Kurumumuz Risk Yönetimi ve Gözetim Teknikleri Dairesi tarafından
Transkript
Kurumumuz Risk Yönetimi ve Gözetim Teknikleri Dairesi tarafından
YENİ SERMAYE YETERLİLİĞİ UZLAŞISI (BASEL II) VE GEÇİŞ SÜRECİNE İLİŞKİN YOL HARİTASI Risk Yönetimi ve Gözetim Teknikleri Dairesi R RYGTD Türkiye Bankalar Birliği Bilgilendirme Toplantõsõ 12 Aralõk 2003 Özkaynak Yeterliliği Normlarõnõn Temel Taşlarõnõ Oluşturan 3 Yapõsal Blok 1.Yapõsal Blok : Risklerin belirlenmiş olan yöntemler kullanõlarak hassas bir biçimde ölçümü ve risklere daha duyarlõ asgari düzeyde özkaynak tahsisi 2.Yapõsal Blok : Denetsel gözden geçirme 3.Yapõsal Blok : Saydamlõğõn sağlanmasõ ve kamuoyunun daha fazla aydõnlatõlmasõ, piyasa 2 disiplininin arttõrõlmasõ Özkaynak Yeterliliği Normlarõnõn Amacõ, Hedefleri ve Kapsamõ ! Bankalar ve bankacõlõk gruplarõ için iyi kurumsal yönetim yapõsõnõn, risk ve kontrol kültürünün tesisi ! Bankalar ve bankacõlõk gruplarõnõn denetim ve gözetimlerinin risk odaklõ ve proaktif olarak gerçekleştirilmesi ve bu konuda uluslararasõ işbirliğinin güçlendirilmesi ! Finansal sistemde istikrarõn ve etkin piyasa disiplininin sağlanmasõ 3 ! Özkaynak Yeterliliği Normlarõnõn Kapsadõğõ Kuruluş Yapõlarõ 1 Ayrõşmõş Finansal Grup 2 Holding Konsolidasyonu Holding Firmasõ 3 Bankacõlõk Grubu Konsolidasyonu Uluslararasõ Alanda Aktif Banka [1] 4 4 Uluslararasõ Alanda Aktif Banka [2] Alt finansal grup Konsolidasyonu Uluslararasõ Alanda Aktif Banka [3] 5 Solo Kurum Yerel Banka [4] Sermaye Piyasasõ Aracõ Kurumu 4 1.Yapõsal Blok : “Risklerin” hassas ölçümü ve riskler karşõlõğõ asgari düzeyde özkaynak tahsisi ! Kredi Riski : "Standart Yöntem (SA) " İç Derecelendirme Tesisi Yöntemi (FIRB) " Gelişmiş İç Derecelendirme Yöntemi (AIRB) ! Piyasa Riski : (1996’da belirlenen esaslar geçerlidir.) " Standart Yöntem (SA) " İç Modelleme Yöntemi (MA) ! Operasyonel Risk : " Temel Gösterge Yöntemi (BIA) " Standart Yöntem (SA) " Gelişmiş İçsel Ölçüm Yöntemi (AMA) 5 #Yapõsal Bloklarõn Uygulanabilmesi Gerekli Temel Sistemler İçin " Kurum Çapõnda Entegre Etkin Risk Yönetimi Sistemleri " Etkin İç Kontrol Sistemleri " Risk Odaklõ Muhasebe ve Yönetim Bilgi Sistemleri " Risk (kredi, piyasa, operasyonel, diğer) Veri Tabanlarõ Yönetim Sistemi " Kurum Çapõnda Özkaynak Değerlendirme Sistemleri " Risk Provizyonu Ayõrma ve Teminat Değerlendirme Sistemleri " Stratejik Planlama Sistemi " Kamuyu Aydõnlatma Sistemi (Hesap Verebilirlik) " Kurumsal Yönetim Uygulamalarõ Değerlendirme Sistemi " Risk Odaklõ Denetim Sistemi (Bağõmsõz Dõş Denetim ve Otoritenin Kamusal Denetimi) 6 #Asgari Özkaynak ve “Riskliliğe” Bağlõ Gerekli Asgari Özkaynak Seviyesi [ Ana Sermaye + Katkõ Sermaye - İndirimler ] = Özkaynak [ Kredi Riski + Piyasa Riski + Operasyonel Risk ] = Min % 8 Bilanço Faiz Oranõ Riski (stres testleri) + Diğer Faktörler (Denetim Otoritesi) Gerekli Asgari Özkaynak Seviyesi (%8 + X) 7 #Basel II Özkaynak Yeterliliği Normlarõ Çerçevesinde Kredi Güvencelerinin Yönetilmesi ! Kredi Güvenceleri: + Teminatlar (Maddi) + Garantiler ve Kefaletler (Gayri Maddi) + Sigorta ! Emniyet Marjõ Uygulamasõ ! Değerleme Esaslarõ (Rayiç Değer - UMS ve en iyi uygulamalar) 8 #Basel II Özkaynak Yeterliliği Normlarõ Kapsamõnda Kredi Riski İçin Uygulanacak “Standart Yöntem”de Dikkate Alõnan Kalemlere İlişkin Kategoriler $ Devletlerden Alacaklar $ Kamu Sektörü Teşebbüslerinden Alacaklar $ Çok Taraflõ Kalkõnma Bankalarõndan Alacaklar $ Bankalardan Alacaklar $ Aracõ Kurumlardan Alacaklar $ Firmalardan Alacaklar $ Perakende Krediler Portföyü $ İkamet Amaçlõ Gayri Menkuller ile Teminatlandõrõlan Alacaklar $ Ticari Gayri Menkuller ile Teminatlandõrõlan Alacaklar $ Vadesi Geçmiş Krediler $ Yüksek Risk Kategorisindeki Alacaklar $ Diğer Varlõklar 9 $ Bilanço Dõşõ Kalemler #Basel II Özkaynak Yeterliliği Normlarõ Kapsamõnda Kredi Riski İçin Uygulanacak “İç Derecelendirme Yöntemi”nde Dikkate Alõnan Bankacõlõk Hesaplarõna İlişkin Risk Kategorileri $ Firmalara Riskler 5 özel Kredilendirme Kategorisi; -Proje Finansmanõ -Nesne(obje) Finansmanõ -Mal/Emtia Finansmanõ -Gelir Yaratan Gayri Menkul Finansmanõ -Yüksek Volatiliteye Sahip Ticari Gayri Menkul Finansmanõ $ Devletlere Riskler $ Bankalara Riskler $ Perakende Riskler -İkamet Amaçlõ Gayri Menkullerle Teminatlandõrõlan Riskler -Döner Özelliğe Sahip Nitelikli Perakende Riskler -Diğer Perakende Riskler 10 $ Ortaklõk Hisse Riskleri #Basel II Özkaynak Yeterliliği Normlarõ Kapsamõnda Operasyonel Riskler İçin İzlenecek “Standart Yöntem”in Uygulanmasõnda Tanõmlanmasõ Gerekli “İş Kollarõ” $ Firmalarõn Finansmanõ $ Alõm-Satõm ve Satõş Faaliyetleri $ Perakende Bankacõlõk $ Ticari Bankacõlõk $ Ödemeler, Takas ve İşlem Sonuçlandõrma Faaliyetleri $ Temsilcilik/Acentalõk Hizmetleri $ Varlõk Yönetimi Faaliyetleri $ Perakende Komisyonculuk/Brokerlik Faaliyetleri 11 #Basit Yaklaşõmda Yer Alan Geçerli Finansal Teminatlar "Nakit Niteliğindeki Mevduat veya Kredi Veren Bankanõn Çõkardõğõ Benzeri Enstrümanlar "Altõn "Geçerli Bir Kredi Dõş Derecelendirme Kuruluşu Tarafõndan Derecelendirilmiş Borçlanmayõ Temsil Eden Menkul Kõymetler (Devletler, Devlet gibi kabul edilen KİT’ler için en az BB-, diğerleri için en az BBB- veya A-3/P-3) "Geçerli Bir Kredi Dõş Derecelendirme Kuruluşu Tarafõndan Derecelendirilmemiş Borçlanmayõ Temsil Eden Menkul Kõymetler (Bir banka tarafõndan çõkarõlmõş, geçerli bir borsada kote edilmiş, birinci sõradan bir borç olarak kabul edilmiş ve aynõ banka tarafõndan yapõlan benzer ihraçlar geçerli bir dõş derecelendirme kuruluşu tarafõndan en az BBB- veya A-3/P-3 ile 12 derecelendirilmiş olmasõ, #Basit Yaklaşõmda Yer Alan Geçerli Finansal Teminatlar (Devam) menkul kõymetleri teminat olarak tutan bankanõn bunlara ilişkin derecelendirmenin BBB- veya A-3/P-3 ün altõnda olduğuna dair bir bilgiye sahip bulunmamasõ, denetim otoritesinin menkul kõymetin piyasa likiditesi hususunda yeterince emin olmasõ durumlarõnda mümkündür.) "Temel indekse dahil edilmiş ortaklõk paylarõ "Transferi mümkün menkul kõymetler(UCITS) üzerindeki ortak yatõrõmlara ve yatõrõm fonlarõna ilişkin yüklenimler (Birim fiyatõ günlük olarak kamuya açõk bir biçimde listelenmiş ve bu enstrümanlar sadece yukarõda teminat olarak sõralanan finansal varlõklara yatõrõmõ sağlõyorlar ise mümkündür.) 13 #Gelişmiş Yaklaşõmda Yer Alan Geçerli Finansal Teminatlar "Basit Yaklaşõmda Belirtilen Enstrümanlarõn Tamamõ "Temel indekse dahil edilmemiş ancak geçerli bir borsada kote edilmiş ortaklõk paylarõ "Bu ortaklõk paylarõnõ ihtiva eden transferi mümkün menkul kõymetler(UCITS) ve yatõrõm fonlarõ # Teminatlõ bir işlemde risk azaltõmõndan sonraki risk tutarõ şu formül ile hesaplanõr: E* = { 0, [ E x (1+He) – C x (1 – Hc – Hfx) ] } E* = Risk azaltõmõndan sonraki risk miktarõ/değeri E = Riskin cari değeri He = Risk miktarõna uygun emniyet marjõ 14 C = Elde edilen teminatõn cari değeri Hc =Teminata uygun emniyet marjõ Hfx=Teminat ve risk miktarõ arasõndaki para cinsi uyumsuzluğuna uygun emniyet marjõ Emniyet Marjõ Oranlarõ : Dereceler Devlet Riskleri (%) Diğer (%) 1 Yõl ve 1 Yõldan Az 0,5 1 5 Yõl ve 5 Yõldan Az 2 4 5 Yõldan Fazla 4 8 A+-BBB- /A-2/A-3 ve belli şartlarõ taşõyan derecelendirilmemiş menkul kõymetler 1 Yõl ve 1 Yõldan Az 1 2 5 Yõl ve 5 Yõldan Az 3 6 5 Yõldan Fazla 6 12 BB+-BB- Hepsi AAA-/AA-/A1 Vadeye Kalan Süre 15 Endekse Dahil Hisse Senetleri ve Altõn 15 Borsaya Kote Edilmiş Diğer Hisse Senetleri 25 UCITS/Yatõrõm Fonlarõ En yüksek emniyet marjõ uygulanõr Aynõ Döviz Cinsinden Nakit 0 Kurum Tarafõndan İzin Verilecek Belli Teminatlar 0 Emniyet marjlarõnda günlük piyasa fiyatõ, günlük yeniden marjlama marjlama ile 10 iş günlük elde tutma süresi kullanõlmõştõr. Hfx = %8 15 BASEL II KOMİTELERİ "Basel II’ye geçişte bir yol haritasõ oluşturulmasõ, "Basel II’de öngörülen hususlarõn uygulanmasõyla ilgili gerekli altyapõnõn tesisi, " Basel II’de belirlenen yöntemlerin ülkemiz koşullarõnda ele alõnarak tartõşõlmasõ, "Genel bir maliyet/fayda analizinin yapõlmasõ, "Risklerin daha etkin ölçüm ve yönetimini sağlayacak model ve tekniklerin geliştirilmesine yönelik olarak sektör içerisinde her türlü işbirliği ve bilgi paylaşõmõnõn teşvik edilmesi, "İlgili tüm kurum ve kuruluşlarõn bu sürece aktif katõlõmõnõn sağlanmasõ gibi konularda bir platform oluşturulmasõnõ teminen, “Türkiye Bankalar Birliği” bünyesinde çeşitli komite ve/veya çalõşma 16 gruplarõnõn oluşturulmasõ kararlaştõrõlmõştõr. BASEL II YÖNLENDİRME KOMİTESİ "Sözkonusu çalõşmalara, öncelikle Basel II’ye yönelik temel stratejileri ve yol haritasõnõ belirlemek üzere bankalarõn risk yönetimi grubuna dahil birim/komitelerin konuya vakõf yetkilileri ve BDDK Risk Yönetimi ve Gözetimi Teknikleri Dairesi yetkililerinden oluşan “Yönlendirme Komitesi” ile başlanõlmõştõr. Komite Mart 2003’ten itibaren düzenli aralõklarla bir araya gelmektedir. "Komite çalõşmalarõnõn belli bir aşamaya gelmesi ile birlikte, Uzlaşõya ilişkin birinci yapõsal blokta (Pillar 1) belirtilen, kredi riski, piyasa riski ve operasyonel risklere yönelik komitelerin oluşturulmasõ, daha sonra ise Uzlaşõnõn ikinci ve üçüncü yapõsal bloklarõnõ (Pillar 2 ve Pillar 3) oluşturan, denetimsel gözden geçirme ile kamuyu aydõnlatma yükümlülüklerine ilişkin olarak getirilen kurallarõn görüşülüp tartõşõlacağõ diğer komitelerin oluşturulmasõ 17 hedeflenmektedir. 1. YAPISAL BLOK (Pillar 1) Bankalarca Risklerin Mümkün Olduğunca Hassas Ölçümü ve Ölçülen Riskler Karşõlõğõ Asgari Düzeyde Özkaynak Tahsisi #Mart 2003’den 31 Temmuz 2003’ e kadar : "Yeni Sermaye Uzlaşõsõ’na (Basel II) ilişkin olarak “Bankacõlõk Denetimine İlişkin Basle Komitesi”nce (BCBS) hazõrlanan “3. İstişari Doküman”da (CP-3) belirtilen hususlarla ilgili ülke görüşünün hazõrlanmasõ; -“Ulusal Uygulama Tercihleri”nin (National Discretions) herbir maddesi dikkate alõnarak görüş oluşturulmasõ. -Ülke olarak Basel II’ye ilişkin önerilerimizin oluşturulmasõ. "Türk Bankacõlõk Sisteminin (TBS) BDDK tarafõndan seçilmiş bankalarõ için 2003 Haziran ayõ sonu verilerine dayalõ katõlõmõ 18 zorunlu 1. “Sayõsal Etki Çalõşmasõ”na başlanõlmasõ. #30 Kasõm 2003’ e kadar : "İş kollarõnõn Basel II’ye göre tanõmlanmasõ çalõşmalarõna başlanõlmasõ. "Risklerin daha sağlõklõ olarak ölçülebilmesi amacõyla iş kollarõ dikkate alõnarak hesap ve kayõt düzeninde (muhasebe altyapõsõnda) yapõlacak gerekli ayarlamalarõn planlanmasõ. "Türkiye’de “Kredi Riski” ve “Piyasa Riski” ile ilgili istatistiki bilgilerin toplanmasõ ve bu risklerin hassas bir biçimde ölçülmesi amacõyla bankalarõn yapmalarõ gereken işbirliği ve bilgi toplama kaynaklarõnõn merkezileştirilmesi çalõşmalarõna ilişkin esaslarõn belirlenmesi ve planlama yapõlmasõ. 19 "“Operasyonel Risk” ile ilgili olarak istatistiki bilgilerin toplanmasõ amacõyla bankalarõn yapmalarõ gereken işbirliği ve bilgi toplama kaynaklarõnõn merkezileştirilmesi çalõşmalarõna ilişkin esaslarõn belirlenmesi ve planlama yapõlmasõ. "Basel II’ye geçişte bankalarõn ve ilgili diğer taraflarõn eğitim ihtiyacõnõn belirlenmesi ve planlama hazõrlõklarõna başlanõlmasõ, banka eğitim ve insan kaynaklarõ birimlerine konuya ilişkin önerilerde bulunulmasõ. 20 #1 Ocak 2004’ e kadar : "Basel II’nin uygulanõşõ için Basel Komitesi (BCBS) bünyesinde kurulan “Uzlaşõ Uygulama Grubu” (AIG) ve başlõca kredi dõş derecelendirme kuruluşlarõnõn yetkilileri ile temasõn sağlanmasõ ve görüş alõş verişinde bulunulmasõ. "Bağõmsõz kredi dõş derecelendirme kuruluşlarõnõn Ülkemizde kurulabilmelerine yönelik olarak, bunlara ilişkin mesleki standartlar ve kurumsal yapõlanma şekilleri de dahil olmak üzere, bu kuruluşlarõn kuruluş ve faaliyetleri ile ilgili bir düzenleme taslağõnõn yabancõ ülkeler ve kuruluşlar dikkate alõnarak hazõrlanmasõ, bu Kuruluşlara uygulanacak Basel II kabul edilebilirlik ölçütlerinin oluşturulmasõ hususlarõnda çalõşmalara başlanõlmasõ. "1. “Sayõsal Etki Çalõşmasõ”nõn tamamlanmasõ. 21 #31 Mart 2004’ e kadar : "2004’ten başlamak üzere her üç aylõk aralarla bankalarõn Basel II normlarõna uyumu için yaptõklarõ çalõşmalarõn incelenmesi (BDDK ve T.Bankalar Birliği - TBB tarafõndan gerçekleştirilecektir); Uygulamalardaki yeknesaklõğõn sağlanmasõ amacõyla gerekli önlemlerin alõnmasõ ve tavsiyelerde bulunulmasõ. "Basel II’ye geçiş çalõşmalarõ õşõğõnda reel sektör, kamu sektörü ve ilgili diğer taraflarõn bilgilendirilmesi amacõyla geniş katõlõmlõ bir “Sempozyum”un düzenlenmesi. Bu çerçevede, Basel II’nin finansal sisteme, reel sektöre, kamu kesimine ve ilgili diğer taraflara etkilerinin ayrõ oturumlarda tartõşõlmasõ ve çõkan neticelerin rapor/ yayõn haline getirilmesi. "İş kollarõnõn Basel II yaklaşõmõ dikkate alõnarak tesis edilmesi çalõşmalarõnõn gözden geçirilmesi. 22 "Mevcut risk ölçümü ve yönetimi sistemlerinin iç limitleme ve risk azaltõmõ bakõmõndan geliştirilmesi için planlama yapõlmasõ. "Basel II’ye uyumlu risk provizyonu ayõrma ve içsel özkaynak değerlendirme sistemlerinin geliştirilmesi hususundaki çalõşmalarõn sürdürülmesi. #30 Haziran 2004’ e kadar : "“Ulusal Uygulama Tercihleri”nin (National Discretions) tartõşõlmasõnõ teminen tüm taraflarõn katõlacağõ sempozyum ve toplantõlar düzenlenmesi ve ulaşõlan sonuçlarõn rapora bağlanmasõ. "Kredi riski için FIRB ve AIRB yöntemlerini uygulamayõ hedefleyen bankalar için mevcut kredi skorlama sistemlerinin iç derecelendirme yaklaşõmõ çerçevesinde iyileştirilmesine başlanõlmasõ. 23 "Piyasa riski için iç model yöntemlerini; opearsyonel risk için SA ve AMA yöntemlerini uygulamayõ hedefleyen bankalar için mevcut alt yapõnõn iyileştirilmesine başlanõlmasõ. "Tanõmlanan iş kollarõ dikkate alõnarak hesap ve kayõt düzeninde (muhasebe altyapõsõ) yapõlmasõ gerekli ayarlamalarõn tamamlanmasõ ve deneme uygulamalarõna başlanõlmasõ. "Basel II’ye uygun sistemlerinin tesisi. teminat sõnõflandõrma ve değerleme "Basel II’ye uygun operasyonel zarar olaylarõ sõnõflandõrma ve bilgi toplama sistemlerinin etkin olarak çalõştõrõlmasõ. 24 #30 Eylül 2004’ e kadar : "Basel II’ye konsolide bazda uyum sağlanabilmesi sürecinde Basel Komitesi(BCBS), Uluslararasõ Menkul Kõymet Komisyonlarõ Birliği (IOSCO) ve Uluslararasõ Sigorta Denetçileri Birliği (IAIS)’e bağlõ “Joint Forum” tarafõndan önerilen diğer yöntemlerin gözden geçirilmesi ve gerekli görülmesi durumunda mevcut düzenlemelere uyarlanmasõ. "Kredi dõş derecelendirme kuruluşlarõ (başlõcalarõ) ile değerlendirmeler yapõlmasõ ve Türkiye’de yerleşik kredi dõş derecelendirme kuruluşu kurulmasõ (yurtdõşõ ana ortağõn iştiraki ya da yerel) için fizibilite çalõşmalarõnõn tamamlanmasõ. "Gerekli veri tabanlarõnõn ve “Yönetim Bilgi Sistemleri”nin (MIS) bankalarõn bünyesinde tesisi için çalõşmalara başlanõlmasõ. "Basel II’ye uygun risk provizyonu ayõrma ve içsel özkaynak değerlendirme sistemlerinin asgari düzeyde deneme 25amaçlõ çalõştõrõlmasõ. #1 Ocak 2005’ e kadar : "FIRB yöntemini uygulamayõ hedefleyen bankalar için BDDK tarafõndan Bankacõlõk Sistemi genelinde kullanõlmak üzere LGD (Loss Given Default-Temerrüt Halinde Kayõp) ve EAD (Exposure at Default-Temerrüt Halinde Risk Tutarõ) değerlerinin belirlenmesi için gerekli çalõşmalara başlanõlmasõ. "Türkiye’de kredi riskinin istatistiki olarak ölçülmesinin kolaylaştõrõlmasõ amacõyla merkezi bir veri tabanõnõn kurulmasõ için fizibilite çalõşmalarõnõn tamamlanmasõ. "Türkiye’de piyasa riskinin istatistiki olarak ölçülmesinin kolaylaştõrõlmasõ amacõyla belirli bir ölçeğe sahip bankalarõn ihtiyaç duyabilecekleri merkezi bir veri tabanõnõn kurulmasõ hususunda fizibilite çalõşmalarõnõn tamamlanmasõ. (Böyle bir merkezi veri tabanõna ihtiyaç bulunmamasõ halinde fizibilite çalõşmasõ 26 yapõlmayacaktõr.) "Operasyonel risk verisi toplayan uluslararasõ kuruluşlar (başlõcalarõ) ile değerlendirmeler yapõlmasõ ve Türkiye’de yerleşik bir veri tabanõ kurulmasõ için fizibilite çalõşmalarõnõn tamamlanmasõ. "“Hazine Müsteşarlõğõ” ile Basel II geçiş stratejisi üzerinde fon yönetimi bakõmõndan mutabakat sağlanmasõ, piyasa yapõcõsõ bankalarõn Basel II karşõsõndaki durumlarõnõn değerlendirilmesi. "“Meslek Kuruluşlarõ” ile Basel II geçiş ve izlenecek kredilendirme stratejisi üzerinde fon akõmlarõnõn yönü bakõmõndan mutabakat sağlanmasõ. "Bağõmsõz kredi dõş derecelendirme kuruluşlarõna ilişkin düzenlemelerin tamamlanmasõ, bu kuruluşlara uygulanacak Basel II kabul edilebilirlik ölçütlerinin kesinleştirilmesi ve uygulamaya konulmasõ. "“Belirgin Düzeyde Faaliyete Sahip Bankalar”õn (significant banks) belirlenmesine ilişkin seçim kriterlerinin kesinleştirilmesi ve 27 yayõnlanmasõ. #30 Haziran 2005’e kadar : "“Ulusal Uygulama kesinleştirilmesi. Tercihleri”nin (National Discretions) "Türk Bankacõlõk Sistemi için 2004 Yõlõ Sonu verilerine dayalõ katõlõmõ zorunlu 2. “Sayõsal Etki Çalõşmasõ”nõn yapõlmasõ. "“Belirgin Düzeyde Faaliyete Sahip Bankalar”õn belirlenmesi. "Belirgin düzeyde faaliyete sahip bankalar dõşõndaki bankalara uygulanacak özkaynak yeterliliği normlarõnõn (Basel I veya daha sõkõ normlar) ve diğer tedbirlerin planlanmasõ. "İş kollarõnõn Basel II’ye göre tesis edilmesi çalõşmalarõnõn tamamlanmasõ ve bu çerçevede, hesap ve kayõt düzeninde (muhasebe altyapõsõ) deneme uygulamalarõndan kesin uygulamalara geçilmesi. 28 "İhtiyaç duyan bankalar için asgari düzeyde bilgi sağlayacak ortak bir veri tabanõnõn tesisi ve faaliyete geçirilmesi. (ticari krediler veri tabanõ ve/veya “küçük ölçekli işletme kredileri veri tabanõ, piyasa riski veri tabanõ, operasyonel riskler veri tabanõ) #1 Ocak 2006’ ya kadar : "Kredi riski için FIRB ve AIRB yöntemlerini; piyasa riski için iç model yöntemini; operasyonel risk için SA ve AMA yöntemlerini kullanacak bankalarõn belirlenmesi. "Münferit banka bazõnda (solo) test amaçlõ (pilot) uygulamalara geçilmesi. 29 #30 Haziran 2006’ya kadar : "Test amaçlõ (pilot) konsolide uygulamalara geçilmesi. "Basel II’ye uyum düzenlemelerinin tamamlanmasõ. "“Bankacõlõk Faaliyet (Oyun) Alanõ”nõn belirlenmesi. (Tüm unsurlarõyla) #31 Aralõk 2006’ya kadar : "Belirgin düzeyde faaliyete sahip bankalar dõşõndaki bankalara uygulanacak özkaynak yeterliliği normlarõnõn (Basel I veya daha sõkõ normlar) ve diğer tedbirlerin tam anlamõyla uygulamaya konulmasõ. 30 #31 Aralõk 2006’dan “Geçiş Süresi” sonuna kadar : "İlave geçiş süresinin belirlenmesi. (İlave geçiş süresi koşullar ve sürecin gelişimi dikkate alõnarak daha önce de belirlenebilir.) "Bankalardan büyüme ve sermayelendirme planlarõnõn istenilmesi. (Kredi Riski, Piyasa Riski ve Operasyonel Risk için ayrõ ayrõ hesaplanacak) "“Ulusal Uygulama Tercihleri”ne (National Discretions) nihai halinin verilmesi. "Kesin uygulamalara geçilmesi. 31 2. YAPISAL BLOK (Pillar 2) Denetsel Gözden Geçirme ve İlave Sermaye Gereğinin Belirlenmesi Risk Profiline Bağlõ “İçsel Özkaynak Değerlendirme Mekanizmasõ” ve Bunun Gözden Geçirilmesi Asgari Özkaynak Yükümlülüğünden Fazla Sermaye İstenilmesi ve Müdahale Mekanizmasõ 32 #Mart 2003’den 31 Temmuz 2003’ e kadar : "Bankalarõn bünyesinde ve BDDK içinde “Risk Odaklõ Denetim Sistemi” (RODS) tesisi ve bu sistemin uygulanma usul ve esaslarõnõn belirlenmesi çalõşmalarõnõn sürdürülmesi. "Risk Odaklõ Denetim Sistemine (RODS) dayalõ bir özkaynak müdahale mekanizmasõnõn bankalarõn bünyesinde ve BDDK içinde tesisi üzerinde çalõşmalara başlanõlmasõ. #30 Kasõm 2003’ e kadar : "8 Şubat 2001 tarihli Resmi Gazete’de yayõmlanan “Bankalarõn İç Denetim ve Risk Yönetimi Sistemleri Hakkõnda Yönetmelik” hükümlerine uygun olarak bankalarõn iç sistemlerinin ve risk profillerinin gözden geçirilmesi. "Risk odaklõ iç denetime ilişkin alt düzenlemenin (1 sayõlõ Tebliğ) ve bankalarõn risk ölçümü modellerinin değerlendirilmesine ilişkin alt 33 düzenlemelerin (1 iç genelge ve 1 dõş genelge) yürürlüğe konulmasõ. #1 Ocak 2004’ e kadar : "8 Şubat 2001 tarihli Resmi Gazete’de yayõmlanan “Bankalarõn İç Denetim ve Risk Yönetimi Sistemleri Hakkõnda Yönetmelik” hükümlerine uygun olarak bankalarõn iç sistemlerin büyük ölçüde çalõştõrõlmasõnõn sağlanmasõ. "Bankalar ve BDDK ’da uygulanacak “Risk Odaklõ Denetim Sistemi”nin (RODS) Kurumca belirlenen asgari unsurlarõnõn tesisi ve bunlarõn uygulanmasõna başlanõlmasõ. (Banka risk matrislerinin değerlendirilmesi ve denetim planlamasõ ve müdahale belirleme aracõ olarak kullanõmõ) "Risk Odaklõ Denetim Sistemine (RODS) dayalõ bir özkaynak müdahale mekanizmasõnõn bankalarda ve BDDK’da tesisine ilişkin çalõşmalarõn geliştirilmesi ve yapõlacak ilave çalõşmalarõn tespiti. 34 #31 Mart 2004’e kadar : "Risk yönetimine ilişkin alt düzenlemenin (2 sayõlõ Tebliğ) yürürlüğe konulmasõ. "Aktif / pasif yapõsõna ilişkin “Yapõsal Faiz Oranõ Riski”nin ölçümüne ve yönetilmesine ilişkin alt düzenleme çerçevesinde ilave özkaynak bulundurma potansiyelinin ilgili banka ve BDDK tarafõndan stres testlerini de dikkate alarak değerlendirilmesi sürecinin oluşturulmasõ için çalõşmalara başlanõlmasõ. "Aktif / pasif yapõsõna ilişkin “Yapõsal Faiz Oranõ Riski”nin ölçümüne ve yönetilmesine ilişkin alt düzenlemenin yürürlüğe konulmasõ. "Operasyonel riskin ölçümüne ve yönetilmesine ilişkin alt düzenlemenin yürürlüğe konulmasõ. 35 "Basel II “Risk Azaltõm Yöntemleri”ne (Teminatlandõrma Şekilleri, Emniyet Marjõ Tespiti vb.) ilişkin standartlarõn bankalarda ve BDDK’da uygulanacak “Risk Odaklõ Denetim Sistemi”ne (RODS) ilişkin değerlendirme süreçlerinde tanõmlanmasõ. #1 Ocak 2005’e kadar: " -Mevcut kredi skorlama sistemlerinin Basel II iç derecelendirme yaklaşõmõna uyarlanma sürecinin; -Basel II’ye uygun teminat sõnõflandõrma ve değerleme sistemlerinin; -Basel II’ye uygun risk provizyonu ayõrma ve içsel özkaynak değerlendirme sistemlerinin “Risk Odaklõ Denetim Sistemi” (RODS) çerçevesinde risk matrisleri kapsamõnda denetlenmesi ve değerlendirilmesi. 36 #30 Haziran 2005’e kadar: "“Belirgin Düzeyde Faaliyete Sahip Bankalar” için risk profiline bağlõ “İçsel Özkaynak Değerlendirme Mekanizmasõ”na ve bunun gözden geçirilme usul ve esaslarõna son şeklinin verilmesi, deneme amacõyla uygulamalara geçilmesi. #31 Aralõk 2006’ya kadar : "Risk profiline bağlõ “İçsel Mekanizmasõ”nõn kesin olarak mekanizmanõn gözden geçirilmesi başlanõlmasõ. Özkaynak Değerlendirme faaliyete geçmesi ve bu faaliyetlerine tam anlamõyla "Risk Odaklõ Denetim Sistemine (RODS) dayalõ özkaynak müdahale mekanizmasõnõn tam anlamõyla faaliyete başlamasõ. #Geçiş Süresi sonuna kadar : "Uygulamalarõn gözden geçirilmesi. 37 3. YAPISAL BLOK (Pillar 3) Saydamlõğõn Sağlanmasõ ve Kamuoyunun Aydõnlatõlmasõ ! “Uluslararasõ Muhasebe Standartlarõ”(UMS) ve “Bankacõlõk Denetimine İlişkin Basel Komitesi”(BCBS) Saydamlõk Normlarõna Uyum #Mart 2003’den 30 Kasõm 2003’ e kadar : "Risk profillerinin, risk yönetimi sistem ve faaliyetlerinin ve riske dayalõ özkaynak yeterliliği oranlarõna ilişkin unsurlarõn Uluslararasõ Muhasebe Standartlarõ (UMS) ve Basle Komitesi (BCBS) ilkelerine uygun olarak kamuya açõklanmasõ uygulamasõna geçilmesi amacõyla mevcut durumun / uygulamanõn tespiti ve uyum planlamasõ çalõşmalarõna başlanõlmasõ. 38 "Risk profillerinin, risk yönetimi sistem ve faaliyetlerinin ve riske dayalõ özkaynak yeterliliği oranlarõna ilişkin unsurlarõn Uluslararasõ Muhasebe Standartlarõ (UMS) ve Basle Komitesi (BCBS) ilkelerine uygun olarak kamuya açõklanmasõ uygulamalarõnõn G-10 ülkelerinde nasõl yapõldõğõnõn ve Basel II’ye geçiş için neler planlandõğõnõn araştõrõlmasõ. #1 Ocak 2004’ e kadar : "Basel II’nin “3. Yapõsal Blok”u çerçevesinde belirlenen bilgilerin kamuya açõklanmasõ uygulamasõna geçilmesini teminen Ülkemizde kamuya açõklanan bilgiler çerçevesinde mevcut durumun / cari uygulamalarõn tespiti ve Basel II uyum planlamasõ çalõşmalarõnõn tamamlanmasõ. 39 #31 Mart 2004’e kadar : "Kamuya açõklanacak bilgilerin nitelik ve formatlarõ ile açõklanma sõklõğõnõn ve açõklama kanallarõnõn belirlenmesi. #30 Haziran 2005’e kadar : "Risk profillerinin, risk yönetimi sistem ve faaliyetlerinin ve riske dayalõ özkaynak yeterliliği oranlarõna ilişkin unsurlarõn Uluslararasõ Muhasebe Standartlarõ (UMS) ve Basle Komitesi (BCBS) ilkelerine uygun olarak kamuya açõklanmasõ uygulamasõna ülkemizde geçilmesi hususunda yapõlan çalõşmalarõn ve alõnan mesafenin gözden geçirilmesi, gerekli ilave tedbirlerin alõnmasõ. 40 #31 Aralõk 2006’ya kadar : "Risk profillerinin, risk yönetimi sistem ve faaliyetlerinin ve riske dayalõ özkaynak yeterliliği oranlarõna ilişkin unsurlarõn Uluslararasõ Muhasebe Standartlarõ (UMS) ve Basle Komitesi (BCBS) ilkelerine uygun olarak kamuya açõklanmasõ uygulamasõna tam anlamõyla geçilmesi. (BDDK tarafõndan belirlenecek bazõ bankalarca bu şart geçiş süresi sonu itibariyle sağlanabilir.) 41 BASEL II ALT ÇALIŞMA GRUPLARI ! Basel II’ye geçiş için hazõrlanan yol haritasõnda belirtilen süreçlere ilişkin çalõşmalarda bulunmak amacõyla, aşağõda belirtilen konularda çalõşma gruplarõ (7) oluşturulmuştur: "[İş kollarõ] İş kollarõnõn Basel II normlarõna göre tanõmlanmasõ ve tasarõmlarõnõn yapõlmasõ "[Muhasebe] Risklerin daha sağlõklõ olarak ölçülebilmesi amacõyla iş kollarõ dikkate alõnarak hesap ve kayõt düzeninde gerekli ayarlamalarõn yapõlmasõnõn planlanmasõ "[Kamuya açõklama] Risk profillerinin, risk yönetimi sistem ve faaliyetlerinin ve riske dayalõ özkaynak yeterliliği oranlarõna ilişkin unsurlarõn UMS ve Basle Komitesi ilkelerine uygun olarak kamuya açõklanmasõ uygulamalarõnõn G-10 ülkelerinde nasõl yapõldõğõnõn araştõrõlmasõ, sözkonusu bilgilerin kamuya açõklanmasõ uygulamasõna geçilmesini teminen Ülkemizde kamuya açõklanan bilgiler 42 çerçevesinde mevcut durumun tespiti "[Veri yönetimi ve paylaşõmõ] Risklerin istatistiki olarak ölçülmesi amacõyla bankalarõn yapmalarõ gereken işbirliği, bilgi paylaşõmõ ve bilgi toplama kaynaklarõnõn merkezileştirilmesine yönelik esaslarõn belirlenmesi ve planlama yapõlmasõ "[Eğitim] Basel II’ye geçişte bankalarõn ve ilgili diğer taraflarõn eğitim ihtiyacõnõn belirlenmesi ve planlama hazõrlõklarõna başlanõlmasõ, banka eğitim ve insan kaynaklarõ birimlerine konuya ilişkin önerilerde bulunulmasõ "[Dõş derecelendirme] Bağõmsõz kredi dõş derecelendirme kuruluşlarõnõn ülkemizde kurulabilmelerine yönelik olarak, bunlara ilişkin mesleki standartlar ve kurumsal yapõlanma şekilleri de dahil olmak üzere, bu kuruluşlarõn kuruluş ve faaliyetleri ile ilgili yönetmelik taslağõnõn yabancõ ülkeler ve kuruluşlar dikkate alõnarak hazõrlanmasõ "[Tanõtõm/bilgilendirme] Basel II’ye geçiş çalõşmalarõ õşõğõnda reel sektör, kamu ve ilgili diğer taraflarõn bilgilendirilmesi amacõyla bir “Sempozyum”un 2004 Ocak ayõ itibariyle düzenlenmesi 43 AB Sermaye Yeterliliği Direktifi-3 (CAD-3) "Avrupa Birliği, mevcut sermaye yeterliliği direktifini (CAD-2) Basel II’ye uyumlu hale getirebilmek için hazõrlõklarõnõ sürdürmektedir. "Yeni Direktifin (CAD-3) çok küçük değişikliklerle Basel-II ile paralel olmasõ beklenmektedir. "Basel II uluslararasõ alanda faaliyet gösteren bankalarõ kapsarken, AB ülkelerindeki tüm kredi kurumlarõnõn (bankalar ve yatõrõm şirketleri) CAD-3’e tabi olmasõ hedeflenmektedir (Basel düzenlemelerinin tavsiye niteliğinde olmasõna karşõn AB Direktifleri Üye Ülkeleri bağlayõcõ niteliktedir). CAD-3 hükümlerinin daha kesin kurallar içermesi ve uygulama farklõlõklarõnõ asgariye indirmesi beklenmektedir. "AB üyesi ülkelerin CAD-3’e uyum sağlamalarõ için öngörülen en 44 yakõn tarih 2007 yõlõ başõdõr. Haziran 2004 kritik karar tarihidir. SAYISAL ETKİ ÇALIŞMASI (QIS-TR) KAPSAM "23 Banka $17 Özel Mevduat Bankasõ $3 Kamu Bankasõ $2 Kalkõnma&Yatõrõm Bankasõ $1 Türkiye’de Kurulu Yabancõ Banka "Aktif Büyüklüğü açõsõndan sektörün %93’ü (Haziran 2003) "57 İrtibat Yetkilisi 45 SAYISAL ETKİ ÇALIŞMASI (QIS-TR) FAALİYETLER "Çalõşma Süresi (28.7.2003-31.12.2003) "Çalõşma Sistematiği $6 Yardõm Masasõ Bankasõ $Bilgilendirme Toplantõsõ $Çalõşmaya İlişkin İnternet Sayfasõ (www.bddk.org.tr/rygtd) $Sõkça Sorulan Sorular ve Diğer Dokümanlar "Gizlilik "Son İşlemler $Kontroller $Değerlendirmeler $Toplulaştõrõlmõş Sonuçlar 46 SAYISAL ETKİ ÇALIŞMASI (QIS-TR) İZLENİMLER "Yardõm Masasõ ve Katõlõmcõ Bankalarca Yürütülen Özverili Çalõşmalar "Problemler $Yöntemlerin Anlaşõlmasõ $Konsolide Bazda Veri Toplanmasõ $Bazõ Alanlara İlişkin Eksik Veriler "Öneriler $Yardõm Mekanizmasõnõn Daha Etkin Kullanõmõ $Raporlama Sayfasõnõn Kontrolü $Değerlendirmeler 47 CP-3’E (Basel II) İLİŞKİN ÜLKEMİZ DENETİM OTORİTESİNİN GÖRÜŞÜ "Kredi Dõş Derecelendirme Kuruluşlarõ "Basel-II Kurallarõna Tabi Olacak Bankalarõn Belirlenmesi "Gelişmekte Olan Ülkelere Özel Durumlar ve Yüksek Maliyet "Sermaye Yeterliliği-Muhasebe İlişkisi "Banka Dõşõ Mali Kesime Yönelik Sermaye Yeterliliği Normlarõ "Basel-II’nin Uygulanmasõ ve AIG İle İşbirliği "Kabul Edilmeyen Teminatlar "Çeşitlendirme Etkisi "Transfer Fiyatlamasõ "Faaliyet Kollarõna İlişkin Detaylõ Tanõmlar "Çeşitli Teknik Değişiklik Önerileri 48 Teşekkürler RYGTD R RYGTD 49