apollonıa 2020 - Apollonia 2020
Transkript
apollonıa 2020 - Apollonia 2020
Apollonia 2020 DİŞLİ BİR AKSİYON Önsöz Dr. Michaela Höbarth-Haydn Dişçi dendiğinde günümüzde çoğu insan hala tedirgin oluyor. Diş çürümesi dünyadaki en yaygın hastalıkların başında gelir. Uygun önlemler alınarak (doğru bakım, beslenme, dişçi ziyareti gibi) diş çürümesinin önüne geçmek mümkündür. Bu önlemler erken yaşlarda alınmaya başlanmalıdır. Bu nedenle Aşağı Avusturya eyaletindeki tüm kreşlerde ve devlet okullarının ve özel okulların büyük bir kısmında “Apollonia 2020” adı altında düş çürümesine karşı koruma kampanyası başlatıldı. Aşağı Avusturya eyaletinin, Aşağı Avusturya sağlık sigortalarının, Aşağı Avusturya dişçi odalarının, »Tut gut!« kampanyasının ve Dişlerle ilgili önleyici tıbbın çalışma grubunun (AKS-ZAVOMED) yaptığı bir işbirliği çerçevesinde, diş sağlığı eğitmenleri (DSE) ve diş hekimleri pedagogların ve öğretmenlerin yardımıyla diş fırçalamanın hangi yöntemlerle eğlenceli hale getirebileceğini anlatıyor. Projenin ana hedeflerinden biri Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) 2020 yılı için öngördüğü hedeftir: 6 yaşındaki çocukların %80’inde dişlerde çürük olmamalıdır. Size ve çocuklarınıza bu hedefe erken ulaşmanızı ve böylece dişçi ziyaretinin stresli geçmemesini diliyorum! Dr. Michaela Höbarth-Haydn, Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Uzmanı ve Dişlerle ilgili önleyici tıbbın çalışma grubu başkanıdır Apollonia 2020 – Çocuklar için diş çürümesinin önlenmesi Daha 1989 yılında Dr.Karl Bauer’in inisyatifi ile “Diş Çürüğü” konusunda Aşağı Avusturya’nın kreşlerinde bir önleyici proje hayata geçmişti. 2001 yılından beri Aşağı Avusturya’daki tüm kreşlere tamamen ve 2003 den bu yana da tüm ilkokul ve özel eğitim ve özel okullarda diş hekimlerinin koruyucusundan adını alan “Apollonia 2020” ismiyle hizmet verilmektedir. Diş sağlığı eğitimcileri, kreş pedagogları, öğretmenler, sponsor diş hekimleri ve anne babaların işbirliği ile oyunlarla diş sağlığı ve bakımı konusunda bilgi ve motivasyon verilmektedir. Diş Sağlığı Eğitimcileri – DSE Diş Sağlığı Eğitimcileri 2000/2001 eğitim yılından bu yana Aşağı Avusturya’da bulunan tüm kreşleri ve 2003/2004 eğitim yılından bu yana da ilkokullar, özel eğitim ve özel okulları her bir eğitim yılında en az iki kez ziyaret etmektedirler. “Ağaç yaşken eğilir” sloganıyla çocuklara oyun şeklinde diş sağlığı konusu hakkındaki her şeyi öğretiyorlar. Hedef günlük diş fırçalamanın otomatikleşmesi ve olumlu bir diş bilincinin geliştirilmesidir. Kreş Pedagogları ve Öğretmenler Kreş pedagogları ve öğretmenlerin enerjik destekleriyle “Diş Sağlığı” konusu günlük kreş ve okul hayatına entegre edilmektedir. Pedagogların proje çerçevesinde hem diş sağlık eğitimcileri hem sponsor diş hekimleri hemde anne babalarla iletişimi vardır. Bu şekilde proje kapsamında önemli bir aracı rolü oynamaktadırlar. Sponsor Diş Hekimleri Çocuklar kreşte her 2 yılda bir, ilkokullarda 1. vede 4.sınıfta bir sponsor diş hekimi tarafından muayene edilir fakat tedavi görmezler. Anne babalar muayene sonucu hakkında yazılı olarak bilgilendirilirler ve gerektiği takdirde kendilerinin belirlediği bölgelerndeki bir diş hekimine gitmeleri istenir. Anneler ve Babalar Anne ve babalarda projeye dahil edilirler. Bir veli toplantısı çerçevesinde öğrenilenlerin çocuklar için tutarlı bir şekilde günlük yaşamlarında uygulamalarını sağlamak için ayrıntılı bir şekilde bilgilendirilirler. Bu aksiyona katılım tüm taraflar için tamamen ücretsizdir! Başarı açıkça görülüyor! Sponsor hekimler tarafından çocukların dişlerinin durumuna ilişkin alınan veriler her yıl istatistiki olarak değerlendirilmektedir. Karşılaştırma “çürüğü olmayan” çocuklarının sayısının oldukça yükseldiğini göstermektedir. Başarı gerçekten görülüyor! Fakat WHO’nun 2020 yılında kadar olan hedefine (altı yaşındaki çocukların %80 ninde diş çürüğü olmaması) ulaşabilmek için projeye dahil olan tüm katılımcıların daha fazla çabasını gerektirmektedir. 6 YAŞ ÇOCUKLARIN DİŞ DURUMU 2003/2004 Çocuk sayısı: 9.497 | Ortalama yaş: 6,81 %37,8 %19,1 %29,5 %13,7 50 40 30 20 10 0 2011/2012 Çocuk sayısı: 7.939 | Ortalama yaş: 6,56 %49,2 %19,1 n n n n %11,6 çürüksüz, dolgusuz, çekilmemiş çürük, dolgulu, iki diş çekilmiş çürük, dolgulu, dört diş çekilmiş çürük, dolgulu, dörtten fazla diş çekilmiş %20,0 50 40 30 20 10 0 Altı Ağırlık noktamız 1. Doğru fırçalama tekniği Çocuklar “KırmızıBeyazTekniği” ni öğreniyorlar. Çocuklar on yaşlarına kadar bir yetişkinin rehberliğinde veya yardımı ile dişlerini fırçalamalıdırlar. 2. Diş çürüğü oluşumu Diş çürüğünün nedeni bakterilerdir. Bakteriler dişe doğrudan saldırmazlar ama besin şekerini asite dönüştürürler ve buda diş minesinin çözelmesini başlatır. 3. Dişlerin yapısı Dişler canlı nesnelerdir ve ağızda görülen küçük bir kısımdan daha fazlasıdır. 4. Diş değişimi “6-azı dişi” ilk kalıcı diştir. 6 yaşında süt dişi sırasının en sonundaki dişin arkasından çıkar – sıklıkla ilk süt dişleri dökülmeden önce. 5. Diş Hekimi Ziyareti – Diş çürüğü tedavisi Çocuklar diş hekimi ordinasyonunu öğreniler – hedef diş hekimi ziyaretinin olağan görülmesidir. 6. Beslenme Diş çürüğünün baş nedeni sık şeker tüketimidir. Çocuklarda diş için asıl tehlike şekerli, öğünler arasında yenilen yemekler ve içeceklerden kaynaklanmaktadır. Kroko nasıl yapıldığını açıklıyor Pelüş hayvan “Kroko” çocuklar için “Apollonia 2020” projesi için tanınma işaretidir. Kroko diş sağlığı eğitimcilerine eşlik ediyor ve karakteristik dişleriyle optimal bir “sunum modeli”dir. Çocuklar bu pelüş hayvanı daha kreşte öğrendiklerinden okulların 4. Sınıfına kadar bilinen bir dosttur. Krokos’un yardımı ile diş fırçalama ve diş sağlığı konuları daha iyi iletilebilir ve çocuklarda olumlu bir yer tutar. Kroko’nun açıklamaları çocuklar tarafından çok ciddiye alınır. ➔ “ Dişlerini günde en az 2 x fırçala!” Doğru yardımcı malzemelerle özenli ağız temizliğ ve dengeli beslenme başarıya götüren anahtardır. ➔ “ Diş hekimine yılda en az 2 x gitd işlerin sağlıklı olsa bile!” Diş sağlığına konusu ile ilgili her şeyi sana diş hekimin açıklayacaktır. ➔ “Ara sıra tat almaya izin var– önemli olan yedikten sonra dişlerini fırçalamandır!” Hemen her kes şekerlemeler yemeyi sever – gıda ve içeceklerdeki gizli şekere dikkat et! ➔ “Her gün çokca taze meyve ve sebze ye. Bunlar seni ve dişlerini sağlıklı tutar!” Dengeli ve çok yönlü beslenme sadece sana değil dişlerinede iyi gelir. Dişin Yapısı Diş minesi Diş Kemiği Diş özü Diş kökü Çene kemiği Sinir ve Kan damarları Diş kökü sementi Anne ve Babalar için Bilgiler Diş minesi, diş kemiği ve diş kökü sementi dişin üç sert maddesidir. Diş özü – dişin “canlı” çekirdeği- sinir ve kan damarlarını içerir. Diş kökü dişin çeneye sıkıca yerleşmesini sağlar. Eksiksiz süt dişi dişleri 20 dişten oluşur. Diş çürüğü daha 1.süt dişinden itibaren oluşabilir ve o zamandan itibaren düzenli diş bakımı önemlidir. 2 yaşından itibaren dişler günde iki kez bir çocuk diş macunu (florlu çocuk diş macunu) ile fırçalanır. Diş hekimine düzenli olarak gidilmesi bu yaştan itibaren önerilir. İlkokul çocukları yetişkin diş macunu kullanabilirler. Anne ve babalar için genel kural çocuk akıcı yazana kadar arkadan yeniden fırçalamalarıdır. Eskimiş ve fırça telleri bozulmuş diş fırçalarını mutlaka değiştiriniz! Uzmanlar diş fırçasınının en az her üç ayda bir değiştirilmesini önermektedirler’ Diş çürüğüne şans vermeyelim! ➔G ünde üç ana öğün ve iki ara kahvaltı tavsiye edilir – önemli olan gıdalarda çeşitliliktir! ➔S ürekli olarak atıştırmak ve içmekte dişlere zarar verebilir! ➔ “sağlıklı” olarak nitelenen çocuk gıdalarında dikkatli olunuz. Bu zengin yağlı ve şekerli şekerlemeler sağlıklı bir kahvaltının yerini tutmaz! ➔G ıdaların (cips, tereyağlı bisküvi, atıştırmalık hamur işleri) yapışkan konsistenslerinden dolayı diş çürümesine yatkınlığı artırmaktadır! ➔ y üksek şeker veya asit içerikli içeceklerden sakınınız (Cola, buzlu çay, limonata, şurup,...)! ➔A kşamleyin dişler fırçalandıktan sonra yatakta atıştırmaya izin yok – buna içeceklerde dahildir (su hariç)! ➔D aha “büyük” bir tadımı en iyisi bir ana öğün çerçevesinde yapınız böylece çok sayıda küçük küçük yemekten daha az dişe zarar verir. ➔D iş çürümesi bir enfeksiyon hastalığıdır. Çocuğunuzun ilk yaşlarında emziğini/kaşığını yalamaktan sakınınız! ➔B iberonlarda sürekli emzik kullanmayınız ve şekerli içecekler doldurmayınız! Kahvaltı ve ara kahvaltılar için çeşitlilik ➔ p eynir bazında ekmeğe (kepek ekmeği) sürülen peynirler, yağsız sucuk, tereyağ üzerine frenk soğanlı, turp, hıyar, domates,... ➔H amur işleri: graham ekmeği, ayçiçeği çekirdeği ekmeği, kabak çekirdeği ekmeği,... ➔m evsimine göre taze meyve, meyve salatası, kompostosu, püre ➔M evsimine göre çiğ sebze (biber, domates, lahane, havuç, hıyar,...), batırarak yemek için baharatlı peynirle birlikte ➔S üt ve süt ürünleri (inek sütünü bir yaşına basmadan önce vermeyiniz): içinde taze meyvelerin (çilek, muz, ahududu,...) bulunduğu sütle karışık içecekler ➔T aze meyveli yoğhurt veya peynir, ayran, tereyağı, kesilmiş süt ➔M üsli, sütle birlikte mısır gevreği, yoğurt,... (şeker içeriğini dikkate alınız!) ➔ k urutulmuş meyveler, fıstık, çerez karışımı ➔ İçecekler: su, çok sulandırılmış %100 meyve veya sebze suyu, şekersiz meyveler veya bitkisel çaylar Nereden bilgi alabilirim? İşbirliği ortağınız: Arbeitskreis für zahnärztliche Vorsorgemedizin (Dişlerle ilgili önleyici tıbbın çalışma grubu) Neue Herrengasse 10 / 3. Stock 3100 St. Pölten Tel: 02742/23894, Faks: 02742/23894-11 office@aks-zavomed.at www.apollonia2020.at Initiative »Tut gut!« Stattersdorfer Hauptstraße 6/C 3100 St. Pölten »tut gut« destek hattı: 02742/22655 info@noetutgut.at www.noetutgut.at Masraf yüklenici: NÖ Krankenversicherungsträger Yasal not: Yayınlayan, medya sahibi ve içerikten sorumlu: AKS-ZAVOMED; BgA „Gesundes Niederösterreich”, NÖ Gesundheits- und Sozialfonds, Abteilung Gesundheitsvorsorge »Tut gut!« Fotoğraflar: BgA „Gesundes Niederösterreich”, NÖ Gesundheits- und Sozialfonds, Abteilung Gesundheitsvorsorge »Tut gut!«; iStock; Roland Voraberger; Franz Weingartner; Yayın: Christa Dietl Tasarım: Peter Chalupnik; Baskı: Druckerei Janetschek GmbH Basılan bu yayının içeriği editörler/telif hakkı sahipleri tarafından itinayla kontrol edilmiştir ve en güncel bilimsel bilgilere göre hazırlanmıştır. Basılan bu yayının içeriği, doğruluğu, eksiksizliği ve güncelliği ile ilgili yayıncı ve editörler/telif hakkı sahipleri hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmiyor. Mevcut dokümanın kullanımından veya içeriğinden her türlü zarar için sorumluluk kabul edilmez. türkische Übersetzung www.apollonia2020.at