Karayolu Taşımacılığında Sürücülerin Karşılaştığı Risklerin Yönetimi
Transkript
Karayolu Taşımacılığında Sürücülerin Karşılaştığı Risklerin Yönetimi
98 TR ISSN 1681-2123 E u r o p e a n A g e n c y f o r S a f e t y a n d H e a l t h a t W o r k Karayolu Taşımacılığında Sürücülerin Karşılaştığı Risklerin Yönetimi: İyi Uygulama Vakaları Diğer sektörlerde de olduğu gibi, karayolu taşımacılığı sektöründe de becerili ve motivasyonlu bir işgücü için çalışma koşullarına dikkat etmek önemlidir. Sektörün belli başlı özellikleri, risk yönetimini diğer sektörlere kıyasla daha zor hale getirmektedir. Ancak sektörün uygulamada nasıl işlediğini ve sürücülerin kendi karakteristik özelliklerini ve çalışma biçimlerini göz önüne alarak, riskleri başarıyla yönetmek mümkündür. EU-OSHA, karayolu taşımacılığı sürücülerine yönelik risklerin yönetilmesiyle ilgili vaka incelemelerini kapsayan bir rapor yayınlamıştır (1). Vakalar, karayolu taşımacılığı sürücülerini korumaya yönelik bir dizi inisiyatif ve müdahale içermektedir. Büyük işverenler, kendi teslimat taşeronları için İSG standartları belirleyebilecek konumdadır ve bunu yapmak, bu küçük işletmelerin başka müşterilerle çalışırken de aynı standartları benimsemesinde özendirici olabilir. Daha güvenli sürüş tedbirleri gibi İSG çözümlerinin uygulamaya konması için ek zamana ihtiyaç olabilir. Hem işin organizasyonu hem de zaman çizelgesinin hazırlanması sırasında bunun hesaba katılması gerekir. Öte yandan, koruyucu sürüş uygulamasının getirilmesi yakıt tüketimini azaltabilir ve böylece maliyetlerde tasarruf sağlayabilir. Sürücüler bağımsız bir şekilde ve sabit bir merkezden uzakta çalışmaktadır. Serbest çalışabilen sürücüler, çoğu zaman sürücü olarak uzun bir deneyime sahiptirler. Bu, onlarla iletişim kurmanın, onlara danışmanın ve onları sürece dâhil etmenin her zaman kolay olmadığı anlamına geliyor; ayrıca, sürücüler her zaman değişikliğe açık değildirler. Bu nedenle, sürücülerin çözümle yakın ilişki içinde olması gerekmektedir — sürücülerin deneyimlerini kullanabilmek ve onay ve kabullerini alabilmek için, çözümlerin katılımcı yöntemler kullanılarak, sürücüler tarafından sürücüler için geliştirilmesi gerekmektedir. Tartışma, planlama, değişikliklerin testi ve uygulamaya konması için yeterli zaman ayırmak da önemlidir. Eğitim, bilgi tazeleme kursu ve prosedürlerin uygun şekilde izlenmesinin sağlanması, sürücüler için çok önemlidir; ancak, bunların riskleri önlemeyi hedef alan ve yönetimin açık taahhüdünü almış bir kurumsal sistem çerçevesinde gerçekleştirilmesi şarttır. Her değişimde, İSG açısından etkiler ele alınmalıdır. Örneğin, sürücü kabinlerine bilgi ve iletişim teknolojisinin getirilmesi, sürücülerin sağlık ve güvenliğini iyileştirmek için kullanılabilir. İşgücündeki çeşitliliğin de göz önüne alınması gerekir — örneğin, daha yaşlı veya daha genç işçilerin, kadın işçilerin ve yabancı işçilerin ihtiyaçları göz önünde bulundurulmalıdır. Vakalardan çıkarılan kilit sonuçlar: Sürücüler çoğunlukla serbest çalışmaktadır, çok deneyimlidir ve bağımsız çalışmaya alışmıştır. Bu, diğerlerinin yanında, aşağıdakilere ihtiyaç olduğunu göstermektedir: ■ yaklaşımların patronluk taslayıcı olmamasını, pratik olmasını sağlamak; ■ sürücülerin uğrak yerlerini kullanmak — otoyol üzerindeki duraklama yerleri vb; ■ tavsiye ve çözümlerin sürücü deneyimlerine dayanmasını sağlamak; örneğin: ■ sürücüleri risk değerlendirmesi ve çözüm geliştirme süreçlerine dâhil ederek; ■ sürücüleri savunucular, mentörler vb. olarak kullanarak; ■ çözüm geliştirmek ve değişiklik getirmek için yeterli zaman tanıyarak. ■ Müşteriler ve paydaşlar, riski yönetmek için çözümlere dâhil olmalıdır: ■ tedarik zinciri — tedarikçiler, teslimatların yapıldığı tesisler, vb.; ■ yolcular ve okul çocukları; ■ yol güvenliği grupları, ulaştırma bakanlıkları, vb. ■ Büyük kuruluşlar, teslimat taşeronları için İSG standartları belirleyebilecek konumdadır. Bunu yapmak, bu KOBİ’leri diğer müşterileriyle çalışırken de aynı standartları benimsemeye özendirebilir. ■ Sürücü kabinlerine yeni teknolojiler kurulduğunda, bunların örneğin sürücüleri bilgilendirmek ve teslimat takvimlerini iyileştirmek gibi İSG amaçları için de kullanılabileceği akılda tutulmalıdır. ■ İSG çözümleri, işlerin yerine getirilmesi için daha fazla zamana ihtiyaç duyulmasına neden olabilir; bu nedenle: ■ © iStock resimleri Sürücülerin deneyiminden yararlanmanın bir yolu da savunucular, eğitmenler ve mentörler olarak kullanmaktır. onları Risklerin yönetiminde müşterilerin ve paydaşların da yer alması gerekir. Teslimat yapan kişiler izole bir şekilde çalışmamaktadır; bunlar bir zincirin birer parçasıdır. Sürücülerin işverenleri, müşterilerin tesislerinde çalışan personelinin güvenliğini sağlamayı zor bulabilir. İşin rekabetçi doğası ise nakliye şirketlerinin müşterilerinden talepte bulunmaya istekli olmamasına neden olmaktadır; çünkü müşteri sürücünün güvenliğinin kendi sorumluluğu olmadığını varsayabilir. Toplu taşıma araçlarının sürücüleri için, yolcular hem riskin hem de çözümün bir parçasıdır. Risk yönetiminde yer alması gereken diğer taraflar ise şunları içerebilir: ■ malların toplandığı ve teslimatların yapıldığı işletmeler; ■ yolcular ve okul çocukları; ■ yol güvenliği grupları, ulaştırma bakanlıkları, polis ve yargı, vb. (1) European Agency for Safety and Health at Work (EU-OSHA), Managing risks to drivers in road transport: good practice cases, EU-OSHA. http://osha.europa.eu FAC T S 9 8 E u r o p e a n çözümün iş organizasyonunda ve takvimin oluşturulmasında göz önüne alınması gerekir; ■ müşteriler durumdan haberdar edilmelidir. Örneğin koruyucu sürüş teknikleri gibi konularda eğitim, riskleri önlemeye yönelik oluşturulan ve yönetimin kesin taahhüdünü almış bir kurumsal sistem içinde gerçekleşmelidir. ■ A g e n c y ■ Alman DocStop projesi, işyerindeyken profesyonel uzun yol sürücüleri için tıbbi olanakları iyileştirmek için başlatılmıştır. Otoyollardaki dinlenme alanları, DocStop merkezleri olarak hizmet vermektedir; DocStop sürücülerin çizelgelerini aksatmadan yolda kolayca danışabileceği bir doktorlar ağına sahiptir. Danimarkalı gıda şirketi Arla Foods’da yöneticiler 500 farklı yükleme alanındaki çalışma koşulları hakkında bilgi toplamak için sürücülerle işbirliği içinde bir proje geliştirmiştir. Bu bilgiler şirketin BT sistemine entegre edilmiş, böylece sürücüler günlük programlarının çıktılarını alırken bu bilgilere erişme olanağı bulmuştur. Kapsanan konular müşterilerle anlaşmaları da içermiştir. Sürücüler için, tedbirlerin okuryazarlık düzeylerini ve teslimatlar için sürenin sınırlı olduğunu göz önüne alması çok önemliydi. Danimarka’daki Shell Transport, altyüklenicilerine şirketin kalite ve güvenlik standartlarına uyma şartı getirmiştir. Bunlar özellikle kaza ve yaralanmaların bildirilmesine, sürücülerin eğitilmesine ve altyüklenicilerin güvenliği kendi kurumsal uygulamalarına nasıl dâhil edebileceklerine odaklanmaktadır. Programa uygunluk yakından izlenmektedir. Transport for London, kadın otobüs sürücülerinin işe alınma ve işte kalma oranlarını iyileştirmek için kadınlara uygun çalışma koşulları sunuyor. Bunlar, istasyonlarda kadın sürücüleri destekleyecek ‘kadın mentörler’ sağlıyor; çocuk bakım masraflarına yardımcı oluyor; ve kadınlara özel tesisleri destekliyor. Otobüslerde şiddeti önlemek için tedbirlerle birlikte bir kampanya başlatılmıştır. Personel ve tüm yöneticiler için, ayrımcı davranışa sıfır tolerans yaklaşımını vurgulayan bir eğitim vardır. Esnek çalışma saatleri gibi konularda çalışmalar devam etmektedir. Bir başka örnekte, bir çalışmanın ardından, İspanyol sendikası CCOO kadın sürücülere yönelik üniformalar için tavsiyeler oluşturmuştur. W o r k Örnekler: a t © David Tijero H e a l t h Vaka incelemeleri, karayolu taşımacılığı sürücüleri için güvenliği arttırmak ve riskleri kontrol altına almak için alınabilecek bir dizi tedbir olduğunu göstermektedir. Bu tedbirler ayrıca müşteriler ve yolcular için hizmetlerin iyileşmesine, taşımacılık şirketleri içinse mali tasarruflara yol açabilir. a n d S a f e t y Yolcu taşımacılığında, okul çocuklarınca yapılan şiddet de dâhil olmak üzere sürücülere yönelik şiddetin önlenmesine odaklanan çeşitli vaka incelemeleri mevcuttur. Bu şiddetin bir dizi sonucu olabilir: personelin yaralanması, stres, otobüslere fiziksel hasar ve yolda kaza riskinin artması. Çocukların çözüme dâhil edilmesi önemli görülmüş ve söz konusu vakada alınan tedbirler aşağıdakileri içermiştir: ■ ortaklıklar — okullarla, suç önleme programlarıyla, polisle, trafik makamlarıyla; ■ çocukları sürece dâhil etmek; örneğin: ■ okullarla çalışmak gibi halka ulaşma sorumluluğu olan bir önleme sorumlusu görevlendirmek; ■ sorunları ve çözümleri belirlemek için çocuklarla tiyatro gösterilerinin kullanılması; ■ çocukların otobüs seyahati için davranış kurallarını kabul etmesi ve otobüslerin “polisliğini” yapması; ■ sürücülerle ve çocuklarla ortak eğitim — ortak bir anlayışa varılmasına yardımcı olmak için; ■ okul içinde ve dışında olan her olaya okulların katılımını sağlayarak bütüncül bir yaklaşım izlemek; ■ müdahale sorumluları – bilet kontrolörleriyle birlikte çalışan asistanlar; ■ yan camlara koruyucu kaplama, sürücü kabininin yolculardan ayrılması, CCTV, hızlı müdahale için telsiz bağlantıları ve izleme sistemleri; ■ olay sonrası personele yasal destek ve danışmanlık olanağı sunulması. f o r Fransız taşımacılık şirketi Prevost, çeşitli tedbirler kullanarak sürücüleri için 80 km/saatlik bir hız sınırı getirdi ve bu sayede yakıt tüketimini ve CO2 emisyonlarını azalttı ve sürücülerinin sağlık ve güvenliğinde iyileşme sağladı. 2 İşçiler, yapılan maliyet tasarruflarından paylarını aldı. İnisiyatifi tanıtmak için araçlarda sticker kullanılıyor. Daha ayrıntılı bilgi için Raporun tamamı İngilizce dilinde Ajansın aşağıdaki adresinden ücretsiz indirilebilir: http://osha.europa.eu/en/publications/reports/TEWE10003ENC/view. Bu bilgi föyü, tüm AB dillerinde aşağıdaki adreste mevcuttur: http://osha.europa.eu/en/publications/factsheets TE-AE-10-098-EN-C European Agency for Safety and Health at Work Gran Vía, 33, 48009 Bilbao, SPAIN Tel. +34 944794360, Fax +34 944794383 E-posta: information@osha.europa.eu © European Agency for Safety and Health at Work. Kaynak belirtmek koşuluyla çoğaltılabilir. Belçika’da basılmıştır, 2011 h t t p : //o s h a .e u r o p a .e u