında önleyici bakım kapsamında rüzgar türbinleri kanatlarının denetimi ve onarımı, dişli kutusu yağ değişimi, kızılötesi termografi, garanti sonu incelemesi ve değerlendirmesi, öngörücü bakım kapsamında ise dişli kutusu denetimi, vibrasyon analizi, jeneratör yalıtım ölçümü, uzaktan durum izleme sistemi ve ayrıca yatırımcılar için çok önemli olduğunu düşündüğümüz teknik işletme ve varlık yönetimi konusunda oldukça bilgili, tecrübeli ve iddialı olduğumuzu belirtmek isteriz. Bizlere kendinizden ve MONSSON’dan biraz bahseder misiniz? Monsson Group, 1997 yılında kurulmuş olup, 2004 yılından itibarende Monsson Operation şirketi olarak rüzgar santrallerinin geliştirilmesi konusunda çalışmalarına başlamıştır. Çok kısa bir süre içersinde 2.400 MW.lık bir rüzgar santrali projesi portföyüne ulaşma başarısını göstererek, yenilenebilir enerji sektöründe hizmet sağlayan Avrupa’nın en büyük ve bağımsız olarak çalışan hizmet sağlayıcı şirketlerinden birisi olmayı başarmıştır. 500 kişiden oluşan tecrübeli ve uzman kadrosu ile Monsson Group, rüzgar santrallerinin geliştirilmesinden, kurulumuna, devreye alınmasından işletme-bakımına ve 8 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com Şirketin Türkiye’deki durumu nasıl? Şu ana kadar istenilenler ne ölçüde gerçekleştirilebildi? Monsson Türkiye, yenilenebilir enerji kaynakları konusunda lider şirketlerden birisi olan Monsson Şirketler Grubu’nun bu sektörde global bir oyuncu olma yolunda atmakta olduğu stratejik adımların neticesinde çalışmalarını başlatmıştır. Danışmanlık, proje geliştirme, varlık yönetimi, işletme-bakım ve mühendislik konularındaki grup deneyimini, profesyonelliğini ve tecrübesini Türkiye ve bölgemizdeki yatırımcılara sunarak proje ekonomilerini optimize etmek, yatırımların verimliliğini artırmak ve işletme maliyetlerini düşürmek gibi hedeflerle pazarda yatırımcıların ve imalatçıların çözüm ortağı olarak faaliyet gösterecektir. Yerel organizasyonumuzun oluşumu ile, müşteri ilişkilerimizin ve müşteri memnuniyetinin artarak devamlılığını sağlama amacı ile sektörde deneyimli arkadaşımız Sn. Aydın Yalçın Satış ve Pazarlama Direktörü olarak aramıza katılmıştır. ğına yükselerek kurulu güç 5.000 MW.a yaklaşmıştır. Bu yatırımların her yıl en az 800 MW/yıl olarak ve hatta 1.000 MW/yıl ile artarak devam edeceğini öngörüyoruz. Türkiye 2015 yılındaki 956 MW.lık yeni kurulumu ile dünyadaki rüzgar santralleri kurulumları arasında 10. sıraya yükselerek, sektörde önemli bir pazar olduğunu gösterdi. Yenilenebilir enerjiler içerisinde, rüzgar enerjisini nerede konumlandırıyorsunuz? Yenilenebilir Enerji sektöründe Rüzgar Enerjisi gerek teknolojik, gerek maliyet ve gerekse de yaygınlaşma açısından en önemli yere sahiptir. Günümüzde rüzgar enerjisinin yatırım maliyeti diğer kaynaklarla rekabet edebilir ve hatta daha uygun rakamlara geldiği için, çok hızlı bir şekilde yaygınlaşan bir enerji kaynağı haline gelmiştir. Yaklaşık 10 yıl öncesinde rüzgar enerjisi kaynak olarak çok güvenilir olarak görülmezken, yapılan yüzlerce ölçüm ile rüzgarın güvenilir ve yatırım yapılabilir bir kaynak olduğu görülmüş, teknolojideki hızlı ve güvenilir gelişmelere de paralel olarak rüzgar enerjisi yatırımları dünyada çok hızlı bir şekilde artış göstermektedir ve artarak da devam edecektir. Bu anlamda ülke olarak eksiklerimiz ve artılarımız nelerdir? Türkiye olarak en büyük avantajımız büyük bir coğrafyada oturuyor olmamız ve bu büyük coğrafyada güçlü bir rüzgar enerjisi potansiyelimizin olması. Kanun ve yönetmeliklerle sektör ilk başlangıcını yapmış olup, sektörün ihtiyacına göre güncel ve uygulanabilir olmasının sağlanması gerekmektedir. Sektöre olan desteklerin sürdürülebilir olması, yerli ve yabancı yatırımcılar için büyük önem arz etmektedir. Sizce genel olarak yenilenebilir enerjilere olan ilgi ne düzeyde? Dünyada 2015 yılında 63.000 MW.lık rekor bir kurulumla 432.000 MW.a yükselen Rüzgar Enerjisi kurulu gücü, Avrupa’da 12.800 MW ilave bir kurulumla, toplam 142.000 MW.a ulaşmıştır. Türkiye’de ise Rüzgar Santralleri kurulumları yıllık olarak 2009-12 yıllarında 400-550 MW aralığında iken, 2013-15 yılları arasında 650-950 MW aralı- 9 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com Artan yatırımların ve halen mevcut büyük yatırım potansiyelinin öngörülerek, desteklerin türbin ve ekipmanları üreticilerine de sağlanması, türbin ekipmanlarının sadece kule ve kanat imalatı ile sınırlı kalmayarak, elektrik, elektronik ve mekanik ekipmanların da imalatının ülkemizde yapılmasının sağlanması konusunda çalışmaların artırılması gerekli. Ayrıca kurulum ve işletme-bakım konularında yetişmiş eleman sayısının artırılması konusunda Meslek liseleri, üniversiteler ve sektör oyuncuları işbirliği yaparak, yerli kalifiye uzmanların artmasının sağlanması, başlangıçta bu kişilerden Türkiye’de sonrasında da çevre ülkelerde yararlanılması açısından çok önemsiyoruz. Gelecek planlarınız nelerdir? Monsson Türkiye Haziran 2015’te kurulmuş olup, organizasyonel aktivitelerimiz Eylül ayında oluşmaya başlamıştır. İstanbul’da merkez ofisimiz bulunmakta olup, Mayıs ayı içersinde de İzmir’de diğer ofisimizi açmak üzere çalışmalarımızı devam ettirmekteyiz. Şu an yaklaşık olarak 20 çalışanımız ile Türkiye’de aktif bir şekilde hizmet vermekteyiz. Bu çalışanlarımızın çoğunluğunu başlangıç aşamasında olduğumuz için Romanya’daki tecrübeli ekibimizden sağlıyoruz. Ekip üyelerimizin hemen hemen her birinin yaklaşık 2.500 saatlik tecrübesi var. Zaman içersinde bu ekibimizi yerlileştirmek ve tecrübelerini yerli ekibimize aktarma hedefimiz var.Dolayısı ile bu yıl içersinde yerli ekibimizin oluşturulması önceliklerimiz arasında. Ayrıca çevre ülkelerdeki sektörel gelişmeleri ve potansiyelleri de yakından takip ediyoruz ve oluşacak fırsatlara göre çevre ülkelerde de pozisyon almaya başlayacağız. Ayrıca halen Türkiye’de olmayan, bir şekilde girmemiş veya girememiş olan yabancı yatırımcıları da kollarına girerek ve pazara ikna ederek Türkiye’ye yatırımcı olarak girmelerini sağlamaya çalışacağız. Sayın Tolga Özkarakaş’a sorularımıza içtenlikle yanıt verdiği için çok teşekkür ederiz. 10 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com Bilmer İnşaat ve Tensar’dan Büyük Anlaşma Kaliteli hizmet anlayışıyla hizmet veren Bilmer İnşaat, toprak güçlendirmesi ve zemin stabilizasyonu konusunda dünya devi Tensar’la anlaştı. Birçok sektörde hizmet veren Bilmer İnşaat, farklı projelerine bir yenisini daha ekledi. Geosentetik ürünler tedarik eden ve asfalt yolların, demiryollarının, kaplanmış alanların kötü toprak koşulları için kanıtlanmış pratik çözümler sunan Tensar International Limited ile anlaşan Bilmer İnşaat, Tensar Triax’ın Türkiye’deki tek yetkili distribütörü oldu. Bilmer İnşaat ve Tensar International Limited’in anlaşması Tensar’ın İngiltere’deki Genel Merkezi’nde gerçekleştirildi. Zemin güçlendirme ve zemin stabilizasyonu, üst yapı optimizasyonu ve zemin güçlendirmesi ürünleri erozyon önleme sistemlerinin imalat ve tedariğinde dünya lideri olan Tensar International Limited’in İngiltere’deki Genel Merkezi’nde gerçekleştirilen imza töreni ile Bilmer İnşaat, Tensar Triax’ın Türkiye’deki tek yetkili distribütörü oldu. Tensar International Limited Başkan Yardımcısı Stephen EWER törende yaptığı konuşmasında; “Türkiye’nin inşaat anlamında yaptığı atılım ve değişimin uzun zamandır takip etmekteyiz. Tensar olarak Türkiye’de yer almak için gerçek anlamda uzmanlığı gelişmiş bir firma arayışımız sonunda Bilmer İnşaat’la buluştuk. Birlikte çok güzel projelere imza atacağımıza olan inancımızla bu işbirliğine başladık. Bilmer’le Türkiye’de olmaktan mutluyuz.” dedi. Bilmer İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Serhat Cenk BALÇIK ise: Bilmer İnşaat olarak farklı alanlarda hizmetlerimize devam ediyor, her geçen gün çıtamızı yükseltiyoruz. 30 yıldan fazla tecrübesiyle zemin güçlendirme ve zemin stabilizasyonu ile ilgili inşaat çözümleri geliştiren Tensar ile ortaklık yapacağımız için çok mutluyuz. Birlikte uzun yıllar çalışacağımıza inanıyoruz.” dedi. 11 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com Haber / News Avrupa Rüzgar Enerjisi Birliğinin İsmi “WindEurope” Oldu Otuzdört yıl önce kurulan Avrupa Rüzgar Enerjisi Birliği’nin ismi değişti, “WindEurope” oldu. Geçtiğimiz gün Brüksel’de düzenlenen toplantıda yeni kimliklerini ve değişen yeni imajını paylaşan WindEurope Başkanı Francesco Venturini, bu değişimin sadece isim ve logodan ibaret olmadığını, yeni kurul yapısı ile yeni çalışma grupları oluşturduklarını ve yönetim ile üyeler arasında çok daha yakın bir işbirliğine adım attıklarını belirtti. Yeni kimlikleriyle rüzgarın Avrupa’da olduğunu vurguladıklarını söyleyen Venturini, “biz artık %11’in üzerinde Avrupa elektriğini sağlayan hakim ve olgun bir teknolojiyiz. Her yıl 67 milyar euro ciro üretmekteyiz. Avrupanın lider ihracaatçısıyız. 250 binin üzerinde iş olanağı sağlamaktayız. Biz büyük bir sanayiyiz. Biz WindEurope’uz.” Dedi. Avrupanın enerji sektöründe lider pozisyonu elde etmesi için, elektrik piyasasında reform yapması gerektiğini belirten Venturini, 2020 uzay çağı için yenilenebilir enerjiler açısından büyük hedefli politikalara ihtiyaç olduğunu ve sektörde uzun vadeli stratejiler belirlenmesi gerektiğini ifade etti. 12 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com Toplantıya katılan, Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği (TÜREB) Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Serdar Ataseven de yaptığı açıklamada, “TÜREB olarak biz de bu birliğin üyesiyiz. Uzun yıllar önce akademisyenlerin kurduğu sivil toplum örgütü o kadar büyüdü ve güçlendi ki, yeni bir yapılanma, kabuk değiştirme kaçınılmaz oldu. İsim ve logo ile birlikte yeni bir kan yeni bir enerji geldi.” dedi. Avrupa’da oluşan bu sinerjinin diğer ülkelere de geçebileceğini dile getiren Ataseven, Türkiye’de rüzgar enerjisi kurulu gücünün yaklaşık 5 bin megavata ulaştığını, geçen yıl Türkiye’de yaklaşık 1.000 MW’lık rüzgar enerjisi santrali için 2 milyar avroluk yatırım yapıldığını hatırlattı. Yapılan bu yatırımla Avrupa’da beşinci sırada yer aldıklarına dikkat çeken Ataseven, Wind Europe enerjisinin rüzgar sektörüne dinamizm getireceğine inandıklarını, oluşan bu sinerjiyle sektörün yeni işbirlikleri, yeni yatırımlar ile daha da güçleneceğini düşündüklerini ifade etti. Haber / News TÜREB’ten İki Yarışma Birden Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği’nin (TÜREB), 15 Haziran Dünya Rüzgar Günü etkinlikleri kapsamında hayata geçirdiği “Türkiye’de Rüzgar” konulu fotoğraf ve resim yarışması için başvurular başladı. TÜREB’ten yapılan açıklamaya göre fotoğraf yarışmasına amatör veya profesyonel herkes ücretsiz olarak katılabiliyor. Türkiye Fotoğraf Sanatı Federasyonunun TFSF 2016 / 022 Patronaj ile onayladığı yarışmanın amacı, çevreci enerjinin hayatımızın her anında olduğunu hatırlatan karelerle rüzgar enerjisinde farkındalık yaratmak. Başvuruların 1 Haziran saat 23’e kadar süreceği yarışmada, birinciye 2.000 TL İkinciye 1.500 TL ve üçüncüye 1.000 TL ödül verilecek. Resim yarışmasına Milli Eğitim Bakanlığı’ndan destek Genç nesillerin dikkatini rüzgar enerjisine çekebilmek ve çocukları resim yapmaya teşvik etmek amacı ile düzenlenen resim yarışmasına Türkiye geneli ilkokul, ortaöğretim ve lise öğrencileri başvurabiliyor. Aynı fotoğraf yarışmasında olduğu gibi ilk üçe giren adaylar ve mansiyon için para ödülü veriliyor. Resim yarışması için son başvuru tarihi 13 mayıs 2016. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından okullara duyurulan yarışmanın katılım koşulları için TÜREB’in web sitesinden bilgi alınabilir. 13 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com İnceleme / Reading Rüzgar Türbinlerindeki Dişli Kutusu Bakım Onarımları Bir rüzgâr türbini; dişli kutusu, jeneratör, kule ve kanatlardan oluşur. Aktarma sisteminin içindeki en önemli bileşen ise dişli kutusudur. Dönme hızının jeneratör hız gereksinimlerine göre ayarlanabilmesi için güç iletim hattında güç aktarma sisteminin bulunması gerekir. İdeal bir dişli sistemi, rüzgâr türbininin işletme ömrü boyunca, sert iklim ve aşırı yüklenme koşulları altında bile düzgün ve sessiz bir şekilde çalışmalıdır. ABD’de 1983-89 döneminde kurulan bazı rüzgâr türbinlerinin periyodik bakım onarım işlemlerinin yapılması sayesinde hala orijinal dişli kutularıyla çalışmaya devam ettiğini biliyoruz. Rüzgâr türbinlerindeki dişli kutusu bakım onarımları Bir rüzgâr türbini; dişli kutusu, jeneratör, kule ve kanatlardan oluşur. Aktarma sisteminin içindeki en önemli bileşen ise dişli kutusudur. Dönme hızının jeneratör hız gereksinimlerine göre ayarlanabilmesi için güç iletim hattında güç aktarma sisteminin bulunması gerekir. İdeal bir dişli sistemi, rüzgâr türbininin işletme ömrü boyunca, sert iklim ve aşırı yüklenme koşulları altında bile düzgün ve sessiz bir şekilde çalışmalıdır. ABD’de 1983-89 döneminde kurulan bazı rüzgâr türbinlerinin periyodik bakım onarım işlemlerinin yapılması sayesinde hala orijinal dişli kutularıyla çalışmaya devam ettiğini biliyoruz. Rüzgâr türbinleri ekonomik ömürleri süresince değişken rüzgâr hızlarına ve yüklerine maruz kalabilmektedir. Bu durum özellikle türbülanslı sahalarda bulunan rüzgâr türbinlerinde daha fazla görülmektedir. Bu da rüzgâr türbinlerini ve dolayısıyla dişli kutuları üzerindeki stresleri arttırmaktadır. Rüzgâr türbinlerinin ömrü, türbin kalitesine, yerel iklim ve saha şartlarına göre değişmekle beraber ortalama olarak 20-25 yıldır. Türbülans yoğunluğu ve bunun sonucu ortaya çıkan mekanik yorulmalar, türbinlerin ömrünü ve dolayısıyla hareketli parçalarını birinci dereceden etkileyen faktördür. Rüzgâr türbinlerindeki dişli kutularının garanti kapsamı genellikle iki yıldır. Ülkemizde işletmede bulunan çoğu rüzgâr santrali projesinin garanti süresi henüz bitmediği için dişli kutusu bakım ve onarımları konusunda yeterli teknik bilgi ve tecrübeye sahip olduğumuz söylenemez. Dişli kutuları için küçük bakımların ülkemizde yapılıyor olmasına rağmen genellikle garanti süresi içinde bir sorunun ortaya çıkması durumunda türbin üretici şirket dişli kutusunu ya yeniliyor ya da sahada onarımını gerçekleştiriyor. Altı ayda bir yapılan periyodik bakımlar çerçevesinde yağ kontrolleri gerçekleştiriliyor. Bu kontrollerde alınan yağ numuneleri üzerinden yapılan analizler sonucunda bazı kestirimlerde bulunuluyor. Arıza olabileceği öngörülürse önlem alınmaya çalışılıyor. Bazı firmalar yedek dişli kutusu bulundurarak olası enerji üretim kayıplarının önüne geçmeye çalışıyor. Rüzgâr türbinlerinin dişli kutuları yurtdışından genellikle de Almanya, Hollanda ve Finlandiya’dan temin ediliyor. Oldukça maliyetli olan bu parçaların fiyatları 200.000 Euro ile 500.000 Euro arasında değişiyor. Rüzgâr enerjisi sektörümüz, var olan ve ileride daha fazla karşılaşacağımız bu tip sorunlara karşı, yurtdışına bağlı bazı çözümler getirmiş olmakla birlikte, olası ihtiyaçların önceden planlanarak hazırlık yapılması ve konu hakkında uzmanlaşılması daha doğru bir yol olarak görülmelidir. Ülkemizin rüzgârdaki 2023 yılı hedefi 20.000 MW olup, 2012 sonu itibariyle işletmede olan santraller 2.300 MW üstündedir. Yani Türkiye önümüzdeki 10 yıl içinde son 8 yılda yaptığının 10 katı kadar daha fazla çalışmalıdır. Bu da önümüzdeki 10 yıl içinde kalifiye personel açığı, bakım onarım ve montaj konusundaki eksikliklerimiz, yerli üretim, değişimi bekleyen mevzuatlar, yeni yatırımlar gibi pek çok sorunu birlikte ele almak ve çözmemiz anlamına geliyor. İşinin ehli olan insan kolay yetişmiyor. 2023 yılı hedefine ulaşmak için yaklaşık 5000 kişilik bir kadroya ihtiyaç duyacağımızı öngörüyoruz. Zamanı iyi kullanarak, gerekli kalifiye personeli süratle yetiştirmeliyiz. Bu nedenle TÜREB olarak üç yıllık hedeflerimiz arasına mesleki eğitimleri de aldık. Hibe kredileri ile Türkiye’nin 5 noktasında “Rüzgâr Enerjisi Eğitim Merkezleri” oluşturmayı düşünüyoruz. Türbin modelleri üzerinde bakım-onarım, montaj gibi eğitimleri içeren merkezler kuracağız. Öncelikle bir merkez ile başlayıp sonrasında çoğaltılacak bir model planlıyoruz. Henüz projelendirme safhasında olan bu çalışmamız Ekonomi, Milli Eğitim ve Enerji Bakanlıklarımız nezdinde girişimlerde bulunarak destek isteyeceğiz. Sektörde yabancı dili, teknik bilgi ve becerisi olan teknik elemanlara ve bakım onarım konusunda uzmanlara ihtiyaç duyulmaktadır. Hayata geçirmeyi planladığımız bu proje ile sektörün istediği özelliklere cevap verecek personel sağlamak mümkün olacaktır. Kaynak: TÜREB Başkanı Mustafa Serdar Ataseven 14 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com İnceleme / Reading Rüzgar Enerjisi Depolama Sistemi China Guodian Corporation şirketinin bir iştiraki olan Beijing Huadian Tianren Electric Power Control Technology Co., Ltd. Maxwell’in ultrakapsitör teknolojisini rüzgar çiftliği enerji depolama gösteri projesinin ana parçası olarak seçti. China Guodian Corporation ülkedeki beş büyük enerji üreticilerinden biridir ve proje dünyadaki ilk megavat ölçekli, ultrakapasitör bazlı rüzgar çiftliği enerji depolama sistemidir Beijing Huadian Tianren Electric Power Control Technology Co. şirketinin gösteri projesi lideri olan Yu Kang şunları kaydetti; “Ultrakapasitörlerin uzun döngü ömrü ve hızlı yanıt kapasiteleri güç çıkışı dalgalanmalarını düzeltebilir ve büyük ölçekli rüzgar çiftliklerinin şebekeye daha güvenilir güç üretim kaynağı olarak bağlanmasını sağlar.” “Maxwell’in enerji depolamasına yönelik başarılı deneyimini ve şirketin gelişmiş ve güvenilir ürünlerini biliyoruz.” Gösteri projesi Çin sınırlarında yer alan rüzgar çiftliklerindeki en büyük ultrakapasitör sistemi olan 1,152 Maxwell 56-volt, 130-farad ultrakapasitör modülleri kullanmıştır. Maxwell başkanı ve icra kurulu başkanı Dr. Franz Fink; “Maxwell’in ultrakapasitörleri rüzgar çiftliği enerji depolama gösteri projesi için mükemmeldir ve artan talepler ile birlikte ultrakapasitör-bazlı enerji depolamasını daha fazla uygulamaya genişletmek için daha fazla Çinli müşteri ile ortaklık kurmaya yönelik büyük bir fırsat olarak görüyoruz.” Geleneksel bataryalar ile kıyaslandığında, ultrakapasitör gücü daha hızlı bir şekilde boşaltır ve şarj eder ve daha 16 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com China Guodian Corporation şirketinin bir iştiraki olan Beijing Huadian Tianren Electric Power Control Technology Co., Ltd. Maxwell’in ultrakapsitör teknolojisini rüzgar çiftliği enerji depolama gösteri projesinin ana parçası olarak seçti. China Guodian Corporation ülkedeki beş büyük enerji üreticilerinden biridir ve proje dünyadaki ilk megavat ölçekli, ultrakapasitör bazlı rüzgar çiftliği enerji depolama sistemidir. Beijing Huadian Tianren Electric Power Control Technology Co. şirketinin gösteri projesi lideri olan Yu Kang şunları kaydetti; “Ultrakapasitörlerin uzun döngü ömrü ve hızlı yanıt kapasiteleri güç çıkışı dalgalanmalarını düzelteblir ve büyük ölçekli rüzgar çiftliklerinin şebekeye daha güvenilir güç üretim kaynağı olarak bağlanmasını sağlar.” “Maxwell’in enerji depolamasına yönelik başarılı deneyimini ve şirketin gelişmiş ve güvenilir ürünlerini biliyoruz.” Gösteri projesi Çin sınırlarında yer alan rüzgar çiftliklerindeki en büyük ultrakapasitör sistemi olan 1,152 Maxwell 56-volt, 130-farad ultrakapasitör modülleri kullanmıştır. Maxwell başkanı ve icra kurulu başkanı Dr. Franz Fink; “Maxwell’in ultrakapasitörleri rüzgar çiftliği enerji depolama gösteri projesi için mükemmeldir ve artan talepler ile birlikte ultrakapasitör-bazlı enerji depolamasını daha fazla uygulamaya genişletmek için daha fazla Çinli müşteri ile ortaklık kurmaya yönelik büyük bir fırsat olarak görüyoruz.” Geleneksel bataryalar ile kıyaslandığında, ultrakapasitör gücü daha hızlı bir şekilde boşaltır ve şarj eder ve daha uzun yaşam ömrüne ve düşük sıcaklıklarda daha iyi performansa sahiptir. İnceleme / Reading uzun yaşam ömrüne ve düşük sıcaklıklarda daha iyi performansa sahiptir. Maxwell’in ultrakapasitörleri rüzgar çiftliklerindeki kısa süreli güç çıkışının dalgalanmasını dengelemektedir ve büyük ölçekli kullanımlarda kablolama yapmakta ve şebekedeki rüzgar tarafından oluşturulan güce güvenilir bir erişim sağlamaktadır. Maxwell’in rüzgar çiftliği uygulamalarına yönelik ultrakapasitör modülleri hakkında daha fazla bilgi edinin: Maxwell Technologies şirketinin 56V ultrakapasitör modül serisi ana güç kaynağındaki iniş ve çıkışlar esnasında güç sağlamaktadır. Uzun süreli kesintilerde modüller motorlu jeneratör veya yakıt hücresi gibi daha uzun sü- reli yedek kaynağına geçiş/köprü gücü sağlar. Endüstriyel uygulamalar için, ultrakapasitör modülleri süreç ekipmanının nazik bir şekilde kapanması için güç sağlar. Modüller nadiren kullanılan uygulamaların yedeğinde 15 yıl kadar sürebilir. 10KW (15 saniye) ve 4U yüksekliğine kadar çıkan standart rak sistemlerine uyacak şekilde tasarlanmıştır. İki modül 19-inç boyutundaki bir rak içerisine sığabilir, üç modül ise 23-inç boyutundaki bir rak içerisine sığabilir. Maxwell ultrakapasitör modülleri bu uygulamalardaki bataryaların yerine etkin bir şekilde geçebilir. 14 yıl boyunca bakım gerektirmezler ve kesinlikle toksik değildir. Daha fazla bilgi için, www.maxwell.com 17 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com Maxwell’in ultrakapasitörleri rüzgar çiftliklerindeki kısa süreli güç çıkışının dalgalanmasını dengelemektedir ve büyük ölçekli kullanımlarda kablolama yapmakta ve şebekedeki rüzgar tarafından oluşturulan güce güvenilir bir erişim sağlamaktadır. Maxwell’in rüzgar çiftliği uygulamalarına yönelik ultrakapasitör modülleri hakkında daha fazla bilgi edinin: Maxwell Technologies şirketinin 56V ultrakapasitör modül serisi ana güç kaynağındaki iniş ve çıkışlar esnasında güç sağlamaktadır. Uzun süreli kesintilerde modüller motorlu jeneratör veya yakıt hücresi gibi daha uzun süreli yedek kaynağına geçiş/ köprü gücü sağlar. Endüstriyel uygulamalar için, ultrakapasitör modülleri süreç ekipmanının nazik bir şekilde kapanması için güç sağlar. Modüller nadiren kullanılan uygulamaların yedeğinde 15 yıl kadar sürebilir. 10KW (15 saniye) ve 4U yüksekliğine kadar çıkan standart rak sistemlerine uyacak şekilde tasarlanmıştır. İki modül 19-inç boyutundaki bir rak içerisine sığabilir, üç modül ise 23inç boyutundaki bir rak içerisine sığabilir. Maxwell ultra kapasitör modülleri bu uygulamalardaki bataryaların yerine etkin birşekilde geçebilir. 14 yıl boyunca bakım gerektirmezler ve kesinlikle toksik değildir. Daha fazla bilgi için, www.maxwell.com Etkinlik / Event Much-Anticipated Sektörün Merakla Beklediği Fuar: SHF 2016 Exhibition By The Sector: SHF2016 Türkiye’nin İş Sağlığı Güvenliği ile Yangın Acil Durum Arama Kurtarma alanlarındaki en büyük fuarı ve en kapsamlı etkinliği olan Uluslararası SHF Fuarları, 22 – 25 Eylül 2016 tarihlerinde İstanbul Fuar Merkezi’nde (İFM) sektörü bir araya getirmeye hazırlanıyor. SHF, the largest exhibition and the most extensive event of Turkey in the areas of Occupational Health and Safety as well as Fire, Emergency, Search & Rescue, is preparing to gather the industry at Istanbul Expo Center between 22nd – 25th of September 2016. 8. Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği Konferansı Bilimsel Çalışmalar Destekleyici Sponsoru: Marmara Fuarcılık İş sağlığı ve güvenliğinin çalışma hayatındaki önemi ve önceliğine inanan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) 1987 yılından bu yana her yıl 4-10 Mayıs tarihlerinde “İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası” düzenlemektedir. Bakanlık, çeşitli sivil toplum kuruluşları ve dernekler İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası etkinlikleri kapsamında çeşitli sempozyum ve toplantılarla ülkemizde “İş Sağlığı ve Güvenliği” bilincinin geliştirilmesi ve iş kazalarını önlemeye yönelik çeşitli faaliyetlerde bulunmaktadır. Marmara Fuarcılık ise bu sene 8-11 Mayıs 2016 tarihlerinde düzenlenecek olan 8. Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği Konferansı’na Bilimsel Çalışmalar Destekleyici Sponsoru olmuştur. Öte yandan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın desteği ile 22-25 Eylül 2016 tarihleri arasında İstanbul Fuar Merkezi (İFM) ‘de gerçekleşecek olan SHF - Safety & Health Fuarı ise hafta boyunca iş sağlığı ve güvenliği konusuna dair bilgilendirme faaliyetlerine devam edecektir. The 8TH International Occupational Safety and Health Conference Scientific Studies Supporting Sponsor: Marmara Fair Organization Believing in the significance and priority of occupational safety and health in the business world, the Ministry of Labour and Social Security (CSGB) has been organizing the “Occupational Safety and Health Week” on May 4th - 10th every year since 1987. The ministry, various non-governmental organizations and associations carry out several activities for raising awareness on “Occupational Safety and Health” in our country and for preventing occupational accidents with various symposiums and meetings under the scope of the Occupational Safety and Health Week events. Marmara Fair Organization, on the other hand, has become the Scientific Studies Supporting Sponsor for the 8th International Occupational Safety and Health Conference which will take place in Occupational Safety and Health Week this year. On the other hand, SHF - Safety & Health Exhibition, which will take place in Istanbul Expo Center (IFM) on September 22nd - 25th, 2016 with the support of Ministry of Labour and Social Security, will continue information activities on occupational safety and health for the duration of the week. AFAD, OGM, İtfaiyeler ve STK’lar SHF-FIRE&RESCUE 2016’da 22-25 Eylül 2016 tarihleri arasında İstanbul Fuar Merkezi (İFM) ‘de gerçekleşecek olan 20. Uluslararası SHF-Fire&Rescue Fuarı katılımcı ve ziyaretçilerinin heyecanlı bekleyişi ile yeni dönem hazırlıklarına tüm hızıyla devam etmektedir. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) ve Orman Genel Müdürlüğü Orman Yangınlarıyla Mücadele Daire Başkanlığı’nın katılımları ile gerçekleşecek olan fuarda başta İstanbul, İzmir ve Ankara Büyükşehir İtfaiye Daire Başkanlıkları olmak üzere Türkiye’nin 81 ilinden itfaiyeciler de katılımcı ve ziyaretçi olarak yer alacaktır. 20. Uluslararası SHF-Fire&Rescue Fuarı zengin katılımcı listesinin yanı sıra Türkiye ve çevre ülkelerden birçok sektörel dernek ve sivil toplum kuruluşu tarafından da desteklenmektedir. The Disaster and Emergency Management Authority (AFAD), General Directorate of Forestry, Fire Stations and NGOs Attend SHF-FIRE&RESCUE 2016 Scheduled to take place in Istanbul Expo Center (IFM) on September 22nd - 25th, 2016, the 20th International SHF-Fire&Rescue continues its preparations in the new period at full speed as the exhibitors and visitors wait with excitement. As the event will take place with the attendance of the Disaster and Emergency Management Authority (AFAD) and General Directorate of Forestry, Department of Forest Fire Combating, also the İstanbul, İzmir and Ankara Metropolitan Head Offices of Fire Brigade Departments as well as firefighters from 81 provinces across Turkey will attend the event as exhibitors and visitors. In addition to its extensive list of exhibitors, the 20th International SHF-Fire&Rescue Exhibition is also supported by many industry-specific foundations and NGOs from Turkey and the surrounding countries. 18 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com Makale / Article Conflict Of Investments Maden Kanunu Çerçevesinde Yatırımların And Public Interest Çatışması ve Kamu Yararı Under Mining Code Bilge Tüzel Özet Yatırımların Çatışmasında yaşanılan sıklık ve oluşturduğu zorluk, yetkilileri “Enerji Yatırımları Takip ve Koordinasyon Kurulu” oluşturmaya zorlamış olmasına karşın, piyasa da faaliyet gösteren elektrik üreticisi şirketlerin yabancı olmadığı bir husustur. Çatışma, söz konusu kurulun oluşturulmasından evvel dahi Maden Kanunu çerçevesinde ve ad hoc temelinde faaliyet gösteren “Kurul” tarafından incelenmekte ve madencilik faaliyetleri ile rüzgâr enerji istasyonları dâhil Kanun’da sayılan yatırım türleri arasında oluşabilecek çatışmalar giderilmekteydi. “Kurul’un” oluşması, faaliyet alanı ve kararının etkileri ayrı ayrı yazıların konusu olabilecek mahiyettedir. Bununla birlikte “Kurul”, kendini düzenleyen kanun maddelerinin lafzı gereği, her halde incelemesini “kamu yararı” nı dikkate alarak yapmak zorundadır. Kamu yararı ise, zamana ve durumun gereğine ve söz konusu işlemin sorgulandığı bölgeye göre değişebilen bir kavramdır. Bu sebeple de Türk hukukunda kesin bir tanımı yapılamayan bir konsept olarak varlığını sürdürmektedir. Yatırımların çatışmasının incelenmesi kamu yararının tespit edilmesini gerektirmektedir. Kamu yararı da yatırımın türüne göre değişiklik göstereceğinden konunun daha dar bir çerçeveye indirgenmesi gerekmektedir. Bu amaca yönelik olarak çatışma öncelikle; elektrik tedarikinin ekonomideki yeri ve kamu düzeni ile olan ilişkisi, yatırımların çatışması kavramı, uygulanacak hukuk çerçevesinde genel olarak incelenmiştir. Bunun devamında ise “Kurul” un kamu yararını uygulamak için kullanabileceği kriterler özet olarak belirlenmektedir. Okuyucuların yazıyı akademik, hukuki veya iş kararlarının alınmasına etki edebilecek bir içerikten ziyade genel olarak konu hakkında bilgilenme ihtiyacını giderecek bir araç olarak dikkate almaları tavsiye edilmektedir. Elektrik Üretimi ve Ekonomi Elektrik piyasası modern toplumlar tarafından vazgeçilemeyecek bir hizmet sunmaktadır. Üretim veya tedarik süreçlerinde yaşanan herhangi bir kıtlık elektrik fiyatlarının artışına yol açacak, 20 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com Bilge Tuzel Abstract An increase in overlapping investments drove Turkish Authorities to establish a “Energy Investment Monitoring and Coordination Committee” on the co-ordination of the energy investments. Growth in investments led an increase of overlapping investments so it is already a well-known issue to Electricity and Mining market participants. Prior to the establishment of the Committee, “the Board” was the only administrative authority that considered such issues in accordance with the relevant articles of Mining Code, including but not limited to the conflicts, which may occur among mining operations and wind electricity stations. General principles of Turkish administrative law and the wording of the relevant articles of the Code dictates that the Board must assess the clashing interests based on the concept of “public interest”. Under Turkish law, the scope or definition of the concept is a vague one; it may depend on time, market and circumstances considered or involved, and the region the interest linked to. In order to create an understanding over “public interest” in energy market, it is necessary to understand the role of electricity production and supply within economies and their relation to public order. Following that, the paper reviews “public interest” as a concept and the legal ground of the Board’s assessment under applicable law. Finally, it underlines several aspects that the Board might consider before concluding on superseding public interest. It is worth noting that the paper is not intended to any academic, legal or business consideration and aims to give a general overview to the readers. Electricity Supply and Economies The electricity market runs an indispensable service to modern society. A shortage of electricity generation capacity will increase electricity prices, which will trigger a chain re- Makinelerinizin yağ ile çalışan parçalarında yağınızı temiz tutarak bozulmaları %80 oranında azaltabilir, yağ ömrünü 4 kata kadar uzatabilirsiniz. GIDA SAN. ve Tİ C. LTD. ŞTİ. Tel: 0212 288 60 54 Makale / Article bu da sunulan mal ve hizmet fiyatlarına yansıyarak zincirleme bir etkiye yol açacaktır. Bunun yanında, elektrik tedarikinin sağlanamıyor olması, en kısa anlatımla sağlık hizmetlerinin sunulamamasına sebebiyet verecektir ki, sadece bu örnek dahi elektrik üretim ve tedarikinin kamu yararı ile ne kadar ilişkili olduğunu göstermek için yeterlidir. Tüm bunlardan yola çıkıldığında kamu otoritelerine düşen yükümlülük, her şeyden önce, üretim için gerekli yatırımların yapılmasını sağlamak ve üretim sürekliliğinin desteklenmesi için gereken önlemlerin alınmasıdır. Üretim sürekliliğinin sağlanması, sektör ve kamu ilgililerinin dikkate alması gereken en önde husus olmakla birlikte yatırımın ve buna bağlı olarak üretim işinin de optimal olarak yerine getirilmesi gerekliliğini de birlikte getirir. Bundan anlaşılması gereken ise, Pazar merkezli olarak faaliyet gösteren herhangi bir rejimin veya sürdürülebilir ekonominin, kaynak dağılımını, ticaretin gelişmesi ve istihdam sağlama hedefini optimal olarak sağlaması zorunluluğudur. Pazar merkezli bu yaklaşımın, ayrıca, son dönemlerde insan haklarından biri olarak tanımlanan çevre haklarının önüne geçmemesi ve gerek temiz bir çevrede yaşama hakkını ve gerekse doğal kaynağın kendisinin de korunması gerekmektedir Enerji Üretimi ve Tedariki ve Rüzgâr Kaynaklı Enerji Üretimi Ekonomilerin üretim-tüketim döngülerini sürdürülebilir hale getirmeleri için enerji kaynaklarına ihtiyaçları bulunmaktadır. Ekonomi teorisi, söz konusu döngünün eninde sonunda ülkede bulunan ev başına düşen geliri yükseltmesi veya işsizlik oranlarını düşürmesini beklemektedir. En basit hali ile bu beklenti, tüketimde oluşabilecek olan artışın üretimde oluşabilecek bir artışa yol açacağı, bununda zincirleme bir reaksiyon olarak her bir ev başına düşen geliri artıracağı veya işsizlik oranlarını düşürerek ekonomiye katkıda bulunacağı varsayımına dayanmaktadır. Ayrıca, elektrik tedariki olmaksızın herhangi bir üretim faaliyetinde bulunmak imkânsıza yakın olacağından, elektrik ve ekonomi arasındaki ilişkinin bir diğer yüzünü otomobil ve motor arasındaki ilişkiye benzetmek çok da yanlış olmayacaktır. Geri dönüştürülebilir enerji kaynaklarından faydalanarak yapılan enerji üretimi geri dönüşen kaynaklardan üretimin sağlaması sebebi ile “tüketilemeyen” bir enerji türü olarak nitelenmektedir. Bunun yanı sıra, güvenli ve çevre dostu olması sebebi ile fosil enerji kaynaklarına kıyasla daha önemli ve bunlara karşı tercih edilen bir yere sahiptir. Bunlardan biri olan rüzgârdan elektrik üretimi faaliyeti ise, en güvenilir ve tercih edilenlerden biri olarak anılmakta ve yetkililer tarafından teşvik mekanizmaları getirilmek sureti ile sektörü desteklemeye çalışmaktadır. Yatırımların Çatışması; Kavram “Yatırımların çatışması” kavramı yapı olarak “çıkar çatışmasına” benzediğinden konumuza uygun ve kullanılabilir bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Çıkar çatışması, en basit hali ile 22 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com action and result increased consumable product prices. Without electricity supply, even simple health services may not be provided or maintained. There is no argument that electricity generation has a vital importance to society so consequently directly linked to public interest. Accordingly, public authorities are expected to take steps to ensure that the needed investments made and the security of supply achieved. Although maintaining the supply security is core-driving motivation; it does not stand alone; Electricity generation market also expected to provide an effective production and invest optimally so the electricity generation would continue to be optimal. Any investment, in a market-based regime or sustainable economy, expected to contribute to optimal resource allocation, which should attract business growth and create jobs. Besides that, the authorities should also take into consideration of environmental sustainability, which recognised as a human right that aims to protect the environment as well as the natural resource itself. In short, when at least two energy investments are clashing with one another, public authorities challenged to make a highly complex decision. The complexity of the decision multiplied, when one of the competing investment relates to the mining operations. Energy Supply and Wind Electricity Generation Economies require energy to meet with the growing needs of the manufacture and consumption cycle, which eventually leads to an increase in household incomes or reduce unemployment rates. Economy theories indicates that more consumption means an increase in production that causes a chain reaction and results more income for employees or a decrease in unemployment rates. Besides that, in the absence of energy supply, production activities cannot be maintained or can only be done by manpower. Therefore, the relationship energy supply and economy is like the one between a car and its engine. Abundance of one of the two will result in having two gadgets for no use. Renewable energy resources have a particular importance among all energy resources as it bears the qualifications of being safe, non-exhaustive and environment friendly. Having been an “environment friendly energy resource” makes renewable energy resources preferable to the energy resources generated from or provided by fossil energy. It is widely accepted that wind based electricity generation is one of the safest, among all and encouraged by public authorities, including Turkey, by way of introducing incentives for investments in this industry Conflict of Investments; Terminology The nature of “conflict of investments” is somewhat similar to “conflict of interests”. Makale / Article üçüncü bir kişi adına güvenilir kişi sıfatı ile hareket etmesi gereken bir kişi veya kurumun, kendi bireysel çıkarı ile adına veya hesabına hareket ettiği üçüncü kişinin çıkarının çatışması durumunu ifade eder. Kavramsal olarak çıkar çatışması, etik kuralları veya profesyonel sorumluluğu gerektiren kuralları içerisinde barındırır. Bu sebepledir ki kavram kendi içerisinde zorunlu olarak, güven ve birden fazla çıkarın varlığını içerir. Bu yapılanmayı yatırımların çatışmasına uyarladığımızda bu defa çatışan çıkarlar yatırımcılara, güven unsuru ise menfaat dengesini en iyi şekilde sağlayacağına inanılan kamu yetkililerine yüklenmektedir. Çıkarların üst üste gelerek yarışması ise terminolojik olarak “çakışan yatırımlar” kavramının “ yatırımların çatışması” kavramının yerine geçerek kullanılabilmesine müsaade etmektedir. Tüm bu kavramların ulaştığı sonuç birden fazla yatırımın birbirini engellemesi durumudur. Kamu yararı, kamunun genel yararı olarak ve gerçek veya tüzel kişi olup olmadığına bakılmaksızın bireyin kişisel çıkarlarının üzerine çıkan bir menfaattir. Bu genel anlamının yanında kavram, aynı zamanda, devlet veya devlet otoritelerini temsil eden kişi veya kurumlar tarafından korunması beklenen kamu haklarına, kamu sağlığına veya kamunun finansal yapısına da göndermede bulunmaktadır. Kamu yararı kavramı genellikle bir karar, politika, program veya proje de bulunur veya bunların içerisinde aranan bir unsurdur. Yatırımların çatışması ve kamu yararı, çatışmaya taraf olan menfaatlerden birinin elektrik üretimine ilişkin olması; elektrik tedarikinin de kamu yararı ile doğrudan ilişkili bulunduğu gerçekliği göz önüne alındığında birlikte değerlendirilme zorunluluğunu beraberinde getirmektedir. RES’lerde Güncel Gelişmeler Geri dönüştürülebilir veya sürdürülebilir enerji kaynaklarına Türkiye Cumhuriyeti tarafından verilen en güncel destek, enerji üretimine yönelik rüzgâr türbin imalatının Yatırım Teşvik Sistemi kapsamına alınması gösterilebilir. 19 Kasım 2015 tarihinde yayınlanan Resmi Gazete ’de yayınlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile getirilen teşvik mekanizması ile, bu yatırımlara; KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, % 80 oranında kurumlar vergisi indirimi, 7-10 yıl arası sigorta primi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi ve 2-5 puan arası faiz desteğinden faydalanılabilme hakkı getirilmiştir. Türk yetkililerin RES yatırımlarına verdiği desteğin, okuyucuları RES yatırımının herhangi bir maden yatırımı veya operasyonu üzerinde öncelik hakkı verdiği gibi bir yanılsamaya götürmemesi gerekir. Aşağıda yer alan hususlardan anlaşılacağı üzere, RES yatırımları için teşvik getirmek bir şeydir, bir yatırıma, diğerine nazaran öncelik vermek ise bambaşka bir değerlendirmeyi beraberinde getirir. Kamu yararı ile ilintili yatırımların çatışması veya bunların birbirini engellemesi halinde verilmesi gereken karar, üstün kamu yararı taşıyan yatırımı belirleyerek bunun desteklemesini gerektirir. 23 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com Conflict of Interests can shortly be defined as “a situation in which public or particular organisation put their trust on someone to act on the best interest of the Trustors where the act itself clashing with Trustee’s own”. The term is also associated with ethics or code of professional responsibility. Therefore, it is appropriate to call the defining aspects of conflict of interest as “trust” and “existence of multiple interests”. In the context of conflict of investments the defining aspects of conflict of interest stays intact, however, the clashing multiple interests are the ones belong with the investors and public’s trust placed on the public authority (the Board) in a belief that it pursues their best interest. Due to overlapping nature of the multiple interests, the terminology may also allow us to use “overlapping investments” interchangeably with “conflict of investments”. The best interest of the public or “public interest” contradicts with individual or selfish interests and refers to the welfare of the public at large. The concept also includes anything affects the rights, health, or finances of the public under the protection of the State and its agencies. The concept itself by definition is an approximation based on comparing prospective gains, costs or losses. It may ally with either a decision, policy, program, or project. Conflict of Investments will require assessment of public interest in any case. However, the assessment may become more complicated than it already is, if one of the investment is related to electricity supply. Recent Developments in WES In Turkey, the recent developments to support renewable energy manifest itself as supporting electricity generation by wind turbines. The new incentive scheme published in the Official Gazette on November 19, 2015. The scheme offers numerous incentives ranging from tax exemptions, such as VAT exemption, customs duty exemption, deduction of corporate tax up 80% to employment benefits, such as employer’s national insurance contribution for up to 7 – 10 years. Additionally, the incentive provides land or land lease at no charge and support of loan interest rate up to 2 – 5%. Turkish Government’s attempt to promote wind based electricity generation should not lead the readers to have a wrong idea on Wind Electricity Station (WES) investments has a priority over all other investments. As it can be seen below, offering incentives for promoting WES’ is one thing, giving priority one investment over another Makale / Article Uygulanacak Hukuk Yatırımların çatışması halinde uygulanacak mevzuatın doğru olarak belirlenmesi ve yatırımların, yatırım çemberinin hangi aşamasında bulunduğu, hukuki değerlendirmenin tam ve eksiksiz olarak yapılabilmesi için hayati önem taşımaktadır. Hukuki değerlendirme ise, yasal zemin ve yatırımlara ilişkin reel unsurlar olarak iki farklı ve fakat birbiri ile bağlantılı başlık altında toplanabilir. Yasal Zemin Çatışmayı ilgilendiren unsurların, mutlaka yalnızca Maden Kanunu ve buna bağlı olarak çıkarılan ikincil mevzuat kapsamında bulunması gerekmez. Esasında birden fazla sektöre ilişkin mevzuat tarafından yönetilen yatırımların, birden fazla kanun ve bunlara dayanılarak çıkarılan ikincil mevzuat kapsamında değerlendirilmesi hukuki bir gerekliliktir. Yatırımların düzenlendiği mevzuatın yanında, her iki yatırımın Maden Kanunu kapsamında yer alan yatırım olması halinde dahi, çevre hukuku ve iş güvenliğine ilişkin mevzuat vb. düzenlemelerin de ayrıca göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Aşağıda yer alan mevzuatın bu çerçevede sınırlı olmamak üzere sayılması mümkündür; • Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının İlgili Maddeleri ve Özü, • Anayasanın 90. Maddesi Uyarınca Usulüne Uygun Olarak Kabul Edilen Uluslararası Sözleşmeler • Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatları, • Enerji Piyasası Kanunu ve İlgili Yönetmelikler, • Türkiye Cumhuriyeti İdare Hukukunun Genel Prensipleri ve Danıştay Kararları ile • Başkaca İlgili Mevzuat Reel Unsurlar Değerlendirmenin doğru olarak yapılması için, göz önünde bulundurulması gereken ikinci unsur yatırımlara ait reel unsurlardan oluşmaktadır. Bundan kasıt, yatırımların, yatırım döngüsünün hangi aşamasında yer aldığıdır. Örneğin yatırımın lisanslama sürecinin hangi aşamasında olduğu, gerekli başkaca izinlerin alınıp alınmadığı veya herhangi bir imtiyaz sağlanıp sağlanmadığı gibi. Bu iki başlık altında düzenlenen tüm bu hususlar göz önünde bulundurulmaksızın yapılacak olan herhangi bir inceleme ve varılacak sonuç eksik ve hukuka aykırı olacaktır. 3212 Sayılı Maden Kanunu İlgili Düzenlemeleri İlgili Madde 3212 Sayılı Maden Kanunun 7. maddesi konuya ilişkin şu düzenlemeye yer vermektedir; “ Madencilik faaliyetleri Devlet ve il yolları, otoyollar, demir yolları, havaalanı, liman, baraj, enerji tesisleri, petrol, doğalgaz, jeotermal boru hatları su isale hatları gibi kamu yararı niteliği taşıyan 24 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com something entirely else. When more than one investment, both can relate the public interest, overlap or obstruct each other, the decision must be made in favour of superseding public interest. Vagueness of the Concept Turkish Constitution refers to “public interest” in many of its articles, but does not offer an actual definition of the concept. In the absence of it, the Turkish Constitutional Court forced to define public interest as “distinct from individual, private interest/benefits and has dominated over them”. The wording of it merely contains the elements of a proper definition. It defines the concept in a comparative method by way of providing a superiority over individual/private interests. The Administrative Court of Cassation also adopts the comparative approach. When it reviews a dispute, which requires prioritization between at least two, by way of ranking “public interests. The reason for not to make a binding definition explained as, “The scope of the concept may vary based on times and conditions which give the courts a wide discretion.” Despite the fact of the vagueness, three aspects of the concept can be distinguished in accordance with the statements of the Courts; (i) it requires the existence of at least two public interests that are contesting, (ii) the needs of public at large, which is measurable and, (iii) existence of a public authority or court as an evaluating body. Applicable Law Determining the applicable legislation, for the conflicting mining and WES investments, is of significant importance for making a proper assessment. Along with the legislative ground, the facts of investments also play with a good part. Without taking into consideration of the interplay, between the two aspects shortly described below, any legal assessment or reached conclusion would be insufficient and misleading. Legislative Ground First facet is determining the legislative ground properly; the issue may not necessarily fall only within the Mining Code (“the Code”) and the secondary legislation. In fact, in many circumstances, it falls within more than one Code and requires several sources of laws to consider. Even both investments are related to mining operations, environmental law and work safety will be, at least, the two of the aspect of laws along with the Code. Take the following legislations as examples of possible aspects of law those may involve the matter; Makale / Article veya gerçek tüzel kişilere ait diğer yatırımların birbirlerini engellemesi, maden işletme faaliyetinin yapılamaz hale gelmesi, yatırım için başka alternatif alanların bulunmaması durumunda madencilik faaliyeti ve yatırımla ilgili karar, Kurul tarafından verilir” Madde metnine göre, sınırlı olarak sayılmamak suretiyle belirtilen herhangi bir kamu yararı içeren iki yatırımın çatışması durumunda, madencilik faaliyeti ve yatırımla ilgili karar, Kurul tarafından verilecektir. Kanun “Kurul”u “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinde şu şekilde tanımlamaktadır; “Kurul; Devlet Planlama Teşkilatının bağlı olduğu bakanın başkanlığında oluşturulan, maden işletme faaliyetleri ile diğer yatırımların kamu yararı açısından önceliğini ve önemini tespit ederek karar veren kurul. “ Her iki madde metninde anlaşılacağı üzere, Maden Kanunu çerçevesinde iki yatırımın yarışması halinde hangi yatırımın kamu yararı açısından önceliğin ve önemliliğin kime verileceği tespiti Kurul tarafından yapılacaktır. Kurul çatışma bazında ve her bir çatışma için ayrıca (ad hoc temelinde) teşekkül edecektir. Kurul’un Ön İncelemesi Maden Kanunun ilgili hükümleri uyarınca, madencilik faaliyeti ile RES yatırımının birbirlerini engellemesi, maden işletme faaliyetinin yapılamaz hale gelmesi, yatırım için başka alternatif alanların bulunmaması halinde, gerekli idari kararı verme mercii, Kurul’dur. Kurul ayrıca, kamu yararı açısından yatırımları ilk dereceden değerlendirecek idari makamdır. İlgili madde lafzı göz önüne alındığında Kurul, öncelikle, önüne gelen hususta karar verme yetkisine sahip olup olmadığını incelemek zorundadır. Buna göre Kurul; • RES yatırımının madencilik faaliyetini gerçekten engelleyip engellemediği, • RES yatırımı ile birlikte Maden işletme faaliyetinin gerçekten yapılamaz hale gelip gelmediği, • Yatırım için başka alternatif alanların bulunup bulunmadığı Unsurlarının var olduğuna kanaat getirdikten sonra hangi kamu yararının daha öncelikli olduğunu inceleyebilecektir. Muğlak bir Kavram Olarak Kamu Yararı Kamu yararı kavramı, Anayasa’nın çeşitli hükümlerinde yer almakla birlikte, Anayasa’da açıkça tanımlanmamıştır. Bununla beraber Anayasa Mahkemesinin bazı kararlarında da ifade edildiği üzere, kamu yararı,” bireysel, özel çıkarlardan ayrı ve bunlara üstün olan toplumsal yarar” dır. Danıştay ve Yargıtay da çeşitli kararlarında, kamu yararının içeriğinin zamana ve koşullara göre değişebilecek niteliğine gönderme yapmak sureti ile kamu yararı kavramını haklı olarak kesin bir dille tanımlamaktan kaçınmakta ve mahkemelere geniş bir takdir yetkisi vermek amacı ile kıyasen değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Bu da kavramı oldukça muğlak bir hale getirmektedir. Kavramın muğ- 25 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com • The Constitution of the Republic of Turkey; • International Agreements ratified in accordance with Article 90 of the Turkish Constitution; • European Convention of Human Rights and the case law of the European Court of Human Rights; • Electricity Market Code and secondary legislation; and • General Principles of Turkish Administrative law and the case law of the Court of Cassation. • Relevant legislations Facts of Investments Second facet to take into account is the facts of the investments; referring that what stage of investment cycle each of them are at, and their financial outlook. Scope of this facet is also a wide one. It involves the facts at present, such as whether the licencing procedures has been initiated, or rights or concession is granted or acquired, or permits given. Each of these aspects may also have various legislative basis. The relevant Articles of the Mining Code of 3212 Relevant Articles The wording of Article 7 of the Mining Code is as follow: “Mining activities and related activities are related to public interest such as state and province roads (in Turkish: il yolları), highways (in Turkish: otoyol), railways, airports, ports, dams, energy facilities, petrol, natural gas, geothermal pipelines, water-transport pipelines (in Turkish: su isale hattı) or investment which belongs with a natural or legal person prevents each other, making the operation of the mine impracticable, there is no alternative investment areas, the decision among the mining activity and the investment will be made by the Board.” Wording of the Article dictates that in the case of overlapping investments, which are “related to public interest”, the Board is the authority that will decide on superseding public interests. The Board is defined under Article 3 of the Code as, “The Board, under the chairmanship of the minister of the ministry of the state planning organization is under, evaluate and decide over the priority and importance of one over another among the operation of mining activities and other investments” The wording of the Article, just like Article 7, refers to the public interest and define the Board as the authority that makes the decision based on the priorities and importance of the investments. The Board operates in ad hoc basis. Makale / Article lak yapısına karşın, yüksek mahkemelerin konuya yaklaşımında üç hususun ön plana çıktığını söylemek mümkündür. Bunlardan ilki kamu yararının söz konusu olabilmesi için yarışan başka bir yararın bulunmasıdır. Diğerleri ise kamu yararına esas ölçülebilir toplumsal yarar ile bu değerlendirmeleri yapacak bir kamu otoritesinin varlığıdır. Bununla birlikte bu kriterlerin dahi kavramı açık olarak tanımlamaya yeterli olduğunu söyleyebilmek mümkün değildir. Kurul Tarafından Kamu Yararının Değerlendirilmesi Yukarıda yer alan hususların ışığında, madencilik faaliyetleri ile elektrik üretiminin her ikisinin de kamu yararı ile doğrudan ilgili olduğu ve bu incelemenin, Kurul tarafından ad hoc bazında yapılacağından herhangi bir şüphe bulunmamaktadır. Bir kamu otoritesi olarak Kurul’un tercih edilecek olan yararın ne olduğuna karar verebilmesi için, bir dizi kriterden faydalanması ve gerekçesine konu teşkil etmesi gerekecektir. Bu kriterler, yatırımların finansal ve bölgesel etkilerini incelemeye yönelik olacağından; • Yatırımların makro ölçekte optimum faydaları, • Yatırımların katma değeri, • Mikro ölçekte kar-zarar optimizasyonu • Bölgesel faktörler, bölgenin gelişmişlik durumu, ekonomik refah seviyesi, hangi yatırımın bölgenin kalkınmasına daha fazla katkı sağlayacağı, • Çatışmanın yarattığı zaman ve mali kayıplar, • Yatırımların yerindeliği, vb. unsurların değerlendirilmesi gereğini de beraberinde getirmektedir. Bunlara ek olarak Kurul, yatırımların çevre ile olan etkileşimleri, idari istikrar, idari hizmet ve hizmet gerekleri ile ilgisini de ayrıca incelemeye konu edecektir. Sonuç Yatırımların çatışması, karmaşık bir yapıya sahiptir ve dikkatle irdelenmesi gerekir. Yeni oluşturulan “Enerji Yatırımları Takip ve Koordinasyon Kurulu” nun gelecekte bu tür çatışmaların ortaya çıkmasının önüne geçmesini umut etmemize karşın, Kurulun kendisinin de, Maden Kanunu dâhil yürürlükte olan mevzuata uymakla yükümlü olduğunu hatırdan çıkarmamak gerekmektedir. Kurul’un yapacağı incelemenin, yatırımların hukuki ve işlet mesel gereklerinin yanı sıra, kamunun genelinin ve yatırımların bulunduğu bölgenin yararını da göz önüne alması gerekecektir. Anayasa’nın ilgili maddeleri ve idare hukukunun genel prensipleri göz önüne alındığında, yatırımların çevre ile olan etkileşimleri, idari istikrar, idari hizmet ve hizmet gerekleri ile ilgisi de ayrıca incelemeye konu olmalıdır. Son olarak belirtmek isteriz ki Kurul’un kararı idari bir karar olup nihai mahiyet taşımamaktadır ve Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerince yapılacak yargı denetimine tabiidir. 26 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com Board’s Preliminary Review According to Article 7 of the Mining Code, the Board is the first-degree administrative authority that will review the conflict among investments and decide on which “public interest” will have the priority, basically, clearing only one of the investments. Nonetheless, before taking any decision, the Board must evaluate whether it has the competence over it. To do that, it must seek the existence of the following; • Whether WES and Mining Activity prevent each other’s operations • Whether the operation of the mine impracticable (meaning that whether there is any other way to maintain mining operations, along with the other investment considered) • Whether there is any other alternative investment point Evaluation of the Public Interest by the Board Under the light of the above, clearly, both WES and mining investments/operations related to “public interest” directly and the Board will decide on superseding interest in ad hoc basis. As an administrative body, the Board is bound by the preliminary requirements of administrative law and should use a number of criteria to favour one investment over another; the evaluation might involve considering the following; • Optimum benefit of the investments in macro scale, • Profit optimization of the investments in micro scale, • Added values of the investments, • Regional considerations; i.e., the degree of developmental status, economic well-being of the region, how the investment may support the development of the region, • Time and money consumption caused by the conflict, • Appropriateness of the investments, In addition to those stated above, environmental interactions of the investments, administrative stability (in Turkish: idari istikrar) administrative services and administrative service necessities (in Turkish: idari hizmet gerekleri) must be a concern of the Board. Conclusion Conflict of investments has a complicated nature, which must be dealt with and evaluated thoroughly. It is our hope that the newly established Committee will take necessary measures to prevent such a conflict in the future. Yet, it does not mean that even the Committee can escape considering the aspects of public interest or circumvent the Mining Code or other applicable legislation. The outcome of the Board’s review depends on both legal and business elements of the investments and how they contribute to the welfare of the public at large scale and the region in particular. Last but not least, bear in mind that the Board’s decision is not a judicial one and is subject to be reviewed by the Turkish courts. M Y Y Y RUZGAR ENERJISI DERGISI-tr.pdf 1 21.04.2016 12:08 RUZGAR ENERJISI DERGISI-eng.pdf C M Y CM MY CY MY K 1 21.04.2016 12:04 Makale / Article Çapraz Akışlı Rüzgar Türbini Başarımının İncelenmesi* Ziya Haktan Karadeniz1, İbrahim Can Güleryüz2 1 İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, 1İzmir Katip Çelebi Üniversitesi 1 zhaktan.karadeniz@ikc.edu.tr, 2can.guleryuz@hotmail.com Özet Şehir içi küçük ölçekli rüzgâr türbini olarak kullanılabilecek, binalar ile bütünleşik (yapının yüksek rüzgâr hızlarına sahip bölgelerine özel olarak yerleştirilebilir) veya bağımsız olarak yerleştirilebilecek, yerleştirileceği konumdaki baskın rüzgâr özelliklerine bağlı olarak düşey veya yatay olarak konumlandırılabilecek bir çeşit rüzgâr türbini olan Çapraz Akışlı Rüzgar Türbinleri (ÇART) tanıtılmıştır. Mevcut iki boyutlu sayısal çalışma sonuçlarından ve deneysel çalışmalardan elde edilen ÇART başarımları incelendiğinde literatürde bir tutarsızlık olduğu görülmektedir. Bunun nedeni, ÇART’ların oluşturduğu karmaşık akış yapısıdır. Yüksek miktarda türbülans içeren ÇART akışının bilgisayar benzetimleri ile incelenmesinde, türbülans etkilerinin sonuçlara doğru yansıtılabilmesi için üç boyutlu modelleme gereklidir. Ancak çoğu diğer rüzgar türbini modeli incelemesinde olduğu gibi sayısal çalışmalar iki boyutlu incelemelerle sınırlıdır. Bu nedenle bu çalışmada, tekil çalışma durumu incelenen bir ÇART’ın başarımının belirlenmesi için yapılan iki boyutlu ve üç boyutlu bilgisayar benzetimleri sonucunda elde edilen tork ve güç katsayısı eğrileri literatürdeki deney sonuçları ile karşılaştırılarak üç boyutlu sayısal modellemenin önemi ortaya koyulmuştur. 1. Giriş Günümüzde yüksek kapasiteli elektrik üretimi için çoğunlukla yatay eksenli rüzgâr türbinleri kullanılmaktadır. Yatay eksenli rüzgâr türbinleri ile ilgili çalışılan en güncel konu türbülans yönetimidir. Türbülans türbinin aerodinamik verimin artırılması için en aza indirilmelidir. Türbülans kaynağı; türbine çarpan rüzgâr, her bir türbin için türbin kanatlarının birbirleri ve kule ile etkileşimi ve türbinlerin birbirleri ile etkileşimi olabilir. Türbine gelen rüzgârın türbülans özelliklerin değiştirmek mümkün değildir. Türbin kanatlarının rüzgâr ile etkileşimi sonucu oluşan türbülans yapılarının (kanat ucu girdapları vb.) kontrolü ve türbinin kendi bileşenleri (kule ve kanatlar) arasındaki türbülans etkileşimi de özellikle yatay eksenli rüzgâr türbinleri için yoğun olarak çalışılmaktadır [1, 2, 3, 4, 5]. Alternatif olarak geliştirilen düşey eksenli rüzgâr türbinleri ise daha çok düşük güç ihtiyaçlarını karşılamak için kullanılmaktadır. Oldukça farklı tipte düşey eksenli rüzgar türbini bulunmakla birlikte, başarımları ayrıntılı olarak incelenip belgelenmiş, yaygın üretimi sağlanmış, güvenilirliği yüksek, uygun maliyetli ve ticari olarak kolaylıkla bulunabilen düşey eksenli rüzgar türbini piyasası henüz oluşmamıştır. Üzerlerinde en çok çalışılan düşey eksenli rüzgar türbinleri olan Savonius ve Darrieus tipi türbinler ve bunların benzeri yapıya sahip türevleridir. Kaldırma kuvveti ile çalışan Darrieus tipi türbinler, itme kaynaklı çalışan Savonius tipi türbinlere göre daha verimli olmaları nedeniyle daha yoğun araştırılmaktadırlar. Özellikle kanat kesit profili ve diğer geometrik parametreler üzerine deneysel ve sayısal araştırmalar yapılmaktadır. Yakın zamanda yapılan çalışmalar, Darieus tipi düşey eksenli rüzgâr türbinlerinin daha küçük alanlarda uygun düzende birbirlerine yakın konumlandırılarak daha etkin şekilde kullanılabileceğini göstermektedir [6, 7, 8, 9]. Bu bilgiler ışığında düşey eksenli rüzgar türbinleri için yapılan çalışmaların sayısı hızla artmaktadır. Yeni teknoloji ürünü deneysel ve sayısal yöntemlerin (zamansal çözünürlüklü parçacık görüntülemeli hız ölçümü yöntemi büyük girdap benzetimi vb.) kullanımı ile farklı türbinlerin tekil kullanımdaki başarımları ve birbirleriyle etkileşim halindeyken başarımları çalışılmaktadır [10, 11, 12, 13, 14]. İddia edildiği gibi uygun düzende eşler olarak çalıştırılan rüzgâr türbinlerinin daha verimli çalışması durumunda, bu tür çalışmaya en uygun tipteki türbinlerin bulunması için araştırmalar yapılması gerekmektedir. Ancak öncelikle farklı tiplerdeki düşey eksenli rüzgâr türbinlerinin ayrıntılı olarak incelenmesi ve tekil çalışma durumundaki başarımları belirlenmelidir. * Bu çalışma 3. İzmir Rüzgar Sempozyumu’nda sunulmuştur. 30 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com Makale / Article Bu çalışma kapsamında incelenen Çapraz Akışlı Rüzgar Türbinleri (ÇART’lar), tekil kullanımda düşey eksenli rüzgar türbini olarak değerlendirilebilir, ancak özellikle binalarla bütünleşik tasarım yapılabildiği durumlarda yatay eksenli olarak kullanılmaları da mümkündür. ÇART’lar en temel anlatımla bir çember üzerine eşit aralıklarla dizilmiş çok sayıda kanatçıktan oluşur. ÇART’larda alın yüzeyi üzerinde boşluk yoktur ve akışkan kanatların arasından biri giriş biri çıkış tarafında olmak üzere iki kere geçer. Bu nedenle çapraz akışlı olarak adlandırılırlar. ÇART’ın karakteristik özelliği, türbin dönerken kanat uçlarında oluşan küçük girdapların birleşerek oluşturduğu eksenden kaçık girdaptır. Eksenden kaçık girdabın merkezinin konumu, boyutları vb. özellikler türbin başarımını belirler. Ancak akışı yönetmek ve başarımını en uygun seviyeye çıkarmak için türbin çapı, kanat profili ve sayısı gibi geometrik parametrelerin incelenmesi gerekir. 2. Sayısal Çalışma Deney ve sayısal benzetim sonuçlarını karşılaştırabilmek için iki ve üç boyutlu sayısal çalışmada Tanino ve ark.’ın [21] gerçekleştirmiş oldukları deneye ait geometri, sınır şartları ve kabuller göz önünde bulundurulmuştur. 2.1. Geometri İki ve üç boyutlu sayısal çalışmalarda Şekil.1’deki ÇART’a ait geometrik boyutlar ve kanat profili kullanılarak iki ve üç boyutlu sonlu hacimler modelleri oluşturulmuştur. İncelenen ÇART’a ait başlıca boyutlar; kanatların dış uçlarına teğet geçen çemberin çapı 115 mm, kanat kiriş uzunluğu 20 mm, kanat uzunluğu 250 mm, ortalama rotor çapı 100 mm’dir. Rotorda 12 adet kanat bulunmaktadır. ÇART’lar rüzgar yönünden bağımsız olarak çalışırlar. Ancak rüzgar, rotorun rüzgar yönüne dik kesitinin bir kısmında türbini döndürmeye çalışırken kalan kısmında durdurucu etki yapar. Bu nedenle ÇART’lar farklı yapılara bitişik çalışma durumunda ve özel tasarlanmış akış yönlendiricilerle birlikte daha verimli çalışırlar. Yakın tarihli gerçekleştirilen çalışmalar ÇART’ların tekil kullanımında ve farklı yönlendirilmiş akış koşulları altında başarımlarını incelemeye yöneliktir [15, 16, 17, 18, 19, 20, 21]. Deneysel ve sayısal çalışmalarda yönlendirilmiş akış koşulları altında ÇART başarımının tekil kullanıma göre iki kata kadar iyileştirilebildiği gözlemlenmiştir. Ancak literatürde kurulan sayısal modellerin tamamında akış iki boyutlu olarak incelenmiştir. Yüksek miktarda türbülans içeren ÇART akışında, türbülans etkilerinin sonuçlara doğru yansıtılabilmesi için üç boyutlu modelleme gereklidir. İki boyutlu sayısal çalışma sonuçlarından elde edilen ÇART başarımları, deney sonuçlarıyla karşılaştırıldığında büyük miktarda sapma olduğu görülmektedir. Bu nedenle bu çalışmada, tekil çalışma durumu incelenen bir ÇART’ın başarımının belirlenmesi için yapılan iki boyutlu ve üç boyutlu bilgisayar benzetimleri sonucunda elde edilen tork ve güç katsayısı eğrileri literatürdeki deney sonuçları ile karşılaştırılarak üç boyutlu sayısal modellemenin önemi ortaya koyulmuştur. 31 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com İki boyutlu sayısal modelde ÇART, ortalama rotor çapının 5 katı genişliğindeki ve 10 katı uzunluğundaki kontrol hacminin kenarlardan 250’şer mm mesafeye konumlandırılmıştır. ÇART onu çevreleyen akışkan hacminden çıkartılmıştır. Kanatları çevreleyen halka biçimindeki dönel akışkan bölgesi (moving zone), bunun içerisinde kalan daire şekilli durağan akışkan bölgesi (fixed zone) ve bu iki akışkan hacmini deney düzeneği boyutlarıyla sınırlandıran çevre akışkan bölgesi (region zone) oluşturulmuştur. İki boyutlu ÇART sayısal modeli Şekil 2’de görülmektedir. Makale / Article 0,049 mm ve 0,0245 mm olarak hesaplanmıştır. Hesaplanan ilk hücre yüksekleri için sayısal çalışmalara ait sınır tabakalar 15 katmandan meydana getirilmiştir. İki boyutlu sayısal çalışmaya ait sonlu elemanlar ağ yapısı üçgen yapıda, kabul edilebilir kalite değerleri içerisinde v= 4 m/s giriş hızı için 57.365 düğüm ve 77.630 elemandan; v= 8 m/s giriş hızı için 59.068 düğüm ve 81.036 elemandan oluşmaktadır (Şekil 4). Üç boyutlu sayısal çalışmaya ait sonlu elemanlar ağ yapısı tetrahedral yapıda, kabul edilebilir kalite değerleri içerisinde v= 4 m/s giriş hızı için 10.504.579 düğüm ve 29.132.992 elemandan; v= 8 m/s giriş hızı için 10.774.886 düğüm ve 30.730.896 elemandan oluşmaktadır (Şekil 5). Üç boyutlu sayısal modelde ise ÇART, ortalama rotor çapının 5 katı genişliğindeki, 10 katı uzunluğundaki ve 5 katı derinliğindeki kontrol hacminin kenarlardan 250’şer mm mesafeye konumlandırılmıştır. ÇART onu çevreleyen akışkan hacminden çıkartılmıştır. Geometri ve sınır koşulları simetrik olduğu için modelin yarısı sayısal modele dahil edilmiştir. Böylece ihtiyaç duyulan hesaplama gücü yarı yarıya azaltılmıştır. Kanatları çevreleyen içi boş silindir biçimindeki dönel akışkan hacmi (moving zone), bunun içerisinde kalan silindir biçimli durağan akışkan hacmi (fixed zone) ve bu iki akışkan hacmini deney düzeneği boyutlarıyla sınırlandıran akışkan hacmi (region zone) oluşturulmuştur. Üç boyutlu ÇART sayısal modeli ise Şekil 3’de görülmektedir. 2.2. Sınır Şartları ve Kabuller İki ve üç boyutlu sayısal çalışmalar iki farklı giriş hızına göre gerçekleştirileceği için (v=4 m/s ve v=8 m/s) her bir sayısal model için iki farklı sonlu hacimler ağ yapısı söz konusudur. y+ değeri 1 hedeflenerek v=4 m/s ve v=8 m/s giriş hızları için rotor kanatları üzerinde sınır tabakadaki ilk hücre yüksekliği 32 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com İki ve üç boyutlu sayısal çalışmalarda giriş hızı (velocity inlet) ile belirtilen sınırlara giriş hızları birinci ve ikinci durum için sırasıyla sabit v=4 m/s ve v=8 m/s olarak tanımlanmıştır. Birinci durumda dönel akışkan bölgeye ait açısal hızlar sırasıyla w=0, 8, 16, 24, 32, 40, 48, 56 rad/s olacak şekilde ve ikinci durum yani giriş hızının v=8 m/s olduğu durumda dönel akışkan bölgeye ait açısal hızlar sırasıyla w=0, 16, 32, 48, 64, 80, 96, 112 rad/s olacak şekilde benzetimler kararlı durum için (steady state) gerçekleştirilmiştir. Makale / Article Her iki durumda da basınç çıkışı (pressure outlet) ile belirtilen sınır koşulunda ise basınç 0 Pa olarak girilmiştir. Sırasıyla sürtünmesiz duvar sınır koşulları (wall with specified shear), kanatlar için duvar sınır koşulları (wall blade), durağan, dönel ve çevre akış bölgeler arası geçişi belirtmek için arayüz sınır koşulları (interface 1, interface 2) ve üç boyutlu çalışmada sayısal modelin simetrik olduğunu belirtmek için simetri sınır koşulu (symmetry) tanımlanmıştır (Şekil 2, Şekil 3). Bütün akışkan bölgeleri (durağan, dönel ve çevre akış bölgeleri) hava olarak tanımlanmış olup, programa havanın 15 C°’deki yoğunluk ve dinamik vizkositesi girilmiştir. İki ve üç boyutlu bütün sayısal çalışmalarda Çizelge 1’deki çözücü (solver) ayarları kullanılmıştır. Türbülans etkileri SST k-omega türbülans modeli kullanılarak göz önünde bulundurulmuştur. Çizelge 1. Çözücü Ayarları Precision Viscous Model Double SST k-omega Pressure Velocity Coupling Scheme Coupled Gradient Pressure Momentum Green Gauss Node Based PRESTO First Order Upwind Turbulent Kinetic Energy Turbulent Dissipation Rate First Order Upwind First Order Upwind Karşılaştırmalarda kullanılacak temel parametre olan moment katsayısı, Cm = M 0,5∙ρ∙V2∙R∙A (1) formülüyle hesaplanır. Bu formülde rüzgar tarafından türbine uygulanan moment (M), yapılan bilgisayar benzetimi sonucunda program tarafından hesaplanır. Akışkan yoğunluğu (ρ), giriş hızı (V), kanatların dış uçlarına teğet geçen çemberin yarıçapı (R) ve rotorun rüzgar yönüne dik yönde taradığı alan (A) referans değerleri olarak programa tanıtılarak her bir iterasyon için moment katsayısı (Cm) hesaplanır. Güç katsayısı, Cp = λ ∙ Cm (2) formülüyle elde edilir. Bu formülde kanat ucu hız oranını (λ)’dır. Kanat ucu hız oranı, λ= (w∙R) V (3) formülüyle hesap edilir. Burada V; giriş hızı, R; kanatların dış uçlarına teğet geçen çemberin yarıçapı ve w; rotorun açısal hızıdır. 2.3. Bulgular ve Değerlendirme Gerçekleştirilen iki ve üç boyutlu sayısal çalışmalar neticesinde giriş hızının v=4 m/s ve v=8 m/s olduğu durumlar için moment katsayısının kanat ucu hız oranına bağlı değişimini ve güç katsayısının kanat ucu hız oranına bağlı değişimini veren eğriler elde edilmiştir. Her bir kanat ucu hızında hesaplanan moment katsayısı ve güç katsayısı benzetimin düzenli rejime girdiği son 50 iterasyonun ortalaması alınarak elde edilmiştir (Şekil 6, Şekil 7). 33 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com Makale / Article İki boyutlu benzetim sonuçlarından elde edilen ÇART başarımları, deney sonuçlarıyla karşılaştırıldığında büyük miktarda sapma olduğu görülmektedir. Moment katsayısının en yüksek değeri her iki serbest akış hızında iki boyutlu çalışma için deney sonuçlarından yaklaşık 5 kat yüksek tahmin edilmiştir. Üç boyutlu sayısal çalışma sonuçlarına bakıldığında ise iki boyutlu çalışmaya göre daha gerçekçi sonuçlar elde edildiği, deney sonuçlarına yaklaşıldığı söylenebilir. Moment katsayısının en yüksek değeri 4 m/s serbest rüzgar hızı için deney sonuçlarından yaklaşık 1.5 kat daha yüksek tahmin edilmiştir. 8 m/s serbest rüzgar hızı içinse benzetim ve deney sonuçları her kanat ucu hız oranında yaklaşık olarak eşittir. Güç katsayısı açısında yapılan karşılaştırma içinde benzer bulgulardan bahsedilebilir. Üç boyutlu çalışmadan elde edilen bu sonuçlar yüksek miktarda türbülans içeren ÇART akışında, türbülans etkilerinin sonuçlara doğru yansıtılabilmesi için üç boyutlu modellemenin gerekliliğini göstermektedir. Ancak, iki ayrı serbest akış hızı koşulu için sonuçlarda oluşan farklılıklar irdelenmelidir. Şekil 6. Moment katsayısı (Cm) - kanat ucu hız oranı (λ) eğrisi Şekil 7. Güç katsayısı (Cp) - kanat ucu hız oranı (λ) eğrisi Üç boyutlu sayısal çalışma sonuçlarıyla deney sonuçlarını daha yakından inceleyebilmek ve yorumlayabilmek üzere Şekil 8 ve Şekil 9’da moment katsayısının (Cm) - kanat ucu hız oranına (λ) değişimini ve güç katsayısının (Cp) - kanat ucu hız oranına (λ) değişimini veren eğriler daha yakından incelenmiştir. Üç boyutlu benzetim sonuçlarında giriş hızının v=4 m/s ve v=8 m/s olduğu eğriler arasındaki farkın deney sonuçlarında bu giriş hızlarındaki eğriler arasındaki farktan daha az olduğu görülmektedir. Ancak üç boyutlu benzetim ile deney sonuçlarının birbirine yakın olup aynı eğilimde oldukları söylenebilir. Şekil 9’da deneysel çalışma sonuçlarına göre serbest rüzgar hızının iki katına çıkmasıyla en yüksek güç katsayısının da iki katına çıktığı görülmektedir. Ancak, sayısal çalışma sonuçlarında bu artış sadece 1.05 kattır. Benzetim sonuçları her iki serbest rüzgar hızı için de deneysel çalışmadaki 8 m/s serbest rüzgar hızı verilerine daha yakındır. Karşılaştırmada kullanılan deneysel çalışmada daha yüksek rüzgar hızları için veri bulunmadığından çalışma ilerletilememiştir. Ancak üç boyutlu çalışmanın gerçek duruma çok daha uygun sonuç verdiği açıkça görülmektedir. Şekil 8. Moment katsayısı (Cm) - kanat ucu hız oranı (λ) eğrisi (3 boyutlu model) 34 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com Şekil 9. Güç Katsayısı (Cm) - kanat ucu hız oranı (λ) eğrisi (3 boyutlu model) Makale / Article 3. Sonuçlar Bu çalışmada, tekil çalışma durumu incelenen bir ÇART’ın başarımının belirlenmesi için yapılan iki boyutlu ve üç boyutlu bilgisayar benzetimleri sonucunda elde edilen tork ve güç katsayısı eğrileri literatürdeki deney sonuçları ile karşılaştırılarak üç boyutlu sayısal modellemenin önemi ortaya koyulmuştur. Deney sonuçlarında farklı serbest rüzgar hızlarında moment ve güç katsayısı eğrilerinde oluşan farklılık ayrıntılı olarak incelenmelidir. Bu farkın ÇART’ların oluşturduğu karmaşık akış yapısından kaynaklandığı düşünülebilir. Sayısal çalışmada yapılan kabuller ve basitleştirmeler nedeniyle bu farklılık net olarak görülememiş olabilir. Ancak, literatürde farklılığın kaynağı ile ilgili yapılan her iki açıklamayı da destekleyecek yeterli çalışma yoktur. Bu nedenle incelemeler artırılmalı ve özellikle Çapraz Akışlı Fan’lar için yapılan çalışmalardan elde edilen sonuçlar da göz önünde bulundurularak geometrik parametrelerin ve akış ile ilgili farklılıkların ÇART başarımı üzerindeki etkileri sistematik olarak hem sayısal hem de deneysel olarak incelenmelidir. Üç ve iki boyutlu modelleme sonuçları arasındaki farklılık sadece ÇART’ların bilgisayar benzetimleri ile incelenmeleri için değil tüm düşey eksenli rüzgar türbinleri konusunda yapılan çalışmalar için yol göstericidir. Kaynaklar [1] CHAMORRO, Leonardo P., et al. Turbulence effects on a full-scale 2.5 MW horizontal-axis wind turbine under neutrally stratified conditions. Wind Energy, 2014. [2] ABDELSALAM, Ali M.; RAMALINGAM, Velraj. Wake prediction of horizontal-axis wind turbine using full-rotor modeling. Journal of Wind Engineering and Industrial Aerodynamics, 2014, 124: 7-19. [3] CHU, Chia-Ren; CHIANG, Pei-Hung. Turbulence effects on the wake flow and power production of a horizontal-axis wind turbine. Journal of Wind Engineering and Industrial Aerodynamics, 2014, 124: 82-89. [4] LEE, Hsiao Mun; WU, Yanhua. A Tomo-PIV study of the effects of freestream turbulence on stall delay of the blade of a horizontal-axis wind turbine. Wind Energy, 2014. [5] JEONG, Min-Soo, et al. Effects of torsional degree of freedom, geometric nonlinearity, and gravity on aeroelastic behavior of large-scale horizontal axis wind turbine blades under varying wind speed conditions. Journal of Renewable and Sustainable Energy, 2014, 6.2: 023126. [6] WHITTLESEY, Robert W.; LISKA, Sebastian; DABIRI, John O. Fish schooling as a basis for vertical axis wind turbine farm design. Bioinspiration & biomimetics, 2010, 5.3: 035005. [7] DABIRI, John O. Potential order-of-magnitude enhancement of wind farm power density via counter-rotating vertical-axis wind turbine arrays. Journal of Renewable and Sustainable Energy, 2011, 3.4: 043104 [8] KINZEL, Matthias; MULLIGAN, Quinn; DABIRI, John O. Energy exchange in an array of vertical-axis wind turbines. Journal of Turbulence, 2012, 13.1. [9] DABIRI, John O., et al. A New Approach To Wind Energy: Opportunities And Challenges. [10] SHAMSODDIN, Sina; PORTÉ-AGEL, Fernando. Large eddy simulation of vertical axis wind turbine wakes. Energies, 2014, 7.2: 890-912. [11] TESCIONE, G., et al. Near wake flow analysis of a vertical axis wind turbine by stereoscopic particle image velocimetry. Renewable Energy, 2014, 70: 47-61. 35 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com [12] KACPRZAK, Konrad; LISKIEWICZ, Grzegorz; SOBCZAK, Krzysztof. Numerical investigation of conventional and modified Savonius wind turbines. Renewable energy, 2013, 60: 578-585. [13] ZHOU, Tong; REMPFER, Dietmar. Numerical study of detailed flow field and performance of Savonius wind turbines. Renewable Energy, 2013, 51: 373-381. [14] D’ALESSANDRO, V., et al. Unsteady Aerodynamics of a Savonius wind rotor: a new computational approach for the simulation of energy performance. Energy, 2010, 35.8: 3349-3363. [15] KLEMM, Toni; GABI, Martin; HERAUD, Jean-Nicolas. Application of a cross flow fan as a wind turbine. Journal of Computational and Applied Mechanics, 2007, 8.2: 123-133. [16] MANDIŞ, Ioana Corina; ROBESCU, Dan Niculae; BĂRGLĂZAN, Mircea. Capitalization of wind potential using a modified banki turbine. U.P.B. Sci. Bull., Series D, 2008, 70.4, 115-124. [17] COLLEY, Gareth; MISHRA, Rakesh. Computational flow field analysis of a Vertical Axis Wind Turbine. Renewable energy and power quality, 2011. [18] COLLEY, Gareth, et al. Effect of rotor blade position on Vertical Axis Wind Turbine performance. In: proceedings of the International Conference on Renewable Energies and Power Quality (ICREPQ’10) Granada, Spain. 2010. [19] KAWAMURA, Tetuya; SATO, Yuko. Numerical simulation of the flow around across-flow wind turbine. Research Institute of Mathematical Science, Kyoto University, Japan, 2002, 1288.5: 44-51. [20] FUKUTOMI, Junichiro; SHIGEMITSU, Toru; DAITO, Hiroki. Study on performance and flow condition of a cross-flow wind turbine with a symmetrical casing. Journal of Fluids Engineering, 2011, 133.5: 051101. [21] DRAGOMIRESCU, A. Performance assessment of a small wind turbine with crossflow runner by numerical simulations. Renewable Energy, 2011, 36.3: 957-965. [22] TANINO, Tadakazu; NAKAO, Shinichiro; UEBAYASHI, Genki. Improving ambient wind environments of a cross-flow wind turbine near a structure by using an Inlet Guide Structure and a Flow Deflector. Journal of Thermal Science, 2005, 14.3: 242-248. Haber / News TÜREB Yeni Yönetimini Belirledi Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği (TÜREB)’nin 11. Olağan Genel Kurul toplantısı 12 Mart 2016 tarihinde, Enerji Bakanlığı TEDAŞ Konferans Salonunda başarıyla gerçekleştirildi. Sektör paydaşlarının katılımıyla gerçekleştirilen toplantıda, açılış konuşmaları Yenilenebilir Enerji Genel Müdürü Sayın Münib Karakılıç ve ETKB Enerji İşleri Genel Müdürü Sayın Dr. Zafer Demircan tarafından yapıldı. Üyelerden Av. Seçkin ARIKAN’ın Divan Başkanlığı görevini üstlendiği genel kurulda, 2013-2015 dönemi faaliyet raporu, mali tablolar ve denetim kurulu raporu görüşüldü. Oylamada 2013-2015 dönemi faaliyet ve hesaplarından dolayı yönetim ve denetim kurulu ibra edildi. Yeni dönem için yapılan seçimde TÜREB Yönetim Kurulu üyeliklerine; ETKB Enerji İşleri Genel Müdürlüğünden Dr. Zafer DEMİRCAN, Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğünden, Münib KARAKILIÇ Türkiye Elektrik İletim A.Ş.’den İbrahim BALANUYE, ETKB Dış İlişkiler AB Genel Müdürlüğünden, Safa USLU, Ataseven Enerji Üretim A.Ş.’den Mustafa Serdar ATASEVEN, Bolakar Enerji Dan. Ltd. Şti.’nden Ünal TERZİ, Özgül Holding’den Ömer Faruk ÖZGÜL, Borusan EnBW Enerji Yatırım ve Üretim A.Ş.’den Mehmet BETİL Fina Enerji Holding A.Ş.’den Karani GÜLEÇ Vestas Rüzgar Enerji Sistemleri Ltd. Şti.’nden Olcayto YİĞİT, Enerjisa’dan Kıvanç ZAİMLER seçildi. Seçimden sonra bir araya gelen yönetim kurulu üyeleri aralarındaki görev dağılımını şu şekilde gerçekleştirdi: Mustafa Serdar ATASEVEN, Yönetim Kurulu Başkanı Ünal Terzi, Genel Sekreter Olcayto Yiğit, Sayman. Kurul toplantısının ardından açıklama yapan Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Serdar Ataseven; güvenlerinden ve desteklerinden dolayı tüm üyelere teşekkür etti. Yeni çalışma döneminde halkı bilinçlendirici faaliyetlerin daha fazla gündemlerinde olacağını söyleyen Ataseven, sorunların aşılması, rüzgar enerjisinin yaygınlaştırılması için tüm üyelerle birlikte sektöre destek olmayı sürdüreceklerini belirtti. 36 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com Haber / News Nordex 2016’ya 40MW’lık bir başlangıç yaptı 2016’nın ilk çeyreğinde aldığı 3 yeni proje ile Nordex 2016 yılına 40 MW’lık hızlı bir başlangıç yapmış oldu. Türkiye’nin farklı bölgelerinde yer alan projeler toplamda 18 adet türbinden oluşacak. Projelerin arasındaki en büyük proje olan Karacabey rüzgar enerjisi santrali Bursa’da kurulacak.Karacabey ilçesi sınırlarında gerçekleştirilecek projede 12 adet N100/2500 türbini kullanılacak. Proje sahibi Yalova Rüzgar, Nordex’ten bu projede anahtar teslim bir çalışma istedi. İnşaat ve elektrik işleri Nordex tarafından yapılacak. 4 adet N117/2400 türbininin tedarik edileceği Akça Enerji’ye ait Aliağa Kapasite arttırım projesi ise İzmir’in Aliağa ilçesinde bulunuyor. 2014 yılında devreye alınan 4 türbinlik Aliağa projesinin ikinci aşaması olan bu proje ile birlikte sahadaki kurulu güç 19.2 MW’a yükselecek. 38 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com Haber / News Istanbul’un Büyükçekmece ilçesinde ilk aşaması 2007 yılında bir başka türbin üreticisi ile yapılmış olan Teperes projesinin kapasite arttırım çalışması kapsamında, projenin yatırımcısı Ertürk Grup’a iki adet N90/2500 türbin tedarik edilecek. Nordex bu proje ile, Bilgin Enerji’ye ait Bandırma projesinden sonra, başka bir türbinin çalıştığı sahaya genişletme projesi kapsamında ikinci defa kendi türbinini tedarik eden türbin üreticisi olma ünvanını sürdürecek. Nordex 2016 yılına hızlı başladığı gibi, yıl sonunda da 30MW proje kapanışı ile tarihinin en yüksek satışını yaptığı 2015 yılını Türkiye pazarı için de başarıyla noktalamıştı. Bugün Nordex, Türkiye’de %25 pazar payı ile 1.3GW kurulu güce ulaşmış oldu. 39 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com Makale / Article Rüzgar Türbinlerinde Topraklama Sistemi Analizi Kaan KUZER – Elektrik Yüksek Mühendisi - SIEMENS – Energy Management Özet Rüzgar enerjisinden elektrik üreten merkezlere Rüzgar Santrali denilmektedir. Rüzgar Santralleri kurulduktan sonra pervaneler rüzgarın hareketiyle bağlı oldukları şaftı döndürür. Uygun bir jeneratör ile de bu hareket enerjisi elektrik enerjisine dönüştürülür. Rüzgar türbinlerinin hata akımı altında veya yıldırım düşmesi anında santralde çalışanların ve çevredeki canlıların elektriğe çarpılma riskini en aza indirmek, kaçak akımların kolaylıkla toprağa geçmesini sağlamak ve aynı zamanda yüksek elektrik potansiyel farklarının oluşmasını önleyerek çalışan güvenliğini sağlamak için düşük empedanslı topraklama sistemlerinin olması gerekir. Bu yayında rüzgar türbinleri için öngörülen üç farklı topraklama sistemi tek tek ve birlikte analiz edilmiştir. Bu analiz için CYMGRD yazılımı kullanılmıştır. Modern rüzgar türbinleri, yüksek rüzgar potansiyelinden ötürü yüksek rakımlarda ve çoğunlukla kayalık arazilerde inşaa edilir. Bu bölgelerde yıldırım düşme ihtimali daha fazladır. Bu yüzden topraklama tasarımı yüksek özgül dirençli arazilerde uzmanlık gerektiren bir çalışma gerektirir. Rüzgâr santralinin bütün ekipmanlarının kesintisiz bir topraklama sistemine bağlanması gerekir. Bu topraklama sistemine, ara istasyonlar, transformatörler, kuleler, rüzgâr türbin generatörleri ve elektronik ekipmanlar da dahil edilmelidir. Uluslararası standartlarda belirtilen, topraklama sistemine ait tanımlar şöyledir; Toprak potansiyel artışı: (Ground Potential Rise (GPR)): Toprak şebekesinin maksimum gerilim yükselmesi toprak elektrotu gerilimi ile tarif edilmekte olup toprak direnci ve santral ile toprak arasında akan şebeke akımı ile hesaplanabilir. Dokunma gerilimi (Touch Voltage), arıza sırasında topraklı bir yapıya dokunan bir kişinin eli ile ayağı arasında oluşan potansiyel farktır. Adım gerilimi (Step Voltage), bir arıza sırasında güç istasyonu alanında veya hemen yanında duran birinin ayakları arasında oluşabilecek potansiyel farkıdır. Uluslararası standartlarda belirtilen güvenlik değeri her bir rüzgar türbinine ait topraklama sisteminde; toprak direnç değerinin en fazla 10 ohm veya daha düşük bir değer olmasıdır. Bu değerin altında bir toprak direncine sahip olan sistemler yıldırımdan korunma için uygun kabul edilir. Bunun yanında birbirine bağlı olan türbin topraklama sistemleri için istenen değer 2 ohm veya daha düşük olmasıdır. Kısa devre analizinde ise müsade edilen adım ve dokunma gerilim değerleri ilgili IEEE standartına göre hesaplanır. Bu yayında belirlenen modellerde, adım ve dokunma gerilimi hesabı için Tablo 1’deki değerler dikkate alınacaktır; Tablo 1 Model 01Model 02Model 03 Toprak Özgül Direnci 500 Ohm-m 500 Ohm-m 500 Ohm-m Kısa Devre Akımı 10 kA 10 kA 10 kA İnsan Ağırlığı 70 kg 70 kg 70 kg Arıza Süresi 0,5 sn 0,5 sn 0,5 sn 40 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com IRENEC 2016 6. ULUSLARARASI %100 YENİLENEBİLİR ENERJİ KONFERANSI 26-28 MAYIS 2016 www.irenec.org %100 Yenilenebilir Kaynakları Kullanan ve Kendi Enerjisini Üreten, Ekolojik ve Demokratik Topluma Geçiş Toplumların, ülkelerin ve bölgelerin %100 Türkiye Yenilenebilir Enerji Birliği yenilenebilir enerjiye geçişi ancak çözüm (EUROSOLAR Türkiye), birliğin vizyonu tarafında olan yerel, ulusal ve bölgesel doğrultusunda %100 yenilenebilir enerjiye hükümetlerle gerçekleşebilir. geçişin teknik, ekonomik ve siyasi Enerji alanındaki yeşil çözüm, mevcut en iyi boyutlarının ve sanayide, mimaride, teknolojilerin kullanıldığı akıllı şebekelerin, ulaşımda ve eğitimde hayata geçme yenilenebilir enerji depolama sistemlerinin yollarının tartışılacağı uluslararası bir ve enerjinin son kullanım verimliliğinin platform yaratmak için her yıl IRENEC entegrasyonuyla %100 yenilenebilir enerji Uluslararası %100 Yenilenebilir Enerji hedefine ulaşılmasıdır. Konferansı’nı düzenlemektedir. IRENEC 2016 Konferansımızda sizi de aramızda görmek isteriz. Resmi Havayolu Makale / Article RÜZGAR TÜRBİNİ TOPRAKLAMA SİSTEMİ Normalde bir türbin topraklaması için temelde yatay halka iletkenler ve dikey topraklama çubukları kullanılır. Topraklama sistemi çeşitli noktalardan türbin temelindeki iletken malzemelere (beton demirleri gibi) irtibalandırılarak daha gelişmiş hale getirilir. Standartta tanımlanan Tip A ve Tip B olarak iki farklı sistem vardır. Tip A; ufak binalarda az iletken ve elektrodun gerektiği durumlarda kullanılır. (daha detaylı bilgi için bkz. IEC 62305-3, 5.4.2.1) Rüzgar türbinlerinin topraklaması için yaygın olarak kullanılan ve tavsiye edilen model Tip B’dir. Tip B modeli; basitçe Şekil 1’de gösterilmiştir. Bu makalede Tip B modeli analiz edilecektir. Toprak yüzeyinden yarım yada bir metre derinlikte 4 veya 6 metre çapında bir halka iletken ve 4 adet dikey topraklama çubuğu kullanılır. Toprak direncinin çok yüksek olduğu durumlarda bu basit model geliştirilebilir. Bu yayında daha zor durumlar için Tip B geliştirilmiş ve iki farklı model daha tanımlanmıştır. Rüzgar Türbinleri İçin Üç Farklı Topraklama Modeli Standartta tavsiye edilen Tip B modeli en basit anlamda Model 01 olarak tanımlanmış ve daha da geliştirilerek Model 02 ve Model 03 oluşturulmuştur. Aynı toprak özgül direnci için üç farklı modelden elde edilen sonuçlar Tablo 2’deki gibidir. IEC TR 61400-24 Standartına göre topraklama sistemlerinin ayrı ayrı değerlendirildiğinde; toprak direnci 10 ohm’un altında olması istenir. Çoğu araştırmacının, sistemlerin birbirine bağlandığı durumdaki ortak toprak direncinin de 2 ohm’un altında olmasının uygun olacağına dair yayınlanmış, kabul görmüş çalışmaları mevcuttur. Şekil 1 – Tip B Modeli Şekil 2.a – Model 01 42 Şekil 3.a – Model 02 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com Şekil 4.a – Model 03 Makale / Article Şekil 2.b – Model 01 3D Şekil 3.b – Model 02 3D Şekil 2.c – Model 01 Ağ Şekil 4.b – Model 03 3D Şekil 3.c – Model 02 Ağ Şekil 4.c – Model 03 Ağ Tablo 2 Model 01 Model 02 Model 03 Toprak Özgül Direnci 500 Ohm-m 500 Ohm-m 500 Ohm-m Topraklama Direnci 16 Ohm 12 Ohm 6,8 Ohm Müsade edilen Dokunma Gerilimi 932 Volt 932 Volt 932 Volt Müsade edilen Adım Gerilimi 3063 Volt 3063 Volt 3063 Volt Toprak Potansiyel Artış Gerilimi 9992 Volt 9802 Volt 9248 Volt Tablo 2’ye göre en uygun topraklama ağı Model 03’tür. Fakat tek bir rüzgar türbininin gerekli şartları sağlamasının yanı sıra her türbinin birbiri ile bağlandığında da gerekli şartların sağlanması gerekmektedir. Farklı modellere sahip tüm sistemlerin bağlantısı sağlandığındaki sonuçlar Tablo 3’teki gibidir. 43 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com Makale / Article Şekil 5 – Üç Farklı Modelin Biribiri ile Bağlantısı Tablo 3 Model Total Toprak Özgül Direnci 500 Ohm-m Topraklama Direnci 0,92 Ohm Müsade edilen Dokunma Gerilimi 932 Volt Müsade edilen Adım Gerilimi 3063 Volt Toprak Potansiyel Artış Gerilimi 5000 Volt Sonuç ve Öneriler İletkenlerin çok derine gömülmesi topraklama sisteminin çok daha iyi olması anlamına gelmez. Türbin toprak ağının sahadaki trafo toprak ağına bağlantısı, daha geniş bir alana sebep olacak ve toprak direncinin düşürülmesinde olumlu bir etkisi olacaktır. Topraklama sistemlerinde istenilen değerlerde bir topraklama direncini elde edebilmek her zaman mümkün olmamaktadır. Bu tür durumlarda topraklama direncini düşürmek amacıyla, iletkenliği artırıcı doğal malzemeler kulanılabilir. (GEM, Bentonit, Nebati toprak gibi.) Çok kötü zemin koşullarında, geniş alanlara yayılmış rüzgar türbinlerinin kendine ait temel demir, çelik ağı topraklama ağı gibi düşünülebilir. Fakat mümkün olan her durumda temel ağının harici toprak ağı ile uygun yerlerden irtibatlandırılması gerekir. Bu uygulama topraklama sisteminin iyileştirilmesini sağlar. Yıldırımdan dolayı oluşacak kısa devre akımının veya herhangi bir arıza durumunda oluşabilecek arıza akımının türbin topraklama sistemi üzerinden toprağa en etkili şekilde aktarılması gerekir. Bu yüzden güvenli çalışma ortamının sağlanabilmesi için adım ve dokunma gerilimlerinin, toprak direncinin ve toprak potansiyel artışının sınırlandırılması için farklı topraklama modelleri geliştirilmiş ve aynı koşullar için analiz edilmiştir. Çıkan sonuçlarda da görüleceği üzere; çok yüksek toprak özgül direncinin olduğu yerlerde, toprak direncinin kabul edilebilir seviyelere düşürülebilmesi için santraldeki tüm toprak ağlarının birbiri ile irtibatlandırılması en uygun yöntemdir. Referanslar ANSI/IEEE 80 Guide for Safety in AC Substation Grounding ANSI/IEEE 81 Guide for Measuring Earth Resistivity, Ground Impedance and Earth Surface Potentials of a Ground System ANSI/IEEE 998 Guide for Direct Lightning Stroke Shielding of Substations ANSI/ IEEE 367 Recommended Practice for Determining the Electric Power Station Ground Potential Rise and Induced Voltage From a Power Fault Integrated grounding system of wind farms for lightning and fault protection (M.I. Lorentzeu) IEC 62305-3, Protection against lightning – Part 3: Physical damage to structures and life hazard IEC 61400-24, Wind turbine generator systems – Part 24: Lightning protection http://www.energy.siemens.com/hq/en/renewable-energy/wind-power/ http://www.siemens.com/about/en/businesses/energy-management.htm http://www.energy.siemens.com/hq/en/sustainable-energy/ 44 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com EIF 2016JEOTERMAL KONGRESİ VE FUARI EIF 2016 GEOTHERMAL CONGRESS AND EXPO 03-04 NEVOMBER KASIM 2016 EIF 2016 GÜNEŞ ENERJİ KONGRESİ VE FUARI EIF 2016 SOLAR ENERGY CONGRESS AND EXPO EIF 2016 PETROL & GAZ KONGRESİ VE FUARI EIF 2016 OIL & GAS CONGRESS AND EXPO ANKARA CONGRESİUM www.enerjikongresi.com Haber / News Borusan Lojistik Man’ı Tercih Etti BORUSAN LOJİSTİK, yurt içi taşımalarında MAN TGS 18.440 4x2 BLS araçları tercih ederek MAN ile uzun yıllara dayalı iş birliğini devam ettirme ve geliştirme yönünde karar aldı. Bu çerçevede MAN ile yapılan anlaşma ile 25 adet çekici, nakliye operasyonlarında kullanılmak üzere MAN Bölge Bayi MAPAR tarafından BORUSAN LOJİSTİK’e teslim edildi. BORUSAN LOJİSTİK Gemlik - Liman Tesisleri’nde gerçekleşen teslimat törenine, BORUSAN LOJİSTİK Türkiye Lojistik Genel Müdür Yardımcısı Serdar Erçal Komple Taşımacılık Grup Müdürü Erdoğan Yahşi, Filo Yönetim Müdürü Alper Durdağ ve Satınalma Yöneticisi Emel Tuna Aktaş ile MAN adına MAN Kamyon ve Otobüs Ticaret A.Ş. İstanbul ve Konya Şubeleri Grup Müdürü Aydın Yumrukçal, İstanbul Şubesi Kamyon Satış Müdürü İbrahim Altun, Bölge Koordinatörü Kadri Başaran ve MAPAR adına ise Bursa Genel Müdürü Tanju Nayır ile Satış Müdürü Murat Yılmaz katıldılar. Projenin finansmanını gerçekleştiren VDF adına ise Satış Müdürü Mehmet Kılıç ve Bölge Koordinatörü Doğan Gamsız teslimat töreninde yer aldı. MAN araçlarını işletme maliyetlerindeki avantajlarının yanı sıra sağlam, konforlu ve güvenli olmaları nedeniyle tercih ettiklerini belirten BORUSAN LOJİSTİK Türkiye Lojistik Genel Müdür Yardımcısı Serdar Erçal, uzun soluklu bir anlaşmaya imza attıklarına dikkat çekti. Günde ortalama 3000 sefer yaparak önemli bir hacmi yönettiklerini belirten Erçal 46 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com “Türkiye kara nakliye operasyonlarında yaptığımız günlük 3000 seferin %15’ini öz mal araçlarımızla gerçekleştiriyoruz. Müşterilerimizin taşıma konusunda hiçbir sıkıntı yaşamamaları ve çalışanlarımızın yaptıkları işi severek yapmalarının ön şartı olarak gördüğümüz kaza anındaki güvenlikleri ve konforlu bir sürüş yapmaları için 3 yılda bir araçlarımızı yeniliyoruz. Bunun yanı sıra Man ile yaptığımız bu anlaşma mali bağlamda da çok büyük bir avantaj yarattık. Elbette bu avantajı müşterilerimize maliyet avantajı olarak yansıtıyor olacağız. MAN çekiciler ile birlikte Bakım Paketi de satın aldıklarını belirten Erçal “Araçlar 36 ay boyunca uzatılmış garanti ve parça değişimleri dahil tüm bakımların MAN tarafından sağlanacağı geniş kapsamlı bir paketle birlikte satın alınmıştır” dedi. Bu sayede müşterilerine rekabetçi fiyatlar sunabildiklerini belirten Erçal, 36 ay sonunda araçların MAN TopUsed kapsamında geri satın alınacağının da altını çizerek “Filomuzu yenilemek adına yaptığımız bu yatırımımız 3 yılın sonunda anlaşılan şartlar çerçevesinde belirlenmiş olan fiyatlarla aldığımız araçlarımızı MAN’a geri satacağız. Haber / News Bu fiyatları bugünden biliyor olmak, aracın 36 ay boyunca bakım tutarlarını hesaplayabiliyor olmak, maliyetlerimizi kontrol edebilmemiz ve rekabetçi olabilmemiz açısından çok önemli” açıklamasında bulundu. MAN araçlarının gerek donanım seviyeleri gerekse göstermiş oldukları performans ile pek çok lojistik firmasının ilk tercihi olduğuna dikkat çeken MAN Kamyon ve Otobüs Ticaret A.Ş İstanbul ve Konya Şubeleri Grup Müdürü Aydın Yumrukçal ise “Balnak ile 2004 yılından beri uluslararası nakliye tarafında süre gelen işbirliğimiz, BORUSAN LOJİSTİK’in Balnak’ı satın alması ile devam etmekteydi. Bu 25 adetlik proje ile BORUSAN LOJİSTİK’in yurt içi operasyonlarına da dahil olarak işbirliğimizi daha geniş bir boyuta taşıma imkanı bulduk. BORUSAN LOJİSTİK’in yurt içi taşıma işlerinde de MAN’ı tercih etmesinden dolayı mutluyuz. İşbirliğimizin artarak devam etmesini diliyoruz” şeklinde konuştu. BORUSAN LOJİSTİK’in filosuna eklediği MAN TGS 18.440 4x2 BLS çekiciler hakkında bilgi veren İbrahim Altun da, “Araçlarımız, otomatik şanzıman, aeropaket, klima, ESP fren sistemi gibi zengin donanım seviyelerinin yanı sıra düşük boş ağırlığı ile özellikle rulo saç gibi tonaj hassasiyeti olan ürün taşımalarında sağladığı avantaj ile ön plana çıkıyor” dedi. VDF Satış Müdürü Mehmet Kılıç ise; VDF olarak hem 2016’ya hem de MAN araç finansmanına, BORUSAN LOJİSTİK gibi büyük bir proje ile başlamaktan duydukları memnuniyeti dile getirdi. Kılıç, farklı finansal çözümler ile MAN müşterilerine hizmet sunmayı hedeflediklerinide sözlerine ekledi. Törenin ardından 25 adet MAN TGS 18.440 4X2 BLS çekici, BORUSAN LOJİSTİK filosuna dahil olarak taşımacılık hizmetine başladılar. 47 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com Haber / News Asma Köprü Devi Japon IHI Devasa Büyükteki Cıvatalarını Tarsustaki Berdan’dan Alıyor Asrın projelerinden biri olarak lanse edilen, 4,5 km boyu ile Avrupa’nın ikinci, dünyanın dördüncü en uzun asma köprüsü olan İzmit Körfezi Geçiş Köprüsü’nü taşıyacak 10,1 metre boyundaki cıvatalarını Berdan Cıvata üretti. Dünyadaki asma köprülerin çoğunda imzası olan Japon IHI firması adına üretim yapan Berdan Cıvata, sektörün bu öncü firması adına önümüzdeki projelerinde de çözüm ortağı olmayı hedefliyor. Berdan’ın kurucusu Türkiye’nin en eski cıvata somun üreticilerinden, makine mühendisi Hasan Şemsi. 1979’da 48 Tarsus’ta 150 metrekarelik bir alanda Yunus Şemsi’nin kurduğu atölyede üretime başlayan şirket bugün cıvata, somun, saplama ve benzeri bağlantı elemanları üretiminde Türkiye’nin en büyük 5 firmasından biri. Mersin Tarsus Organize Sanayi Bölgesi’nde 9 bini kapalı toplam 33 bin metrekare alanda 18’i mühendis 200’ün üzerinde elamanıyla çalışmalarını sürdüren Berdan Cıvata, üretiminin yarıya yakınını aralarında Çin, Paraguay, Vietnam, Brezilya gibi farklı ülkelerin de yer aldığı dünyanın 49 ülkesine gönderiyor. 7’si Avrupa, birer tane de Çin, Dubai ve Arabistan’ın bulunduğu 10 ülkede RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com marka tescili bulunan firma, Türkiye’de sektörün CE, TUCSAmark belgeleri ve basınçlı kaplara bağlantı elemanları üretim-yetkinlik sertifikası olan AD 2000 W belgesini de alan ilk firma. Ayrıca Türkiye’de bağlantı elamanları sektörünün en zengin test laboratuvarı da aynı firmanın. Bu laboratuvar aynı zamanda EN ISO 17025’e göre Türkiye’de bağlantı elemanları sektöründe TÜRKAK’tan akredite alan ilk laboratuvar olma özelliği de taşıyor. Firma bu sayede yalnızca ürünlerini güvenle ihraç etmekle kalmıyor, test raporlarının tüm dünyada geçerli olması Haber / News nedeniyle yurtdışındaki firmalara laboratuvar hizmeti de sunuyor. Firma laboratuvarlarında gerçekleştirdiği çentik darbe testi sayesinde -150 dereceye kadar düşük sıcaklıklarda çelik cıvataların süneklik dayanımını ölçecek testler gerçekleştirebiliyor. Rüzgâr enerjisi ve inşaatta iddialı Kendisini en büyük boyutlu cıvata somun ve ankarajların Türkiye’deki üreticisi olarak tanımlayan Berdan Cıvata, rüzgar enerji santralleri, çelik konstrüksiyon, gemi inşa, rafineri ve petrokimya tesisleri, ASMA köprü, oto yol, tünel, baraj inşaatları gibi sağlam ve güvenilir bağlantı elemanları gerektiren alanlar için yüksek dayanımlı cıvata, ankraj, saplama, dişli çubuk ve somunlarını üretiyor. İlk ihracatını 2000’li yıllarda bir aracı vasıtasıyla Hollanda’ya gerçekleştiren, ardından 2008’de Türkiye’nin sektöründe ilk CE belgesi alan firma olmanın verdiği özgü- 49 venle Almanya’daki Avrupa’nın en büyük rüzgâr enerji fuarına katılarak bu alanda ilerleyen firma, bugün Alstom, Nordex, Vestas gibi dünya devlerinin Türkiye’deki ilk tercihi.Tezgah yatırımlarında ağırlığı rüzgar enerjisine yönelik verdiklerini, Mersin-Tarsus OSB’yi Rüzgara üretim yapan bir üs yapmayı hedeflediklerini dile getirdi. Bağlantı elemanlarının yüzey korumalarında güçlü Elektro Galvaniz Tesisi yanında İnşaat Sektörünün 10.9 kalite ISO 14399 HV cıvatalarının 50-60 yıl korozyona dayanımlı ve Hidrojen Kırılganlığı Riski yaratmayan, çevre dostu sıcak daldırma galvaniz tesisinede sahip olan ve bunun için patent alan Berdan Cıvata ayrıca bunun dışında Rüzgar sektörünün tuz püskürtme korozyon testine dayanım 1000 saat civarında isteyen cıvata ve somunların için çinko lamelli (geomet) kaplama tesisini de kurmuş bulunmaktadır. RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com “İlk tork kontrollü ucu tırtıllı 10.9 kalite cıvataları da Türkiye’de biz ürettik” Binin üzerinde form, çap, kalite ve boyda ürün ihraç ettiklerini ifade eden Berdan Cıvata Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Şemsi, Çelik köprülerde ve yeni nesil rüzgar kuleleri üretiminde kullanılan CE Belgeli tork kontrollü EN ISO 14399-10 HRC standardına uygun cıvataları Türkiye’de üreten ilk firma olduklarına da değiniyor. Bu cıvataların başta Avrupa ülkeleri olmak üzere yurtdışında yoğun olarak tercih edildiğine dikkat çeken Şemsi, mevcut durumda bu cıvataların Berdan’da klasik tezgâhlarda üretilebildiğini anlatıyor. TÜBİTAK desteği alarak tork kontrollü cıvata üretim tezgâhı yatırımı gerçekleştirmeyi planladıklarını vurgulayan Şemsi, bu yatırımla birlikte rekabetçi yapılarını güçlendirip Avrupa’daki ağırlıklarını artırıp katma değeri yüksek ürünlerinin yaklaşık yüzde 60’ını ihracata göndermeyi hedeflediklerini belirtiyor. Haber / News Rüzgar Enerjisi İETT’de Beylikdüzü Metrobüs Park Sahası’nda rüzgar türbini kurulumu gerçekleştiren İETT, yenilenebilir enerji yatırımlarına bir yenisini daha ekledi. İETT’nin Kartal Peron Alanı’na tesis ettiği ‘’rüzgar türbini’’ yılda yıl da yaklaşık 6 bin 250 kWh elektrik üretimi sağlayacak. Yenilenebilir enerji tesislerinin ilkini Beylikdüzü’nde kuran İETT, bu tesislerin sayısını arttırarak Kartal Peron alanına da rüzgar türbini kurdu. Kartal Peron Alanı’na yerleştirilen 2,4 kW’lık rüzgar türbini şebeke elektriğinden bağımsız şekilde çalışarak peron alanında yer alan İşletme binasına elektrik sağlayacak. Yılda yaklaşık 6 bin 250 kWh elektrik üretimi yapması öngörülen sistem önümüzdeki günlerde 6 kW’lık güneş panelleri ile desteklenecek. Hedef: İklim değişikliği ile mücadele İstanbullulara 145 yıldır hizmet veren İETT, ekonomi, ekoloji, enerji ve etkinliğini kapsayan prensiple yola çıkarak, 2023 vizyonu için maliyetlerin etkinliği ve mali kaynakların verimli kullanılmasına zemin hazırlayacak projelere imza atmaya de- 50 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com vam ediyor. Ülkedeki diğer kamu kurumlarına da örnek olabilecek bu proje ile iklim değişikliği ile mücadele hedefleniyor. ‘’Hava kalitesine yaklaşık 250 ağaçlık katkı’’ Yıllık enerji üretim miktarına göre sistem yılda yaklaşık 3 bin kilogram karbondioksit gazı salınımını engelleyecek ve yaklaşık 250 ağacın sağlayacağı katkıyı sağlayacak. İETT bir ilki gerçekleştirmişti İETT, Beylikdüzü Metrobüs Park Sahası’nda rüzgar enerjisinden elektrik üreten ilk rüzgar türbinini kurulumunu gerçekleştirmişti. Şebeke elektriğinden bağımsız şekilde çalışan ve Beylikdüzü Metrobüs İşletme binasına elektrik sağlayacak sistem yılda yaklaşık 17 bin kWh üretim yapması öngörülmüştü. Haber / News Prysmian Group Türkiye Gençleri Yarınlara Hazırlıyor Prysmian Group Türkiye, sektörün en önemli öğrenci etkinliği olan 12. RCL Günleri’nin altın sponsoru oldu. Prysmian Group Türkiye yetkilileri etkinlik kapsamında öğrencilerle bir araya gelerek işe alım süreçleri, Ar-Ge mühendisliği ve proje yönetimi hakkında bilgiler paylaştılar. Gençler, etkinlik süresince Prysmian Group Türkiye standından staj ve iş başvurusu yapma imkanı buldular. Enerji ve telekomünikasyon kabloları sektörünün dünya çapında lideri Prysmian Group’un Türkiye operasyonu Prysmian Group Türkiye, gençlerin iş yaşamına hazırlanmaları konusunda her alanda desteğini sürdürüyor. Gençlerin üniversite sonrasında iş yaşamına daha fazla deneyimle katılabilmelerine yardımcı olmayı hedefleyen Prysmian Group Türkiye, sektörün en bilinen ve geniş katılımlı etkinliği olan 12. RLC Günleri’nin altın sponsorluğunu üstlendi. Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) öğrencileri tarafından 2325 Şubat 2016 tarihlerinde gerçekleşen RLC Günleri, elektrik, elektronik, otomasyon, aydınlatma ve bilişim alanlarında eğitim gören gençleri, profesyonel iş hayatına girmeden önce şirketler, dernekler, akademisyenler ve sektörün deneyimli isimleriyle farklı platformlarda buluşturdu. Öğrenciler, YTÜ Elektrik – Elektronik Fakültesi’nde kurulan Prysmian Group standından, Ar-Ge mühendisliği, Proje yönetimi, işe alım süreçleri ve kablolar hakkında merak ettikleri teknik konular 52 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com hakkında bilgi alırken; aynı zamanda staj ve iş başvurusu yapma imkanı da bulabildiler. “Türkiye’yi Yarınlara Bağlıyoruz” misyonu kapsamında, sektörü ileri seviyelere taşıyan Prysmian Group Türkiye’nin yetkili isimleri de 23 Şubat’ta gerçekleşen panelde öğrencilerle bir araya geldi. Etkinlik çerçevesinde, Prysmian Group Türkiye İnsan Kaynakları Direktörü Levent Özçengel, Ar-Ge Müdürü Zekeriya Şirin ve Taahhüt Grubu Proje Müdürü Müjdat Yayvak tarafından yapılan “Prysmian’ın Yıldız’ları” başlıklı konuşmada; Ar-Ge mühendisliği, proje yönetimi, işe alım süreçleri ve ArGe hakkında bilgiler paylaşıldı. İnteraktif olarak gerçekleşen oturumda katılımcılar da sorularına yanıt bulabildiler. Bu yılki RLC Günleri’nde endüstri 4.0, akıllı ev sistemleri, güneş-rüzgar enerjisi, yeni nesil robotlar, CV hazırlama ve kariyer, elektrikli araçlar, nükleer enerji, satış mühendisliği gibi konular mercek altına alındı. Haber / News Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapıldı Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelikte değişiklik yapıldı. Karar Resmi Gazete’de yayımlandı. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun hayata geçirdiği lisanssız üretime ilişkin düzenleme ile gerçek ve tüzel kişiler yenilenebilir kaynaklardan 1 megavata (MW) kadar elektrik üretebiliyor. Üretilen enerji kapsamında vatandaşlar ihtiyacından fazlasını da sisteme satabiliyor. Özellikle güneş enerjisinin, Türkiye’de her ölçekte gelişimi açısından lisanssız elektrik üretimi büyük önem taşıyor. Lisanssız üretim faaliyetleri kapsamında özellikle güneş enerjisine dayalı lisanssız üretim tesisi yatırımı vatandaşlardan büyük ilgi gördü ve Şubat 2016 itibariyle 318 MW’lık güneş enerjisine dayalı üretim tesisi işletmeye geçti. EPDK lisanssız elektrik üretimi konusunda çok önemli bir karara imza attı. Yapılan düzenlemenin öncelikli hedefleri, lisanssız üretim mevzuatında piyasanın tabana yayılması ve saha uygulamalarına ilişkin kaynakların gerçek piyasa oyuncularının eline geçmesi, şeffaflığın güçlendirilmesi ve hane halkı ihtiyaçlarına cevap verecek çatı uygulamalarının birçok gelişmiş ülke uygulamasında olduğu gibi geliştirilmesi, rekabet ortamı oluşturulması ve şeffaflığın artırılması olarak sıralanabilir. EPDK düzenlemesinin detayları • Bağlantı kapasitelerinin gerçek yatırımcılara tahsis edilmesinin sağlanması amacıyla, rüzgar ve güneşe dayalı tesisler için başvuru tarihinden, işletmeye geçiş tarihine kadar pay devri yapılamayacak. • Yatırımın tabana yayılması amacıyla, her bir trafo merkezinde rüzgar ve güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri için her kişiye azami 1 MW tahsis yapılacak. • Enerji kooperatifçiliğin yaygınlaştırılması amacıyla; kooperatif, kooperatif birlikleri vasıtasıyla kurulan tesisler için yapılacak tüketim birleştirmelerinde üretim tesisleri için ortak sayısına bağlı olarak her tüketim tesisi için 1 MW’ı geçmeyecek şekilde her bir trafo merkezinde maksimum 5 MW’a kadar tahsisat yapılabilecek. • Rekabetin korunması amacıyla, dağıtım ve görevli tedarik 54 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com şirketleri, ortakları ve çalışanlarının kendi dağıtım bölgelerinde lisanssız üretim faaliyetinde bulunamayacak. • Özellikle, güneş enerjisine dayalı mesken uygulamalarına ilişkin üretim tesislerinin yaygınlaştırılması amacıyla gücü 10 kW’a kadar olan üretim tesisleri, tarım ve kırsal kalkınma amaçlı kurulu gücü 300 kW olan üretim tesisleri, Köy İdareleri, Belediyeler, İl Özel İdareleri, Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri, tarafından geliştirilen projelerinde kullandırılmak üzere, AB fonlarından sağlanan hibelerin etkin kullandırılması amacıyla, TEİAŞ tarafından her bir trafo merkezi bazında 5 MW bağlantı kapasitesi tahsis edilecek. • Mevcut uygulamada, tamamı dağıtım şirketi çalışanlarından oluşan başvuruları değerlendirme komisyonu, biri TEİAŞ biri TEDAŞ ve diğeri dağıtım şirketi temsilcisinden olmak üzere yeniden oluşturuldu. • Tüm başvuru sahiplerinin tahsis edilen kapasitelerden haberdar olması amacıyla, maksimum kapasitesi ilan edilmiş trafo merkezleri için herhangi bir nedenle ilave kapasite ortaya çıkması ya da verilen bağlantı anlaşması çağrı mektubunun her hangi bir nedenle sonlanması halinde, ortaya çıkacak bağlantı kapasiteleri için başvurular, kapasitenin ilan tarihinden itibaren üç ay sonra alınmaya başlanacak. • Öz tüketimin teşvik edilmesi amacıyla, rüzgar ve güneş enerjisine dayalı üretim tesislerinin kurulu gücü, ilgili üretim tesisi ile ilişkilendirilecek tüketim tesisinin sözleşme gücünün otuz katından fazla olamayacak. • Dağıtım şirketleri arasında uygulama birlikteliğinin sağlanması amacıyla; üretim tesisinin, bağlanacağı mevcut şebekeye olan uzaklığı kurulu gücü; 0,499 MW olan tesisler için beş kilometreden, 0,5 MW’dan 1 MW’a kadar olan tesisler için on kilometreden fazla olamayacak. Şeffaflığın sağlanması amacıyla, geçici kabulü yapılmayan trafo merkezi, dağıtım merkezi ve enerji nakil hattı için başvuru alınmayacak ve bağlantı görüşü verilemeyecek. Haber / News Sürdürülebilir Rüzgar Türbinleri İçin Üç Boyutlu Çözümler Prysmian Group Türkiye, sektörün en önemli öğrenci etkinliği olan 12. RCL Günleri’nin altın sponsoru oldu. Prysmian Group Türkiye yetkilileri etkinlik kapsamında öğrencilerle bir araya gelerek işe alım süreçleri, Ar-Ge mühendisliği ve proje yönetimi hakkında bilgiler paylaştılar. Gençler, etkinlik süresince Prysmian Group Türkiye standından staj ve iş başvurusu yapma imkanı buldular. 3D tasarım yazılımı, 3D Dijital Modelleme ve Ürün Yaşam Döngüsü Yönetimi (PLM) çözümlerinde dünya lideri 3DEXPERIENCE şirketi Dassault Systèmes dünyanın en büyük rüzgar türbinleri üreticisi Vestas Wind Systems A/S’nin üretim operasyonları yönetimi için “Sustainable Wind Turbines(Sürdürülebilir Rüzgar Türbinleri)” endüstriyel çözümünü seçtiğini duyurdu. Vestas, dünyanın her yerindeki tesislerinde üretim sistemleri ve tedarik zinciri süreçlerini standartlaştırabiliyor, gelecekteki genişleme planlarını destekleyebiliyor. 56 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com 2025 itibariyle rüzgar enerjisi, dünya elektrik tüketiminin tahminen yüzde 10’unu karşılayabilecek. Ancak dengesiz bir pazarda rüzgar türbinleri üreticileri yerel pazarların yakınlarında ve yerel gereksinimlere uygun yüksek kaliteli ve güvenilir ürünler üretme esnekliğine sahip olmalı. Altı kıtada 75 ülkede 56.800’den fazla kurulu rüzgar türbiniyle Vestas, yeni konumlara doğru genişlerken her tesisinde her ürünü üretebilme becerisine sahip olmanın yanı sıra dış kaynak kullanım stratejisinde bir rüzgar türbininin 20 yıllık tasarım kullanım ömrü boyunca maliyet ve kalite hedeflerini Haber / News tutturmasını sağlamak istiyor.3DEXPERIENCE platformunu temel alan “Sürdürülebilir Rüzgar Türbinleri” DELMIA Apriso uygulamalarından faydalanıyor ve işbirliğine dayalı global ortamda çok disiplinli bilgiler içeren benzersiz mühendislik, üretim ve proje yönetimi becerileri sunuyor. Şirketlerin üretime başlamadan önce üretim süreçlerini sanal olarak planlamalarına ve onaylamalarına; üretim maliyetleri, üretim bölümü gecikmeleri ve sorunlarını en aza indirmelerine; ve daha yüksek bir üretim kalitesi ve istenen ürün çıkışını elde etmelerine olanak tanıyor. Global olarak 19 üretim tesisiyle Vestas, kurum çapında üretim operasyonları üzerinde gerçek zamanlı görünürlük ve kontrol için mevcut ERP sistemiyle güvenli bir şekilde entegre edilebilen tek ve birleşik bir dijital çözüme sahip oldu. Şirket, insanlar, prosesler, ekipmanlar, araçlar ve malzemelerin yanı sıra kalite, depo, bakım, işgücü ve tedarik zinciri gibi rüzgar türbinlerinin ötesindeki süreçleri de koordine ve senkronize edebiliyor. Daha fazla operasyonel esneklik ve değişimi daha hızlı yanıtlama sayesinde Vestas, geliştirmeler, tasarım ve oluşturmayı her tesisinde yineleyebiliyor. Vestas İdari Başkan Yardımcısı Baş Operasyon Sorumlusu Jean-Marc Lechêne şunları söyledi: “İklim değişikliği ve enerji güvenliği dünyanın bugün yüzleştiği ve gelecek kuşaklara bizden miras kalacak en önemli iki sorundur ve ekonomik açıdan karlı çevreci enerji çözümlerine geçişin ne kadar önemli olduğunu bize hatırlatmaktadır. 3DEXPERIENCE platformu üretim operasyonlarımızı yönetim tarzımızı kapsamlı bir yaklaşımla dönüştürmemize olanak tanıdı. İş verimliliğini geliştirebiliyor, yerel standartlara daha iyi uyum sağlayabiliyor ve hemen her pazar için uzun vadeli sürdürülebilirlik çözümleri oluşturabiliyoruz”. Dassault Systèmes İdari Başkan Yardımcısı ve Baş Strateji Sorumlusu Monica Menghini ise şöyle konuştu: “Vestas gibi üreticiler, kazançlarını artırmayı ve gelişmekte olan pazarlara doğru genişlemeyi hedeflemekle birlikte bu hedefleri, verimlilik ve kaliteyi geliştirirken, israfı ortadan kaldırırken, maliyetleri azaltırken ve sürdürülebilirliği en önemli öncelik olarak tutarken gerçekleştirmeleri gerekiyor. ‘Sürdürülebilir Rüzgar Türbinleri’ endüstriyel çözüm deneyimi en düşük toplam maliyet için kurumsal kalite, sürekli gelişim ve yasal uyumluluk sağlıyor”. Haber / News Senvion Enters India as New Core Market: Amit Kansal Becomes CEO and Managing Director of Senvion India Senvion, a leading global manufacturer of wind turbines, is starting operations in India as of 22nd February. Amit Kansal, former Commercial Country Manager at Vestas India, will lead the Senvion office in Delhi as CEO and Managing Director of Senvion India Ltd. In addition to the Senvion R&D Center in Bengaluru that supports Senvion’s global TechCenter in Osterrönfeld, Germany, the Senvion India subsidiary will focus on providing the high-quality wind energy solutions for Indian wind sites. Jürgen Geissinger, CEO of Senvion, said: “Senvion is focused on continuous and sustainable growth. With respect to our future business, we constantly analyze our core markets as well as potential new markets. India is a market where Senvion can offer the right products and services as well as the dedication and flexibility that is needed. With our new team, led by the highly experienced Amit Kansal, I am confident about introducing Senvion to the Indian market.” To date, Senvion is present in 20 countries in five continents. 57 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com Amit Kansal, CEO and Managing Director of Senvion India, said: “Given the strong initiative by Indian Government on renewable energy, it is exactly the right time for Senvion to enter the Indian market. India has huge potential in wind power. What this market needs is an agile and fresh-minded company that is willing and able to apply new approaches and adapt to these needs. Senvion will begin in India as a start-up with exactly these qualities and with a parent company with long-standing experience and solid R&D that is able to strengthen and back up its operation. I am very much looking forward to this mission.” Kansal has 23 years of overall experience of which last 12 years have been spent in the power and renewables sector. In early 2015, Senvion was acquired by funds advised by the investment firms Centerbridge Partners and Arpwood Partners and has since successfully embarked on a transformation plan that includes increased investment into research and development for product development, and further global expansion. Röportaj / Interview “Ürünlerinize Hayat Veriyor, Zamanın Ötesine Taşıyoruz” Değerli okurlarımız Arsaş Kaplama’nın Genel Müdürü Sn. Doğan Sarı ile gerçekleştirdiğimiz keyifli sohbeti sizlerle paylaşmak isteriz. Arsaş Kaplama’nın kurumsal kimliğinden biraz bizlere bahseder misiniz? Arsaş Kaplama, 01.03.2015 tarihinde, farklılık ve farkındalık prensibinden yola çıkarak sektöre hizmetkâr olma amacı ile kurulmuştur. Firmamız otomotiv, inşaat, karayolları, enerji panelleri, makine, savunma sanayi, denizcilik, beyaz eşya gibi üst düzey sektörlerin beklentilerini karşılayabilecek misyon ile yola çıkmış olup, vizyonunu sektörel gelişmeler ışığında eksiksiz yanıt verebilecek düzeyde belirlemiştir. 3 ortaklı yapısı olan Arsaş Kaplama, sektörde hep daha iyiyi ve sürekli gelişmeyi hedefleyen yapısı ile farklılığını ortaya koymayı amaç edinmiştir. Üretimini yaptığınız ürünler nelerdir? Arsaş Kaplama, NOF Metal Coatings Group’un Marmara Bölgesindeki tek lisanslı GEOMET® uygulayıcısıdır. Firmamız daha öncesinde bahsettiğimiz gibi tüm sektörleri kapsayan ve şartnameleri doğrultusunda düşük kaplama 58 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com kalınlığı ile yüksek korozyon direnci performansı sağlayan GEOMET® 321, GEOMET® 500 proseslerini başarı ile uygulamaktadır. Özellikle bağlantı elemanları üreticilerinin sürtünme katsayısı taleplerine cevap verecek PLUS® VL, M, ML, L ve Dacrolub gibi bütün transparan üst kaplamaları da uygulayabilmekteyiz. Daha çok kimyasal dayanım kuvveti olan ve dekoratif açıdan önem arz eden, aynı zamanda özel sürtünme katsayısı elde edebildiğimiz GEOBLACK® 500M ve GEOBLACK® ML siyah üst kaplama prosesleri ile kusursuzca müşterilerimizin taleplerine cevap verebilmekteyiz. Bünyemizde ki 2 adet GEOMET® 321 hattı, 1 adet GEOMET® 500 hattı, 1 adet transparan PLUS hattı ve 1 adet GEOBLACK® siyah üst kaplama hattı ile birlikte toplamda 5 adet üretim parkuruyla, proseslerimizin tamamını başarı ile uygulayabilmekteyiz. Hatlarımızın teknolojik ve fiziksel yapısı hizmet ağımızı geniş tutabilmemizde önemli etkendir. Röportaj / Interview Bağlantı elemanları sınıfında her metrik grubuna ait ve 1000 mm boya kadar cıvata, saplama, bijon, U bolt, somun, pul, rondela ve kopilya gibi ürünlerin kaplaması kusursuzca gerçekleştirilmektedir. Bunların dışında, segman, aydınlatma aparatlarının iç çelik konstrüksiyonu, pim, saç parça, pres parçalar, yaylar, zincirler, makine yedek parçaları gibi sektörel tüm bağlayıcı ve tamamlayıcı ürünleri müşteri talepleri doğrultusunda uzman ekip ve teknolojik ekipmanlar ile uygulamalarını yapmaktayız. Gün şartlarında Sıcak Daldırma Galveniz proseslerinin en güçlü rakibi olarak sunduğumuz prosesimiz, aynı zamanda SDG ye göre çeşitli avantajları da bünyesinde barındırmaktadır. Sıcak Daldırma Galveniz sonrası parçalarını tekrar tezgaha bağlayarak, ovalama , klavuz çekme veya paso alma gibi tekrar edilen uygulamalarında önüne geçmektedir. Düşük mikron uygulamaları ile yüksek korozyon direnci sağlayan ürünlerimizle aynı zamanda müşterilerimizin parçalarında form bozukluğuna da yol açmayarak tekrar proseslerden müşterilerimizi uzaklaştırıyor, bu vesile ile müşterilerimizin üretim maliyetleri ve terminlerine de ciddi avantajlar sağlıyoruz. Biraz da ihracat sürecinden bahseder misiniz? Henüz ihracat yapmadığımız bu süreçte, iç pazardaki tüm ana ve yan sanayi üreticilerinin beklentilerine yanıt vermekteyiz. Ancak müşterilerimiz vasıtası ile kaplamasını yaptığım birçok proje yurt dışına ihraç edilmektedir. İlk etapta İç Pazar müşterilerimiz vesilesi ile ARSAŞ KAPLAMA, PPAP sunumları Avrupa’da da geçerliliğini sağlamaya başlamış bulunmaktadır. Sizler için 2015 yılı nasıl gerçekleşmişti? Üretim ivmesi ve 2016 hedefleriniz neler? 01 Mart 2015 tarihinde yola çıkarken, yıllık aylık üretim hedefimizi 400 Ton/Ay olarak belirlemiştik. Geldiğimiz noktada hedeflerimizi yakaladığımızı görüyoruz. Henüz 1. yılımızın sonunda, hem yeni yatırımlar hem de müşterilerimizin işimize ve firmamıza gösterdiği teveccüh 2016 yılı için yeni hedefleri de beraberinde getirmiştir. Bu ay itibariyle, bünyemize dahil olacak yeni bir kaplama hattı ile birlikte 2016 yılı için aylık üretim öngörülerimi- 59 RED10 Nisan - Mayıs’16 ruzgarenerjisidergisi.com zi 600 Ton/Ay olarak belirledik. İşte, tam da bu noktada sürekli olarak dile getirdiğimiz, sürekli gelişim ve hep daha iyisi olma modeli, artan taleplerle birlikte birbirini tamamlamaktadır. Ar-Ge ve inovasyon süreçlerini ve yatırım planlarını anlatır mısınız? Lisanslı kaplama kimyasalı kullandığımızdan, kaplama üretimimize yönelik Ar-Ge çalışmaları gerçekleştirme şansına sahip değiliz. Ancak müşterilerimizin yeni projelerinde birliktelik yaratarak onların Ar-Ge süreçlerinde rol alıyor, teklif ve yeni ürün sunum süreçlerine katkıda bulunuyoruz. Bununla birlikte artan rekabet ortamında ayakta kalabilmek, kalıcı olmak her zaman önceliğimizden biridir. Şirketimizin ürünlerinden ziyade, müşterilerimizin sürekli değişim gösteren üretim materyallerine karşı hızlı yanıt verebilen yatırımlar yapmaktan da kaçınmıyoruz. Ve bu yatırımları da beklentilerle doğru orantılı olarak yapmaya da devam edeceğiz. Son olarak, kısa vade de yakaladığımız ivmeyi daha sağlam ve dayanaklı temellere oturtup varlığımızı daha güçlü olarak ortaya koymak önceliğimizdir. Şeffaf, kolay ulaşılabilir, paylaşımcı, yenilikçi ve zamanında yanıt verebilen bir yapıda varlığımızı daha da yukarılara taşımak amacındayız. Artan talepler ve yeni projeler ile birlikte daha kapsamlı bir bölgede, daha kapsamlı bir yapıda hizmet vermeye ve sektörün hizmetkârı olmaya devam edeceğiz. Arsaş Kaplama ismini, bahsi geçen bütün sektörlerde bir marka haline getirmek ve zihinlerde kalıcı olmasını sağlamak en önemli görevlerimizdendir. Etkinlik Takvimi MAINTENANCE 2016 : Düzenleyici : Tarih : Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : Katılım Durumu : Akdeniz Reklamcılık veTanıtım Hizmetleri A.Ş. 20.04.2016 - 21.04.2016 Tesis Yönetimi ve BakımTeknolojileri www.maintenanceistanbul.com Finans Yayıncılık Standlı Katılım KONMAK 2016 : Düzenleyici : Tarih : Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : Katılım Durumu : Erbil Petrol ve Doğalgaz Fuarı : Düzenleyici : Tarih : Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : Katılım Durumu : PYRAMIDS GRUPFUARCILIK A.Ş. 20.04.2016 – 23.04.2016 Petrol ve Doğalgaz www.erbiloilgas.com Finans Yayıncılık Ortak Nokta Dergi Dağıtımı : Düzenleyici : Tarih : Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : Katılım Durumu : ELKA Fuarcılık 20.04.2016 – 24.05.2016 Tarım, Tarımsal Mekanizasyon ve Tarla Teknolojileri Fuarı www.elkafuar.com Finans Yayıncılık Ortak Nokta Dergi Dağıtımı : Düzenleyici : Tarih : Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : Katılım Durumu : Sektörel FuarcılıkA.Ş. 27.04.2016 - 29.04.2016 Enerji ve Çevre www.icci.com.tr Finans YayıncılıkStandlı Katılım REW İstanbul 2016 : İFO İstanbul Fuar Hizmetleri A.Ş. Düzenleyici : 28.04.2016 - 30.04.2016 Tarih Fuar Konusu : Geri Dönüşüm, Çevre Teknolojileri ve Atık Yönetimi Web Fuar Sayfası: www.rewistanbul.com Katılım Durumu : Finans Yayıncılık Standlı Katılım Hannover-MesseSodeks Fuarcılık A.Ş. 04.05.2016- 07.05.2016 Uluslararası Isıtma, Soğutma, Klima, Havalandırma, Yalıtım, Pompa,Vana,Tesisat www.sodex.com.tr Finans YayıncılıkStandlı Katılım Hannover-MesseSodeks Fuarcılık A.Ş. 04.05.2016- 07.05.2016 Uluslararası Isıtma, Soğutma, Klima, Havalandırma, Yalıtım, Pompa,Vana,Tesisat www.sodex.com.tr Finans YayıncılıkStandlı Katılım PoolExpo 2016 : Düzenleyici : Tarih : Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : Katılım Durumu : ICCI- 22.Uluslararası Enerji ve Çevre Fuarı ve Konferansı : Düzenleyici : Tarih : Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : Katılım Durumu : www.tuyap.com.tr Finans YayıncılıkStandlı Katılım ISK-SODEX 2016 Çukurova Tarım Fuarı : Düzenleyici : Tarih : Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : Katılım Durumu : Metal İşleme, Kaynak,Delme, Kesme Teknolojileri (Hidrolik, Pnömatik Özel Bölüm) EurAsia Waste Management Symposium Avrasya Asansör Fuarı 2016 : İstanbul FuarcılıkA.Ş. Düzenleyici : 20.04.2016 - 23.04.2016 Tarih : Asansör, YürüyenMerdiven Teknolojileri, Üreticileri ve Tedarikçileri Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : www.itf-exhibitions.com Katılım Durumu : Finans YayıncılıkStandlı Katılım Tüyap Konya FuarcılıkA.Ş. 28.04.2016 - 01.05.2016 Hannover-Messe Sodeks Fuarcılık A.Ş. 04.05.2016- 07.05.2016 Havuz, SPA, Sauna Ekipman ve Aksesuarları Fuarı www.poolexpo.org Finans Yayıncılık Standlı Katılım Comvexİstanbul 2016 : Düzenleyici : Tarih : Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : Katılım Durumu : Tüyap Tüm Fuarcılık Yapım A.Ş. 21.05.2016- 24.05.2016 TicariAraçlar, Otobüs ve Yan Sanayi www.tuyap.com.tr Finans Yayıncılık Standlı Katılım LOGIST EURASIA 2016 : Tüyap Tüm Fuarcılık Yapım A.Ş. Düzenleyici : 21.05.2016 - 24.05.2016 Tarih Nakliye, Kargo, Alan İşletme, Gümrükleme, Araç Donanaım, : Taşımacılık, Fuar Konusu Sistem ve Yan Sanayi, Destek Hizmetleri Web Fuar Sayfası : www.tuyap.com.tr Katılım Durumu : Finans YayıncılıkStandlı Katılım Etkinlik Takvimi SANTEK 2016 : Düzenleyici : Tarih : Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : Katılım Durumu : TÜYAP Tüm Fuarcılık Yapım A.Ş. 26.05.2016 - 29.05.2016 Üretim Makineleri ve İmalat Endüstrisi http://santekfuari.com/ Finans Yayıncılık Standlı Katılım EIF 2016 Jeotermal Kongresi ve Fuarı : Düzenleyici : Tarih : Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : Katılım Durumu : DOMİNO FUARCILIK LTD.ŞTİ. 01.06.2016 - 02.06.2016 Jeotermal www.dominoexpo.com Finans Yayıncılık Standlı Katılım EIF 2016 Sondaj Fuarı : Düzenleyici : Tarih : Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : Katılım Durumu : DOMİNO FUARCILIK LTD.ŞTİ. 01.06.2016 - 02.06.2016 Jeotermal www.dominoexpo.com Finans Yayıncılık Standlı Katılım EIF 2016 Petrol ve Gaz Kongresi ve Fuarı : Düzenleyici : Tarih : Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : Katılım Durumu : DOMİNO FUARCILIK LTD.ŞTİ. 01.06.2016 - 02.06.2016 Petrol ve Gaz www.petrolkongresi.com Finans YayıncılıkStandlı Katılım Uluslararası İş Makinaları, Yapı Elemanları ve İnşaat Teknolojileri Fuarı : Düzenleyici : Tarih : Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : Katılım Durumu : ITE Turkey | EUF A.Ş.. 01.06.2016- 05.06.2016 İnşaat ve İş Makinaları www.ankomak.com Finans Yayıncılık Standlı Katılım Dökme Malzeme Forumu Türkiye : Düzenleyici : Tarih : Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : Katılım Durumu : IMC Türkiye 02.06.2016 - 03.06.2016 Dökme Malzeme http://www.bulkturkey.org/ Finans YayıncılıkStandlı Katılım 3.ROLLEXPOTURKEY 2016 ( EYLÜL 2016 ) : Düzenleyici : Tarih : Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : Katılım Durumu : Demos Fuarcılık ve Org. A.Ş. :01.09.2016- 04.09.2016 Rulman, Kayış, Sekman, Kasnak Zincir, Sızdırmazlık Elemanları ve Teknik Hırdavat www.demosfuar.com.tr Finans Yayıncılık Standlı Katılım IWE-İSTANBUL WATER EXPO 2016 : Düzenleyici : Tarih : Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : Katılım Durumu : E Uluslararası Fuar ve Tanıtım Hizmetleri A.Ş. 01.09.2016 - 03.09.2016 Su, Atıksu İşleme, Evsel, Endüstriyel Kirlenme, Atık Yönetimi Teknolojileri http://ite-turkey.com/ver3/fairs/time/ Finans Yayıncılık Standlı Katılım IPACK 2016 ( EYLÜL 2016 ) : Düzenleyici : Tarih : Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : Katılım Durumu : E Uluslararası Fuar ve Tanıtım Hizmetleri A.Ş. 01.09.2016 - 04.09.2016 Ambalaj, Paketleme ve Gıda İşleme Sistemleri www.euf.com.tr Finans Yayıncılık Standlı Katılım CNR ENERGY İstanbul 2016 ( EYLÜL 2016 ) : Düzenleyici : Tarih : Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : Katılım Durumu : İstanbul Fuarcılık A.Ş. 22.09.2016 - .24.09.2016 Enerji ve Çevre Teknolojileri www.cnrenergyistanbul.com Finans Yayıncılık Standlı Katılım SAFETY&FIRE 2016 ( EYLÜL 2016 ) : Düzenleyici : Tarih : Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : Katılım Durumu : Marmara Fuarcılık A.Ş. 22.09.2016-25.09.2016 Yangın, Acil Durum ve Arama-Kurtarma, İş Sağlığı ve Güvenliği www.shffuari.com Finans Yayıncılık Standlı Katılım ANKIROS 2016 ( EYLÜL 2016 ) : Düzenleyici : Tarih : Fuar Konusu Web Fuar Sayfası : Katılım Durumu : Hannover Messe Ankiros Fuarcılık A.Ş. 29.09.2015 - 01.10.2015 Alüminyum Ürünler, Üretim Teknolojileri, Makinaları, Ekipmanları www.aluexpo.com Finans Yayıncılık Standlı Katılım SARI SAYFALAR SARI SAYFALAR Buyers Guide http://www.pompa-vana.com/firma-rehberi.html SARI SAYFALAR Adres: Tel: Faks: E-mail: Web: Sayfa: 37 Adres: Birlik San. Sitesi 5. Cd. No: 25-2 Beylikdüzü - İstanbul Tel: +90 (212) 879 05 05 Fax: +90 (212) 879 03 71 Web: www.arsaskaplama.com Makinelerinizin yağ ile çalışan parçalarında yağınızı temiz tutarak bozulmaları %80 oranında azaltabilir, yağ ömrünü 4 kata kadar uzatabilirsiniz. KAYA TRANING Sayfa:13 Adres: Ankara cd, 81 Bayrakli Tower K: 16 d: 102 35535 Bayrakli, izmir, Turkey Tel: +90 232 388 3000 E-mail: turkey@kintech-engineering.com Web: info@ kintech-engineering.com yüksek kaliteli Alman rüzgar türbin üreticisi, Sayfa:19 şimdi Türkiye’de. Adres: Tarsus-Mersin Organize Sanayi Bölgesi, 5. Cadde No: 6, 33540, Tarsus/Mersin Tel: 0324 676 44 90 - Fax:0324 676 44 93 Bizi ziyaret edin: E-mail: info@berdancivata.com ICCI Fuarı ve Konferansı Web: www.berdancivata.com İstanbul Fuar Merkezi Sayfa:27 Adres: Tekfen Tower - Esentepe Mah. Büyükdere Cad. No: 209 Kat:8 34394 4. Levent - Istanbul, Türkiye Tel: +90 212 371 85 87 E-mail: info@monssongroup.com Web: www.monssonturkey.com Sayfa 3 Adres: Havaalanı Kavşağı EGS Business Park Bloklari B1 Blok Kat:15 No: 451-452-453 Yeşilköy İstanbul Tel: 0212 468 37 37 Faks: 0212 465 36 04 E-mail: tkerman@nordex-online.com www.nordex-online.com Sayfa:21 Senvion Turkey Rüzgar Türbinleri Ticaret Limited Şirketi Eylül 2014’te kurulmuştur. Merkezi Ankara’da bulunmaktadır ve Türkiye deki satış, kurulum, servis ve bakım faaliyetlerinden sorumludur. GIDAAdres: SAN. ve Tİ C. Kasap LTD. ŞTİ.Sok. Gamze Apt. No:19 Kat:1 D:1 Tel: 0212 288 60 54 Senvion Turkey Rüzgar Türbinleri Ticaret Ltd. Şti. Next Level İş Merkezi Eskişehir Yolu Dumlupınar Bulvarı No: 3A-32 Söğütözü 06500 Çankaya ANKARA www.senvion.com MONSSON Arka Kapak İçi Adres: Ankara Cad. 283/1 Sok. No:2 Kavuklar Plaza 35535 Bayrakli-Izmir, Türkiye Tel: +90 232 241 17 00 Faks: +90 232 422 24 93 E-mail: DEWI.Turkey@ul.com Esentepe 34394 Şişli - İstanbul Tel: 0212 288 60 54 E-mail: 0212 274 63 52 Web: www.dolunayltd.com Sayfa: 28-29 Sayfa:51-55 Senvion 25 yılı aşkın sektör deneyimimiz Senvion’u rüzgar enerjisi sektöründe en tanınmış isimlerden biri haline getirdi. Bugüne kadar dünya çapında kurduğumuz 6.000 den fazla türbinimizin toplam kapasitesi 12 gigawatta ulaşmış durumdadır. Ürün portföyümüz, nominal çıkışları 1,8 megawatt ile 6,15 megawatt, rotor çapları ise 82 metre ile 152 metre arasında olan güvenilir ve uzun vadeli kullanılabilir türbinleri içermektedir. Alınteri Bulvarı No:26 Ostim / Ankara / TURKEY +90 312 354 95 34 (pbx) +90 312 385 29 03 / 64 info@kaleliler.com.tr www.kaleliler.com.tr Adres: Gebze OSB Meydan Binası 1600. Sokak 1601/611 Çayırova, Kocaeli, Türkiye Tel: +90 262 677 12 87 Faks: info@kayatraining.com.tr E-mail: http://www.kayatraining.com.tr/ Adres: Ovacık Mah. Zafer Cad. No47/3 Merkez/KIRIKKALE Tel: 0 318 218 09 65 E-mail: info@eawind.com Web: www. eawind.com 27 Nisan – 29 Nisan tarihleri arasında Salon 9 stand G-105 SARI SAYFALAR Sayfa: 5 Firma Rehberi 3.700 kişiden oluşan uzman ekibimiz her projenin ihtiyaclarına göre özel çözümler sunuyor. Sayfa:11 Adres: Tarsus-Mersin Organize Sanayi Bölgesi, 5. Cadde No: 6, 33540, Tarsus/Mersin Tel: 0324 676 44 90 - Fax:0324 676 44 93 E-mail: info@berdancivata.com Web: www.berdancivata.com Sayfa:7 Sayfa:1 Adres: Ulugöl Plaza, Küçükbakkalköy Mah. Vedat Günyol Caddesi no:20 Kat:8 Ataşehir/ İstanbul E-mail: sales.turkey@enercon.de Web: www.enercon.de Adres: Tarsus-Mersin Organize Sanayi Bölgesi, 5. Cadde No: 6, 33540, Tarsus/Mersin Tel: 0324 676 44 90 - Fax:0324 676 44 93 E-mail: info@berdancivata.com Web: www.berdancivata.com Sayfa:15 Adres: Ünalan, Yiğit Sk. 34 B, 64100 Uşak Merkez/Uşak Tel: :(0276) 263 4397 Web: www.gstelektronik.com.tr FİRMANIZI BURADA GÖRMEK İSTERMİSİNİZ ? ? FİRMANIZI BURADA GÖRMEK İSTERMİSİNİZ ? FİRMANIZI BURADA GÖRMEK İSTERMİSİNİZ ? FİRMANIZI BURADA GÖRMEK İSTERMİSİNİZ ? FİRMANIZI BURADA GÖRMEK İSTERMİSİNİZ ? FİRMANIZI BURADA GÖRMEK İSTERMİSİNİZ ? FİRMANIZI BURADA GÖRMEK İSTERMİSİNİZ ? FİRMANIZI BURADA GÖRMEK İSTERMİSİNİZ ? FİRMANIZI BURADA GÖRMEK İSTERMİSİNİZ ? 0212 252 71 85 dahili 7048 0850 885 05 01 dahili 7048 Firmanızı sarı sayfalara ekleyerek hem dergilerimizde hem de web sayfalarımızda yayınlatabilirsiniz. Şimdi firmanızı eklemek için bizi arayın FİRMANIZI BURADA GÖRMEK İSTERMİSİNİZ ? abone@finansreklam.com www.finansreklam.com SARI SAYFALAR FİRMANIZI BURADA GÖRMEK İSTERMİSİNİZ ? Sarı Sayfalar Danışma Hattı SARI SAYFALAR FİRMANIZI BURADA GÖRMEK İSTERMİSİNİZ SARI SAYFALAR ? SARI SAYFALAR ? FİRMANIZI BURADA GÖRMEK İSTERMİSİNİZ FİRMANIZI BURADA GÖRMEK İSTERMİSİNİZ WE KNOW WIND Due Diligence & Asset Management Get the service package you need Project Mergers and Development Acquisitions Project Execution Life Time Extension Pre-Financing Inspections Wind Farm Performance Training Contact the experts at: turkey@dewi.de / dewi.de ISTANBUL / 9-13 OCTOBER 2016 The 23rd World Energy Congress will be held in Istanbul at October 9-13, 2016. The main theme for Congress “Embracing New Frontiers” promises an innovative concept and content. www.wec2016istanbul.org.tr www.dektmk.org.tr @WECongress