OLGU SUNUMU Krom Pikolinat Alımından Kaynaklanan
Transkript
OLGU SUNUMU Krom Pikolinat Alımından Kaynaklanan
Baltacý D ve Ark. OLGU SUNUMU Davut Baltacý1 Adem Karaca2 Mehmet Soytürk3 Meltem Seymen1 Mehmet Halis Tanrýverdi4 1 Trabzon 3 nolu Aile Saðlýðý Merkezi, Trabzon 2 Karadeniz Teknik Üniversitesi Týp Fakültesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD. Trabzon 3 Karadeniz Teknik Üniversitesi Týp Fakültesi, Radyoloji AD. Trabzon 4 Çorlu 1 nolu merkez Saðlýk Ocaðý, Çorlu-Tekirdað Krom Pikolinat Alýmýndan Kaynaklanan Karaciðer Toksisitesi ÖZET Burada, raf üstü reçetesiz satýlan ve günlük kullanýmý önerilen krom pikolinat içerikli ürünün alýnmasý sonrasý geliºen karaciðer toksisitesi sunulmuºtur. Vakamýz, 32 yaºýnda bayan hasta üç gündür devam eden kaºýntý ºikâyeti ile bize baºvurdu. Fizik muayenesinde ürtiker ya da diðer deri döküntüleri ile deride renk deðiºikliði yoktu. Hastanýn detaylý sorgulanmasýnda kilo vermek ve ince bir bedene sahip olmak için 15 gündür krom pikolinat içeren reçete dýºý raf üstü destek ilacý kullandýðý öðrenildi. Hastanýn yapýlan biyokimya tetkiklerinde ALT: 484 U/I, AST: 182 U/I, Total/ D. Bilirubin: 0,43/ 0,88 mg/dl olarak saptandý. Hastaya kullandýðý ilacýn kesilmesi ve haftalýk enzim takibi önerildi. Takiplerinde enzimleri normal seviyelere geriledi ve kaºýntý ºikâyetinde düzelme görüldü. Sonuç olarak, krom vücut yapý elemanlarý için esansiyel bir element olmakla beraber normal dozlarda kullanýlmasýna raðmen reçetesiz satýlan ilaçlar ciddi yan etkilere neden olabilir. Bu nedenle hastalarýn sorgulanmasýnda ilaç kullaným öyküsüne, reçetesiz ilaçlar açýsýndan dikkat edilmelidir. Anahtar Sözcük: Krom Pikolinat, Karaciðer Toksisitesi, Reçetesiz Ýlaç, Kaºýntý Liver Toxicity Resulted From Ingestion of Chromium Picolinate Ýletiºim adresi: Uz. Dr. Davut BALTACI Trabzon 3 nolu Aile Saðlýðý Merkezi 61080 Trabzon Tel: (90) 462- 325 2923 Mobil Tel: 541-7165619 Email:davutbaltaci@hotmail.com Konuralp Týp Dergisi e-ISSN1309–3878 konuralptipdergi@duzce.edu.tr konuralpgeneltip@gmail.com www.konuralptipdergi.duzce.edu.tr ABSTRACT Herein, liver toxicity resulted from chronic ingestion of chromium picolinate, recommended daily allowance of over-the-counter (OTC) have been presented. A woman of 32 years-old presented with pruritis since three days. On physical examination, she had no skin rashes, discoloration and urticarial lesions. With detailed inquiry of the patient, it has been determined that she had been using over-the-counter medicine containing chromium picolinate to enhance weight loss and increase lean body mass. On blood test examination follows: ALT: 484 U/I, AST: 182, Total/direct Bilirubin: 0,43/0,88 mg/dl. Complete Blood Count (CBC) was normal. Chromium supplements may cause serious liver function impairment although when ingested within normal doses. Medication histories should include attention to the use of OTC nutritional supplements. Key Word: Chromium Piconilate, Liver Toxicity, Over-The-Counter Medication, Pruritis Konuralp Týp Dergisi 2010;2(1):32-34. 32 Baltacý D ve Ark. GÝRݪ Krom insülin etkisini potansiye eden esansiyel bir mineral olup bu nedenle karbonhidrat, yað ve protein metabolizmasýný etkiler. Fakat krom ile insulin iºlevi arasýndaki iliºkinin tabiatý açýkça tanýmlanmamýºtýr. Diyete ilave krom kullanýmý potansiyel olarak vücut bileºenleri üzerinde özellikle yað kitlesinin azaltýlmasýnda ve yaðsýz vücut kitlesine sahip olmada etkisi olduðu varsayýlmaktadýr. Bu nedenle halk arasýnda, özellikle kadýnlarda ºaºýrtýcý ºekilde krom pikolinat içerikli herbal ürünlerin kullanýmý giderek artýº göstermiºtir (1). Doðada krom klorür, krom pikolinat, krom sitrat ve krom nicotinate olmak üzere farklý krom tuzu vardýr. Bu krom kaynaklarýnýn hepsi trivalent (Krom III) formdadýr. Tabii nitelikli Heksavalent (Krom IV) formda krom bileºenleri bulunmasý ise seyrektir. Bundan dolayý heksavalent krom bileºikleri doðal olarak kabul edilmemektedir. Kromun besin yolu ile alýmý ile ilgili bilgi sýnýrlýdýr. Yiyeceklerle alýnan kromun çoðu trivalent formdadýr. Trivalent krom normal miktarlarla alýndýðýnda güvenli olduðu varsayýlan esansiyel nadir elementtir (2). Ýlave krom kullanýmý özellikle obez ya da aºýrý kilolu kiºilerde kilo vermek, vücut geliºtirme ile uðraºan kiºilerde daha iyi bir kas yapýsý elde etmek için reçetesiz olarak raf üstü ürün olarak sýkça kullanýmý artmýºtýr (3). Mevcut vakada hastamýz aºýrý kilosu nedeni ile kilo vermek için kutu üzerinde önerilen dozlarda kullanmasýna raðmen, kýsa zaman içerisinde akut karaciðer toksisitesi geliºmiºtir. Biz bu vakayý krom pikolinat kullanýmý sonrasý toksik olmadýðý düºünülen dozlarda kullanýmýna baðlý karaciðer toksisitesinin geliºebileceðini göstermek amacý ile raf üstü ilaçlarýn kullanýmýna dikkat çekmek için sunmayý uygun bulduk. OLGU 32 yaºýnda bayan bir hasta kaºýntý ºikayeti ile polikliniðimize baºvurdu. Hastanýn bir haftadýr bulunan son 3 gündür dayanýlamayacak düzeyde kaºýntýsý mevcut olup her hangi bir deri döküntüsü ya da ürtiker benzeri lezyonlarý ve deri renginde deðiºiklik bulunmamaktaydý. Hastanýn kaºýntýsýný arttýran ya da azaltan bir faktör yoktu. Kaºýntýsý vücudunun belli bir bölgesi ile sýnýrlý olmayýp özellikle ekstremitelerde daha belirgindi. Kaºýntýsýna aðrý, yanma ya da parestezi gibi diðer semptomlar eºlik etmiyordu. Hastanýn yapýlan detaylý sorgulamasýnda kronik böbrek ya da karaciðer hastalýðý, deri hastalýðý, mantar enfeksiyonu ve böcek ýsýrmasý hikayesi bulunmuyordu. Hastada alkol kullanýmý ve sigara kullaným öyküsü yoktu. Hastanýn anamnezi ve fizik muayenesi sonrasý hastadan hemogram, ALT, AST, kreatinin, üre, bilirubin kan düzeylerine, tam idrar tetkiki ve gaita direk bakýsý yapýldý. Bu testlerden hemogram, kreatinin ve üre deðerleri, TÝT ve gaita incelemesi normal bulundu. Diðer testlerden ALT: 484 U/L, AST: 182 U/L, Direkt bilirubin: 0,88 mg/dL ve total bilirubin: 1,42 mg/dl olarak tespit edildi. Bunun üzerine hasta tekrar sorgulandý. Hastanýn kilo vermek için 15 gündür kutu üzerindeki kullaným önerisine uygun dozda krom pikolinat içeren çay ºeklinde ürün kullandýðý anlaºýldý. Hasta elma&krom zayýflatma ilacý olarak bilinen ve içerisinde %0,05 krom (Her bir poºette yaklaºýk 1000 mcg krom içermekte) ºeklinde krom içeren üründen 15 gündür kullanmaktaydý. Hasta günlük ortalama 3000 mcg krom tüketmiº. Bu bilgi üzerine hastaya ürünü kullanmamasý önerildi. Haftalýk karaciðer enzim ölçümü ile izlendi. Bunun dýºýnda karaciðer fonksiyonunu bozabilecek viral, otoimmün, karaciðer yaðlanmasý ve kistik ya da solid lezyonlar gibi hepatobiliyer hastalýk açýsýndan viral seroloji, lipid profili, otoimmün marker testleri ve ultrasonografi ile hepatobiliyer incelemesi yapýldý. Herhangi bir patoloji saptanmadý. Hastanýn takiplerinde karaciðer enzimleri ve bilirubin seviyesi bir ay içerisinde normal düzeylere döndü. En son yapýlan ALT: 38 U/L, AST: 25 U/L, T. Bilirubin: 0,01 mg/dl, D.Bilirubin: 0,43 mg/dl olarak saptandý. Hastanýn kaºýntý ºikayeti ise tamamen geriledi. TARTIªMA Toplumda diyete ilave krom kullanýmýna artmýº ilgi nedeni ile birçok týbbi çalýºma bu konu üzerine odaklanmýºtýr. Fakat vücut yapýlarýnda neden olduðu deðiºiklikleri açýklýk kazanmadýðý için son on yýlda yoðun bir tartýºma alaný olmuºtur. Bunlarýn yanýnda, diyete ilave krom kullanýmýnýn insan saðýlýðý üzerinde istenmeyen yan etkilere neden olabileceði iddialar ortaya çýkmýºtýr (4). Diyete ilave kromun glikoz-insulin hemostazý üzerine birçok etkisi olduðu bilinmektedir. Sadece kan ºekeri yüksek Tip 2 diyabetli hastalarda kan ºekerinin düºürülmesinde deðil kan ºekeri normalden düºük hastalarda hipoglisemiye baðlý semptomlarýn iyileºtirilmesi ile ilgili birçok çalýºma ve rapor mevcuttur (5). Glikoz regülasyonu yanýnda LDL-kolesterol seviyesinin düºürülmesinde ve osteoporozun engellenmesi ile ilgili bir çok çalýºma yapýlmýº (6). Bu çalýºmalarda Krom genellikle günlük 200 mcg olarak kullanýlmýº. Bazý çalýºmalarda ise 1000 mcg gibi yüksek doz krom güvenliði araºtýrýlmýºtýr. Bu çalýºmalarda Krom trivalent formu kullanýlmýºtýr. Diyete ilave krom kullanýmý ile ilgili doz kriteri konusunda ortak bir konsensüs bulunmamaktadýr (7). Kromun heksavalent formu trivalent formundan 10–100 kat daha toksiktir. Krom heksavalent doðal olarak seyrek olarak bulunur ve genellikle suni Konuralp Týp Dergisi 2010;2(1):32-34. 33 Baltacý D ve Ark. üretimdir. Krom IV formuna baðlý sitotoksik etkinin mekanizmasý tam olarak anlaºýlamamakla birlikte büyük sayýda yapýlan çalýºmalar DNA hasarý, oksidatif stres, apoptotik hücre ölümü ve gen ekspresyonunda deðiºmelere neden olduðunu göstermiºtir (8). geliºen bir olguyu bildirmiºlerdir. Literatürdeki vakalarda genelde renal yetmezlik rapor edilirken bizde akut karaciðer toksisitesi görülmüºtür. Öykü ve klinik olarak yine de bizim vakamýz literatürde sunulan vakalarla birçok yönden benzerlik göstermektedir Martin ve arkadaºlarý vücut geliºtirmekle uðraºan 24 yaºýnda genç bir bayanda 1200 mcg/ gün dozunda iki gün kullandýktan sonra ciddi kas kramplarý ve sonrasýnda rabdomyoliz geliºen bir olgu rapor etmiºlerdir (8). Baºka bir olguda Wasser ve arkadaºlarý (9) ise 49 yaºýnda bir bayan hastada günlük 600 mcg krom pikolinat kullanýmý sonrasý renal yetmezlik (interstisyel nefrit) geliºen bir olgu rapor etmiºlerdir. Cerulli J ve arkadaºlarý da (10) 33 yaºýnda bayan bir hastada krom pikolinat sonrasý böbrek yetmezliði, hemoliz ve karaciðer toksisitesi Krom elementinin bilinen çok sayýda yararlarýna raðmen raf üstü krom içeren birçok ürünün bilinçsiz bir ºekilde kullanýmýnýn artmasý biz aile hekimlerine bu konuda insan saðlýðýnýn korunmasýnda çok görev düºmektedir. Bunun yanýnda benzer ürünlerin satýºý ile ilgili yeni yasal düzenlemelerin getirilmesine ihtiyaç vardýr. Benzer ürünlerin satýlmasý ve kullanýmý konusunda yerel yönetimlerle iº birliði yapýlarak satýºý kontrol altýna alýnmalý, medya aracýlýðý ile de halk bilinçlendirilmelidir. KAYNAKLAR 1. Ghosh D, Bhattacharya B, Mukherjee B et al. Role of chromium supplementation in Indians with type 2 diabetes mellitus. Nutr Biochem 2002;13(11):690-697. 2. Berner TO, Murphy MM, Slesinski R. Determining the safety of chromium tripicolinate for addition to foods as a nutrient supplement. Food Chem Toxicol 2004;42(6):1029-1042. 3. Anderson RA, Polansky MM, Bryden NA et al. Chromium supplementation of human subjects: effects on glucose, insulin, and lipid variables. Metabolism 1983;32:894-899. 4. Jeejeebhoy KN. The role of chromium in nutrition and therapeutics and as a potential toxin. Nutr Rev 1999;57(11):329-335. 5. Vincent JB. The potential value and toxicity of chromium picolinate as a nutritional supplement, weight loss agent and muscle development agent. Sports Med 2003;33(3):213-230. 6. Broadhurst CL, Domenico P. Clinical studies on chromium picolinate supplementation in diabetes mellitusa review. Diabetes Technol Ther 2006;8(6):677-687. 7. Lamson DS, Steven MP. The safety and efficacy of high-dose chromium. Altern Med Rev 2002;7(3):218235. 8. Bagchi D, Stohs SJ, Downs BW, Bagchi M, Preuss HG. Cytotoxicity and oxidative mechanisms of different forms of chromium. Toxicology. 2002;180(1):5-22. 9. Press RI, Geller J, Evans GW. The effect of chromium picolinate on serum cholesterol and apolipoprotein fractions in human subjects. West J Med 1990;152: 41-45. 10. Martin WR, Fuller RE. Suspected chromium picolinate-induced rhabdomyolysis. Pharmacotherapy 1998;18:860-862. 11. Wasser WG, Feldman NS, D’Agati VD. Chronic renal failure after ingestion of over-the-counter chromium picolinate. Ann Intern Med 1997;126:410. 12. Cerulli J, Grabe DW, Gauthier I et al. Chromium picolinate toxicity. Ann Pharmacother 1998;32:428-431. Konuralp Týp Dergisi 2010;2(1):32-34. 34