Oni nigdy nie zdadzą do następnej klasy!
Transkript
Oni nigdy nie zdadzą do następnej klasy!
×<&,( &2'=,(11( Onlar bir üst sınıfa asla geçemezler! Oni nigdy nie zdadzą do następnej klasy! W tym rozdziale: Słownictwo: – czynności codzienne Gramatyka: – czas teraźniejszy m 9,,,¿<&,(&2'=,(11( =$32=1$-6,¬=12:<00$7(5,$¸(0$1$67¬31,(:<.21$-¢:,&=(1,$ , Benim günüm Her sabah erken kalkıyorum. Duş alıyorum ve giyiniyorum. Sonra kahvaltı yapıyorum ve işe gidiyorum. Ben büyük bir şirkette müdürüm. Çok çalışıyorum ve eve geç dönüyorum. Yemek yiyorum ve yatağa gidiyorum. Yatakta e-postamı kontrol ediyorum ve gazete okuyorum. (Mój dzień Każdego ranka wstaję wcześnie. Biorę prysznic i ubieram się. Następnie jem śniadanie i idę do pracy. Jestem dyrektorem w dużej firmie. Dużo pracuję i wracam późno do domu. Jem kolację i idę do łóżka. W łóżku jeszcze sprawdzam e-maile i czytam gazetę.) ,, var ne yok, ne – Merhaba arkadaşlar, ne słychać, co robicie?) co , m wa ść ze (C ? uz un rs yapıyo sağlık, ders çalışıyoruz. – Merhaba Kevser, iyilik ść Kevser, wszystko Yarın sınavımız var. (Cze Jutro mamy egzamin.) w porządku, uczymy się. gzamin? Jaki egzamin?) – Sınav mı? Ne sınavı? (E r. (Z matematyki. – Matematik sınavı, çok zo Bardzo trudny.) . (W takim razie życzę – O zaman size iyi şanslar wam powodzenia.) m 785(&.,QLHJU\]LH *5$0$7<.$:3,*8¸&( &]DVWHUDÖQLHMV]\ W języku tureckim czas teraźniejszy odpowiada znaczeniowo czasowi teraźniejszemu w języku polskim. Używamy go, mówiąc o czynności wykonywanej w danym momencie (np.: Teraz jem obiad.). Może być również używany do określenia czynności zwyczajowej (np.: Codziennie wstaję wcześnie rano.) lub przyszłości (np.: Wychodzę za 10 minut.). Czas teraźniejszy wyrażamy za pomocą sufiksu -yor. Aby odmienić czasownik w czasie teraźniejszym, do rdzenia czasownika należy dodać sufiks -yor i odpowiednią końcówkę osobową. forma bezokolicznika gelmek (przyjeżdżać, przychodzić) yapmak (robić) çalışmak (pracować) anlamak (rozumieć) okumak (czytać, studiować, uczyć się) rdzeń czasownika gel yap çalış anla oku 9,,,¿<&,(&2'=,(11( W języku tureckim bezokolicznik jest zakończony na -mak lub -mek. Aby wyodrębnić rdzeń w bezokoliczniku, należy odrzucić sufiks -mak lub -mek, np.: W języku tureckim samogłoski pod względem położenia języka w stosunku do podniebienia w trakcie wymowy dzielą się na dwie grupy: szerokie (a, e, o, ö) i wąskie (i, ı, u, ü). Sufiks czasu teraźniejszego -yor wymaga, aby bezpośrednio przed nim stała samogłoska wąska (i, ı, u, ü). Jeżeli rdzeń czasownika kończy się samogłoską wąską, wystarczy dodać do niego tylko sufiks -yor i odpowiednie końcówki osobowe, np.: rdzeń oku sufiks czasu teraźniejszego -yor końcówki osobowe -um czasownik w czasie teraźniejszym okuyorum (czytam) -sun okuyorsun (czytasz) (-dur) okuyor(dur) (czyta) -uz okuyoruz (czytamy) okuyorsunuz (czytacie / Pan, Pani czyta / Państwo czytają) okuyorlar (czytają) -sunuz -lar Jeżeli rdzeń czasownika kończy się na spółgłoskę, należy bezpośrednio przed sufiksem -yor dodać samogłoskę wąską, kierując się zasadą harmonii samogłoskowej, np.: ZZZMH]\NLREFHSO to przed sufiksem -yor wstawimy samogłoskę wąską... ı u i ü 785(&.,QLHJU\]LH Jeśli ostatnią samogłoską w rdzeniu jest... a, ı u, o e, i ü, ö ¢:,&=(1,$ :SRGDQ\FKF]DVRZQLNDFKZ\RGUEQLMUG]HQLH PLQLV¹RZQLF]HN Przykład: söylemek – söyle 1. 2. 3. 4. 5. 6. bakmak – .............................. görmek – .............................. yıkanmak – .............................. duş almak – .............................. yemek yemek – .............................. gitmek – .............................. söylemek – mówić bakmak – patrzeć görmek – widzieć 2GPLH»SRGDQHF]DVRZQLNLZF]DVLHWHUDÖQLHMV]\PLSU]HW¹XPDF]]ZURW\QDM]\N SROVNL Przykład: (ben) oturmak – (ben) oturuyorum (ja) mieszkam / siedzę 1. 2. 3. 4. 5. 6. (sen) yemek yemek – .............................. (biz) duş almak – .............................. onlar) gazete okumak – .............................. (siz) kahvaltı yapmak – .............................. (o) bulaşık yıkamak – .............................. (ben) gitmek – .............................. 8]XSH¹QLMEUDNXM¡FHIRUP\SRGDQ\FKF]DVRZQLNZ PLQLV¹RZQLF]HN Przykład: almak – biz alıyoruz (brać / kupować / dostawać – my bierzemy / kupujemy / dostajemy) 1. 2. 3. 4. 5. 6. yıkanmak: ben yıkamak: sen dinlenmek: biz dinlemek: o uyanmak: siz uyumak: onlar ZZZMH]\NLREFHSO siz o onlar biz ben sen yıkamak – myć, prać dinlemek – słuchać uyanmak – budzić się müzik – muzyka &]\ZLHV]ØH" Turcy przywiązują bardzo dużą wagę do stosunków sąsiedzkich. Jedno z tureckich przysłów brzmi: Ev alma, komşu al. („Nie kupuj domu, kupuj sąsiadów.”). Sąsiedzi odwiedzają się bardzo często, kobiety praktycznie codziennie i bez zapowiedzi składają sobie wizyty, spędzając długie godziny na rozmowach przy herbacie. Jeżeli przygotowujemy w domu jakieś pracochłonne danie, powinniśmy podzielić się nim z sąsiadami, zanosząc go każdemu na osobnym talerzyku. Talerzy nigdy nie należy oddawać pustych – najlepiej odwdzięczyć się własnoręcznie przygotowanym daniem. 635$:'Õ6,¬ 5R]ZL¡ØWHVW Przykład: Ben eve dönüyorum. c) eve 1. Sabah erken ............... . a) kalkıyorum b) uyuyorum c) yatıyorum 2. Yarın ............... gidiyor musun? a) okulda b) okuldan c) okula 3. Ahmet sabah kavaltı ............... ? a) yapıyor mu b) yapmıyor c) yapıyor 4. Öğleden sonra top ............... . (biz) a) oynuyorsunuz b) oynuyoruz c) oynuyorum 5. Her akşam ............... okuyorum ama ............... izlemiyorum. a) kitap, televizyon b) televizyon, kitap c) gazete, kitap 6. Ayşe çok uzun süre ............... . a) uyuyorsun b) uyumuyorum c) uyuyor 7. Akşam ............... . (ben) a) banyo yapıyor muyum b) banyo yapıyorum c) banyo yapmıyorsun 8. Sen nereye ............... ? a) gidiyorsun b) gidiyor musun c) gitmiyorsun 2GSRZLHG]QDS\WDQLD]WHJRUR]G]LD¹X 1. Çalışıyor musun? ............................................................................ 2. Akşam televizyon izliyor musun? ............................................................................ 3. Sabah kahvaltı yapıyor musun? ............................................................................ 4. Öğle yemeğini nerede yiyorsun? ............................................................................ . . . .