Araştırma ve Etik - Boğaziçi Üniversitesi
Transkript
Araştırma ve Etik - Boğaziçi Üniversitesi
Araştırma ve Etik Murat Köksalan 22 Nisan 2016 Doktora Kolokyumu, Boğaziçi Üniversitesi İçerik • • • • Yazarlık Makale yazarken … Aşırma ve benzeri ‘İyi’ yazmanın önemi • Atıf ölçütleri Yazarlık • Yayın süreci – – – – – – Fikir teori deney tasarımı deney sonuçların irdelenmesi yazma Yazarlık • Sürece önemli katkısı olmalı • Yukardakilerin en az ikisine ciddi katkı (S. Gass 1994) • Az katkısı olan yazar olmamalı, önemli katkısı olan yazar olmalı Atıf • Kaynağı kendimiz okumalıyız • Çok önemli kısımlar: tırnak içinde • Alıp kaynak vermemek: Aşırma (intihal) “Turkish physicists face accusations of plagiarism” Nature, V. 449, No. 6, p. 8, September 2007 Aşırma (http://fbe.metu.edu.tr) • “Başkasının” fikir ve çalışmalarını kendisininmiş gibi göstermek – Tümünü aşırmak – Parça parça aşırmak – Fikri aşırıp yeniden yazmak Kendinden aşırma • Tekrar yayımlama, • Katkısız (aynı veriler, farklı istatistiksel analiz), • Eklemlenmiş yayın (veri ekleyerek daha önce yayımlanmış makaleyi genişletmek) • Parçalı yayın (salam dilimleme-aynı deney sonuçlarını parça parça yayımlama-gerçeği saklayarak) • Metin geri dönüştürme (eski yazdıklarını yer yer aynen kullanmak) Aşırma tespit etmek için arama motorları var Bir olay • Yakın zamanda yayımlanan bir makalenin yazarları Giriş kısmındaki iki paragrafı başka makaleden aşırmışlar. Durum öğrenilince dergi bu makaleyi geri çektiğini (yayımlanmamış kabul ettiğini) duyurmuş (Roig 2010). Etik olmayan diğer davranışlar • Veri ve sonuç uydurmak • Verileri seçerek kullanmak • Hak edenlerin isimlerini makaleye eklememek / hak etmeyenleri eklemek • Angarya araştırma yaptırmak (öğrenci veya diğer kişilere) • Veri gizliliğini ihlal • Katılımcı bilgi gizliliğini ihlal • ... Predatory (vahşi, yırtıcı) publishing • “In academic publishing, predatory open access publishing is an exploitative open-access publishing business model that involves charging publication fees to authors without providing the editorial and publishing services associated with legitimate journals (open access or not). … Newer scholars from developing countries are said to be especially at risk of becoming the victim of these practices.[2][3]” Source: https://en.wikipedia.org/wiki/Predatory_open_access_publishing https://scholarlyoa.com/2015/01/02/bealls-list-of-predatory-publishers-2015/ Also see: https://scholarlyoa.com/2016/03/10/mysterious-turkish-thales-academic-publisher-promises-fast-publication-in-20-days/#more-7062 Waset (Source: Wikipedia) • • • The World Academy of Science, Engineering and Technology or WASET is a predatory publisher[1] of a number of open access journals on a wide variety of scientific and technical subjects. It also organizes several scientific conferences a year, using names that are the same of similar to real conferences organized by established scientific groups. The conferences are low-quality and anyone can present a paper by simply paying the registration fee.[2] The academy has been listed as a "potential, possible, or probable" predatory publisher.[3] Indeed, one of their journals accepted an obviously fake article in a sting operation.[4] WASET is based in Turkey and its domain name is registered in Azerbaijan.[5] It is run by Cemal Ardil, a former science teacher, with assistance from his daughter Ebru and his son Bora. Cemal Ardil is also the person who has published the most articles on the WASET website.[6] • Source: https://en.wikipedia.org/wiki/World_Academy_of_Science,_Engineering_and_Technology … Erişim Engeli Waset!!! Metin Balcı, CBT Aralık 2015 • • Tartışma: NEDİR BU WASET ADLI KURULUŞUN KONGRELERİ? CBT 1501/25 Aralık 2015 “Türkler tarafından organize edilen toplantılardan biri World Academy of Science, 2016 yılında organize edilen WASET kongre sayısı 131 (yüzotuzbir), 2027 yılı için şimdiden organize edilen kongre sayısı 101 (yüzbir)’dir. … Avusturalyalı bir fizik profesörü düşüncelerini şöyle ifade ediyor: “Benden önce bir bilim insanı bot tasarımı üzerine bir sunum yaptı, ben akabinde kuvantum mekaniği üzerine bir sunum yaptım ve benim sahamdan orada kimse yoktu. Benden sonraki konuşmacı ise helal et üzerine bir konuşma Engineering and Technology (WASET) toplantılarıdır. … yaptı.” Waset!!! Ben 2029’da 123 konferans saydım! Öğrencilerden örnekler • Staj raporunda: yayımlanmış makaleyi kullanmak • Vaka raporunda: – Yeni sayılara göre çözüp geçen yılki bir raporun yorumunu aynen kullanmak – Vaka geliştiren kişinin (benim) çözüm dosyamı bulup (pdf) ordan resim olarak alıp yapıştırmak • Internetten: Kes/yapıştır Yayın süreci • Bir makale bir anda sadece bir dergiye gönderilmeli • İyi bir gerekçe olmadan geri çekilmemeli • Editörlük, hakemlik gönüllü ve çok emek isteyen işler. Emeğe saygı ... Doçentlik Eski • Başlıca yayın: Tek başına veya öğrencisi ile Yeni • Puan bazlı sistem • Ulusal yayın şartı Danışman-öğrenci • Doktora süreci yoğun bir süreç • Gerginlikler olabilir – Yazar sırası – Yapılacak işler – Danışman katkısı Yayın süreçleri • Izdıraplı • Makale revizyonu: 6 ay + 10 gün – Artık zaman sınırı koyuyorlar • Hakemlik: 6 ay + 5-10 saat • Kibar ama ısrarlı sorgulanabilir (4-5 ay sonra) Yazma • • • • • Araştırmanın (en önemli) aşamalarından Angarya görülmemeli, özenilmeli Başka işlerin arasına sıkıştırmamalı ‘Kötü’ yazıyı düzeltmek zor (imkansız?) Kötü yazılan makalenin yayın şansı çok düşük (hiç yok?) • Hakemler genellikle ‘anlaşılmıyor’ deyip red ederler • Yakınmalarımız – “Hakem yapılanı hiç anlamamış!” – “Bize önyargılılar!” İçerik • Yayın baskısı, atama yüksetme kriterleri marjinal katkısı olan araştırmalara mı yol açıyor? • Kapsamlı, bilime ve topluma önemli katkılar yapan çalışmalar Akademisyenlik • • • • Çok çalışmak gerektirir Severek yapan için ‘mükemmel’ Sevmeden yapılacak iş değil Öğrenciler onlara verdiğiniz değeri ve emeği takdir ederler Değerlendirilebilecek kaynaklar • INFORMS (http://www.informs.org/) – Ders malzemeleri (https://www.informs.org/Build-YourCareer/Education-Resources) – Tez, makale ödülleri • Dantzig • Nicholson • Diğer • YAD (http://www.yad.org.tr/) Kaynaklar • Saul Gass ‘Model World: Ethics in the Not So Real MS/OR World’ Interfaces 24, 7478 (1994). • Miguel Roig. Plagiarism and selfplagiarism: What every author should know. Biochemia Medica 20(3), 295-300 (2010). • ODTÜ Etik Araştırma Merkezi Web sayfası (http://ueam.metu.edu.tr/intihal) Atıflar Veritabanları • Atıf istatistikleri için ISI (Thomson), Scopus, Google Scholar, gibi veritabanları var • Farklı yanları var Etki faktörü (Impact factor)-Derginin etkisini ölçmek için (1960’larda geliştirildi) Genel atıf eğrisi Kaynak: Kaynak 2 Etki Faktörü ve makale tipi Kaynak: Kaynak 2 Gözlemler Alan etkisi Kaynak: Kaynak 1 Alan etkisi Kaynak: Kaynak 1 Etki faktörü • Disiplinler arası dergi karşılaştırmaları için uygun değil. • Yıllık değişimlere, özellikle küçük dergileri değerlendirirken, dikkat etmek gerek. • Atıflar, dergi değerlendirme için tek başına yeterli değil. Etki faktörü ile makaleleri, kişileri kıyaslamak • Aynı dergideki atıfların makaleler arası dağılımı büyük ölçüde çarpıktır (skewed-az sayıda yayın çok atıf, çoğu yayın az atıf alır) • Bu nedenle tekil makaleleri, kişileri yayın yaptıkları derginin etki faktörüne göre kıyaslamak çok yanıltıcı olabilir 2000-2004 makalelerine 2005 atıfları 5 yıllık etki = 0.434 5 yıllık etki = 0.846 P(Citations of random Proc. Art ≥ Cits of random Trans. Art) = .62 Kaynak: Kaynak 1 Diğer endeksler • h-endeksi: herbiri en az n atıf alan n makalenize karşılık gelen en büyük n değeri (Hirsch 2006) A: herbiri 10 atıf almış 10 makalesi var; h(A)=10 B: herbiri 100 atıf almış 10 makalesi var; h(B)=10 • m-endeksi: h‐endeksi bölü ilk makalesinden beri geçen yıl sayısı (Hirsch 2006) • g-endeksi: herbiri en az n2 atıf alan n makalenize karşılık gelen en büyük n değeri (Egghe 2006) g(A)=3 g(B)=10 • Hirch: “Nobel ödüllülerin h-endeks değeri yüksek” • Anlamlı soru: Yüksek h-endekslilerin çoğu Nobel ödülü alır mı? Neden atıf yaparız? • ‘Vefa’ atıfı: entellektüel borç ödeme • ‘Retorik’ atıf: – Atıf yapılanın tanınmışlığı (herkesin atıf yaptığı), – Atıf yapan ve yapılanın ilişkisi, – Derginin erişilebilirliği, – Bir grup sonuç için aynı makaleye atıf yapmanın kolaylığı, ... Manipulasyon • Yazarlar, editörler ve yayıncılar atıfları kendi çıkarları için manipule ederler mi? – Hakemlik yaparken – Editörler ‘bizim dergimize atıf yapılmamış, acaba bize uygun mu?’ – Editoryal: Kendi dergisindeki birçok yayına atıf yaparak değerlendirmek • Son yıllarda birçok derginin etki endeksi çok yükseldi Atıf ölçütleri • Tek endeks ile anlamlı değerlendirme yapmak mümkün değil • Anlamlı gözüken bir ölçüt, ilan edildikten sonra hızla anlamını yitirebilir (manipülasyon) • Çeşitli ölçütleri birlikte kullanmak gerek Kaynakça 1. Adler, R., Ewing, J., Taylor, P., Citation Statistics, Joint Committee on Quantitative Assessment of Research, 6/11/2008 . 2. Amin, M., Mabe, M. Impact Factors: Use and Abuse, Perspectives in Publishing Newsletter, Elsevier Science, 2000. 3. Bibliometric Indicators , Karolinska Institutet http://kib.ki.se/sites/kib.ki.se/files/Bibliometric_indicators_definitions_ 1.0.pdf 4. Meho, L. I. Which citation database: Web of Science, Scopus, or Google Scholar? Special Libraries Association 2009 Annual Conference.