Aşağıda verilen bilgilerin karşısına doğru ya da
Transkript
Aşağıda verilen bilgilerin karşısına doğru ya da
EKOLOJ‹ Aşağıda verilen bilgilerin karşısına doğru ya da yanlış olduğunu belirtiniz. Do€ru 1. Populasyonu oluflturan canl›lar ayn› türden oluflur. 2. Farkl› populasyonlar›n biraraya gelmesiyle oluflan yap›ya komünite denir. 3. Karfl›l›kl› olarak yaflayan farkl› iki türün oluflturdu€u olumlu ya da olumsuz birlikteli€e simbiyoz yaflam denir. 4. Ekolojik süksesyonda belirleyici etken populasyondur. 5. Populasyon yo€unlu€unu hesaplayabilmek için birey say›s›n›n bilinmesi yeterldir. 6. Bir ekosistemdeki süksesyona ba€l› d›fl de€iflmelere allogenik etken ad› verilir. 7. Bir ekosistemdeki süksesyona ba€l› iç de€iflmelere otogenik etken ad› verilir. 8. Önceden baflka komünite taraf›ndan iflgal edilmemifl kayaçlar üzerinde bafllayan süksesyona birincil süksesyon ad› verilir. 9. Önceden baflka bir komünite taraf›ndan iflgal edilmifl alandaki yaflam birliklerinin büyümesinden sonra meydana gelen süksesyona ikincil süksesyon ad› verilir. 10. Efleyli üreyen populasyonda tür içi genetik yap› farkl› olur. 11. Efleysiz üreyen populasyonda genetik farkl›l›€›n tek nedeni mutasyondur. 12. Tam parazit bitkiler organik ve inorganik madde ihtiyac›n› konak bitkinin odun ve soymuk borular›ndan karfl›larlar. 13. Yar› parazit bitkiler organik madde ihtiyac›n› konak bitkiden sa€larlar. 14. Belirli bitki ve hayvan türlerini bulunduran, kendine uygun özellikleri olan bölgesel komünitelere biyom ad› verilir. 15. Yeryüzünün s›n›rl› bölgesinde yay›l›fl gösteren türlere endemik türler denir. 16. Ak›nt› akarsulardaki kontrol edici ve s›n›rlay›c› ana etmendir. 17. Tundralarda humuslaflma h›z› düflüktür. Fakat topraktaki minarelleri kullanacak canl› az oldu€u için için humus yönünden zengindir. 18. Yapay gölet ve barajlar›n özellikleri farkl›d›r. E€er su baraj›n taban k›sm›ndan b›rak›l›yorsa b›rak›lan so€uk su, mineral bak›m›ndan zengin, oksijen bak›m›ndan fakirdir. 19. Bal›k üretiminin fazla oldu€u yerlerde bal›k populasyonun bol olmas›n›n nedeni ekosistemin verimli olmas› di€er bir neden de besin zincirinin k›sa olmas›d›r. 20. Denizlerde beslenme koflullar› k›y›ya yak›n bölgelerde en uygundur. 234 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› Yanl›fl EKOLOJ‹ Aşağıdaki ifadelerde boşluk bırakılan yerleri verilen uygun kelimelerle doldurunuz. 1. Birim alana düflen birey say›s›na ........................... denir. 2. Bir yaflama birli€indeki say›s› fazla olan türe ........................... denir. 3. Önceleri baflka komüniteler taraf›ndan iflgal edilmemifl ana kayaçlarda bafllayan süksesyona ................... denir. 4. Belirli bir alanda birden fazla türün oluflturdu€u gruplara ........................... denir. 5. Yar› parazit bitkiler su ve mineral ihtiyac›n› konak bitkinin ........................... dan al›r. 6. Karfl›l›kl› olarak yaflayan farkl› türlerin oluflturdu€u birlikteli€e ........................... ad› verilir. 7. Liken birligi ........................... ve ........................... dan oluflur. 8. Tam parizit bitkiler organik ve inorganik besin ihtiyac›n› üzerinde yaflad›€› konak bitkinin ........................... ve ........................... karfl›lar. 9. Belirli bitki ve hayvan türlerinin bölgesel düzeyde oluflturduklar› ve kendine özgü özellikleri olan büyük ve bölgesel komünitelere ........................... denir. 10. Yeryüzünün belirli bölgelerinde yay›l›fl gösteren türlere ........................... ad› verilir. 11. Çöllerde en önemli s›n›rlay›c› faktör ........................... dur. 12. Baflka bir bölgeden gelen ve geldikleri yerlerde h›zla yay›larak yerli türlerin yaflam alan›n› iflgal eden türlere ........................... ad› verilir. 13. Karfl›l›kl› olarak yaflayan farkl› iki türün birbirine fayda sa€layarak oluflturdu€u birlikteli€e ........................... ad› verilir. 14. Kutup bölgesine yak›n yörelerde yer alan ›slak çay›rl›k alanlara ........................... ad› verilir. 15. Su ekosistemleri ........................... ve ........................... olmak üzere iki k›s›mda incelenir. 16. Kuzey Amerika ve Avrasyan›n kuzeyi boyunca genifl bir orman kufla€› bulunur. Her dem yeflil olan bu orman bölgelerine ........................... ad› verilir. 17. Karfl›l›kl› olarak yaflayan farkl› iki türden birinin fayda di€erinin ne fayda ne de zarar görmesi fleklinde ortaya ç›kan birlikteli€e ........................... ad› verilir. 18. Beslenmelerini büyük kat› parçalar halinde sindirim kanal›nda sindiren canl›lar›n beslenme flekline ........................... denir. 19. Karfl›l›kl› olarak birbirine yarar sa€layan zorunlu olmayan birlikteli€e ........................... ad› verilir. 20. Ölü organik at›klar üzerinde ayr›flt›rma yaparak beslenen organizmalara ........................... canl›lar ad› verilir. Populasyon yo€unlu€u Alg ve Mantar Odun borular› ve Soymuk borular› Komünite Primer (Birincil) süksesyon Holozoik beslenme Tundra ‹flgalci türler Odun borular› Simbiyoz yaflam 235 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› Saprofit Mutualizm Bask›n tür Biyom Komensalizm Endemik türler Protokooperasyon Su Deniz ve tatl› su ekosistemi Tayga EKOLOJ‹ Konu Sonu De€erlendirme Afla€›da birbiri ile ba€lant›l› cümleleri içeren bir etkinlik verilmifltir. Bu etkinlikteki cümlelerin do€ru (D) ya da yanl›fl (Y) oldu€una karar vererek ilgili ok yönünde ilerleyiniz Her cevap bir sonraki aflamay› etkileyecektir. Verece€iniz cevaplarla farkl› yollardan 8 ayr› ç›k›fl noktas›na ulaflabilirsiniz. Do€ru ç›k›fl› bulunuz. D Karfl›l›kl› fayda sa€layan birlikteli€e mutualizm denir. Y D Farkl› türler aras›ndaki birlikteli€e simbiyoz yaflam ad› verilir. Y D Baklagillerle azot bakterileri aras›nda mutualist yaflam vard›r. Y Mutualist yaflayan canl›lar ayn› türden olamazlar. Mutualist yaflayan türlerden biri ototrof di€eri heterotrof olmak zorundad›r. Baklagiller azot bakterilerinin havan›n serbest azotundan faydalanmas›n› sa€larlar. Azot baktarileri baklagillerin yapraklar›nda yaflar. D 1. ç›k›fl Y 2. ç›k›fl D 3. ç›k›fl Y 4. ç›k›fl D 5. ç›k›fl Y 6. ç›k›fl D 7. ç›k›fl Y 8. ç›k›fl Konu Sonu De€erlendirme Afla€›daki yap›land›r›lm›fl gridde, numaraland›r›lm›fl kutucuklarda çeflitli kavramlar›n›n isimleri verilmifltir. kutucuk numaralar›n› kullanarak afla€›daki sorular› cevaplay›n›z. 1 Mutualizm 2 Komensalizm 3 Simbiyoz 4 Protokooperasyon 5 Parazitizm 1. Tabloda verilenlerden hangileri 3 nolu yaflam flekli içinde incelenmez? 2. Tabloda verilenlerden hangileri sadece karfl›l›kl› fayda sa€layan birlikteliktir? 3. Tabloda verilenlerden hangileri ölü organik at›klar› ayr›flt›rarak yaflar? 4. Tabloda verilenlerden hangileri tek tarafl› ortakl›k olarak adland›r›l›r? 5. Tabloda verilenlerden hangileri karfl›l›kl› yarar sa€layan zorunlu bilikteliktir? 236 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› 6 Saprofitlik TEST EKOLOJ‹ 1 1. Bir komünitedeki canlıların oluşturduğu besin zinciriyle ilgili olarak; 4. Saprofit canlıların proteinli besinleri sindirmeleri ve enerji üretmeleri sürecinde; I. Besin zincirinde basamak sayısı arttıkça aktarılan enerji azalır. II. Bir komünitede bir tane besin zinciri bulunur. III. Bir besin zincirinde yer alan canlı grubu başka besin zincirlerinde de yer alabilir. I. Sindirim enzimi salgılamak için ATP harcamaları II. Sindirim enzimlerini sentezlemeleri III. Peptid bağlarını yıkmaları IV. Aminoasitlerden ATP sentezlemeleri V. Aminoasitlerden amino grubunu ayırmaları verilen bilgilerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III verilenlerden hangileri hücre içinde gerçekleşir? C) I ve II E) I, II ve III A) I ve II B) I, II ve IV D) I, II, IV ve V C) III, IV ve V E) II, III, IV ve V 5. Saprofit beslenme organik ölü yapıların inorganik maddelere dönüştürülmesidir. Saprofit beslenen bakterilerle ilgili olarak; 2. Yaşama birliklerinde baskın türler yer alır. Baskın türlerle ilgili olarak; I. Su ortamının baskın türü balıklardır. II. Kara yaşama birliğinde baskın tür insanoğludur. III. Süksesyon sonucunda baskın tür özelliğini kaybeden canlılar yok olma tehlikesi ile karşı karşıyadır. I. Sindirim enzimlerini golgi aracılığıyla salgılama II. Sindirim enzimlerinin tüm organik besinleri sindirebilmesi III. Basit organiklerden kompleks organikler meydana getirebilme ifadelerinden hangileri doğru olabilirler? verilenlerden hangilerinin söylenmesi doğru olur? A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II D) Yalnız III E) I, II ve III A) Yalnız I 3. Saprofit canlıların proteinli besinleri sindirmeleri ve enerji üretmeleri sürecinde; C) I ve II D) I, II ve III 6. Yaşama birliklerinde sınırlarının kesiştiği bölgeye ekoton adı verilir. I. Sindirim enzimlerini hücre dışına salgılamaları II. Sindirim enzimlerini sentezlemeleri III. Peptid bağlarını yıkmaları IV. Aminoasitlerden ATP sentezlemeleri V. Aminoasitlerden amino grubunu ayırmaları I. Tür çeşitliliğinin en fazla olduğu bölgedir. II. Çevresel direncin etkisi görülür. III. Tamamen heterotrof canlılardan oluşur. Ekotonla ilgili olarak yukarıda verilenlerden hangileri söylenebilir? verilen olaylar hangi sırada gerçekleşir? A) Yalnız I A) I - II - V - III - IV B) III - II - I - V - IV C) II - I - III - V - IV D) II - I - III - IV - V E) II - III - I - IV - V B) I ve II D) I ve III 237 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› B) Yalnız II D) Yalnız III C) Yalnız III E) I, II ve III 1. 2. 3. 4. 5. 6. D D C D D B TEST EKOLOJ‹ 7. Bir bölgede yaflayan bir canl› grubunun çeflitli nedenlerden dolay› yerini baflka bir canl› grubuna b›rakmas› aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? 9. Bir komüniteyi oluflturan canl›lar aras›nda; I. Kromozom say›s› II. Solumun flekli III. Üreme flekli verilenlerden hangileri ortak olabilir? A) Ekoton B) Süksesyon C) Habitat D) Ekolojik nifl E) Tür içi rekabet A) Yaln›z I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 8. ‹ki farkl› ekosistemde süksesyon süresince canl›lar aras›nda görülen enerji paylafl›m› karfl›laflt›r›lm›flt›r. Ekosistemlerin biri mikrokozm (deneysel bir laboratuvar mikroekosistemi), di€eride bir orman ekosistemidir. 10. Bask›n bir türün yerini zamanla bask›n bir türün almas›na süksesyon denir. Nispi h›z B C Buna göre, bir orman›n oluflumunda afla€›dakilerden hangisi üçüncü s›rada bask›n tür konumuna geçmifltir? A A) Liken › 0 › 20 › 40 › 60 D) Çal› Y›llar › › 80 100 1 B) Yosun C) Ot E) A€aç ekil – I Orman süksesyonu Nispi h›z A 11. Aşağıda ekoloji ile ilgili bazı tanımlar verilmiştir. B C › 0 › 20 › 40 › 60 – Komünite içerisinde organizmanın üstlendiği görevi – Baskın türün yerini, zamanla başka türlerin alması – Organizmanın doğadaki adresi – Yaşama birliklerinin sınırlarının kesiştiği bölge Günler › › 80 100 ekil – II Mikrokozm süksesyonu A : Biyotkütle B : Üretim Yukarıdaki açıklamalardan hangisinin tanımı verilmemiştir? C : Solunum A) Süksesyon B) Ekosistem Buna göre, D) Ekolojik Niş I. fiekil – II de 40 ile 60 gün boyunca üretim solunumdan fazla oldu€u için bu fazlal›k biyokütle birikimi olarak yans›maktad›r. C) Habitat E) Ekoton II. fiekil – II de 80. günden sonra klimaks evreye ulafl›lm›flt›r. III. fiekil – I de en yüksek üretim 20 ile 40 y›llar› aras›nda gerçekleflmifltir. 12. Holozoik bir canl›n›n hücrelerinde afla€›dakilerden hangisi görülmez? IV. fiekil – I ve II deki süksesyon h›zlar› birbirine eflittir. A) B) C) D) E) yarg›lar›ndan hangilerine ulafl›labilir? A) I ve II B) I, II ve III C) II, III ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 238 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› Glikojen sentezi Enzim sentezi Glikoz sentezi Protein sentezi CO2 sentezi 7. 8. 9. 10. 11. 12. B E E C B C TEST EKOLOJ‹ 1. Farkl› özellikteki eksistemlerin kesiflme bölgeleri olan ekotonlar için, 2 4. Bazı böcekler sığır üzerinde yaşayıp onun kanı ile beslenmektedir. Bazı kuşlar ise, sığır üzerinde yaşayan böcekleri yemektedir. I. Normal bir ekosisteme göre daha fazla tür çeflidine sahiptirler. II. Birden fazla iklime ait çeflitli özellikler gösterilebilir. III. Ekosistemlerin sadece cans›z elemanlar›ndan oluflur. Buna göre böcek ile sığır ve sığır ile kuş arasındaki beslenme ilişkileri sırasıyla aşağıdakilerden hangisine örnektir? A) B) C) D) E) fleklindeki aç›klamalardan hangileri do€rudur? A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III Kommensalizim, mutualizim Mutualizim, parazitizim Parazitizim, kommensalizim Parazitizim, mutualizim Saprofitlik, mutualizim 2. Saprofit beslenen bir canlıda; I. Boşaltım maddelerinin oluşması II. Sindirim enzimlerinin besin maddelerini etkilemesi III. Sindirim enzimlerinin oluşması 5. Holozoik beslenme besinlerini katı parçalar halinde alıp sindirmektir. İç parazitler ise bulundukları ortamdan hazır besin alırlar ve üzerinde yaşadıkları canlıya zarar verirler. olaylarından hangileri bu canlının hücresi dışında gerçekleşir? Bu bilgilere göre; I. Gelişmiş enzim sistemine sahip olma II. Hetetrof beslenme III. Bir başka canlıyı konak kullanmak A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III verilen bilgilerden hangileri holozoik beslenen canlılar ile iç parazitlerin ortak yönüdür? A) Yalnız I B) I ve II D) II ve III 3. Arum adı verilen bir bitki çıkardığı pis kokularla böcekleri çeker. Bitkinin içi sürekli olarak çevreden sıcak olduğundan böceklere sığınak görevi yapar. Böcek çiçeğin dibine uzanırken polenler dişi çiçeğin üzerine dökülür. Böcek dışarı çıkarken polenlerin bir kısmını da çıkarmış olur. 6. "Canavar otu tam parazit bir bitkidir." Bu bitki üzerinde bulunan canlı, konak bitki soymuk borularından; Arum bitkisi ile böcek arasındaki yaşam şekli aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D) E) I. Aminoasit II. Nişasta III. Glikoz Parazitlik Kommensallık Mutualizm Kemoototrofluk Hem ototrof hem hetetrof beslenme verilen maddelerden hangilerini alır? A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III 239 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› C) Yalnız II E) I, II ve III C) I ve III E) I, II ve III 1. 2. 3. 4. 5. 6. C B C D C C TEST EKOLOJ‹ 2 9. Bir populasyon büyüme hızı; 7. Aşağıda bazı özellikleri verilen canlılar, beslenme biçimleri yönüyle bir grup oluşturacak olurlarsa, hangisi bu grubun dışında kalır? I. Birey sayısı II. Bireylerin vücut ağırlığı III. Bireylerin boy uzunluğu IV. Zaman A) Ökse otunun, meşe ağacı üzerinde yaşaması ve gelişmesi B) Sıtma mikrobu olan plazmodiumun, insan kanında gelişmesi C) Tenyanın, insanın ince bağırsağında yaşaması ve çoğalması D) Bazı mantar çeşitlerinin mavi – yeşil algler ile birlikte yaşaması E) Kenenin konak canl›dan kan emerek beslenmesi değişmelerinden hangileri arasındaki ilişkiyle belirlenemez? A) I ve II B) I ve IV C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV 10. Afla€›da terk edilmifl eski bir tar›m alan›nda ekosistem geliflimi (süksesyon) aflamalar› verilmifltir. 8. Mutualist bir yaşam örneği gösteren termitler ile bağırsağında yaşayan selüloz sindirici kamçılı canlılar 38 – 40°C'de tutulduğunda kamçılı canlılar ölmektedir. Y›llar : Buna bağlı olarak 38 – 40°C'de sabit sıcaklıkta tutulan termitin gelişimindeki değişmeyi gösteren en uygun grafik aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Gelime Komünite tipi : C) Gelime (100 – +) Çal›lar Çam ormanlar› Geni yaprakl› orman B) E€er alana yak›n yerlerde tohum kayna€› varsa alan› çam türleri istila eder. D) Gelime C) Çamlar gölgeyi sevmedikleri ve kendi gölgeleri alt›nda genç çam fidanlar› büyüyemeyece€i için zamanla yerini baflka türe b›rak›r. D) Çam tohumlar›yla alana yay›lm›fl genifl yaprakl› a€aç tohumlar› çamlarla beraber fidan oluflturmaya bafllar. Genifl yaprakl›lar gölgelik alana dirençli olduklar› için süksesyonun son basama€›n› oluflturur. Gün E) Gelime E) Türler aras›nda rekabet olufltu€u genifl yaprakl› a€açlar›n tohumlar› daha h›zl› çimlenir. Gün 240 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› (25 – 100) A) Bu alanda daha önce baflka komünite bar›nd›rd›€› için buradaki geliflim sekonder süksesyondur. Gün Gün Otlak Çay›rl›k (10 – 25) Bu flekle göre, afla€›daki yorumlardan hangisine ulafl›lamaz? B) Gelime Gün (1 – 10) 7. 8. D A 9. C 10. E TEST EKOLOJ‹ 1. Genelde tohumlu bitkilerin paraziti olan bir mantar türünün üzerinde bir çeşit virüs yaşamını devam ettirebilmektedir. 3 4. Tüm besin zincirlerinin her basama€›nda yer alan, canl›lar›n organik at›klar›n› çürüten ve onlar› do€ada tekrar kullanabilecek hale getiren canl› grubu afla€›dakilerden hangisidir? Böyle bir yaşama birliği için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Ototroflar B) Saprofitler C) Holozoikler D) Simbiyotikler E) Kemosentetikler A) Bu birliktelikte iki farklı yaşam ilişkisi vardır. B) Bitki ile virüs arasında karşılıklı fayda esasına dayanan bir ilişki vardır. C) Mantar sayısındaki azalma, virüslerin üremesinde olumsuz etki yapabilir. D) Virüs içinde yaşadığı mantarların çoğalmasını sağlayarak bitkiye daha fazla zarar verebilir. E) Virüs, gelişmiş yapılı bitkileri mantarın zararlı etkilerinden kurtarabilir. 5. Aşağıdakilerden hangisi simbiyoz yaşam içinde incelenmez? A) Çürükçül yaşam B) Kommensal yaşam C) Mutualist yaşam D) Liken E) Parazit yaşam 2. Ormanlarda, farkl› katmanlarda farkl› canl›lar›n yaflamas› sonucunda bir tabakalaflma olmufltur. Saprofit beslenen bakteri ve mantarlar bu tabakalaflmada daha çok zemin kat›nda bulunurlar. 6. Bölgesel klimaks bir bölgenin genel iklimi taraf›ndan belirlenir ve bölgesel klimaksa iklimsel klimaks da denir. Yerel klimaks ise toprak özellikleri taraf›ndan belirlenir ve buna edafik klimaks denir. Bu durumun ortaya ç›kmas›, I. Alt katta üretici canl› say›s›n›n fazla olmas› II. Zeminde daha çok nem ve su bulunmas› III. Organik at›klar›n zeminde birikmesi A bölgesi Güneye bakan da¤ yamac› (›l›k – kuru toprak) faktörlerinden hangileriyle aç›klanabilir? B bölgesi Kuzeye bakan da¤ yamac› (serin – nemli toprak) A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) Yaln›z III D) I ve II E) II ve III Yukardaki flekilde iklimsel ve edafik klimaksa örnek verilmifltir. Buna göre, I. Topra€›n geçirgen, nemli olan meyilli alanlarda süksesyonun son evresi olan akçaa€aç – kay›n komünitesi bulunur. 3. ‹nsan ba€›rsa€›nda yaflayan ba€›rsak solucanlar›, kendilerine gerekli organik besinleri buradan temin ederler. Bu solucanlar organik polimerlerin bulundu€u ortamda ise yaflayamamaktad›rlar. II. E€imli olan güney yamac›nda topraktaki su oran›n›n azalmas› ve s›cakl›€›n artmas› ile susuzlu€a dayan›kl› olan bitkiler ortaya ç›kar. Bu durumun temel nedeni afla€›dakilerden hangisidir? A) B) C) D) E) III. Güney yamac›na do€ru toprak suyu ve organik madde birikimi artsa bile akçaa€aç – kay›n, süksesyon sonucu oluflamaz. Hareket yeteneklerinin geliflmifl olmas› Sinir sistemlerinin ilkel olmas› Hermafrodit olmalar› Boflalt›m sistemlerinin ilkel olmas› Sindirim enzimlerinin körelmifl olmas› yarg›lar›ndan hangilerine ulafl›labilir? A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) I ve III D) I ve II E) I, II ve III 241 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› 1. 2. 3. 4. 5. 6. D E E B A D TEST EKOLOJ‹ 7. Simbiyoz (ortak yaflam) beslenen iki canl› için afla€›daki ifadelerden hangisi yanl›flt›r? 3 11. Ökse bitkisi, meyve a€açlar›na tutunarak yaflayan yar› parazit bir bitkidir. Buna göre, ökse otu, A) Birbirinden ayr›lmalar› yaflam flans›n› her zaman düflürür. B) Farkl› türden canl›lard›r. C) ‹ki canl›da bitkisel kökenli olabilir. D) ‹liflkileri do€rudan beslenmeye ba€l› olmayabilir. E) Beslenmeleri herzaman karfl›l›kl› yarar esnas›na dayanmayabilir. I. Niflasta sentezleyebilme II. Kökleriyle topraktan su alabilme III. Ifl›k enerjsini kimyasal ba€ enerjisine çevirebilme verilenlerden hangilerini gerçeklefltirebilir? A) Yaln›z I B) I ve II C) Yaln›z III D) I ve III E) I, II ve III 8. Bir komüniteyi oluflturan tüm bireylerde, 12. Parazit yaflam süren bir A bakterisi ile saprofit yaflam süren bir B mantar›nda, I. Aktif hareket etme II. ATP sentezleme III. Besin üretme IV. Enizim kullanma I. Glikojen depolayabilme II. Yaflamlar›n› devam ettirebilmek için baflka bir organizman›n canl› hücrelerine ihtiyaç duyma III. Hücre içinde monomerden polimer sentezleme verilenlerden hangileri ortakt›r? A) I ve II B) I, II ve III C) II ve III D) II ve IV E) II, III ve IV verilenlerden hangileri ortak olabilir? A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 9. Hayvansal parazitler için, I. Efleyli üreme yapmalar› II. Üzerinde yaflad›klar› canl›n›n sadece organik besinlerinden faydalanmalar› III. Heterotrof besleniyor olmalar› 13. Kar›ncalarda döllenmifl yumurtalardan oluflan larvalar›n farkl› beslenmelerine ba€l› olarak kraliçe ya da iflçi bireyler geliflir. verilenlerden hangileri ortakt›r? Yukar›daki olay, türlerin bireyleri aras›ndaki farkl›laflmalara neden olan bir duruma örnektir. A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III Buna göre, I. Çuha çiçe€inin düflük s›cakl›kta yetifltirildi€inde kırm›z› renkli, yüksek s›cakl›kta yetifltirildi€inde beyaz renkli olmas› II. Düflük s›cakl›kta yetifltirilen sirke sineklerinde yavrular›n düz kanatl›, yüksek s›cakl›kta yetifltirilenlerde ise k›vr›k kanatl› olmas› III. Bukalemunun üzerinde bulundu€u yerin rengine göre renk de€ifltirmesi 10. Afrikada yaflayan antiloplar›n üzerinde bulunan küçük kufllar, antiloplar›n kan›n› emen böcekleri yerler. Kimi zamanda hep birlikte havalanarak yaklaflan tehlikeyi haber verirler. Antiloplarla, küçük kufllar aras›nda görülen bu yaflama ve beslenme iliflkisi afla€›dakilerden hangisinde verilmifltir? verilenlerden hangileri bu duruma ait bir örnektir? A) Komensalizm B) Yar› parazitlik C) Tam parazitlik D) Saprofitlik E) Mutualizm A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) Yaln›z III D) I ve II E) I, II ve III 242 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› 7. 8. 9. A D C 10. E 11. D 12. 13. C D TEST EKOLOJ‹ 1. Saprofit bakteriler afla€›daki özelliklerden hangisi ile parazit bakterilerden ayr›l›r? 4 4. Böcekçil bitkiler ile saprofit canl›larda beslenme s›ras›nda gözlenen, I. Sindirim enzimlerinin golgi organeliyle hücre d›fl›na salg›lanmas› II. Organik moleküllerin monomerlerinden kompleks organik moleküller sentezleyebilme III. Kimyasal ba€ enerjisinden ›s› enerjisi oluflturabilme IV. ‹norganik moleküllerden yararlanabilme A) Ribozomdan baflka hücre organellerinin olmamas›yla B) Besinlerini canl› hücrelere sahip organizmalardan temin etmeleriyle C) Kimyasal enerji kullanarak kendi besinlerini üretmeleriyle D) Hücre d›fl› sindirim yapmalar›yla E) Haz›r besin alarak yaflamlar›n› sürdürmeleriyle olaylar›ndan hangileri kesinlikle ortakt›r? A) I ve II B) II ve III C) I, II ve IV D) II ve IV E) II, III ve IV 5. Yerel klimaks; bir bölgenin topografik yap›s›, toprak özellikleri ya da yerel mikroiklim özellikleri taraf›ndan belirlenir. Bu nedenle yerel klimaksa edafik klimaks da denir. 2. Mutualizm karfl›l›kl› yarar iliflkisine dayanan bir yaflam fleklidir. Bazen ortak yaflam o denli s›k› iliflkilere dönüflür ki, ortak yaflayan bireyler ayr›ld›klar› zaman yaflayamazlar. Bu tür yaflama biçimine "zorunlu mutualizm" denir. sekonya orman› Buna göre, konifer cüce orman I. Köpek bal›€› ve konukçu vantuz bal›klar› II. Termitler ve ba€›rsa€›nda yaflayan kamç›l›lar III. Ökse otu ve üzerinde yaflad›€› bitki çay›rl›k alan posta› yukar›dakilerden hangileri bu yaflama flekline örnek olarak gösterilebilir? deniz A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) I ve II D) I ve III E) II ve III kum kumsal kumta› (ana kayaç) Yukar›da Kuzey Kaliforniya'n›n bat› sahilinde birbirine bitiflik alanda oldukça uzun boylu sahil sekonya orman› ile cüce konifer orman›n›n yanyana yetiflti€i görülmektedir. Buna göre, I. Ekosistem gelifliminde süksesyon yoluyla eriflilen en son evre yani klimaks ekosistemi cüce konifer ormand›r. 3. Afla€›daki olaylardan hangisi termit ile termit ba€›rsa€›nda selülozu sindiren kamç›l› bir hücrelinin aras›ndaki iliflkiye benzer? II. Yerel klimaks toprak tipine göre canl› çeflitlili€ini belirler. III. Sekonya orman› geliflimi için hafif nemli kuma ihtiyaç vard›r. A) Ökse otu ile akasya a€ac› aras›ndaki iliflki B) ‹nsan ile insan alyuvarlar›ndaki plazmodium C) ‹nsan ile ba€›rsa€›nda B vitamini sentezleyen bakteri D) Köpek bal›klar› ve köpek bal›klar›n›n besin art›klar›yla beslenen küçük bal›klar E) Midye üzerinde yaflay›p, midyenin buland›rd›€› sudan beslenen briyozoalar IV. Postafl›n›n suya geçirgenli€i az oldu€u için yetiflen bitkiler k›sa boyludur. verilenlerden hangileri do€rudur? A) I ve II B) I, II ve III C) I, II ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 243 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› 1. D 2. B 3. C 4. E 5. E TEST EKOLOJ‹ 6. Deney I. 8. S›k dall› ve bol yaprakl› bir a€aç türü ormanda yetifltirildi€inde, fazla dallanmay›p boyuna geliflti€i ve sadece tepe k›s›mlar›n›n bol yaprakl› oldu€u belirlenmifltir. Deney II. Fare populasyonuna hergün sabit miktarda besin veriliyor. 4 Fare populasyonuna sınırsız besin veriliyor. Bu farkl› geliflme biçiminin nedeni, Populasyon büyüyor. Populasyon büyüyor. Yiyecek sıkıntısı başlar. I. S›cakl›k II. Ifl›k III. Oksijen IV. Minerel maddeler Göç önlenip yaşama alanı daraltılıyor. Dışa göçler başlar. Doğum oranı düşüyor veya ölüm oranı artıyor. Populasyon dengelenir. Populasyon dengelenir. verilenlerden hangileridir? A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) I ve III D) II ve IV E) I, II ve IV Yapılan deneylerle ilgili olarak; I. I. deneyde populasyonun dışa göç etmesinin temel sebebi alanın daralmasıdır. II. I. deneyde sınırsız besin verilmiş olsaydı dışa göçlere gerek kalmayabilirdi. III. II. deneyde populasyonun doğum oranının düşmesi yaşam alanının daralmasından kaynaklanır. 9. Otlak – çay›rl›k alanlardaki sekonder bitki süksesyonu, ormanlar›ndaki kadar dikkat çekicidir. Aradaki fark, otlak alanlardaki süksesyonda rol alan bitkiler yaln›zca otsu bitkilerdir. Ayr›ca baz› d›fl etkenlerle süksesyon gerileyebilir. Örne€in gübreleme olay› ile bitki yay›l›m› artar ve di€er evreye geçmesi uzun sürer. Bu süksesyon flu evrelerde gerçekleflir. verilenlerden hangileri söylenebilir? A) Yalnız I B) I ve II D) II ve III C) I ve III – Bir y›ll›k yabani otlar evresi (2 – 5 y›l sürer) E) I, II ve III – K›sa ömürlü çay›rlar evresi (5 – 10 yol sürer.) – Çok y›ll›k çay›r otlar› evresi (10 – 20 y›la ulafl›r.) – Klimaks çok y›ll›k çay›r otlar› evresi (20 – 40 y›la ulafl›r.) Bu bilgiye göre, I. Bir klimaks alan› otlak meydana gelinceye kadar geçen süre ortalama 20 ile 40 y›l aras›ndad›r. II. Afl›r› otlama veya afl›r› kurakl›k birkaç y›l sürer ise süksesyon tekrar bir y›ll›k yabani otlar evresine geçer. 7. Populasyonlarla ilgili olarak; I. Çevrenin hoşgörüsü arttıkça populasyonun üreme hızı artar. II. Bir bölgedeki parazit canlıların sayısı arttıkça, çevre direnci azalır. III. Üreme hızının maksimum olduğu yerde, çevre direnci minimumdur. III. Otlak alana gübre verilmesi halinde sekonder süksesyonun ilerlemesi engellenir. IV. Gübreleme süresi uzarsa süksesyon hep bir y›l›k yabani otlar evresinde kal›r. verilenlerden hangileri doğrudur? yarg›lar›ndan hangileri ulafl›labilir? A) Yalnız I A) Yaln›z I B) I ve II C) II, III ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV B) Yalnız II D) Yalnız III C) I ve III E) II ve III 244 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› 6. 7. 8. 9. D C B E TEST EKOLOJ‹ 1. A populasyonunun üreme hızı grafikte gösterilmiştir. 3. Populasyon büyüklüğünün artmasına; I. Populasyonda doğum oranının, ölüm oranına göre artması II. Populasyonun bulunduğu ortamdaki besin miktarının azalması III. Populasyonun rekabet ettiği türün bireylerinin ortamdan uzaklaşması Üreme h›z› X Y Z Zaman verilenlerden hangileri neden olur? Buna göre; A) Yalnız I I. X zamanında çevre direnci azdır. II. X zamanın sonunda populasyon, taşıma kapasitesine ulaşmıştır. III. Y zamanında birey sayısı azalmaya başlamıştır. IV. Z zamanının sonunda populasyonun birey sayısı maksimuma ulaşmıştır. B) II ve III D) III ve IV B) Yalnız II D) I ve III C) I ve II E) I, II ve III 4. Ürünlere zarar veren ekin çekirgeleri ile mücadelede çekirgenin yağıyla beslenen tek hücreli canlılar ekinler üzerine püskürtülüyor. Çekirgenin vücuduna giren bu canlı onun enerji deposu olan yağları bitirdiği için çekirge hareketsiz kalmakta, sonra da bunlar toplanıp yok edilmektedir. verilen bilgilerden hangileri söylenemez? A) I ve II 5 C) I, III ve IV E) II, III ve IV Buna göre, tek hücreli canlı ile ekinler arasında ne tür bir ilişki vardır? A) Mutualizm C) Saprofitlik 5. Hepsi 5000 bireylik olan, K, L ve M gibi üç farkl› parazit mantar türleri için, ayn› dozda ilaçlarla yap›lan ilaçlamalardan sonra, birey say›lar›ndaki de€iflmeler tabloda gösterilmifltir. 2. Aynı ekosistemde yaşayan; X, Y ve Z türlerinin bazı özellikleri şöyledir: • X canlısı, ışıksız ortamda inorganik maddelerden besin üretebilmektedir. • Y canlısı besin ihtiyacını diğer canlıları yiyerek karşılamaktadır. • Z canlısı, sadece ışıklı ortamlarda organik be- I. ilaçlama II. ilaçlama III. ilaçlama sin üretebilmektedir. Bu üç canlı türü için; K türü 4500 2000 1000 L türü 3500 1000 2000 M türü 3000 1000 0 Bu tablodaki bilgilere göre, afla€›daki yorumlardan hangisi yap›lamaz? I. CO2 özümlemesi yapma II. Organik monomerlerden kompleks yapılı besin sentezleyebilme III. İnorganik maddelerden yararlanma A) K türü, M türünden daha dayan›kl›d›r. B) K, L ve M türlerinin bu ilaca olan dirençleri farkl›d›r. C) I. ilaçlama en çok L türüne zarar verimifltir. D) M türü bu ilaca karfl› direnç kazanamam›flt›r. E) L türü bu ilaca karfl› direnç kazanm›flt›r. özelliklerinden hangileri ortak olabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III 245 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› B) İç parazit D) Kommensalizm E) Dış parazitlik 1. 2. 3. 4. 5. B E D A C TEST EKOLOJ‹ 8. Belirli bir alanda yaflayan populasyonun birey say›s›n›n zamana göre de€iflimi grafikte verilmifltir. 6. Özel bir besi ortam›nda ço€almakta olan bakteri türünün zamana ba€l› de€iflimi grafikte gösterilmektedir. Birey say›s› Birey say›s› I II III IV 5 0 Zaman t1 t2 Zaman Buna göre, t2 an›nda t1'e göre, Bu grafi€e göre, afla€›da verilen aç›klamalardan hangisi yanl›fl olur? I. Populasyon yo€unlu€u artm›flt›r. II. Yo€unlu€un art›fl›na ba€l› olarak rekabet artabilir. III. Birey bafl›na düflen yaflam alan› daralm›flt›r. IV. Tür çeflitlili€i artm›flt›r. A) III nolu zaman diliminde, ortama antibiyotik eklenmifl olabilir. B) IV nolu zaman aral›€›nda, populasyon yo€unlu€u fazlad›r. C) III nolu zaman aral›€›nda, ortama yeni besinler eklenmifl olabilir. D) II nolu zaman aral›€›nda, bakterilerin bölünmesi durmufltur. E) I nolu zaman aral›€›nda, besin miktar› üreme için yeterlidir. ifadelerinden hangileri do€rudur? A) I ve II B) II ve III C) I, II ve III D) I, II ve IV E) II, III ve IV 9. Afla€›daki flekilde, birincil süksesyona örnek olarak bir baraj gölünün su biriktirmesi sonucu y›llara göre bal›k yo€unlu€u verilmifltir. Bal›k yo¤unlu¤u 200 – 7. Do€adaki hayvan populasyonlar›nda büyüme e€risi olarak afla€›da verilen grafiklerden hangisi en çok görülür? 150 – 100 – 50 – A) B) Birey say›s› Birey say›s› 0– › › › › › 1954 1956 1958 1959 1962 › Y›llar 1967 Buna göre, 0 C) 1 2 Zaman 3 0 1 2 3 I. Gölete, orman alanlardan dibe çöken organik maddelerce yo€un su verilmifl olabilir. Zaman II. Organik madde yu€unlu€u ilk y›llarda bal›k yo€unu€unu art›rm›fl olabilir. D) Birey say›s› Birey say›s› III. Birkaç y›l sonra göletteki verimin düflmesi bal›k yo€unlu€unu azaltm›flt›r. 0 1 2 Zaman 3 0 1 2 3 IV. Belirli bir süre sonra bal›k populasyonu denge haline ulafl›p gölet için klimaks evresi ortaya ç›kabilir. Zaman E) Birey say›s› yarg›lar›ndan hangilerine ulafl›labilir? 0 1 2 3 A) I ve II B) II ve IV C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV Zaman 246 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› 6. A 7. B 8. 9. C E TEST EKOLOJ‹ 1. Bir tür mantar, beraber yaşadığı alg türüne CO2 ve H2O verirken ondan da O2 ve besin alır. 3. Bir kuş türünde, üretilen yumurta sayısına göre, yavruların vücut ağırlığında görülen değişmeler aşağıdaki grafikte verilmiştir. Buna göre, aşağıdaki grafiklerden hangisi bu iki populasyondaki birey sayısı değişimini ifade eder? A) Yuvadaki yumurta say›s› 21 – 20 – 19 – 18 – 17 – B) Birey say›s› Birey say›s› › 2 Zaman C) Birey say›s› › 4 › 6 › 8 › › › 10 12 14 Ortalama yavru a¤›rl›¤› (gr) Zaman Buna grafiğe göre, D) Birey say›s› Zaman E) 6 I. Yuvadaki yumurta sayısı arttıkça, oluşan yavruların, yuvayı terk ettikleri zamanki vücut ağırlığı düşük olmaktadır. II. Yumurta sayısı az olan yuvalarda bütün yumurtalardan canlı yavrular dünyaya gelir. III. Ortalama yavru ağırlığının, az yumurta bulunan yuvalarda daha fazla olması yavruların yuvayı daha erken terk etmesine neden olur. Zaman Birey say›s› yorumlarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III Zaman 2. Afla€›da nispi toprak nemine göre ekosistemde bulunan a€aç türlerinin zamanla oluflan süksesyonu verilmifltir. Islak toprak Nemli toprak Kuru toprak Mee Dibudak Akçaa¤aç Kay›n Mee Amerikan cevizi 4. Afla€›daki grafikte belirli bir populasyonun büyüme h›z› verilmifltir. Buna göre, Büyüme h›z› I. Topraktaki su miktar›n›n art›fl› mefle – diflbudak türlerinin yo€unlu€unu art›r›r. II. Topra€›n su oran› normal düzeyde olursa süksesyonun son evresi olan akçaa€aç – kay›n ekosistemi oluflur. A B C D Zaman Buna göre, III. Topraktaki su miktar› az olursa ekosistem gelifliminde süksesyon yoluyla eriflilen son evrede klimaks komünite mefle – amerikan cevizi olur. I. C döneminde art›fl h›z› en fazlad›r. II. D'de do€um oran› ölüm oran›ndan azd›r. III. B'den sonra çevre direnci artm›flt›r. ifadelerinden hangilerine ulafl›labilir? ifadelerinden hangileri do€rudur? A) Yaln›z I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III A) Yaln›z I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 247 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› 1. E 2. E 3. E 4. A TEST EKOLOJ‹ 5. Belirli bir bölgede yaşayan bir hayvan populasyonda, çeşitli iç ve dış faktörler populasyonun büyüyüp küçülmesinde etkili olur. 7. Bir canlı kendi besinini kendisi yapabiliyorsa bu canlı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenir? Buna göre, grafiklerde gösterilen değişmelerden hangisinin meydana gelmesi, populasyonun büyüklüğünde azalmaya neden olabilir? A) A) B) C) D) E) B) Dümanlar ‹ç göçler Zaman C) Ölümler 6 Işık enerjisini kullanır. Ortamdaki CO2' leri kullanır. Atmosfere O2 gazı verir. Klorofil molekülü bulunur. ‹norganik madde oksitler. Zaman 8. Populasyon yoğunluğunun gelecekteki durumu; D) Rekabet I. Baskın özellik gösteren bireylerin sayısı II. Erkek ve dişilerin sayısı III. Yaş dağılımı Zaman E) Zaman gibi özelliklerden hangilerine bakılarak tahmin edilebilir? Yaam alan› A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III Zaman 9. Beslenme biçimi afla€›da verilen canl›lardan hangisi, hücre d›fl›na sindirim enzimi salg›layamazlar? 6. Afla€›daki flekillerde 3 farkl› populasyonun yafl da€›l›m› verilmifltir. Birey say›s› A) B) C) D) E) Birey say›s› 0–15 15–40 40–60 Birey ya› 0–15 15–40 40–60 –I– Etçil beslenen hayvanlar Böçekçil beslenen hayvanlar Otçul beslenen hayvanlar Çürükçül beslenen bakteriler ve mantarlar Parazit beslenen bir hücreliler Birey ya› – II – Birey say›s› 10. Bir populasyonda, 0–15 15–40 40–60 I. Do€um oran› II. Populasyon içi göçler III. D›fl göçler IV. Ölüm oran› Birey ya› – III – Buna göre, bu populasyonlardan hangileri azalan bir populasyon de€ildir? verilenlerden hangilerinin artmas› populasyonunun birey say›s›s›n› art›r›r? A) Yaln›z II B) I ve II C) I ve III D) Yaln›z III E) I, II ve III A) Yaln›z I B) I ve II C) Yaln›z II D) I, II ve IV E) III ve IV 248 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› 5. 6. 7. 8. 9. 10. D C B C E B TEST EKOLOJ‹ 1. Bir ormandaki baykufl populasyonunda, bir y›ll›k dönemindeki birey say›s›n›n dengelenmesi flekilde gösterilmifltir. Ekosistemde 50 ergin birey 39 ergin canl› kalm› 3. H›zl› büyüyen populasyonda genç bireyler, gerilemekte olan populasyonda ise yafll› bireyler daha fazla oranda bulunur. Buna göre, afla€›daki grafiklerden hangisi, giderek gençleflen bir populasyonu gösterir? 11 ergin birey ölmü A) 18 yavru tüylenmi 11 yavru ekosistemdeki boluklar› doldurmu 7 B) Ya ortalamas› Ya ortalamas› 7 yavru yuvay› terketmi Zaman Bu populasyonun dengelenmesinde, C) Ya ortalamas› I. Yumurtalardan ç›kan yavrulardan bir k›sm›n›n yuvay› terk etmesinin sa€lanmas› II. Yeni do€an yavular›n yumurtadan ç›kar ç›kmaz öldürülmesi III. Ergin bireylerin üreme dönemlerini de€ifltirerek daha çok say›da çiftleflme yapmalar› Zaman D) Ya ortalamas› Zaman E) Zaman Ya ortalamas› faktörlerinden hangileri etkili olmufltur? A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) Yaln›z III D) I ve II E) I, II ve III Zaman 4. Tabiatta optimum ›s› isteklerine ba€l› olarak üç canl› için afla€›daki grafik verilmifltir. 2. Bir populasyondaki birey say›s›n›n zamana göre de€iflimi afla€›daki gibi olmufltur. Canl› say›s› Populasyondaki birey say›s› › 0 Zaman B › 10 › 15 C › 20 › 25 › 30 Zaman Grafi€e göre, bu canl›larla ilgili olarak afla€›dakilerden hangisi söylenemez? Birey say›s›n›n bu grafikte belirtti€i biçimde de€iflmesine afla€›daki etkenlerin hangisi neden olmufl olabilir? A) Is›ya hoflgörüsü en fazla olan B türüdür. B) B türü di€er türlerin yaflabildi€i s›cakl›k de€erlerinde de yaflayabilir. C) A türü C türünün yaflad›€› ortamda yaflayamaz. D) En düflük s›cakl›k derecesinde sadece A türü yaflayabilir. E) Ortam s›cakl›€›n›n türlerin optimum de€erlerinin üzerine ç›kmas› canl› türlerinin hepsini olumsuz etkilemifltir. A) Populasyonun bulundu€u ortamda bol miktarda besin bulunmas› B) Populasyonu oluflturan bireyler aras›nda rekabetin artmas› C) Populasyondaki bireylerin sürekli kendi aralar›nda çiftleflmesi D) Populasyonun içine göçlerin gerçekleflmesi E) Populasyonda do€um oran›n›n ölüm oran›ndan daha fazla olmas› 249 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› › 5 A 1. A 2. B 3. 4. C D TEST EKOLOJ‹ 5. Kara ekosisteminde yaflayan bir populasyonunun birey say›s›ndaki art›fl grafikteki gibidir. 8. Afla€›daki flemada bir göl ekosistemindeki kirlili€e ba€l› olarak 5 türün birey say›s›ndaki de€iflim verilmifltir. Birey say›s› Birey say›s› IV Y X V III 7 T Z II P I Kirlilik oran› (%) Zaman Buna göre, numaral› evrelerden hangisinde negatif art›fl gözlenir? Buna göre, kirlili€e tölerans› en fazla olan canl› türü hangisidir? A) I A) X B) II C) III 6. D) IV E) V B) Y C) Z D) P E) T 9. Belirli bir bölgede aynı türe ait canlıların oluşturduğu topluluğa populasyon adı verilir. Heterotrof canl›lar Buna göre; Fotosentetik canl›lar NO3 I III NO2 II I. Populasyondaki bireylerin farklı genleri bulunabilir. II. Aynı türe ait farklı populasyonlar arasında gerçekleşecek çiftleşmeler sonucu verimli döller oluşur. III. Populasyonlar sabit olmayıp, zamanla birey sayıları artıp azalabilir. NH3 Yukar›daki flemada I, II, III ile gösterilen olaylar› gerçeklefltiren canl› gruplar›ndan hangileri prokaryot yap›da olabilir? verilen bilgilerden hangileri populasyonlarla ilgili olarak doğrudur? A) Yaln›z I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III C) I ve II E) I, II ve III 10. Populasyon yo€unlu€unu, 7. Tafl›ma kapasitesine ulaflm›fl bir populasyonda, I. Birey say›s› II. Rekabet III. Yaflam alan› IV. Ölüm oran› I. D›fl göçler II. Do€um oran› III. Modifikasyon IV. Mutasyon verilenlerden hangileri en yüksek düzeydedir? olaylar›ndan hangileri de€ifltirmez? A) Yaln›z I B) II ve III C) I, II ve III D) III ve IV E) I, II ve IV A) I ve II B) Yaln›z III C) I, II ve III D) III ve IV E) I, II, III ve IV 250 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› 5. 6. 7. 8. 9. 10. C E E E E B TEST EKOLOJ‹ 1. Afla€›da bir ekosistemdeki besin zincirini oluflturan canl›lar›n besin piramidindeki yerleri gösterilmifltir. 8 3. Sincap populasyonunun birey say›s›ndaki art›fl ve azalma h›z› grafikte gösterilmifltir. Populasyonun say›sal art› h›z› 500 – 320 – Y›lan 190 – Kurba¤a 100 – Çekirge 50 – › 0 Çay›r otu Buna göre, ekosisteme çekirge ile beslenen avc› bir türün dahil olmas› ile bu ekosistemde, › t2 › t1 › t3 › t4 › t5 › t6 Zaman Bu grafikteki bilgilere göre sincap populasyonundaki de€iflimlerle ilgili olarak, I. Çay›r otu biyokütlesinin azalmas›na II. Kurba€aya aktar›lan toksik madde miktar›n›n azalmas› III. Y›lan populasyonunun artmas› IV. Kurba€a ile avc› tür aras›nda besin rekabetinin görülmesi I. t1, t2 zaman›ndaki art›fl h›z› 0 – t2 zaman›ndaki art›fl h›z›ndan daha yüksektir. II. Çevre direncinin en yüksek oldu€u zaman t6 zaman›d›r. III. t2 – t3 zaman aral›€› negatif art›fl evresini temsil eder. IV. Sincap say›s›n›n enfazla oldu€u zaman t6 zaman›d›r. de€iflimlerin hangilerine yol açabilir? A) I ve II B) II ve III C) II ve IV D) I, II ve IV E) II, III ve IV verilenlerden hangileri söylenebilir? A) Yaln›z I B) I ve II C) II ve III D) II, III ve IV E) II ve IV 2. Afla€›daki grafik üç farkl› hayvan türünün yaflayabildi€i ortam s›cakl›klar›n› göstermektedir. 4. Bir populasyondaki birey sayısının zamana bağlı değişimi aşağıda verilmiştir. Birey say›s› I › › –10 10 II › 25 III › 40 Birey say›s› › 60 S›cakl›k (ºC) Bu hayvan türleriyle ilgili, A I. Bu türler farkl› mevsimlerde üreyip geliflmektedir. II. Üç türün beraber yaflayabildi€i ortak s›cakl›k yoktur. III. Bu türler ayn› ekosistem için bulunamazlar. IV. II. tür y›l›n birçok mevsiminde yaflay›p geliflmesini sürdürebilir. C Zaman Bu populasyon için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) A – B arasındaki genç bireylerin oranı B – C' ye göre daha fazladır. B) B noktasındaki birey sayısı populasyonunun taşıma kapasitesini verir. C) A – B arasında doğum oranı artmıştır. D) C'de populasyon dengededir. E) C'de populasyonu dengeleyen içe göçtür. hangilerinin söylenmesi do€ru olur? A) I ve II B) I, II ve III C) III ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 251 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› B 1. 2. 3. 4. C D E E TEST EKOLOJ‹ 5. Canlıların; 8 9. Bir populasyonda, I. Aralarında verimli döl oluşturabilmeleri II. Aynı bölgede yaşayabilmeleri III. Kromozom sayısının aynı olmaları I. Bireylerin otorof olmas› II. Büyük oranda yafll› fertlerden oluflmas› III. Diflilerin oran›n yüksek olmas› özelliklerinden hangileri aynı populasyon üyeleri olduğunu kanıtlar? yukar›dakilerden hangileri populasyonun küçülme e€iliminde oldu€una kan›t olarak gösterilebilir? A) Yaln›z I B) I ve II D) I ve III C) Yalnız III E) II ve III A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) I ve II D) I ve III E) II ve III 6. Bir populasyonun yo€unlu€unu afla€›dakilerden hangisi etkilemez? A) B) C) D) E) 10. Afla€›daki grafik bir ekosistemdeki K, L, M türlerine ait böceklerin belirli s›cakl›k aral›klar›ndaki populasyon büyüklüklerini göstermektedir. Üreme h›z› Besin miktar› Üreme flekli Çevre koflullar› Avc› say›s› Birey say›s› K L M 0 10 15 20 25 30 35 S›cakl›k (°C) 40 45 Bu grafikteki bilgilere dayanarak, 7. Bir populasyon giderek büyüyorsa afla€›dakilerden hangisi söylenemez? A) B) C) D) E) 5 I. L ve M türlerinin optimum s›cakl›k de€erleri birbirine yak›nd›r. II. K türü düflük s›cakl›€a L türünden daha dayan›kl›d›r. III. K ve L türleri en yüksek populasyon büyüklü€üne farkl› s›cakl›klarda ulafl›rlar. Genç bireylerin oran› artar. Populasyonun yo€unlu€u artar. Besin miktar› azal›r. Do€um oran›, ölüm oran›na eflittir. ‹ç göçler, d›fl göçten fazlad›r. yarg›lar›ndan hangilerine var›labilir? A) Yaln›z I B) Yaln›z III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 8. Birincil süksesyon için afla€›dakilerden hangisi yanl›flt›r? 11. Besin miktarı uygun olan bir populasyon taşıma kapasitesine ulaşmışsa; A) Daha önce hiçbir komünitenin bar›nmad›€› ekositemde görülen süksesyondur. B) Birincil süksesyonun bafllang›ç süresi çok yavafl ilerler. C) Ekosistemin olgun evreye (klimaks) ulaflmas› çok uzun y›llar al›r. D) Kumul alanlarda öncül bitki çay›r – otlar, öncül hayvanlar ise uzun bacakl› uçuflan böceklerdir. E) Bafllang›çta hiçbir canl›n›n bar›nmad›€› ekosistemde süksesyon h›z› fazlad›r. I. Birey sayısının logaritmik olarak artması II. Yaşama alanının daralması III. Üreme oranının azalması faktörlerinden hangileri dengeyi sağlayıcı olarak etki gösterir? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) Yalnız III E) I, II ve III 252 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. A C D E B E C TEST EKOLOJ‹ 3. Büyük bir akvaryumdaki su s›cakl›€› bir uçtan öbür uca do€ru gidildikçe, 0°C'den 30°C'ye artmaktad›r. Bu akvaryuma bir bal›k türü konuluyor. bir süre sonra, akvaryumun de€iflik s›cakl›ktaki bölgelerinde bulunan bal›klar say›l›yor ve bu say›lardan afla€›daki grafik elde ediliyor. 1. Canl›lar ortam koflullar›na belirli s›n›rlar içerisinde uyum yapabilme yetene€ine sahiptir. Afla€›da bir yengeç türünün d›fl ortama ba€l› olarak kan›ndaki tuz deriflimini gösteren bir grafik verilmifltir. Kandaki tuz oran› (%) 3– Birey say›s› 2– 30 – 25 – 20 – 15 – 10 – 5– 1– 0 9 1 2 3 Sudaki tuz oran› (%) Bu grafi€e göre, 0 I. Yengecin kan›ndaki tuz deriflimi çevre koflullar›na göre % 1 – 2,5 aras›nda de€iflebilir. II. Sudaki tuz oran› artt›kça yengecin kan›ndaki tuz oran› sürekli artar. III. Sudaki tuz oran› çok az da olsa yengecin kan›ndaki tuz oran› % 1'in alt›na düflmez. 5 10 15 20 25 30 S›cakl›k (°C) Bu bilgilere göre, I. Kullan›lan bal›k türü için en uygun s›cakl›k 20°C'dir. II. Bu bal›k türünün say›s› s›cakl›k ile do€ru orant›l› olarak artar. III. Bu bal›k türü 35°C s›cal›kta yaflayabilir. ifadelerinden hangileri do€rudur? ifadelerinden hangileri söylenebilir? A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) Yaln›z III D) I ve II E) I, II ve III 4. Populasyon büyüklüğündeki değişimi bulmak amacıyla, JDo¤um N J Ölüm N O K O K O K O K Populasyonun birey say›s› = K + – + O O K O KK O K ‹çeri göç O KLD›ar› göç OP L P 1 44 2 44 3 1 44 2 44 3 2. Amerikan tilkileri yaz ve sonbahar mevsimlerinde genellikle böcek ve meyvelerle beslendiği halde kış ve ilkbahar mevsimlerinde kemirici hayvanlarla beslenirler. A Buna göre; formülü kullanılır. I. Tilkilerin difl yap›lar› baz› mevsimlerde de€iflir. II. Tilkilerin beslenmeleri mevsimlere göre değişir. III. Tilkiler yaz mevsiminde karışık, kış mevsiminde etçil olarak beslenirler. Buna göre, aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır? A) A < B ise populasyon dışına göçler gözlenmektedir. B) A = B ise genç ve yaşlı bireyler dengededir. C) A > B ise çevre direnci artm›flt›r. D) A > B ise populasyon büyümektedir. E) A < B populasyon küçülmesidir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yaln›z I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 253 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› B 1. 2. 3. 4. C D A C TEST EKOLOJ‹ 5. Afla€›daki tabloda terk edilmifl eski bir tar›m alan›nda ekosistem geliflimi (süksesyon) aflamalar› ve de€iflime ba€l› alandaki ötücü kufl türlerinin de€iflimleri verilmifltir. Komünite tipi Otlak Çay›rl›k Y›l 1 – 10 Yo¤unluk hektar 27 7. Üç tür orman a€ac›n›n gölge yapma yo€unlu€u ve bunlar›n geliflmekte olan fidanlar›n›n gölgeye dayan›kl›l›€› flöyledir: Gölge yapma yo€unlu€u K türü : Az yo€un L türü : Çok yo€un M türü : Yo€un Geni Çam yaprakl› orman› orman 10 – 25 25 – 100 100 + Çal›lar 123 113 9 Gölgeye dayan›kl›l›€› Az dayan›kl› Çok dayan›kl› Dayan›ks›z K, L ve M türünden eflit say›da a€ac›n bulundu€u s›k bir orman, do€al koflullar alt›nda rejenerasyonunu gerçeklefltirmektedir. 233 Çekirge serçesi Sar› boyun Buna göre, uzun zaman sonra bu ormandaki a€aç say›lar› için, Çam ötle¤eni Sar› gagal› guguk kuu I. M türündeki a€açlar›n azalmas› II. K ve L türündeki a€açlar›n ayn› oranda azalmas› III. L türündeki a€açlar›n tamamen ortadan kalkmas› Karnidal Tarla kuu Buna göre, nas›l bir de€iflme olmas› beklenir? I. Otlak – çay›rl›k alanda yayg›n tür iki tanedir. A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) Yaln›z III D) I ve III E) I, II ve III II. Yukar›daki dört komünitede en fazla iki yayg›n tür bulunur. III. Ekosistemin alan› artt›kça tür say›s› sürekli artar. yarg›lar›ndan hangilerine ulafl›labilir? A) Yaln›z I B) I ve II C) Yaln›z III D) II ve III E) I, II ve III 8. Aşağıdaki grafikte okyanusta yaşayan X, Y ve Z canlı türlerinin derinliğe bağlı olarak birey sayılarındaki değişim ifade edilmiştir. Birey say›s› X Y Z 6. Bitkiler, beslenme durumlarına göre, sadece otorof, tam parazit, hem ototrof hem heterotrof yarı parazit şeklinde gruplandırılabilirler. Derinlik Yarı parazit olarak beslenen bir bitki türü, Bu grafikteki bilgilere göre; I. Su ve mineral ihtiyacını, topraktan veya ortam suyundan karşılama II. İnorganik bileşiklerden çeşitli organik besinleri sentezleme III. Azot ihtiyacının tamamını inorganik bileşikleri kullanarak karşılama I. X türü yüzeyde ve yüzeye yakın yerlerde yaşar. II. Y türü hem X, hem de Z türü ile birlikte yaşayabilir. III. X ve Z canlılarının bütün özellikleri farklıdır. IV. Z canlıları enerji üretmek için O2 kullanmaz. durumlarından hangilerini gerçekleştirebilir? sonuçlarından hangilerine ulaşılamaz? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) III ve IV E) II ve IV 254 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› 5 6. A E 7. A 8. D TEST EKOLOJ‹ 1. Bataklıklar, sazlıklar, turbalıklar; sulak çayırlar ile denizlerin altı metre derinliğine kadar olan kesimleri sulak alan kapsamı içindedir. 10 4. Doğal veya yapay sürekli veya mevsimsel; suları durgun veya akıntılı tatlı, acı veya tuzlu su kütleleri sulak alan olarak tanımlanır. Buna göre; Buna göre; I. Sulak alan toprakları suya doymuştur. II. Toprakları oksijen bakımından fakirdir. III. Bu alanlarda kamış ve sazlara rastlanabilir. I. Sazlıklar II. Bataklıklar III. Turbalıklar sulak alan biyomları için verilenlerden hangileri söylenebilir? verilenlerden hangileri sulak alan biyomlarına örnek verilebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III 2. Çayır biyomları yeryüzünde yazların sıcak, kışların soğuk geçtiği iklim bölgelerindeki otlarla kaplı alanlardır. Buna göre, çayır biyomları için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Özellikle sığır, koyun gibi otçulların beslendiği bölgelerdir. B) Orman biyomlarının oluşumu için elverişli alanlardır. C) Toprak örtüsü olarak toprağı korur. D) Toprakta su tutulmasına yardımcı olur. E) Humus bakımından zengin alanlardır. 5. Aşağıda kara biyomları içinde bulunan biyomlar verilmiştir. Kara biyomu Orman biyomu Çöl biyomu Çay›r biyomu Buna göre; I. Çayır biyomları yağışların çölleşmeye izin vermediği, ancak orman oluşumu için yetersiz kaldığı alanlardır. II. Çöl biyomları toprak yüzeyi sıcaklığının 60°C'un üstüne çıktığı çok kurak alanlardır. III. Tüm orman biyomları sürekli yağış alan ve toprak nemi fazla olan alanlardır. 3. Aşağıdakilerden hangisi tuzlu su biyomlarına örnek verilebilir? A) Göl C) Okyanus verilenlerden hangileri doğrudur? B) Akarsu D) Sazlık A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III E) Turbalık 255 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› 1. 2. E B 3. C 4. 5. E C TEST EKOLOJ‹ 6. Aşağıda karasal biyomlarda yaşayan hayvanlar tabloda gösterilmiştir. Karasal Biyomlar Hayvanlar Orman Maymun, Jaguar, Tilki Çöl Yılan, Akrep, Keseli fare Çayır Koyun, Serçe, İnek 10 8. Biyomlar, geniş coğrafik bölgeleri içine alan büyük ekosistem tipleridir. Karasal biyomlara; I. Orman II. Çöl III. Çayır verilenlerden hangileri örnek olarak gösterilebilir? Buna göre; A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III I. Karasal biyomlar hayvan çeşitliliğinin farklı dağılımına neden olur. II. Biyomlardaki bitki çeşitliliği hayvanlar için önemlidir. III. Biyomlardaki iklim çeşitliliği bulundurduğu hayvan çeşitliliğini de etkiler. IV. Çöl biyomunda yaşayan bir hayvan cinsi çayır biyomunda yaşayamaz. verilenlerden hangilerine ulaşılabilir? A) I ve II B) I, II ve III C) II, III ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 9. Ormanlardaki uygun nem ve yüksek sıcaklık biyolojik çeşitliliğin artmasına neden olur. Orman biyomları içinde, I. Tropikal yağmur ormanları II. Ilıman bölge yaprak döken ormanları III. İğne yapraklı ormanlar verilenlerden hangilerinde biyolojik çeşitlilik en fazla olur? 7. Aşağıdaki orman biyomlarında yaşayan bitkiler tabloda verilmiştir. Orman biyomları Yetişen bitkiler Tropikal yağmur ormanları Bromelia Ilıman bölge yaprak döken ormanı Kayın, meşe, ceviz İğne yapraklı orman Köknar, ladin, çam A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III D) I ve III E) I, II ve III Buna göre; I. İğne yapraklı orman bitkileri yapraklarını tamamen dökmez. II. Kayın, meşe, ceviz gibi bitkiler yağmur ormanları bitkilerine göre daha kısa boyludur. III. Bromelia bitkisi yoğun yağış ve yüksek nem oranına sahip bölgelerde yaşar. 10. Çöl ekosisteminde, I. Su II. Ifl›k III. S›cakl›k verilenlerden hangileri yaflam flartlar›n› s›n›rlay›c› etkiye sahiptir? ifadelerden hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III A) I ve II B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 256 11. S›n›f Biyoloji Konu Anlat›m› 6. 7. 8. 9. B E E A 10. C