c/d - Mopsan
Transkript
c/d - Mopsan
Kristalüri ve Ürolitiazis Yönetimi Kedi TÜM DÜNYADA VETERİNER HEKİMLERİN TAVSİYESİ ™ Ticari markalar Hill’s Pet Nutrition, Inc.'e aittir. ©2014 Kedi Genel Hususlar Kristal belirleme Oda sıcaklığında taze idrar numunesi alındıktan tercihen 30 dakikadan az bir süre sonra, çökelti mikroskobik incelemeye tabi tutulur. Başlıca kristal türleri (gösterilen) belirlenir, ancak slayt üzerindeki her şeyin tanımlanmasına çalışılmaz. Arka plan renkleri, kristalleri daha net olarak göstermek için yalnızca leke eklendiğinde ortaya çıkar. En sık karşılaşılan kristaller, strüvit veya kalsiyum oksalat kristalleridir. Bazen birden fazla tipte kristal mevcut olabilir. Bazı minerallerin kristalleri, (özellikle strüvit ve kalsiyum oksalat monohidrat) boyut ve şekil yönünden önemli ölçüde değişiklik gösterebilir. Kristalüri, ürolitiazis için bir risk faktörü teşkil eder ancak kanıt niteliğinde değildir. İdrar taşlarının görünümü Bileşim, yalnızca kantitatif analiz ile güvenli bir şekilde tayin edilebilir. Kan pigmentinin (idrar kesesinde) uzun süre bulunması yüzeyi koyulaştıracaktır. İdrar taşı oluşumu sırasında idrardaki değişiklikler, taşın geri kalanından farklı bir bileşime sahip bir dış kabuk veya çekirdek (bazen her ikisi) içermesine yol açabilir. Risk profili İdrar taşları ve kristalleri, listedeki faktörlere predispoze bir durum yoktur. Başlangıç için Prosedür olarak öncelikle klinik belirtilerin giderilmesi amaçlanır. Uzun süreli takip Yüksek risk altındaki kedilerde ortaya çıkış ve tekrar oluşum riskini azaltmaya yönelik besinsel gereklilikleri ayrıntılı olarak açıklar. Kristalüri ve/veya idrar taşı olan hastalarda daima su alımı teşvik edilir. Kedilerde İdiyopatik Sistitis (FIC) Uygun bir değerlendirmeden sonra, klinik FLUTD belirtileri tanımlanamadığında, FIC tanısı konur. Stresin, FIC hastalığını tetikleme ve/ veya alevlendirmede önemli bir rol oynadığı düşünülür. Diğer hastalıklar Bazı idrar taşları (örn., amonyum ürat ve kalsiyum fosfat) diğer hastalıkların sonucunda ortaya çıkabileceğinden, tüm olgularda kapsamlı bir tanısal tetkik yapılması önerilir. En büyük destekçiniz Hill’s evcil hayvanlara yardımcı olmanıza destek olmak için burada Ücretsiz idrar taşı analiz servisi ÜRÜNLER Detaylı ve eksiksiz ürün bilgileri Evcil hayvana özel beslenme reçetesi İletişim hattı 0 (216) 489 99 66 Daha fazla bilgi için: www.hillspet.com.tr Kedinizin tüm üriner sistem rahatsızlıkları için eksiksiz ürün skalası Kedi Sitruvit magnezyum amonyum fosfat Kristali belirleme Karakteristik olarak kokusuz, köpeklerdekinden daha kısa ve genellikle kare şeklinde formları bulunan (kalsiyum oksalat mono- veya dihidrat ile karıştırılabilir), tabut kapağı şeklinde dikdörtgen kristaller (üst sıra) Kristaller nadiren slayt üzerinde kümeleşerek, eğrelti otu benzeri yapılara dönüşebilir. Daha az tipik formlar (alt sıra); altıgen & sekizgen formlar (sistin ile karıştırılabilir) ile dar, sivri uçlu kristalleri içermektedir. Strüvit, seyreltik asetik asit içerisinde çözünebilecek ancak sistin çözünmeyecektir. İdrar taşını belirleme Kedilerde çok yaygın idrar taşı tipidir. Eğer steril ise (olguların >%90'ı), genellikle oval bir gofret veya disk (üst sol); nadiren ise tırtıklı, kuvars benzeri bir yapı olarak görünür. Enfekte ise, genellikle yumurta şeklindedir (üst sağ). Yüzeyinde düzensizlikler olabilir (alt sol). %10 kalsiyum fosfat ile enfeksiyon kaynaklı ürolitler alt sağda gösterilmektedir. Genellikle krem veya açık kahverenginde olur (kan pigmentine uzun süreli maruz kalma ile koyulaşır). Ürolitlerin çoğu, idrar kesesinde ortaya çıkar. Radyoopaktır. Kedi Sitruvit magnezyum amonyum fosfat Risk profili 2 ila 10 yaşındaki kediler İdeal ağırlığının üzerinde/obez kediler Yetersiz miktarda su alımı Daha az asidik/alkali idrar (> pH 6.5) Bazen, başta stafilokok olmak üzere, üreaz üreten bakteriler ile idrar yolu enfeksiyonu Evde yaşayan kediler Birden çok kedinin bulunduğu evler Üretral Tıkanmalar: Strüvit, üretral tıkanmaların oluşumunda, özellikle kısırlaştırılmış erkek kedilerde ortaya çıkan başlıca mineraldir. Başlangıç için Üretral tıkanmalar: İdrar kesesi boşaltılır ve üretral açıklık eski haline getirilir c/dTM ürün skalası - hızlı ve güvenilir çözündürme Strüvit taşlarını 14 gün kadar kısa bir süre içerisinde çözündürdüğü klinik olarak kanıtlanmıştır. Altta yatan sebebi belirlemek için yapılan ilk muayene. Vücut kondisyon skorlamasına (BCS) göre, beslenme: Normal kilodaki kediler (BCS = 3/5) c/d ™ Urinary Stress Stresin ekarte edilebildiği durumlarda normal kilodaki kediler (BCS = 3/5) c/d ™ Multicare Tanı konduktan sonra tekrar oluşumunun azaltılması için Büyük veya birden çok strüvit taşı s/d ™ c/d ™ Urinary Stress stres ile birlikte seyreden FLUTD c/d ™ Multicare Kedi Kalsiyum oksalat monohidrat Kristali belirleme Genellikle halter şeklinde (üst sol) veya oval (üst sağ); nadiren yuvarlak uçlu dikdörtgen (alt sol) veya iğne biçimli olmak üzere boyut ve şekil yönünden farklılık gösterir. Renksiz (Tüm resimlerde kalsiyum oksalat dihidrat kristalleri de gösterilmektedir) İdrar taşını belirleme Kedilerde çok yaygın görülen bir idrar taşı tipidir. Karakteristik olarak küçük, pürüzsüz ve küre şeklinde olsa da, düzensiz de olabilir. Genellikle ten renginde veya kahverengidir. Radyoopaktır. Oksalat olma ihtimali çok yüksek renal idrar taşlarıdır. Kalsiyum oksalat dihidrat Kristali belirleme Boyut açısından değişir, ancak her zaman sekiz yüzlü bir şekle sahiptir. Renksizdir. ‘Zarf’ gibi gözükür, yani; belirgin köşegenlere sahip kare şeklinde (onu, strüvit kristallerinden ayırır) İdrar taşını belirleme Karakteristik düzensiz ‘kristalimsi’ görünüm (sol) veya düzensiz yüzey (sağ). Dihidrat ve monohidrat karışımları sıkça görülür (sağ üsteki idrar taşı) %60 dihidrat ve %35 monohidrattır). Genellikle beyaz veya krem rengidir. Radyoopaktır. Kedi Kalsiyum oksalat monohidrat/dihidrat Risk profili 4 ile 15 yaş aralığındaki kediler İdeal ağırlığının üzerinde/obez kediler Düşük miktarda su alımı Evde yaşayan kediler Tek kedili evler İran, Birmanya, Himalaya Altta yatan sebebi belirlemek için yapılan ilk muayene. Vücut kondisyon skorlamasına (BCS) göre, beslenme: Normal kilodaki kediler (BCS = 3/5) c/d ™ Urinary Stress Stresin ekarte edilebildiği durumlarda normal kilodaki kediler (BCS = 3/5) c/d ™ Multicare Kalsiyum oksalat kristalleri ve/veya taşları Oksalat taşlarının ameliyatı c/d ™ Urinary Stress stres ile birlikte seyreden FLUTD c/d ™ Multicare Kedi Kalsiyum fosfat Kristali belirleme Sık olarak amorf fosfatlar olarak görülür; yani, çok küçük kürelerin oluşturduğu bir kütle olarak 'şekilsiz’ gözükür ve genel olarak sol yukarıdaki gibi strüvit kristalleriyle ilişkilendirilir. Bruşit hariç, genellikle uzun, ince, iğnemsi ve topaklaşmış olarak görünür. İdrar taşını belirleme Saf kalsiyum fosfat idrar taşları nadirdir ve strüvite benzer; genellikle başta strüvit olmak üzere diğer idrar taşlarının az rastlanan bir bileşeni olarak ortaya çıkar. Radyoopaktır. Kedi Kalsiyum fosfat Risk profili Daha fazla asidik idrar oluşturan bruşit haricinde, genel olarak daha az asidik idrar Altta yatan sebebi belirlemek için yapılan ilk muayene. Vücut kondisyon skorlamasına (BCS) göre, beslenme: Normal kilodaki kediler (BCS = 3/5) c/d ™ Urinary Stress Stresin ekarte edilebildiği durumlarda normal kilodaki kediler (BCS = 3/5) c/d ™ Multicare Kalsiyum fosfat kristalleri ve/veya taşları Kalsiyum fosfat taşlarının ameliyatı c/d ™ Urinary Stress stres ile birlikte seyreden FLUTD c/d ™ Multicare Kedi Amonyum ürat Kristali belirleme Amonyum ürat (amonyum ürat asidi, amonyum biürat) kristalleri koyu renklidir ve ‘alıç’ kristalleri adı verilen ve uyuz etkenlerini andıran (üst sol) düzensiz çıkıntılara sahip kabaca küresel bir şekildedir. Sodyum, potasyum, magnezyum veya kalsiyumun ürat tuzları, kalsiyum fosfat gibi amorf gözükür (üst sağ). Bununla beraber, santrifüj sonrası amorf fosfatlar tüp içerisinde beyaz çökelti oluştururken; amorf üratlar ten renginde bir çökelti oluşturur. %10 asetik asidin eklenmesi amorf fosfatları çözündürse de; amorf ürat çözünmez (sağ alt). Doğal oluşumlu ürik asit kristalleri nadir görülür. İdrar taşını belirleme Eşmerkezli mineral katmanları bulunan; dış katmanları ayrılabilen, karakteristik olarak düz yüzeye sahiptir. Radyolusent veya hafif radyoopaktır. Kedi Amonyum ürat Risk profili Yetersiz miktarda su alımı Tipik olarak, amonyum ürat asidik ila nötr idrar pH’ında oluşur. Yüksek pürin içeren beslenme Portal dolaşım anomalileri olan kediler (=portosistemik şant=PSS) Amonyum ürat PSS'de, temel klinik duruma göre ilk olarak PSS veya idrar taşları tedavi edilir İdrar taşları cerrahi olarak uzaklaştırılır; UTI izlenir ve tedavi edilir Tekrar oluşumun azaltılması k/d ™ Kuru ve yaş mamalara ait tam ürün skalası Kuru Pouch Tavuklu Somonlu Konserve Kedi Sistin Kristali belirleme Renksiz, eşit veya eşit olmayan kenarlı altıgen kristaller, üst üste gelebilir veya topaklaşabilir. İdrar taşını belirleme Düz, küçük, yuvarlak veya ovaldir Hafif radyoopaktır. Kedi Sistin Risk profili Yetersiz miktarda su alımı Daha asidik idrar Sistin İdrar taşları cerrahi olarak çıkartılır; UTI izlenir ve tedavi edilir Tekrar oluşumun azaltılması k/d ™ Kuru ve yaş mamalara ait tam ürün skalası Kuru Pouch Tavuklu Somonlu Konserve Kedi Ksantin Kristali belirleme Amorf üratlar veya fosfatlara benzeyen, küre şeklinde sarı/kahverengi kristaller İdrar taşını belirleme Ürat taşlarını andırır ancak sarı/kahverengidir. Radyolusent veya hafif radyoopaktır. Kedi Ksantin Risk profili Yetersiz miktarda su alımı Allopurinol alan kediler Ksantin İdrar taşları cerrahi olarak çıkartılır; UTI izlenir ve tedavi edilir Tekrar oluşumun azaltılması k/d ™ Kuru ve yaş mamalara ait tam ürün skalası Kuru Pouch Tavuklu Somonlu Konserve Kedi Silika Kristali belirleme Işık mikroskobunda görülemeyecek kadar küçüktür. İdrar taşını belirleme Tipik olarak deniz mayını görünümündedir. Radyoopaktır. Kedi Silika Risk profili Yetersiz miktarda su alımı Toprak yeme (pika) Silika İdrar taşları cerrahi olarak çıkartılır; UTI izlenir ve tedavi edilir Tekrar oluşumun azaltılması k/d ™ Kuru ve yaş mamalara ait tam ürün skalası Kuru Pouch Tavuklu Somonlu Konserve Kedi Genel Nadiren görülebilecek diğer kristaller Bilirubin Kolesterol Sülfa grubu Tirozin Kalsiyum karbonat (genel olarak yalnızca otoburlar, örn. tavşanlar) Oluşabilecek insan kaynaklı hatalara dikkat edilmelidir. Örn. Lam üzerinde çatlak vb. Kristalüri ve Ürolitiazis Yönetimi Köpek TÜM DÜNYADA VETERİNER HEKİMLERİN TAVSİYESİ ™ Ticari markalar Hill’s Pet Nutrition, Inc.'e aittir. ©2014 Köpek Genel Hususlar Kristali belirleme Taze idrar numunesinin çökeltisi oda sıcaklığında mikroskobik incelemeye tabi tutulur. Başlıca kristal türleri (gösterilen) belirlenir, ancak slayt üzerindeki her şeyin tanımlanmasına çalışılmaz. Arka plan renkleri, sadece kristalleri daha net olarak göstermek için boya eklendiğinde ortaya çıkar. En sık karşılaşılan kristaller, strüvit veya kalsiyum oksalat kristalleridir. Bazen birden fazla tipte kristal mevcut olabilir. Bazı minerallerin kristalleri, (özellikle strüvit ve kalsiyum oksalat monohidrat) boyut ve şekil yönünden önemli ölçüde değişkenlik gösterebilir. Kristalüri, ürolitiazis için bir risk faktörü teşkil eder ancak kanıt niteliğinde değildir. İdrar taşının görünümü Bileşim, yalnızca kantitatif analiz ile güvenli bir şekilde tayin edilebilir. Kan pigmenti ile uzun süreli temas idrar taşının yüzeyini koyulaştıracaktır. İdrar taşı oluşumu sırasında idrardaki değişiklikler, taşın geri kalanından farklı bir bileşime sahip bir dış kabuk veya santral nidus (bazen her ikidi) içermesine yol açabilir. Risk profili Bu kristalüri ve ürolitiazis tipine yatkınlaştıran etmenleri listeler Başlangıç için Prosedür olarak öncelikle klinik belirtilerin giderilmesi amaçlanır. Uzun süreli takip Yüksek risk altındaki köpeklerde ortaya çıkış ve tekrar oluşumun önlenmesi için besinsel gereklilikleri ayrıntılı olarak açıklar. Kristalüri ve/veya üroliti olan hastalarda daima su alımı teşvik edilir. Diğer hastalıklar Bazı idrar taşları (örn., amonyum ürat ve kalsiyum fosfat) diğer hastalıkların sonucunda ortaya çıkabileceğinden, tüm olgularda kapsamlı tanısal bir muayene yapılması önerilir. En büyük destekçiniz Hill’s evcil hayvanlara yardımcı olmanıza destek olmak için burada Ücretsiz idrar taşı analiz servisi ÜRÜNLER Detaylı ve eksiksiz ürün bilgileri Evcil hayvana özel beslenme reçetesi İletişim hattı 0 (216) 489 99 66 Daha fazla bilgi için: www.hillspet.com.tr Köpeğinizin tüm üriner sistem rahatsızlıkları için eksiksiz ürün skalası Köpek Sitruvit magnezyum amonyum fosfat Kristali belirleme Farklı boyutlarda, renksiz tabut kapağı şeklinde dikdörtgen kristaller Kristaller nadiren slayt üzerinde kümeleşerek, eğrelti otu benzeri yapılara dönüşebilir. İdrar taşını belirleme Dişi köpeklerde en yaygın idrar taşı tipi Krem veya gri renkli, karakteristik olarak birden çok, yuvarlak veya pürüzsüz yüzeyli (üst sol). Yüzeyi düzensiz olabilir (üst sağ). Genellikle, kalsiyum fosfat içerir (örn. ürolit alt sol, %80 strüvit ve %20 kalsiyum fosfattır). Radyoopaktır. Köpek Sitruvit magnezyum amonyum fosfat Risk profili Dişi köpekler Yavrular Yetersiz miktarda su alımı Genellikle, başta stafilokok olmak üzere, üreaz üreten bakteriler ile idrar yolu enfeksiyonu Minyatür schnauzer, shih-tzu, bichon frise Yüksek protein içeren beslenme Daha az asidik idrar Sitruvit (Bakteriyel UTI'lerin eliminasyonu sağlanır) Tekrar oluşumun azaltılması c/d ™ İdeal kilo w/d ™ Kilo almaya meyilli Köpek Kalsiyum oksalat monohidrat Kristali belirleme Boyut ve şekil açısından değişkenlik gösterir; tipik olarak ‘oval’ şekildedir (üst sol, kalsiyum oksalat dihidrat kristalinin altında ve üst sağda büyütülmüş olarak). Bazen uzun ve sivri (alt sol); bazense halter şeklinde olur. Renksizdir. İdrar taşını belirleme Erkek köpeklerde en yaygın görülen idrar taşı tipidir. Genelde yuvarlak ve pürüzsüzdür (üst sol). Bazen kan pigmenti ile temas etmeye bağlı rengi koyulaşır (üst sağ); nadiren ‘deniz mayını’ görünümündedir (alt sol). Radyoopaktır. Köpek Kalsiyum oksalat monohidrat Risk profili Erkek köpekler Yetersiz miktarda su alımı Minyatür schnauzer, Lhasa apso, Yorkshire terrier Yüksek düzeyde hayvansal protein içeren beslenme Daha asidik idrar Başlangıç yönetimi İdrar taşları cerrahi yolla çıkartılır Kalsiyum oksalat monohidrat İdrar taşları cerrahi olarak çıkartılır; UTI izlenir ve tedavi edilir Tekrar oluşumun azaltılması u/d ™ Köpek Kalsiyum oksalat dihidrat Kristali belirleme Boyut açısından değişir, ancak her zaman sekiz yüzlü bir şekle sahiptir. Renksizdir. ‘Zarf’ şeklinde görünür, yani; belirgin köşegenleri olan kare şeklindedir. İdrar taşını belirleme Genelde sert, düzensiz yüzeylidir. Sol taraftaki idrar taşı, yapışık kan pıhtısını göstermektedir. Radyoopaktır. Köpek Kalsiyum oksalat dihidrat Risk profili Erkek köpekler Yetersiz miktarda su alımı Minyatür schnauzer, Lhasa apso, Yorkshire terrier Yüksek düzeyde hayvansal protein içeren beslenme Daha asidik idrar Başlangıç yönetimi İdrar taşları cerrahi yolla çıkartılır Kalsiyum oksalat dihidrat İdrar taşları cerrahi olarak çıkartılır; UTI izlenir ve tedavi edilir Tekrar oluşumun azaltılması u/d ™ Köpek Kalsiyum fosfat Kristali belirleme En çok amorf fosfatlar olarak görülür; yani, çok küçük kürelerin oluşturduğu ’şekilsiz’ küçük kürelerden oluşan bir kütle olarak gözükür (sol). Bruşit hariç, genellikle uzun, ince, iğnemsi ve topaklaşmış olarak görünür. İdrar taşını belirleme Saf kalsiyum fosfat taşları seyrektir ve sitruvite benzer; genellikle başta sitruvit olmak üzere diğer idrar taşlarının daha az rastlanan bir bileşeni olarak ortaya çıkar. Radyoopaktır. Köpek Kalsiyum fosfat Risk profili Daha fazla asidik idrar oluşturan bruşit haricinde, tipik olarak daha az asidik idrar Tek başına kalsiyum fosfat İdrar taşları cerrahi olarak çıkartılır; UTI izlenir ve tedavi edilir Tekrar oluşumun azaltılması c/d ™ İdeal kilo w/d ™ Kilo almaya meyilli Köpek Amonyum ürat Kristali belirleme Amonyum ürat (amonyum asit ürat, amonyum biürat) kristalleri koyu renklidir ve ‘tatula’ kristalleri adı verilen ve uyuz akarlarını andıran (üst sol) düzensiz çıkıntılara sahip kabaca küresel bir şekildedir. Sodyum, potasyum, magnezyum veya kalsiyumun ürat tuzları, kalsiyum fosfat gibi amorf gözükür (üst sağ). Bununla beraber, santrifüj sonrası amorf fosfatlar tüp içerisinde beyaz çökelti oluştururken; amorf üratlar ten renginde bir çökelti oluşturur. %10 asetik asidin eklenmesi amorf fosfatları çözündürse de; amorf ürat çözünmez (sağ alt). Doğal yollarla oluşmuş ürik asit kristalleri nadir görülür. İdrar taşını belirleme Eşmerkezli mineral katmanları içeren, karakteristik olarak pürüzsüz yüzey. Sol taraftaki idrar taşı, katmanlarını gösterebilmek için kesilmiştir (‘soğan zarı’). Dış katmanlar ayrılabilir. Radyolusent veya hafif radyoopaktır. Köpek Amonyum ürat Risk profili Erkek köpekler Yetersiz miktarda su alımı Dalmaçyalılar (ürik asit metabolizmasına bağlı) Portal dolaşım sistemi anomalilerine yatkın cinsler (Portosistemik şant=PSS) Tipik olarak, amonyum ürat asidik ila nötr idrarda oluşur. Amonyum ürat PSS'de, temel klinik duruma göre ilk olarak PSS veya idrar taşları tedavi edilir İdrar taşları cerrahi olarak uzaklaştırılır; UTI izlenir ve tedavi edilir VEYA u/d™ + allopurinol ile beslenir u/d ™ Tekrar oluşumun azaltılması u/d ™ Köpek Sistin Kristali belirleme Renksiz, eşit veya eşit olmayan kenarlı altıgen kristaller, üst üste gelebilir veya topaklaşabilir. İdrar taşını belirleme Genellikle pürüzsüz ve küre şeklindedir; birden fazla olabilir. Hafif radyoopaktır. Köpek Sistin Risk profili Erkek köpekler Bulldog, Dachshund, Newfoundland Yetersiz miktarda su alımı Daha asidik idrar Sistin Bakteriyel UTI'lerin eliminasyonu sağlanır İdrar taşlarının çözündürülmesi u/d™ + tiopronin ile beslenir u/d ™ Tekrar oluşumun azaltılması u/d ™ Köpek Ksantin Kristali belirleme Amorf üratlar veya fosfatlara benzeyen, küre şeklinde sarı/kahverengi kristaller İdrar taşını belirleme Ürat taşlarını andırır ancak sarı/kahverengidir. Radyolusent veya hafif radyoopaktır. Köpek Ksantin Risk profili Erkek köpekler Baçta Dalmaçyalılar olmak üzere, allopurinol verilen köpekler Yetersiz miktarda su alımı Ksantin İdrar taşları cerrahi olarak çıkartılır; UTI izlenir ve tedavi edilir Tekrar oluşumun azaltılması u/d ™ başarılı tedavi için, uygun olduğunda allopurinol dozu azaltılır Köpek Silika Kristali belirleme Işık mikroskobunda görülemeyecek kadar küçük İdrar taşını belirleme Tipik olarak deniz mayını görünümündedir. Radyoopaktır. Köpek Silika Risk profili Erkek köpekler Yetersiz miktarda su alımı Alman Çoban Köpeği, Golden Retriever Düşük kaliteli tahıllı gıdalar Toprak yeme (pika) Silika İdrar taşları cerrahi olarak çıkartılır; UTI izlenir ve tedavi edilir Tekrar oluşumun azaltılması u/d ™ Köpek Genel Nadiren görülebilecek diğer kristaller Bilirubin Kolesterol Sülfa grubu Tirozin Kalsiyum karbonat (genel olarak yalnızca otoburlar, örn. tavşanlar) Oluşabilecek insan kaynaklı hatalara dikkat edilmelidir. Örn. Lam üzerinde çatlak vb.