avustralya topluluğu
Transkript
avustralya topluluğu
AVUSTRALYA TOPLULUĞU 1. TEMEL GÖSTERGELER Resmi Adı Yönetim Biçimi a Avustralya Topluluğu İngiliz Kral ya da Kraliçesini Devlet Başkanı Olarak Tanıyan Demokratik Federal Eyalet Sistemi Resmi Dili İngilizce Başkenti Canberra Yüzölçümü 7.686.850 km2 Nüfusu (2004) 20,1 Milyon Başlıca Şehirleri Sydney (4,1 milyon) Melbourne (3,5 milyon) Brisbane (1,6 milyon) Perth (1,4 milyon) Adelaide (1,1 milyon) Canberra (311 000) Para Birimi Avustralya Doları Para Birimi Paritesi (2004) 1 ABD$ = 1, 36 Avustralya Doları Kişi Başına Gelir (ABD$, 25 380 2003) İşsizlik Oranı (%, 2003) 5,6 Cari İşlemler Dengesi (Milyar -36,3 ABD$, 2004)b 2001a 2002a 2003a 2004b Nominal GSYİH (A$ milyar) 690.7 736.4 783.8 824.3 Nominal GSYİH 400.1 508.4 607.6 (milyar 357.2 ABD$) GSYİH artışı (%) 2.5 4.0 3.3 3.5 Enflasyon (Ort., %) 4.4 3.0 2.8 2.3 b Nüfus (milyon) 19.5 19.7 19.9 20.1 İhracat (FOB milyar ABD$) 63,676 65,099 70,597 86,875 İthalat (FOB milyar ABD$) -61,890 -70,530 -85,852 -104,389 Döviz kuru (Ort., A$:ABD$) 1.93 1.84 1.54 1.36 : Gerçekleşen : EIU tahmini EIU Economist Intelligence Unit Country Report Australia January 2005 b 1 2. GENEL EKONOMİK DURUM 2.1. Ekonomi Avustralya gelişmiş bir pazar ekonomisidir. Avustralya’nın GSYIH’sı, 1991-1992 mali yılı ile 2000-2001 mali yılı arasındaki 10 yıllık dönemde, yıllık ortalama %3,9 artış kaydetmiştir. Aynı dönemde kişi başına düşen milli gelir ise yıllık ortalama %2,8 büyümüştür. Bunun nedeni, doğal nüfus artışlarına, göçmen olarak gelenlerin eklenmesi sonucunda oluşan yüksek büyüme hızlarıdır. Birçok gelişmiş ülkede olduğu gibi hizmet sektörü GSYİH’nin büyük bir kısmını oluşturmaktadır. En büyük hizmet sektörü, finans ve ticari hizmetlerdir (GSYİH’nin %17,5’i). Diğer büyük hizmet sanayileri ise; toptan ve perakende ticaret (GSYİH’nin %10,2’si), taşımacılık ve haberleşme (GSYİH’nin %7,7’si) ve inşaattır (GSYİH’nin %6,3’ü). En fazla büyüme gösteren hizmet sektörü, son beş yılda reel olarak neredeyse ortalama %6,4 büyüyen iletişim sektörüdür. İmalat sanayi 2003 yılında GSYİH’nin %10,7’sini oluşturmuştur. En büyük imalat sektörü olan makina ve ekipman üretimi toplam imalat üretiminin yaklaşık %21’ini oluşturmaktadır. GSYİH’nin Bileşenleri (2004, %) Temel üretim ve madencilik İmalat İnşaat Ticaret Taşımacılık ve haberleşme Finans ve ticari hizmetler 8,2 11,5 9,9 11,4 8,5 19,4 EIU Economist Intelligence Unit Country Report Australia January 2005 2002/2003’de madencilik GSYİH’nin %4,6’sını, tarım %2,8’ini ve elektrik, gaz ve su hizmetleri %2,2’sini oluşturmaktadır. Madencilik ve tarım Avustralya’nın GSYİH’si içinde küçük bir paya sahip olmasına rağmen ihracatı içinde büyük bir paya sahiptir. 1999/2000’de tarım ürünleri ve mineral ihracatı (işlenmiş mallar dahil) toplam mal ihracatının içinde %70’lik bir paya sahiptir. Doğal kaynaklar yönünden zengin olan Avustralya, önemli bir tarımsal ürün, maden, metal ve doğal gaz ihracatçısı ülke durumundadır. Toplam ihracatın %57’sini bu ürünlerin oluşturması nedeniyle, dünya ham madde fiyatlarındaki bir düşüş Avustralya ekonomisini önemli oranda etkilemektedir. Hükümet, sanayi ürünleri ihracatının artırılması için sürekli çaba sarfetmesine rağmen, uluslararası ticaretteki rekabet bunu zorlaştırmaktadır. 1992’den bu yana çok yüksek oranlarda olmasa da sürekli büyüme gösteren Avustralya ekonomisinde istikrarlı büyümenin son yıllardaki en önemli motorları iletişim hizmetleri ve tarım olmuştur. 2004 yılında %3,5 büyüyen GSYİH’nin 2005 yılında %3,2 büyüyeceği tahmin edilmektedir. 2006 için %3,1 oranında GSYİH büyümesi öngörülmüştür. 2 Projeksiyon Özeti: Reel GSYİH Büyümesi (%) İşsizlik (%) Enflasyon (%, Ortalama) İhracat (fob, milyar ABD$) İthalat (fob, milyar ABD$) Cari İşlemler Dengesi (milyar ABD $) Dış Borç (yıl sonu, milyar ABD$) Döviz kuru (A$/ABD$, ort.) 2003a 3.3 6.0 2.8 70.6 85.9 -30.2 237.9 1.54 2004b 3.5 5.2 2.3 86.9 104.4 -36.4 287.8a 1.36 2005c 3.2 5.4 2.8 98.0 109.8 -32.2 317.3 1.33 2006c 3.1 5.4 2.7 103.0 111.1 -28.5 328.2 1.43 a Gerçekleşen. b Tahmini. c Öngörü. EIU Economist Intelligence Unit Country Report Australia January 2005 Enflasyon oranı son beş yıl içinde sürekli bir düşüş göstermiştir. 2000’de %4,5 olarak gerçekleşen enflasyon, 2001’de %4,4, 2002’de %3,0, 2003’de %2,8 ve 2004 yılında %2,3 olarak gerçekleşmiştir. 2005 yılında tüketici fiyatları endeksinde %2,8’lik ve 2006 yılında %2,7’lik bir artış öngörülmüştür. 2.2. Nüfus ve İstihdam Avustralya nüfusu 2004 yılı itibariyle 20,1 milyona ulaşmıştır. Nüfus artış oranı gelişmiş ülkelere göre fazladır. 1980’lerde %1,5 olan artış oranı, 90’larda %1,2 civarında seyretmektedir. 1999’da bu oran 1,3 olarak gerçekleşmiştir. Avustralya halkı içinde vatandaşlık hakkı kazanmış göçmenlerin rolü büyüktür. Nüfusun çoğunluğunu İngiliz kökenlilerin ve Avrupalıların oluşturduğu Avustralya’da 2. Dünya Savaşı sonrası nüfus arttırmak amacıyla diğer ülkelerden olan göçler de özendirilmiş ve bunların çoğu beş yıllık ikamet süresinin ardından yurttaşlık hakkı kazanmışlardır. Yerlilerin oranı çok düşük seviyededir (%1,5’in altında), bunların büyük bölümü Kuzey toprakları, Yeni Güney Galler, Queensland ve Batı Avustralya’nın kuzeyinde yerleşiktirler. Avustralya nüfusu genç ve orta yaşlıların yoğun olduğu kuvvetli bir işgücü potansiyeli olan bir yaş yapısına sahiptir. Yaş grubu 0-14 15-64 65 ve üstü % 20,0 67,2 12,8 EIU Economist Intelligence Unit Country Profile Australia 2004 Avustralya’da istihdam 2001 yılında 9,1 milyona, 2002 yılında 9,2 milyona ve 2003 yılında 9,4 milyona ulaşmıştır. Son yıllarda istihdam sürekli artmıştır. 2003 yılı Ekim ayı verilerine göre ülkedeki işsizlik oranı %5,6 olmuştur. 3 2.3. Başlıca Sektörler 2.3.1. Tarım Avustralya’nın belli başlı bunların yan ürünleridir. tarımsal ürünleri yün, sığır, koyun, buğday, şeker, pirinç ve Tahıl üretiminde son iki yıldır rekor düzeyde üretim gerçekleştirilmektedir. Büyük baş hayvan sayısı yüksek olmakla birlikte 1998’de Uzakdoğu krizinin de etkisiyle ihracatta büyük düşüş gerçekleşmiştir. Bir önceki sene 390 bin baş hayvan alan Endonezya 1998’de sadece 23 bin adet ithalat yapmıştır. Bu ciddi düşüşün ardından ülke değişik pazarlar aramaya yönelmiştir. Yün ihracatı daralan talep sonucu problemli bir hal almıştır. Özellikle piyasada sentetik ürünler ve pamuk da yüne bir alternatif teşkil etmeye başlamıştır. Yün için yetiştirilen küçük baş hayvan sayısı 1990’larda 170 milyondan son yıllarda 115 milyon seviyesine gerilemiş durumdadır. Pamuk ve pirinç üretimi son yıllarda çok yüksek seviyelerde seyretmektedir. Taze meyve ve sebze üretimi de istikrarlı bir düzeyde gerçekleşmiştir. Temel Tarım Ürünleri Üretimi (2002/2003 dönemi) ÜRÜN 1998/99 1999/2000 2000/01 2001/02 2002/03 Buğday(1000 ton) 21,464 24,758 22,108 24,854 9,385 Şeker (1000 ton) 4,998 5,448 4,162 4,987 5,371 Pamuk(1000 ton) 716 741 806 745 322 Yün(1000 ton) 687 671 657 607 545 Süt(milyon lt) 10,178 10,847 10,545 11,271 10,142 Büyükbaş Hayvan(1000) Küçükbaş Hayvan(1000) Domuz(1000) 9,097 8,642 8,899 8,606 9,377 30,446 33,142 35,257 31,917 31,772 5,176 5,025 5,016 5,402 5,669 EIU Economist Intelligence Unit Country Profile Australia 2004 1950’lerde GSYİH’nın ¼’ünü oluşturan ve ihracatın %80’inin sağlayan tarım gelirleri 20012002 döneminde GSYİH’nın yalnız %3,9’unu oluşturmuş ve ihracatın da %24,9’unu oluşturmuştur. Yaşanan kuraklık yüzünden bu rakamlar 2002-2003 döneminde sırasıyla %2,8’e ve %22’ye düşmüştür. 2001 yılında başlayan kuraklık, 2003 yılının ilk yarısında hala etkisini gösteriyordu. Normal hava şartlarına dönülmesi ile birlikte 2003/04 döneminde tarım sektörü büyük bir iyileşme göstermiştir. Özellikle 2003 yılının son çeyreğinde, GSMH %1,4 ve tarım dışı sektör %1 büyürken tarım sektörü %13,3 gibi büyük 4 bir artış kaydetmiştir. Uzun vadede bu düşüşle birlikte son yıllarda tarım sektörü kendini toparlamakta ve daha etkin bir yapıya kavuşmaktadır. Daha iyi hava şartlarının dönmesi gibi arzı etkileyen faktörlerin yanında, uluslararası ekonominin giderek iyileşmesiyle de Avustralya’nın kırsal kesim ihraç mallarına talebin artması beklenmektedir. Önemli Asya pazarlarında daha iyi ekonomik şartların oluşmasıyla ana tarımsal malların ihracatında, Güney Kore’ye buğday, Çin’e yün ve arpa ve Filipinler, Malezya ve Endonezya’ya süt ürünleri dahil, bir gelişme beklenmektedir. Tarım ürünleri için geleneksel pazarlar olan Avrupa ve ABD yanında Orta Doğu (Suudi Arabistan’a canlı koyun, İran’a buğday dahil), ve Latin Amerika da (buğday,yün,et ve şeker için) önemli pazarlar haline gelmektedir. Avustralya, iyi bir tarım ürünleri ihracatçısı durumundadır. Öyle ki ihracatın %15’ni yenilebilir ve yenilemez olmak üzere işlenmemiş tarım ve hayvanclık ürünleri oluşturmaktadır. İhracat sıralamasında, buğday yedinci, et sekizinci, yün dokuzuncu sırada bulunmaktadır. Giderek düzelmekte olan dünya talebinin bilhassa Asya krizinden etkilenenler başta olmak üzere Avustralya’lı ihracatçılara yardımcı olması beklenirken, rekor seviyede dünya üretimi ve büyük miktarda devreden stoklar başta yün, şeker ve arpa olmak üzere tarımsal ürün fiyatlarını etkilemeye devam edecektir. Bu durumda, Avustralya’nın tarım ürünleri üretim kompozisyonu değişmeye devam edecek ve çiftçiler koyun ve koyundan elde edilen ürünlerden daha fazla getirisi olan buğday gibi ürünlere yöneleceklerdir. 2.3.2. Madencilik Avustralya birçok madende kendine yeterlidir ve birçoğunun da dünyadaki önemli ihracatçılarındandır. Önemli maden kaynakları altın, alüminyum, doğal gaz, petrol, kömür, uranyum, boksit, bakır, demir, kurşun, çinko, nikel, değerli taşlardır. Petrol ihtiyacının %70’ini iç üretimle karşılayabilmektedir. Madencilik sektörü 2000’e kadar son 5 yıl içerisinde sürekli yükseliş göstermiştir. GSYİH içindeki payı dalgalanmalar göstermekle birlikte %4’ün üzerinde paya sahiptir (1999-2000 dönemi %4,2). Bir önceki dönemde bu oran %4,1 olmuştur. Madencilik ve enerji sektörü Avustralya’nın sermaye yoğun, teknolojik yeniliklerle gelişen ve ihracatı sürükleyen en önemli sektörlerinden biridir. Bu sektör, dünya çapında maden arama, maden çıkarma, işleme ve çevresel yönetim teknolojisine sahiptir. Avustralya, son on yılda dünyaya yapılan açılımla dünya maden sanayiinde ön plana çıkmıştır. Bu sektör, yerleşim olmayan alanları kaynak kullanımına açarak, Avustralya’nın bölgesel altyapısına ve ekonomik ve sosyal hayatına büyük katkıda bulunmaktadır. 1995/96 döneminde 28 milyar Avustralya Doları olan maden ihracatı, tüm mal ve hizmetler ihracatının % 36,6’sını oluşturmuştur. 1999/2000 döneminde 38 milyar Avustralya Dolarına çıkmıştır. Avustralya halen dünyanın (%40’ı) en büyük kömür ihracatçısıdır. 5 Önemli Yeraltı Kaynakları ÜRÜN Siyah Kömür (milyon ton) Demir Cevheri(milyon ton) Altın(ton) Çinko (1000 ton) Kurşun(1000 ton) Nikel (1000 ton) 1998/99 1999/2000 284 299 154 160 303 299 1,142 1,265 663 648 127 141 2000/01 322 177 296 1,483 724 197 2001/02 345 185 271 1,490 744 205 2002/03 351 199 251 1,529 695 210 EIU Economist Intelligence Unit Country Profile Australia 2004 Tabii kaynakların ihracatı genelde üretime bağlıyken ve madencilik ürünlerinin %60’ı direkt olarak ihracata yönelmiş, üretimdeki artış son dört yıldır madencilik ürünleri (altın hariç) ihracatında her yıl takriben %5.5 büyümeye yol açmıştır. 1997 yılının ikinci yarısından itibaren Asya krizinin yarattığı mali sıkıntılara ve arz kapasitesindeki artışlara rağmen, maden ürünleri ihracatı 1990’lı yıllardakinden daha yavaş olmakla beraber artmaya devam etmiştir. 2002-2003 döneminde madencilik endüstrisi karmaşık şartlarla karşı karşıyadır. Avustralya’nın ürettiği pek çok mineral ve madenin fiyatlarındaki genel düşme eğilimine rağmen, özellikle altın ve petrol fiyatlarındaki hızlı artışlar sektöre fayda sağlamaktadır. İhracat hacmi, genel ekonomik düzelme ve Çin’in büyüyen talebinin etkisiyle artmaktadır. 2.3.3. İmalat Avustralya imalat sanayii 2. Dünya savaşından sonra kotalar ve gümrük duvarlarıyla korunarak geliştirilmeye çalışılmıştır. Belli bir gelişme kaydedilmekle birlikte uzun vadede yüksek verimlilik seviyesine ulaşamamıştır. 1960’larda GSYİH’nın %30’unu oluşturan imalat sanayii 1980’lerde %20’lere, 1990’larda da %15’lere gerilemiştir. 2004 yılında GSYİH içindeki payı %11,5 olarak gerçekleşmiştir. Günümüzde GSYİH içinde düşük bir paya sahip olmasına rağmen hem yüksek verimliliğe hem de ihracat amaçlı üretime sahiptir. İmalat sanayiinin önemli bir kısmını gıda içecek ve tütün üretimi, hammadde ve kaynak işleme, petrol, kömür ve kimyasal maddeler üretimi ve makina ve ekipman üretimi oluşturmaktadır. Tekstil, ayakkabı ve deri gibi sektörlerde ise bir gerilemeden söz etmek mümkündür. İmalat sanayiinde üretim son beş yıldır, yılda ortalama %2,6 artış göstermiştir. İmalat sanayiindeki bu büyüme, ihracatın düşmesine rağmen, ithal mallarına karşı yerli üretimin desteklenmesi sonucu devam etmiştir. Belli alanlarda devlet kontrolü ve korumalar devam ederken 1998’den bu yana ciddi liberalleşme faaliyetleri sürdürülmektedir. Konfeksiyon, ayakkabı, tekstil ve yan sanayiinde koruma tedbirleri belli sınırlar dahilinde devam ederken genel anlamda kontrollerin gevşetilmesi öngörülmektedir. 2.3.4. İnşaat İnşaat sektörünün 1998’de %5,8 olan GSYİH içindeki payı 1999’da %5,9, 2000 yılında ise %5,4 olmuştur. Sektör 2004 yılında GSYİH içinde %9,9’luk bir paya sahiptir. 6 İnşaat faaliyetleri 1997 senesinde hareketlenmiş ve 1998 ortalarında hem konut yatırımları hem konut dışı bina inşaatları en üst düzeye çıkmıştır. Konut dışı inşaatlar madencilikteki büyük projeler, alt yapı yatırımları, ofis inşaatları ve Olimpiyatlara ilişkin projeler nedeniyle son yıllarda hızla büyümüştür. Aynı dönemde konut yatırımları da, faiz hadlerinin düşmesi, reel gelirin artması ve ev fiyatlarının baskı altında olması gibi konut alımındaki kolaylıklar nedeniyle artmıştır. İnşaat faaliyetleri aynı zamanda daha pahalı ve daha büyük konut talebi nedeniyle de destek bulmuştur. İnşaat sektöründeki istihdam da sektörle beraber büyümüş ve 1999’da en üst düzeye çıkmıştır. Önümüzdeki dönem için inşaat faaliyetlerinin konut ve konut dışı inşaatlar açısından farklılık göstermesi beklenmektedir. Konut dışı yatırımlar 2000-2001 döneminde Olimpiyatlar için gerçekleştirilen projelerin sona ermesi ve faiz oranlarının yükselmesi sonucunda düşmüş, 2002-2003 döneminde ise elektrik ve boru hattı altyapı inşaatlarının katkısıyla sektörde büyük bir artış yaşanmıştır. Hükümetin 2001 yılında uygulamaya koyduğu konut sahibi olmayı teşvik edici destekler ve düşük faiz oranları büyük talep yaratmıştır. 2002-2003 döneminde konut harcamaları %16 oranında artış göstermiştir. 2.3.5. Hizmetler Hizmet sektörü son yıllarda Avustralya ekonomisinin en hızlı ilerleyen bir dalı olmuştur. GSYİH’nın nerdeyse 4/5’ini sağlayan sektör son çeyrek yüzyılda tarım ve imalat sanayiinin payını hızla devralmıştır. Gelişmiş ve uluslararası rekabete açılmış bir bankacılık sektörü, insan kaynaklarının çok verimli bir şekilde kullanıldığı sigorta ve diğer hizmet alanlarıyla başarısını kanıtlamıştır. 2.3.6. Turizm Turizm Avustralya için önemli bir potansiyel sektördür. Avustralya’nın diğer ülkelere uzak oluşu ve tarih turizminin olmayışı sebebiyle iç turizm dominant olmakla birlikte, son yıllarda gerçekleşen 2000 Sidney Olimpiyatları ve 2003 Rugby Dünya Kupası gibi sportif etkinlikler ile İngilizce konuşulan bir ülke olması nedeniyle eğitim imkanlarının olması, Avustralya’nın uluslararası turizm açısından cazip olmasını sağlamıştır. Ayrıca ülke dünyanın birçok yerinde bulunmayan değişik doğal özellikleri ve çeşitli hayvan türleriyle birçok turistin ilgisini çekmektedir. Son yıllarda turizm gelirleri geleneksel Avustralya ihracatının temel kalemleri olan kömür, et ve yünün getirisini aşmıştır. 1997’de turizm gelirleri 10 milyar doları aşarak, Avustralyanın toplam ihracatının %13’üne ve hizmetler ihracatının da %66’ısına ulaşmıştır. Avustralya insan gücünün %10’a yakını bu sektörde istihdam edilmektedir. Sektörde doğrudan ve dolaylı olarak 950.000 kişi çalışmaktadır. Turizm sektörünün ekonomideki payı %4-5 seviyesinde bulunmaktadır. Bu rakamın %15’i hava ve deniz taşımacılığından, %11’i konaklamadan, %9’u kafe, lokanta ve take away gıda satışlarından ve %9’u diğer perakende ticaretten gelmektedir. 1999/2000’e kadar olan son 5 yılda Avustralya’ya gelen turistlerin sayısı yıllık ortalama %6 artış göstererek 4,7 milyona ulaşmıştır. Turistlerin büyük bir kısmı Japonya, Batı Avrupa 7 ve Amerika’dan sağlanmaktadır. gelmektedir. Turizm gelirlerinin ¾’üne yakını yerli turistlerden Avustralya’da turizm konusunda ayrıntılı bilgi için, aşağıdaki iletişim bilgilerinden Avustralya Turist Komisyonu’na (Australian Tourist Commission) başvurulabilir. Telefon: +61 2 9360 1111. Faks: +61 2 9331 6469. ATC ATC Müşteri web sitesi: www.aussie.net.au ATC Endüstri web sitesi: www.atc.net.au 3. DIŞ TİCARET 3.1. Genel Dış Ticaret Avustralya’nın Dış Ticareti (FOB, milyon ABD$) İhracat İthalat Hacim Denge 2000 a 64 052 68 866 132 918 -4 814 2001 a 63 676 61 890 125 566 1 786 2002a 65 095 70 530 135 625 -5 435 2003 a 70 597 85 852 156 449 - 15 255 2004 b 86 875 104 389 191264 -17 514 a: Gerçekleşen b: Tahmini EIU Economist Intelligence Unit Country Report Australia January 2005 İmalat sektörünün rekabet gücünü arttırmak için 1980’lerin ortalarından beri uygulanan tarife indirimleri, imalat ürünlerinin ihracattaki payını gözle görülür bir şekilde yükseltmiştir. 1990’ların ortalarından beri imalat ürünleri (madenler hariç) mal ihracatında %24 civarında bir paya sahiptir; bu oran 1989/90’da %16’nın, 1986/87’de %14’ün altında idi (tarife indirimleri ciddi anlamda başlamadan önce). Avustralya’nın Başlıca İhraç Ürün Grupları (2003, Milyar ABD$) Maden ve metaller İmalat malları Kırsal ürünler Diğer mallar 31,8 16,9 14,6 7,6 EIU Economist Intelligence Unit Country Report Australia January 2005 Avustralya’nın ticareti madenler ve tarıma dayalı bir yapıya sahiptir. İhracatta en önemli kalemler metal cevherleri, mineraller, kömür, makinalar, tahıllar, yün, canlı hayvanlar ve altındır. İthalatta ise en önemli kalemler makinalar, tüketici ürünleri, taşıma ekipmanları, yakıtlar ve kimyevilerdir. 8 Avustralya’nın İhracat Yaptığı Başlıca Ülkeler (2003, %) Gelişmekte olan ülkeler Japonya ASEAN Avrupa Birliği ABD 46,5 18,9 13,6 12,0 9,0 EIU Economist Intelligence Unit Country Report Australia January 2005 En önemli ticaret ortakları Japonya, Avrupa Birliği, ABD ve ASEAN’dır. Avustralya ihracatının yarıya yakınını (%46,5) gelişmekte olan ülkelere yapmaktadır. 2003 yılında Avustralya, ihracatının %18,9’unu Japonya, %13’6’sını ASEAN ülkeleri, %12’sini Avrupa Birliği ve %9’unu ABD’ye gerçekleştirmiştir. Japonya Avustralya’nın hammadde ihracatında en önemli pazarıdır. Avustralya Japonya, Hong Kong, Tayvan ve Yeni Zelanda ile dış ticaretinde ticaret fazlası verirken, AB, ABD ve Çin ile ticaretinde açık vermektedir. Ülkenin Çin ile ticareti son yıllarda hızla artmaktadır. Avustralya’nın İthalatında Başlıca Ürün Grupları (2003, Milyar ABD$) Ara malları ve diğer mallar Tüketim malları Sermaye malları Yakıtlar ve yağlar 32,4 27,0 20,2 6,4 EIU Economist Intelligence Unit Country Report Australia January 2005 Avustralya’nın İthalatında Başlıca Ürünler GTİP ÜRÜN ADI Değer (2003, milyon ABD$) Ortalama Yıllık Büyüme (19992003, %) Yıllık Büyüme (20022003, %) 84 Makina ve Cihazlar 14112 3 87 Motorlu Kara Taşıtları 11627 85 Elektrikli Makina ve Cihazlar, Aksam ve Parçaları Mineral Yakıtlar, Mineral Yağlar Eczacılık Ürünleri Optik, Fotoğraf, Sinema, Ölçü, Kontrol Cihazları Hava Tasıtları, Uzay Aksam ve Araçları, Parçaları İnciler, Kıymetli Taş ve Metal Mamulleri Plastik ve Plastikten Mamul Eşya Organik Kimyasal Müstahsallar Kağıt ve Karton 27 30 90 88 71 39 29 48 Dünya İthalatın da Payı (2003, %) Dünya İthalatında Sıralaması (2003) 20 Ortalam a Yıllık Dünya İthalat Artışı 19992003, %) 3 1,1 17 7 30 6 1,3 13 9551 1 23 4 1,6 23 6557 10 29 13 0,9 24 3266 13 25 22 0,8 12 3243 3 19 7 1,7 18 2939 12 3 2 1,3 10 2545 11 37 3 2,6 14 2352 4 19 7 1,8 25 1664 -3 19 7 1 24 1629 1 22 4 0,8 17 9 73 Demir veya Çelikten Eşya 1432 8 30 6 1,4 22 40 Kauçuk ve Kauçuktan Eşya Mobilyalar, Aydınlatma, Reklam Lambaları 1263 8 21 6 1,3 13 1229 11 29 7 1,7 17 94 62 1122 6 21 4 1,2 18 Oyuncaklar, Oyun ve Spor Malzemeleri Demir ve Çelik 992 10 8 4 0,9 12 872 6 30 8 1,5 37 Örme Giyim Eşyası ve Aksesuarları Ağaç ve Ağaçtan Mamul Eşya; Odun Kömürü Muhtelif Kimyasal Maddeler Gıda Yenilen Çeşitli Müstahzarları Kitap, Gazete, Basılı Resim vb Uçucu Yağlar, Rezinoitler 869 4 21 5 0,5 20 732 3 26 2 0,8 22 721 1 10 7 0,9 25 668 8 26 8 1 11 644 0 17 4 2,7 13 628 11 26 11 2,2 21 597 4 6 4 1,4 15 31 Ayakkabılar, Tozluklar vb Gübreler 503 -1 16 4 1 13 82 Adi Metallerden Aletler 483 4 17 4 2,4 18 76 Alüminyum ve Alüminyum Eşya Meşrubat, Alkollü İçkiler ve Sirke İnorganik Kimyasal Müstahsallar Seramik Mamülleri 483 9 35 5 1,6 30 466 7 24 7 0,6 19 456 -2 17 4 1 27 446 3 25 4 0,8 12 417 8 19 8 1,8 12 402 4 26 3 1,7 19 389 5 17 6 0,8 18 70 Mensucattan Mamul Diğer Eşya Balıklar, Kabuklu Hayvanlar Adi Metallerden Çeşitli Eşya Cam ve Cam Eşya 373 2 15 6 1,3 25 42 Deri Eşya 371 5 19 5 1 14 32 Debagat ve Boyacılıkta Kullanılan Diğer Hülasa Fotoğrafçılıkta, Sinemacılıkta Kullanılan Eşya Sabunlar, Yüzey Aktif Organik Maddeler Sebze, Meyve Bitki Parçaları 347 0 18 5 1,2 32 344 -3 12 0 0,8 18 282 5 24 8 1,8 24 276 6 35 4 1,1 18 95 72 61 44 38 21 49 33 64 22 28 69 63 3 83 37 34 20 Getrler, Kaynak: ITC Trademap 10 Avustralya’nın İthalat Yaptığı Başlıca Ülkeler (2003, %) Gelişmekte Olan Ülkeler Avrupa Birliği ABD ASEAN Japonya 31,6 23,6 16,9 15,6 12,3 EIU Economist Intelligence Unit Country Report Australia January 2005 2003 yılında Avustralya’nın ithalatında da gelişmekte olan ülkeler önemli yer tutmaktadır (%31,6). Avrupa Birliği ülkeleri ithalatta ihracata oranla daha önemli bir durumdadır ve %23,6’lık bir paya sahiptirler. Daha sonra sırasıyla ABD (%16,9), ASEAN (%15,6) ve Japonya (%12,3) gelmektedir. 4. TÜRKİYE İLE İLİŞKİLER 4.1. Dış Ticaret Avustralya’ya ihracatımız son yıllarda istikrarlı bir artış göstermiştir ancak bu artış büyük ithalat rakamları karşısında önem arzedecek düzeyde değildir. 2001 yılında ihracat rakamlarımızda düşüş gözükmesinin sebebi 2000 yılında Avustralya’ya yaptığımız 41,4 milyon dolarlık hava taşıtları ihracatıdır. Bu kalemde diğer yıllarda bir ihracat gözükmediği için 2001 yılı ihracatında yine bir artış olduğu varsayılabilir. 2002’deki %17’lik artışın ardından 2003 yılında ihracatımızdaki artış %37 olmuş ve 2004 yılında ihracatımız %66 oranında artarak 226 milyon dolar seviyesine ulaşmıştır. Avustralya-Türkiye Dış Ticareti (1000 ABD$) 1999 2000 2001 2002 2003 2004 İhracat 74 278 122 071 84 287 99 676 136 126 226 233 İthalat 141 854 281 996 210 841 285 630 228 662 283 047 Hacim 216 132 403 067 295 128 385 306 364 788 509 280 Denge -67 576 -159 925 -126 554 -185 954 -92 536 -56 814 DTM/EBİM Avustralya ile olan ticaretimiz sürekli açık vermektedir. Açık 1999 yılında ithalattaki büyük miktarlardaki düşüş sonucu önceki yıllara göre azalmıştır. 2000 yılında ithalatımızdaki artışa paralel olarak büyüyen ticaret açığımız 2001 yılındaki ticaret hacmindeki daralma nedeniyle küçülmüştür. 2002 yılı 185 milyon dolar ile en fazla açık verdiğimiz yıl olmuştur. 2003 ve 2004 yıllarında artış gösteren ihracatımıza paralel olarak dış ticaret açığımızda önemli oranda daralma gözlenmiştir. 2004 yılında iki ülke arasındaki ticaret hacmi 509 milyon dolar ile en üst seviyeye çıkmıştır. 11 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 GENEL İHRACATIMIZ İÇINDEKI PAY (%) 0,24 0,26 0,24 0,27 0,44 0,27 0,28 0,28 0,36 AVUSTRALYA’NIN İTHALATI İÇINDEKI PAY (%) 0,09 0,11 0,11 0,11 0,18 0,14 0,15 0,19 0,26 GENEL İTHALATIMIZ İÇINDEKI PAY (%) 0,74 0,91 0,88 0,34 0,51 0,52 0,54 0,32 0,29 AVUSTRALYA’NIN İHRACATI İÇINDEKI PAY (%) 0,53 0,71 0,72 0,25 0,44 0,33 0,42 0,35 0,40 4.1.1. İhracat Avustralya’ya İhracatımızdaki Belli Başlı Ürünler (ABD$) Gtip 87 08 85 40 84 71 74 20 69 68 70 07 57 39 15 58 73 61 62 28 Ürün 2003 Motorlu Kara Taşıtları,Traktör,Bisiklet,Motosiklet ve Diğer 9 593 929 Yenilen meyvalar,kabuklu yemişler,turunçgil ve kavun kabuğu 29 517 689 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 14 115 020 Kauçuk ve kauçuktan eşya 18 014 933 Kazan;makina ve cihazlar,aletler,parçaları 6 728 932 İnciler,kıymetli taş ve metal mamulleri,madeni paralar 4 619 547 Bakır ve bakırdan eşya 1 370 256 Sebze,meyva,bitki parçaları,sert kabuklu yemiş konserveleri 4 879 859 Seramik mamulleri 5 948 416 Taş,alçı,çimento,amyant,mika vb maddelerden eşya 2 384 547 Cam ve cam eşya 3 077 281 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 3 639 289 Halılar ve diğer dokumaya elverişli maddeden yer kaplamaları 2 924 257 Plastik ve plastikten mamul eşya 4 219 847 Hayvansal ve bitkisel yağlar ve bunların müstahsalları 1 682 208 Özel dokunmuş mensucat,dantela,duvar halıları,işlemeler 3 032 256 Demir veya çelikten eşya 1 285 564 Örme giyim eşyası ve aksesuarları 1 331 722 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları 1 099 186 İnorganik kimyasal müstahsallar,organik,inorganik bileşikler 921 843 2004 50 754 928 36 382 163 21 973 557 17 925 598 9 596 648 8 586 602 8 045 807 7 401 631 6 793 940 4 934 197 4 648 693 4 211 904 3 750 664 3 719 841 3 125 655 2 714 900 2 666 717 2 471 123 2 391 885 2 301 208 Kaynak:DTM-EBİM Avustralya’ya olan ihracatımız önceki yıllarda genelde tarımsal ürünlerde yoğunlaşmış olmasına rağmen 2004 yılında bu durum değişmiş ve ilk beş kalem arasında “Motorlu Kara Taşıtları”, “Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları”, “Kauçuk ve kauçuktan eşya”, “Kazan;makina ve cihazlar,aletler,parçaları” yer almıştır. Kurutulmuş üzüm, kurutulmuş kayısı ve kabuksuz fındık en önemli tarım ihraç kalemlerimizdir. Bu ürünlerin dışında otobüs-kamyon lastiği, renkli televizyon alıcıları, sırlı seramikten diğer döşemeler, cam ve seramikten mutfak, ev ve değişik amaçlar için eşyalar, mücevherci eşyaları ve elektrikli fırınlar ihracatta başı çeken mallardır. 12 4.1.2. İthalat Avustralya’dan İthalatımızda Belli Başlı Ürünler (ABD$) Gtip 10 27 30 71 51 41 26 23 84 90 78 86 05 25 39 72 32 85 94 12 Ürün Hububat Mineral yakıtlar,mineral yağlar ve müstahsalları,mumlar Eczacılık ürünleri İnciler,kıymetli taş ve metal mamulleri,madeni paralar Yün,kıl,at kılı;bunların iplik ve dokumaları Ham postlar,deriler (kürkler hariç) ve köseleler Metal cevherleri,cüruf ve kül Gıda sanayii kalıntı ve döküntüleri,hazır hayvan gıdaları Kazan; makina ve cihazlar,aletler,parçaları Optik,fotoğraf,sinema,ölçü,kontrol,ayar cihazları,tıbbi alet. Kurşun ve kurşundan eşya Demiryolu ulaşım araçları vb,aksam ve parçaları Tarifenin başka yerinde yer almayan hayvansal müstahsallar Tuz,kükürt,toprak ve taşlar,alçılar ve çimento Plastik ve plastikten mamul eşya Demir ve çelik Debagat ve boyacılıkta kullanılan hülasa,boya,macun,sakızlar Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları Mobilyalar,aydınlatma,reklam lambaları,prefabrik yapılar Yağlı tohum ve meyvalar,sanayi bitkileri,saman,hayvan yemi 2003 7 372 571 72 620 931 26 985 626 70 593 22 842 295 44 891 322 20 606 860 464 517 2 651 814 3 070 796 869 772 180 519 3 406 711 2 317 024 892 680 6 825 601 1 123 055 1 224 962 27 204 213 755 2004 58 965 816 40 757 818 31 679 908 31 124 388 26 479 327 24 376 450 23 295 268 12 110 133 7 039 661 4 134 055 3 024 041 2 957 873 2 228 593 1 936 942 1 870 983 1 716 121 1 669 039 1 476 406 1 122 281 592 551 Kaynak:DTM-EBİM İthalatta önemli mallar, Avustralya’nın geleneksel ihracat kalemleridir. Taşkömürü, yapağılar-yünler-postlar, buğday-pirinç gibi ürünlerdir. Avustralya’dan ithalatımızda son yıllarda hep ilk sırada bulunan “bitümenli taşkömürü” ithalatı 2004 yılında ikinci büyük ithalat kalemimiz olurken, daha önce önemli bir ithalat kalemi olarak görülmeyen “hububat” ithalatı büyük oranda artarak ilk sırayı almıştır. 2003 yılında 44 milyon dolarlık ithalat yaptığımız “Ham postlar,deriler (kürkler hariç) ve köseleler” ürün grubunda 2004 yılında %50’ye yakın oranda azalma olmuş “eczacılık ürünleri” ithalatında ise bir önceki yıla göre büyük artış gözlenmiştir. “Yün, kıl, at kılı; bunların iplik ve dokumaları” grubunda ise ithalatımız yaklaşık aynı seviyede devam etmiştir. 4.2. Anlaşmalar ve İkili İlişkiler 4.2.1. Anlaşmalar Anlaşmanın Adı İmza Yeri ve Tarihi Türkiye-Avustralya Ticaret, Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması Ankara, 21 Kasım 1988 Türkiye-Avustralya Karma Ekonomik Komitesi IV. Dönem Toplantısı Mutabakat Zaptı Sidney, 3 Ekim 1997 13 Türkiye-Avustralya Karma Ekonomik Komitesi IV. Dönem Toplantısı 2-3 Ekim 1997 tarihlerinde Sidney’de gerçekleştirilmiştir. Türkiye ile Avustralya arasında Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması müzakerelerinin 1. turu, Mart 2001 tarihinde Avustralya’nın Canberra şehrinde gerçekleştirilmiştir. 4.2.2. Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması 18 Temmuz 1990 tarihinde Canberra'da yapılan Türkiye-Avustralya I. Dönem KEK Toplantısı sırasında Avustralya tarafìna iletilen "Türkiye Cumhuriyeti ile Avustralya Hükümeti Arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma Anlaşması" taslağı üzerinde ilk tur görüşmeler 1995 yılında Avustralya’da, ikinci tur görüşmeler ise 24-28 Şubat 1997 tarihleri arasında Ankara'da yapılmıştır. Anılan Anlaşma, ikinci tur müzakereleri müteakip 28.02.1997 tarihinde Ankara'da parafe edilmiştir. 4.2.3. Oda’lar Arasında Anlaşma TOBB ile Avustralya Ticaret ve Sanayi Odası arasındaki İşbirliği Anlaşması 12 Nisan 1996 tarihinde imzalanmıştır. 4.2.4. Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Sosyal Güvenlik Sözleşmesi imzalanması ile ilgili teknik düzeyde görüşmeler sürmektedir. İki ülke heyetleri 2-3.Mayıs.1994 tarihleri arasında, Avustralya tarafınca hazırlanan taslak metin üzerinde görüşmelerde bulunmuşlardır. 5. İŞ ADAMLARI İÇİN NOTLAR 5.1. Vize ve Giriş İşlemleri Türk vatandaşları Türkiye’deki Avustralya temsilciliklerinden vize almak zorundadırlar. Avustralya gümrüklerinde oldukça katı kurallar mevcuttur. Bütün hayvanların, hayvansal ürünlerin, gıda maddelerinin, bitki ve bitkisel ürünlerin ülkeye sokulabilmesi için karantina kontrolünden geçmesi gerekmektedir; bu nedenle havaalanında yolcular bu tür ürünleri gümrük görevlilerine deklare ettirmelidirler. Bununla birlikte Avustralya dolarının ülkeye sokulmasında herhangi bir yasaklama yoktur. Ancak 5000 A$ üstündeki meblağların bildirilmesi gerekmektedir. Avustralya’ya girişte 18 yaşın üstündeki her yolcu beraberinde 1125 ml alkollü içki ve 250 adet sigara veya 250 gr tütünü getirebilmektedir. 5.2. Uçuş Zamanları THY Bangkong ve Singapur’a kadar uçmaktadır. Bu şehirlerden diğer şirketlerle Avustralya’ya ulaşılabilir. İSTANBUL - SİDNEY 20 saat net, Bangkok ve Singapur’da bekleme dahil 28 saat sürmektedir. Singapur - Sidney 7 saat 15 dakika Hong Kong - Sidney 8 saat 45 dakika Kuala Lumpur - Sidney 8 saat 20 dakika Bangkok - Sidney 9 saat 25 dakika 14 THY yanısıra, Emirates, Singapur Airlines, Thai Airways gibi havayollarıyla Uzakdoğu üzerinden veya Alitalia, British Airways, Lufthansa gibi havayolları ile Avrupa üzerinden aktarmalı olarak gidilebilmektedir. 5.3. İklim ve Gitmek İçin Uygun Zaman Avustralya’da iklimlerin Kuzey yarımkürede bulunan ülkemize göre tam tersi aylarda gerçekleştiği unutulmamalıdır. Ülkenin büyük bir kısmı tropik iklim şartlarını yaşamaktadır. Ülkenin önemli yerleşim birimlerinde kış aylarında da sıcaklık 0’ın altına düşmemektedir. Sidney’de kışın en düşük sıcaklık Haziran-Temmuz aylarında 15 C derece gerçekleşirken en yüksek sıcaklık Ocak ayında 25-30 C derece olarak gerçekleşmektedir Ülkede Aralık ve Ocak aylarında yaz tatili ve Noel tatilinin birleşmesi nedeniyle Aralık ortasından Ocak sonuna kadar olan zaman gitmek için en kötü zamandır. Bu dönemde çoğu firma 3 hafta kadar faaliyetlerine ara vermektedir. Ayrıca bu tarihlerde oteller ve uçaklarda yer bulmak oldukça güçtür. Bu nedenle Avustralya’ya gitmek için en iyi zaman ilkbahar ve sonbaharın yaşandığı Ekim-Kasım veya Mart-Nisan aylarıdır. 5.4. Çalışma Saatleri Çalışma saatleri genelde 09.00 - 17.00 arasındadır. Dükkanlar haftanın değişik günlerinde değişik saatlerde kapanmaktadırlar. Dükkanlar cumartesi günleri açıktır, büyük dükkanlar pazar günleri de açıktır. Türkiye’nin Sidney Başkonsolosluğu 09.00 - 16.00 arası hizmet vermektedir. 5.5. Resmi Tatiller Yeni Yıl: 1 Ocak Avustralya Günü: 26 Ocak Paskalya: 13-16 Nisan (her yıl değişir) Anzak Günü: 25 Nisan Noel: 25 Aralık Bunlarla birlikte her eyaletin ayrı ayrı resmi tatilleri bulunabilmektedir. 5.6. Telefon Numaraları Avustralya’nın uluslararası telefon kodu 61’dir. Belli Başlı Şehirlerin Telefon kodları Sidney: 2 Melbourne: 3 Brisbane: 7 Canberra: 62 Darwin: 89 Hobart: 02 Newcastle: 49 Perth: 9 15 Yurtiçi aramalarda şehir telefon kodlarının başına ‘0’ eklenmelidir. Avustralya’da 800, 008, ve 13 ile başlayan telefon numaraları ücretsizdir. Postaneler ise hafta içi 09:00-17:00 arası açık olup, bütün uluslararası görüşmeler yapılabilmektedir. Turkcell ve Telsim karta sahip cep telefonları Avustralya’da kullanılabilmektedir. 5.7. Para Avustralya’nın para birimi Avustralya doları (A$) olup, banknotlar 5, 10, 20, 50, 100 A$’lık birimler halinde, madeni paralar ise 1, 2$’lik birimler halinde basılmaktadır. Ayrıca 1A$ = 100 Cent ( c) olup, 5, 10, 20, 50 Centlik madeni paralar şeklinde yürürlüktedir. 5.8. Elektrik Su Elektrik, 240 volt AC olup, elektrik prizleri üç girişlidir. Bu nedenle Avustralya’ya uygun adaptör götürülmesi veya otelden talep edilmesi gerekmektedir. 5.9. Genel Coğrafi Bilgiler 5.9.1. Zaman dilimleri Avustralya’da üç zaman dilimi vardır, Doğu, Merkez ve Batı. Doğu dilimine Sidney, Melburn, Kanberra, Brisbane, Cairns şehirleri dahildir. Türkiye’de yaz saati uygulanırken 7 saat ilerdedir. Kış saati uygulandığında ise fark 9 saate çıkmaktadır. Avustralya Doğu Standart Zamanı : GMT + 10 saat 5.9.2. Eyaletler, Bölgeler ve Eyalet Başkentleri Eyalet ve Bölgeler nüfus büyüklüklerine göre gösterilmiştir: EYALET New South Wales Victoria Queensland Western Australia South Australia Tasmania Australian Capital Territory Northern Territory 5.9.3. Başlıca Limanlar Eyalet Merkezi (NSW) (VIC) (QLD) (WA) (SA) (TAS) (ACT) (NT) - Sydney Melbourne Bribane Perth Adelaide Hobart Canberra Darwin Adelaide, Botany Bay, Brisbane, Burnie, Cairns, Darwin, Devonport, Freemantle, Geelong, Gladstone, Hastings, Hobart, Launceston, Mackay, Melbourne, Newcastle, Port Kembla, Port Stanvac, Sydney, Townsville. 5.9.4. Başlıca Uluslararası Havaalanları Adelaide, Brisbane, Cairns, Darwin, Melbourne, Perth, Sydney. 16 5.9.5. Avustralya İçinde Uçuş Zamanları Sydney – Melbourn Sydney - Brisbane Sydney - Perth Sydney - Canberra Melbourn - Brisbane Melbourn - Perth Brisbane - Perth 1 saat 20 dakika 1 saat 25 dakika 4 saat 50 dakika 35 dakika 1 saat 50 dakika 4 saat 6 saat 20 dakika 6. PAZAR İLE İLGİLİ BİLGİLER 6.1. Tarife Dışı Engeller Avustralya her ne kadar GATT Standartlar Kodunu 1.3.1992 de imzalamışsa da şimdi (WTO- Ticarette Teknik Engeller Anlaşması ) kısıtlayıcı bazı standartlarla ve şekle ilişkin kaideleri muhafaza ederek malların tamamen serbest girişini engellemeye devam etmektedir. Bununla beraber çeşitli ticaret anlaşmaları kapsamında yeni uluslararası yükümlülükleri çerçevesinde bazı standartlarını yavaş yavaş bunlara uydurmaya başlamıştır. 6.2. Damping Vergisi FOB Avustralya anti-damping mevzuatı dampingi; Avustralya’ya ihraç edilen malın fiyatının aynı malın ihraç edildiği ülkedeki piyasa satış fiyatının altına düşmesi olarak tarif eder. Eğer damping tespit edilirse ithalatçıya damping vergisi uygulanır. 6.3. İthalatla İlgili Mevzuat 6.3.1. Genel ithalat İthalatçılar ithal edilen mallar için Gümrük Giriş Beyannamesi almak zorundadırlar. Avustralya’ya giren bir çok mal gümrük ve/veya satış vergisine (sales tax) tabidir. İthal edilen malların cinsine ve menşe ülkeye göre oranlar değişiktir. Çok az gelişmiş ülkelere daha düşük gümrük uygulanır. Posta yoluyla gelen 1000 Avustralya Dolarının üstündeki sevkiyatlar ve bunun dışında gelen 250 Avustralya Dolarının üstündeki sevkiyatlar için Gümrük Giriş Beyannamesi doldurulması gerekir. Bu değerlerde veya altındaki mallar Gümrük İdaresinden alınacak Gayri Resmi Giriş Beyannamesinin (Informal Clearance Document ) onaylanması ile çekilebilir. 6.3.2. Lisans ve Permi Şahıslar ve şirketlerin bir ithal lisansına sahip olmaları gerekmez. Ancak, bazı malların ithalinde, değerleri ne olursa olsun, permiye ihtiyaç vardır. Bu permiler malına göre, değişik kuruluşlardan alınır. Avustralya bilhassa kamuya zarar vermesinden şüphe duyulan bazı mallar ile kirlilik veya hastalık yayması muhtemel tarım ürünlerine sıkı yasaklar veya karantina uygulamaktadır. İthali kontrole tabi ve ilgili kuruluştan permi alınması gerekli bazı mallar şunlardır; ilaçlar, 17 streoidler, silahlar, antika eşyalar, komünikasyon malzemeleri, bazı ülkelerle ticaret, taşıtlar, gıda, bitkiler ve hayvanlardır. Bazı mallar ithal edilebilse de, kullanımları bazı Eyaletlerde yasak olabilir. Avustralya, meyve ve sebze ithalatına çok sıkı hijyenik kurallar uygulamaktadır. İthal Gıda Kontrol Kanunu (Imported Food Control Act 1992). Et ve tavuk ithaline bunun yanında başka kurallar da uygulanmaktadır. İhracatçıların gıda malları ihracatında gerekli hijyenik kuralları ve ürünün bünyesindeki girdileri etiketlerde nasıl gösterileceğini öğrenmeden imalat ve sevkiyat yapmamaları gerekir. Hijyenik kuralların uygulandığı mallar listesi ( Australian Avustralya Karantina İdaresi’nden devamlı değişiklik gösterdiğinden Quarantine and Inspection Service ) veya Türk temsilciliklerinden son durum talep edilebilir. İlgili adresler ekte verilmiştir. 6.3.3. İthalat İçin Gerekli Belgeler İthalat için asgari bulunması gerekli belgeler şunlardır; konişmento, faturalar ve diğer gerekli belgeler ( paket listeleri, sigorta vs.). Gümrük Kanunu ( The Customs Act 1901) ithalatçıların ticari belgeleri ileride olması muhtemel incelemeler için 5 yıl saklamasını öngörür. 6.3.4. Gümrük Matrahı Alınacak gümrük vergisine esas olacak matrah ithalatçı tarafından verilir. İthalatçı ithalatı doğru olarak bildirmekle yükümlüdür. Avustralya mevzuatı genellikle gümrük matrahının tespitinde GATT Kodu ile uyum içindeyse de, arada farklılıklar da vardır. İthal edilen malların gümrüğü mevzuatta gösterilen sırayla dokuz metoddan birisi ile hesaplanır. İlk ve en çok kullanılan metod “alım değeri” (transaction value) metodudur, bu mal için ödenen gerçek değerdir. Bu metodun ana şartı malın fiyatını etkilememiş olması için alan ve satan arasında şirket veya şahsi ilişki bulunmamasıdır. Matrah tespiti için ithalatçıların Gümrük İdaresi veya komisyoncuları ile görüşmeleri yararlı olur. 6.3.5. Gümrük Vergileri ve Ek Vergiler Ticaret ağırlıklı bazda, Avustralya işlenmiş mallarındaki ortalama gümrük vergisi halen % 2.5 ( genelde % 5 veya 0 ) düzeyindedir. Avustralya’nın tarife oranlarının % 96‘sı DTÖ (Dünya Ticaret Örgütü) çerçevesi içerisindedir. 1991’de alınan tek taraflı bir kararla hükümet; tekstil, giyim eşyası ve ayakkabı ile bazı oto malzemesi ve otolar hariç bütün gümrüklerin 1996 ya kadar çeşitli indirimlerle % 5’ e düşürülmesini öngörmüş ve 1996’da bu uygulanmıştır. 1998’de uygulamaya konulan sanayi geliştirme programına göre yolcu otoları, tekstil, giyim eşyası ve ayakkabıda 2005’e kadar tarifeler şu andaki konumlarında dondurulmuştur (yolcu otoları %15, giyim eşyası %25, ayakkabı ve ketende %15). 2005’te yeniden düşerek yolcu otolarında %10, giyim eşyasında %17,5, ayakkabı ve kumaşta %10 seviyesine gelmesi planlanmaktadır. Mallar için ödenecek gümrük vergisi Avustralya Gümrük Tarifesine göre sınıflandırılmıştır. Armonize sistem uygulanır. Tarifede 5000 i aşkın mal yer aldığı için hepsi burada gösterilememiştir. Tarife tespiti için Türk Ticaret Müşavirliği’ne veya adresi ekte verilen Avustralya Gümrük İdaresine başvurmak yararlı olur. 18 Aşağıda ülkemizi ilgilendiren bazı maddelerin gümrük vergileri gösterilmiştir Normal gümrük vergilerinin yanında eğer varsa Türkiye’ye uygulanan Gelişmekte Olan Ülke Tarifesi (DCS) gösterilmiştir. (Armonize Sisteme göre) 0713 - 0713.90 0805 - 0810 (0806 hariç) 0806 0813 1509 51-52 -54 -55 5702 61-62 7013 kuru bakliyat fındık taze meyvalar üzüm, taze veya kurutulmuş kuru meyvalar kayısı vs zeytinyağı kumaşlar halılar çeşitli giyim eşyası fayanstan renkli karolar bardaklar %0 %0 %0 %5 %5 %0 % 15 %0 veya 15 % 10 veya 25 % 5 (DCS % 4) % 5 (DCS % 4) veya 0 İthalatta bu vergiye ilave olarak bazı mallardan satış vergisi alındığı unutulmamalı ve ihraç fiyatlarının tespiti buna göre yapılmalıdır. Gümrük vergileri ve gümrük mevzuatı internete girilerek gümrük vergileri için mevzuat için http://www.apectariff.org http://www.customs.gov.au adreslerinden öğrenilebilir. Üç çeşit gümrük vergisi vardır. Bunlardan en geniş şekilde kullanılan GST (Goods and Services Tax)’dir. GST %10 olarak belirlenmiştir ve ana gıda maddeleri, ihracat, sağlıkeğitim-çocukbakımı ve dini hizmetler ile yardımlar GST’den muaftır. Ayrıca sadece ilgili malllara uygulanan WET (Wine equalisation Tax) ve LCT (Luxury Car Tax) vergileri de mevcuttur. (www.ato.gov.au adresinden güncel vergi uygulamaları hakkında bilgi edinilebilir) İthal edilen mallar GST’den muaf değilse %10 GST’ye tabidir. GST’yi ithalatçı öder. GST genel olarak gümrük vergisi ile beraber tahsil edilir. GST için matrah mal değeridir. Mal değeri ise: malın Gümrüğe beyan edilen değeri + malın Avustralya’ya getirilmesi için ödenen nakliye tutarı + gönderilen malın sigorta masrafı = CIF değeridir. CIF değerinin üzerine (eğer gümrük vergisinden muaf değilse) gümrük vergisi ilave edilir ve çıkan toplam üzerinden %10 GST alınır. Aşağıda bir uygulama gösterilmiştir: Malın gümrük değeri Gümrük vergisi Nakliye ve sigorta GST Toplam ödenen (Gümrük vergisi+GST) 1000 $ %5*1000=50 $ 150 $ %10* (1000+50+150)=120 $ 170 $ 6.3.8. Etiketleme, Markalama, Paketleme Avustralya’da belirli mallar için paketleme, etiketleme, ürünün içinde kullanılan malzeme, pazarlama ve satışı için bir mevzuat bulunmaktadır. İhracatçılar bu mevzuatın yanında burada kullanılan ağırlık ve uzunluk ölçülerini de göz önünde tutmak zorundadırlar. İhracatçılar sipariş aldıkları safhada iş yaptıkları firmadan ürünlerinin Avustralya Federal ve eyalet hükümetleri paketleme etiketleme ve ölçüler mevzuatına uygun olup olmadığını mutlaka öğrenmelidirler. 19 İthalatçılar; Ticari Tanımlamalar Kanunu (( Commerce (Trade Descriptions )Act 1905 ), Ticaret (İthalat) Mevzuatına ( Commercial (Imports) Regulations ), Ticari Uygulamalar Kanunu’na (Trade Practices Act), Ticari Ölçü Kanunu’na (( Trade Measurements Act 1989) Miktar beyanı : malın ağırlık, yoğunluk, uzunluk, alan veya sayısı ve paketleyenin unvan ve adresi), Gıda Standartları Kodu ve Gıda Kanunu’na (( Food Act 1989 ) paketlenen malın etiketinde gıdanın adı; üreten, paketleyen, satan veya ithal edenin unvanı; menşe ülke; sevkiyat no; gıdanın yapımında kullanılan malzeme; yapım ve son kullanım tarihi) göre Avustralya’ya giren malların doğru bir şekilde etiketlenmesini sağlamakla yükümlüdürler. Etiketleme menşe ülke ile malların terkibini göstermelidir. İthal edilen malların sahte ticari tanımlamalar taşıması kanuna aykırıdır. Sahte ticari tanımlama; ağırlık, menşe, üretici, malın terkibi vs. hakkında herhangi bir tanımda ekleme, çıkarma, silinti yaparak veya başka yollarla yanlış bilgi vermektir. Etikette kullanılan kelime ve açıklamalar : İngilizce olmalı, okunaklı, belirgin ve kalıcı harflerle yazılmalıdır Okuyan kişi tarafından rahatça görülmeli ve en az 1.5 mm olarak aynı karakterde, stil, büyüklük ve renkte yazılmalıdır. Etiket yapıştırılan yerin rengi ile kontrast teşkil etmelidir. 6.4. Geçici Kabul Mallar, Avustralya Gümrük İdaresi (Australian Customs Service) tarafından onaylanmış bir fuarda sergilenmek üzere getirilmişse geçici olarak gümrükten muaf olarak ithal edilebilirler. ATA Karnesi 46 ülke tarafından kabul edilmiş ve geçici ithal/ihraç bilhassa profesyonel malzeme ve ticari örnekler için kullanılan uluslararası özel bir gümrük belgesidir. (ATA Karnesi, normal olarak gümrük dokümanları yerine doldurularak KDV (uygulanan ülkede), harç ve resimler ve geçici ithal teminatından muaflık sağlar.) 6.5. Avustralya’dan İhracat İhracatçı malını sevk edebilmek için sevkıyattan önce İhracat Çıkış Numarası almak zorundadır. Sevk edilen mal için ihraç permisi veya lisansı gerekiyorsa bunun da temini şarttır. 6.6. İhracat Kontrolleri Avustralya’da her yıl bir milyondan fazla ihraç işlemi yapılmaktadır. Bunun neredeyse % 40’ı bir şekilde kontrol edilmektedir. Savunma Bakanlığı tarafından verilen permilerle ve çeşitli Bakanlık ve Kurumlar tarafından verilen lisanslarla bu kontrol yapılmaktadır. İhraç çıkış numaraları, nakliyeciler tarafından sağlanan ihraç bilgisine dayanılarak Gümrük İdaresi tarafından verilmektedir. İhraç edilecek mallar gerekli permi veya lisanslar için bilgisayarla kontrol edilmektedir. Kargo “ihraç çıkış numarası” almadan Avustralya’yı terk edemez. 6.7. Standartlar Avustralya GATT Standartlar Kodunu imzalamıştır. Standartlarda ISO 9000 serisinin kullanımı yaygınlaşmaktadır. Avustralya Standartlar İdaresi (Standards Australia) standartla ilgili milli kuruluştur. Bu kuruluşa bağlı Kalite Değerlendirme Servisi (Quality Assessment Section) çeşitli ISO serilerini kullanan firmaların adreslerini verebilmektedir. 20 Avustralya halen ürünlerin girişini kısıtlayan bazı standartlara sahiptir. Bilhassa, Avustralya telekomünikasyon standardı “customer premises equipment * CPE *” nedeniyle telefonlarda genellikle piyasaya sürmeden evvel değişiklik yapmak gerekmektedir. Araçların dışına takılan çevreye uyum için gerekli bazı oto parçaları ve aksesuarları Avustralya Dizayn Kurallarına (Australian Design Rules) uymak zorundadır. Aralık 1997’den itibaren orijinal oto parçalarının Quality System QS9000 kalitesinde olmaları gerekmektedir. İthal edilen tüketim malları, bilhassa yiyeceklerin eyalet paketleme kurallarına uyması gerekmektedir. Eyaletler, herhangi bir ürün, ithal edilenler dahil, bir eyaletin kanuni gereklerini karşılıyorsa, diğer eyaletlerde de satışını kabul etmektedirler. Eyalet tarımsal karantina kuralları bazı malların eyaletler arası ticarete konu olmasını da yasaklamaktadır. Avustralya Standartlar İdaresi giyim için beden kodlaması, bakım etiketi ve kullanılan elyaf etiketi için standart yayımlamıştır. “Giyim, ev mefruşatı, oturma takımları kumaşları, yatak takımları, iplik bakım etiketlemesi” için ( care labelling of clothing, household textiles, furnishings, upholstered furniture, bedding, piece goods and yarn) Ticaret Uygulamaları Kanunu (Trade Practices Act) AS 1957-1987 sayılı standardın uygulanmasını mecburi kılmıştır. Yine Ticaret Uygulamaları Kanunu paketleme için şartlar getirmiştir. Bu Kanun esas olarak ürünlere imalâtçının ismi ve imalat yerinin konulmasını öngörür. Ayakkabılar için bakım etiketi gerekmez. Gıda ürünleri için paketleme ve etiketleme Gıda Standartları Kodu ( Food Standards Code) nda gösterilmiştir. İhracatçılar, gıda, giyim ve tekstilde ve diğer mallar için varsa yine ilgili standartları ve etiketlemeyi ithalatçıdan veya Avustralya Standartlar İdaresinden öğrenmelidirler. İlgili adresler eklerde verilmiştir. 6.8. Serbest bölgeler Avustralya’daki tek serbest bölge “Trade Development Zone (TDZ)” , Northern Territory Eyaletinin Darwin şehrinde bulunmaktadır. Darwin Serbest Bölgesi, Avustralya’nın Asya’daki komşuları ile ticari ilişkilerinin geliştirilmesine çalışmaktadır. TDZ 1986’ dan bu yana Asya’daki diğer serbest bölgelerle bilhassa Endonezya’nın doğu eyaletleriyle sıkı işbirliği içine girmiştir. TDZ’ de faaliyet gösteren kuruluşlar; triko, karton ve paketleme, renkli röprodüksiyonlar-grafikler, bilgisayar programları, Asya için üretim yapan bira fabrikası, balık yemi, plastik, mühendislik hizmetleri ile uğraşmaktadırlar. TDZ uluslararası mali danışmanlık hizmetlerine ve gümrük komisyoncularına açık olup, yeni iş sahaları için çalışmalar yapmaktadır. 6.9. Serbest Ticaret Anlaşmaları Avustralya Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) forumunun bir üyesidir. Avustralya-Yeni Zelanda Daha Yakın Ekonomik İlişkiler Ticaret Anlaşması ( ANZCERTA veya CER ) 1983 yılında yürürlüğe girmiştir. Karşılıklı ticarette iki ülkede üretilen mallar gümrük vergisinden, miktar kısıtlamalarından, anti-damping vergisinden ve telafi edici vergiden ve benzer uygulamalardan muaftır. 7. PAZARLAMA VE TÜKETİCİ TERCİHLERİ 7.1. Perakende Piyasası Hernekadar Avustralya’da perakende piyasası henüz bakkallar ve yüksek kar marjlı büyük mağazalar (department stores) hakimiyetinde gözüküyorsa da bu hızla değişmekte, ortaya super-storelar ve toptan satış mağazaları çıkmaktadır. Avustralya’lılar kaliteye ehemmiyet 21 veren alıcılar olmalarına rağmen daha ucuz satan yerlerden etkilenmeye başlamışlardır. (Belli başlı büyük mağazalar eklerde verilmiştir) Ucuzluk yapabilen her türlü tüketim malı satıcıları için - hırdavat, oto aksesuarı, kitap, kaset ve plak, ev eşyası vs. - için büyük fırsatlar ortaya çıkmaktadır. Ülkede son zamanlarda Amerikan usulü (outlet malls) büyük çarşılar açılmıştır. Perakendeciler beklenenin fazlasıyla üstünde satışlar nedeniyle talebi karşılamak için daha fazla super store açacaklardır. Halen faaliyet gösteren dükkanlar pazar paylarını kaybetmemek için fiyat politikalarını gözden geçirmekte ve sık sık önemli indirimler yapmaktadırlar. 7.2. Dağıtım ve Satış Kanalları Avustralya’nın dağıtım ve satış kanalları diğer endüstriyel ülkelere benzemektedir. Dağıtım kanalları doğrudan satış, distribütör veya acente kullanımı veya doğrudan yatırımlar yoluyla düzenlenir. İhracat açık hesap, ticari vesaik, akreditif ve peşin para karşılığı yapılır. Avustralya’lı ithalatçı bankalardan istediği dövizi alabilir. Mal ve hizmet ithalatında döviz kontrolü olmadığı gibi ithalat lisansı da yoktur. Doğrudan ve dolaylı yabancı yatırım teşvik edilmektedir, sadece konut ve medya sektörlerinde hükümet inceleme yapmaktadır. 7.3. Acente ve Distribütör Kullanımı Avustralya’ya ürünlerini pazarlamak isteyen firmalar genellikle acenteler, distribütörler, franchise yapanlar ve lisans kullanacak firmalarla işbirliği yaparlar. 7.3.1. Satış Acenteleri Acente veya temsilciler yabancı şirket adına iş yaparlar ve alım anlaşmaları için aracı olurlar. Bir çok halde, bir satış acentesinin şartları müzakere etmeye veya bir satış kontratını sonuçlandırmaya yetkisi yoktur. Acente kontratı yabancı firmaya (ihracatçı) yollar, firma da kontratı kabul veya ret eder. Ancak, acente yabancı bir firma satış temsilcisi olarak kabul edildiği için acentelik mevzuatına göre yabancı firma, acentesinin yaptığı eylemlerden sorumludur. Acenteler yabancı bir firma ile acentelik anlaşması imzalayınca ana şirketin talimatlarına uyma, çıkarlarını koruma ve düzgün muhasebe tutmak dahil bir çok vazife ve sorumluluğun altına girerler. Acenta, zahmetlerinin karşılığını alma ve işine usulsüz son verilmesi halinde alacaklarının ve uğradığı kayıpların tazmin edilmesi hakkını mahfuz tutar. Ancak, Avustralya mevzuatında tazminat için bir emsal yoktur. Taraflar, sözleşmenin sona erdirilmesi için belli hususları sözleşmeye dercedebilirler. Her iki taraf da sözleşmenin son bulacağı hakkında makul bir süre içinde birbirlerine haber verirlerse sözleşmeyi sorunsuz bitirirler. Hernekadar “makul süre” için herhangi bir belirli süre bulunmuyorsa da hakimler, makul sürenin verilip verilmediğine, kontratın özelliğini ve yürürlükte kaldığı süreyi göz önünde bulundurarak karar verebilirler. 7.3.2. Distribütörler Distribütör bağımsız bir şirket gibi çalışır. Ürünleri yabancı firmadan satın toptancılara ve/veya perakendecilere bunların dağıtımını yapar. Genel olarak şirket distribütörün rakip ürünleri satmasını engelleyemez. Ancak, distribütörler firmanın acentesi kabul edilmediği için yabancı firma onun eylemlerinden tutulmaz. alır ve yabancı yabancı sorumlu 22 Avustralya’lı distribütörler için yabancı bir firmanın ürünlerini bir coğrafi bölgede pazarlamak amacıyla özel hak talep etmek normal bir uygulamadır. Bu hak, pazarın coğrafi büyüklüğünden dolayı genelde birkaç eyalet, hatta bazen tüm ülke için talep edilebilir. Taraflar, bir anlaşma kaleme alırken Avustralya veya yabancı bir ülke kanunları arasında tercih yapabilirler. Ancak, yabancı bir kanunun seçilmesi Avustralya kanununun zorunlu hükümlerinin uygulanmasına engel değildir. Kanun şartı olmadan Avustralya Mahkemeleri acente veya distribütörün çalıştığı yerin kanunu uygulayabilir (Avustralya federal kanunu veya ilgili Eyalet veya mahalli kanun). Bu nedenle, acentelik verilmesi, bilhassa bir yıldan fazla bir süre içinse ve acentenin komisyon alım şeklini belirtiyorsa çeşitli eyalet kanunlarını tatmin için yazılı olarak yapılmalıdır. Kontratlar süreli veya süresiz olarak yapılabilir. Ancak, belirli süre için yapılan kontratların devamlı yenilenmesi bunların sonsuz bir dönem hakkını almalarına yol açmaz. 7.4. Ofis Açma Ticari mevzuat Federal Hükümet tarafından konulmuştur ve ülke çapında Australian Securities Commission (ASC) tarafından uygulanır. Bir iş kurmanın şartları bütün ülkede aynıdır ve yerli ve yabancı şirket ayırımı yapılmaz. Bu kuruluşun web sayfası www.asic.gov.au; e-posta adresi infoline@asic.gov.au dur. Yabancı yatırımcılar için Avustralya’da mahalli şirketlerle ortak olarak veya kendi hesaplarına bir iş kurmak kolaydır. Bir yabancı şirketin çeşitli şirket yapıları arasından seçim yapabilmesi için geniş bir seçme imkanı vardır. En çok görülen tipler şunlardır; temsilcilik açma, şube açma, yan kuruluş, ortaklık, vakıf, şirketler ve ortak yatırımlar. Yabancı yatırımcılar şirketlerinin başka yerlerdeki yapılarına aldırmadan yukarıda sayılan türlerden birini seçebilirler. Avustralya’da işletmeler özel ve kamu şirketleri olarak şirketleşmiştirler. Avustralya Şirketler Yasası’na ( the Corporations Law ) göre hükmi şahsiyet otomatik olarak bir Avustralya şirketi olarak kaydedilir. Bunlar Avustralya çapında iş yapabilir ve Eyaletler ile Bölgelerde ayrıca kayıt olmalarına gerek yoktur. Yabancılar mahalli şirketlere tamamen sahip olabilirler. Şirketler muhasebe, mali dokümanlar, yıllık gelirler, genel kurul denetimler ve kamuya açık kayıtlı ofis bulundurma açısından Şirketler Kanununa uymak zorundadırlar. Eğer bir yabancı şirket tamamen kendisinin sahip olduğu ve hisse senedi çıkartmak istemediği bir yan-şirket kurmak isterse en uygun şekil bir adi şirkettir. Bunlar için uygulanan mevzuat daha basittir ve kuruluş maliyeti kamuya açık bir şirketten daha ucuzdur. Ayrıca, bu şirket her an kamuya açık bir hale dönüştürülebilir. Ancak, bütün kolaylığa rağmen her zaman hukuki ve mali bir uzmanın yardımlarından istifade etmek yararlı olur. 7.5. Satış Teknikleri 7.5.1. Genel Prensipler Kaliteye çok önem verilen Avustralya pazarını iyi anlayana kadar ihtiyatla hareket edilmeli ve bazı satış şekilleri kullanılmalıdır. Bütün satış metotları için geçerli olan şu prensipleri göz önünde tutmak gerekir; ürün kalitesi, şirket dürüstlüğü ve devamlı iyi hizmet . Diğer 23 ülkelere olan coğrafi uzaklık nedeniyle Avustralya’lılar aldıkları ithal ürünlerin kaliteli olması yanında, gerektiğinde bakım ve tamirinin de üstlenilmesini isterler. 7.5.2. Pazar Araştırması Avustralya’ya ihracat yapmayı düşünen muhtemel ihracatçılar, pazara girmeden önce ürünleri için uygulayacakları pazarlama tekniğinin yeterli talep yaratıp yaratmayacağını iyi araştırmalıdırlar. Bunu anlamak için en iyi yol bir pazar araştırması yaptıktan sonra ülkeyi ziyaret etmektir. Pazarı yerinde görmek önemlidir. 7.5.3. Satış Anlaşmaları Bu bölümün başında anlatıldığı gibi satış için en kolay yol acente ve distribütör kullanmaktır. Avustralya’lı distribütörler için ülkenin büyüklüğünden dolayı belirli coğrafi bölge için veya ürün için özel satma hakkı istemek çok rastlanan bir uygulamadır. 7.5.4. Gazeteler ve İhtisas Mecmualarına İlan ve Promosyon Firmalar ürünlerini eyalet veya ülke çapında yayımlanan büyük gazeteler veya konu ile ilgili mecmualara ilan vererek tanıtabilirler 7.6. Fiyatlandırma 7.6.1. Genel Prepsipler Serbest ekonomi kurallarının geçerli olduğu Avustralya’da ürün fiyatlandırması da arz ve talebe göre teşekkül eder. İhracatçılar fiyat tespit ederken mahalli pazarın özelliklerini göz önünde tutmalıdırlar. Küçük fakat rekabetin fevkalade yüksek olduğu bu pazarda ihracatçılar çok esnek bir fiyat politikası uygulamaya ve belki daha küçük bir kar marjı ile çalışmaya ve daha küçük sipariş miktarlarını kabul etmeye hazırlıklı olmalıdırlar. Göz önünde tutulması yararlı bazı hususlar aşağıdadır; 7.6.2. Satış maliyetleri ve rekabet edebilir fiyat tespiti İhracatçılar için tespit edecekleri fiyatın rekabet edebilir bir düzeyde olması önemlidir. 19 milyonluk nüfusuyla küçük, fakat dünyanın her yerinden mal ithal edilen Avustralya pazarında çok büyük bir rekabete girileceği unutulmamalıdır. Uygun bir fiyat tespiti için ihracatçıların, ithal edilen ürünlerin tabi olacağı masrafları göz önünde tutmaları gerekir. Başlıca faktörler; nakliye masrafları, işçilik masrafları, gümrük vergileri, pazarlama masrafları, GST vergisi, acente ve distribütör komisyonlarıdır. Türkiye’den direkt deniz ulaşımı bulunmamaktadır. Yük genellikle Pire, İskenderiye veya Singapur aktarması ile geldiği için Avrupa ülkelerine ve Asya ülkelerine oranla daha pahalıya sevk edilebilmektedir. Türkiye’ye uygulanan gümrük tarifesi, rakip Avrupa ve Asya ülkelerine uygulanan tarife ile aynı olduğu için bir gümrük avantajımız bulunmamaktadır. Ayrıca çok az gelişmiş ülkelere % 5 daha düşük tarife uygulanmaktadır. İthal ve yerli mallara diğer bölümde açıklanan GST vergisi uygulanmaktadır. GST vergisi hesaplanma sistemi nedeniyle ihraç ürünleri yerli mallara oranla pahalı hale gelebilir. 7.6.3. Büyük Miktarda Alım / Satım ve Ucuzluk Fiyatları 24 Avustralya’lı toptancı ve perakendeciler sürümden kazanma yerine, pazarın kaldırabileceği en yüksek kar marjını uygulayarak satış yapmayı tercih etmektedirler. Ancak bu durum, pazar dışa açıldıkça, franchiselar arttıkça ve büyük çapta satış yapan yerler ortaya çıktıkça, tüketicinin aynı malı daha ucuza satış yapan yerlere yönelmesi nedeniyle değişmeye başlamıştır. Satıcılar, kaliteli mal ve hizmetleri daha cazip fiyatlarla satabilmelidirler. Başarılı bir şekilde rekabet edebilmek için ihracatçılar tercihen marjinal ihracat fiyatına dayanan maksimum toptan indirimler yapabilmelidirler. Ancak, Avustralya’lı bir alıcı için büyük çaplı bir alım gibi gözüken miktar, ihracatçımız için küçük olabilir. Bazı Avustralya’lı ithalatçılar üretici ile doğrudan çalışmak isterler, malı daha ucuza alabileceklerini düşündükleri için, üreticiden doğrudan almayı, bir ihracat şirketinden almaya tercih ederler. 7.6.4. Sanayi Malları Fiyatlandırması Sınai ürünler veya sermaye malları satışında fiyat, kalite, güvenirlilik ve hizmet garantisi en önemli faktörlerdir. Fiyat önemli bir faktör olmaya devam ederse de, ithalatçılar daha kaliteli olduğuna inandıkları bir malı daha fazla bir fiyat ödeyerek alabilirler. Bununla beraber, ihracatçılar yine de fiyat ve diğer hususlarda pazarlığa açık olmalıdırlar. Avustralya’lılar genellikle, imalat yerlerinde kullandıkları makinaları daha üst bir düzeye çıkarma açısından muhafazakardırlar. Alımdan evvel iyi etüt yaparak, karlılıklarında önemli bir değişiklik olup,olamayacağını araştırırlar, fazla bir değişiklik görmezlerse alımdan vazgeçebilirler. 7.6.5. Fiyat Kontrolları Resmi çok az fiyat kontrolü vardır. Milli bir düzenleyici kuruluş olan Avustralya Rekabet ve Tüketici Komisyonu’nun ( Australian Competition and Consumer Commission -ACCC) , Fiyat Gözetim Kanunu ( Prices Surveillance Act 1983 ) ile kendilerine verilmiş yetkiye dayanarak işyerleri tarafından uygulanan fiyatları araştırmaya ve gözlemlemeye hakkı vardır. Ancak, bu yetki Hükümet izni ile kullanılabilir. ACCC bu yetkisini genelde pazarda önemli güce sahip özel ve kamu şirketlerinin fiyatlarını incelemek için kullanır. Komisyonun araştırma nedeni ve bulguları kamuya açık bir raporda toplanır ve bu rapor gerektiğinde Hükümete öneriler getirebilir. Hükümet tarafından “belirlenmiş şirketler” fiyat tekliflerini ACCC’ye bildirmek durumundadırlar. Komisyonun bunu kabul etmek, reddetmek veya değişik bir fiyat önermek için 21 gün vakti vardır. Şirketler ACCC’nin teklifini kabul ederler. Son yıllarda artan rekabet sonucu belirlenmiş şirketlerin sayısı iyice azalmıştır. Akaryakıt, bira ve sigara özel sektörde belirlenmiş sahalardır. Kamuda da posta ve havaalanları bu kapsamdadır. Eyalet Hükümetlerinin de fiyat kontrol yetkileri varsa da bunu uzun süredir çok nadir olarak kullanmışlardır. 7.7. Satış Sonrası Hizmet ve Garanti Avustralya firmaları ürün ve hizmetlere göre ihracatçıdan belirli süre için ürün garantisi, eğitim, ilan ve promosyon için destek beklerler. Malların ve yedek parçaların zamanında teslimi çok önemlidir. 25 7.8. Hükümet Alımları Avustralya’nın kamu alımları rejimi yabancı firmalara bazı kısıtlamalar getirmesine rağmen genellikle açık ve herkese eşit kabul edilebilirse de, mahalli sanayiin gelişmesi için bazı kalitatif şartlar da uygulanmaktadır. Kamu sektörü projeleri ihalelerine girecek olan firmaların, ihale tekliflerinin hazırlanmasında bunu göz önünde tutmaları gerekir. Bu bilhassa, ihaleye tek başına veya bir Avustralya’lı ortakla girmeye karar vermek açısından önemlidir. Avustralya henüz Hükümet Alımları Hakkındaki (GATT) WTO Anlaşmasını imzalamamış olduğundan, ihalelerde mahalli olarak imal edilmiş ürünlerin tarif edilmesini önleyen hükümlerle bağlı değildir. 8. DEĞERLENDİRME Avustralya coğrafi uzaklığının yanısıra geniş yüzölçümüne rağmen nüfusunun da azlığının etkisiyle Türkiye’nin dış ticaretinde ilk otuz ülke arasına girememektedir. Buna rağmen Türkiye’nin önem vermesi gereken pazarlardan birisidir. Çünkü Avustralya gelişmiş ekonomisi ve yüksek hayat standardı (2003 yılında kişi başına milli geliri 25380 ABD$) neticesinde 104 milyar ABD Dolarına yakın ithalat yapan bir ülkedir. 1997’de 500 milyon doları aşan Türkiye-Avustralya ticaret hacmi sonraki yıllarda dalgalı bir seyir izlemiştir. 2000 yılında ticaret hacminde bir toparlanma olmuş ve 400 milyon doların üzerinde gerçekleşmiştir. 2001 yılında ülkemizde yaşanan ekonomik krizin de etkisiyle ticaret hacminde bir daralma meydana gelmiştir ve 295 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Avustralya ile ticaret hacmimiz 2002 ve 2003 yıllarında 350 milyon doların üzerinde seyretmiş, 2004 yılında bir önceki yıla göre %39,8’lik artış ile 509 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Avustralya’ya ihracatımızda önemli yer tutan yenilen meyveler, kuru üzüm, kuru kayısı ve fındık gibi tarım ürünlerinin yanında son yıllarda öne çıkan ürünler motorlu kara taşıtları, kauçuk ürünleri, televizyon alıcıları, cam ve seramikten mutfak, ev ve değişik amaçlar için eşyalar ve elektrikli fırınlar gibi sanayi ürünleridir. Avustralya’dan ithalatımızda ise Avustralya’nın geleneksel ihraç kalemlerinin büyük yer tuttuğu görülmektedir. Bunlar hububat, taşkömürü, yapağılar, yünler, postlar, buğday ve pirinç gibi hammadde ve tarım ürünleridir. Gelişmiş bir ülke olan Avustralya’ya ihracat yapmak isteyen işadamlarımızın ürün kalitesine ve devamlılığa dikkat etmesi gerekir. Çoğu gelişmiş ülkede olduğu gibi tüketiciler tanıdıkları, güvendikleri ve iyi hizmet aldıkları ürünleri tercih etmektedirler. Uygun bir fiyat tespiti için ihracatçıların, ithal edilen ürünlerin tabi olacağı masrafları göz önünde tutmaları gerekir. Başlıca faktörler; nakliye masrafları, işçilik masrafları, gümrük vergileri, pazarlama masrafları, GST vergisi, acente ve distribütör komisyonlarıdır. Türkiye ile Avustralya arasında direkt deniz ulaşımı olmadığından diğer ülkelerdeki limanlar aracılığı ile mallar gönderilmektedir ki bu da nakliye masraflarını yükseltmektedir. Türkiye için önemli bir avantaj ise Avustralya’da yaşayan Türk asıllı vatandaşlardır. Avustralya’daki Türk ticaret odaları ile irtibata geçerek, firmalarımız pazara girişte ve tutunmada bir basamak olarak kullanılabilecek bu durumdan yararlanmalıdırlar. 26