BİNA BİLGİSİ İV
Transkript
BİNA BİLGİSİ İV
ııvİ a+ürş 3 BİNA BİLGİSİ İV Kentsel Çevrede Mekan Kavramı ffi Baü mimarıık Y. Doç. Dr. Gaye BİROL bina bilgisi lV KENTSEL ÇEVREDE MEKAN KAVRAMİ / İÇERİK Kentseltasarımın tanımı, ortaya çıkışı ve gelişimi Kentselçevrede mekan ve kentsel mekan kavramları Tarihte kentsel alanların gelişimi Kenti o|uşturan mekansal bileşenler (düğüm noktaları, sınırlar, yollar, bölgeIer, referans noktaları) Kent mekanlarının sınıfIandırılması ve kentsel çevre biçimlenmesinde cadde/sokak ve meydan elemanlarının önemi, tasarım karakteristikleri Kentsel mekan değerini oluşturan görsel etki verileri Çevreleyen elemanların niteIiği(dolu-boş, geçirgen-katı, saydam-kapalı, dokulu-düz, ritmik özelIikIer, vb.) Çevrelenme düzeyi (açıklık-kapalı!ık) Biçim karakteri (geometrik-tipoloj ik özel l ikler) Aktivite karakteri (işlevsel niteIikIer) Çevreleyen elemanların düzeni (sınırlayıcıların biçimsel karakteristikleri) Yapıların kentselçevrenin biçimlenmesindekirolü (İç mekan-dış mekan arasındaki süreklilik, kademelenme ve ölçek değişmesi, Yapıların etkinlik üretme işlevleri, Yapıların mekanı tarifleme işlevleri, Referans noktası ve düğüm noktası oIarak yapılar, Duvar ve cephe olarak yapılar) Kentsel mekanın analizinde farklı yaklaşımlar (Şekil-zemin (do!u-boş) analizi, Bağlantı a.nalizi, Yer (bölge) analizi Ozgün çevre örneklerinin incelenmesi Bau mimarlık bina bilgisi lV KENT MEKAN LARİNİN SİNİFLANDİRİLMASİ BİNALAR ARAsıNDAKi iı-işxiı_enl cöz oNüNE ALARAK, KENTIN ALGıLANMASı iı_e iı_cİı_İ ceı.ırı_ oLARAK iri aıta GRUBUN VARLıĞ| söz KoNUSUDUR: KÜME5EL pATTERN DoĞ Ru sA L pATTE R N KAVRAMI _> MEyDAN L,, KAVRA M t cA D D E/so KA K _-------------+r,yER" ___+,lyo __________+ HER iri cnupTA YER ALAN MEKANLARDA DA sosYAL ENTEGRASYON VE BİREYLER ARASİ ETKİLEŞ|İU SİĞİ_AMA poTAN Sİye ı_i Ö r.ı e ıu ı_i o i n. Bau mimarlık bina bilgisi lV MEYDAN MEYDAN, KENT KURGUSUNDA YER ALAN KENTSEL ELEMANLARDAN einİoin. BıR KAMUSAL ALAN oLARAK MEYDAN, çoK EsKl oÖıııeıuı_ERDEN Bu vANA çoK çEşlTLi İşı_rvı_eni yERıNE GETıRMişrin. MEyDAN, GüNDEı-ix vaşaMlN sAHNEsı, KENTLıLERıN BULuşMA NoKTAsı, YABANCıLAR içiııı çeriıın -ein BöLGEsi, rüı_rüREL vE TARıHsEL oLAyLAn içiıv-oe oLMUşTuR. ARENA ANTİK YUNAN KENTLEn|İİİİİİİ AGORALARİNDAN, ROMA FORUMLARİNA, ORTAÇAĞ Ve RÖNESANS MEYDANLARİNDAN BAROK MEYDANLARA HANGİ DÖNEMDE OLURSA OLSUN MEYDAN ein ropLANMA YERİ, ToPLUMSAL YoĞUNLAşMA oDAĞı, çEKlM NoKTAsı, rüı_IüREL vE TARiHsEL oLAvLARıN YAşANDıĞı sAHNE, KENTIıt ve KENTLINiııı riruıı-iĞiı.ıi TANıMLAvAN ain xııuUsAL MEKANDıR. Bau mimarlık bina bilgisi IV Kent meydanı, Madrid. San Marco Meydanı, Venedik. Bau mimarlık bina bilgisilV ğVlLolİğs ü THğ ÇAPlToL. Rofle, Piazza Campidog Iio, Roma. Piazza San Pietro, Roma. Baü mimarlık bina bilgisi lV Piazza Navona, Roma. Bau mimarlık bina bilgisi lV DeI Campo, Siena. Bau mimarlık DeI Campo, Siena. bina bilgisi lV Piazza Navona, Roma. Bau mimarlık bina bilgisi lV Old town hall square, Prague. kent mekanında yaşam, Venedik. Trafalgar Square, London. BaU mimadık bina bilgisi lV Baü mimarlık bina bilgisi lV EYDAN, G E L E N E Ks E L KE NT sTR ELEMANDıR. M Ü KTÜ n Ü ııı o e ri e ııı ö ııı e ıın ı-i GELENEKSEL KENTLERDE MERKEZDE BULUNAN KENTİN ANA MEYDANı PAZARYERı iı_e einı_irre YER ALıR, VE KENTıııı eÜrÜ],| SOKAKLARİ DOĞAL OLARAK BU MEYDANDA SON BULUR. BU KENTLERDE MEYDAN, sinrÜı_AsYoNuN (DoLAşıMıN) BAşLADıĞı veya eirriĞi yERDlR. İşı_evsel oLARAK, MEYDANLAR VE BU MEYDANLARİN ETRAF|NDA YER ALAN yApıLAR, DİNi, ıicnnİ, sİyasİ, xÜı_rÜnEL, TöRENsEL VE R E KR EATı r n ıınaç LA R ı N B R KAç ı N ı V EYA TA MA M ı N l BARıNDlRıRLAR. İ Bau mimarlık bina bilgisi !V MEYDANLARİN BİÇİMLERİ, İŞLEVLERİNE VEYA DONEMLERİNE cöne FAKLıLıKLAR cösrenin. oRTAçAĞıı.ı nı_çAK GÖNÜı_ı_Ü VE oRGANİK MEYDAN MEKANı, nöıııesnNs DöNEMiNDE METR|K DüZEN, siıuerni vE BlR AKSA gnĞ ı_ı G EoMETni r oüzEN LEMEı_eni ı.l yApı LDıĞı ue raN LARA oöı,ıüşıvıüşrün. Bau mimarlık bina bilgisi lV li,c rıı! i" ilız §*]i: \i_i '\iı"-ı) a,"r|or'. 5 +*q, \^]rr.* ,ıO't, ı r \"\" __],1 * \ r<'\- \ \ . ."*/,' Baü mimarlık i..'']rjaj \ ' bina bilgisi lV MEYDAN, KENT içenislıtoe ein nöpER NoKTASıDıR; çEVREsi Ynpıı_nR, DUVARLAR VEYA ARKADLARDA SİNlRLANDİRİLMİŞTİR. BU slNıRLANDlRMA MEYDANlN gin reNTSEL MEKAN oLARAK TANİM LAN MASİ NA KATK| DA BULUNAN EN öıtEıvıı_i Nireı_irrln. Bau mimarlık bina bilgisilV MEYDANıN çEVRELENME pÜzeyi MEKANSAL KALİTESİN| Öıııennı_| ö ı_ç ü oe ETKI LER. çEvREsi ııı oe xi yApı LAR TARAFı N DAN TANİMLANMİŞ OLAN MEKAN, POZİTİF KENTSEL MEKANDİR. çEVRELENME oÜzeyi, Özeı_LirLE MEYDANıN rÖşr aöı_ceı_ERlNDE öı.ıenn KAZANıR. MEyDANıN KöşELERi NE KADAR AÇİK VE PARÇALANMİŞSA, ÇEVRELENME OÜZeYi O DENLİ AZALİR VE KENTSEL MEKAN NEGATİF MEKAN HALİNE GELİR. MEYDANİN DİŞA KAPALİLİĞİİİİİİİ ZEDELENMESİ / ÇEVRELENME oüzevi ı.ı iı.ı zayı rLAMAsl, M EyDAN ı N sı N l R LARI N ı N TANıMLANMAMış oLMAsıNA yol AçAR, vr eöyLEcE MEvDAN MEKANSAL KıM LiĞi ıııi KAYBEDER. Baü mimarlık bina bilgisi lV }wi ı*ı''-* *:T:;;;ı-ı§ i*J"Ktüş llğ§ **. ]ı * jl.J 'x"} ii *" tT_=* ]ffi ,l iı',F illiİL; iffi W, ^-"__,.-.t_.!xffialf ! *ii.şi ]:1, ı lrl .,,.: :J j*:""-J '..^....- ] .:, §ğt§.ü.ryöğ ğİ!ilr,ıa iğ:öid {ü|ia}. ğ-*ıra,ğ sİflq:|]üü 4*i ffi§E,;nlr|E?{ğ_ *rrürt6. ğyğ -}itij tqİİs ğdJİ&ffi *{iiqğlı! 1'r.ğilr 6.ı;t iira, ıtia.ş1 iİ*§r* ğğ,ns ilaİnt rİl§. .^i İ,,1 §*r&ffiirlğt {!,1M. . **§a iÇülll$üq ği.i§*4tjr: §frİsğ, {ıqiit§{s{. a§ğğ i\q{ılihİnit: &ş-Ntiil r §r{frEltj_f. l lݧğ{iü 1i4lıtsği ti?slffi ]4, a§.*iiğ, öritı§ğfiğ,en§,. lfIC{dC -&{t*rrlt5i fia§ilj|i f tsSit]iF; ,4}qıi.:ı§* L.*rÇr§; cxd{fi.&l ?*{İ$rğ*, ilırğL*i ğWilü *$l]l]L*i/_. (§iüıüa Baü mimarlık bina bilgisi lV Baü mimarlık bina bilgisi lV ÇEVRELENME DUZEYİN.İN YANİ SİRA, MEYDANİ ÇEVRELEYEN YAPİLARİN YUKSEKLİG| VE CEPHE OZELLİKLERİNDEKİ a ürü N ı_ü r (oüşEy sı N ı RLAyıcı LARDAKi sü nerı_i ı_i ı<1 oe MEYDANİN BİR MEKAN OLARAK ALGİLANMASİNİ SAĞLAYAN özeı_ı_lrı_enoin. Bau mimarlık bina bilgisi lV MEYDANıN MEKANSAL KALITEsİıııİ errİı_EyEN eİn oİĞen Öıııeııııı_i özeı_ı_ir DE MEvDANıN güvürlüĞüoün. ain reNriN eııı GENIş KAMUsAL MEKANı oLAN MEvDANıN GEREĞİNDEN FAZLAGENİŞ OLMASİ MEYDANİN ALGİLANAN sıNıRLARıNıN yiriniı_ıvıESİNE YoL AçAR. KENTTEKı vnya MEYDANıNıN aÜyÜrı_ÜĞÜ BELıRLEruinreııı BAŞINA (yaklaşık) EN AZ 13.5M2, EN FAZL A27 M2 ALINMAS! GEREKıR. rlşi DAHA gÜvÜK TASARLANAN MEYDAN işı-eviıııE YAN|T VEREMEME vE yAşAyAN BlR MEKAN oLAMAMn nisxi BuLuNuR. Bau mimarlık bina bilgisi lV Baü mimarlık bina bilgisilV MEYDANLARİN SİNİFLANDİRİLMASİ Krier iIk olarak meydanları biçimlerine göre kare, daire ve üçgen olarak üç gruba ayırır. Daha sonra bu gruplar kendi içlerinde tekrar gruplara ayrılırlar; bu gruplar her biri için düzenIi ve düzensiz biçiminde sınıflandırıIır. Bir sonraki aşamada, her bir grup kendi içinde boyut ve açı farklı!ıkları, mekanda bulunan yapı ve objelerin farklı biçimde konumlandırıImaları ve meydan ile caddelerin farklı birleşim tipleri iIe oluşturulan alt gruplara ayrıIır ve böylece çok sayıda meydan biçimi türetiImiş olur. Bau mimarlık Kentsel mekan tipolojileri, Krier. bina bilgisi lV ffiffiffiffi ffiffiwffi §J,K3ffiffiffi L3FffiLffiffij ffiffiı ffiffiffiffi§ t#lffin ffiffi Hıqffi ffiffiffiffi ffiffiffiffi ffiffiffiffi EEffiffiffi ffiffijffiffi ffiffiffiL*] ffiffiffiffi ffiffiLü:ffi ffiffiffiLffi ffimffiffiW ffiffitğğL&] Baü mimarlık trEffiEffiffiffiffi §§Nru ffiWWffi §ffiffiw@ffiffiffi TTl_]-l ilçğltrEffiÇ;ğulÇ;-eğE,q lllıl L,.ijtt,J t*;----\T|§lEla ll l İ.agrğ s]şTE-ğ '\[üffi l: ffi rf}{T1}[ıl ıltE-tr. WWHWffiffiffiffi ı \*tEiEtü ı hHH, N6ffiM lı EHHH Bau mimarlık l | ffiffiEre"ı ffiffiffiffi r:*:ffi ffiffiffiffi l lrtffiffi-H. Fnü"Ej rTffiElEl" lffij&ğL§wwg^A ffiffiffiffiffiffi rcffiffiffiffiffi Effiffiffiffiffi ffiffiffiffiffiffi Effimmffiffi ffiffiffi§§ffi mffiffimffiru r- l-j_*__dl ffi ffi# ffi hfu€ ffi ıJ__*_-dİ{ -"hü_h.ı ;=-ffiüJ ffiffiiJ ffitffiffiffiffiffiffi,_ffiffiffi ffiffiffiffiffiffiffiffiffiwiffi ffiffiffiffiffiffiffiffiffimffiffi ffiffiffiffiffi Bau mimarlık bina bilgisi lV STüBBEN, MEyDANLARı pönr FARKLI KATEGoniye AyıRARAK iırıceı_rn. lı_r rarEcoRl, "TRAFIK MEvDANı" ADı VERILEN DAIRE VEyA ço KG EN aiçi ıvıiı,l oEKİ M EYDAN LARDıR. irinıci KATEGoRi, KıMUSAL KULLANııın içiıı TAsARLANMış, GENELLIrle eAZARLARıN KuRuLDuĞu yA DA çeşirı_i cösrsni vE FEsTivRı_ı_eRi ru ynpı ı_oıĞı MEyDAN LARDı R. ü çü ııı c ü KATEG on i öze ı_ı_i rı_e i ııı c i ı_iz pAR K_BAHçE MEyDANLARıNA REFERANS VEREN, 19. yüzyıı_oA AVRupA,NıN çeşlrı_i KENTLEnIı,ıor BuLuNAN vE aĞaç ve girriı_enı_e süsı_eırı EN pAR K-MEyDAN LARDIR. pönoüıııcü rareconi isE "MiMnni ııneyDAN" ADı VERILEN, GENELLIrı_e ein nNırsAL yApıNıN ör.ıüıııoe BULUNAN ALANLA eürüNı_EşEN ve nniıvıani ynpıı_ARLA SıNıRLANARAK pozirir gin AçıK MEKAN aiçinniıııoE TANıMLANMış MEvDANLARDıR. gu rip MEvDANLAR BAzı KENTLERDE rnnirıseı_ crı_işiıııiıı oe gin soNUcU oLARAK "ANıT MEvDAN" HAL|NE ceı_iRı_en. Bau mimarlık bina bilgisilV zUcKER, MiMARi nneyonNLARı reıııoi içı_eniıııDE sıNıFLANDıRıR VE BEş KATEGonioe iıııceı_en. KAeALı MEvDANLAR, SıNıRLANDıRıLMış VE ounaĞnırı MEYDANLARDİR. ponniıınNT MEyDANLAR, TıpKı "ANıT MEyDAN" LARDA oı_ouĞu cigi BAsKıN ain og.JEyE ooĞnu 1ain riıise, KENT KApısı, HEvKEL vEyA gln Hnvuz1 vöııırı_ıtıiş ve oiıııaıvıir ıuerANLARDıR. r.ıürı_eeR MEvDANLAR, HAVuz, rısxiye VEvA HEyKEL cigl oüşev gin oa.Jeıuiııı MERKEzDE BULUıııouĞu vE oRTAçAĞ MEvDANLARıNA BENzEyeıt, içıeN DlşA cEı_işer.ı MEYDANLARDİR. MEvDANLAR GRUBu, ginoeN çoK sAyıDA AyNı VEvA FARKLı eüyürı_ürreri AçıK MEKANıN ART ARDA GELMEsiyı_e OLUŞMUŞ MEKANLAR GRUBUDUR. AMoRF 1aiçiııısiz1 ıınrvoANLAR ise oaĞıNıK vEyA resapüri KoMpozisyoıtı_ını llr ıııecarir MEKANLAR oluşTuRAN MEYDANLARDİR. Baü mimarlık bina bilgisi lV CADDE/SOKAK KENTSEL MEKANDAKi oiĞen ein eı_eMAN CADDE_SoKAK sisreıuiDlR. cADDELER, BlR KENTTE yAşAyAN BlREyLERlN FARKLı işLevsrl BÖLGELER ARASıNDAKİ sinxÜı_asYoNUNu SAĞ LAYAN KENTSEL ELEMAN LARDİ R. KSEL (EN DÜsrni öıııcesi oöııı EMDEKI) KENTLERİN giNaı_RR ARASıNDA KALAN MEKANLARıN giNıRlanıN| çoĞU., KENDlsl KADAR öıveıııı_i oı_ouĞu geı_inciı{ ein oaĞırınn nĞı ÇERÇEVESİNDE OLUŞTU RULMUŞTUR. G ELEN E GELENEKsEL KENT au şrrciLDE eln ıurrANLAR sisreıvıi oLARAK iyi rnnirı_eıvıtıiş gin ı{ncME sAHip reıueı_ cAD D E/so KA K a içi ıvı ırı i ü n erıvı işri n. i BURADAxi aiııını_AR VE soKAKLRn einginiıııoeııı AyRıLMAz ein s sr e nn ç ıt o e e n e n i ].| i ra ııı ı ıvı ı_A R LA R. i Bau mimarlık bina bilgisi lV i i i i bina bilgisi lV ÇAGDAŞ KENT İMGESİ, HACİM oLARAK TAM rıissepiLMEYEN BıR CADDE/SoKAK ripi ÜneTiR: "YoL" ııı ireı_iĞ iıı oe cADDE/so KAK. B u rün cADDE/SoKAK BiNALAR TARAFİNDAN TARİFLENMEDİĞİ içiıtı, giNaı_aR iı_e sorcAK MEKANı ARASİNDA BİR ETK|LEŞİM YoKTUR. eu rün cADDE/soKAK, yALNızcA BiR "yol" oLARAK yoRUMLANıR ve iş ı_evı_eni ARAç rnariĞi ı.ı i ı.ı rnı.ı i r prĞeRLERLE sıNı RLANıR. M EKAN Daxi yRyR YOĞUİrİ İ_AŞMASİ VE SOSYAL ü nrrriĞi nn e ENTEGRAsyoN ör.ıeıuı_i öı-çü or AzALıR. BaU mimarlık bina bilgisi lV eiNa sisreııni ile ooı_AşıM sisrenni ARAsıNoaxi AyRl M, einço r çAğD|§ reı.ırir.ı KARAKTERİSTİGİ OLARAK CADDE/SOKAK KULLANIMİ üzenir.ı oE NEGATI r erri ı_en yApMışTıR. Bu şeriı_oe oRTAyA çıKAN CADDE/SoKAK, ai nı_eşri nici ve gürü ı,ı ı-eşri nici oLMADıĞı ciei, KENTsEı_ esrerix içiı.ı pe ain DEsTEK oLUşTUnaaiLecEK MEKANSAL TANİMLİİ_İĞİİrİİ VE SOSYAL rr rl ı_ eş i ıın pora rı s ivr ı_ ıı i KAYBEDER. i Baü mimarlık bina bilgisi lV GELENEKSEL DoKuDAri cRooE VE SoKAKLAR, BELinciııı HAclMsEL özELı_ixı_eni vE çEşlTLl ELEMAN vE işlevl KAPSAYAN BAĞİMSİZ YAPİLARİYLA, ULAŞİM (DOLAŞİM_ sinxüı_ıSyoN) ELEMANı oLMANıN vANıNDA, "vERLER" oLARAK DA işLEv cönüRLER vE çEşlTLl sosyAulşLEvsEl ETKI N Ll KLERI N E NTEG RAsyoN U ı.ın ze ıın i N HAzı R LAR LAR. BU MEKANLAR, ain rceNre nir vAşANTıNıN SoMuTLnşrıĞı yERLER oLAN KENTSEL MEKANLARDıR. ein xeNriN| cA D D E L e n i ı.ı i ı.ı e i ç i ıvı iv e öz e ı_ ı_ i r ı_ en ir e ırı r i ıv oLuşuMuNDA eüvür ain errive sarıiprin. i ıvı crs i ııı i ıv BaÜ mimar|ık bina bilgisilV yöN VE yol KAVRAMLARıNDA, oüşey VE yATAy yöı.ıı_en VURGULANİR. MEKANıııı oÜşey BoYuTLanı öıışıuıioiR, KAVRAMSAL oLARAK yürcseı_işi ve oüşüşü iraoe EDER. yATAy BoyUTLAR, giREyiııı soıınur oüıvyasıNı yANSlTlR. yATAy oüzı_eıınoe aiRey reıııoi vöruüıııü aeı_inı_eR vE yoluNU sEçER VEYA YARATIR. yol üzeniıvoe öı*ı VE ARKA KAVRAMLARı VARDıR, eineyiNl o ANDA BuLuNDuĞu NoKTA HER ZAMAN içiı.ı örıoeri eiı-iNıMEyEN vE ARKApnri giı_iNrN ARAsıNoari ceniı_iııne sırıipıin. GENELLİxı_e ı_iııeen 1ooĞnusAl) ain eLeMAN oLARAK KAVRAN ı R VE rı,ı g e ı_i nc i ııı özr ı_ı_iĞ İ sÜ n e rı_İ ı_İ rrİ n. Bau mimarlık yol,