AKSU RES - ÇED 07.04.2011 - PDF Creator - Trail 01
Transkript
AKSU RES - ÇED 07.04.2011 - PDF Creator - Trail 01
AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU TEMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RÜZGAR ENERJİ SANTRALİ ÇED RAPORU KAYSERİ İLİ, YAHYALI İLÇESİ, DİKME MEVKİİ NİSAN - 2011 1 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Proje Sahibinin Adı AKSU TEMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM VE TİC. A.Ş. Adresi MEBUSEVLERİ İLLER SK. NO:5 TANDOĞAN ÇANKAYA/ ANKARA Telefon Numaraları (0 312) 215 90 00 Faks Numaraları (0 312) 212 19 99 Projenin Adı Aksu Rüzgar Enerji Santrali Proje Bedeli Proje İçin Seçilen Yerin Açık Adresi (İli, İlçesi, Beldesi, Mevkii) 100,417,337 € Kayseri İli, Yahyalı İlçesi, Dikme Mevkii Aksu RES Türbünleri Koordinatları Proje için seçilen yerin koordinatları, zone; Projenin ÇED Yönetmeliği kapsamındaki yeri (sektörü, alt sektörü) Raporu Hazırlayan Kuruluşun/Çalışma Grubunun Adı Adresi Koor. Sırası :Sağa- Yukarı Datum : ED-50 Türü : UTM D.O.M. : 33 Zon : 36 Ölçek Faktörü: 6 derecelik 722337 4210193 722599 4210229 722836 4210247 723044 4210264 723281 4210276 723512 4210253 723737 4210241 723963 4210229 724168 4210210 720562 4208930 720833 4208974 721085 4209069 721318 4209195 721545 4209270 721771 4209220 721992 4209188 722194 4209233 722414 4209239 722628 4209201 722841 4209142 723065 4209142 723283 4209173 723553 4209154 723757 4209223 723957 4209242 724162 4209230 724380 4209174 724597 4209201 724800 4209258 725031 4209355 725253 4209383 725496 4209412 725746 4209449 725968 4209540 726186 4209543 726408 4209598 ÇED Yönetmeliği EK-II Madde 29- 10 MW ve üzeri Rüzgâr enerji santralleri. TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Bişkek Cad. (8.Cad.) No:123/5-6 Emek/ANKARA 2 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. Koor. Sırası:EnlemBoylam Datum : WGS-84 Türü : Coğrafik D.O.M. :Zon :Ölçek Faktörü : 38.01053450 35.53221090 38.01079436 35.53520370 38.01089822 35.53790642 38.01100014 35.54027880 38.01104986 35.54297966 38.01078585 35.54560133 38.01062232 35.54815813 38.01045847 35.55072629 38.01023674 35.55305327 37.99959577 35.51162247 37.99992602 35.51471965 38.00072002 35.51761637 38.00179771 35.52030650 38.00241760 35.52291269 38.00191217 35.52546891 38.00156997 35.52797377 38.00192569 35.53028624 38.00192579 35.53279147 38.00153114 35.53521478 38.00094760 35.53762015 38.00089254 35.54016899 38.00111802 35.54265919 38.00088044 35.54572553 38.00145141 35.54806828 38.00157312 35.55034996 38.00141443 35.55267885 38.00085631 35.55514189 38.00104571 35.55761949 38.00150864 35.55994719 38.00232472 35.56260607 38.00252172 35.56514093 38.00272245 35.56791508 38.00299340 35.57077140 38.00375745 35.57332614 38.00373012 35.57580767 38.00416993 35.57835112 AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Telefon Numaraları 0 312 213 31 38 - 0 312 213 31 44 Faks Numaraları 0 312 213 31 48 PTD Raporu Sunum Tarihi NİSAN - 2011 3 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU İÇİNDEKİLER BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI .............................................................................. 12 (Proje Konusu Faaliyetin Tanım ı, Ömrü, Hizmet Amaçları, Pazar veya Hizmet Alanları ve Bu Alan İçerisinde Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve/veya İl Ölçeğinde Önem ve Gereklilikleri)............................................................................................................................. 12 BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU............................................................. 20 II.1. Faaliyet Ünitelerinin Arazi Kullanım Haritas ı Üzerinde Gösterimi Yerleşim Alanlarına Mesafesi, .................................................................................................................................. 20 II.2. Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Bütün İdari ve Sosyal Ünitelerin, Teknik Alt Yapı Ünitelerinin Proje Alanı İçindeki Konumlarının Vaziyet Planı Üzerinde Gösterimi, ................................................................................................................................. 20 BÖLÜM III: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI............................................ 22 III.1. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili Finans Kaynakları, ....................................................... 22 III.2. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili İş Akım Şeması veya Zamanlama Tablosu................. 22 III.3. Projenin Fayda – Maliyet Analizi,..................................................................................... 22 III.4. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşmesine Bağlı Olarak, Yatırımcı Firma veya Diğer Firmalar Tarafından Gerçekleştirilmesi Tasarlanan Diğer Ekonomik, Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri, .............................................................................................................. 23 III.5. Kamulaştırma, .................................................................................................................. 24 III.6. Diğer Hususlar ................................................................................................................. 24 BÖLÜM IV: RÜZGAR ENERJİSİ SANRALİNDEN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALAN İÇİNDEKİ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİNİN AÇIKLANMASI.............. 25 IV.1. Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi (Etki alanının Nas ıl ve Neye göre Belirlendiği Açıklanacak ve Etki Alanı Haritası üzerinde Gösterilecek) ..................................................... 25 IV.1.1. Proje Alanı Yakınlarında Bulunan Maden Ocaklarının Projeye Etkileri, Alınacak Önlemler,.................................................................................................................................. 26 IV.2. Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı, .................... 26 IV.2.1. Rüzgar Enerjisi Santrali Yerlerinin Jeolojik Özellikleri (Tektonik Hareketler, Topografik özellikler, Mineral Kaynaklar, Heyelan, Benzersiz Oluşlumlar, Çığ, Sel, Kaya Düşmesi vb. 1/25.000’lik Jeoloji Haritas ı) ..................................................................................................... 26 IV.2.2. Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrolojik, Mevcut ve Planlanan Kullanımı (İçme, Kullanma, Sulama Suyu, Elektrik Üretimi, Baraj, Göl, Gölet, Su Ürünleri İstihsali, Su Yolu Ulaşım ı Tesisleri, Turizm, Spor ve Benzeri Amaçlı Su ve/veya Kıyı Kullanımları, Diğer Kullanımlar), ............................................................................................................................. 31 IV.2.3.Toprak Özellikleri ve Kullanım Durumu (Toprağın Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması, Erozyon, Mera, Çayır, Toprağın Mevcut Kullanım Durumları vb.), ......................................... 34 4 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU IV.2.4. Tarım Alanları (Tarımsal Gelişim Proje Alanları, Özel Mahsul Plantasyon Alanları, Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü, Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları).................................................................................................................................. 39 IV.2.5. Orman Alanları (Ağaç Türleri ve Miktarları, Kapladığı Alan Büyüklükleri ve Kapalılığı Bunların Mevcut ve Planlanan Koruma ve/veya Kullanım Amaçları, Orman Yangınlarına Karşı Alınacak Önlemler), ........................................................................................................ 41 IV.2.6. Koruma Alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Arkeolojik, Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, Turizm Alan ve Merkezleri, Mera Kanunu Kapsamındaki Alanlar), .................................................................................................................................... 42 IV.2.7. Flora ve Fauna (Türler, Endemik Özellikle Lokal Endemik Bitki Türleri, Doğal Olarak Yaşayan Hayvan Türleri, Ulusal ve Uluslararası Mevzuatla Koruma Altına Alınan Türler; Nadir ve Nesli Tehlikeye Düşmüş Türler ve Bunların Yaşama Ortamları, Av Hayvanlarının Adları, Popülasyonları ve Bu Türler İçin Alınan Merkez Av Komisyonu Kararları) Proje Alanı Üzerindeki Vejetasyon Tiplerinin ve Örnekleme Alanlarının Bir Harita Üzerinde Gösterilmesi, Projede Faaliyetten Etkilenecek Canlılar İçin Alınması Gereken Koruma Tedbirleri (İnşaat ve İşletme Aşamalarında) ............................................................................................................. 42 IV.2.8. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak Bölgeler, Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlarla Tahsis Edilmiş Alanlar, 25.09.1978 Tarih ve 16415 Sayılı Resmi Gazetede Yayınlanan 7/16349 Sayılı bakanlar Kurulu Kararı İle Sınırlandırılmış Alanlar vb.) .......................................................................... 50 IV.2.9. Bölgenin Genel İklim Koşulları, Sayılı Günler, Sıcaklık, Yağış ve Rüzgar Dağılımları, .................................................................................................................................................. 50 IV.2.10. Diğer Özellikler ........................................................................................................... 56 IV.3. Sosyo – Ekonomik Çevrenin Özellikleri .......................................................................... 56 IV.3.1. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür Hizmetleri ve Bu Hizmetlerden Yararlanılma Durumu) ....................................................................................... 56 IV.3.2. Proje Alanı ve Yakın Çevresindeki Kentsel ve Kırsal Arazi Kullanımları (Yerleşme Alanlarının Dağılım ı, Mevcut ve Planlanan Kullanım Alanları, Bu Kapsamda Sanayi Bölgeleri, Limanlar, Konutlar, Turizm Alanları vb.) .................................................................................. 60 IV:3.3. Diğer Özellikler ............................................................................................................. 63 BÖLÜM V: PROJENİN BÖLÜM IV’TE TANIMLANAN ALAN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER........................................................................................................... 64 (Bu Bölümde Projenin Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri Tanımlanır, Bu Etkileri Önlemek En Aza İndirmek ve İyileştirmek İçin Alınacak Yasal, İdari ve Teknik Önlemler V.1 ve V.2 Başlıkları İçin Ayrı Ayrı ve Ayrıntılı Şekilde Açıklanır.)................................................. 64 5 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU V.1. Arazinin Hazırlanması, İnşaat ve Tesis Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler........................................................................... 64 V.1.1. Arazinin Haz ırlanması İçin Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Sırasında Kullanılacak Malzemelerden Parlayıcı, Patlayıc ı, Tehlikeli ve Toksik Olanların Taşınımları, Depolanmaları ve Kullanımları ............................. 64 V.1.2. Hafriyat Artığı Toprak, Taş, Kum vb. Maddelerin Nerelere Taşınacakları veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları, ................................................................................................... 66 V.1.3. Faaliyet Ünitelerinin İnşası İle İlgili İşlemler .................................................................. 66 V.1.4. İnşaat Esnasında Kırma, Öğütme, Taşıma ve Depolama Gibi Toz Yayıc ı İşlemler .... 66 V.1.5. Proje Kapsamında Oluşacak Katı Atık Miktarı ve Özellikleri, Nas ıl Bertaraf Edileceği, .................................................................................................................................................. 68 V.1.6. Proje Kapsamında Kullanılacak Su Miktarları, Nereden ve Nasıl Temin Edileceği, Bu Suların Kullanım ı Sonucu Oluşacak Atık Suların Hangi İşlemlerden Sonra Hangi Alıcı Ortama Nasıl Verileceği, Bu Konuda Yapılacak Çalışmalar ve Bu Suların Özellikleri......................... 69 V.1.7. Rüzgar Enerji Santralinde ve EİH’nda Yapılacak Topraklama ve Paratoner Kurulması İle İlgili İşlemler......................................................................................................................... 70 V.1.8. Arazinin Haz ırlanması ve Tesislerin İnşası Sırasında Yapılacak İşler Nedeni İle Meydana Gelecek Gürültünün Kaynakları ve Seviyesi ........................................................... 71 V.1.9. Arazinin Haz ırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla Ortadan Kaldırılacak Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı.............................. 78 V.1.10. Arazinin Haz ırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla Elden Çıkarılacak Tarım alanlarının Büyüklüğü, Bunların Arazi Kullanım Kabiliyetleri ve Tarım Ürün Türleri ....................................................................................................................................... 78 V.1.11. Arazinin Haz ırlanmasından Başlayarak Ünitelerin faaliyete Açılmasına Dek Yerine Getirilecek İşlerde Çalışacak Personel İçin Kurulacak Şantiye Alanı ve Diğer Teknik/Sosyal Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde ve Nasıl Temin Edileceği ...................................................... 78 V.1.12. Arazinin Haz ırlanmasından Başlayarak Ünitelerin faaliyete Açılmasına Dek Sürdürülecek İşlerden, İnsan Sağlığı ve Çevre İçin Riskli ve Tehlikeli Olanlar ...................... 78 V.1.13. Hat Güzergahı ve Yakın Çevresinde Yeraltı ve Yerüstünde Bulunan Kültür ve Tabiat Varlıklarına (Geleneksel Kentsel Dokuya, Arkeolojik Kalıntılara, Korunması Gerekli Doğal Değerlere) Materyal Üzerindeki Etkilerinin Şiddeti ve Yayılım Etkisinin Belirlenmesi ............ 78 V.1.14. Diğer Faaliyetler........................................................................................................... 79 V.2. Projenin İşletme Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler .................................................................................................................... 79 V.2.1. Faaliyet Ünitelerinin Özellikleri, Boyutları, Kapasiteleri vb. Diğer Bilgiler..................... 79 6 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU V.2.2. Rüzgar Enerjisi Santralinin ve EİH’nın Bakım ı İçin Ne Gibi İşlemler Yapılacağı, Kullanılacak Malzemeler, Çıkacak Atıkların Tür ve Miktarları, Özellikleri, Boyutları, Özellikleri ve Nas ıl Bertaraf Edileceği....................................................................................................... 79 V.2.3. Meydana Gelen Elektrik ve Manyetik Alanlar ve Şiddetleri, Etkileri, Alınacak Önlemler, .................................................................................................................................................. 80 V.2.4. Iş ık Yans ımasına Karşı Alınacak Tedbirler ................................................................... 82 V.2.5. Güvenliği Tehlikeye Atabilecek Riskler Olup Olmadığı (Kuş Göç Yolları vs.).............. 82 V.2.6. Hattın ve Trafonun Haberleşme İle İlgili Tesislere (PTT Hatları, Radyo, TV Vericileri vs.) Etkileri ................................................................................................................................ 82 V.2.7. Orman Alanlarına Olabilecek Etki ve Bu Etkilere Karşı Alınacak Tedbirlerin Tanımlanması........................................................................................................................... 83 V.2.8. Proje Ünitelerinin İşletilmesi Sırasında Oluşacak Gürültü Kaynakları ve Alınacak Önlemler................................................................................................................................... 84 V.2.9. Proje Alanında Peyzaj Öğeleri Yaratmak veya Diğer Amaçlarla Yapılacak Saha Düzenlemeleri .......................................................................................................................... 88 V.2.10. Diğer Faaliyetler........................................................................................................... 89 V.3. Çevresel Fayda – Maliyet Analizi ..................................................................................... 89 BÖLÜM VI: İŞLETME FAALİYETE KAPANDIKTAN SONRA OLABİLECEK VE SÜREN ETKİLER VE BU ETKİLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER ............................................... 91 VI.1. Arazi Islahı ....................................................................................................................... 91 VI.2. Diğer Çalışmalar .............................................................................................................. 91 BÖLÜM VII: PROJENİN ALTERNATİFLERİ ........................................................................... 92 (Bu Bölümde Yer Seçimi, Teknoloji ve Alınacak Önlemlerin Alternatiflerin Karş ılaştırılması Yapılacak ve Tercih Sıralaması Yapılacaktır.) ........................................................................ 92 BÖLÜM VIII: İZLEME PROGRAMI .......................................................................................... 95 VIII.1. Faaliyetin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Faaliyetin İşletmesi ve İşletme Sonrası İçin Önerilen İzleme Programı ve Acil Müdahale Planı ............................................. 95 VIII.2. ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliği’nde “Yeterlik Belgesi Alan Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri” Başlığının İkinci Paragrafında Yer Alan Hususların Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program........................................................................................ 101 BÖLÜM IX: HALKIN KATILIMI............................................................................................... 102 (Projeden Etkilenmesi Muhtemel Yöre Halkının Nasıl ve Hangi Yöntemlerle Bilgilendirildiği, Proje İle İlgili Halkın Görüşlerinin ve Konu İle İlgili Açıklamaların ÇEd Raporuna Yans ıtılması) ................................................................................................................................................ 102 BÖLÜM X: SONUÇLAR ......................................................................................................... 103 (Yapılan Tüm Açıklamaların Özeti, Projenin Önemli Çevresel Etkilerinin Sıralandığı ve Projenin Gerçekleşmesi Halinde Olumsuz Çevresel Etkilerin Önlenmesinde Ne Ölçüde 7 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Başarı Sağlayabileceğinin Belirtildiği Genel Bir Değerlendirme, Proje Kapsamında Alternatifler Aras ı Seçimler ve Bu seçimlerin Nedenleri)....................................................... 103 8 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU TABLOLAR Tablo 1: Türkiye Brüt Elektrik Enerjisi Üretim- İthalat- İhracat Ve Talebinin Yıllar İtibariyle Gelişimi (1975-2006) (GWh)................................................................................................13 Tablo 2: Yıllara Göre Türkiye’deki Elektrik Tüketimi............................................................14 Tablo 3: Türkiye’deki Rüzgar Enerji Santralleri ..................................................................15 Tablo 4: Teknik Bilgiler.........................................................................................................16 Tablo 5: Türbün Koordinatları ..............................................................................................21 Tablo 6: Kayseri İli, Yahyalı İlçesi Arazi Dağılım ı...............................................................39 Tablo 7: Kooperatif ve Üye Sayıları.....................................................................................40 Tablo 8: Kayseri’de Tarım Alanlarının Kullanım Amaçlarına Göre Dağılımı......................40 Tablo 9: Kayseri’de Bitki Türlerinin Ekim Alanlarına Dağılımı Ve Üretim Miktarı ..............41 Tablo 10: Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Flora Türleri.........................................44 Tablo 11: Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Amphibia Türleri ..................................46 Tablo 12: Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Reptilia Türleri .....................................46 Tablo 13: Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Aves Türleri .........................................47 Tablo 14: Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Mammalia Türleri ................................48 Tablo 15: Kayseri İli Aylara Göre Sıcaklık Değişimleri ........................................................50 Tablo 16: Kayseri İli Yağış Durumu .....................................................................................51 Tablo 17: Kayseri İli Ortalama Aç ık, Bulutlu, Kapalı Günler Sayıs ı ...................................51 Tablo 18: Kayseri İli Nem Durum.........................................................................................52 Tablo 19: Kayseri İline Ait Rüzgar Durumu .........................................................................53 Tablo 20: Kayseri İli Toprak Sıcaklığı Tablosu ..................................................................53 Tablo 21: Kayseri İli Basınç Durumu Tablosu ...................................................................54 Tablo 22: Kayseri İli Aylık Ortalama Rüzgar Hızları (m/s).................................................54 Tablo 23: Kayseri İli Aylık Esme Sayıları Toplamı Tablosu ................................................55 Tablo 24: 2008-2009 Öğretim Yılı Yurt Sayıları ..................................................................56 Tablo 25: Yeşil kart verilenlerin ilçelere göre dağılımı.........................................................58 Tablo 26: Kayseri İli Arazi Dağılımı......................................................................................60 Tablo 27: Kayseri İli ve İlçelerinin Arazi Varlığı ...................................................................60 9 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Tablo 28: Kayseri İli Arazi Kullanım Şekli ve Alanı..............................................................61 Tablo 29: Kayseri Sanayi Tesislerinin Üretim Konularına Göre Dağılımı ...........................62 Tablo 30: Kayseri İli’ndeki Sanayi Tesislerinin İlçelere Göre Dağılımı...............................62 Tablo 31: Toz Emisyon Faktörleri ve Emisyon Debileri.......................................................67 Tablo 32: Araç ve Ekipmanların Ses Gücü Düzeyleri .........................................................71 Tablo 33: Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılım ı .............................................72 Tablo 34: Ses Basıç Düzeyleri............................................................................................72 Tablo 35: Atmosferik Yutuş ..................................................................................................73 Tablo 36: Nihai Ses Basınç Düzeyleri .................................................................................74 Tablo 37: Düzeltme Faktörleri.............................................................................................75 Tablo 38: Ses Düzeyleri .......................................................................................................75 Tablo 39: Lgündüz Değerleri................................................................................................76 Tablo 40: Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri ............................................77 Tablo 41: Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılım ı (Türbünler İçin) ...................85 Tablo 42: Ses Basınç Düzeyleri (Türbünler İçin)................................................................85 Tablo 43: Atmosferik Yutuş (Türbünler İçin) ........................................................................85 Tablo 44: Nihai Ses Basınç Düzeyleri (Türbünler İçin) .......................................................86 Tablo 45: Düzeltme Faktörleri (Türbünler İçin) ....................................................................86 Tablo 46: Ses Düzeyleri (Türbünler İçin) .............................................................................87 Tablo 47: Lg Değerleri (Türbünler İçin)................................................................................87 Tablo 48: Endüstri tesisleri için çevresel gürültü sınır değerleri ..........................................88 Tablo 49: Karbon Dioksit(CO2) Emisyonu (Küresel ıs ınmada, sera etkisi yaratan başlıca unsur) ...................................................................................................................................93 Tablo 50: Sülfür Dioksit (SO2) Emisyonu ( Asit yağmurlarını doğuran başlıca unsur).......93 Tablo 51: Nitrojen Oksit (NOX) Emisyonu (Asit yağmurlarını doğuran diğer bir unsur ve dumanlı sisin temel maddesi) ..............................................................................................93 Tablo 52: İzleme Raporları Formu .....................................................................................101 10 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU ŞEKİLLER Şekil 1: Rüzgâr Türbünü İç Yapısı .......................................................................................17 Şekil 2: Örnek Vestas Tipi Türbün .......................................................................................17 Şekil 3. Proses İş Akım Şeması...........................................................................................22 Şekil 4: Kayseri İli Deprem Haritas ı .....................................................................................30 Şekil 5: Türkiye Fitocoğrafik Bölgeleri ...............................................................................43 Şekil 6: Doğal Vejetasyon Haritas ı ......................................................................................44 Şekil 7: Kayseri İli Rüzgarın Ortalama Hızına Göre Çizilmiş Rüzgar Gülü.........................55 Şekil 8: Kayseri İli Esme Sayılarına Göre Çizilmiş Rüzgar Gülü.........................................55 Şekil 9: Gürültü Yayılım Grafiği............................................................................................77 Şekil 10: Gürültü yayılım grafiği (işletme aşamasında) (Türbünler İçin) .............................88 Şekil 11: İş Kazası İçin Acil Müdahale Planı........................................................................98 Şekil 12: Yangın İçin Acil Müdahale Planı ...........................................................................99 Şekil 13: Deprem İçin Acil Müdahale Planı........................................................................100 EKLER Ek 1. Üretim Lisansı EK 2. 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik harita EK 3. 1/25000 Ölçekli Jeoloji Haritası EK 4. Yer Bulduru Haritas ı EK 5. Fosseptik Planı EK 6. Türkiye Rüzgar Atlası EK 7. Kuş Göç Yollarını Gösterir Harita EK 8. 1/25.000 Ölçekli Etki Alanını Gösterir Harita EK 9. Faaliyet Alanını Gösterir Fotoğraflar EK 10. 1/100.000 Ölçekli Arazi Varlığı Haritası EK 11. Ornitolog Raporu EK 12. Meşçere Haritas ı EK 13. Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün 09.07.2009 tarih ve 2149 sayılı Tutanağı EK 14. Topçuoğlu Madencilik San. Ve Tic. Ltd. Şti. Adına Büro Tescil Belgesi Ve Yeterlilik Belgesi 11 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AM ACI (Proje Konusu Faaliyetin Tanımı, Ömrü, Hizmet Amaçları, Pazar veya Hizmet Alanları ve Bu Alan İçerisinde Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve/veya İl Ölçeğinde Önem ve Gereklilikleri) Kayseri İli, Yahyalı İlçesi, Dikme Mevkiinde Aksu Temiz Enerji Elektrik Üretim San. Ve Tic. A.Ş. tarafından Aksu Rüzgar Enerji Santrali kurulması planlanmaktadır. Santralin toplam kurulu gücü 72 MW olacaktır. Bu kapasite, kurulu gücü 2 MW olan 36 adet rüzgar türbününden sağlanacaktır. Projede temel olarak, rüzgar etkisi ile rüzgar türbünü kanatlarının dönmesi, kanatlara bağlı olan alternatör enerji elde edilmesi sağlanacaktır. Alternatörde oluşan elektrik enerjisi, proje alanındaki şalt merkezine gönderilecek ve buradan da bölgede bulunan iletim hattı ile Çamlıca 1 HES Trafo Merkezine verilerek dağıtımı sağlanacaktır. 4628 sayılı yasa uyarınca ilk başvuru 29.11.2007 tarihinde yapılm ış olup, lisans onayı alınmıştır. İnşaat öncesi dönem 16 ay, inşaat süresi de 32 ay olarak planlanmıştır. Projenin toplam tamamlanma süresi 48 aydır. Bu lisans, yürürlük tarihinden itibaren 49 yıl süreyle geçerlidir. Dünyanın yıllık enerji ihtiyacı nüfus artış ına paralel olarak hızla artmaktadır. Gelişen teknoloji ile birlikte ham petrol ve doğal gaz fiyatlarındaki artışlar, kömür kullanan tesislerin ve nükleer enerjinin çevre üzerindeki olumsuz etkileri yenilenebilir enerji kaynaklarının daha etkin kullanılmasını zorunlu hale getirmiştir. Aş ırı fosil yakıt kullanım ının getirdiği ve bugün için dünyanın en önemli çevre sorunu sera etkisinden kaynaklanan küresel ısınmadır. Bunun kökeninde yanma sonucu ortaya çıkan CO2 emisyonu yatmaktadır. CO2 emisyonunun küresel ısınmadan başka olumsuz etkileri olduğu gibi, yanma reaksiyonunda ortaya çıkan emisyon yalnızca CO2 de değildir. SOx ve NOx gibi diğer zararlı emisyonlar vardır. Temiz yakıt denilen doğal gaz kullanımında, yüksek alev sıcaklığından ortaya çıkan NOx ozon tabakasını tahrip edici özelliğe sahiptir. Ayrıca ısıl değerleri düşük, kül ve kükürt içerikleri yüksek olan kalitesiz yerli linyitlerin kullanılması, hava kirliliğini artırmaktadır. Fosil yakıt üretim ve tüketiminin doğal bitki örtüsünün yanı s ıra, hayvan ve insan sağlığı üzerinde çeşitli olumsuz etkileri bulunmaktadır. Başlangıçta kömür, daha sonra petrol ve doğal gaza dayalı fosil kökenli enerji kullanım ı atmosferdeki CO2 konsantrasyonunu son 150 yıl içinde % 116 artırarak, dünyayı küresel ısınma süreci ile karş ı karşıya bırakmıştır. Yeni ve yenilenebilir enerji kaynakları kullanım ının geliştirilmek istenmesinin bir başka nedeni de, dünyada sınırlı olan fosil yakıt rezervlerini tükenmekten olabildiğince korumaktır. Kanıtlanmış üretilebilir petrol ve doğal gaz rezervlerine insan ömrüne s ığacak kadar ömür biçilmesi, insanlığın geleceği aç ısından düşündürücüdür. Kısacası alış ılagelen enerjide bir sınıra yaklaşılmıştır. Bu nedenle enerji üretiminde 21. yüzyılın başlarında fosil yakıtların kullanılması gerek çevre, gerekse artan fiyatlar nedeniyle ekonomik olmaktan ç ıkacaktır. Bugün gelişmiş veya gelişmekte olan ülkeler kendi olanakları içinde değişik enerji kaynaklarının kullanılmasına öncelik vermektedirler. İlk etapta göz önünde bulundurulması gereken yenilenebilir enerji kaynaklarından biri Rüzgar Enerjisidir. Herhangi bir emisyonu olmayan, doğal kaynakları tüketmeyen, küresel ısınmaya katkısı olmayan, asit yağmurlarına neden olmayan, yerel (dışa bağımlı olmayan) ve çevreye duyarlı bir enerji kaynağı olan Rüzgar Enerjisinin günümüzde kullanım alanı hızla genişlemektedir. Türkiye hızla artan enerji talebinin 2030 yılı itibari ile %50 oranında artacağı öngörülmektedir. Bu büyümeye paralel olarak enerji üretiminin ülke öz kaynakları ile 12 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU sağlanması gerekmektedir. Ülke öz kaynakları ile sağlanacak enerji üretimindeki artış Türkiye'nin dışa bağımlılığının azalmasını da sağlayacaktır. Tablo 1 : Türkiye Brüt Elektrik Enerjis i Üretim- İthalat- İhracat Ve Talebinin Yıllar İtibariyle Gelişimi (19752006) (GWh) (Kaynak: http://www.enerji.gov.tr/EKLENTI_VIEW/index.php/raporlar/raporVeriGir/21492/2) Enerjinin yeterli, zamanında, kaliteli, ekonomik, güvenilir ve temiz olarak sunumu günümüzde ülkelerin gelişmişlik düzeylerini belirleyen en önemli göstergelerden biridir. Sanayinin olduğu kadar halkın günlük yaşantısının da en önemli girdilerinden olan enerjiye talep sürekli olarak artarken enerji kaynakları da hızlı bir şekilde tükenmektedir. Sürdürülebilir bir dengenin sağlanabilmesi için enerji kaynak çeşitliliğinin sağlanması ve konvansiyonel enerji kaynaklarının yanında, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanıma sunulması büyük önem kazanmıştır. Ülke bazında inceleme yapıldığında, Uluslararası Enerji Ajansının verilerine göre Türkiye’nin Haziran 2007 elektrik üretimi 15 172 GWh olarak, bir sene önceki aynı döneme göre 1 267 GWh ile %9,1 artış göstermiştir. Jeotermal, rüzgar ve güneş gibi yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik elde edilmesi Haziran 2006 rakamlarına oranla Haziran 2007’de %47,1 oranında, Ocak’tan Haziran’a 6 aylık karşılaştırma da ise 2007’nin ilk yarıs ında %106,8 artış göstermiştir. 13 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Tablo 2 : Yıllara Göre Türkiye’deki Elektrik Tüketimi Düşük Olasılık Yıl Yüksek Olasılık GWh % Artış GWh % Artış 2007 185 032 6,2 188 343 8,1 2008 196 689 6,3 203 787 8,2 2009 209 081 6,3 220 701 8,3 2010 222 253 6,3 239 019 8,3 2011 236 255 6,3 258 858 8,3 2012 251 139 6,3 280 084 8,2 2013 266 961 6,3 302 491 8,0 2014 283 779 6,3 326 388 7,9 2015 301 941 6,4 351 846 7,8 2016 321 567 6,5 378 234 7,5 Jeotermal, rüzgar ve güneş enerjisindeki %106,8’lik artışa rağmen toplam enerjideki yeri malesef çok küçüktür. Türkiye’nin brüt elektrik enerjisi tüketimi (brüt üretim + dış alım – dış satım) 2005 yılında %7,2 artış ile 160,8 Milyar kWh, 2006 yılında ise %8,3 artış ile 174,2 Milyar kWh olmuştur. 2007 yılında fosil yakıtlardan elde edilen elektrik 2006’ya göre %20 civarında artarken, hidroelektrik kullanımı 2007’de gene %20 civarında azalmıştır. 2006 yılı için tüketim miktarı olan 174 230 GWh, 27 417,1 MW termik, 59,0 MW rüzgar ve 13 062,7 MW hidrolik olarak toplam 40 538,8 MW kurulu güç ile üretilmiştir. DPT Müsteşarlığı tarafından 2004 yılında belirlenen kalkınma hızı ve nüfus artışı değerlendirmelerine göre, 2020’de ülkenin nüfusunun 87,8 Milyon olması beklenmektedir. Kalkınma hızı kriz yılları dış ında +%10 ile -%5 aras ında sapmalar ile yakalanabilmektedir. Bu sapma oranları göz önüne alındığında 2016 yılında ihtiyaç duyulacak elektrik enerjisi 321 567 GWh veya 378 234 GWh civarında olacaktır. 2006 yılında toplam üretim 167 347 GWh olduğu göz önüne alınırsa, düşük olasılık ta bile 154 220 GWh’lik (%92,1’lik artış) ihtiyacı üretecek olan teknolojinin mümkün olduğunca yenilenebilir enerji kaynakları kullanılarak yapılması bir zorunluluk olmalıdır. Rüzgar potansiyeli oldukça yüksek olan ülkemizde özellikle son yıllarda rüzgar santrallerinin kurulması ve işletmeye alınması önemli bir artış söz konusudur. İşletmedeki rüzgar santrallerinin toplam kurulu gücü 112,9 MW iken, inşası devam eden rüzgar santrallerinin kurulu gücü ise 677,4 MW’dır. Ancak zaman içerisinde bitirilen ve işletmeye alınan santrallerle birlikte Eylül 2007 itibariyle bu rakam 146,25 MW’a yükselmiştir. Türkiye'nin de içinde bulunduğu Avrupa kıtas ını ele aldığım ızda Almanya, 2002 yılında tesis ettiği 3247 MW yeni kapasite ile toplamda 12 001 MW kurulu güce ulaşarak, tüm dünyadaki kurulu rüzgar gücünün % 38' ine ulaşmış durumdadır. Ülkemizde uygulamaları 1998 yılında başlayan rüzgar santralleri küçük ölçeklidirler. Şu anda, toplam kurulu gücü 17,4 MW olan iki santral "Yap-İşlet-Devret" modeliyle üretim yaparken, toplam kurulu gücü 1,7 MW olan bir diğer santral "Otoprodüktör" statüde üretim kWh’dır ve toplam üretim içerisinde çok küçük bir orana karşı gelmektedir. Ancak, şu anda ülkemizde yaklaş ık 300 noktada rüzgar elektriği üretmeye yönelik ölçümler yapılmaktadır. 14 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Tablo 3 : Türkiye’deki Rüzgar Enerji Santralleri Mevkii İzmir-Çeşme İzmir-Çeşme Çanakkale-Bozcaada İstanbul-Hadımköy Balıkesir-Bandırma İstanbul-Silivri İzmir-Çeşme Manisa-Akhisar Çanakkale-İntepe Çanakkale-Gelibolu Hatay-Samandağ Manisa-Sayalar İzmir-Aliağa Muğla-Datça Hatay-Samandağ Hatay-Samandağ Aydın-Didim İzmir-Çeşme Üretime Geçiş Tarihi 1998 1998 2000 2003 I/2006 II/2006 I/2007 I/2007 I/2007 II/2007 I/2008 I/2008 I/2008 Total (MW) II/2008 II/2008 II/2008 II/2008 II/2008 Balıkesir-Susurluk Osmaniye-Bahçe İzmir - Çeşme Balıkesir-Bandırma II/2008 I/2009 I/2009 I/2009 Tekirdağ-Şarköy Balıkesir-Havran I/2009 I/2009 Çanakkale-Ezine I/2009 Manisa-Kırkağaç II/2009 Manisa-Soma II/2009 Edirne-Enez II/2009 İzmir-Aliağa II/2009 İzmir-Aliağa II/2009 İzmir-Aliağa I/2010 İzmir-Foça I/2010 Balıkesir-Kepsut I/2010 Manisa-Soma-Kırkağaç I/2010 Balıkesir-Kepsut I/2010 TÜRBİN TEDARİK SÖZLEŞMESİ İMZALI PROJ E TOPLAMI Türbün adet ve kapasitesi Kurulu Güç (MW) 3 adet 500 kW 1,50 12 adet 600 kW 7,20 17 adet 600 kW 10,20 2 adet 600 kW 1,20 20 adet 1.500 kW 30,00 1 adet 850 kW 0,85 49 adet 800 kW 39,20 6 adet 1.800 kW 10,80 38 adet 800 kW 30,40 13 adet 800 kW + 5 adet 900 kW 14,90 15 adet 2.000 kW 30,00 38 adet 800 kW 30,40 17 adet 2.500 kW 42,50 249,15 36 adet 800 kW 28,80 900 kW 35,10 2.500 kW 22,50 2.100 kW 31,50 2.500 kW 15,00 17 adet 800 kW ve 6 adet 900 19,00 kW 54 adet 2.500 kW 135,00 9 adet 2500 kW 22,50 15 adet 3000 kW 45,00 14 adet 2000 kW ve 1 adet 800 28,80 kW 8 adet 2000 kW 16,00 10 adet 2000 kW ve 1 adet 800 kW 20,80 32 adet 800 kW 25,60 176 adet 800 kW 140,80 15,00 15 adet 2.000 kW 30,00 36 adet 2500 kW 90,00 15 adet 2000 kW 30,00 15 adet 2000 kW 30,00 61 adet 900 kW 54,90 36 adet 2500 kW 90,00 57 adet 2500 kW 142,50 1.068,80 1.068,80 Mevkii Üretime Geçiş Tarihi Türbün adet ve kapasitesi Kurulu Güç (MW) İstanbul-Gaziosmanpaşa II/2008 12 adet 2.000 kW 24,00 İstanbul-Çatalca II/2008 20 adet 3.000 kW 60,00 Balıkesir-Şamlı II/2008 30 adet 3.000 kW 114,00 İNŞA HALİNDEKİ KAPASİTE TOPLAMI 198,00 Rüzgâr türbünleri, rüzgârdaki kinetik enerjiyi önce mekanik enerjiye daha sonra da elektrik enerjisine dönüştüren sistemlerdir. Bir rüzgâr türbünü genel olarak kule, jeneratör, hız dönüştürücüleri (dişli kutusu), elektrik-elektronik elemanlar ve pervaneden oluşur. Rüzgârın kinetik enerjisi rotorda mekanik enerjiye çevrilir. Rotor milinin devir hareketi hızlandırılarak gövdedeki jeneratöre aktarılır. Jeneratörden elde edilen elektrik enerjisi enterkonnekte şebekeye verilmektedir. 15 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Enerji hatlarının ulaşmadığı uzak noktalarda kurularak bu tip yerlerin enerji ihtiyacı karşılanabilir. Rüzgar enerjisinde ham madde ulaştırma masrafı yoktur. Doğadaki rüzgar direkt olarak kullanılabilir. Rüzgar türbünleri karmaşık makineler değildir. Gayet basit bir şekilde operatöre ihtiyaç duyulmadan çalıştırılabilmektedirler. Tamamen otomatik olarak çalışabilecek şekilde dizayn edilmişlerdir. Ayrıca bu şekilde sadece periyodik bakımlarının yapılması ile 20-30 yıla yakın çalışabilirler. Rüzgar türbünleri, patlama yapmazlar, radyasyon yaymazlar. Ayrıca her hangi bir radyoaktif ışınım tahribatı yapmazlar. Dolayıs ıyla tehlikeli değildirler. Montaj aşaması hariç bugüne kadar hiçbir rüzgar santralinde ölümlü kaza olmamıştır. Bakım sürelerinde alınabilecek tedbirler ile herhangi bir ufak kaza oluşması da engellenebilir. Yinede rüzgar türbünü kazası sonucu ölüm riski %0,0006 gibi bir rakamdır (www.bwea.com). Artan petrol fiyatları veya aniden ortaya çıkan başka maliyetleri olmadığından vergi artırımı olarak vatandaşa yük olmazlar. Atmosfere veya yakındaki nehir ve denizlere ıs ıl emisyonları yoktur. Buna ilaveten başka bir atık üretimi de söz konusu değildir. Rüzgar yerli bir enerji kaynağıdır. Yerel kaynaklar kullanılarak üretilebilen türbün grupları ile dünya genelinde onbinlerce insana iş olanakları sunmuştur. Amerika’da yapılan bir çalışmaya göre, rüzgar enerjisinden üretilen 10 milyon kWh elektrik enerjisinin, yine aynı elektrik miktarını üreten kömür santraline göre %27, doğalgaz santraline göre %66 daha fazla iş imkanı sağlamaktadır (www.awea.org). Aşağıdaki tabloda teknik bilgiler verilmiştir. Tablo 4 : Teknik Bilgiler Kurulu Güç 72 MW Yıllık Enerji Üretimi (Brüt) 255.234.700 kWh Yıllık Enerji Üretimi (Park) 245.185.400 kWh Türbün Tipi VESTAS V100 2.0MW Türbün Gücü 2000kW Generator Gerilimi 690 V AC Türbün Adedi 36 Öngörülen ortalama yıllık üretim miktarı 245.185.400 kWh/yıl Öngörülen sisteme bağlantı noktası ve gerilim seviyesi (tek hat şemasına uygun) Çamlıca 1 HES TM, 154 kV bara Öngörülen tesis tamamlanma süresi İnşaat öncesi dönem:16 ay Güç Faktörü 0,9 Öngörülen proje kapasite faktörü % 38,8 Talep edilen lisans süresi 49 yıl İnşaat dönemi: 32 ay Rüzgâr türbünleri, rüzgârdaki kinetik enerjiyi önce mekanik enerjiye daha sonra da elektrik enerjisine dönüştüren sistemlerdir. Bir rüzgâr türbünü genel olarak kule, jeneratör, hız dönüştürücüleri (dişli kutusu), elektrik-elektronik elemanlar ve pervaneden oluşmaktadır. Rüzgârın kinetik enerjisi rotorda mekanik enerjiye çevrilmektedir. Rotor milinin devir hareketi hızlandırılarak gövdedeki jeneratöre aktarılmakta ve Jeneratörden elde edilen elektrik enerjisi enterkonnekte şebekeye verilmektedir. 16 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. Şekil 1: Rüzgâr Türbünü İç Yapısı Şekil 2: Örnek Vestas Tipi Türbün 1. Makina Yeri 17 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Makina yeri, rüzgâr türbününün dişli kutusu ve elektrik generatörü dahil kilit parçalarını içerir. Servis personeli, makina yerine türbün kulesinden girebilir. Makina yeri solunda, rüzgâr türbünü pervanesi yani pervane kanatları ve göbek bulunur. 2. Pervane Kanatları Pervane kanatları, rüzgârı yakalar ve rüzgârın gücünü pervane göbeğine aktarır. Pervaneler fiberglas ve epoksi ile güçlendirilmiş karbon fiberinden yapılmıştır. Her kanat ana desteğe bağlanmış iki adet kanat kabuğundan oluşur. Kanatlar optimum enerji üretimini minimum gürültüde yapacak en hafif malzemeden tasarlanarak yapılmıştır. Her kanatta, kanat üzerinde bulunan yıldırım alıcıları ve kanat içerisinde bulunan bakır iletken kablolarından oluşan yıldırımdan korunma sistemi vardır. 3. Göbek Pervane göbeği, rüzgâr türbününün düşük hız miline bağlıdır. 4. Düşük Hız Mili Rüzgâr türbününün düşük hız mili, pervane göbeğini dişli kutusuna bağlar. Bu mil aerodinamik frenlerin çalışması için hidrolik sisteme ait borular içerir. 5. Dişli Kutusu Dişli kutusunda, solda düşük hız mili bulunur. Sağdaki yüksek hız milinin, düşük hız milinden 100 kat hızlı dönmesini sağlar. 6. Mekanik Frenli Yüksek Hız Mili Mekanik frenli yüksek hız mili, dakikada yaklaşık 1500 devir hız ile döner ve elektrik generatörünü çalıştırır. Bir acil durum mekanik freni vardır. Mekanik fren, aerodinamik frenlerin çalışmaması durumunda veya türbün bakımdayken kullanılır. 7. Elektronik Kontrol Ünitesi Elektronik kontrol ünitesi, rüzgâr türbününün durumunu sürekli izleyen ve eğim mekanizmasını kontrol eden bir bilgisayar içerir. Bir arıza halinde (örneğin, dişli kutusu veya generatörün fazla ısınması) rüzgâr türbününü otomatik olarak durdurur ve telefon modem hattı vas ıtasıyla türbün operatörünün bilgisayarına uyarı verir. 8. Hidrolik Sistem Hidrolik sistem, rüzgâr türbününün aerodinamik frenlerini içerir. 9. Soğutma Ünitesi Soğutma ünitesi, elektrik generatörünü soğutmak için kullanılan bir soğutma ünitesi içerir. Ayrıca dişli kutusundaki yağı soğutmak için kullanılan bir soğutma ünitesi içerir. 18 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU 10. Kule Rüzgâr türbününün kulesi, makine yerini ve pervaneyi taş ır. Genelde kulenin yüksek olması bir avantajdır, zira zeminden uzaklaştıkça rüzgâr hızları artar. Kuleler, dairesel veya kafes biçiminde olabilir. Dairesel kuleler türbünün tepesine ulaşmak için bir iç merdiven olabildiğinden personelin türbünlere bakması için daha güvenlidir. Kafes kulelerin avantajı başlıca daha ucuz olmasıdır. Dairesel kuleler içerisinde servis asansörü kullanılmaktadır. 11. Eğim Mekanizması Eğim mekanizması, pervane ile birlikte makine yerini rüzgâra karşı döndürmek üzere elektrik motorlarından yararlanılır. Eğim mekanizması, yelkovanı kullanarak rüzgâr yönünü algılayan elektronik kontrol ünitesi tarafından çalıştırılır. Rüzgâr, yön değiştirdiğinde normalde türbün bir defada sadece birkaç derece eğilir. 12. Anemometre ve Yelkovan Anemometre (Rüzgâr ölçer) ve yelkovan, rüzgâr hızı ve yönünü ölçmek için kullanılır. Anemometreden gelen elektronik sinyaller, rüzgâr türbününün elektronik kontrol ünitesi tarafından rüzgâr hızı yaklaşık 4 m/s'ye yaklaştığında rüzgâr türbününü çalıştırmak için kullanılır. Bilgisayar, türbünü ve çevresini korumak için rüzgâr hızı 25 m/s'yi aştığında türbünü otomatik olarak durdurur. Yelkovan, sinyalleri rüzgâr türbününün elektronik kontrol ünitesi tarafından rüzgâr türbününü rüzgâra karş ı döndürmek üzere kullanılır. 19 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU II.1. Faaliyet Ünitelerinin Arazi Kullanım Haritası Üzerinde Gösterimi Yerleşim Alanlarına Mesafesi, Kayseri İli, Yahyalı İlçesi, Dikme Mevkiinde Aksu Temiz Enerji Elektrik Üretim San. Ve Tic. A.Ş. tarafından Aksu Rüzgar Enerji Santrali kurulması planlanmaktadır. Santralin toplam kurulu gücü 72 MW olacaktır. Bu kapasite, kurulu gücü 2 MW olan 36 adet rüzgar türbününden sağlanacaktır. Aksu Rüzgar Enerji Santrali’ne en yakın yerleşim yerleri 300 m mesafede K.K.K. Dikme Karakolu, 550 m mesafede Dikme Köyü ve 1225 m mesafede Avluğa Mahallesi bulunmaktadır. Kayseri İli batıs ında Nevşehir, doğusunda Kahramanmaraş, kuzeydoğusunda Sivas, kuzeyde Yozgat, güneyde Adana ve Niğde ile komşudur. Kayseri, 35º-30’ Doğu Boylamları ile 38º-23’ kuzey enlemleri aras ında olup yüzölçümü 17.109 km² ‘dir. Proje sahasının yer bulduru haritası Ek-4 ‘te, 1/25000 ölçekli topoğrafik harita ise Ek2’de verilmiştir. Sahaya ulaşım için Yahyalı İlçesi ile Dikme Köyü arasında yer alan asfalt yoldan faydalanılmaktadır. Rüzgar türbünlerine ulaşım amacı ile toplam 3480m uzunluğunda ve ortalama 5m genişliğinde yol yapılacaktır. Yol çalışması yapılacak alanlar Ek'te sunulan 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Haritada verilmiştir. Rüzgar çiftliğinin kurulacağı arazinin %77’si tarım arazisi olup bu arazinin %85’i şahıs, %15’i hazine arazisidir. Tarım arazisi dış ında %11 orman arazisi, %12’si mera vas ıflı arazidir. II.2. Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Bütün İdari ve Sosyal Ünitelerin, Teknik Alt Yapı Ünitelerinin Proje Alanı İçindeki Konumlarının Vaziyet Planı Üzerinde Gösterimi, Santralin kurulu gücü 72 MW olacaktır. Bu kapasite, kurulu gücü 2 MW olan 36 adet rüzgar türbününden sağlanacaktır. Aksu RES, Çamlıca 1 HES TM, 154 kV hatta bağlanacaktır. Her bir rüzgar türbün temeli için 3 m derinliğinde 16 m x 16 m boyutlarında çukurlar açılacaktır. Daha sonra türbün gömülü elemanları konulup beton ile kapatılacaktır. Saha içerisinde kullanılacak olan yolların genişletilmesi amacı ile toplam 3480m uzunluğunda ve ortalama 5m genişliğinde yol yapılacaktır. Ayrıca 70 m genişliğinde ve 120 m uzunluğundaki alan içerisine şalt merkezi yapılacaktır. Şalt merkezinin kurulacağı alan otopark, idari bina gibi kıs ımları da içerecektir. Proje kapsamında 36 adet rüzgar türbünü bulunacaktır. Türbün koordinatları aşağıdaki tabloda verilmiştir. 20 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. Tablo 5 : Türbün Koordinatları Türbün No T1 Sağa(Y) Yukarı(X) 722337 4210193 T2 722599 722836 4210229 4210247 T5 723044 723281 4210264 4210276 T6 T7 723512 723737 4210253 4210241 T8 T9 723963 4210229 724168 4210210 T10 T11 720562 720833 4208930 4208974 T12 721085 4209069 T13 721318 4209195 T14 721545 4209270 T15 721771 4209220 T16 721992 4209188 T17 722194 4209233 T18 722414 4209239 T19 722628 4209201 T20 T21 722841 723065 4209142 4209142 T22 723283 4209173 T23 723553 4209154 T24 723757 4209223 T25 T26 723957 724162 4209242 4209230 T27 724380 4209174 T28 724597 4209201 T29 724800 4209258 T30 T31 725031 725253 4209355 4209383 T32 725496 4209412 T33 725746 4209449 T34 725968 4209540 T35 T36 726186 726408 4209543 4209598 T3 T4 21 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU BÖLÜM III: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI III.1. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili Finans Kaynakları, Projenin gerçekleşmesi ile ilgili gerekli olan finans kaynakları %25 oranında faaliyet sahibinin öz kaynakları ile %75 oranında yurt içi ve yurt dış ından kredi sağlanmak koşulu ile karşılanacaktır III.2. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili İş Akım Şeması veya Zamanlama Tablosu 4628 sayılı yasa uyarınca ilk başvuru 29.11.2007 tarihinde yapılm ış olup, lisans onayı alınmıştır. İnşaat öncesi dönem 16 ay, inşaat süresi de 32 ay olarak planlanmıştır. Projenin toplam tamamlanma süresi 48 aydır. Bu lisans, yürürlük tarihinden itibaren 49 yıl süreyle geçerlidir. Şekil 3. Proses İş Akım Şeması Tesisin inşaat aşamasında 50 kişi, işletme aşamasında 25 kişi çalışacaktır. Çalışacak personelin her türlü ihtiyaçlarını karş ılamak için prefabrik şantiye kurulacaktır. III.3. Projenin Fayda – Maliyet Analizi, Yatırım Bedeli Ve Yıllık Giderler Aksu RES Projenin yatırım tutarı aşağıda verilmiştir. Keşif bedeline bilinmeyen giderler eklenerek projenin tesis bedeli bulunmuş; tesis bedeline mühendislik hizmetleri gideri ve kamulaştırma eklenerek proje bedeli bulunmuştur. Proje bedeline 1 yıl olan inşaat süresi için faiz eklenerek yatırım bedeli bulunmuştur. TOPLAM YATIRIM TUTARI 1 İNŞAAT İŞLERİ 9,472,558 € 2 ELEKTRİK İŞLERİ 8,543,311 € 3 RÜZGAR TÜRBİNLERİ TEMİN VE MONTAJI 76,191,118 € 22 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU 4 KEŞİF BEDELİ (1+2) 94,206,987 € 5 BEKLENMEYEN GİDERLER 4,710,349 € 6 ENTERKONNEKTE SİSTEME KAD AR HAT VE KARŞI MERKEZ FİDER DONANIM BEDELİ 1,500,000 € 7 TESİS BEDELİ (4+5+6) 100,417,337 € 8 ETÜT PROJE BEDELİ 250,000 € 9 SİGORTA 761,911 € 10 KAMULAŞTIR MA(OR MAN) 471,035 € 11 KDV 4,490,506 € 12 PROJE BEDELİ (7+8+9+10+11) 106,390,788 € 13 YATIRIM DÖNEMİ FAİZLERİ 2,514,310 € 14 KREDİ MASR AFL ARI 395,242 € 15 TOPLAM YATIRIM TUTARI (12+13+14) 109,300,340 € Yıllık giderler, işletme ve bakım gideri, yenileme gideri, genel giderler, sigorta ve amortisman giderinden oluşmaktadır. YILLIK İŞLETME GİDERLERİ İşçilik Personel 200,000.00 € Bakım, Onarım Malzeme Ve Yedek Parça 1,800,000.00 € Genel Giderler 2000,000.00 € Sigorta 150,626.00 € Toplam 2,350,626.00 € Yıllık Amortisman 10,357,314.82 € Yıllık Gelirler Aksu RES projesinin geliri enerji gelirinden ve 21 boyunda alınacak olan karbon kredisinden oluşmaktadır. enerji birim fiyatı, Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunda geçen 5,5 €¢/kWh alınm ıştır. Karbon Emisyon Değeri 600 ton/GWh ve satış fiyatı 7€/ton alınm ıştır. Projenin Rantabilitesi, İç Karlılık Oranı ve Birim Enerji Maliyeti Aksu RES projesinin iç karlılık oranı 13.47 olarak hesaplanmıştır.. III.4. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşmesine Bağlı Olarak, Yatırımcı Firma veya Diğer Firmalar Tarafından Gerçekleştirilmesi Tasarlanan Diğer Ekonomik, Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri, Bu bölüm başlığı altında; proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşmesine bağlı olarak yatırımcı firma ve diğer firmalar tarafından gerçekleştirilmesi planlanan faaliyet enerji iletim hattının yapılmasıdır. 23 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU III.5. Kamulaştırma, Rüzgar çiftliğinin kurulacağı arazinin %77’si tarım arazisi olup bu arazinin %85’i şahıs, %15’i hazine arazisidir. Tarım arazisi dış ında %11 orman arazisi, %12’si mera vas ıflı arazidir. Şahıs arazileri için kamulaştırılan bu arazilerin sahiplerine arazilerinin bedelleri ödenecektir. Söz konusu kamulaştırma işlemleri 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu ile bu Kanunda çeşitli değişiklikler yapan ve 5 Mayıs 2001 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 4650 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre gerçekleştirilecektir. Şahıs arazisi dış ında kalan alanlar için gerekli izinler alınacaktır. III.6. Diğer Hususlar Bu başlık altında değerlendirilmesi gereken başka bir husus bulunmamaktadır. 24 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU BÖLÜM IV: RÜZGAR ENERJİSİ SANRALİNDEN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALAN İÇİNDEKİ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİNİN AÇIKLANM ASI IV.1. Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi (Etki alanının Nasıl ve Neye göre Belirlendiği Açıklanacak ve Etki Alanı Haritası üzerinde Gösterilecek) Yenilenebilir enerji kaynakları olarak bilinen hidrolik, rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle, dalga, gel-git enerjileri içerisinde en yaygın olan ve teknolojisi en hızlı gelişeni rüzgar enerjisidir. Rüzgar enerjisinin bu kadar hızlı gelişmesinin nedeni, doğada serbest bir halde ve bol olarak bulunması ile enerji kaynağı çeşitliliği yaratması yanında dışa bağımlı olmayan temiz bir enerji kaynağı olmasıdır. Bu bağlamda pek çok ülke ileriki yıllarda elektrik enerjisi gereksinimlerinin %10'unu rüzgar enerjisinden karşılamayı planlamaktadır. Çünkü rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle ve dalga gibi yenilenebilir enerji kaynakları arasında elektrik üretimi konusunda en fazla ümit veren yenilenebilir enerji kaynağı, rüzgar enerjisidir. Bu nedenle, pek çok ülke ulusal programlar ve teşvikler uygulayarak rüzgar enerjisi teknolojisini geliştirmeye çalışmaktadırlar. Fosil, nükleer ve diğer yöntemlerde atmosfere zararlı gazlar salınmakta, bu gazlar havayı ve suyu kirletmektedir. Rüzgârdan enerji elde edilmesi sırasında ise bu zararlı gazların hiçbiri atmosfere salınmaz, dolayıs ıyla rüzgâr enerjisi temiz bir enerjidir, yarattığı tek kirlilik gürültüdür. Pervanelerin dönerken çıkardığı sesler günümüzde büyük ölçüde azaltılm ıştır. Rüzgar enerjisi temiz bir enerji kaynağıdır. Çevre dostu olan rüzgar enerjisi; asit yağmurlarına, atmosferik ısınmaya yol açmayan, CO2 emisyonunu azaltan, fosil yakıt tasarrufu sağlayan, radyoaktif etkisi olmayan bir yöntemdir. Ülkemizde elektrik enerjisi ağırlıklı olarak fosil yakıtlardan ve hidroelektrik santrallerinden sağlanmaktadır. Açıktır ki, bunlara ilave enerji kaynaklarına yönelinmez ise ülke topraklarında kıs ıtlı olan bu kaynakların hızlı kullanılması ile tükenmesi ve dışa bağımlı enerji tüketimi ortaya çıkacaktır. Özellikle su miktarının yeterli olmadığı dönemlerde elektrik üretimi su varlığına dayanan hidroelektrik santrallerini tamamlayacak alternatif enerji kaynakları önem kazanmaktadır. Bu anlamda günümüzde rüzgar enerjisi hem fosil enerji kaynaklarını hem de hidroelektrik enerji üretimini tamamlayıc ı bir öğe olduğundan, kullanıldığı oranda enerji kaynakları itibariyle dışa bağımlılığı azalttığından ve yeni endüstri kollarının yaratılarak istihdam Rüzgar enerjisinden elde edilen her kilowatt saat elektrik enerjisi ile insanlar ve çevre aşağıdaki zararlı yüklerden korunmaktadır. Projeden etkilenecek alan belirlenirken, çevresel, ekonomik ve sosyal faktörlerin bir arada değerlendirilmesi gerekmektedir. Proje etki alanı, gürültü ve parazit etkisi düşünülerek belirlenmiştir. Rüzgar türbünü elektromanyetik etki alanı çok zayıftır ve türbünün dış cephesinde hemen hemen sonlanır, bu da yer seviyesinden 40-50 m. yukarıda kalır. Bu nedenle türbünlerin elektromanyetik etkisi değerlendirmeye alınmamıştır. Söz konusu faaliyetten kaynaklı toz oluşumunun sadece inşaat aşamasında ve kısa süreli gerçekleşecek olması ve bu tozun da yönetmelik sınır değerlerini aşmaması nedeni toz modellemesi yapılmamıştır. Aksu Rüzgar Enerji Santrali’ne en yakın yerleşim yerleri 300 m mesafede K.K.K. Dikme Karakolu, 550 m mesafede Dikme Köyü ve 1225 m mesafede Avluğa Mahallesi bulunmaktadır. Yapılan hesaplamalar sonucunda oluşacak gürültü düzeyi 200 m’den itibaren 25 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde belirtilen sınır değerin altında kalmaktadır. Yapılan araştırmalarda; türbünlerin haberleşmede parazit oluşturması 2-3 km’lik alanla sınırlı kaldığı görülmüştür. Ancak, rüzgar türbünü teknolojisinde gelinden bugünkü nokta tüm bu olumsuzlukları minimuma indirmektedir. IV.1.1. Proje Alanı Yakınlarında Bulunan Maden Ocaklarının Projeye Etkileri, Alınacak Önlemler, Proje alanı ile çakışan İR:3594, İR:2450 ve İR:7055 sayılı sahalar bulunmakta olup, bu ruhsatların sahibi olan Özkoyuncu Demir Mad. Ltd. Şti. yetkilileri RES projesinde belirlenmiş koordinatlar dahilinde rüzgar türbünü dikilmesinin kendileri açıs ından, kendi faaliyetlerini engelleyecek bir husus bulunmadığını beyan etmiştir, ilgili tutanak Ek-12’de verilmiştir. Rüzgârdan enerji elde edilmesi sırasında zararlı gazların hiçbiri atmosfere salınmaz, dolayıs ıyla rüzgâr enerjisi temiz bir enerjidir, yarattığı tek kirlilik gürültüdür. Pervanelerin dönerken ç ıkardığı sesler günümüzde büyük ölçüde azaltılmıştır. Rüzgar santrali işletmeye geçtikten sonra çevreye ve civarında açılabilecek ocaklara herhangi bir olumsuz etkisi bulunmamaktadır. İleriki yıllarda yapılacak patlatmalı ocak işletmeciliğinden rüzgar santraline olabilecek en önemli çevresel etki vibrasyondur. IV.2. Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı, IV.2.1. Rüzgar Enerjisi Santrali Yerlerinin Jeolojik Özellikleri (Tektonik Hareketler, Topografik özellikler, Mineral Kaynaklar, Heyelan, Benzersiz Oluşlumlar, Çığ, Sel, Kaya Düşmesi vb. 1/25.000’lik Jeoloji Haritası) STARATİGRAFİK JEOLOJİ İnceleme alanında değişik yaş ve fasiyesteki kaya birimlerinden oluşan paraotokton ve allokton konumlu tektonostratigrafik ünitelerle, bunları çökel ilişki ile üzerleyen Tersiyer ve Kuvaterner yaşlı volkanik ve çökel kayaçları bulunur. Bunlar alttan üste doğru Silifke – Tufanbeyli Paraotoktonuna ait; Korakat Birimi, Mansurlu Birimi, Feke Birimi, Yahyalı –Munzur Aladağ Naplarına ait, Aladağ Napı, Beyşehir-Hoyran Naplarına ilişkin, Gülbahar Napı, Huğlu ve Turunç birimleri, Domuzdağ ve Ofiyolit Napı ve bunları üzerleyen Tersiyer ve Kuvaterner yaşlı çökel ve volkanit kayaçlar olup tektonostratigrafik ve çökel ilişkilere göre en alttan en üste doğru anlatılacaktır. PALEZOYİK Çamlık Formasyonu( JKç) Kireçtaşlarından oluşan birim, Monod (1977) tarafından adlandırılmıştır. İstif altta koyu gri, siyahımsı gri, siyah renkli, masif ya da orta kalın tabakalı, yer yer breşoid yapıda kireçtaşı, dolomit ardalanmasından, orta seviyelerde gri renkli, orta kalın tabakalı, seyrek çört sıvamalı dolomit ve kireçtaşlarından, üst seviyelerde rudistli kireçtaşlarından oluşmuştur. Formasyon altta Katarası formasyonu ile uyumsuz, üstte Karaböğürtlen formasyonu ile geçişli ve uyumlu ilişkilidir. Birim 500-750 m arasında kalınlık değişimi gösterir. Formasyonun yaşı Liyas-Geç Kretasedir. 26 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Çamlık Formasyonu; Çakozdağı formasyonu, Topmeşe formasyonu, Karaçat dree formasyonu, Ayvan Formasyonu, Divrikdağı formasyonu, Çobankaya formasyonu, Çambaşı formasyonu ile deneştirilebilir. İstif karbonat platformunda çökelmiştir. Karaböğürtlen Formasyonu( Kka) Fliş fasiyesindeki birim, Phillipson tarafından adlandırılm ıştır. İstif alt seviyelerinde siyahımsı gri, kirli sarı, yeşil bej, krem, pembe, kırmız ı renklerde kristalize kireçtaşı, kalkşist, metakumtaşı, metasilttaşı, üst seviyelerde kristalize kireçtaşı, metaofiyolit blokları içeren gri sarımsı gri, yeşilimsi gri, pembe, mor, yeşil renklerde, ince-orta, yer yer kalın tabakalı metakumtaşı, metasilttaşı,metakiltaş ı ve metaçakıltaşlarından oluşur. Formasyon altta Çamlık formasyonu ile geçişli, üstte tektonik ilişkili ya da Tersiyet çökelleri ile uyumsuz ilişkilidir.100-150m arasında kalınlık değişimi gösterir. Fosil saptanamayan birimin, stratigrafik konumu, bölgesel deneştirme ve metamorfik olmayan eş değerlerinden elde edilen (Tuzla formasyonu; Türkcan ve diğerleri, 1988 )fosillere göre Maastrihtiyen yaşlı kabul edilmiştir. Karaböğürtlen formasyonu; kireçlik yayla karış ığı, yağlıpınar karış ığı, yeşiltaş yayla karış ığı, Zekeriya formasyonu, Tuzla formasyonu, Yavca formasyonu ile deneştirilebilir. Birim muhtemelen kıta yokuşunda çökelmiştir. Orhaniye Formasyonu (TRKo) Çört arakatkılı kireçtaşlarından oluşan birim, Meşhur ve diğerleri tarafından adlandırılm ıştır. İstif, altta beyaz, kirli beyaz, acık gri, krem, bej renkli, orta-kalın tabakalı, yer yer masif, bol kırıklı ve eklemli rekristalize, yer yer megaladontlu ve algli kireçtaşlarından, orta seviyelerde gri, bej yer yer beyazımsı, kirli sarı renklerde, siyah renkli çört sıvama ve yumrulu, ince tabakalı çört ara seviyeli, kalın tabakalı oolitik ve türbiditik fasiyeste kireçtaşlarından, üst seviyelerde yeşil, kırm ızı, pembe, bej, kirli sarı renkte ince-orta tabakalı, Globotruncanalı kireçtaşlarından oluşur. Formasyon, altta Huğlu birimi ve Karaböğürtlen formasyonu ile tektonik, üstte Domuzdağı napı ile tektonik ilişkilidir. Genç Tersiyer çökelleri tarafından da uyumsuz olarak örtülür. Protopenoroplis striata Meyncshenk, P.cf. trochoangulata Septfontaine,Trocholina elongata Leupold,Trocholinasp., Valvulina sp. Gibi formlara göre formasyon Aaleniyen-Berriaziyen,Ophtalmidium martana Faranacci ,Haruniasp., Protopeneroplis striata Weyncshenk,Pseudocyclammina sp.,Tintinopsella sp.,Valvulina sp., Calpionella elliptica Cadish, C. Alpina Lorenz ,Tintinopsella sp., vb. formlara göre Jura –Kretase taşlıdır. Orhaniye Formasyonu; Belören grubunun Akdağ kireçtaşı Kuztepe-Asar Tepe kireçtaşı, Boyalıtepe birimi ile deneştirilebilir. Formasyon, şelf ve kıta yokuşunda çökelmiştir. OFİYOLİT NAPI Bazik ve ultrabazik kayaçları kapsayan birim, platform ve platform önü kayaç grupları üzerinde tektonik dokanakla yer alır. İnceleme alanında Pınarbaş ı ofiyolitleri adı altında incelenmiştir. Geç Kretase sonunda yerleşmiştir. 27 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Pınarbaşı Ofiyolitleri(Kpo) Bazik ve ultrabazik kayaçlardan oluşan birim, Aziz ve diğerleri tarafından adlandırılm ıştır. Ofiyolitlerişn alt seviyelerinde yoğun bir şekilde makaslanmış aksidasyon yüzeyi sarı, kahverengimsi kız ıl, taze yüzeyleri yeşil, koyu yeşil renkli harzbujitler ve dunit cepleri ile bu ceplere bağlı olarak gelişen kromit damarları içerir. Ayrıca bu kesimlerde bunları kesen mikrogabro ve diyabaz daykları gözlenir. Ultrabazik kesimler içinde bant veya som olarak gözlenen ayrışma yüzeyi yeşil, siyahrenkli piroksenitlerde bazen rastlanır. Daha üst seviyelerde 6-7 metrelik peridotit, gabro geçişini takiben tabakasız gabrolar ve bunları kesen birkaç cm kalınlığında pegmatit damarları tespit edilmiştir. Birimin ilişkileri net olarak gözlenemesede Domuzdağ ve Gülbahar napları üzerinde tektonik ilişkili ile yer aldıkları düşünülmektedir.Tersiyer kayaçları tarafından da uyumsuz olarak örtülür. Pınarbaş ı ofiyolitleri inceleme alanı dışında Kampaniyen-Maestrihtiyen yaşlı fliş ve melanjları üzerlediğindne yeşlerim yaşı Kampaniyen-Maastrihtiyen olmalıdır. Toroslar boyunca ofiyolit üstü çökel kayaçlardan alınan yaşlar Geç-Jura-Erken –Kretase olduğundan Geç-Jura –Erken Kretase oluşum yaşı kabul görmektedir. Ofiyolitler ;Madentepe formasyonu ile deneştirilebilir. Ürgüp Formasyonu (Tmü) Çakıltaşı, kumtaşı, silttaşı, çamurtaşı, kiltaşı, marn, kireçtaşı ve volkanik ara katkılarından oluşan birim Pasguare tarafından adlandırılmıştır. Tabanda kırmız ı, kahve, sarı renkli, orta kalın katmanlı, paralel ve çapraz tabakalanmalı, kötü boylanmalı poşijenik çakıl taşları ile başlayan istif üste doğru kanal dolguları olarak bulunan kötü boylanmalı, köşeli veya yarı yuvarlak magmatit, metamorfit,çört, kireçtaşı vb. çakılları içeren çapraz tabakalanmalı çakıltaşı, kırmız ı-kahverengi renkli ,ince orta katmanlı ,laminalı, derecelenmeli, bazen çapraz tabakalanmalı kumtaşı,kırmızı renkli ,gevşek tutturulmuş silttaşı, çamurtaşı, kırm ızı ,yeşil ,gri ve Beyaz renklerde ,bazen som , yer yer laminalı ,jips ara seviyeli veya kristalli ,karbonat yumru ve ince kireçtaşı ara seviyeli marn ,kiltaşı;birbirleriyle yanal ve düşey geçişli ,beyaz krem ,bej renkli ,yer yer ince, orta-kalın tabakalı killi kireçtaşı,erime boşluklu tüfümsü ,nadiren kalın tabakalı ,pembe sarı renkli kumlu kireçtaşı; bej, beyaz , sarı renkli, orta –kalın tabakalı ,sert, sağlam bitki fosilli gölsel kireçtaşları ile daha üstte kırmızı sarı, gri, yeşil renklerde kiltaş ı, silttaşı, marn ve çakıltaşlarının ardalanımından oluşmuştur.İstif içinde ince kömür damarları ve bitki kırıntıları ile tüf,tüfit vb. volkanik ara katkıları olağandır.İstifin yaşı Geç Miyosendir. Ürgüp Formasyonu, Miyosen öncesi tüm kayaçlar üzerine uyumsuz olarak gelir, daha genç birimler tarafından da uyumsuzlukla örtülür. Ürgüp Formasyonu; Eğerci ve Sızır formasyonları, Kızılırmak formasyonu, Kemerkeş formasyonu, Tuzköy formasyonu, Karakaya formasyonu, Çökek üyesi, Çeksorut grubu, Karacaören formasyonu ile deneştirilebilir. Birim, karasal akarsu ve göl ortamlarında çökelmiştir. Armutdere Formasyonu(Oa) Demirtaşlı tarafından isimlendirilen ve Demirtaş fıormasyonu üzerinde tedrici geçişle yer alan bu formasyon, altta yumrulu kireçtaşı, ortada yumrulu kireçtaşı –şeyl, üstte ise şeylsilttaşı ardalanmasından oluşur. Formasyon ince-orta tabakalı, laminalı, gri,mor, yeşil renkli olup ,solucan izleri ve iç içe koni yapıları bulundurmasıyla karakteristiktir.İnce bir arkoz seviyesiyle Halityayla formasyonuna geçiş gösterir.Formasyonun yaşı Üst Kambriyen –Üst Ordovisiyendir. Köroğlu Formasyonu(JKkö) 28 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Demirtaşlı tarafından isimlendirilen formasyon, kalın bir karbonat istifi ile temsil edilir. Altta dolomit, ortada dolomit-kireçtaşı ardalanması, üstte kireçtaşından oluşan bu istif, genel olarak orta-kalın tabakalı, eklemli, gri, siyah, bordo renklidir. Kireçtaşı yer yer ofiyolitik karakterde olup, formasyonun üst kesiminde bazı seviyeleri masif görünümdedir. Formasyon Jura-Kretase yaşındadır. TERSİYER Sümbüldağı Formasyonu (Mis) Metin ve diğ. Tarafından isimlendirilmiştir. Alttaki birimler ile diskordanslıdır. Kalın bir kumtaşı, marn, çamurtaşı ardalanması ile konglomera ve kireçtaşı üyelerinden meydana gelmiştir. Formasyonu oluşturan kaya türleri birbirleriyle yanal ve düşey geçişlidir. Konglomera üyesini oluşturan çakıl ve taneler, altta değişik boyutlarda, köşeli, yarı köşeli olup, üste doğru kum boyutuna kadar küçülür ve üye, üst seviyelerinde ince-orta tabakalı kumtaşına dönüşür. Kireçtaşı üyesi, kalın tabakalı, eklemli, bol erime boşluklu ve karenli kireçtaşı ile temsil edilmiştir. İçerisinde ince kumtaşı tabakalarıda bulunan kireçtaşı yer yer oolitiktir. Kumtaşı, marn, çamurtaşının değişik oranlardaki devamlı ardalanması ile kalın bir istif oluşturur ve bölgede oldukça geniş alanlar kaplar. Genelde ince, orta tabakalı, eklemli, kirli sarıi yeşil, gri, kahverenklidir. Formasyon sığ ve enerjili bir ortamda çökelmiştir. DEPREMSELLİK T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi Başkanlığı tarafından haz ırlanan ve Bakanlar Kurulu’nun 18.04.1996 tarih ve 96/8109 sayılı kararıyla yürürlüğe giren Türkiye Deprem Bölgeleri Haritas ı’na göre; proje alanının içinde bulunduğu bölge, 4. derece deprem bölgesindedir. Proje ile ilgili olarak 17.08.1987 tarih ve 1634 sayılı ve 31.08.1989 tarih ve 4343 sayılı Genelgelerine ve ayrıca Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelik ilgili hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca, proje alanında yapılacak tüm proje ve hesaplamalarda, temel yapı ile ilgili kıs ımların inşaatında yürürlükte olan tüm yapı ve deprem yönetmeliklerine, genel ve fenni şartnamelere ve Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Yönetmeliklerine uyulacaktır. 29 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU FAALİYET ALANI Şekil 4: Kayseri İli Deprem Haritası Heyelan ve Çığlar Kayseri İli sınırları içerisinde çığ tehlikesine maruz yerleşim yeri yoktur. MerkezHöbek ve Hasanhac ı köyleri, Bünyan-Karakaya Köyu, Develi-Yeniköy, Ayvazhacı ve Sarıkaya Köyleri ve Yahyalı- Çamlıca Köyleri heyelana maruz yerleşim yerleridir. Kayseri İli ve ilçeleri dahilinde sürekli çığ tehdidi altında bulunan bir yerleşim yeri mevcut değildir. Ancak, Erciyes Dağı ve çevresinde çığ kopan bölgeler mevcut olup, bu yerlerde yapılan kontrolsüz dağ sporları ve dağc ılık yürüyüşleri ç ığ afetiyle karsı karsıya gelinmesine sebep olabilecektir. Ayrıca Aladağlar bölgesiyle, Bakırdağı kasabası dağlık bölgelerinde bulunan bazı küçük yerleşim yerlerinin anormal yoğunlukta kar yağıs ı sonrasında lokal çığ afetine maruz kalabileceği muhtemeldir. Kayseri İli çığ afeti yönünden değerlendirildiğinde; Lokal çığ afetleri yaşanabileceği, herhangi bir yerleşim birimini etkileyen çığ düşmesi olayı şimdiye değin kayıtlara girmemiştir. 30 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU IV.2.2. Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrolojik, Mevcut ve Planlanan Kullanımı (İçme, Kullanma, Sulama Suyu, Elektrik Üretimi, Baraj, Göl, Gölet, Su Ürünleri İstihsali, Su Yolu Ulaşımı Tesisleri, Turizm, Spor ve Benzeri Amaçlı Su ve/veya Kıyı Kullanımları, Diğer Kullanımlar), İşletmedeki barajlar ve hidroelektrik santraller Sıra No Baraj ve Hes Adı 1 Ağcaşar Barajı 2 Akkö y Barajı 3 Kovalı Barajı 4 Sarımsaklı Barajı 5 Bahçelik Barajı 6 Sarıoğlan Barajı Kaynak: www.dsi.gov.tr Ağcaşar Barajı Barajın Yeri Akarsuyu Amacı İnşaatın (başlama-bitiş) yılı Gövde dolgu tipi Gövde hacmi Yükseklik (talvegden) Normal su kotunda göl hacmi Normal su kotunda göl alanı Sulama alanı Güç Yıllık Üretim Akköy Barajı Barajın Yeri Akarsuyu Amacı İnşaatın (başlama-bitiş) yılı Gövde dolgu tipi Gövde hacmi Yükseklik (talvegden) Normal su kotunda göl hacmi Normal su kotunda göl alanı Sulama alanı Güç Yıllık Üretim 31 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. Kayseri-Yahyalı Yah yalı Deresi Sulama 1979 - 1987 Zonlu Toprak Dolgu 1,7 hm 3 24 m 61,7 hm 3 4,118 km 2 15035 ha - MW - GWh Kayseri-Yeşilhisar Asarcık Deresi Sulama + Taşkın 1964 - 1967 Toprak + Kaya Dolgu 0,430 hm 3 41.5 m 7,543 hm 3 0,783 km 2 946 ha - MW - GWh AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. Kovalı Barajı Barajın Yeri Akarsuyu Amacı İnşaatın (başlama-bitiş) yılı Gövde dolgu tipi Gövde hacmi Yükseklik (talvegden) Normal su kotunda göl hacmi Normal su kotunda göl alanı Sulama alanı Güç Yıllık Üretim Sarımsaklı Barajı Bahçelik Barajı Barajın Yeri Akarsuyu Amacı İnşaatın (başlama-bitiş) yılı Gövde dolgu tipi Gövde hacmi Yükseklik (talvegden) Normal su kotunda göl hacmi Normal su kotunda göl alanı Sulama alanı Güç - GWh Kayseri Sarımsaklı Çayı Sulama + Taşkın 1962-1968 Zonlu Toprak Dolgu 1,5 hm 3 38 m 38,834 hm 3 2,8 km 2 6501 ha - MW - GWh Barajın Yeri Akarsuyu Kayseri - Pınarbaşı Zamantı Nehri Sulama + Enerji + İçme Suyu + Taş.K. 1996 - 2005 Kaya Dolgu 1,634 hm 3 53 m 216,140 hm 3 12,13 km 2 49033 ha 4,71 MW 27,84 GWh Kayseri - Sarıoğlan Kestuvan ve Düzencik Çayları Sulama 1990 - Devam Ediyor Toprak Dolgu 3,225 hm 3 31,2 m 25,508 hm 3 2,77 km 2 6123 ha MW İnşaatın (başlama-bitiş) yılı Gövde dolgu tipi Gövde hacmi Yükseklik (talvegden) Normal su kotunda göl hacmi Normal su kotunda göl alanı Sulama alanı Güç Yıllık Üretim Barajın Yeri Akarsuyu Amacı İnşaatın (başlama-bitiş) yılı Gövde dolgu tipi Gövde hacmi Yükseklik (talvegden) Normal su kotunda göl hacmi Normal su kotunda göl alanı Sulama alanı Güç Yıllık Üretim Kaynak: www.dsi.gov.tr 32 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. Kayseri-Yeşilhisar Dündarlı Çayı Sulama 1983 - 1987 Zonlu Toprak Dolgu 3 2,994 hm 42 m 25,1 hm 3 1,67 km 2 3380 ha - MW Yıllık Üretim Amacı Sarıoğlan Barajı AKSU RES ÇED RAPORU GWh AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU İşletmedeki Göletler Sıra No Göletin Adı 1 Efkere Göleti 2 İncesu Göleti 3 Karakuyu Göleti 4 Şeyhli Göleti 5 Tekir Göleti 6 Zincidere Göleti Kaynak: www.dsi.gov.tr Efkere Göleti Göletin Yeri Akarsuyu Amacı İnşaatın (başlama-bitiş) yılı Gövde dolgu tipi Depolama hacmi Aktif Hacim Ölü Hacim Yükseklik (talvegden) Yükseklik (temelden) Sulama Alanı Proje rantabilitesi İncesu Göleti Göletin Yeri Akarsuyu Amacı İnşaatın (başlama-bitiş) yılı Gövde dolgu tipi Depolama hacmi Aktif Hacim Ölü Hacim Yükseklik (talvegden) Yükseklik (temelden) Sulama Alanı Proje rantabilitesi Karakuyu Göleti Göletin Yeri Akarsuyu Amacı İnşaatın (başlama-bitiş) yılı Gövde dolgu tipi Depolama hacmi Aktif Hacim Ölü Hacim Yükseklik (talvegden) Yükseklik (temelden) Sulama Alanı Proje rantabilitesi 33 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. Kayseri - Melikgazi Kayabağ Deresi Sulama 1986 1989 Kargir 0,0350 hm 3 0,0317 hm 3 0,0033 hm 3 11 m 13 m 8 ha Kayseri - İncesu Kışla Deresi Taşkın Koruma + Sulama 1975 Kaya Dolgu 2,808 hm 3 1,808 hm 3 0,280 hm 3 18 m 20,3 m 104 ha Kayseri - Pınarbaşı Kurudere Sulama 1965 Toprak Dolgu 0,128 hm 3 0,100 hm 3 0,028 hm 3 8 m 9,5 m 8 ha - AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. Şeyhli Göleti Göletin Yeri Akarsuyu Amacı İnşaatın (başlama-bitiş) yılı Gövde dolgu tipi Depolama hacmi Aktif Hacim Ölü Hacim Yükseklik (talvegden) Yükseklik (temelden) Sulama Alanı Proje rantabilitesi Tekir Göleti Göletin Yeri Akarsuyu Amacı İnşaatın (başlama-bitiş) yılı Gövde dolgu tipi Depolama hacmi Aktif Hacim Ölü Hacim Yükseklik (talvegden) Yükseklik (temelden) Sulama Alanı Proje rantabilitesi Zincidere Göleti Göletin Yeri Akarsuyu Amacı İnşaatın (başlama-bitiş) yılı Gövde dolgu tipi Depolama hacmi Aktif Hacim Ölü Hacim Yükseklik (talvegden) Yükseklik (temelden) Sulama Alanı AKSU RES ÇED RAPORU Kayseri - Develi Bülbülcük Boğazı Deresi Sulama 1990 1992 Homojen Toprak Dolgu 3 1,467 hm 3 1,292 hm 0,175 hm 3 19 m 21,3 m 220 ha 2,20 Kayseri Deliçay Deresi Sulama 1988 1990 Zonlu Toprak Dolgu 2,750 hm 3 2,405 hm 3 0,345 hm 3 16 m 18 m 372 ha 1,45 Kayseri - Talas Gümüşlüce Dere Sulama 1991 Kil Çekirdekli Kaya D. 0,175 hm 3 0,087 hm 3 0,088 hm 3 14,6 m 14,9 ha Proje rantabilitesi Kaynak: www.dsi.gov.tr Kayseri’de avlanmanın kısmen yasaklandığı Kızılırmak Su Ürünleri Üretim Sahası bulunmaktadır IV.2.3.Toprak Özellikleri ve Kullanım Durumu (Toprağın Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması, Erozyon, Mera, Çayır, Toprağın Mevcut Kullanım Durumları vb.), Arazi Varlığı Arazi Sınıfları Arazi kullanma kabiliyet sınıflanmasında toprak gruplandırılması (1) kabiliyet birimi, (2) kabiliyet alt sınırı ve (3) kabiliyet sınıfı olmak üzere 3 kategoride yapılmaktadır. Kabiliyet birimi kültür bitkileri için uygulanan toprak idare sistemlerine hemen hemen aynı derecede karşılık veren toprakların bir arada gruplanmasıdır. Kabiliyet alt s ınıfı aynı tur ve aynı şiddet derecesindeki sınırlandırma ve zararları ihtiva eden kabiliyet birimlerinin gruplandırılmasıdır. Yorum için yapılan değerlendirmelerde etkin olan sınıflandırma ve zararlar (1) erozyon zararı- e, (2) yaslık -w, (3) bitki kok bölgesindeki toprak s ınıflandırmaları - s (4) iklim - c dir. 34 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Kullanma kabiliyet sınıfları 8 adet olup, toprak zarar ve s ınıflandırmaları birinci sınıftan sekizinci sınıfa doğru giderek artmaktadır. Sınıf I. Kayseri ilinde I. Sınıf arazilerin toplam ı 40.115 hektar olup, il yüzölçümünün %2,4’unu oluşturmaktadır. Bu sınıf arazilerin 25.568 hektarını Aluvyal, 5804 hektarını Koluvyal, 5957 hektarını Kahverengi, 2254 hektarını Kireçsiz Kahverengi, 532 hektarını Kırmızı Kahverengi Büyük Toprak grubu oluşturmaktadır. Bu sınıf arazilerin tamamı düz-düze yakın eğimlidir. (% 0.2) 1. Sınıf arazilerin %76’nde derin toprak %22 sinde ise orta derinlikte toprak varlığı söz konusudur. 17.192 hektarda kuru tarım, 19.779 hektarda sulu tarım, 1034 ha ise bağ-bahçe arazisidir. 1540 ha. arazi ise diğer kullanım arazisidir. Sınıf II. Kayseri ilinde II. Sınıf arazilerin toplamı 112.475 hektardır. İl yüzölçümünün % 6,6 sını oluşturmaktadır. Bu arazilerin %20’sini Aluvyal %43.4 Koluvyal, %0.03 Kahverengi orman, %0.3 Kestane rengi %20’sini Kahverengi i, %9 unu Kireçsiz kahverengi %7’sini Kırmızı kahverengi Büyük Toprak grupları oluşturur. 24.325 ha arazide eğim %0-2, 87.069 hektarda eğim %2-6,1081 ha arazide eğim %6 dan fazladır.Bu sınıf toprakların %52’sinde derin toprak, %47 sinde orta derin toprak, %1’inde ise sığ ve çok sığ toprak derinliği söz konusudur. II. Sınıf arazilerin % 6.4 ünde drenaj yetersizliği vardır. Bu sınıfların alt sınıflarının dağılım ı aşağıdaki gibidir. II e 87.680 ha %77.9 II es 125 ha %0,1 II s 5.622 ha %5 II se 393 ha %0.3 II w 18.655ha %16.7 II. s ınıf arazilerin 67.554 ha’ında kuru tarım, 29.667 ha’ında sulu tarım, 62.00 ha’ında bağ bahçe- 4561 ha’ında cayır-mera, 3027 ha ise diğer kullanımlar olarak değerlendirilmektedir. Sınıf III. Kayseri ilinde III. Sınıf arazi miktarı 200.305 ha’dır. İl yüzölçümünün %11.87’sini meydana getirmektedir. %13,5’i Aluvyal %16.6 sı Koluvyal, %0.7’si Kahverengi Orman, %2,1’i Kestane rengi, %49.4’u Kahverengi, %14,5’i Kireçsiz Kahverengi, %3,2’si Kırm ızı Kahverengi Büyük Toprak grubundan oluşmuştur. Bu arazinin %19.5’inde düz-düze yakın eğim (%0-2), 67.5’inde hafif eğim (%2-6) % 12.9’unda orta eğim (%6-12) %0.1’inde ise %12’den fazla dik eğimli arazilerdir. III.sınıf arazilerin 39.106 ha’ında (%19.6) derin, 41.768 ha’ında (%20.8) orta derin, 119.431 ha’ında (%59,6) sığ toprak varlığı söz konusudur. 5014 ha arazide drenaj yetersizliği, 21.532 ha arazide ise çoraklık görülmektedir. III. Sınıfa ait alt sınıfın dağılımı şöyledir: III e 24.060 ha %12.01 III es 7.697 ha %3.84 III s 6.232 ha %3.11 III se 135.098 ha % 67.45 III sw 22.797 ha %11.38 III w 4.421 ha %2.21 III. Sınıf arazinin ilimizdeki kullanım durumları şöyledir: Kuru Tarım 156.801 ha %78.28 Sulu Tarım 20.390 %10.18 Bağ-Bahçe 6.900 ha %3.43 Cayır-Mera 9.808 ha % 4.89 Orman funda 461 ha % 0.22 Diğer Kullanım 5.945 ha % 3 Sınıf IV: Kayseri İlinde IV. Sınıf arazi miktarı 193.326 hektar olup; İl yüzölçümünün % 11,46 sını oluşturmaktadır. 26.685 ha (% 13.80) Aluvyal, 13,426 ha (%6,94) Koluvyal, 4983 ha 35 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU (%2,57) Organik 2964 ha (%1.53) Kahverengi orman, 179 ha (%0.1) Kireçsiz Kahverengi orman, 7228 ha (%3.74) Kestane rengi, 86.686 ha (%44,81) Kahverengi 28.998 ha (%14.99) Kireçsiz Kahverengi, 20505 ha (10.60) Kırm ızı- Kahverengi 1772 ha (%0,92) Regosol Büyük toprak grubundan meydana gelmiştir. IV.s ınıf arazilerin %16.80 düz, %20’i hafif, % 62.38 orta % 0.34’u dik eğime sahiptir. Toprakların %18.20’si derin, %6.28’i ortaderin, %74.86 sı s ığ, %0.66 çok sığdır. IV Sınıf arazilerin alt s ınırları su seklindedir: IV e 603 Ha %0.31 IV es 115.586 Ha %59.79 IV s 705 Ha %0.36 IV se 51.117 Ha %26.44 IV sw 13.576 Ha %7.11 IV ws 11.579 Ha %5.99 Bu arazilerin 143.279 ha. Kuru tarım, 2074 ha sulu tarım, 6105 ha. Bağ-Bahçe tarım yapılmaktadır. 37,710 ha Cayır-mera 2426 ha Orman arazisi, 1732 ha arazi ise diğer kullanımlıdır. 25.301 ha arazi ise coraktır. Sınıf V: Kayseri ilinde V. Sınıf arazi toplamı 3309 hektardır. 472 ha Hidromorfik Aluvyal toprak, 2837 ha ise Organik topraktır. Bu arazilerin tamamı derin profile sahip ve düz-düze yakın eğimlidir. Aynı zamanda bu sınıf arazilerin tamamında yaslık ve çoraklık problemi vardır. V. Sınıf arazilerin alt s ınıfları şöyledir : Vw 38 ha %1.08 Vws 3273 ha %98.92 V. Sınıf arazilerin tamamı üzerinde cayır bitkisi yer almaktadır. Sınıf VI: Kayseri İlinde 210.641 ha VI. Sınıf arazi yer almaktadır. Buda Kayseri’nin %12.49’un teşkil etmektedir. 16.478 ha arazi (%7.82) Aluvyal, 8902 ha arazi Koluvyal (%4.22) 4776 ha arazi (%2.27) Kahverengi orman, 1802 ha arazi (%0.86) Kireçsiz-Kahverengi orman, 14.144 ha arazi (%6.71) Kestane rengi 105.782 ha arazi (%50.22) Kahverengi, 35.392 ha arazi (%16.80) Kireçsiz-Kahverengi, 12.177 ha arazi (%5.78) Kırmızı-Kahverengi, 11.188 ha arazi (%5.32) Regosol Büyük Toprak grubundan olmamaktadır. Bu toprakların %9.3’u derin, %1.5’i orta derin, %50.3’u s ığ, %38.9’u çok sığdır. %9.85’i düz, %24.65’i hafif, %50.88’i orta , %14.62’si dik meyillidir. VI. sınıf arazilerin alt sınıflara dağılımı şöyledir : VI e 2 ha %0.01 VI es 41.956 ha %19.92 VI se 152.207 ha %72.25 VI ws 16.476 ha %7.82 VI. s ınıf arazilerin %56.6’sı kuru tarım, %0.5’i sulu tarım, %3.8’i bağ-bahçe, %37,1’i cayırmera %1.2’si orman-funda %0.8’i diğer kullanımladır. Sınıf VII- Kayseri ilinde 757.382 ha VII sınıf arazi vardır. İl yüzölçümünün %45’ini oluşturmaktadır. Bunun %0.005’i Aluvyon, %1.78’i Hidromorfik Aluvyon %0.001’i Aluvyol sahil bataklık %0.005’i Koluvyol, %9.52’si Kahverengi orman %7.48’i Kireçsiz kahverengi orman, %9’u Kestane rengi, % 39.2’si Kahverengi %24.6’sı Kireçsiz- Kahverengi %7.2’si Kırmızı-Kahverengi, %1.2’si Regosol Büyük Toprak grubundan meydana gelmiştir.Bu sınıftaki arazilerin %2’si düz %4.6’sı hafif, %15.8’i orta, %77.6’sı dik eğilimlidir. %2’si derin, %0.6’sı s ığ %97.4’u çok sığ toprak varlığına sahiptir. VII. Sınıf araziler su alt sınıflara ayrılmaktadır: VII es 469.060 ha %61.9 36 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU VII se 273.521 ha %36.1 VII ws 14.801 ha % 2 VII.sınıf arazilerin 60.555 ha’nda kuru tarım 16 ha’nda sulu tarım 2697 ha’da bağ bahce tarım ı yapılmaktadır. 560.466 ha cayır mer’a 130.219 ha orman-funda arazisidir 3429 ha arazi ise diğer kullanılmış sahadır. Sınıf VIII: VIII sınıf araziler Kayseri ilinde %9.8’ini düşmektedir. Bunun 710 ha ırmak yatağı, 164.059 ha ise çıplak kayalık olarak haritalanm ıştır. Kayseri ilinde sınıflandırılması yapılan tüm bu arazi tipleri dış ında 4251 ha su yüzeyi bulunmaktadır. Proje sahasının arazi varlığı durumu; M16r-3 F VI es M16 r 3 F VI es :Kahverengi orman toprağı, çok sığ (20-0) ve eğim %12-20 :Kayalık :Şiddetli su erozyonu :Fundalık :VI. Sınıf toprak özelliği :Eğim ve erozyon zararı, toprak yetersizliği VI. Sınıf Toprak Özellikleri: Bu sınıftaki toprakların, • Dik eğim, • Ciddi erozyon zararı, • Geçmişteki erozyonun olumsuz etkileri, • Taşlılık, • Sığ kök bölgesi, • Aşırı yaşlık veya taşkın, • Düşük rutubet kapasitesi, • Tuzluluk veya sodiklik gibi düzeltilemeyecek sürekli s ınırlandırmaları vardır. Bu sınırlandırmalardan bir veya birden fazlasının bulunduğu topraklarda kültür bitkilerinin yetiştirilmesi uygun değildir. Ancak çayır, mera ve orman için kullanılabilirler. M7-2 K II es M7 2 K II es :Kahverengi orman toprağı, sığ (50-20) ve eğim % 2-6 :Orta su erozyonu :Kuru tarım (nadaslı) :II. Sınıf toprak özelliği :Eğim ve erozyon zararı, toprak yetersizliği II. Sınıf Toprak Özellikleri: Bu sınıftaki toprakların, • Hafif eğim, • Orta derecede su ve rüzgar erozyonuna maruzluk veya geçmişteki erozyonun orta derecede olumsuz etkileri, • İdealden daha az toprak derinliği, • Biraz elverişsiz toprak yapısı ve işlenebilirliği, • Hafiften ortaya kadar değişen, kolayca düzeltilebilen fakat yinede görülebilir tuzluluk veya sodiklik, 37 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU • Arasıra görülen taşkın zararı, • Drenajla düzeltilebilir fakat sürekli olarak orta derecede bir sınırlandırma şeklinde var olan yaşlık • Toprak kullanma ve idaresi üzerindeki hafif iklimsel sınırlandırmaların tek tek veya kombinasyon halindeki etkilerini içerir. M11-3 K IV es M11 3 K IV es :Kahverengi orman toprağı, sığ (50-20) ve eğim % 6-12 :Şiddetli su erozyonu :Kuru tarım (nadaslı) :IV. Sınıf toprak özelliği :Eğim ve erozyon zararı, toprak yetersizliği IV. Sınıf Toprak Özellikleri; Bu sınıf topraklarda; • Dik eğim, • Şiddetli su veya rüzgar erozyonuna maruzluk, • Geçmişteki erozyonun şiddetki olumsuz etkileri, • Sığ toprak, • Düşük rutubet tutma kapasitesi, • Ürüne zarar veren s ık taşkınlar, • Uzun süren göllenme veya yaşlık • Şiddetli tuzluluk ve sodiklik gibi özelliklerden bir veya birkaçının sürekli etkilemesi sonucu, kültür bitkileri için kullanımı sınırlıdır. M16t-3 M VII es M16 t 3 M VII es : Kahverengi orman toprağı, çok sığ (20-0) ve eğim %12-20 : Taşlı : Şiddetli su erozyonu : Mer’a :VII. Sınıf toprak özelliği : Eğim ve erozyon zararı, toprak yetersizliği VII. Sınıf Toprak Özellikleri; Bu sınıfa giren toprak; • Çok dik eğim, • Erozyon, • Toprak sığlığı, • Taşlılık, • Yaşlık, • Tuzluluk veya sodiklik gibi kültür bitkilerinin yetiştirilmesini engelleyen çok şiddetli sınırlandırmalara sahiptir. Fiziksel özellikleri tohumlama ve kireçleme yapmak, kontur yarıkları, drenaj hendekleri, saptırma yapıları ve su dağıtıcıları tesis etmek gibi iyileştirme, koruma ve kontrol uygulamalarına elverişli olmadığından, çayır ve mer’a ıslahı için kullanılma olanakları da oldukça sınırlıdır. Proje alanına ait arazi varlığı haritası Ek- 9’da verilmiştir. 38 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Yahyalı İlçesi’nin genel olarak arazi kullanma durumu aşağıdaki gibidir: Tablo 6 : Ka yseri İli, Yahyalı İlçesi Arazi Dağılımı Kullanma şekli Alanı Kuru tarım (nadaslı) 9932 ha Kuru tarım (nadassız) 878 ha Sulu tarım 4370 ha Yetersiz sulu tarım Bağ kuru 237 ha 695 ha Bağ sulu Bahçe kuru Bahçe sulu 112 ha 2727 ha Çayır Mera 9324 ha 40179 ha Orman 50817 ha Fundalık 11064 ha Yerleşim Yerleşim az 344 ha Turistik alan Sanayi alanı Askeri alan Havaalanı Diğer alanlar Su yü zeyi 28472 ha 233 ha Toplam 159384 ha IV.2.4. Tarım Alanları (Tarımsal Gelişim Proje Alanları, Özel Mahsul Plantasyon Alanları, Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü, Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları) Kayseri İli’nin yüzölçümünün yarısına yakını tarım alanı olarak kullanılmakta olup, bu alanında %26’s ını 1. s ınıf, %26’sını 2. sınıf ve %48’ine de 3. sınıf tarımsal alan olarak nitelendirebiliriz. Tarım alanlarının sulama bakımından yeterli düzeyde olmaması verimi azaltmaktadır. Toplam tarım arazisinin sadece %14’ü sulanmaktadır. Büyük sulama projelerinin (Develi II. Merhale, Bahçelik Sarıoğlan, Yamula) tamamlanması ile birlikte bu oran %28’e yükselecektir. Bu projelerle birlikte ayrıca ürün çeşitlendirme ve özellikle hayvanc ılığı da canlandıracak yem bitkisi üretimine ve verimliliği artırmaya yönelik projeler hayata geçirilmeye çalış ılmaktadır. İlde toplam 168 tarımsal kooperatif faaliyette olup toplam üye sayıs ı 100.241’dir. Ayrıntılı bilgi aşağıdaki tabloda verilmektedir. İldeki tarımsal birlik sayısı 16, üye sayısı da 1.361’dür. 39 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Tablo 7 : Kooperatif ve Üye Sayıları KOOPERATİFİN TÜRÜ KOOPERATİF Tarımsal Kalkınma Kooperatifi ÜYE SAYISI 106 8.448 59 9.325 Pancar Ekicileri Kooperatifi 1 82.377 Su Ürünleri Kooperatifi 2 91 Sulama Kooperatifi Bitkisel Üretim İlin tarıma elverişli arazi miktarı 6.779.702 dekardır. Bu arazinin bitki türüne ve ekim alanlarına göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 8 : Ka yseri’de Tarım Alanlarının Kullanım Amaçlarına Göre Dağılımı Tarla Alanı İLÇELER Sebzelikler Meyvelikler Bağlar (Da) (Da) (Da) Toplam Ekilen Nadas (Da) (Da) Tarım Alanı AKKIŞL A 72 636 14 59.150 110.270 ( Da) 170.142 BÜNYAN 520 3.325 0 379.660 293.230 676.735 DEVELİ 17.945 433 2.000 513.803 95.757 629.938 FELAHİYE 72 483 500 116.350 133.460 250.865 HACILAR 315 110 610 73.842 101.008 175.885 İNCESU 2.500 92 3.548 147.650 181.010 334.800 KOCASİN AN 6.540 1.210 5.430 526.036 470.854 1.010.070 MELİKGAZİ 580 1.760 2.530 75.706 81.054 161.630 ÖZVATAN 14 24 741 27.240 26.320 54.339 PINARBAŞI 20 27 0 566.100 516.540 1.082.687 SARIOĞLAN 362 120 275 253.325 155.395 409.477 SARIZ 500 511 0 176.804 9.796 187.611 TAL AS 15.500 23 70 112.330 28.560 156.483 TOMARZA 22.100 40 0 347.790 234.470 604.400 YAH YALI 1.040 28.090 9.600 232.275 126.335 397.340 YEŞİLHİSAR 33.980 22.710 3.500 205.125 211.985 477.300 TOPLAM 102.060 59.594 28.818 3.813.186 2.776.044 6.779.702 İl tarım arazisinin %96,5’inden fazlası tarla alanı olarak kullanılmakta geriye kalan %3,5’lik alan meyve ve sebzelik ile bağlardan oluşmaktadır. İldeki tarla ürünlerinin ekim alanında (da) buğday, üretim bazında (ton) şeker pancarı ilk sıradadır. İlde meyvecilik sektöründe en fazla yetiştirilen meyve elmadır. Elma hem ağaç sayısı hem de üretim bazıyla (ton) ilk s ıradadır. İl sebzecilik durumuna bakıldığında en çok ekim alanının (da) kabak (çerezlik) olduğu görülmektedir. Üretim bazında (ton) ise domates ilk s ıradadır. 40 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Tablo 9 : Ka yseri’de Bitki Türlerinin Ekim Alanlarına Dağılımı Ve Üretim Miktarı ÜRÜN ADI EKİM ALANI ( Da.) ÜRETİM ( ton) Buğday 2.127.008 499.536 Arpa 1.156.647 284.102 Şeker pancarı 114.013 523.174 Çavdar 104.678 20.130 Yonca ( kuru ot ) 59.583 67.929 Patates 50.080 171.497 Nohut 42.496 4.059 Ayçiçeği (çerezlik) 34.750 7.632 Mısır (silaj,hasıl) 31.262 135.632 Korunga ( kuru ot ) 31.167 16.910 Fiğ ( kuru ot ) 27.943 13.356 K.fasülye 13.619 2.236 Yulaf 8.450 1.695 Fiğ ( dane ) 5.780 1.021 Mısır ( dane ) 3.200 3.034 Triticale 1.500 359 Y.mercimek 1.440 100 Soğan (kuru) 1.022 1.789 Sarımsak (kuru) 162 137 Kanola 150 30 Ayçiçeği (yağlık) 50 7 Sorgum 36 36 TOPLAM 3.815.036 Yahyalı İlçesi’nde eski faaliyet olarak tabii ağaç kökünden boyanarak yapılan Yahyalı’ya has el dokuması “Yahyalı Halıs ı” ile meyvecilik (elmacılık), madencilik (demir ve krom) sektörü faaliyet göstermektedir. İlçede yaklaş ık olarak 6000 çiftçi ailesi mevcut olup, ortalama 1 ailenin 5 kişi olduğu kabul edilirse, 30.000 kişinin geçimini tarım sektöründen sağladığı anlaşılmaktadır. Tarla ziraatında hububat, pancar, ayçiçeği ziraatı yapılmaktadır. Dağlık köylerde hayvancılık öne ç ıkmaktadır. İlçede 11.000 büyükbaş ve 65.000 küçükbaş hayvan mevcuttur. İlçenin bir kısmı orman köylüsü olup, bir kısmı da tarımla uğraşmaktadır. Ekili tarım arazisi 470.800 dekardır. Özel Mahsul Plantasyon Alanları Kayseri İlinde özel mahsul plantasyon alanları bulunmamaktadır. IV.2.5. Orman Alanları (Ağaç Türleri ve Miktarları, Kapladığı Alan Büyüklükleri ve Kapalılığı Bunların Mevcut ve Planlanan Koruma ve/veya Kullanım Amaçları, Orman Yangınlarına Karşı Alınacak Önlemler), Proje alanındaki meşçere tipleri; BMBt, OT-1, Z-2, OT-2, Z-1, Z BMBt (Bozuk meşe baltalığı), OT-1 (Ağaçsız orman toprağı, 1 kapalı), 41 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Z-2 (Tarım arazisi (tarla, meyvelik, sebzelik, bağlık vs.) 2 kapalı), OT-2 ((Ağaçsız orman toprağı, 2 kapalı), Z-1 (Tarım arazisi (tarla, meyvelik, sebzelik, bağlık vs.) 1 kapalı), Z (Tarım arazisi (tarla, meyvelik, sebzelik, bağlık vs.)) Proje kapsamında orman yangınları ile ilgili her türlü tedbir firma yetkililerince alınacaktır. Orman yangınları ve alınacak tedbirler ile ilgili bilgiler Bölüm V.2.7.’de belirtilmiştir. IV.2.6. Koruma Alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Arkeolojik, Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, Turizm Alan ve Merkezleri, Mera Kanunu Kapsamındaki Alanlar), Faaliyet alanı, milli park, av yaban hayatı, av üretme sahası, turizm alanı, özel çevre koruma bölgesi, sit alanını içerisinde kalmamaktadır. Ancak türbinlerden baz ıları mera sayılan alanlar içerisinde kalmakta olup, inşaat aşaması başlamadan önce mera vasfının kaldırılması ile ilgili gerekli müracaatlar yapılacak ve gerekli izinler alınacaktır. IV.2.7. Flora ve Fauna (Türler, Endemik Özellikle Lokal Endemik Bitki Türleri, Doğal Olarak Yaşayan Hayvan Türleri, Ulusal ve Uluslararası Mevzuatla Koruma Altına Alınan Türler; Nadir ve Nesli Tehlikeye Düşmüş Türler ve Bunların Yaşama Ortamları, Av Hayvanlarının Adları, Popülasyonları ve Bu Türler İçin Alınan Merkez Av Komisyonu Kararları) Proje Alanı Üzerindeki Vejetasyon Tiplerinin ve Örnekleme Alanlarının Bir Harita Üzerinde Gösterilmesi, Projede Faaliyetten Etkilenecek Canlılar İçin Alınması Gereken Koruma Tedbirleri (İnşaat ve İşletme Aşamalarında) FLORA VE FAUNA Kayseri ili, Yahyalı ilçesi, Dikme köyünde yer alan faaliyet sahası ve yakın çevresinde flora-fauna envanteri mevcut literatür taramaları yapılarak belirlenmiştir. FLORA Türkiye 3 floristik bölgenin kesiştiği bir coğrafyada yer almaktadır. Bunlar AvrupaSibirya, İran-Turan ve Akdeniz fitocoğrafik bölgeleridir. Bu bölgeler kendilerine has iklim ve farklı toprak tipleri içermektedir. Ayrıca bu bölgelerin birbirlerine geçiş teşkil eden alanlarında ve hatta içlerinde diğer bölge özelliğine sahip alanlar bulunması ülkemiz florasının zenginleşmesinde önemli rol oynamaktadır. 42 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Şekil 5: Türkiye Fitocoğrafik Bölgeleri P.H. Davis’in hazırladığı harita (http://www.dkm.org.tr/anadolu-caprazi/anadolu-caprazi-nedir.php) EUR.-SİB.(EUX): Avrupa-Sibirya Bölgesi (Öksin alt bölgesi) Col.: Öksin alt bölgesinin Kolşik sektörü MED.: Akdeniz Bölgesi (Doğu Akdeniz alt bölgesi) W.A: Batı Anadolu bölgesi T.: Toros Bölgesi A.: Amanos Bölgesi IR.-TUR.: Irano-Turanien Bölgesi C.A.: İç Anodolu Bölgesi E.A.: Doğu Anadolu Bölgesi Mes: Mezopotamya X: Muhtemelen Avrupa-Sibirya bölgesinin Orta Avrupa/Balkan alt bölgesi Kayseri ili, Yahyalı ilçesinde yer alan proje alanı İran-Turan bölgesine aittir. Bu bölge ülkemizin orta ve doğu kesimlerini kapsar. Proje alanı Adana Orman Bölge Müdürlüğü yetki sahası içerisinde yer almaktadır. Adana Orman Bölge Müdürlüğünden alınan “Doğal Vejetasyon Haritas ı” aşağıda yer almaktadır. Faaliyetin yapıldığı sahada step vejetasyon tipi görülmektedir. 43 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Şekil 6: Doğal Vejetasyon Haritası http://www.ogm.gov.tr/maps/adana3.jpg Faaliyet alanındaki bitki türlerinin familya bilgileri, Latince isimleri, varsa Türkçe isimleri, ait oldukları fitocoğrafik bölgeler, endemizm durumları, IUCN’e göre risk sınıfları, nisbi bolluk dereceleri ve habitat bilgileri tabloda belirtilmiştir. Familya, cins ve tür isimleri alfabetik olarak verilmiştir. Proje alanında 1 endemik tür bulunmaktadır. Tablo 10 : Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Flora Türleri Familya ve Tür Adı Asteraceae Centaurea pulchella Centaurea solstitialis alttür solstitialis Tripleurospermum callosum Boraginaceae Heterocaryum szovitsianum Brassicaceae Alyssum stylare Dipsacaceae Scab iosa rotata Fabaceae Türkçe Adı Fitocoğrafik IUCN/ Nisbi Endemizm Habitat Bölge RDB Bolluk İran-Turan - - 4 - - 2 + LR(lc) 1 step, ekili tarla, boş tarla İran-Turan - - 3 nadas tarlalarındaki arsız bitkilerle İran-Turan - - 3 boş tarla, step, çalılık İran-Turan - - 3 step, açık koruluk, nadas tarlalar İran-Turan - - 4 bozkır, tepe kenarları, nadas ve ekilmiş tarlalar Zerdali Dikeni Uyuz otu Lotus aegaeus 44 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. step, nadas tarla Pinus ormanı, kurak yamaç, nadas tarla, boş alan AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. Medicago rigidula varyete rigidula Geraniaceae Geranium tuberosum alttür tuberosum Lamiaceae Ajuga chamaepitys alttür chia varyete chia AKSU RES ÇED RAPORU - - 3 nadas tarlaları, yolkenarları, bozkır, meşe ve çam korulukları Devetabanı - - 4 taşlı yamaçlar, bozulmuş habitatlar, nadas tarlalar Acı ya vşan - - 4 taşlı yamaçlar bozkır bağlar, nadas tarlaları çorak ve çakıllı yerler Teucrium multicaule İran-Turan - - 4 bozkır, çalılık yerler, nadas tarlaları Ziziphora capitata İran-Turan - - 4 kuru açık yerler, taşlı yamaçlar, kayalık, bozkır İran-Turan - - 4 dağlık stepler, kuru taşlı yamaçlar, ekili alanlar, yolkenarları, kalkerli alanlar - - 3 tahrip edilmiş step, nadas tarlalar, yol kenarları - - 3 yol kenarları, tarla kenarları, taşlı tepeler, kayalık yerler, maki, çayırlar, kuru otlak - - 4 - - 3 ekilen araziler, nadas arazileri, çayırlı step, kuru yamaçlar step, taşlık yamaçlar - - 3 step, boş yer, tarla - - 4 yamaç, nadas tarla - - 3 kuru çakıllı veya taşlı yerler, step Liliaceae Allium pseudoflavum Linaceae Linum austriacum alttür austriacum Plantaginaceae Zeyrek Plantago lagopus Akdeniz Poaceae Bromus japonicus alttür anatolicus Stipa lessingiana Ranunculaceae Nigella arvensis varyete glauca Ranunculus illyricus alttür illyricus Rubiaceae Callipeltis cucullaria Crucianella exasperata İran-Turan İran-Turan - - 4 taşlı dağ stepleri, orman açıklığı, nadas tarlalar - - 3 seyrek ormanlar, çağıllıklar, bozkırlar, otlaklar, nadas tarlalar Scrophulariaceae Veronica multifida Kaynak: Türkiye Bitkileri Veri Servisi(TÜBİVES) Baytop T., 2007: Türkçe Bitki Adları Sö zlüğü TDK, ANKAR A 2000: Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı, ANKARA IUCN RED DATA BOOK Kategorileri EX: Tükenmiş EW: Doğada tükenmiş CR: Çok tehlikede EN: Tehlikede VU: Zarar görebilir LR: Az tehdit altında LR(cd): Koruma önlemi gerektiren LR(nt): Tehdit altına girebilir LR(lc): En a z endişe verici DD: Veri yetersiz NE: Değerlendirilemeyen 45 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Nisbi Bolluk Dereceleri 1. Çok Nadir 2. Nadir 3. Orta Derecede Bol 4. Bol 5. Çok Bol veya Saf Populasyon Oluşturmakta FAUNA Faaliyet alanı için yapılan geniş kapsamlı literatür taraması sonucunda, bulunması muhtemel yaban yaşamı envanteri oluşturulmuştur. Yapılan fauna çalışması sonucunda, faaliyet alanında bulunan Amphibia, Reptilia, Aves ve Mammalia türleri tablolarda belirtilmektedir. Tablo 11 : Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Amphibia Türleri Familya Adı Tür Adı Türkçe Adı Habitat IUCN RDB BERN BUFONİDAE Bufo viridis Gece kurbağası Taş altı, toprak içi LR(lc) nt II Kaynak : Demirsoy A., 1996: Türkiye Omurgalıları ‘Amfibiler’ Çevre Bakanlığı Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Proje No: 90-K-1000-90, ANKARA http://www.iucnredlist.org/ IUCN Risk Sınıfları EW: Vahşi hayatta nesli tükenmiş CR: Ciddi tehlike altında EN: Tehlike altında VU: Hassas LR: Düşük risk LR(cd): Korumaya bağımlı LR(nt): Yakın tehdit altında LR(lc): En a z endişe verici Bern Listeleri EK-II: Kesin koruma altındaki fauna türleri EK-III: Koruma altındaki fauna türleri Prof. Dr. Ali Demirsoy’a göre Red Data Book Kategorileri Ex : Tükenmiş türler E: Tehlikede olan türler V: Zarar görebilir türler R: Nadir türler I: Meçhul türler K: Yetersizce bilinen türler O: Tehlike dışı türler nt: Nadir veya tehdit altında olmayan türler Tablo 12 : Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Reptilia Türleri Familya Adı Bozkır keleri COLUBRİDAE Tür Adı Trapelus ruderata ruderata Coluber caspius COLUBRİDAE Eirenis modestus Uysal yılan LACERTİDAE Lacerta saxicola Kaya kertenkelesi SCİNCİDAE Eumeces schneideri Sarı kertenkele AGAMİDAE TESTUDİNİDAE Testudo graeca Kaynak : Türkçe Adı Hazer yılanı Adi Tosbağa 46 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. Habitat Step, toprak ve taş üzeri Taşlık dere kenarları Bitki örtüsü seyrek, taşlık yerler Çıplak ve açık araziler Taşların altı, çalılık, dağ etekleri Taşlı araziler, bahçe IUCN RDB BERN MAK(*) - nt III EK-1 LR(lc) nt III EK-1 LR(lc) nt III EK-1 LR(lc) nt III - - nt III EK-1 VU nt II EK-1 AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Demirsoy A., 2006: Türkiye Omurgalıları ‘Sürüngenler’ Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Proje No: 90-K-1000-90, ANKAR A (*) T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü “2010-2011 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları” http://www.iucnredlist.org/ IUCN RED DATA BOOK Kategorileri EX: Tükenmiş EW: Doğada tükenmiş CR: Çok tehlikede EN: Tehlikede VU: Zarar görebilir LR: Az tehdit altında LR(cd): Koruma önlemi gerektiren LR(nt): Tehdit altına girebilir LR(lc): En a z endişe verici DD: Veri yetersiz NE: Değerlendirilemeyen Bern Listeleri EK-II: Kesin koruma altındaki fauna türleri EK-III: Koruma altındaki fauna türleri Prof. Dr. Ali Demirsoy’a göre Red Data Book Kategorileri Ex : Tükenmiş türler E: Tehlikede olan türler V: Zarar görebilir türler R: Nadir türler I: Meçhul türler K: Yetersizce bilinen türler O: Tehlike dışı türler nt: Nadir veya tehdit altında olmayan türler Tablo 13 : Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Aves Türleri Familya Adı ACCİPİTRİDAE ALAUDİDAE ALAUDİDAE CORVİDAE CORVİDAE EMBERİZİDAE FALCONİDAE FRİNGİGİLLİDAE HİRUNDİNİDAE LANİİDAE Tür Adı Buteo b uteo Alauda arvensis Lullula arborea Corvus corone Pica pica Emberiza cia Falco tinnunculus Carduelis carduelis Hirundo rustica Türkçe Adı Şahin Tarla kuşu Orman toygarı Gri leş kargası Saksağan Kaya kirazkuşu Kerkenez Saka Kır kırlangıcı Kızıl sırtlı Lanius collurio örümcekkuşu Muscicapa striata Benekli sinekkapan Oenanthe isab ellina Boz ku yrukkakan Phoenicurus ochruros Kara kızılku yruk Passer domesticus Serçe Sitta neumayer Kaya sıvacısı Sturnus vulgaris Sığırcık Ak gerdanlı ötleğen Sylvia communis Sylvia curruca Küçük akgerdan Turdus merula Karatavuk Habitat St, DK St,ÇB St, ÇB St,ÇB ÇB, St DK,ÇB ÇB, St ÇB, Or ÇB St, Or IUCN LR(lc) LR(lc) LR(lc) LR(lc) LR(lc) LR(lc) LR(lc) LR(lc) LR(lc) ERL BERN STATÜ MAK III Y,KZ,T EK-1 L-3 III Y EK-2 L-3 III Y EK-2 III Y EK-3 Y EK-3 L-3 II Y, G EK-1 L-3 II Y EK-1 II Y EK-1 L-3 II Y EK-1 LR(lc) L-3 III G EK-1 MUSCİCAPİDAE ÇB,Or LR(lc) L-3 II G EK-1 MUSCİCAPİDAE St LR(lc) II Y EK-1 MUSCİCAPİDAE ÇB,Or LR(lc) II G EK-1 PASSERİDAE ÇB LR(lc) III Y EK-3 SİTTİDAE Or,St LR(lc) II Y EK-1 STURNİDAE ÇB, St LR(lc) Y EK-2 SYLVİİDAE ÇB, Or LR(lc) II G EK-1 SYLVİİDAE ÇB, Or LR(lc) II G EK-1 TURDİDAE ÇB, Or LR(lc) III Y, KZ EK-3 Kaynak : Demirsoy A., 2008: Genel Zoocoğrafya ve Türkiye Zoocoğrafyası ‘Hayvan Coğrafyası’ Meteksan A.Ş.,ANKAR A T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü “2010-2011 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları” http://www.iucnredlist.org/ Habitat 47 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU St: Step Or: Orman SA: Sulak alan Dn: Deniz DK: Dağlık ve ka yalık ÇB: Çalı ve bahçelik Yurt Statüsü Y: Yerli G: Göçmen T: Transit KZ: Kış zi yaretçisi BG: Bölgeler arası göç YG: Yükselti göçmeni R: Rastlantısal Ya : Ya z konukçusu YZ: Yaz ziyaretçisi European Red List Kategorileri L-1, LİSTE 1 : Nesli Tehlike Altında Olan Avrupa'da da Bulunan Türler L-2, LİSTE 2 : Nesli Tehlike Altında Olan Avrupa Dışında da Bulunan Türler L-3, LİSTE 3 : Nesli Tehlike Altında Olmayan Ama Avrupa'da Korunması Önerilen Türler L-4, LİSTE 4 : Nesli Tehlike Altında Olan Alttürler IUCN RED DATA BOOK Kategorileri EX: Tükenmiş EW: Doğada tükenmiş CR: Çok tehlikede EN: Tehlikede VU: Zarar görebilir LR: Az tehdit altında LR(cd): Koruma önlemi gerektiren LR(nt): Tehdit altına girebilir LR(lc): En a z endişe verici DD: Veri yetersiz NE: Değerlendirilemeyen Bern Listeleri EK-II: Kesin koruma altındaki fauna türleri EK-III: Koruma altındaki fauna türleri Prof. Dr. Ali Demirsoy’a göre Red Data Book Kategorileri Ex : Tükenmiş türler E: Tehlikede olan türler V: Zarar görebilir türler R: Nadir türler I: Meçhul türler K: Yetersizce bilinen türler O: Tehlike dışı türler nt: Nadir veya tehdit altında olmayan türler Tablo 14 : Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Mammalia Türleri Familya Adı CANİDAE Tür Adı Vulpes vulpes MUSTELİDAE Meles meles SCİURİDAE Citellus xanthophrymnus SORİCİDAE Crocidura leucodon Türkçe Adı Tilki Habitat Orman, step, çakıllı arazi Tarla, çayırlık, step, ağaçlık, Porsuk kayalık, su kenarları Step, çayırlı yerler, Tarla sincabı düzlükler Tarla sivrifaresi Çalılık ve açık araziler IUCN RDB BERN MAK LR(lc) nt EK-3 LR(lc) R III EK-2 - nt - EK-1 LR(lc) nt III - Kaynak : Demirsoy A., 1996: Türkiye Omurgalıları ‘Memeliler’ Çevre Bakanlığı Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Proje No: 90-K-1000-90, ANKARA T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü “2010-2011 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları” 48 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU IUCN RED DATA BOOK Kategorileri EX: Tükenmiş EW: Doğada tükenmiş CR: Çok tehlikede EN: Tehlikede VU: Zarar görebilir LR: Az tehdit altında LR(cd): Koruma önlemi gerektiren LR(nt): Tehdit altına girebilir LR(lc): En a z endişe verici DD: Veri yetersiz NE: Değerlendirilemeyen Bern Listeleri EK-II: Kesin koruma altındaki fauna türleri EK-III: Koruma altındaki fauna türleri Prof. Dr. Ali Demirsoy’a göre Red Data Book Kategorileri Ex : Tükenmiş türler E: Tehlikede olan türler V: Zarar görebilir türler R: Nadir türler I: Meçhul türler K: Yetersizce bilinen türler O: Tehlike dışı türler nt: Nadir veya tehdit altında olmayan türler Bern Sözleşmesi’nin Ek-2 ve Ek-3 listesinde yer alan fauna türleri için, sözleşmenin 6. ve 7. maddeleri uygulanacaktır. Bu maddeler: Madde 6 Her Âkit Taraf, II no.lu ek listede belirtilen yabani fauna türlerinin özel olarak korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Bu türler için özellikle aşağıdaki hususlar yasaklanacaktır: a) Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri; b)Üreme veya dinlenme yerlerine kas ıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek; c) Yabani faunayı, bu Sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde, özellikle üreme, geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kas ıtlı olarak rahatsız etmek; d) Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu yumurtaları alıkoymak; e) Bu madde hükümlerinin etkinliğine katkı sağlayacak hallerde, tahnit edilmiş hayvanlar ve hayvandan elde edilmiş kolayca tanınabilir herhangi bir kısım veya bunun kullanıldığı malzeme dahil, bu hayvanların canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti. Madde 7 1-Her Akit Taraf, III no.lu ek listede belirtilen yabani faunanın korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. 2-III no.lu ek listede belirtilen yabani faunanın her türlü işletme şekli, 2. maddenin şartları gözönünde tutularak, populasyonlarının varlığını tehlikeye düşürmeyecek şekilde düzenlenmiş olacaktır. 3-Alınacak önlemler; a)Kapalı av mevsimlerini ve/veya işletmeyi düzenleyen diğer esasları, b)Yabani faunayı yeterli populasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla, uygun durumlarda, işletmenin geçici veya bölgesel olarak yasaklanmasını, 49 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU c)Yabani hayvanların canlı ve cansız olarak satışının, satmak amacıyla elde bulundurulmasının ve nakledilmesinin veya satışa ç ıkarılmasının uygun şekilde düzenlenmesi hususlarını kapsamaktadır. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün "2010-2011 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları " Ek-1 (Çevre ve Orman Bakanlığı’nca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları), Ek-2 (Merkez Av Komisyonu’nca Koruma Altına Alınan Av Hayvanları), Ek-3 (Merkez Av Komisyonu’nca Avına Belli Edilen Sürelerde İzin Verilen Av Hayvanları) listeleri ilgili tablolarda gösterilmiştir. Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer alan yaban hayvanlarının avlanması, ölü yada canlı bulundurulması ve nakledilmesi yasaktır. Ek-3 listesinde yer alan yaban hayvanları Çevre ve Orman Bakanlığı’nca belirlenen 2010-2011 av döneminde belirtilen sürelerde avlanmasına Merkez Av Komisyonunca izin verilen av hayvanlarıdır. IV.2.8. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak Bölgeler, Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlarla Tahsis Edilmiş Alanlar, 25.09.1978 Tarih ve 16415 Sayılı Resmi Gazetede Yayınlanan 7/16349 Sayılı bakanlar Kurulu Kararı İle Sınırlandırılmış Alanlar vb.) Rüzgar santralinin kurulacağı arazinin %11’lik kısmı orman arazisi içerisinde kalmaktadır. Kullanılacak orman arazisi ve buradaki tesisler için 03.07.2004 tarihinde 25511 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Orman Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'da "Savunma, ulaşım, enerji, haberleşme, su, atık su, petrol, doğalgaz, altyapı ve katı atık bertaraf tesislerinin; sanatoryum, baraj, gölet ve mezarlıkların; Devlete ait sağlık, eğitim ve spor tesislerinin ve bunlarla ilgili her türlü yer ve binanın Devlet Ormanları üzerinde bulunması veya yapılmasında kamu yararı ve zaruret olması halinde, gerçek tüzel kişilere bedeli mukabilinde Çevre ve Orman Bakanlığınca izin verilebilir" ifadesi bulunmaktadır. Bu kapsamda faaliyet gerçekleştirilirken Çevre ve Orman Bakanlığı’nın ilgili Orman Bölge Müdürlüğünden orman alanları ile ilgili gerekli izinler alınacaktır. Proje alanı, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 25.09.1978 tarih ve 16415 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile sınırlandırılmış alanlar, askeri yasak ve askeri güvenlik bölgeleri vb. içerisinde kalmamaktadır. IV.2.9. Bölgenin Genel İklim Koşulları, Sayılı Günler, Sıcaklık, Yağış ve Rüzgar Dağılımları, Kayseri’de step iklimi görülür, yazlar sıcak ve kurak, kıslar soğuk ve kar yağışlıdır. Ancak il iklimi yükseltiye göre farklılık gösterir. Buna bağlı olarak ilde iklim, çukurda kalan bölgelerde daha yumuşakken yaylalardan dağlık kesimlere doğru gidildikçe sertleşir. Kayseri İli, İç Anadolu Bölgesinde, 35º-30’ Doğu Boylamları ile 38º-23’ kuzey enlemleri arasında yer alır. Devlet Meteoroloji Genel Müdürlüğünden alınmış olan 1975-2007 yılları aras ına ait Kayseri ili Meteorolojik verilerinden yararlanılm ıştır. SICAKLIK Tablo 15 : Kayseri İli Aylara Göre Sıcaklık Değişimleri Aylar Ortalama Sıcaklık Ortalama Yüksek 50 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. Ortalama Düşük Sıcaklık(o C AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. o AKSU RES ÇED RAPORU o ( C) Sıcaklık ( C ) ) Ocak -1.0 3.5 -4.7 Şubat 0.0 4.8 -3.9 Mart 4.7 10.2 0.1 Nisan 10.5 16.4 4.9 Ma yıs 15.0 21.1 8.5 Haziran 19.3 25.9 11.6 Temmuz 22.9 30.0 14.3 Ağustos 22.7 30.1 14.2 Eylül 18.3 26.2 10.8 Ekim 12.5 19.6 6.9 Kasım 5.9 11.8 1.6 Aralık 0.9 5.5 -2.7 YILLIK 11.0 17.1 5.1 o 0 İstasyon Adı: Kayseri (Develi), Denizden Yüksekliği: 1350m, Enlem:38 23’, Boylam:35 30 ' Kayseri İlinin ortalama en düşük sıcaklığı (-4.7oC) Ocak ayı, Ortalama en yüksek sıcaklığı ise (30.1oC) Ağustos ayıdır. YAĞIŞ Tablo 16 : Kayseri İli Yağış Durumu Ortalama Toplam Yağış Günlük En Çok Yağış Ortalama Kar Yağışlı Aylar Miktarı(mm) Miktarı(mm) Günler Sayısı Ocak 39.5 40.7 8.2 Şubat 38.4 29.0 7.5 Mart 44.8 37.5 5.5 Nisan 55.3 56.0 1.3 Ma yıs 48.5 40.6 0.1 Haziran 20.7 21.0 - Temmuz 4.7 29.5 - Ağustos 3.7 12.1 - Eylül 7.5 16.3 - Ekim 29.4 32.1 0.2 Kasım 35.1 45.0 2.4 Aralık 42.7 57.0 5.7 YILLIK 370.3 57.0 30.9 İstasyon Adı: Kayseri (Develi), Denizden Yüksekliği: 1350m, Enlem:38o23’, Boylam:350 30 ' Kayseri İlinde ortalama yıllık toplam yağış miktarı 370.3 mm’dir. İlde en fazla yağış Nisan (56.0mm)ayında ve en az yağış ise Ağustos (12.1mm) ayında meydana gelmektedir. BULUTLULUK Tablo 17 : Kayseri İli Ortalama Açık, Bulutlu, Kapalı Günler Sayısı Ortalama Açık Günler Aylar Ortalama Bulutlu Günler Ortalama Kapalı Günler Sayısı Sayısı Sayısı (0.0 - 1.9) (2.0-8.0) (8.1-10.0) 51 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Ocak 5.7 17.5 7.8 Şubat 5.9 15.6 6.7 Mart 7.1 18.7 5.2 Nisan 5.7 19.9 4.4 Ma yıs 8.2 20.2 2.6 14.5 14.9 0.6 Haziran Temmuz 23.0 7.9 0.1 Ağustos 24.9 6.1 0.0 Eylül 20.6 9.2 0.2 Ekim 14.1 14.1 2.8 Kasım 9.9 15.2 4.9 Aralık 6.0 17.4 7.6 YILLIK 145.6 176.7 42.9 İstasyon Adı: Kayseri (Develi), Denizden Yüksekliği: 1350m, Enlem:38o23’, Boylam:350 30 ' Kayseri İlinde yıllık, ortalama aç ık günler sayısı 145.6 , ortalama bulutlu günler sayıs ı 176.6, ortalama kapalı günler sayısı 42.9 olarak kaydedilmiştir. NEM Tablo 18 : Kayseri İli Nem Durum En Düşük Bağıl Nem Ortalama Bağıl Nem Aylar ( %) ( %) Ocak 9 70 Şubat 8 68 Mart 6 63 Nisan 5 59 Ma yıs 8 57 Haziran 5 51 Temmuz 3 47 Ağustos 3 47 Eylül 4 50 Ekim 4 58 Kasım 5 65 Aralık 11 71 YILLIK 3 58 İstasyon Adı: Kayseri (Develi), Denizden Yüksekliği: 1350m, Enlem:38o23’, Boylam:350 30 ' Kayseri İlinde yıllık ortalama bağıl nem oranı %58, en düşük bağıl nem oranı %3’tür. 52 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU RÜZGAR Tablo 19 : Kayseri İline Ait Rüzgar Durumu Ortalama Aylar En Hızlı Rüzgar Rüzgar Hızı Ortalama Ortalama Kuvvetli Yönü Hızı (m/s) Fırtınalı Gün Sayısı Rüzgarlı Gün Sayısı (rüz.hız>=17.2 m/s) (rüz.hız 10.8-17.1 m/s) Ocak (m/s) 2.1 SSW 35.1 0.7 4.8 Şubat 2.3 SSE 40.2 1.4 4.9 Mart 2.5 SSE 29.9 2.2 6.6 Nisan 2.5 S 32.0 2.4 8.5 Ma yıs 2.2 ENE 33.0 1.1 8.8 Haziran 2.2 NNW 23.8 1.0 10.5 Temmuz 2.1 WNW 24.2 0.7 9.7 Ağustos 2.1 NNE 21.8 0.6 9.0 Eylül 2.0 SW 20.5 0.5 5.2 Ekim 2.1 E 20.9 0.4 4.8 Kasım 2.1 E 26.6 1.1 5.0 Aralık 2.0 S 28.9 1.3 4.5 YILLIK 2.2 SSE 40.2 13.4 82.3 İstasyon Adı: Kayseri (Develi), Denizden Yüksekliği: 1350m, Enlem:38o23’, Boylam:350 30 ' Kayseri İlinde yıllık ortalama rüzgar hız ı 2.2m/s’ dir. Kayseri İlinde yıllık ortalama en hızlı rüzgar 40.2m/s ile SSE (güney-güneydoğu) yönünde esmektedir. TOPRAK SICAKLIĞI Tablo 20: Kayseri İli Toprak Sıcaklığı Tablosu Or ta lama Toprak En Düş ük Topra k Üs tü Ayla r Üs tü Minim um Sıca k lık ( 0 C) Ocak -6.2 -22.8 Şubat -5.4 -29.4 Mart -1.7 -21.4 Nisan 3.1 -11.0 Minim um Sıc ak lık ( 0 C) Ma yıs 6.3 -3.7 Haziran 9.3 0.2 Temmuz 11.8 0.0 Ağustos 11.8 3.0 Eylül 8.4 -2.7 Ekim 4.7 -9.0 Kasım -0.2 -16.5 Aralık -4.2 -24.8 YILLIK 3.1 -29.4 İstasyon Adı: Kayseri (Develi), Denizden Yüksekliği: 1350m, Enlem:38o23’, Boylam:350 30 ' 53 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Kayseri İlinde Toprak üstü en düşük -29.4ºC toprak sıcaklığı Şubat ayında, ortalama yıllık minimum toprak üstü sıcaklık 3,1ºC olarak ölçülmüştür. BASINÇ Tablo 21: Kayseri İli Basınç Durumu Tablosu Or ta la m a Ye r e l En Yük s e k Ye r e l En Düş ük Ye r e l Ba s ınç Ayla r Ba s ınç (hPa ) Ba s ınç (hPa ) (hPa ) Ocak 881.6 896.8 859.4 Şubat 879.8 894.7 860.5 Mart 878.2 893.8 855.2 Nisan 877.5 889.8 861.7 Ma yıs 878.3 888.4 860.4 Haziran 877.0 888.6 860.7 Temmuz 875.2 884.2 861.7 Ağustos 876.0 883.5 860.7 Eylül 879.0 889.3 865.2 Ekim 881.8 891.2 864.3 Kasım 882.4 894.4 854.8 Aralık 881.9 895.2 858.1 YILLIK 879.1 896.0 854.8 İstasyon Adı: Kayseri (Develi), Denizden Yüksekliği: 1350m, Enlem:38o23’, Boylam:350 30 ' Kayseri İlinde yıllık ortalama yerel bas ınç 879.1 hPa’dır. En yüksek yerel basınç 896,8 hPa ile Ocak ayında, en düşük yerel bas ınç ise 854.8 hPa ile Kasım ayında ölçülmüştür. Tablo 22: Kayseri İli Aylık Ortalama Rüzgar Hızları (m/s) Aylar /Yönler I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII YILLIK N 2.0 1.9 2.0 2.0 1.8 1.6 1.9 1.6 1.6 1.7 1.5 1.7 1.8 NNE 2.9 2.9 2.9 2.8 2.5 2.2 2.2 2.1 2.2 2.6 2.6 2.8 2.6 NE 2.1 2.0 2.4 2.1 2.2 2.1 2.2 2.2 1.9 2.0 2.0 2.1 2.1 ENE 2.7 2.9 3.2 3.4 2.8 3.1 3.2 3.3 2.4 2.9 2.6 2.6 2.9 E 1.4 1.8 1.6 2.4 1.7 1.7 2.1 1.6 1.4 1.2 1.8 1.1 1.6 ESE 2.7 3.2 2.8 3.7 2.8 2.6 2.9 2.7 2.5 3.1 2.8 3.2 3.0 SE 2.2 1.8 2.2 2.6 2.1 1.8 1.9 2.2 2.3 2.0 2.3 2.0 2.1 SSE 3.1 4.4 4.5 4.9 3.5 3.5 2.9 3.0 3.0 3.4 3.9 3.6 3.8 S 2.3 2.5 3.1 2.9 2.7 2.2 2.2 2.4 2.6 2.8 3.0 2.4 2.6 SSW 2.8 2.9 3.1 3.1 2.9 2.9 3.0 3.0 2.8 2.7 2.6 2.5 2.9 SW 2.0 2.3 2.0 2.5 2.3 2.0 2.1 2.1 2.0 2.1 1.8 1.8 2.1 WSW 2.3 2.4 3.8 3.6 3.4 3.6 3.8 3.5 3.6 3.0 2.7 2.4 3.3 W 1.7 2.1 2.2 2.1 2.1 2.3 2.2 2.0 2.1 1.7 1.5 1.4 2.0 WNW 2.3 2.0 3.4 3.1 3.2 3.4 2.5 3.0 2.7 2.3 1.9 2.5 2.8 NW 1.9 2.2 2.2 2.0 2.0 2.2 1.9 1.9 2.2 2.2 2.0 1.9 2.1 NNW 2.4 2.7 2.9 2.4 2.3 2.6 2.6 2.1 2.1 2.1 2.3 2.6 2.5 İstasyon Adı: Kayseri (Develi), Denizden Yüksekliği: 1350m, Enlem:38o23’, Boylam:350 30 ' 54 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU N 4 3 2 1 0 NNW NW WNW W NNE NE ENE E WS W ESE SW SSW SE SSE S Şekil 7: Kayseri İli Rüzgarın Ortalama Hızına Göre Çizilmiş Rüzgar Gülü Tablo 23 : Kayseri İli Aylık Esme Sayıları Toplamı Tablosu Aylar Yönler I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII YILLIK N 184 164 161 118 132 119 110 129 143 166 135 163 1724 NNE 533 434 438 385 318 295 305 396 466 550 568 571 5259 NE 332 309 272 234 284 248 238 283 279 313 352 314 3456 ENE 211 172 167 130 150 143 193 169 90 135 104 167 1831 E 135 140 126 105 86 107 151 110 119 102 97 100 1378 ESE 54 53 70 79 64 62 52 71 38 38 40 60 681 SE 83 69 98 76 106 66 78 70 45 49 58 63 861 SSE 101 121 179 213 174 112 91 104 98 110 128 123 1554 S 138 138 185 206 211 177 156 113 128 153 140 116 1861 SSW 198 167 191 242 274 254 239 208 195 192 214 212 2586 SW 183 170 179 195 228 274 264 196 186 215 204 225 2519 WSW 125 146 159 172 218 294 280 269 264 211 188 141 2467 W 68 70 89 91 123 160 164 131 125 97 64 65 1247 WNW 51 40 69 74 84 82 94 77 66 60 35 36 768 NW 88 84 93 87 99 76 101 90 105 74 88 66 1051 NNW 98 127 135 89 73 90 87 87 102 94 109 135 1226 o 0 İstasyon Adı: Kayseri (Develi), Denizden Yüksekliği: 1350m, Enlem:38 23’, Boylam:35 30 ' N NNW6000 NW 4000 WNW NNE NE ENE 2000 W 0 E WSW ESE SW SSW SE SSE S Şekil 8: Kayseri İli Esme Sayılarına Göre Çizilmiş Rüzgar Gülü 55 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU IV.2.10. Diğer Özellikler Bu başlık altında değerlendirilmesi gereken başka bir husus bulunmamaktadır. IV.3. Sosyo – Ekonomik Çevrenin Özellikleri IV.3.1. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür Hizmetleri ve Bu Hizmetlerden Yararlanılma Durumu) Eğitim Kayseri İlinde, 782 öğretmenin görev yaptığı 18 anaokulu ve 387 okuldaki toplam 596 derslikte 12855 öğrenci öğrenim görmektedir. 7883 öğretmenin görev yaptığı 553 ilköğretim okulunda toplam 181872 öğrenci öğrenim görmektedir. İlde toplam 167 ortaöğretim okulu bulunmaktadır. Bu okullarda 68013 öğrenci öğrenim görmekte ve 3782 öğretmen görev yapmaktadır. Ortaöğretim düzeyinde vakıf, dernek, özel şahıslar ve şirketler tarafından işletilen 52 öğrenci yurdu bulunmaktadır. Toplam 3150 öğrenci bu yurtlarda kalmaktadır. Yurt sayıs ı, kapasitesi ve barınan öğrenci sayıları aşağıdaki tabloda görülmektedir. Tablo 24 : 2008-2009 Öğretim Yılı Yurt Sayıları AİT OLDUĞU YER YURT SAYISI KAPASİTESİ ÖĞRENCİ SAYISI Vakıf 4 660 380 Şahı 2 204 115 Dernek 24 2200 1300 Şirket 22 2380 1355 Toplam 52 5444 3150 İlde bulunan 16 Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğünde, Okuma-Yazma, Üniversiteye Hazırlık, Bilgisayar, Kalorifer Ateşçiliği, Yabanc ı Dil, Arıc ılık, Daktilografi, El Sanatları, Makine Nakış ı, Giyim-Hazır Giyim, Yağlı Boya Teknik Resim, AÇEP Eğitimi Anne, Bağlama, Uygulamalı Tiyatro, Kuaförlük, Ayakkabı İmalat, Trikotaj, Satranç, Türk Halk Müziği, AşçılıkSıcak Mutfak, Bayan Terziliği, vb. branşta olmak üzere 02.01.2008- 31.12.2008 tarihleri arasında toplam 1.709 kurs aç ılmış, bu kurslara 31.390 kursiyer katılm ıştır. İlde okul öncesi okullaşma oranı %30,63, İlköğretim okullaşma oranı %98,44, Ortaöğretim okullaşma oranı %66,52, okur-yazar oranı %94,57’dür. M.E.B. Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü’nün “M.E.B.Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü’nün Kamu Kurum ve Kuruluşları, Belediyeler, Vakıflar, Dernekler ve Meslek Odaları Tarafından Milli Eğitim Bakanlığının Denetim ve Gözetiminde Ücretsiz Olarak Aç ılacak Yaygın Eğitim Amaçlı Kurslar Yönergesi gereğince; İl Tarım Müdürlüğü ve Belediyelerde açılan İngilizce, Okuma-Yazma, El Nakışları, Ev Mefruşatı, Arıc ılık, Hazır Giyim, Tiyatro, Bağlama, Gitar, Ney vb. branşta olmak üzere 02.01.2009-30.06.2009 tarihleri arasında toplam 119 kurs açılm ış, bu kurslara 2.797 kursiyer katılmıştır. İldeki Meslek Liselerinde; Bilgisayar Kullanım, Sıvacılık, Duvarcılık, Haz ır Beton Mobil Pompa, Seramik Yer ve Duvar Karosu, Polietilen (PE) Kaynakçılığı, Mermer 56 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Kaplama/Döşeme, İnşaat Boyac ılığı, Kalıpçılık, Doğalgaz Teknik Emniyet vb. branşta olmak üzere 02.01.2009-30.06.2009 tarihleri aras ında toplam 15 meslek kursu açılarak, 316 kursiyerin meslek sahibi olmaları sağlanm ıştır. 02/01/2009-30/06/2009 tarihleri arasında il genelinde, 167 I. ve II. Kademe OkumaYazma kursu açılmış olup, bu kurslara 2008 kursiyer katılmıştır.İlimizde 7, ilçelerde 8 Mesleki Eğitim Merkezi bulunmaktadır. İle bağlı 16 ilçeninden 10’unda (Akkışla, Bünyan, Develi, Felahiye, İncesu, Özvatan, Pınarbaş ı, Sarıoğlan, Talas ve Yeşilhisar) taşımalı ilköğretim yapılmakta olup, 169 köy ve köyaltı yerleşim biriminden 36 taşıma merkezine 2.557 ilköğretim okulu öğrencisi taşınarak kaliteli bir eğitim-öğretim görmeleri sağlanmıştır. Kayseri İlinde ilk kurulan yüksek öğrenim kuruluşu ise Erciyes Üniversitesi’dir. Erciyes Üniversitesi’nin temelini 1969 yılında Hacettepe Üniversitesi’ne bağlı olarak kurulan Kayseri Gevher Nesibe Tıp Fakültesi oluşturmaktadır. Daha sonra yine aynı üniversiteye bağlı olarak İşletme Fakültesi kurulmuş ve 1978 yılında da bu fakülteler 2175 sayılı kanunla kurulan Kayseri Üniversitesini oluşturmuştur. Kayseri Üniversitesi 1982 yılında Erciyes Üniversitesi adını almıştır ve Erciyes Üniversitesine bağlı 14 fakülte bulunmaktadır. Erciyes Üniversitesi dış ında ilde Melikşah Üniversitesi kurulmuştur. Ayrıca Nuh Naci Yazgan Üniversitesi kuruluş çalışmaları devam etmektedir.(Kaynak: http://www.kayseri.gov.tr/) Sağlık Kayseri ilinde sağlık hizmetleri Sağlık Bakanlığı'na bağlı kurumlarda, SSK Genel Müdürlüğü’ne bağlı kurumlarda, Erciyes Üniversitesi'nde, özel sağlık kuruluşlarında ve Askeri Hastanede yürütülmektedir. İl genelinde toplam 958 uzman doktor, 554 pratisyen doktor, 482 asistan doktor, 325 diş hekimi görev yapmaktadır. 2049 hemşire, 870 ebe, 1481 sağlık teknisyeni, 29 eczacı ve 543 sağlık memuru bulunmaktadır. Bu durumda; bir uzman hekime düşen nüfus 1.476, bir pratisyen hekime düşen nüfus 2.217 ve bir hemşireye düşen nüfus 717 kişidir. Sağlık Bakanlığına bağlı 13 hastane, 103 sağlık ocağı, 151 köy sağlık evi, 259 mahalle sağlık evi, 2 verem sava dispanseri ile 1 ana çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezi bulunmaktadır. Erciyes Üniversitesine bağlı Gevher Nesibe Hastanesi 866, Mehmet Kemal Dedeman Onkoloji Hastanesi 80, Mehmet ve Yılmaz Öztaşkın Kalp ve Damar Hastalıkları Hastanesi 122, Semiha Kibar Organ Nakli ve Diyaliz Hastanesi 56 yatak olmak üzere toplam 1.124 yatak kapasitesi bulunmaktadır. Kayseri'de 7 özel hastane vardır. Ahmet Çeşmebaşı Melikgazi Belediye, Ömür, Kalp, Güneş, Sevgi, Erciyes ve Hüma Hastanesi adıyla bilinen bu hastanelerde toplam 202 yatak bulunmaktadır. İlde ayrıca 9 adet özel tıp merkezi, 13 adet poliklinik, 24 tıbbi tahlil laboratuar, 1 adet böbrek taşı kırma merkezi, 37 röntgen teşhis laboratuar, 97 özel muayenehane, 145 özel diş hekimliği (muayenehane), 345 özel eczane, 3 adet özel dal merkezi 3 adet özel diş polikliniği ve 12 ecza deposu, ilde bulunan diğer sağlık kuruluşlarıdır. (Kaynak: http://www.kayseri.gov.tr/) İlde 124.684 yeşil kart sahibi vatandaş vardır. Yeşil kart verilenlerin ilçelere göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir. 57 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Tablo 25 : Yeşil kart verilenlerin ilçelere göre dağılımı ilçeler İlçe nüfusu Toplam Yeşil kartlı sayısı Yeşil kartlıların nüfusa oranı(%) Kocasinan 365.153 16.162 4,4 Melikgazi 432.896 35.539 8,2 Akkışla 9.128 2.394 26,2 Bünyan 34.819 4.450 12,7 Develi 65.674 10.737 16,3 Felahiye 6.983 1.905 27,2 Hacılar 12.723 1.059 8,3 İncesu 21.433 4.881 22,7 Özvatan 6.367 1.153 21,4 Pınarbaşı 30.898 6.740 21,8 Sarıoğlan 18.844 3.489 18,5 Sarız 12.705 7.902 62,1 Talası 81.399 10.420 12,8 Tomarza 28.697 5.363 18,7 Kültür Kayseri İli, toprak, su kaynaklan ve ulaş ım bakımından çevresine göre elverişli doğal koşullara sahip olması nedeniyle, binlerce yıldan beri yoğun bir yerleşmeye sahne olmuştur. İlk yerleşmeler Kayseri Ovası'nda olmuştur. Ova topraklarının verimli oluşu, su kaynaklarının bolluğu, bu düz alanda yaşamın sürdürülmesine olumlu katkıları olan yüksek bir dağın ovanın hemen yanı başında bulunması, yörenin yerleşme için seçilmesinde etkili olmuştur. Bunun yanı sıra, ovanın her çağda ticari ve askeri yolların kavşak noktas ında olması, buradaki yerleşmelerin önemini hep artırmıştır. Kayseri’de toplam çeşitli kademelerde 717 adet okul bulunmaktadır. Bunların 16 adeti anaokulu ve anasınıfı, 551 adeti özel ve kamu olmak üzere ilköğretim okulu, 150 adet yine özel ve kamu olmak üzere orta öğretim okuludur. Bunların dış ında Emniyet Müdürlüğü’ne bağlı 1 adet Polis Meslek Yüksek Okulu ve Erciyes Üniversitesine bağlı 12 fakülte 13 yüksek okul bulunmaktadır. Diğer taraftan; kültürel faaliyetler, turizm faaliyetleri, kültür ve sanat evleri, yaylac ılık ve yöresel kadın, erkek kıyafetleri mevcuttur. Kayseri’de ileri gelmiş el sanatlarından en önemlisi halıcılıktır. Bünyan adıyla anılan Kayseri halıları saf ipek, sentetik ipek (floş) ve yünden yapılır. Kayseri 'de termalizm ve klimatizm bakımından önemli baz ı yerler bulunmaktadır. Halk özellikle yaz aylarında çeşitli hastalıklar için buralardan faydalanır. Bunlarda s ırasıyla şunlardır; Yeşilhisar İçmecesi Kayseri'nin 70 kilometre güneydoğusunda bulunan bu içmece, Yeşilhisar ilçesi yakınındadır. Tabi s ıcak suyu yanında, mide, safra kesesi, böbrek taşlarının düşürülmesi gibi hastalıklara oldukça faydalı olan içme suyu vardır. Buradaki suyun bağırsaklardaki iç yaraları tedavi ettiği bilinmektedir. 58 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Bayramhacı Kaplıcası Kaplıcanın uzaklığı Kayseri'ye 60 km, Yuvalı üzeri 55 km dir. Şehrin batı kesiminde Bayramhacı köyündedir. 42 derecelik tabi sıcak suyu ile özellikle romatizmal hastalıklar için oldukça faydalıdır. Yeterli konaklama tesisleri vardır. Buralarda çadır termalciliği de önem taşır. Tekgöz Kaplıcası Kayseri'ye yaklaşık 40 kilometre mesafede ve şehrin batısındadır. Romatizmal hastalıklara, mafsal ağrılarına ve kadın hastalıklarına iyi gelen kaplıcada kabin şeklinde otel odaları vardır. Sosyal tesisleri yeniden düzenlenmiştir. Zile İçmesi Develi'nin Zile Bucağı'ndadır. Mide ve barsak hastalıkları için faydalı suyu vardır. Özellikle burasının yüksek ve açık havalı oluşu, suyun etkisini daha da arttırmaktadır. Çadırla konaklama imkanı vardır. Hacı Veli Kaplıcası Kayseri'ye 16 km de Adana yolu üzerindeki bu kaplıca 1994 yılında hizmete girdi. İçerisinde zengin mineralleri bulunan 36,5 Cº’deki suyuyla özellikle romatizmal hastalıklara iyi geldiği söylenmektedir. Kaplıca Erciyes'in yeraltı sularının bu bölgede ortaya çıkmasından oluşmaktadır. Erciyes Dağı Orta Anadolu’nun en yüksek doruğu olan Erciyes Dağı (3916 m.) Kayseri ilinin hemen güneyinde yükselmeye baslar. Yahyalı Kapuzbaşı Şelalesi Yahyalı ilçesinde 85. Km mesafededir. Sultansazlığı Kayseri’nin güneyinde Develi ovas ı ortasında mevsimlere Gore değişerek 8.000-13.000 Km² alanı kaplayan sulak bir alandır. Develi-Yeşilhisar-Yahyalı üçgeni içindedir. Tekir Yaylas ı Şehir Merkezine 25 km uzaklıkta ve denizden 2150 yükseklikte bulunan Tekir Yaylası’na Hisarcık Kasabasında ulaşmak mümkündür. Derebağ Şelalesi Yahyalı İlcesine 10 km uzaklıktaki yayvan kaynak çağlayan dar bir vadinin içinde 15 m yükseklikten akar. Yeşilköy Şelalesi Yahyalı ilcesine bağlı Yeşilköy’e 3 Km uzaklıktadır. Hacer Ormanı ve Yedigöller Yahyalı İlcesine 80 km. uzaklıkta, Aladağlar Milli Parkı içerisinde 7 adet gol ve 18 hektar karaçam ormanından oluşur. 59 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Gesi Şehir merkezine 20 km. uzaklıkta bulunan bağları ve güzelliği ile Türk Folkloruna girmiştir. Hisarcık Kayseri’ye 25 km mesafede mesire alanı olan Hisarcık güzel bir beldedir. Talas Kayseri şehir merkezine 6 km mesafede, doğal güzelliği ve mesire yerleriyle ayrıca arkeolojik kentsel sit alanı bir ilcedir. Erkilet Dinlenme parklarıyla ünlü bir beldedir. IV.3.2. Proje Alanı ve Yakın Çevresindeki Kentsel ve Kırsal Arazi Kullanımları (Yerleşme Alanlarının Dağılımı, Mevcut ve Planlanan Kullanım Alanları, Bu Kapsamda Sanayi Bölgeleri, Limanlar, Konutlar, Turizm Alanları vb.) Kayseri İli’nin yüzölçümü 16917 km² dir. İl yüzölçümünün arazi türlerine göre dağılımı aşağıdaki gibidir. Tablo 26 : Kayseri İli Arazi Dağılımı AR AZİ DAĞILIMI MİKTAR (ha) ORAN (%) Tarım Arazisi Çayır Mera Orman ve Fundalık 677.970 691.028 135.827 40 41 8 Tarım Dışı Arazi Toplam 186.924 1.691.749 11 100,00 Kaynak:http://www.kayseri.gov.tr/ Kayseri İli topraklarının %40’ı tarım alanı %41’u çayır ve mera %8’i orman ve fundalık alan %11’i ise tarım dış ı (meskun saha) araziden oluşmaktadır. İl arazisinin 670.584 hektarı tarımsal üretim de kullanılmaktadır. Yılda yaklaşık 272.258 hektar arazi nadasa bırakılmaktadır. Tablo 27 : Kayseri İli ve İlçelerinin Arazi Varlığı Yü zölçümü (ha) Tarım Alanı (ha) Orman ve Fundalık (ha) Çayır ve Mera (ha) Tarım Dışı Arazi (ha) KOCASİN AN MELİKGAZİ 187.541 49.115 132.739 32.386 - 38.800 11.239 16.002 5.490 AKKISL A BUNYAN 33.437 178.429 15.220 107.449 2044 10.109 45.933 8.108 23.007 DEVELİ 202.931 113.083 12.010 48.798 29.040 FELAHİYE HACILAR 29.837 13.395 15.926 9.528 1.707 - 10.099 2.367 2105 1.500 İNCESU 73.505 31.184 1.400 29.349 11.572 OZVATAN PINARBASI 14.915 283.326 6.843 116.768 850 17.850 6.192 121.463 1.030 27.245 SARIOĞLAN 69.901 50.677 - 18.217 1.007 İlçe Adı 60 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. SARKIZ TAL AS 107.166 36.215 47.628 19.997 TOMARZA 147.103 YAH YALI 156.716 YESİLHİSAR TOPLAM AKSU RES ÇED RAPORU 6.560 1.000 40.138 4.073 12.840 11.145 86.598 2.636 43.089 14.780 51.964 21.870 45.182 37.700 108.217 56.510 100 37.031 14.576 1.691.749 894.500 68.023 512.079 217.147 (Kaynak: Kayseri İl Çevre ve Durum Raporu,2008) İl toprakları bünye olarak %72 ince %28 kaba malzemeden oluşmaktadır. Toprak reaksiyonu olarak %37 kalevi, %62 nötr ve %1 ise asit özelliklidir. Kireç yönünden %63 oranında orta ve yüksek durumdadır. Yine ilin toprakları organik maddece %44 orta, %56 ise fakir durumdadır. Yaklaşık 80.932 hektarlık alan ise çorak toprak olup, ilin arazi varlığı toplamının %5,33 dür. (Kaynak: Kayseri İl Çevre ve Durum Raporu,2008) Tablo 28 : Kayseri İli Arazi Kullanım Şekli ve Alanı Kullanma şekli Alanı Kuru tarım (nadaslı) 9932 ha Kuru tarım (nadassız) 878 ha Sulu tarım 4370 ha Yetersiz sulu tarım Bağ kuru 237 ha 695 ha Bağ sulu Bahçe kuru 112 ha Bahçe sulu Çayır 2727 ha 9324 ha Mera Orman 40179 ha 50817 ha Fundalık 11064 ha Yerleşim Yerleşim az Turistik alan 344 ha Sanayi alanı Askeri alan Havaalanı Diğer alanlar 28472 ha Su yü zeyi Toplam 233 ha 159384 ha Sanayi Kayseri, ülkemiz karayolu, demiryolu ve havayolu ulaş ım ağının önemli bir kavsak noktasıdır. Ulaşım sektörü ise ticaret ve sanayi faaliyetlerini geliştiren ve sürekliliğini sağlayan faktörlerin baş ında gelir. Tarihi boyunca büyük bir kültür ve sanat ve ticaret merkezi olan Kayseri, bugün güçlü bir sanayi merkezidir. İldeki imalat sanayinin gelişmesindeki en önemli etken, Cumhuriyetin ilk yıllarından başlayarak yapılan kamu yatırımlarıdır. İlimizde özellikle 1985 yılından sonra kurulan tekstil, halı çimento, gıda ve mobilya sanayi tesisleri, modern teknolojiye uygun olarak kurulmuşlardır. İlde yaklaşık 785 sanayi tesisi değişik üretim konularında faaliyet göstermektedir. Bu tesislerin çoğunluğunu tekstil sektöründe üretim yapanlar teşkil etmektedir. 61 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Tekstil sektörünü dayanıklı tüketim malı üreten tesisler takip etmektedir. Üretim konularına göre ildeki sanayi tesisleri aşağıda tabloda belirtilmektedir. Tablo 29 : Kayseri Sanayi Tesislerinin Üretim Konularına Göre Dağılımı Üretim Konusu Mobilya Ve Ev Tekstili Tesis Sayısı 228 Metal Eşya 143 Tekstil 79 İnşaat Ve Yapı Malzemeleri 82 Ambalaj 32 Gıda 39 Plastik 29 Maden 24 Makine Tarım 26 Kimya Sanayi 26 Diğer 77 Toplam 785 Kaynak: Kayseri İl Çevre ve Durum Raporu Tablo 30 : Kayseri İli’ndeki Sana yi Tesislerinin İlçelere Göre Dağılımı Sanayinin Adı Merkez Bünyan Pınarbaşı Develi İncesu Tomarza Yahyalı Sarıoğlan Talas Hacılar Maden.,Tasocağı 20 5 7 5 8 10 15 7 7 3 Gıda-İçki - Tütün 36 - 1 1 - 1 - - - - Orman Ürünleri 5 1 - 3 - - - - - - Kağıt ve Kağıt 5 - - - - - - - - Kimya Sanayi 2 - - - - - - - - Tas-Toprağa 2 - - - - - - - - - 1 - - - - - - - 73 - - 1 2 - - - - Ürünleri Dayalı Sanayi Metal Ana Sanayi Metal Esya Mak. ve Tec.İm. 1 1 - Sanayi Diğer İmalat Sanayi 173 - 1 - 1 - - - - Kaynak: Kayseri İl Çevre ve Durum Raporu Proje alanında herhangi bir sanayi tesisi bulunmamaktadır. Halıc ılık bölgede eski bir faaliyet olarak devam etmektedir. Yakın çevre köylerde el halısı dokunmaktadır. Proje alanında herhangi bir ticari faaliyet yoktur. Ancak elmacılık, hayvancılık ve madenciliğe bağlı olarak nakliyecilik başlıca ekonomik faaliyeti oluşturur. Maden nakliyesi lokomotif sektör olarak gelişmiştir. Kayseri ve yakın çevresinde yapılan çalışmalar sonucunda çok sayıda endüstriyel hammadde ve metalik maden yatağı ve zuhuru ortaya çıkmıştır. Bunların en önemlileri pomza, demir ve kurşun-çinko yataklarıdır. 62 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. 2 AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Turizm Kayseri turizm potansiyeli yüksek bir ildir. Develi-Yahyalı-Yeşilhisar ilçelerinin oluşturduğu bir üçgen içinde on bin hektarlık bir alanda bulunan Sultan Sazlığı, 295 kuş türünün yaşamasına imkan veren A kategorisinde bir doğal yaşam alanı olup, Sultan Sazlığı barındırdığı kuş türleri nedeni ile foto safari denilen turizm türü açıs ından önemlidir. Yeşilhisar Ovaçiftlik köyünde Sultan Sazlığı Kuş Müzesi bulunmaktadır. Şehir merkezinde bulunan Erciyes Dağı, dağ sporları ve kış turizmi açısından önemli bir potansiyele sahip bir doğal zenginliktir. Ayrıca Erciyes Dağı yayla turizmi içinde uygun bir yerdir. Yahyalı ilçesinin güneyinde yer alan ve yükseklikleri 30-70 m. arasında değişen Kapuzbaşı Şelaleleri, Uganda’da bulunan Vittoria şelalelerinden sonra akış yüksekliği bakımından ikinci sıradadır. Orman arazisinden dar bir vadiye akan şelaleler, milli parkçılık, dağcılık, avc ılık, akarsu balıkç ılığı vb. açılardan sahip olduğu potansiyel nedeni ile ulusal park ilan edilmiştir. Bunların haricinde Kültepe Höyüğü (Kaniş-Karum), Kayseri Kalesi, çok sayıda tümülüsler-harabeler, medreseler, türbeler, kümbetler, köşkler, hanlar, hamamlar, kervansaraylar, yer altı şehirleri ve kaya yerleşim alanı, müzeler ve kaplıcalar mevcuttur. Kayseri, insanlığın var oluşundan itibaren çeşitli uygarlıkların yasadığı yer olması, olağanüstü doğal güzellikleri ve coğrafi konumu itibariyle, ülkemiz turizmi acısından ayrıcalıklı bir konumda bulunmaktadır. Bu özelliği nedeniyle de turizm alanında ortaya çıkan tüm yeni beklentilere cevap verebilecek bir potansiyele sahiptir. Proje sahasında herhangi bir turistik merkez veya tesis bulunmamaktadır. IV:3.3. Diğer Özellikler Bu başlık altında değerlendirilmesi gereken başka bir husus bulunmamaktadır. 63 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU BÖLÜM V: PROJENİN BÖLÜM IV’TE TANIMLANAN ALAN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER (Bu Bölümde Projenin Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri Tanımlanır, Bu Etkileri Önlemek En Aza İndirmek ve İyileştirmek İçin Alınacak Yasal, İdari ve Teknik Önlemler V.1 ve V.2 Başlıkları İçin Ayrı Ayrı ve Ayrıntılı Şekilde Açıklanır.) V.1. Arazinin Hazırlanması, İnşaat ve Tesis Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler V.1.1. Arazinin Hazırlanması İçin Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Sırasında Kullanılacak Malzemelerden Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Toksik Olanların Taşınımları, Depolanmaları ve Kullanımları İnşa işlemleri sırasında alanda rüzgar türbünleri ve şalt sahası inşası sırasında hafriyat oluşacaktır. Proje alanındaki tüm işlemler 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” ne göre değerlendirilecektir. Proje kapsamında hafriyat işlemlerinin gerçekleşeceği üniteler ve hafriyat miktarları aşağıda ayrı ayrı hesaplanmıştır. Rüzgar türbünleri için oluşacak bitkisel örtü tabakası ve hafriyat miktarı; Proje alanında inşaat faaliyetleri s ırasında çalışma yapılacak alanlar üzerinde bulunan bitkisel örtü tabakası alınacaktır. Daha sonra ise şantiyenin ve rüzgâr türbünlerinin bulunacağı alanlarda temel kazıs ı çalışması yapılacaktır. Her bir rüzgar türbün temeli için 3 m derinliğinde 16 m x 16 m boyutlarında çukurlar açılacaktır. Daha sonra türbün gömülü elemanları konulup beton ile kapatılacaktır. Saha içerisinde kullanılacak olan yolların genişletilmesi amacı ile toplam 3480m uzunluğunda ve ortalama 5m genişliğinde yol yapılacaktır. Ayrıca 70 m genişliğinde ve 120 m uzunluğundaki alan içerisine şalt merkezi yapılacaktır. Şalt merkezinin kurulacağı alan otopark, idari bina gibi kıs ımları da içerecektir. Bitkisel örtü tabakası miktarı: Ortalama bitkisel örtü tabakası kalınlığı Her bir türbün için kaz ı alanı Türbün sayıs ı Toplam oluşacak bitkisel toprak miktarı :20 cm (0,2m) :16 m x 16 m m 2 :36 adet :36 x 256 m 2 x 0,2 m =1.843,2 m 3 Hafriyat Miktarı: Her bir türbün için kaz ı alanı Ortalama kazı kalınlığı Türbün sayıs ı Toplam oluşacak hafriyat miktarı :256 m 2 :4 m :36 adet :36 x 256 m 2 x 4 m =36.864 m 3 64 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Yol Yapım Çalışmalarında Oluşacak Bitkisel Toprak ve Hafriyat Miktarı Proje alanında inşaat faaliyetleri s ırasında mevcut yollar dışındaki yollar yapılacaktır. Bu amaçla yol güzergahı üzerinde bulunan ortalama 10cm kalınlığındaki tabaka bitkisel örtü tabakası olarak alınacaktır. Bitkisel örtü tabakasının alınması işlemi tamamlanan alanlardan ise ortalama 15cm kalınlığında toprak tabakas ı (hafriyat) alınacaktır. Buna göre yol yapım çalışmalarından oluşacak bitkisel örtü tabakası ve hafriyat miktarı; Bitkisel Örtü Tabakas ı ve Hafriyat Miktarı: Açılacak Yol Uzunluğu Ortalama Yol Genişliği : 3480m : 5m Proje kapsamında yol yapım çalışmaları amacı ile toplam 3840m x 5m = 17.400 m 2 alanda yol çalışması yapılacaktır. Bitkisel Örtü Tabakas ı Miktarı Hafriyat Miktarı : 17.400 m 2 x 0,1m =1.740 m 3 : 17.400 m 2 x 0,15m =2.610 m 3 Proje kapsamında yapılması planlanan şalt sahası için toplam;70mx120m=8.400m 2 alanda bitkisel örtü tabakasının sıyrılması ve temel kazıs ı işlemi yapılacaktır. Buna göre oluşacak bitkisel örtü tabakas ı ve hafriyat miktarı: Bitkisel Örtü Tabakas ı Miktarı: Ortalama Bitkisel Örtü Tabakası Kalınlığı Toplam sıyırma yapılacak alan Toplam bitkisel örtü tabakas ı miktarı :0,2 m :8.400 m 2 :1.680 m 3 Hafriyat Miktarı: Şalt Sahası İçin Kazı Alanı Ortalama kazı derinliği Toplam oluşacak hafriyat miktarı :8.400 m 2 :0,5 m :4.200 m 3 Projenin inşaatı aşamasında oluşacak olan toplam bitkisel örtü tabakası miktarı Rüzgar Türbünleri inşaatı sırasında oluşan bitkisel örtü tabakası miktarı + Şalt sahasının inşaatı sırasında oluşan bitkisel örtü tabakası miktarı + Yol yapım çalışmaları sırasına oluşan bitkisel örtü tabakası miktarı = Toplam oluşacak bitkisel örtü tabakası miktarı 1.843,2 m 3 + 1.680 m 3 + 1.740 m 3 = 5.263,2 m 3 bitkisel örtü tabakası s ıyrılacaktır. Projenin inşaatı aşamasında oluşacak olan toplam hafriyat miktarı Rüzgar Türbünleri inşaatı sırasında oluşan hafriyat miktarı + Şalt sahasının inşaatı sırasında oluşan hafriyat miktarı + Yol yapım çalışmaları sırasına oluşan hafriyat miktarı = Toplam oluşacak hafriyat miktarı 36.864 m 3 + 4.200 m 3 + 2.610 m 3 = 43.674 m 3 Arazi üzerindeki örtü tabakası yükleyici yardım ı ile kaz ıma sureti ile alınacaktır. 65 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Arazinin hazırlanması ve işletme aşamasında 18 Mart 2004 tarih ve 25406 sayılı "Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği" hükümlerine uyulacaktır. "Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği"nde verilen standartlara göre çalışma içerisinde eğimi % 5'ten fazla olmayan bir yerde geçici olarak depolanacak ve inşaat çalışmaları sonrasında yeşillendirme çalışmaları amacı ile kullanılacaktır. İnşaat aşamasında yol yapım çalışmaları s ırasında oluşacak olan hafriyat ve bitkisel örtü tabakas ı, yol çalışması yapılan alanların kenarlarına dökülüp yükleyici vas ıtası ile sıkılanacak ve bölge florasına uygun olarak belirlenecek olan çalı ve ya ağaç türleri ile yeşillendirilecektir. Böylece yol yapım çalışmaları amacı ile alınan bitkisel toprak ve hafriyat alan içinde tekrar değerlendirilmiş olacaktır. Ayrıca yapılacak olan bitkilendirme ile alan görsel açıdan daha iyi duruma getirilmiş olacaktır. Hafriyat çalışmaları sırasında kullanılacak malzemelerden parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve toksik olanların taşınımları, depolanmaları ve kullanımları söz konusu değildir. V.1.2. Hafriyat Artığı Toprak, Taş, Kum vb. Maddelerin Nerelere Taşınacakları veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları, Faaliyet kapsamında alanda rüzgar türbünleri ve enerji nakil hattı ve şalt sahasının inşa işlemleri sırasında toplam 43.674 m 3 hafriyat oluşacaktır. Oluşacak bu hafriyatlar; • • Çevre/peyzaj düzenlemesinde, Bölgedeki bozuk alanların düzeltilmesinde (eğime bağlı olarak),kullanılacaktır. V.1.3. Faaliyet Ünitelerinin İnşası İle İlgili İşlemler Kayseri İli, Yahyalı İlçesi, Dikme Köyü Mevkiinde kurulması planlanan rüzgar enerji santrali inşa işlemleri sıras ında rüzgar türbünleri ve şalt sahas ı yapımları sırasında arazi kullanım ı söz konusu olacaktır. Rüzgar santralinde her bir türbün temeli için 3 m derinliğinde 16 m x 16 m boyutlarında çukurlar aç ılacaktır. Daha sonra türbün gömülü elemanları konulup beton ile kapatılacaktır. Şalt sahası için boyutları 70 m x 120 m ve derinliği 0,5 m olan çukurlar açılarak inşa işlemleri gerçekleştirilecektir. İnşaat öncesi dönem 16 ay, inşaat süresi de 32 ay olarak planlanmıştır. Projenin toplam tamamlanma süresi 48 ay olarak planlanmıştır. Tesisin inşaat aşamasında 50 kişi, işletme aşamasında 25 kişi çalışacaktır. Çalışacak personelin her türlü ihtiyaçlarını karş ılamak için prefabrik şantiye kurulacaktır. Santralin kurulu gücü 72 MW olacaktır. Bu kapasite kurulu gücü 2 MW olan 36 adet rüzgar türbününden sağlanacaktır. V.1.4. İnşaat Esnasında Kırma, Öğütme, Taşıma ve Depolama Gibi Toz Yayıcı İşlemler Proje kapsamınsa; rüzgar türbünlerinin ve şalt sahasının kurulması sıras ında hafriyat meydana gelecektir. Hafriyat işlemlerinden kaynaklanan toz oluşumu söz konusu olacaktır. 66 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU İnşaat işlemleri sırasında toplamda yaklaş ık 43.674 m 3 hafriyat malzemesi oluşacaktır. Hafriyat işlemleri sırasında sahada 32 ay, ayda 26 gün ve günde 8 saat tek vardiya halinde çalışılacaktır. Hafriyat işlemleri inşaat aşaması boyunca peyderpey devam edecektir. Buna göre; Toplam hafriyat miktarı Hafriyat malzemesinin yoğunluğu Toplam hafriyat miktarı Toplam inşaat süresi Bir saatte yapılacak hafriyat miktarı = 43.674 m 3 = 1,6 ton/m 3 = 43.674 m 3 x 1,6 ton/m 3 =69.878,4 ton = (8 saat/gün x 26gün/ay x 32 ay/yıl) = 6656 saat = 69.878,4 ton /6656saat = 10,5 ton/saat olacaktır. Hafriyat malzemesi proje kapsamında yer alacak şantiye alanlarında depolanacak ve gerekli olduğu zamanlarda buradan alınarak kullanılacaktır. Hafriyat malzemesinin taşınması sırasında nakliye kamyonlarına 20 tondan fazla malzeme yüklenmemesine dikkat edilecektir. Buna göre bir günde yapılacak sefer sayısı aşağıdaki gibi hesaplanmıştır; Bir günde yapılacak hafriyat miktarı = 69.878,4 ton/ (32ay x 26gün/ay) = 83,98 ton/gün Bir saat yapılacak sefer sayısı = 10,5 ton/saat / 20 ton/sefer= 0,525 sefer/saat = 1 sefer/saat olacaktır. İnşaat aşamasındaki toz emisyon faktörleri, emisyon değerleri ve bunlara göre hesaplanmış emisyon debileri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 31 : Toz Emisyon Faktörleri ve Emis yon Debileri Toz Faktörleri Emisyon Değerleri Emisyon Debileri Sökme 0,025 kg/ton 10,5 ton/saat x 0,025 kg/ton =0,263kg/saat Yükleme 0,01 kg/ton 10,5 ton/saat x 0,01 kg/ton =0,105kg/saat Nakliye 0,7 kg/km-araç (1 araç/saat x 0,7kg/km.araç x 0,1km) = 0,07 kg/saat Boşaltma 0,01 kg/ton 10,5 ton/saat x 0,01kg/ton = 0,105 kg/saat Toplam emisyon miktarı 0,543 kg/saat Tesisin inşası sırasında yapılacak işlemler nedeniyle oluşacak toplam emisyon debisinin 0,543 kg/saat olup; 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Yönetmeliği ”ndeki 1 kg/saat sınırının altında kalmaktadır. Bu nedenle toz modellemesi çalışması yapılmasına gerek kalmamıştır. İnşaat aşamasında savurma yapılmadan boşaltma ve doldurma yapılacak, malzeme üstü naylon branda ile kapatılacaktır. Hafriyat malzemesi sahada yeşil alanların düzenlenmesinde kullanılacaktır. Bu aşamada hafriyatın bitkisel toprak üst tarafa gelecek şekilde biriktirilerek üzerinin çimlenmesi sağlanacaktır. 67 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU V.1.5. Proje Kapsamında Oluşacak Katı Atık Miktarı ve Özellikleri, Nasıl Bertaraf Edileceği, İnşaat aşamasında; Proje kapsamında arazinin haz ırlanması ve inşaat aşamasında çalışacak olan personel sayısı yaklaşık 50 kişi olacaktır. Personelden meydana gelecek evsel nitelikli katı atık miktarı, günlük kişi başına üretilen evsel nitelikli katı atık miktarı 1.34kg değeri kullanılarak (www.cevreorman.gov.tr) şu şekilde hesaplanmakta Evsel nitelikli katı atık miktarı; 50 kişi x1,34kg/kişi-gün= 67 kg/gün Proje kapsamında; inşaat aşamasında oluşacak evsel nitelikli katı atık miktarı toplam 67 kg/gün olarak hesaplanmış olup, bu atıklarla ilgili 14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ne uyulacaktır. “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin 8.Maddesine uygun olarak bu atıklar, çevreye zarar vermeden bertarafını ve değerlendirilmesini kolaylaştırmak, çevre kirliliğini önlemek ve ekonomiye katkıda bulunmak amacıyla ayrı ayrı toplanarak biriktirilecek ve gerekli tedbirler alınacaktır. “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin katı atıkların toplanması ve taşınması ile ilgili dördüncü bölümü 18. Maddesi’nde belirtilen esaslara uyularak katı atıklar çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine sebep olacak yerlere dökülmeyecek, ağzı kapalı standart çöp kaplarında muhafaza edilerek toplanacaktır. “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” nin 20. Maddesine uygun olarak, görünüş, koku, toz, sızdırma ve benzeri faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde gerekli ekipmana sahip en yakın belediye veya belediyeler tarafından ücreti mukabil olarak bertaraf edilecektir. Arazinin haz ırlanması s ırasında çıkacak bitkisel toprak ve hafriyat malzemesi; arazi tesviyesi ve peyzaj düzenleme çalışmalarında kullanılacağından hafriyat artığı malzeme oluşmayacaktır. Proje kapsamında 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. Personelden kaynaklanacak evsel nitelikli katı atıkların (cam kağıt plastik vb.), Bu personelin yemek servisinden kaynaklanacak organik kökenli evsel nitelikli katı atıkların ve Çimento torbaları, sac ve metal parçaları, ambalaj ve kutular, kereste vb. inşaat kaynaklı atıkların yönetimi 14 Mart 1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ne (05.04.2005 tarih ve 25777 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik), 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı de yayımlanarak yürürlüğe giren "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ne (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik), 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”ne (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik), 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı R.G.'de yayımlanarak yürürlüğe "Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ne (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik), 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Hafriyat Toprağı, inşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü" Yönetmeliği’ne ve 24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği”ne (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) göre yapılacaktır. İnşaat aşamasında alanda çalışacak çeşitli iş makineleri ve işletme döneminde de tesislerde bulunacak makine-ekipmanların bakım, onarım, yağlama vb. işlemleri sırasında 68 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU yağlı üstübü, boş yağlama yağı tenekeleri, yağlı eldiven vb. atıkların açığa çıkması muhtemeldir. Bakım-onarım esnasında hangi işlemlerin yapılacağı ve ne miktarda malzeme kullanılacağı daha önceden belirlenemeyeceğinden, kullanılamaz duruma gelecek bu tür atıkların kesin miktarı da belirlenememiştir. İşletme aşamasında; Rüzgar enerji santrali projesinin işletilmesi sırasında personelden kaynaklı oluşacak evsel nitelikli katı atıkların dış ında herhangi bir atık oluşumu söz konusu olmayacaktır. Faaliyetin işletme aşamasında 25 kişinin çalışması planlanmaktadır. Bir kişinin günde ürettiği katı atık miktarı 1,34 kg/gün alındığında; oluşacak toplam evsel katı atık miktarı, 1,34 kg/gün-kişi x 25 kişi =33,5 kg/gün olacaktır. Personelin çeşitli kullanımları neticesinde oluşacak evsel nitelikli katı atıklar, 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin (05.04.2005 tarih ve 25777 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) taşıma, depolama ve nihai bertarafı konularında ilgili maddelere uyularak toplanacaktır. Toplanacak bu evsel nitelikli katı atıklar, en yakın belediye tarafından ücreti karşılığında düzenli olarak alınacaktır. Ayrıca değerlendirilebilir nitelikte oluşabilecek evsel nitelikli katı atıklar(plastik, metal, cam vb.), 24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği”nin (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) ilgili hükümlerine uygun olarak ayrı biriktirme kaplarında biriktirilerek değerlendirilecektir. V.1.6. Proje Kapsamında Kullanılacak Su Miktarları, Nereden ve Nasıl Temin Edileceği, Bu Suların Kullanımı Sonucu Oluşacak Atık Suların Hangi İşlemlerden Sonra Hangi Alıcı Ortama Nasıl Verileceği, Bu Konuda Yapılacak Çalışmalar ve Bu Suların Özellikleri Tesisin inşaat aşamasında gerekli olacak içme ve kullanma suyu ihtiyacı Aksu Temiz Enerji Elektrik Üretim San. Ve Tic. A.Ş. ve yüklenicileri tarafından Dikme Köyü’nden tankerlerle getirilecektir. Gerek duyulması halinde personelin içme suyu damacanalarla piyasadan temin edilecektir. Evsel Nitelikli Atıksular Aksu RES’de inşaat aşamasında 50 kişi, işletme aşamasında ise 25 kişi çalışacaktır. Personelin içme ve kullanma suyu kullanımı sonucu oluşacak atıksu üretimine ilişkin hesaplamalar aşağıda verilmektedir. Bir kişinin günde ortalama kullanacağı içme ve kullanma suyu miktarı 200 lt/gün kabul edilmiştir. İnşaat aşamasında: Projenin inşaat aşamasında, personelden kaynaklı su kullanımı ve inşaat işleri sırasında direk temellerine harç betonu yapmak için su kullanımı olacaktır. Kişi başına gerekli su miktarı 200 lt/gün alınırsa: İnşaat aşamasından çalışacak 25 işçinin oluşturacağı atık su miktarı; 50 N x 200 lt/gün = 10000 lt/gün N = 10 m 3/gün olacaktır. 69 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Tesisin inşaat aşamasında gerekli olacak içme ve kullanma suyu Dikme Köyü’nden tankerlerle getirilecektir. Gerek duyulması halinde personelin içme suyu damacanalarla piyasadan temin edilecektir. Ayrıca enerji iletim hattının inşaat çalışmalarında yapılacak beton imalatları için; arazide ulaşım ın mümkün olduğu direklerde haz ır beton (beton santralinde hazırlanarak mikser araçları ile direk yerine getirilen beton) kullanılacaktır. Ulaşım imkanlarının mümkün olmadığı direkler için ise yerinde döküm beton imalatı yapılacaktır. Hazır beton için gerekli su, beton tedarikçi firma tarafından betonun hazırlandığı yerde temin edilmektedir. Gerek hazır beton ve gerekse yerinde dökme beton imalatlarında kullanılacak sular, malzeme bünyesinde kalacağından herhangi bir atıksu oluşturmayacaktır. İşletme aşamasında; Aksu RES projesinin işletme aşamasında 25 kişinin çalışması planlanmaktadır. İşletme aşamasından çalışacak 25 işçinin oluşturacağı atık su miktarı; 25 N x 200 lt/gün = 5.000lt/gün N = 5 m 3/gün olacaktır. Oluşacak evsel nitelikli atıksular; Sağlık Bakanlığının 19.03.1971 Tarih ve 13783 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik” hükümleri gereğine uyularak yapılacak olan s ızdırmasız fosseptik çukuruna yapılacak olup, fosseptik dolduğunda düzenli aralıklarla en yakın belediye tarafından ücreti karşılığı vidanjör ile çekilecek ve belediye izni ile uygun kanalizasyon sistemine deşarj edilecektir. V.1.7. Rüzgar Enerji Santralinde ve EİH’nda Yapılacak Topraklama ve Paratoner Kurulması İle İlgili İşlemler Topraklama sistemi: Rüzgar santrali içerisindeki tüm elektrik aksamı ilgili standartlara göre topraklanacaktır. Ayrıca çelik aksamdan yapılm ış olan kuleler yıldırım ve diğer elektriksel boşalmalara karşı paratoner tesisatı ile donatılacaktır. Kuleler sadece bir noktadan değil birkaç noktadan ayrı ayrı topraklanacaktır. İşletme topraklaması yani trafoların nötr noktaları ise tamamen ayrı olarak topraklanacaktır. Topraklama detayları, ilgili standart ve yönetmenliklere uygun olarak ve sahanın toprak direncine göre yapılacaktır. Bu detay projeleri ilgili kuruma onaylattırılarak imalata geçilecektir. Izgara temelli direklerdeki topraklama direnci, herhangi bir topraklama elemanının konulmasından önce ölçülmektedir. Topraklama direncinin 20Ω’un altında olması durumunda herhangi bir ilave topraklama işlemine gerek duyulmamaktadır. Topraklama direncinin 20 Ω’dan büyük olduğu durumlarda pilon ayaklarının merkez noktasına bir topraklama kazıgı veya plâkas ı yerleştirilecek, bu kazık veya plâka da köşegen üzerindeki iki ayak bir iletken ile bu kazığa veya plâkaya bağlanacaktır. Bu işlem sonucunda toprak direncinin 20Ω’un altına düşmesi hâlinde başka bir topraklama uygulanmayacaktır. Direncin hala 20Ω’dan yüksek olması durumunda kontropualar ilâve edilecektir. Bu işlem, 20Ω’luk bir toprak direnci elde edilene veya bütün ayaklara kontrpua konulana kadar tekrarlanacaktır. Direnç ölçümü sırasında da çevre konusunda hassasiyet gösterilecek, ölçüm için kloritler veya iletkenlik tuzları kullanılmayacaktır. Ölçüm işlemleri, kazık veya dirençten irtibatla ayrılmış topraklama teli vasıtas ıyla gerçekleştirilecektir. 70 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU 21.08.2001 tarihli ve 24500 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan Elektrik Tesislerinde Topraklama Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. V.1.8. Arazinin Hazırlanması ve Tesislerin İnşası Sırasında Yapılacak İşler Nedeni İle Meydana Gelecek Gürültünün Kaynakları ve Seviyesi Arazinin haz ırlanmasından başlayarak ünitelerin faaliyete aç ılmasına dek oluşacak gürültü; tesislerin inşası aşamasında kullanılacak iş makineleri ve ekipmanlardan kaynaklanacaktır. Proje alanında meydana gelecek gürültü konusunda; inşaat aşamasında kullanılacak alet, ekipman ve makinelerde, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca Haz ırlanan ve 5/6/2002 tarihli ve 24776 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Makine Emniyeti Yönetmeliği’nde (98/37/AT) verilen esaslar sağlanacaktır. İnşaat işlemleri sırasında gürültü oluşturacak ekipmanlar ve gürültü seviyeleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 32 : Araç ve Ekipmanların Ses Gücü Düze yleri Gürültü kaynağı Adet Ses Gücü Düzeyi (dB) Yükle yici 2 101 Hidrolik Kırıcı 1 105 Kamyon 3 101 Kompresör 1 97 Vinç 1 101 Mikser 2 97 Tesis alanında 2 adet yükleyici kullanılacağından, yükleyicilerden kaynaklanacak toplam ses gücü düzeyi (LwT ) aşağıdaki formülle hesaplanmıştır; n LwT = 10 log ( ∑ 10lwi/10) = 10 log (2x(10101/10)) ≅ 104 dB i =1 Tesis alanında 3 adet kamyon kullanılacağından, kamyonlardan kaynaklanacak toplam ses gücü düzeyi (LwT ) aşağıdaki formülle hesaplanmıştır; n LwT = 10 log ( ∑ 10lwi/10) = 10 log (3x(10101/10)) ≅ 106 dB i =1 Tesis alanında 2 adet mikser kullanılacağından, mikserlerden kaynaklanacak toplam ses gücü düzeyi (LwT ) aşağıdaki formülle hesaplanmıştır; n LwT = 10 log ( ∑ 10lwi/10) = 10 log (2x(10101/10)) ≅ 104 dB i =1 Yukarıdaki tabloda yer alan gürültü kaynaklarına ait toplam ses gücü düzeyinin 5004000 Hz arasındaki 4 oktav bandına dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir. Bu amaçla desibellerle toplama işlemi tersine gerçekleştirilerek her bir oktav bandındaki ses gücü düzeyi hesap edilmiştir. 71 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. n L w = 10 x log( ∑ 1 0 L w ( i) 10 AKSU RES ÇED RAPORU ) i =1 Lw L w (i) = 10 log ( 1 0 10 ) 4 Tablo 33 : Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı Ses Gücü Düzeyi (dB) Gürültü Ka ynakları Toplam 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz Yükleyici 104 98 98 98 98 Hidrolik Kırıcı 105 99 99 99 99 Kamyon 106 100 100 100 100 Kompresör 97 91 91 91 91 101 95 95 95 95 Vinç 98 98 98 98 Mikser 104 Not: Toplam ses gücü düzeyinin 4 oktav b andına eşit olarak dağıldığı kabul edilmiştir. Her bir gürültü kaynağının 4 oktav bandındaki ses basınç düzeyi aşağıdaki formüle göre hesaplanmış olup sonuçlar yine aşağıdaki tabloda verilmiştir. L p = Lw + 10log( Lp Q r Q ) 2 4πr : x Mesafedeki Gürültü Seviyesi : Ses Düzeyi Sabiti (2 alınmıştır.) : x Mesafedeki Yarıçap Tablo 34 : Ses Basıç Düze yleri Ses Basınç Düze yi (dB) Gürültü Ka ynakları Yükleyici Hidrolik Kırıcı Kamyon Mesafe 50 100 250 500 1000 2000 3000 50 100 250 500 1000 2000 3000 50 100 250 500 1000 500 Hz 56,04 50,02 42,06 36,04 30,02 24,00 20,48 57,04 51,02 43,06 37,04 31,02 25,00 21,48 58,04 52,02 44,06 38,04 32,02 1000 Hz 56,04 50,02 42,06 36,04 30,02 24,00 20,48 57,04 51,02 43,06 37,04 31,02 25,00 21,48 58,04 52,02 44,06 38,04 2000 Hz 56,04 50,02 42,06 36,04 30,02 24,00 20,48 57,04 51,02 43,06 37,04 31,02 25,00 21,48 58,04 52,02 44,06 38,04 4000 Hz 56,04 50,02 42,06 36,04 30,02 24,00 20,48 57,04 51,02 43,06 37,04 31,02 25,00 21,48 58,04 52,02 44,06 38,04 32,02 32,02 32,02 72 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. Kompresör Vinç Mikser AKSU RES ÇED RAPORU 2000 3000 50 26,00 22,48 49,04 26,00 22,48 49,04 26,00 22,48 49,04 26,00 22,48 49,04 100 250 500 43,02 35,06 29,04 43,02 35,06 29,04 43,02 35,06 29,04 43,02 35,06 29,04 1000 2000 3000 23,02 17,00 13,48 23,02 17,00 13,48 23,02 17,00 13,48 23,02 17,00 13,48 50 53,04 53,04 53,04 53,04 100 250 47,02 39,06 47,02 39,06 47,02 39,06 47,02 39,06 500 33,04 33,04 33,04 33,04 1000 2000 27,02 21,00 27,02 21,00 27,02 21,00 27,02 21,00 3000 17,48 17,48 17,48 17,48 50 100 250 56,04 50,02 42,06 56,04 50,02 42,06 56,04 50,02 42,06 56,04 50,02 42,06 500 1000 2000 3000 36,04 30,02 24,00 20,48 36,04 30,02 24,00 20,48 36,04 30,02 24,00 20,48 36,04 30,02 24,00 20,48 Atmosferik Yutuş Her frekansa göre atmosferik yutuş değerleri aşağıdaki formüle göre hesaplanm ış olup bağıl nem (Q) % 58 alınmıştır. f 2x r A atm = 7.4 x10-8 Q Tablo 35 : Atmosferik Yutuş Frekans 500 500 500 500 500 500 500 1000 1000 1000 1000 1000 1000 1000 2000 2000 2000 2000 Mesafe Atmosferik Yutuş 50 0,02 100 0,03 250 0,08 500 0,16 1000 0,32 2000 0,64 3000 0,96 50 0,06 100 0,13 250 0,32 500 0,64 1000 1,28 2000 2,55 3000 3,83 50 0,26 100 0,51 250 1,28 500 2,55 73 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 2000 2000 2000 1000 2000 3000 5,10 10,21 15,31 4000 4000 4000 50 100 250 1,02 2,04 5,10 4000 4000 4000 500 1000 2000 10,21 20,41 40,83 4000 3000 61,24 AKSU RES ÇED RAPORU Nihai Ses Basınç Düzeyleri Atmosferik yutuş değerlerinin düşülmesinden sonra her bir gürültü kaynağının 4 oktav bandındaki nihai ses basınç düzeyi aşağıdaki formüle göre hesaplanmış olup sonuçlar yine aşağıdaki tabloda verilmiştir. Lp = Lp - Aatm Tablo 36 : Nihai Ses Basınç Düzeyleri Nihai Ses Basınç Düzeyi (dB) Gürültü Ka ynakları Yükleyici Hidrolik Kırıcı Kamyon Kompresör Vinç Mesafe 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz 50 100 56,02 49,99 55,98 49,89 55,78 49,51 55,02 47,98 250 500 1000 2000 3000 50 100 250 500 1000 41,98 35,88 29,70 23,36 19,52 57,02 50,99 42,98 36,88 30,70 41,74 35,40 28,74 21,45 16,65 56,98 50,89 42,74 36,40 29,74 40,78 33,49 24,91 13,79 5,17 56,78 50,51 41,78 34,49 25,91 36,96 25,83 9,60 -16,83 -40,77 56,02 48,98 37,96 26,83 10,60 2000 3000 50 24,36 20,52 58,02 22,45 17,65 57,98 14,79 6,17 57,78 -15,83 -39,77 57,02 100 250 500 1000 2000 3000 50 100 250 500 1000 2000 3000 50 51,99 43,98 37,88 31,70 25,36 21,52 49,02 42,99 34,98 28,88 22,70 16,36 12,52 53,02 51,89 43,74 37,40 30,74 23,45 18,65 48,98 42,89 34,74 28,40 21,74 14,45 9,65 52,98 51,51 42,78 35,49 26,91 15,79 7,17 48,78 42,51 33,78 26,49 17,91 6,79 -1,83 52,78 49,98 38,96 27,83 11,60 -14,83 -38,77 48,02 40,98 29,96 18,83 2,60 -23,83 -47,77 52,02 74 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU 100 250 500 46,99 38,98 32,88 46,89 38,74 32,40 46,51 37,78 30,49 44,98 33,96 22,83 1000 2000 3000 26,70 20,36 16,52 25,74 18,45 13,65 21,91 10,79 2,17 6,60 -19,83 -43,77 50 100 250 56,02 49,99 41,98 55,98 49,89 41,74 55,78 49,51 40,78 55,02 47,98 36,96 Mikser 500 35,88 35,40 33,49 25,83 1000 2000 29,70 23,36 28,74 21,45 24,91 13,79 9,60 -16,83 3000 19,52 16,65 5,17 -40,77 Ses Düzeyleri A ağırlık ses düzeylerinin hesaplanması için aşağıdaki tabloda yer alan düzeltme faktörleri kullanılmıştır. Tablo 37: Düzeltme Faktörleri Merkez Frekansı (Hz) Düzeltme Faktörü 500 -3,2 1000 0,0 2000 +1,2 4000 +1,0 Yukarıdaki tabloda yer alan düzeltme faktörleri ile yapılan hesap sonucunda her bir gürültü kaynağının 4 oktav bandı için bulunan ses düzeyleri ise aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 38 : Ses Düzeyleri Gürültü Ka ynakları Yükleyici Hidrolik Kırıcı Kamyon Mesafe 50 100 250 500 1000 2000 3000 50 100 250 500 1000 2000 3000 50 100 250 500 500 Hz 52,82 46,79 38,78 32,68 26,50 20,16 16,32 53,82 47,79 39,78 33,68 27,50 21,16 17,32 54,82 48,79 40,78 34,68 Ses Düzeyi (dBA) 1000 2000 Hz Hz 55,98 56,98 49,89 50,71 41,74 41,98 35,40 34,69 28,74 26,11 21,45 14,99 16,65 6,37 56,98 57,98 50,89 51,71 42,74 42,98 36,40 35,69 29,74 27,11 22,45 15,99 17,65 7,37 57,98 58,98 51,89 52,71 43,74 43,98 37,40 36,69 75 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. 4000 Hz 56,02 48,98 37,96 26,83 10,60 -15,83 -39,77 57,02 49,98 38,96 27,83 11,60 -14,83 -38,77 58,02 50,98 39,96 28,83 Toplam Ses Düzeyi (dBA) 61,72 55,34 46,49 39,42 32,08 24,39 19,70 62,72 56,34 47,49 40,42 33,08 25,39 20,70 63,72 57,34 48,49 41,42 AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. Kompresör Vinç Mikser AKSU RES ÇED RAPORU 1000 2000 3000 28,50 22,16 18,32 30,74 23,45 18,65 28,11 16,99 8,37 12,60 -13,83 -37,77 34,08 26,39 21,70 50 100 250 45,82 39,79 31,78 48,98 42,89 34,74 49,98 43,71 34,98 49,02 41,98 30,96 54,72 48,34 39,49 500 1000 2000 25,68 19,50 13,16 28,40 21,74 14,45 27,69 19,11 7,99 19,83 3,60 -22,83 32,42 25,08 17,39 3000 9,32 9,65 -0,63 -46,77 12,70 50 100 49,82 43,79 52,98 46,89 53,98 47,71 53,02 45,98 58,72 52,34 250 35,78 38,74 38,98 34,96 43,49 500 1000 29,68 23,50 32,40 25,74 31,69 23,11 23,83 7,60 36,42 29,08 2000 17,16 18,45 11,99 -18,83 21,39 3000 50 100 13,32 52,82 46,79 13,65 55,98 49,89 3,37 56,98 50,71 -42,77 56,02 48,98 16,70 61,72 55,34 250 500 1000 2000 3000 38,78 32,68 26,50 20,16 16,32 41,74 35,40 28,74 21,45 16,65 41,98 34,69 26,11 14,99 6,37 37,96 26,83 10,60 -15,83 -39,77 46,49 39,42 32,08 24,39 19,70 Lgündüz Değerleri En kötü senaryo kabulü ile her bir gürültü kaynağının aynı anda çalışması durumunda oluşacak eşdeğer gürültü düzeyleri ise hesaplanm ış olup aşağıdaki tabloda verilmiştir. n L eq = 10 x log( ∑10 L w (i) 10 ) i =1 L gündüz = Leq Tablo 39 : Lgündüz Değerleri Mesafe Eşdeğer Gürültü Düze yi (dBA) 50 100 250 500 1000 2000 3000 74,72 68,34 59,49 52,42 45,08 37,39 32,70 76 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU 80 70 Gürültü Seviyesi ( dBA) 60 50 40 30 20 10 0 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 M esafe (m ) Şekil 9: Gürültü Yayılım Grafiği İnşaat süresince makinelerin çalışması esnasında gürültü oluşacaktır. Sanayi tesislerinde kullanılan alet, ekipman ve makinelerin ses gücü düzeyleri ile ilgili düzenlemeler 3143 sayılı Sanayi ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun hükümleri uyarınca Sanayi ve Ticaret Bakanlığının yetkisindedir. Sanayi tesislerinde çalışanların kulak sağlık ve konforu aç ısından maruz kaldıkları gürültü ve titreşim düzeyleri için; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca haz ırlanan ve 23.12.2003 tarihli ve 25325 sayılı resmi Gazetede yayımlanan “ Gürültü Yönetmeliği ile Titreşim Yönetmeliği’nde getirilen esaslar sağlanacaktır. Yukarıda bulunan değerler; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan 23.12.2003 tarih ve 25325 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gürültü Yönetmeliği ile ve Tablo-12’de verilen 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği”nin 23. maddesinde belirlenen ve çevresel gürültü s ınır değerlerini gösteren Tablo-5 ile karşılaştırılmıştır. Tablo 40 : Şantiye Alanı İçin Çe vresel Gürültü Sınır Değerleri Faaliyet türü (yapım, yıkım ve onarım) Lgündüz (dBA) Bina 70 Yol 75 Diğer kaynaklar 70 Aksu Rüzgar Enerji Santrali’ne en yakın yerleşim yerleri 300 m mesafede K.K.K. Dikme Karakolu, 550 m mesafede Dikme Köyü ve 1225 m mesafede Avluğa Mahallesi bulunmaktadır. Yapılan hesaplamalar sonucunda oluşacak gürültü düzeyi 100 m’den itibaren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde belirtilen sınır değerin altında kalmaktadır. Söz konusu proje kapsamında kullanılacak iş makineleri aynı anda çalıştırılmayacağından ve gürültü kaynaklarının yerlerinin sabit değil değişken olması 77 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU nedeniyle gürültü seviyesi hesaplanan değerin altında olacaktır. Dolayıs ıyla faaliyet sırasında oluşacak gürültünün yerleşim birimleri üzerinde olumsuz bir etkisi olmayacaktır. Gürültü konusunda 09.12.2003 Tarih ve 25311 sayılı “İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği”nin ilgili maddeleri uyarınca önlem alınacak, yine aynı yönetmeliğin ilgili maddeleri’nde belirtildiği gibi faaliyet alanında çalışanların gürültüden etkilenmemeleri için kulaklık, kask ve iş elbisesi vb. kullanmaları sağlanacak ve belirtilen hükümlere uyulacaktır. V.1.9. Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla Ortadan Kaldırılacak Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı Proje kapsamında türbünlerin yerleştirileceği alanda bitki örtüsü temizlenecektir. Her bir türbün için 16mx16m=256 m 2’lik alan; 36 adet türbün için toplamda 9.216 m 2’lik alan kullanılacaktır. Faaliyetin arazi hazırlanması ve inşası aşamasında bitki türleri için tek olumsuzluk direk ayaklarının ağaçlara isabet eden kısımlarında ağaç kesiminin yapılacak olmasıdır. Ancak Arazi çalışmaları sıras ında endemik türe rastlanmamış olup, proje kapsamında ortadan kaldırılacak türler geniş yayılım gösteren türlerdir. Bu türlerin ortadan kalkması ile tür neslinin tehlikeye düşmesi söz konusu olmayacaktır. V.1.10. Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla Elden Çıkarılacak Tarım alanlarının Büyüklüğü, Bunların Arazi Kullanım Kabiliyetleri ve Tarım Ürün Türleri Rüzgar çiftliğinin kurulacağı arazinin %77’si tarım arazisi olup bu arazinin %85’i şahıs, %15’i hazine arazisidir. Tarım arazisi dış ında %11 orman arazisi, %12’si mera vas ıflı arazidir. Tarım ürün türleri ile ilgili bilgiler Bölüm IV.2.4’de verilmiştir. V.1.11. Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin faaliyete Açılmasına Dek Yerine Getirilecek İşlerde Çalışacak Personel İçin Kurulacak Şantiye Alanı ve Diğer Teknik/Sosyal Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde ve Nasıl Temin Edileceği Projenin inşaat aşamasında 50 kişinin çalıştırılması planlanmaktadır. Çalışanların kalacağı yapılar kolay sökülüp takılabilen canlı ve çevreye zararsız malzemelerden üretilmiş prefabrik yapılardan teşkil edilecektir. Alanda kalmayacak personel için servis araçları tahsis edilecektir. Bunun yanında personelin sosyal ihtiyaçlarını (duş, wc, soyunma odaları vb.) karşılamaya yönelik prefabrikten sosyal ünitelerde kurulacaktır. Alanda temin edilemeyen ihtiyaçlar, civarda bulunan yerleşim birimlerinden sağlanacaktır. V.1.12. Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin faaliyete Açılmasına Dek Sürdürülecek İşlerden, İnsan Sağlığı ve Çevre İçin Riskli ve Tehlikeli Olanlar Tesisin inşaatı sırasında iş makinelerinin kullanım ından, direk dikim ve tel çekimi sırasında düşmeden kaynaklı yaralanma olayları söz konusu olabilecektir. Tesisin inşaatı sırasında ;”İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü” ve Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü” hükümlerine uyulacak ve olası tüm kaza ve risklerin en aza indirilmesi için gerekli önlemler alınacaktır. Çalışanlar yapılacak işin gerektirdiği işi güvenliği işi güvenliği malzemeleri ile donatılacak ve bunların sağlık ve iş güvenliği kurallarına uygun şartlar altında çalışmaları sağlanacaktır. V.1.13. Hat Güzergahı ve Yakın Çevresinde Yeraltı ve Yerüstünde Bulunan Kültür ve Tabiat Varlıklarına (Geleneksel Kentsel Dokuya, Arkeolojik Kalıntılara, Korunması Gerekli Doğal Değerlere) Materyal Üzerindeki Etkilerinin Şiddeti ve Yayılım Etkisinin Belirlenmesi 78 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Rüzgar santrali içerisinde 2872 sayılı çevre kanunu, 2873 sayılı Milli parklar kanununa giren “milli parklar, tabiatı koruma alanları, tabiat anıtları, tabiat parkları başlığı altında yer alan herhangi bir alan bulunmamaktadır. Projenin arazi hazırlık ve inşaat aşamasında herhangi bir kültür ve tabiat varlığına rastlanıldığında en yakın müze müdürlüğüne veya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’ne haber verilecektir. V.1.14. Diğer Faaliyetler Bu bölümde incelenecek başka bir husus bulunmamaktadır. V.2. Projenin İşletme Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler V.2.1. Faaliyet Ünitelerinin Özellikleri, Boyutları, Kapasiteleri vb. Diğer Bilgiler Kayseri İli, Yahyalı İlçesi, Dikme Mevkiinde Aksu Temiz Enerji Elektrik Üretim San. Ve Tic. A.Ş. tarafından Aksu Rüzgar Enerji Santrali kurulması planlanmaktadır. Santralin toplam kurulu gücü 72 MW olacaktır. Bu kapasite, kurulu gücü 2 MW olan 36 adet rüzgar türbününden sağlanacaktır. Projede temel olarak, rüzgar etkisi ile rüzgar türbünü kanatlarının dönmesi, kanatlara bağlı olan alternatör enerji elde edilmesi sağlanacaktır. Alternatörde oluşan elektrik enerjisi, proje alanındaki şalt merkezine gönderilecek ve buradan da bölgede bulunan iletim hattı ile Çamlıca 1 HES Trafo Merkezine verilerek dağıtımı sağlanacaktır. Kurulu Güç 72 MW Yıllık Enerji Üretimi (Brüt) 255.234.700 kWh Yıllık Enerji Üretimi (Park) 245.185.400 kWh Türbün Tipi VESTAS V100 2.0MW Türbün Gücü 2000kW Generator Gerilimi 690 V AC Türbün Adedi 36 Öngörülen ortalama yıllık üretim miktarı 245.185.400 kWh/yıl Öngörülen sisteme bağlantı noktası ve gerilim seviyesi (tek hat Çamlıca 1 HES TM, 154 kV bara şemasına uygun) Öngörülen tesis tamamlanma süresi İnşaat öncesi İnşaat dönemi: 32 Güç Faktörü dönem:16 ay 0,9 ay Öngörülen proje kapasite faktörü % 38,8 Talep edilen lisans süresi 49 yıl V.2.2. Rüzgar Enerjisi Santralinin ve EİH’nın Bakımı İçin Ne Gibi İşlemler Yapılacağı, Kullanılacak Malzemeler, Çıkacak Atıkların Tür ve Miktarları, Özellikleri, Boyutları, Özellikleri ve Nasıl Bertaraf Edileceği Temiz enerji sistemlerinde rüzgar türbünü dışında hareketli parçası olan ekipman bulunmadığından teferruatlı ve masraflı bakımlar gerekmez. Belirli aralıklarla akü kutup 79 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU başlarında oksitlenme olup olmadığı kontrol edilecek, akülerin voltajı basit bir voltmetre ile ölçülecektir. Rüzgar türbünü senede bir kez yağlama ihtiyac ı olup olmadığının kontrolü için açılacak, aksamı kontrol edilecektir. Türbün bakımından ç ıkacak atık; 300 litre civarındaki tek dişli kutusu yağıdır. Dişli kutusu yılda bir kez değiştirilecektir. Tesisin inşaat ve işletme aşamasında araçlardan ve makinelerden kaynaklanacak atık yağlar dolayısıyla oluşacak kirlenmenin önlenebilmesi amacıyla yağ değişimleri esnasında 12.08.1996 tarih ve 5249 sayılı Petrol Atıkları ve Atık Yağlar Genelgesi hükümlerine uygun şekilde tedbirler alınacak ve 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik), 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) ve 17.02.2005 tarih ve 25730 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren Zararlı Kimyasal Madde ve Ürünlerin Kontrolü Yönetmeliği’ ne göre bertaraf edilecektir. Ayrıca makinelerin günlük, haftalık ve aylık bakımları düzenli bir biçimde yapılacak ve yağ sızmaları önlenecektir. V.2.3. Meydana Gelen Elektrik ve Manyetik Alanlar ve Şiddetleri, Etkileri, Alınacak Önlemler, Elektromanyetik radyasyonlar dalga boylarına, frekanslarına ve enerjilerine bağlı olarak; radyo dalgaları, mikrodalgalar, infrared ışınları, görünür ışık, ultraviyole ışınları, xışınları, gama-ış ınları ve kozmik ışınlar gibi türleri bulunmaktadır. Başlıca radyasyon türleri; iyonlaştırıcı radyasyon ve iyonlaştırıc ı olmayan radyasyon olmak üzere iki grupta toplanabilir. İyonlaştırıcı radyasyon; madde içerisinden geçerken enerjisini ortama aktarmak suretiyle, ortamdaki atomları doğrudan veya dolaylı yollarla iyonlaştıran radyasyon türüdür. Örneğin; x ve gama-ışınları ile α, β ve nötron parçacıklarının yayılması gibi. Yeteri kadar enerjiye sahip olamadıkları için radyo dalgaları, mikrodalgalar, kız ıl ötesi ışık, mor ötesi ışık (ultraviyole) ve görünür ışık iyonlaştırıcı olmayan radyasyon olarak isimlendirilirler. İyonlaştırıcı olmayan radyasyon nükleer radyasyon değildir. İyonlaştırıcı özelliğe sahip olmayan; sabit telekomünikasyon cihazları olan baz istasyonları, radyo ve televizyon vericileri ile elektrik iletim hatları, trafo merkezleri ve elektrikli ev aletlerinden (mikrodalga fırınlar, traş makinesi, saç kurutma makinesi v.b.) kaynaklanan radyasyon ise, iyonlaştırıc ı olmayan radyasyon olarak ifade edilen elektromanyetik radyasyon grubunda yer almaktadır. Bilim ve teknolojideki gelişmelere paralel olarak, bireysel, endüstriyel ve ticari amaçlı, yaşamın her alanında yaygın biçimde kullanılmaya başlanan, televizyon, radyo vericileri, bilgisayar, cep telefonu ve baz istasyonu vb. gibi yukarıda sıralanm ış olan iyonlaştırıcı olmayan radyasyon yaydığı bilinen sistemlerin çevre ve insan sağlığı aç ısından bir takım risklere yol açtığı, bilim arasında tartışmalara ve sonucunda bir çok araştırmalar yapılmasına neden olmuştur. Yapılan araştırmalardan iyonlaştırıcı olmayan radyasyon kaynaklarının yarattığı manyetik alandan, çevre ve insan sağlığı etkilenmelerinin kaynakların yoğunluğuna ve frekanslarına bağlı olarak değişiklik gösterdiği anlaş ılmıştır. Elektromanyetik alanlar (EMF, Elektromagnetik Field) terimi; mikrodalgalar dahil olmak üzere 0 Hz ile 300 GHz arasında frekansa sahip statik alanları, dalga boyu çok uzun (ELF, Extremely Low Frequency-Aşırı Derecede Düşük Frekans)) alanlar ve Radyo Frekansı (RF, Radiofrequency) alanlarını kapsamaktadır. 80 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU A. Düşük frekanslı (0 Hz- 10 kHz) elektromanyetik ışınımların insan sağlığına etkileri: Düşük Frekans alanları insan bedeni üzerinde saç telinin havalanması gibi yüzeysel etkilere neden olmaktadır. Elektromanyetik ışınım ın zararlı etkisinden korunmak için daha az maruz kalmaya yönelik kıs ıtlamalar verilmektedir. Bu kıs ıtlamalar vücutta ış ınım sonucu oluşan akım yoğunluğu ve özgül soğurulma oranı gibi biyolojik aç ıdan anlamı olan büyüklük cinsinden verilmektedir. Bu büyüklükler doğrudan ölçülmediklerinden bunlar yerine dış elektrik ve manyetik alan güç yoğunluğu ölçülür. Bu konudaki standartlar mesleki ve genel halk sağlığı olmak üzere iki grupta verilmişlerdir. B. Yüksek frekanslı (10 kHz-300 GHz) elektromanyetik ışınımların insan sağlığına etkileri: İnsan vücudu yüksek frekans alanlarına duyarlıdır. Vücut tarafından yutulan enerji ısıya dönüşür. Yüksek frekans alan tüm vücut veya belli bir bölgede ısı oluşur. Isı içerde oluştuğu için, ıs ı algılayıc ı olan derimiz tarafından algılanmaz. Bu yüzden vücut sıcaklığı kontrol sistemi etkilenir. Bu etki frekansa bağımlıdır. Bu zararlı etkileri azaltmak için elektromanyetik ışımasının belirli bir değerde olmasını öngören standartlar geliştirilmiştir. Elektromanyetik ış ıma canlıya ulaştığında, bu canlı tarafından soğurulmaktadır. Özgül Soğurulma Hızı SAR ( Specific Absorption Rate): Özgül Soğurma Hızı SAR, elektromanyetik enerjinin vücut dokuları tarafından soğurulma hız ıdır. Birimi W/kg’ dır. Bugüne dek yapılan araştırmalar, insan vücudunun bir derecelik s ıcaklık artış ını düzenleyemediğini ve sorunlar yarattığını göstermektedir. İnsan vücudunda bir derecelik sıcaklık artışı için bir kilogram doku başına 4 W güç soğurulması gerekmektedir. İnsanların genel yaşam alanlarında bu değerin 50’de biri olan 0.08 W/kg SAR s ınırı olarak kabul edilmiştir. Özgül Soğurma hızının doğrudan ölçülmesi hemen hemen olanaksızdır. Bundan dolayı sınır değerlerin belirlenmesinde kolay ölçülebilen ve/veya gözlemlenebilen parametreler kullanılmaktadır. Bu parametreler elektrik alan şiddeti, manyetik alan şiddeti ve güç yoğunluğudur (Kaynak: www.cevreorman.gov.tr/belgeler/e-radrasyon.pdf) . Rüzgar türbünleri, patlama yapmazlar, radyasyon yaymazlar. Ayrıca her hangi bir radyoaktif ış ınım tahribatı yapmazlar. Söz konusu proje kapsamında 15 adet türbün bulunmaktadır. Türbünlerin haberleşmede parazit oluşturması 2-3 km’lik alanla s ınırlı kalmaktadır. ancak rüzgar türbün teknolojisinde gelinen bugünkü noktayla bu olumsuzluklar minimuma indirilmiştir. Rüzgar türbünlerinin elektromanyetik etki alanı ise çok zayıftır ve hemen hemen türbünün dış cephesinde sonlanır, bu da yer seviyesinden 40-50 m yukarıda kalır. Bu nedenle rüzgar santrallerinin elektromanyetik etkisi önemli düzeyde değildir. Yapılan araştırmalarda, elektromanyetik girişim ile TV ve radyo yayınlarının, havacılık ve denizcilik haberleşmelerinin olumsuz etkilendiği ortaya konmaktadır. Ancak radyo ve televizyon antenlerinin türbün yakınında olmadığı sürece bir çok frekansın etkilenmediği gözlenmiştir. Türbünlerin elektromanyetik girişim etkisi kanat büyüklüğü ve malzemesi ile ilişkili olarak değişmektedir. Metal malzemelerin kullanıldığı türbünlerde gürültü ve elektromanyetik girişim oranı yüksektir. Bu sorun polyester esaslı malzeme kullanılarak en aza indirilebilir. (Kaynak : http://www.ruzgarenerjisibirligi.org.tr/bilimsel/tez/CaginSen.pdf ) Ülkemizde elektrik, genel olarak iki çeşit hatla taşınmaktadır. Yüksek gerilim hattı (Türkiye’de 380kV ve 154kV); üretim merkezlerindeki elektrik enerjisini tüketim merkezlerindeki ana trafo merkezlerine taşırlar. Dağıtım hatları ise; trafo merkezlerindeki elektrik enerjisini daha düşük gerilimli trafolara ve/veya evlerimize ve iş yerlerimize ulaştırırlar. Ülkemiz enterkonnekte sistemi 50 Hz frekansında alternatif akımla işletilmektedir. İletim ve dağıtım hatları ve bu hatlar üzerindeki trafo merkezleri de çevrelerinde elektromanyetik alanlar oluştururlar. Ülkemizde enerji iletim hatlarından kaynaklı elektrik ve 81 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU manyetik alanlara ilişkin özel bir standart bulunmamaktadır. Diğer taraftan yüksek gerilim hatlarına güvenli yaklaş ımın sağlanabilmesi için, 22 Kasım 1978 tarih ve 16466 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği”nde emniyetli yaklaş ım mesafe değerleri tanımlanmıştır. Bu yönetmeliğin 46. maddesinde yer alan yatay ve düşey mesafeler baz alınmak kaydı ile hattın tesisine izin verilmektedir. Anılan Yönetmelikteki iletim hatlarına güvenli yaklaş ım mesafeleri, sadece can ve mal güvenliği açısından tanımlanmış düşey ve yatay mesafelerdir. Son yıllarda elektriğin iletimi ve dağıtımına bağlı elektrik ve manyetik alanlara maruz kalmanın biyolojik etkileri hakkında kaygılar ortaya ç ıkmaya başlamıştır. 1989 yılında ABD, Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü tarafından yayınlanan bir durum raporunda; “güç frekansında oluşan alanlara maruz kalmanın sağlığa zarar verici olarak nitelendirilmesi için yeterli bilimsel kanıt olmadığı” ve “bu alanlara maruz kalmayla ilgili güvenilir limitler oluşturmak için daha fazla araştırmaya gerek olduğu yönünde bir fikir birliği olduğu” belirtilmektedir. Proje kapsamında insan sağlığı ve çevre için riskli ve tehlikeli olabilecek her türlü yaklaş ımlara karş ı 30.11.2006 tarih ve 24246 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Elektrik kuvvetli akım tesisleri yönetmeliği” 7. bölümde yer alan, “İşletme Güvenliğine ilişkin hükümler”’de belirtilen madde 59; “Kuvvetli Akım Tesislerine Girmek”, madde 60; “kuvvetli Akım Tesislerinde Çalışmak” ve madde 61; “Çalışanların Güvenliğini Sağlamak” için gerekli tüm önlemler ve tedbirler alınacaktır. Topraklama işlemi yapılacaktır. Kurulacak olan tesisin enerji iletim hattı için “Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği” nin öngördüğü gerekli her türlü emniyet tedbirleri ve mesafeleri dikkate alınarak planlanacaktır. Bu yönetmeliğin 44. maddesinde yer alan yatay ve düşey mesafeler sınır değerler aşağıdaki tablolarda verilmiştir. V.2.4. Işık Yansımasına Karşı Alınacak Tedbirler Işık yans ımasını önlemek için türbünler uluslararası standartlarda, açık mat-gri renge boyanmıştır. Bu renk; yans ımaları minimum düzeye indirgemektedir. V.2.5. Güvenliği Tehlikeye Atabilecek Riskler Olup Olmadığı (Kuş Göç Yolları vs.) Söz konusu projenin en önemli etkisi kuşlar üzerinde olacaktır. Kuş ölümleri daha çok toplu göçler s ırasında karşılaş ılan bir sorundur. Fakat bu sorun yüksek gerilim hatlarının yarattığı tehlikelerden büyük değildir. Danimarka’da Ornis Consult tarafından yapılan bir araştırma ile yerleşik kuşların türbünlere kolayca alışarak yuva yaptığı görülmüştür. Birçok göçmen kuş sürüsü de 150 metreden yukarıda uçtuğundan, türbün kanatları bunlar için bir tehlike teşkil etmemektedir. Kuşlarla ilgili hazırlanan ornitalog raporu Ek- 10’da, kuş göç yollarını gösterir harita ise Ek- 7’de verilmiştir. V.2.6. Hattın ve Trafonun Haberleşme İle İlgili Tesislere (PTT Hatları, Radyo, TV Vericileri vs.) Etkileri Rüzgar türbünlerinin haberleşmede parazit oluşturması 2-3 km’lik alanla sınırlı kalmaktadır. Yapılan araştırmalarda, elektromanyetik girişim ile TV ve radyo yayınlarının, havacılık ve denizcilik haberleşmelerinin olumsuz etkilendiği ortaya konmaktadır. Ancak radyo ve televizyon antenlerinin türbün yakınında olmadığı sürece birçok frekansın etkilenmediği gözlenmiştir. Enerji İletim Hattı bu proje kapsamında değerlendirilmemektedir. 82 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU V.2.7. Orman Alanlarına Olabilecek Etki ve Bu Etkilere Karşı Alınacak Tedbirlerin Tanımlanması Projenin orman alanlarına muhtemel olumsuz bir etkisi olmayacağı düşünülmektedir. Proje kapsamında yer alan ormanlık alanlar için 6831 sayılı Orman Kanununun 5192 sayılı Kanun ile değişik 17/3. maddesi gereğince gerekli izinler alınacaktır. Proje kapsamında mevcut orman alanlarına olumsuz bir etkisi olmaması için aşağıda belirtilen önlemler alınacaktır. - Faaliyet alanına giriş ve ç ıkışlar kontrol altında tutulacak, - Civar ormanlarda çıkabilecek orman yangınlarına karşı işletme müdürlüğünün öngöreceği yangınla mücadele tedbirleri alınacaktır. - İşletme müdürlüğünün talebi halinde işçi ve iş makinesi imkanları orman yangınlarına sevk edilecektir. Ayrıca olası bir orman yangınına karşı gerekli ekipmanlar hazır bulundurulacak ve olası bir yangında yetkili birimlere yardım edilecektir. Orman yangınları için çalışan personele gerekli hizmet içi eğitimler verilecektir. Olabilecek herhangi bir orman yangınında çalışanlar tarafından müdahale edilerek, itfaiye ve ilgili orman işletmesine haber verilecektir. Yangın Söndürme: • Faaliyet alanında veya görülebilen bir çevrede çıkacak yangınlar en yakın Orman İdaresine bildirebilmek için bu idare ile irtibat halinde olunacak, çıkması olas ı yangınlar ivedi olarak idareye bildirilecektir. • Orman yangınlarının söndürülmesinde kullanılmak üzere, orman idaresinin talimatları doğrultusunda yeteri kadar araç-gereç bulundurulacaktır. Bu araç gereçler başka amaçlar için kullanılmayacak ve devamlı bakımları yapılacaktır. • Yakın çevrede çıkacak yangınlara Orman İdaresinin talimat beklenmeden eldeki araç-gereçlerle müdahale edilecek ve yangının söndürülmesine çalışılacaktır. • İşçiler orman yangınları söndürme konusunda eğitilecek, bu konuda Orman idaresiyle iletişim sağlanacaktır. Yangın Söndürme Sistemleri: Tesiste olası bir yangın durumuna müdahale etmek amacıyla koşullandırılmış yangınla mücadele ekipmanları bulunacaktır. 83 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Yangın Kontrolü - Proje alanında yangın çıkmasına karş ı gerekli bütün önlemler alınacak ve yangın söndürme araçlarını kullanma eğitimi olan kişilerin, isin her bölümünde, her vardiyada bulunmasını sağlanacaktır. - Yangın söndürme araçlarının yangına mümkün olan en kısa zamanda müdahale edebilmesini sağlamak için uygun haberleşmeyi kuracak ve idame ettirecektir. - Yangın söndürme hizmetleri, bilgili bir kişi tarafından yürütülecektir. - Yangın söndürme teşkilatının kullanım ı ve çağrılması için kural ve talimatlar yayınlayacak ve göze çarpacak şekilde, yangın söndürme hizmetlerinin nasıl çağırtılacağıyla ilgili talimatlar veren uyarılar as ılacaktır. - Bütün ekipman, aletler ve personel, ayda asgari iki kere kontrol edilecek olan yangın söndürme teşkilatı için küçük bir uyarı verilmesi halinde haz ır ve uygun durumda olacaktır. - Çalışma sahalarında veya başka bir yerde ateş yakılmasına izin verilmeyecektir. - Yangın fark edildiğinde öncelikle çevredekilere, binada çalışan personele ve daha sonra ilgililere haber verilecektir. - En yakın güvenlik ve itfaiye birimlerine haber verilecektir. - Acil müdahale ekibi ve ilgililer tarafından çevre güvenliği sağlanacaktır. - Dumanın yakıc ı ve boğucu etkisine karşı ağız ve burun ıslak bez ile kapatılacaktır. - Yanıc ı, parlayıcı ve patlayıcı maddeler yangın yerinden uzaklaştırılacaktır. - Her yangın yerine ambulans gidecektir. - Proje sahasında olası bir yangın tehlikesine karşın yangınla mücadele ekipmanları hazır bulundurulacak olup, başlıcaları; yangın su hattı, gaz tüpleri, duman dedektörü, alev dedektörü V.2.8. Proje Ünitelerinin İşletilmesi Sırasında Oluşacak Gürültü Kaynakları ve Alınacak Önlemler Tesisin işletme aşamasında türbünlerin çalışmasına bağlı olarak gürültü oluşacaktır. Yeni türbün teknolojileri işletme esnasında meydana çıkan ses seviyesini en aza indirmektedir. Rüzgar türbünlerinden çıkan gürültüler mekanik ve aerodinamik olarak değerlendirilebilir. Gürültü düzeyi 106 dBA olarak alınmıştır. Tesis alanında 36 adet rüzgar türbünü bulunacağından, türbünlerden kaynaklanacak toplam ses gücü düzeyi (LwT ) aşağıdaki formülle hesaplanmıştır; n LwT = 10 log ( ∑ 10lwi/10) = 10 log (36x(10106/10)) ≅ 122 dB i =1 Gürültü kaynaklarına ait toplam ses gücü düzeyinin 500-4000 Hz aras ındaki 4 oktav bandına dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir. Bu amaçla desibellerle toplama işlemi tersine gerçekleştirilerek her bir oktav bandındaki ses gücü düzeyi hesap edilmiştir. 84 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. n L w = 10 x log( ∑ 1 0 L w ( i) 10 AKSU RES ÇED RAPORU ) i =1 Lw L w (i) = 10 log ( 1 0 10 ) 4 Tablo 41 : Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı (Türbünler İçin) Ses Gücü Düzeyi (dB) Gürültü Ka ynakları Toplam 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz 116 116 116 116 Türbün 122 Not: Toplam ses gücü düzeyinin 4 oktav bandına eşit olarak dağıldığı kabul edilmiştir. Her bir gürültü kaynağının 4 oktav bandındaki ses basınç düzeyi aşağıdaki formüle göre hesaplanmış olup sonuçlar yine aşağıdaki tabloda verilmiştir. L p = Lw + 10log( Q ) 2 4πr Lp : x Mesafedeki Gürültü Seviyesi Q : Ses Düzeyi Sabiti (2 alınmıştır.) r : x Mesafedeki Yarıçap Tablo 42 : Ses Basınç Düzeyleri (Türbünler İçin) Ses Basınç Düze yi (dB) Gürültü Ka ynakları Türbün Mesafe 50 500 Hz 74,04 1000 Hz 74,04 2000 Hz 74,04 4000 Hz 74,04 100 250 68,02 60,06 68,02 60,06 68,02 60,06 68,02 60,06 500 1000 2000 3000 54,04 48,02 42,00 38,48 54,04 48,02 42,00 38,48 54,04 48,02 42,00 38,48 54,04 48,02 42,00 38,48 Atmosferik Yutuş Her frekansa göre atmosferik yutuş değerleri aşağıdaki formüle göre hesaplanmış olup bağıl nem (Q) % 58 alınmıştır. A atm f 2x r = 7.4 x10 Q -8 Tablo 43 : Atmosferik Yutuş (Türbünler İçin) 500 500 500 500 500 500 50 100 250 500 1000 2000 0,02 0,03 0,08 0,15 0,31 0,62 85 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 500 1000 3000 50 0,93 0,06 1000 1000 1000 100 250 500 0,12 0,31 0,62 1000 1000 1000 2000 1,23 2,47 1000 2000 2000 3000 50 100 3,70 0,25 0,49 2000 2000 2000 250 500 1000 1,23 2,47 4,93 2000 2000 4000 2000 3000 50 9,87 14,80 0,99 4000 100 1,97 4000 4000 250 500 4,93 9,87 4000 1000 19,73 4000 4000 2000 3000 39,47 59,20 AKSU RES ÇED RAPORU 1. Nihai Ses Basınç Düzeyleri Atmosferik yutuş değerlerinin düşülmesinden sonra her bir gürültü kaynağının 4 oktav bandındaki nihai ses basınç düzeyi aşağıdaki formüle göre hesaplanmış olup sonuçlar yine aşağıdaki tabloda verilmiştir. Lp = Lp - Aatm Tablo 44 : Nihai Ses Basınç Düzeyleri (Türbünler İçin) Nihai Ses Basınç Düzeyi (dB) Gürültü Ka ynakları Mesafe Türbün 50 100 250 500 1000 2000 3000 500 Hz 74,02 67,99 59,98 53,88 47,71 41,38 37,55 1000 Hz 73,98 67,89 59,75 53,42 46,78 39,53 34,78 2000 Hz 73,79 67,52 58,83 51,57 43,08 32,13 23,68 4000 Hz 73,05 66,04 55,13 44,17 28,28 2,53 -20,72 2. Ses Düzeyleri A ağırlık ses düzeylerinin hesaplanması için aşağıdaki tabloda yer alan düzeltme faktörleri kullanılmıştır. Tablo 45 : Düzeltme Faktörleri (Türbünler İçin) Merkez Frekansı (Hz) 500 1000 Düzeltme Faktörü -3,2 0,0 86 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 2000 4000 AKSU RES ÇED RAPORU +1,2 +1,0 Yukarıdaki tabloda yer alan düzeltme faktörleri ile yapılan hesap sonucunda her bir gürültü kaynağının 4 oktav bandı için bulunan ses düzeyleri ise aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 46 : Ses Düzeyleri (Türbünler İçin) Ses Düzeyi (dBA) Gürültü Ka ynakları Türbün Toplam Ses Düzeyi (dBA) Mesafe 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz 50 100 250 70,82 64,79 56,78 73,98 67,89 59,75 74,99 68,72 60,03 74,05 67,04 56,13 79,73 73,36 64,53 500 1000 50,68 44,51 53,42 46,78 52,77 44,28 45,17 29,28 57,48 50,15 2000 3000 38,18 34,35 39,53 34,78 33,33 24,88 3,53 -19,72 42,48 37,81 Lgündüz Değerleri: Çalışma esnasında oluşacak eşdeğer gürültü düzeyleri hesaplanmış olup aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 47 : Lg Değerleri (Türbünler İçin) Mesafe Eşdeğer Gürültü Düze yi (dBA) 50 100 250 500 1000 82,74 76,37 67,54 60,49 53,16 2000 3000 45,49 40,82 87 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU 90 80 Gürültü Seviyesi (dBA ) 70 60 50 40 30 20 10 0 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 M esafe (m ) Şekil 10: Gürültü ya yılım grafiği (işletme aşamasında) (Türbünler İçin) Tablo 48 : Endüstri tesisleri için çevresel gürültü sınır değerleri Alanlar Gürültüye hassas kullanımlardan eğitim, kültür ve sağlık alanları ile yazlık ve kamp yerlerinin yoğunluklu olduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan işyerlerinin yoğun olarak bulunduğu alanlar Endüstriyel alanlar Lgündüz (dBA) Lakşam (dBA) Lgece (dBA) 60 55 50 65 60 55 68 63 58 70 65 60 Aksu Rüzgar Enerji Santrali’ne en yakın yerleşim yerleri 300 m mesafede K.K.K. Dikme Karakolu, 550 m mesafede Dikme Köyü ve 1225 m mesafede Avluğa Mahallesi bulunmaktadır. Yapılan hesaplamalar sonucunda oluşacak gürültü düzeyi 220m’den itibaren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde belirtilen sınır değerin altında kalmaktadır. Dolayısıyla faaliyet sıras ında oluşacak gürültünün yerleşim birimleri üzerinde olumsuz bir etkisi olmayacaktır. Proje kapsamında işletme aşamasında 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” hükümlerine riayet edilecektir. V.2.9. Proje Alanında Peyzaj Öğeleri Yaratmak veya Diğer Amaçlarla Yapılacak Saha Düzenlemeleri Proje alanında sadece türbün yerleri için arazi düzenlenmesi yapılacak olup, peyzaj çalışmaları yapılmayacaktır. 88 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU V.2.10. Diğer Faaliyetler Bu başlık altında belirtilecek husus bulunmamaktadır. V.3. Çevresel Fayda – Maliyet Analizi Rüzgar enerjisinin en önemli çevresel yararı konvansiyonel elektrik üretim yöntemleri ile karşılaştırıldığında hava kirleticileri ve sera gazları emisyonları olmamasıdır. Enerji hatlarının ulaşmadığı uzak noktalarda kurularak bu tip yerlerin enerji ihtiyacı karşılanabilir. Rüzgar enerjisinde ham madde ulaştırma masrafı yoktur. Doğadaki rüzgar direkt olarak kullanılabilir. Rüzgar türbünleri karmaşık makineler değildir. Gayet basit bir şekilde operatöre ihtiyaç duyulmadan çalıştırılabilmektedirler. Tamamen otomatik olarak çalışabilecek şekilde dizayn edilmişlerdir. Ayrıca bu şekilde sadece periyodik bakımlarının yapılması ile 20-30 yıla yakın çalışabilirler. Örnek olarak, Westas firmasının ilk ürettiği türbün, 2000 yılının Mart ayında 20. işletim yılını doldurmasına rağmen hiçbir parçasını kaybetmemişti. Rüzgar türbünleri, patlama yapmazlar, radyasyon yaymazlar. Ayrıca her hangi bir radyoaktif ışınım tahribatı yapmazlar. Dolayıs ıyla tehlikeli değildirler. Montaj aşaması hariç bugüne kadar hiçbir rüzgar santralinde ölümlü kaza olmamıştır. Bakım sürelerinde alınabilecek tedbirler ile herhangi bir ufak kaza oluşması da engellenebilir. Yinede rüzgar türbünü kazası sonucu ölüm riski %0,0006 gibi bir rakamdır (www.awea.com). Artan petrol fiyatları veya aniden ortaya çıkan başka maliyetleri olmadığından vergi artırımı olarak vatandaşa yük olmazlar. Atmosfere veya yakındaki nehir ve denizlere ıs ıl emisyonları yoktur. Buna ilaveten başka bir atık üretimi de söz konusu değildir. Rüzgar yerli bir enerji kaynağıdır. Yerel kaynaklar kullanılarak üretilebilen türbün grupları ile dünya genelinde on binlerce insana iş olanakları sunmuştur. Amerika’da yapılan bir çalışmaya göre, rüzgar enerjisinden üretilen 10 milyon kWh elektrik enerjisinin, yine aynı elektrik miktarını üreten kömür santraline göre %27, doğalgaz santraline göre %66 daha fazla iş imkanı sağlamaktadır (www.awea.org). Rüzgar türbünleri modüler olup her hangi bir büyüklükte imal edilebilmektedir. İstenildiğinde kısa bir süre içinde sökülüp başka bir yere sorunsuz olarak parçalar halinde taşınabilir. Ayrıca tek olarak ya da gruplar halinde kullanılabilirler. Ömrünü tamamlamış rüzgar türbünlerinin söküm maliyetleri yoktur. Çünkü sökülen türbünlerin hurda değeri söküm maliyetlerini kolayca karşılamaktadır. Bu santrallerin ömürlerini tamamlamasından sonra türbünlerin kullanıldığı alan eski haline kolayca getirilebilmektedir. Genelde kırsal alanlara kurulan bu santraller, arazi için ödenen satın alma veya kira bedelleri ile yöredeki insanlara ciddi bir ekonomik girdi sağlamaktadır. Ayrıca yapım aşamasında da, inşaat faaliyetleri yöredeki insanlara iş olanakları yaratır. Genellikle Rüzgar Enerjisi santralleri, rüzgarın çokluğu sebebiyle çıplak ve yüksek tepe ve tepeciklere kurulmaktadır. Bu tepeler ancak küçük ekonomik faaliyetler, hayvancılık, veya tarımsal faaliyetler için kullanılabilen yerlerdir. Her bir türbünün birbirlerinden uzaklıkları kanat çapına ve rüzgar rejimine bağlı olarak 50 ila 200 metre aras ında değişmektedir. Rüzgar türbünleri aras ında kalan arazinin ise başka faaliyetler için kullanılmasında hiçbir sakınca yoktur. Nitekim yurt dışında bu alanların tarımsal ve hayvanc ılık faaliyetleri için sıkça kullanıldığı görülmektedir. Ayrıca dünya genelinde rüzgar santrallerinin offshore tabir edilen deniz üstünde kurulan tipleri oldukça yaygınlaşmaktadır. 89 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Bu durumda santral inşaatı için alan kaybı söz konusu bile olmamaktadır. Rüzgar santralleri, termik, hidrolik vb. santrallerle, ekonomik açıdan rekabet edebilecek düzeye gelmiştir. 90 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU BÖLÜM VI: İŞLETME FAALİYETE KAPANDIKTAN SONRA OLABİLECEK VE SÜREN ETKİLER VE BU ETKİLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER VI.1. Arazi Islahı Söz konusu projenin ömrü 25 yıl olarak belirlenmiştir. Proje kapsamında ömrü tamamlanan ekipmanlar yenilenerek yeniden işletmeye alınacaktır. İşletme faaliyete kapandıktan sonra direkler sökülecek ve direklerin kapladığı alanlar doğal hanine getirilecektir. VI.2. Diğer Çalışmalar Bu başlık altında belirtilecek başka bir husus bulunmamaktadır. 91 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU BÖLÜM VII: PROJENİN ALTERNATİFLERİ (Bu Bölümde Yer Seçimi, Teknoloji ve Alınacak Önlemlerin Karşılaştırılması Yapılacak ve Tercih Sıralaması Yapılacaktır.) Alternatiflerin Kayseri İli, Yahyalı İlçesi, Dikme Mevkiinde Aksu Temiz Enerji Elektrik Üretim San. Ve Tic. A.Ş. tarafından Aksu Rüzgar Enerji Santrali kurulması planlanmaktadır. Santralin toplam kurulu gücü 72 MW olacaktır. Bu kapasite, kurulu gücü 2 MW olan 36 adet rüzgar türbününden sağlanacaktır. Bir ülkenin enerji üretim ve tüketim miktarı o ülkenin zenginliğini, kişi başına düşen üretim ve tüketim miktarı ise o ülkenin kalkınmışlık seviyesini gösteren önemli kriterler olarak kabul edilmektedir. Ülkemizde son birkaç yıldaki ekonomik kriz dönemi hariç tutulursa ülke genelinde yıllık elektrik enerjisi tüketimi %8 ile%10 aras ında artış göstermiştir. Bu artışın aynı ölçüde önümüzdeki yıllarda da gerçekleşeceği beklenilmelidir. Ülkemiz petrol, gaz, kömür gibi enerji kaynakları bakım ından şanssız bir ülkedir. Ülkemizde 2000 yılında tüketilen enerjinin %68’i ithal edilmiştir. Enerji tüketimi arttıkça bu oranın daha da artması beklenmelidir. Bu dışa bağımlılığın düşürülmesi için alternatif kaynakların en yüksek derecede değerlendirilmesi ve kısa zamanda devreye sokulması gibi gözükmektedir. Bugün elektrik üretiminde ağırlıklı olarak kullanılan fosil yakıtların kıs ıtlı özellikte olması ve kullanılmaları durumunda meydana gelen çevre kirliliğinin olumsuz etkileri, örneğin iklimin değişmesi, alternatif enerji kaynaklarına yönelinmesine neden olmuştur. Ülkemizde elektrik enerjisi ağırlıklı olarak fosil yakıtlardan ve hidroelektrik santrallerinden sağlanmaktadır. Açıktır ki, bunlara ilave enerji kaynaklarına yönelinmez ise ülke topraklarında kıs ıtlı olan bu kaynakların hızlı kullanılması ile tükenmesi ve dışa bağımlı enerji tüketimi ortaya çıkacaktır. Özellikle su miktarının yeterli olmadığı dönemlerde elektrik üretimi su varlığına dayanan hidroelektrik santrallerini tamamlayacak alternatif enerji kaynakları önem kazanmaktadır. Bu anlamda günümüzde rüzgar enerjisi hem fosil enerji kaynaklarını hem de hidroelektrik enerji üretimini tamamlayıc ı bir öğe olduğundan, kullanıldığı oranda enerji kaynakları itibariyle dışa bağımlılığı azalttığından ve yeni endüstri kollarının yaratılarak istihdam Rüzgar enerjisinden elde edilen her kilowatt saat elektrik enerjisi ile insanlar ve çevre aşağıdaki zararlı yüklerden korunmaktadır. - Rüzgar karakteristikleri - Türbün karakteristiği ve performansı - Türbünlerin ekonomik ömürleri ve garantileri - Denenmiş ve çalışır durumda olan türbünler ve performansları - Enterkonnekte sisteme bağlantı özellikleri - Fiyat ve finansman 4628 sayılı yasa uyarınca ilk başvuru 29.11.2007 tarihinde yapılm ış olup, lisans onayı alınmıştır. İnşaat öncesi dönem 16 ay, inşaat süresi de 32 ay olarak planlanmıştır. Projenin toplam tamamlanma süresi 48 aydır. Bu lisans, yürürlük tarihinden itibaren 49 yıl süreyle geçerlidir. Enerji Üretim Lisansı Ek-1’de verilmiştir. Aksu RES için seçilen türbünler günümüz üretilen en modern türbünler olup, gerekse çevreye verilen ses düzeyi, gerekse estetik görünümleri bakım ından mükemmel özelliktedir. Bu türbünlerden dünya çapında çok sayıda kurulmuş olup, çalışma güvenirliği ve performansı kanıtlanmıştır. 92 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Söz konusu Projenin alternatifi yoktur. Çünkü proje ile yenilenebilir enerji kaynaklarından olan rüzgar enerjisinden elektrik enerjisi üretilecek olup, projenin kendisi alternatif enerji üretimi projesi niteliğindedir. Proje yeri tanıtılan özellik ve kriterlere göre seçilmiş olup, Türkiye 'deki rüzgar enerjisi potansiyelinin kullanılması amacına uygun düşmektedir. Ayrıca Proje, 10.5.2005 tarihinde kabul edilen 5346 sayılı “Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun” (29.12.2010 tarihinde kabul edilen 6094 sayılı “Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanım ına İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”) amaçlarına mükemmel derecede hizmet edecek bir projedir ve yatırımın bölge ekonomisine bir hareket getireceği düşünülmektedir. Rüzgar Enerji Santrallerinin Üstünlükleri ve Sakıncaları Rüzgar türbünlerinin çevreye olan olumlu etkilerinin baş ında fosil yakıtlarının kullanım ını azaltması ve yanma sonucu oluşan kirletici maddelerin (zararlı gazlar, havada uçan küller)emisyonunu meydana getirmez. Rüzgar türbünleri karbon oksitler, sülfür ve nitrojen gibi zararlı gazları yaymamaktadır. Dolayısıyla sera etkisine neden olmamaktadır. Amerikan Rüzgar Enerjisi Birliği (AWEA) verilerine göre hazırlanan var olan enerji kaynakları için hazırlanan ABD’deki emisyon miktarları aşağıda sunulmuştur. Tablo 65, 66 ve 67 de görüleceği gibi rüzgar türbünlerinin bu tür gaz emisyonları bulunmamaktadır. Tablo 49 : Karbon Dioksit(CO2) Emis yonu (Küresel ısınmada, sera etkisi yaratan başlıca unsur) Yakıt Salınan C O2 / kWh (paund) 1997 Üretimi kWh (milyon) ToplamCO2 Emisyonu (milyon paund) Kömür Doğal Ga z Petrol ABD Ort. Rü zgar 2.13 1.03 1.56 1.52 0 1,804 283.6 77.8 3,494 3.5 3,842 292 121 5,312 0 Tablo 50 : Sülfür Dioksit (SO2) Emisyonu ( Asit yağmurlarını doğuran başlıca unsur) Yakıt Salınan SO 2/ kWh ( Paund ) 1997 Üretim kWh (Mil yon) ToplamSO2 Emisyonu (Mil yon paund) Kömür 0 .0 134 1 ,8 04 24 ,173 Doğal Ga z 0 .0 00007 28 3 .6 2 Petrol 0 .0 112 77 .8 87 1 ABD Ort. 0 .0 080 3 .4 94 27 ,952 Rü zgar 0 3 .5 0 Tablo 51 : Nitrojen Oksit (NOX) Emis yonu (Asit yağmurlarını doğuran diğer bir unsur ve dumanlı sisin temel maddesi) Ya kıt Kömür Salına n N O X /kWh 0.0076 1997Üre timi kWh 1,804 Toplam NO XEmisyonu 13,710 Doğal Ga z Petrol 0.0018 0.0021 283.6 77.8 510 163 ABD Ort. Rü zgar 0.0049 0 3.494 3.5 17,120 0 93 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Üstünlükleri • Atmosferi kirletici etkiye sahip gazların salınmaması • Temiz bir enerji kaynağı olması • Kaynağının tükenmemesi (güneş, dünya ve atmosfer olduğu sürece ) • Rüzgar tesislerinin kurulumu ve işletilmesinin diğer tesislere göre daha kolay olması • Enerji üretim maliyetlerinin düşük olması • Güvenirliğinin artması • Bölgesel olması ve dolayıs ıyla kişilerin kendi elektriğini üretebilmesi • Sonlu fosil kaynakların kullanım ını azalması ve mevcut enerji üretim kaynaklarına destek olunması • Türbünlerin oturduğu alanın küçük olması ve türbünler aras ı alanların kullanımına imkan vermesi • Rüzgar gücünün elektriğe verimli dönüşümünü sağlanması • Ömrü dolan türbünlerin sökülüp kaldırılmasının kolay olması ve arazi yönünden tekrar kullanılabilmesi • Rüzgar türbünlerin bakım ının kolay olması • Türbünlerin 200 m ötesinde motor kanatlarının hış ırtısı tamamen ağaç ve çalı yapraklarının yaptığı gürültü tarafından maskelenir • Bir yerde 1000 KW ‘lık modern bir rüzgar türbünü, diğer elektrik üreten kaynaklardan, ekseriya kömür yakan güç santrallerinden atmosfere verilen karbondioksit miktarının yılda 2.000ton kadarını azaltm ış olur • Rüzgar Enerjisi en ucuz yenilenebilir enerji kaynağıdır • Rüzgar türbünleri sadece rüzgar estiği zaman enerji üretir ve enerji üretimi rüzgarın her hamlesi ile değişir • Modern rüzgar türbünleri sadece her 6ayda bir bakım ve kontrol ister • Aerodinamik, yapısal dinamik ve mikro-meteorolojideki teknolojik gelişmeler rüzgar türbün motoru alanında her m kare için yıllık enerji üretiminde % 5’lik bir artış sağlamıştır. Yeni teknoloji yeni rüzgar türbünlerinde sürekli olarak uygulanmaktadır • Rüzgar enerjisi çevreye zararlı emisyonlar veye herhangi bir atık bırakmaz. Sakıncaları • Rüzgarın sürekliliğinin olmadığı yerlerde enerji üretim değerinin sabit olmaması. • Gürültü kirliliği oluşturması • Fosil ve nükleer yakıtlardan elde edilen enerjiye oranla enerji üretiminin düşük olması şeklinde sıralanabilir. 94 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU BÖLÜM VIII: İZLEME PROGRAMI VIII.1. Faaliyetin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Faaliyetin İşletmesi ve İşletme Sonrası İçin Önerilen İzleme Programı ve Acil Müdahale Planı Aksu RES projesi İzleme Programı kapsamında çevresel kaynaklar değerlendirilecek olup, projenin çevresel kaynaklara olabilecek etkileri izlenecektir. Projeden kaynaklanacak çevresel etkilerin asgari seviyede tutulması amacı ile projenin inşaat aşamasından işletme sonrasına kadar çevre mevzuatının ilgili kanun, yönetmelik ve tüzüklerine uygun hareket edilecektir. ÇED yönetmeliği Madde 18’de; Proje sahibi veya yetkili temsilcisi, "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararını aldıktan sonra ilgili mevzuat uyarınca aldığı diğer izin ve ruhsatlar ile yatırımın başlangıç, inşaat, işletme ve işletme sonrası dönemlerinde çevresel izleme ve denetleme işleri konusunda uzman mühendisler tarafından yürütülecektir. Aksu RES Projesi için hazırlanan ÇED Raporu’nda projenin tesis edilmesi ve isletilmesi aşamalarında karşılaşılabilecek olumlu ve olumsuz etkiler incelenmiştir. Faaliyetin inşaatı için önerilen izleme programı ve projenin inşaat, isletme süreleri boyunca önerilen izleme programının amacı konusunda uzman kişiler tarafından ÇED Raporu’ndaki taahhütlere uygunluğun denetlenmesidir. Proje kapsamında yer alan inşaatın ilk aşamasında, yapılacak kaz ı çalışmaları, kazılar sonucu oluşacak toprağın taşınması işleri sıras ında oluşacak gürültü, toz, vibrasyonlar veya trafiğin yoğunlaşması gibi durumlar yakın çevreyi rahatsız edebilir. Fakat inşaat döneminin sona ermesiyle bu etkiler de sonlanacaktır. Saha içerisinde çalışacak isçilerin güvenliğini sağlamak için inşaat aşamasında gerekli teknik ve yönetmeliklere uygun her türlü güvenlik tedbiri alınacak, isçilere kişisel korunma araçları verilecek ve kullanmaları sağlanacaktır. Ayrıca gerekli ikaz levhaları uygun yerlere as ılacaktır. İnşaat alanında çalışmayan kişilerin, sahaya girmesini engellemek amacı ile tehlike, ihbar ve ikaz panoları ile engeller konulacak ve güvenlik görevlisi bulundurulacaktır. Projenin işletme aşamasında olabilecek muhtemel kazaları önlemek için çalışan isçilere, isçi sağlığı ve iş güvenliği eğitimi verilecek, gerekli tedbirler İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği’ne uygun şekilde alınacaktır. Projenin inşaat aşamasında; kazı, dolgu, yükleme, boşaltma ve malzeme nakli dolayıs ıyla toz kaynaklı emisyonları azaltmak üzere tasıma üzeri branda kaplı kamyonlarla ve döküm esnasında ıslatma uygulanacaktır. Sahanın giriş çıkışlar güvenlik tarafından kontrol edilecektir. Projenin “Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği” hükümlerinin öngördüğü kapsam dahilinde yapılması sağlanacaktır. Projenin inşaat ve isletme aşamalarında oluşması muhtemel ambalaj ve ambalaj atıkları, 24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği“ (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) hükümlerine uygun olarak bertaraf edilecektir. İnşaat aşamasında direklerin temelleri için kazı işlemi yapılacaktır, bu işlemler sadece is makineleri arac ıyla yapılacak ve patlatma işlemi yapılmayacaktır. 95 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Proje isletme aşamasına geçmeden önce gerekli izinler ve ruhsatlar alınarak T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı’na sunulacaktır. Söz konusu projenin inşaat, isletme ve isletmeye kapanması sıras ında her ne kadar çevresel açıdan kirlilik yaratacak bir unsur bulunmasa da uyulacak kanun ve yönetmelikler aşağıda verilmiştir. Gürültü Proje kapsamında oluşacak gürültü çalışacak araçlardan ve türbünlerden kaynaklanacaktır. Oluşacak gürültü seviyesi 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde belirtilen hususlara uyulacaktır. Katı Atıklar Söz konusu proje kapsamında çalışacak personelden kaynaklı evsel nitelikli katı atık oluşumu söz konusudur. Bu atıklar yürürlükte bulunan 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (05.04.2005 tarih ve 25777 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) hükümlerine göre biriktirilerek mevcut katı atık depolama sahasına (katı atık bertaraf sahasına) götürülerek bertaraf edilecektir. Konuya ilişkin olarak, ilgili yerel yönetimlerin onayı alınacak ve atıkların bertarafına ilişkin olarak sürekli görsel denetimler yapılacaktır. Arazi hazırlığı ve inşaat aşamalarında oluşacak hafriyat atıkları, 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, inşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hususlarına uyularak arazide geçici olarak depolanacak ve proje sahasının düzenlenmesinde kullanılacak olup hafriyat atığı oluşması beklenmemektedir. Su Kirliliği Proje kapsamında oluşacak atıksular, çalışacak personelin içme ve kullanma amaçlı ihtiyaç duyacağı suyun kullanımdan sonra oluşacak evsel nitelikli atık sulardan ibarettir. İnşaat aşamasında oluşacak evsel nitelikli atıksular, 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Lağım Mecrası inşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik” hükümleri doğrultusunda aç ılacak olan sızdırmasız fosseptiğe aktarılacak ve belirli aralıklarla vidanjörle çekilerek ilgili Belediyenin kanalizasyon sistemine deşarj edilecektir. Konuya ilişkin olarak, ilgili yerel yönetimlerin onayı alınacak, atık suların deşarjına iliksin olarak denetimler yapılacak ve ilgili raporlar yetkililerin görüşlerine açık tutulacaktır. İşletme aşamasında herhangi bir atık su oluşumu söz konusu değildir. Ayrıca 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (13.02.2008 tarih ve 26786 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) hükümlerine uyulacaktır. 96 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Hava Kirliliği Projenin inşaat aşamasında toz oluşumu gözlenecek olup 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) hükümlerine uyulacak olup söz konusu Aksu RES projesinin isletme aşamasında hava kirliliği yaratmak gibi bir etkisi söz konusu değildir. Projenin inşaat aşamasında olabilecek muhtemel kazalara karsı öncelikle isçilerin eğitilmesi ve bilgilendirilmesi sağlanacaktır. İşçilerin olas ı kazalardan etkilenmesi durumuna karşı saha içerisinde personel için yapılacak geçici binada gerekli tüm ilk yardım malzemeleri bulundurulacaktır. Kaza anında kazazedenin proje sahasına en yakın sağlık gruplarına ulaştırılması sağlanacaktır. Ayrıca saha içerisinde 09.12.2003 tarih ve 25311 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği esaslarına göre gerekli tüm tedbirler alınacaktır. Olası deprem durumlarında isçilerin can güvenliğini korumaları hususunda Gerekli eğitimler verilecektir. Proje alanında inşaat ve isletme dönemlerinde herhangi bir nedenle oluşacak olan alevlenmelerin önüne geçilmesi için ilk olarak sahada çalışacak olan personele gerekli eğitimler verilecektir. 97 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. Acil Müdahale Planları Şekil 11: İş Kazası İçin Acil Müdahale Planı 98 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. Şekil 12: Yangın İçin Acil Müdahale Planı 99 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. Şekil 13: Deprem İçin Acil Müdahale Planı 100 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU VIII.2. ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliği’nde “Yeterlik Belgesi Alan Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri” Başlığının İkinci Paragrafında Yer Alan Hususların Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program Projenin inşaatı için önerilen izleme programı, faaliyetin isletmesi ve isletme sonrası için önerilen izleme programı Bölüm VIII.1’de verilmiştir. Yeterlik belgesi Tebliği’nin Ek-4’ünde yer alan hususların bulunduğu, projenin inşaat ve işletme dönemine ait İzleme Raporları formu Tablo 68’de verilmiştir. Yatırımın başlangıç ve inşaat dönemlerinde Çevre ve Orman Bakanlığı’na verilmesi gereken İzleme raporlarının süresi 6 ay olarak düşünülmüştür. Tablo 52 : İzleme Raporları Formu Nihai ÇED Raporu İzleme raporu Formu Raporu hazırlayan Kurum veya Kuruluşun Adı:Topçuoğlu Madencilik San. Tic. Ltd. Şti. Yeterlilik Belge No : 87 Projenin Adı : AKSU RES ÇED RAPORU Projenin Adresi : Kayseri İli, Yahyalı İlçesi, Dikme Köyü Mevkii Projenin Sahibi : Aksu Temiz Enerji Elektrik Üretim San. Ve Tic. A.Ş. ÇED Olumlu Karar Tarihi : Yatırımın başlangıç ve inşaat dönemlerinde Bakanlığa verilmesi gereken İzleme raporlarının süreleri (Faaliyetin yeri, türü ve özelliğine göre Nihai ÇED Raporunda taahhüt edilen süreler) ( ) 3 ayda bir ( ) 6 Ayda bir ( ) 1 yılda bir Programın kapsamı; projeye bağlı yapılacak olan tüm çalışmalarda çevre ve sağlığa zararlı sonuçlar doğurabilecek faaliyetlerin, ÇED Raporunda taahhüt edilen hususların ve bu konuda uyulması gereken yasal yükümlülüklerin izlenmesi, denetlenmesi ve denetlemelerin raporlanmasıdır. İnşaat sürecinin izlenmesi; inşaat sürecindeki olumsuz etkilerin raporda belirtilen önlemlerle ilgili yönetmelik sınır değerlerini aşıp aşmadığı ve/veya berteraf edilip edilmediğinin kontrolü şeklinde gerçekleşecektir. Yukarıda belirtilen amaç ve kapsam dahilinde inşaat süresince, periyotlar halinde Çevre ve Orman Bakanlığı’na sunulacaktır. 101 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU BÖLÜM IX: HALKIN KATILIMI (Projeden Etkilenmesi Muhtemel Yöre Halkının Nasıl ve Hangi Yöntemlerle Bilgilendirildiği, Proje İle İlgili Halkın Görüşlerinin ve Konu İle İlgili Açıklamaların ÇEd Raporuna Yansıtılması) Proje ile ilgili olarak halkı bilgilendirmek amacı ile ÇED yönetmeliğinin 9. maddesi gereği proje hakkında yöre halkını bilgilendirmek, görüş ve önerilerini almak amacı ile “Halkın Katılım ı Toplantısı” yapılm ıştır. Halkın Katılımı Toplantısında planlanan faaliyet ile ilgili olarak; proje kapsamında yapılacak çalışmalar, projeden kaynaklanacak çevresel etkiler ve bu etkilere karşı alınacak önlemler hakkında vatandaşlara bilgi verilmiştir. Proje ile ilgili halkta olumsuz bir tepki gözlenmemiştir. 102 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU BÖLÜM X: SONUÇLAR (Yapılan Tüm Açıklamaların Özeti, Projenin Önemli Çevresel Etkilerinin Sıralandığı ve Projenin Gerçekleşmesi Halinde Olumsuz Çevresel Etkilerin Önlenmesinde Ne Ölçüde Başarı Sağlayabileceğinin Belirtildiği Genel Bir Değerlendirme, Proje Kapsamında Alternatifler Arası Seçimler ve Bu seçimlerin Nedenleri) Kayseri İli, Yahyalı İlçesi, Dikme Mevkiinde Aksu Temiz Enerji Elektrik Üretim San. Ve Tic. A.Ş. tarafından Aksu Rüzgar Enerji Santrali kurulması planlanmaktadır. Santralin toplam kurulu gücü 72 MW olacaktır. Bu kapasite, kurulu gücü 2 MW olan 36 adet rüzgar türbününden sağlanacaktır. Projede temel olarak, rüzgar etkisi ile rüzgar türbünü kanatlarının dönmesi, kanatlara bağlı olan alternatör enerji elde edilmesi sağlanacaktır. Alternatörde oluşan elektrik enerjisi, proje alanındaki şalt merkezine gönderilecek ve buradan da bölgede bulunan iletim hattı ile Çamlıca 1 HES Trafo Merkezine verilerek dağıtımı sağlanacaktır. Sahaya ulaşım için Yahyalı İlçesi ile Dikme Köyü arasında yer alan asfalt yoldan faydalanılmaktadır. Rüzgar türbünlerine ulaşım amacı ile toplam 3480m uzunluğunda ve ortalama 5m genişliğinde yol yapılacaktır. 4628 sayılı yasa uyarınca ilk başvuru 29.11.2007 tarihinde yapılm ış olup, lisans onayı alınmıştır. İnşaat öncesi dönem 16 ay, inşaat süresi de 32 ay olarak planlanmıştır. Projenin toplam tamamlanma süresi 48 aydır. Bu lisans, yürürlük tarihinden itibaren 49 yıl süreyle geçerlidir. Enerji Üretim Lisansı EK-1’de verilmiştir. Teknik Bilgiler: Kurulu Güç 72 MW Yıllık Enerji Üretimi (Brüt) 255.234.700 kWh Yıllık Enerji Üretimi (Park) 245.185.400 kWh Türbün Tipi VESTAS V100 2.0MW Türbün Gücü 2000kW Generator Gerilimi 690 V AC Türbün Adedi 36 Öngörülen ortalama yıllık üretim miktarı 245.185.400 kWh/yıl Öngörülen sisteme bağlantı noktası ve gerilim seviyesi (tek hat Çamlıca 1 HES TM, 154 kV bara şemasına uygun) Öngörülen tesis tamamlanma süresi İnşaat öncesi İnşaat dönemi: 32 dönem:16 ay ay Güç Faktörü 0,9 Öngörülen proje kapasite faktörü % 38,8 Talep edilen lisans süresi 49 yıl 103 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Rüzgar santralinde her bir türbün temeli için 3 m derinliğinde 16 mx16 m boyutlarında çukurlar açılacaktır. Daha sonra türbün gömülü elemanları konulup beton ile kapatılacaktır. Şalt sahası için boyutları 70 m x 120 m ve derinliği 0,5 m olan çukur inşa işlemleri gerçekleştirilecektir. Rüzgâr türbünleri, rüzgârdaki kinetik enerjiyi önce mekanik enerjiye daha sonra da elektrik enerjisine dönüştüren sistemlerdir. Bir rüzgâr türbünü genel olarak kule, jeneratör, hız dönüştürücüleri (dişli kutusu), elektrik-elektronik elemanlar ve pervaneden oluşur. Rüzgârın kinetik enerjisi rotorda mekanik enerjiye çevrilir. Rotor milinin devir hareketi hızlandırılarak gövdedeki jeneratöre aktarılır. Jeneratörden elde edilen elektrik enerjisi enterkonnekte şebekeye verilmektedir. Türkiye'nin ihtiyaç duyduğu enerji, gelişmiş bir ülke olma çabalarına koşut olarak günden güne artmaktadır. Sürdürülebilir kalkınmanın itici gücü olan enerji kaynaklarının çeşitlilik bakım ından neredeyse tamamına sahip ülkemizde, yerli kaynaklarım ız miktar bakımından yeterli değildir. Bu nedenle Türkiye enerji ithalatçıs ı bir ülke konumunda bulunmaktadır. Ülkemizin elektrik enerjisi talebi yılda ortalama % 8 artış göstermektedir. Bu tahminlere göre Türkiye'nin enerji ihtiyac ının güvenli olarak karşılanması için, birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de sonsuz, tükenmeyen, temiz ve dışa bağımlı olmayan yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelinmesi önem kazanmıştır. Yenilenebilir enerji kaynakları olarak bilinen hidrolik, rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle, dalga, gel-git enerjileri içerisinde en yaygın olan ve teknolojisi en hızlı gelişeni ise rüzgar enerjisidir. Rüzgar enerjisinin bu kadar hızlı gelişmesinin nedeni, doğada serbest bir halde ve bol olarak bulunması ile enerji kaynağı çeşitliliği yaratması yanında dışa bağımlı olmayan temiz bir enerji kaynağı olmasıdır. Rüzgar enerjisi sistemlerinin tasarımı, planlaması ve çalıştırılması için rüzgarın karakteristiklerinin tüm detaylarıyla bilinmesi gerekmektedir. Türbün yerleşimi ve rüzgar enerji potansiyelinin belirlenebilmesi için uzun süreli güvenilir verilere ihtiyaç duyulmaktadır. Bunun en iyi örneklerinden biri, Avrupa Birliği ülkelerindeki rüzgar enerjisi potansiyelini belirlemek için 200 den fazla yerde kurulan uygun meteoroloji istasyonlarının 10 yılı aşan verileri sonucu oluşturulan "Avrupa Rüzgar Atlas"ıdır. Bu Atlas, Ege Denizi ve buna komşu Yunanistan kıyılarının yüksek rüzgar enerjisi kapasitelerine sahip olduğunu göstermektedir. Ülkemizin özellikle Ege Denizi'ne kıyıs ı olan batı bölgelerinde yapılan rüzgar ölçümleri de bu potansiyeli doğrulamaktadır. Rüzgar çiftliğinin kurulacağı arazinin %77’si tarım arazisi olup bu arazinin %85’i şahıs, %15’i hazine arazisidir. Tarım arazisi dış ında %11 orman arazisi, %12’si mera vas ıflı arazidir. Mera vas ıflı araziler için, inşaat aşaması başlamadan önce mera vasfının kaldırılması ile ilgili gerekli tüm müracaatlar yapılacak ve gerekli izinler alınacaktır. Şahıs arazileri için kamulaştırılan bu arazilerin sahiplerine arazilerinin bedelleri ödenecektir. Söz konusu kamulaştırma işlemleri 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu ile bu Kanunda çeşitli değişiklikler yapan ve 5 Mayıs 2001 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 4650 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre gerçekleştirilecektir. Orman arazileri için Orman Genel Müdürlüğü’ne müracaat edilip gerekli işlemler yapılacaktır. Tesisin inşaat aşamasında 50 kişi, işletme aşamasında 25 kişi çalışacaktır. Çalışacak personelin her türlü ihtiyaçlarını karş ılamak için prefabrik şantiye kurulacaktır. Tesisin inşaat aşamasında gerekli olacak içme ve kullanma suyu ihtiyacı Aksu Temiz Enerji Elektrik Üretim San. ve Tic. A.Ş. ve yüklenicileri tarafından Dikme Köyü’nden tankerlerle getirilecektir. Gerek duyulması halinde personelin içme suyu damacanalarla piyasadan temin edilecektir. 104 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Faaliyetin gerek inşaat gerekse işletme aşamasında 2872 sayılı çevre kanunu ve bu kanuna istinaden çıkarılan yönetmeliklerle ilgili meri mevzuat hükümlerine riayet edilecektir. Sıvı atık oluşumu ve etkileri: İnşaat ve işletme aşamasında RES bünyesinde proses kaynaklı atıksu oluşumu söz konusu değildir. Proje kapsamında oluşacak atıksular, çalışacak personelin içme ve kullanma amaçlı ihtiyaç duyacağı suyun kullanımdan sonra oluşacak evsel nitelikli atık sulardan ibarettir. Oluşacak evsel nitelikli atıksular; Sağlık Bakanlığının 19.03.1971 Tarih ve 13783 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik” hükümleri gereğine uyularak yapılacak olan s ızdırmasız fosseptik çukuruna yapılacak olup, fosseptik dolduğunda düzenli aralıklarla en yakın belediye tarafından ücreti karşılığı vidanjör ile çekilecek ve belediye izni ile uygun kanalizasyon sistemine deşarj edilecektir. Katı atık oluşumu ve etkileri: Söz konusu proje kapsamında çalışacak personelden kaynaklı evsel nitelikli katı atık oluşumu söz konusudur. Bu atıklar yürürlükte bulunan 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (05.04.2005 tarih ve 25777 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) hükümlerine göre biriktirilerek mevcut katı atık depolama sahasına (katı atık bertaraf sahasına) götürülerek bertaraf edilecektir. Konuya ilişkin olarak, ilgili yerel yönetimlerin onayı alınacak ve atıkların bertarafına ilişkin olarak sürekli görsel denetimler yapılacaktır. Arazi hazırlığı ve inşaat aşamalarında oluşacak hafriyat atıkları, 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, inşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hususlarına uyularak arazide geçici olarak depolanacak ve düzenli depolama sahasına verilerek bertaraf edilecektir. Konuya ilişkin olarak, ilgili yerel yönetimlerin onayı alınacak, atıkların bertarafına ilişkin olarak sürekli görsel denetimler yapılacak ve ilgili raporlar yetkililerin görüşlerine açık tutulacaktır. Hava ortamına etkiler: Proje kapsamınsa; rüzgar türbünlerinin döşenmesi ve şalt sahasının, kontrol binasının ve trafo merkezinin kurulması sırasında hafriyat meydana gelecektir. Hafriyat işlemlerinden kaynaklanan toz oluşumu söz konusu olacaktır. Proje kapsamında ünitelerin faaliyete geçmesiyle birlikte santralden kaynaklı toz emisyonu oluşumu söz konusu değildir. Projenin inşaat aşamasında toz oluşumu gözlenecek olup 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) hükümlerine uyulacaktır. İnşaat aşamasında kırma, öğütme ve depolama gibi toz bulunmamaktadır. 105 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. yayıcı işlemler AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Gürültü oluşumu ve etkileri: Projenin inşaat aşamasında oluşacak gürültü, çalışacak makine ve ekipmanlardan, işletme aşamasında ise türbünlerin çalışmasına bağlı olarak gürültü oluşacaktır. Aksu Rüzgar Enerji Santrali’ne en yakın yerleşim yerleri 300 m mesafede K.K.K. Dikme Karakolu, 550 m mesafede Dikme Köyü ve 1225 m mesafede Avluğa Mahallesi bulunmaktadır. Faaliyet alanına en yakın yerleşim yerinde oluşacak gürültü düzeyi 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde belirtilen sınır değerin altında kalmaktadır. Dolayısıyla projenin inşaat ve işletme aşamalarında oluşacak gürültünün yerleşim birimleri üzerinde olumsuz bir etkisi olmayacaktır. Proje kapsamında 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine riayet edilecektir. Makinelerden zamanla çıkacak atık yağların bertarafı konusunda, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”ne (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) hükümlerine uyulacak ve bu konuda ç ıkartılacak mevzuat hükümlerine uyulacaktır. Tozdan korunma, konforu sağlama ve çabuk ulaşım gibi amaçlarla yapılan ve yük taşımadaki yollarının deforme olmaması, köprü ve sanat yapılarında çökme ve tahribat olmaması için kamyonların taş ıma kapasitelerinin üzerinde yüklenmeyecek, buna rağmen köprü ve sanat yapılarında meydana gelecek çökme ve tahribatlar firma tarafından onarılacak ve kullanılır hale getirilecektir. Deformasyonun önlenmesi amacıyla uzun süreli yağış esnası sırasında ve sonrasında nakliyeye ara verilecektir. Nakliye esnasında malzemenin üzerinin örtülecek ve gerekli trafik işaretlemeleri yapılacaktır. Her türlü malzeme naklinde, Trafik Yasası ile belirlenmiş istiap hadlerine uyulacaktır. Proje kapsamında; • 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği”, • 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”,(30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”) • 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan ve 05.05.2009 tarih ve 27219 sayılı Resmi Gazete’de yapılan değişikliklerle ilave edilen “Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği” • 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği”, (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”) • 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan ve 05.04.2005 tarih, 25777 sayılı Resmi Gazete değişikliği ile yayımlanan “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’ • 22.07.2005 tarih ve 25883 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren “ Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”, (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”) 106 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU • 14.03.2005 tarih ve 25755 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren “ Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”, (30.10.2010 tarih ve 27744 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”) • 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan ve 19.12.2009 tarih ve 27437 sayılı Resmi Gazete’de değişikliği ile yayımlanan “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği” • 4857 sayılı İş Kanunu ve bu kanun uyarınca çıkartılan yönetmelik, tüzük, genelge, tamim vb. hükümlerine uyulacaktır. • 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”, • 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” • 24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Ambalaj Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’ (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”) • 25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete’de değişikliği ile yayımlanan “Ömrünü tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” • 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan ve 31.07.2009 tarih ve 27305 sayılı Resmi Gazete ile 30.03.2010 tarih 27535 sayılı Resmi Gazete’de değişikliği ile yayımlanan “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği” • 05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan “Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik” • 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan, 30.05.2009 tarih 27243 sayılı Resmi Gazete’de düzeltmeye gidilmiş olan ve 24.12.2009 tarih ve 27442 sayılı resmi Gazete ile 24.02.2010 tarih ve 27503 Sayılı Resmi Gazete’de değişikliği ile yayımlanan “Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik” • 04.04.2009 tarih ve 27190 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği” • 26.08.2010 tarih ve 27684 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği” • 1380 sayılı “Su Ürünleri Yönetmeliği” • 19.07.2005 tarih ve 25880 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren 5403 sayılı “Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu” • 09.12.2003 tarih ve 25311 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren is Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği • 30.12.2006 tarih ve 26392 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu ile İlgili Yönetmelik 107 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU ile 2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu kanuna istinaden ç ıkarılan yönetmeliklerle ilgili meri mevzuat hükümlerine riayet edilecektir. Ayrıca tesis için gerekli; izin, lisans, ruhsat vb. hususlarla ilgili yasal düzenlemelerin gerektirdiği kriterlere riayet edilecektir. 108 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU Notlar ve Kaynaklar • MTA Genel Müdürlüğü - Ankara • Hava Kirliliği, Kontrol ve Denetim, Kimya Müh. Odas ı yayını, 1991 • Çevre Kirlenmesi ve Kontrolü, Prof. Dr. Mehmet KARPUZCU • Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği • Türk Çevre Mevzuatı Cilt I-II • Müezzinoğlu, A. Hava Kirliği ve Kontrolünün Esasları Dokuz Eylül Yayınları, 2000 • Meteoroloji Genel Müdürlüğü- Ankara • Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği • Çalışma ve SOSYAL Güvenlik Bakanlığı Gürültü Yönetmeliği • İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü • Akman , Y., 1998; Türkiye Orman Vejetasyonu • Atalay, İ., 1994; Türkiye Vejetasyon Coğrafyas ı, Ege Ün. Basımevi, İZMİR. • Bern Sözleşmesi İ I-II-III • Davıs,P.H., 1985-1988 Flora of Turkey and Eeasth Aegean Island. Vol.1-10, Unıv.Press, EDINBURGH • H.,1993; Türkiye Flora ve Vejetasyonu Bibliyografyası; Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu • A., 1996; Türkiye Omurgalıları, METEKSAN • A.,1982; Yaşamın Temel Kuralları • A.,1996;Genel ve Türkiye Zoocoğrafyas ı “Hayvan Coğrafyası”, METEKSAN • Davis (1965-1988) “Flora of Turkey and East Aegean Islands” • Kayseri İl Çevre Durum Raporu - 2008 • www.kayseri.gov.tr • www.awea.com 109 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU EKLER Ek 1. Üretim Lisansı EK 2. 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik harita EK 3. 1/25000 Ölçekli Jeoloji Haritası EK 4. Yer Bulduru Haritas ı EK 5. Fosseptik Planı EK 6. Türkiye Rüzgar Atlası EK 7. Kuş Göç Yollarını Gösterir Harita EK 8. 1/25.000 Ölçekli Etki Alanını Gösterir Harita EK 9. Faaliyet Alanını Gösterir Fotoğraflar EK 10. 1/100.000 Ölçekli Arazi Varlığı Haritası EK 11. Ornitolog Raporu EK 12. Meşçere Haritas ı EK 13. Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün 09.07.2009 tarih ve 2149 sayılı Tutanağı EK 14. Topçuoğlu Madencilik San. Ve Tic. Ltd. Şti. Adına Büro Tescil Belgesi Ve Yeterlilik Belgesi 110 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. EKLER 111 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. EK 1. ÜRETİM LİSANSI 112 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 113 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU EK 2. 1/25.000 ÖLÇEKLİ TOPOĞRAFİK HARİTA 114 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU 111 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU EK 3. 1/25000 ÖLÇEKLİ JEOLOJİ HARİTASI 112 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU 113 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU EK 4. YER BULDURU HARİTASI 114 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU PROJENİN TÜRKİYE’DEKİ YERİ VE ULAŞIM YOLLARI FAALİYET ALANI 115 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. EK 5. FOSSEPTİK PLANI 116 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 117 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU EK 6. TÜRKİYE RÜZGAR ATLASI 118 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. TÜRKİYE RÜZGAR ATLASI 119 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU EK 7. KUŞ GÖÇ YOLLARINI GÖSTERİR HARİTA 120 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 121 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU EK 8. 1/25.000 ÖLÇEKLİ ETKİ ALANINI GÖSTERİR HARİTA 122 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU 123 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU EK 9. FAALİYET ALANINI GÖSTERİR FOTOĞRAFLAR 124 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 125 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 126 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU EK 10. 1/100.000 ÖLÇEKLİ ARAZİ VARLIĞI HARİTASI 127 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU 128 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU EK 11. ORNİTOLOG RAPORU 129 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 130 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 131 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 132 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 133 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 134 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 135 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 136 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 137 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. EK 12. MEŞÇERE HARİTASI 138 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU 139 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU EK 13. MADEN İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NÜN 09.07.2009 TARİH VE 2149 SAYILI TUTANAĞI 140 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 141 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 142 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU EK 14. TOPÇUOĞLU MADENCİLİK SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. ADINA BÜRO TESCİL BELGESİ VE YETERLİLİK BELGESİ 143 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 144 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 145 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. AKSU RES ÇED RAPORU ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN ÇALIŞMA GRUBUNUN TANITIMI 146 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 147 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 148 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 149 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 150 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 151 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 152 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 153 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 154 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 155 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 156 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 157 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 158 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 159 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 160 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 161 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 162 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. 163 TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ. AKSU RES ÇED RAPORU