buraya - Aydın Ticaret Borsası
Transkript
buraya - Aydın Ticaret Borsası
AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN COMMODITY EXCHANGE 2012 YILI EKONOMİK RAPORU Ata Mahallesi Denizli Bulv. No:18 09010 AYDIN Tel: +90 256 211 50 00 +90 256 211 61 45 Faks:+90 256 211 63 15 www.aydinticaretborsasi.org.tr info@aydinticaretborsasi.org.tr Hazırlayan Cansu KARABULUT Arge-‐ Proje ve Kalite Sorumlusu 1 İÇİNDEKİLER SAYFA KONU 7 AYDIN TİCARET BORSASI HAKKINDA GENEL BİLGİLER 10 AYDIN HAKKINDA GENEL BİLGİLER 11 TARİHÇE 11 COĞRAFİ KONUM 13 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI 14 NÜFUS YAPISI 16 EĞİTİM 20 KÜLTÜR 22 TURİZM 23 SAĞLIK 23 SOSYAL GÜVENLİK 25 İSTİHDAM DURUMU 28 ULAŞIM 29 KAMU YATIRIMLARI 30 EKONOMİK YAPI 31 TARIM 35 İNCİR ÜRETİMİ 35 KESTANE ÜRETİMİ 36 ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI ÜRETİMİ 37 PAMUK ÜRETİMİ 38 ÖRTÜ ALTI ÜRETİMİ VE TARIM ALANLARI 39 TARIMSAL ALET VE MAKİNALAR 41 HAYVAN VARLIĞI 44 SANAYİ 45 SANAYİ VE TİCARET 2 47 ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ 49 DIŞ TİCARET 50 AYDIN İLİ DIŞ TİCARET RAKAMLARI 58 MİLLİ HESAPLAR 61 BANKALAR 62 BANKACILIK 62 PROTESTOLU SENETLER 64 KAYNAKÇA 3 TABLOLAR Tablo 1: Aydın Ticaret Borsası 2012 Yılına Ait Tescil Rakamları Tablo 2: Aydın İli / İlçe Merkezi ve Belde /Köy Nüfusu Tablo 3: Aydın İlçelere Göre İl / İlçe Merkezi ve Belde / Köy Nüfusu Tablo 4: İl Nüfusunun Yaş Grupları ve Cinsiyete Göre Dağılımı Tablo 5: Aydın İli Nüfusunun Kayıtlı Olduğu İller Tablo 6: Aydın İl Nüfusuna Kayıtlı Nüfusunun İkamet Ettiği İller Tablo 7: Aydın İl Bazında Okuma Yazma Durumu ve Cinsiyete Göre Nüfus (6+ Yaş) Tablo 8: Ortaöğretimde İlçeler Bazında Okul – Derslik – Öğrenci ve Öğretmen Durumu Tablo 9: Mezuniyet Durumuna Göre Nüfus Tablo 10: 2012 Yılı Müze Ziyaretçi Sayısı ve Gelir Toplamı Tablo 11: Sinema İstatistikleri Tablo 12: Tiyatro İstatistikleri Tablo 13: 2012 Yılı Aydın İl Tesisleri Tablo 14: Sağlık Personel Sayısı Tablo 15: Aydın İli Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Kişi Sayısı ve Türkiye Nüfusuna Oranı Tablo 16: Aydın İli Sosyal Güvenlik Kapsamındaki aktif Çalışan Sayısı Tablo 17: Aydın İli Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Emekli Kişi Sayısı Tablo 18: 2012 Yılı Aydın İli Zorunlu Sigortalı Sayısı Tablo 19: Aydın İli İşyeri ve Zorunlu Sigortalı Sayısı İle Ortalama Günlük Kazanç Tablo 20: 2012 Yılı Aydın İli Genel Çalışma Tablo 21: 2012 Yılı Aydın İli Alınan ve Karşılanan Açlık İşler Tablo 22: 2012 Yılı Aydın İli İşe Yerleştirmeleri Tablo 23: 2012 Yılı İçerisinde Tarım Dışı ve Tarım İçi Sektörden Alınan Açık İşler Tablo 24: 2012 Yılı İçerisinde Tarım Dışı ve Tarım İçi Sektörlere Göre İşe Yerleştirmeler Tablo 25: 2012 Yılı Sonunda Yaş Gruplarına Göre Kayıtlı İşsizler Tablo 26: 2012 Yılı Sonunda Öğrenim Durumlarına Göre Kayıtlı İşsizler 4 Tablo 27: 2012 Yılı Kamu Yatırımlarının İllere Göre Dağılımları (Bin TL) Tablo 28: 2012 Yılı aydın İli Kamu Yatırımlarının Sektörel Dağılımı (Bin TL) Tablo 29: Aydın’ın Arazi Varlığı Tablo 30: Aydın İli Tarım Alanlarının Kullanış Amaçlarına Göre Dağılımı Tablo 31: Önemli Tarla Bitkileri Ekiliş Alanları (da) ve Üretim Miktarları Tablo 32: Önemli Tarla Bitkilerinin Yıllar İtibariyle Üretim Miktarları Tablo 33: Önemli Sebzelerin Ekiliş Alanları ve Üretim Miktarları Tablo 34: Önemli Sebzelerin Yıllara Göre Ekim alanları ve Üretim Miktarları Tablo 35: Önemli Meyvelerin Üretim Miktarları Tablo 36: Önemli Meyvelerin Yıllara Göre Üretim Miktarları (ton) Tablo 37: Aydın İli İncir İstatistik Verileri Tablo 38: Aydın Yıllara Göre İncir Üretim Miktarları Tablo 39: Aydın İli Kestane İstatistik Verileri Tablo 40: Aydın Yıllara Göre Kestane Üretim Miktarları Tablo 41: Aydın İli Zeytin İstatistik Verileri Tablo 42: Aydın Yıllara Göre Zeytin Üretim Miktarları Tablo 43: Aydın İli Pamuk İstatistik Verileri Tablo 44: Aydın Yıllara Göre Pamuk Üretim Miktarları Tablo 45: İlçelere Göre Örtü Altı Ürünlerin Üretimi (ton) Tablo 46: Aydın İli İlçelere Göre Örtü Altı Tarım Alanları (da) Tablo 47: Aydın Tarımsal Alet ve Makine Varlığı Tablo 48: Aydın İli Yıllar İtibariyle Hayvan Varlığı Tablo 49: Aydın İli İlçeler Bazında Hayvan Varlığı Tablo 50: Aydın İli Büyükbaş Hayvan Varlığı Tablo 51: Aydın İli Küçükbaş Hayvan Varlığı Tablo 52: Aydın İli Bal Üretimi Tablo 53: Aydın İli İlçeler Bazında Arı Kozan Sayısı ve Bal Üretimi 5 Tablo 54: 2012 Yılında Aydın İlinde Kodlanan İlk 5 Faaliyet Tablo 55: 2012 Yılında Aydın İlinde Kodlanan İlk 5 Ürün Tablo 56: 2012 Yılı Aydın Kapasite Raporu Tablo 57: Aydın İli 2011 – 2012 Yıllarına Ait Ürün Bazında Dış Ticaret Rakamları ($) Tablo 58: Aydın İli 2011 – 2012 Yıllarına Ait Ülkeler Bazında Dış Ticaret Rakamları ($) Tablo 59: Kişi Başına Gayri Safi Katma Değer ($) Tablo 60: Yıllar İtibariyle Aydın’ın Kişi Başı Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Değerleri ($) Cari Fiyatları Tablo 62: İlçeler İtibariyle Aydın İli Banka Şube Sayısı Tablo 63: Aydın İli Yıllar İtibariyle Protestolu Senet Adedi Tablo 64: Aydın İli Yıllar İtibariyle Protestolu Senet Tutarı 6 2012 YILI EKONOMİK RAPORU AYDIN TİCARET BORSASI HAKKINDA GENEL BİLGİLER 7 AYDIN TİCARET BORSASI HAKKINDA GENEL BİLGİLER Aydın Ticaret Borsası kuruluş tarihi itibariyle borsaların 31.sidir. Aydın'da Ticaret Borsası kurulması için Hulusi ÇAKICI, Osman BESTEL, Sadık CANDAŞ, Rüştü ŞENSOY ve Mehmet TEMİZ teşebbüste bulunmuşlar, Ticaret Bakanlığınca borsanın kurulmasına 6 Eylül 1956 tarihinde müsaade edilmiştir. Bunun üzerine Sırrı GÜRSEL, Ekrem ÇİFTCİ, Mehmet ÖZŞAHİN, M. Sırrı AYKUTLU, Necati ÖZÇÖLLÜ, İsmail MANAVOĞLU, Fevzi PAKSOY, Mustafa BAYRAMOĞLU, Mustafa ÖZALP ve Sadık AKSARI' dan müteşekkil bir heyetçe yapılan hazırlıklardan sonra 9 Ekim 1956′da seçimler tamamlanmış olup, 10 Ekim 1956′da Borsa 93 üye ile faaliyetine başlamıştır. 2012 yılında ise faal üye sayımız gerçek ve tüzel olmak üzere 377 olmuştur. Kuruluşumuzda seçimle işbaşına gelmiş 9 Meclis Üyesi, 5 Yönetim Kurulu Üyesi ve 11 Personel çalışmaktadır. Aydın Ticaret Borsası yaklaşık 8370 m² alan üzerine kurulu olan hizmet binasında, hizmet vermektedir. 5174 sayılı Odalar ve Borsalar Kanununun 28. maddesine dayanılarak Aydın ilinde Borsaya dahil maddelerin alım satımı ve Borsada oluşan fiyatların tespit, tescil ve ilanı işleri ile meşgul olmak üzere kurulan kamu tüzel kişiliğine sahip kurumlardır. • Borsaya dahil maddelerin, borsada alım satımını tanzim ve tescil etmek. • Borsaya dahil maddelerin borsada oluşan her günkü fiyatlarını usulü dairesinde tespit ve ilan etmek. • 5174 sayılı kanunun 51 inci maddesindeki belgeleri düzenlemek ve onaylama hizmetlerini vermektir. • Borsaya dahil maddelerin tiplerini ve vasıflarını tespit etmek üzere laboratuvar ve teknik bürolar kurmak veya kurulmuşlara iştirak etmek Bölgeleri içindeki borsaya ilişkin örf, adet ve teamülleri tespit etmek, Bakanlığın onayına sunmak ve ilan etmek. • Borsa faaliyetlerine ait konularda ilgili resmi makamlara teklif ve başvurularda bulunmak; üyelerinin tamamı veya bir kesiminin menfaati olduğu takdirde bu üyeler adına veya kendi adına dava açmak. • Rekabeti bozucu etkileri olabilecek anlaşma, karar ve uyumlu eylem niteliğindeki uygulamaları izlemek ve tespiti halinde ilgili makamlara bildirmek gibi hizmetleri vardır. Borsamız 2007 yılında ISO 9001:2000 belgesini alarak, hizmet kalitesini belgelendirmiş, üyelerimizin memnuniyetini arttırmak amacıyla üye memnuniyeti odaklı faaliyetlerini arttırmıştır. 2007 yılında alınan Yönetim Kurulu kararı ile 6.dönem akreditasyon için TOBB' a başvuru yapan borsamız 2007 tarihinden bu güne kadar çalışmalarını sürdürmektedir. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Oda Borsa Akreditasyon projesi kapsamında Aydın Ticaret Borsasınca yürütülen akreditasyon çalışmaları sonucunda 01 Temmuz 2010 tarihinde denetim gerçekleştirilmiştir. Denetim sonucunda borsamız, başarılı bulunmuştur. 8 Tablo 1:AYDIN TİCARET BORSASI 2012 YILINA AİT TESCİL RAKAMLARI TEKSTİL HAMMADDELERİ Miktar/kg Tutar İşlem Sayısı Çiğitli Pamuk 29.537.120 53.419.211,30 849 Preseli Pamuk 12.314.803 32.390.256,31 1.117 Pamuk Çekirdeği 16.093.932 9.209.210,18 137 HUBUBATLAR Miktar/kg Tutar İşlem Sayısı Buğday 28.693.402 17.090.487,16 443 Arpa 240.625 128.611,23 18 Mısır 313.585.680 182.890.301,93 2.108 Un 6.483.770 3.900.129,98 290 YAĞLAR Miktar/kg Tutar İşlem Sayısı Zeytinyağı 64.254.320 269.649.124,36 5.881 Prina Yağı 8.000 24.800,00 1 KURU MEYVELER Miktar/kg Tutar İşlem Sayısı Kuru İncir 89.910.883 231.344.799,28 9.439 Kuru Erik 3.650 29.490,23 9 Kestane 4.543.198 16.949.635,36 367 Ceviz 16.168 90.113,64 19 Çam Fıstığı 280.637 17.770.507,29 383 Yer Fıstığı 1.316.748 4.072.578,30 37 İç Badem 700 12.400,00 1 Kabuklu Badem 6.880 36.698,01 12 ÇEŞİTLİ GIDA MADDELERİ Miktar/kg Tutar İşlem Sayısı Zeytin 76.297.039 126.627.295,77 5.798 Patates 4.606.220 1.158.072,47 220 Kuru Soğan 1.876.371 398.681,00 79 Bal 1.586.880 13.189.712,68 97 Susam 39.648 181.357,65 6 Kekik 2.261.663 8.417.934,25 163 Defne Yaprağı 106.020 394.878,95 51 Miktar/ad Tutar İşlem Sayısı Yumurta 18.327.923 3.321.157,43 797 CANLI HAYVANLAR Miktar/ad Tutar İşlem Sayısı Büyükbaş 35.018 91.406.293,92 2.531 Küçükbaş 5.383 1.877.652,24 202 HAYVAN DERİLERİ Miktar/kg Tutar İşlem Sayısı Büyükbaş 244.671 584.616,20 298 Küçükbaş 3.291 36.400,00 87 Et Toplam 5.366.962 65.781.667,98 3.082 Miktar/kg Tutar İşlem Sayısı Prina 19.436.360 959.648,39 408 9 2012 YILI EKONOMİK RAPORU AYDIN HAKKINDA GENEL BİLGİLER 10 TARİHÇE Aydın ili ilk çağlardan beri verimli toprakları, elverişli iklimi, ticaret yolları üzerinde bulunması nedeniyle önemli bir yerleşim merkezi olmuştur. Tarihi süreç içerisinde çeşitli uygarlıklara beşiklik etmiş, Batı Anadolu Bölgemizde tarih ve uygarlığın izlerini taşıyan, dünyanın ender yerlerinden biridir. Tarihi M.Ö. 7000 yılına dayanan bu topraklara yerleşen ilk insanların, nerelere nasıl yerleştikleri ile ilgili el yapımı kayıtlar mevcuttur. Bu eserlerde M.Ö. 5000 yılındaki köy kültürü, M.Ö. 3000 yılında şehir devletleri kültürüne dönüşmektedir. Yeni gelenler M.Ö. 2000 yılından itibaren devlet kurarak Anadolu kültürüne katkıda bulunmuşlardır. Bugünkü Aydın; Tralleis Kenti ile birlikte M.Ö. 2500 yıllında Hititler zamanında gelişmiş, VII. yy. da Lydia zamanında da en parlak çağını yaşamıştır. Sırasıyla Neolitik, Katolik, Tunç Çağları ile Frigya, Lydia, Pers, Roma ve Bizans çağlarını yaşamış, daha sonra 1171-1270 yılları arasında Selçuklular, 1270-1307 yılları arasında Menteşeoğulları, 1307-1390 yılları arasında Aydınoğulları, 1390-1922 yılları arasında da Osmanlı dönemini yaşamıştır. Selçuklularla birlikte Türk uygarlığının izleri olan kültür varlıkları ve vakıf eserleriyle donatılan Aydın; sanat, felsefe, sosyal hizmetler, tarım ve mimaride parlak ve uygar günlere şahit olmuş, geçmiş dönemlerin tarihsel izleri korunarak günümüze kadar taşınmıştır. Aydın’ın Türk egemenliğinde bir yönetim birimi statüsü kazanması 1390 yılında Yıldırım Beyazıt’ın şehzadesi Ertuğrul Bey’in Vali olarak Aydın’a atanmasıyla başlamıştır. Aydınoğulları zamanında şehrin adı Aydın Güzelhisarı olmuş, daha sonraları Aydın adını almıştır. Şehir XIV yy. da bugünkü yerine kurularak idari kademelendirme sırasıyla, 1390 yılında eyalet, 1426 yılında sancak, 1811 yılında eyalet, 1850 yılında İzmir’e bağlı sancak olmuştur. Aydın’ın 1919 yılına kadar sancak şeklinde devam eden bu yönetim şekli, 25 Mayıs 1919 – 7 Eylül 1922 yılları arasında 40 aya yakın süren işgalden sonra Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasıyla birlikte 1923 yılında değişmiş, müstakil vilayet olmuştur. COĞRAFİ KONUM Aydın; tarım, turizm ve sanayi sektörlerindeki potansiyeli, vasıflı insan gücüyle Ege Bölgesi ve Ülkemizin hızla gelişen illerinden biri durumundadır. İlimizin orta ve batı kesiminde verimli ovalar, kuzey ve güneyi dağlar ile çevrili Büyük Menderes Havzası üzerinde 8007 km²’lik bir alan üzerine kuruludur. Doğuda Denizli, batıda Ege Denizi, kuzeyde İzmir ve Manisa, güneyde ise Muğla illeriyle komşudur. İl, 37°-44' ve 38°-08' kuzey enlemleri ile 27°-23' ve 28°-52' doğu boylamları arasında yer alır. Kuzey ve güneyi dağlık, engebelidir, iki bölüm arasında iki yandan faylarla sınırlanmış ve sonradan alüvyonlarla örtülmüş genç bir çöküntü alanı olan Büyük Menderes ovası yer alır. 1. derecede deprem alanı olan bölge birçok kez yıkıcı depremlere maruz kalmıştır. 11 Akdeniz ikliminin hâkim olduğu ilde yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. Ortalama en yüksek sıcaklık 36.0°C ile temmuz ayında yaşanırken, ortalama en düşük sıcaklık 4.2°C ile ocak ayında yaşanmıştır. Ortalama yağışlı gün sayısı ise 13.1 günle aralık ayında yaşanmıştır. İlimiz sınırları içinde büyük, küçük birçok akarsu mevcuttur. Büyük Menderes Nehri Ege Bölgesi’nin en uzun akarsuyudur. Toplam uzunluğu 435 km il içindeki uzunluğu 170 km dir. Çine Çayı, Akçay ve Dandalaş Çaylarının sularını toplayarak Ege Denizi’ne dökülür. İlin güneyindeki Menteşe Dağlarında yükseklikleri 1800 metreye ulaşan Çubuk, Karıncalı, Madran ve Beşparmak dağları, kuzeyindeki Aydın Dağlarında ise yüksekliği 1353 metreyi bulan ve en önemli tepeleri arasında Uyuk, Karlık, Malgaç bulunan Karadağ’ın bulunmaktadır. En önemli yaylaları Paşa Yaylası, Mardan Yaylası, Karacasu Yaylası’dır. İlin en büyük gölü Bafa Gölü olup, Büyük Menderes, deltasının güneydoğusundadır. Diğer gölleri Samson ve Azap gölüdür. Orta ve batı kesiminden Büyük Menderes Irmağının taşıdığı alüvyonların yığılması ile oluşan ve geniş alan kaplayan düzlükler Büyük Menderes Ovası adıyla anılır. Bu düzlüklerin bazı bölümleri, Aydın, Nazilli, Söke, Balat, Koçarlı Ovası gibi yerel adlarla da anılır. Ayrıca Çine Çayı ve Karpuzlu Çayı yataklarında Çine ve Karpuzlu Ovası bulunmaktadır. Ova tabanında incir, zeytin ve portakal bahçeleri büyük alanlar kaplar. Bunların dışında bağlar, bahçeler ve pamuk tarlaları geniş yer tutar. Aynı zamanda Akdeniz yöresinin bitki örtüsü, sert yapraklı, kurağa dayanıklı bodur makiler görülür. Kocayemiş, mersin, defne, delice ve aşı zeytinler, menengiç, dere boylarında zakkumlar ve bunlar arasında kekik, nane, lavanta çiçeği gibi kokulu bitkilerde vardır. Bunların yanı sıra dağlarda çam, kestane, çınar, dişbudak, ıhlamur gibi ağaçlar görülür. İl topraklarının %38’i ormanlarla kaplıdır. Bunların beşte biri üretime elverişli koru ormanlarıdır. 12 EKONOMİK RAPORU KÜLTÜREL YAPI 2012 YILI TOPLUMSAL VE 13 NÜFUS YAPISI Sosyal yapıyı oluşturan ve değiştiren en önemli faktör nüfustur. Nüfusun mutlak miktarı cinsiyete göre artış hızı, şehir ve köy nüfusu, yaş gruplarına göre dağılımı, iktisadi faaliyet dallarına göre dağılımı ve eğitim seviyesi gibi açılardan ele alınması bir anlamda sosyal yapının incelenmesidir. Aydın ili 2012 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre 1.006.541 nüfusa sahiptir ve bu rakama göre Türkiye nüfusunun % 1,33’ünü barındırmaktadır. Tablo 2’de görüldüğü üzere, il nüfusunun 394.695’i belde ve köylerde, 611.846’sı ise il ve ilçe merkezlerinde ikamet etmektedir. Buna göre Aydın ili nüfusunun % 61’i il ve ilçe merkezlerinde, % 39’u ise belde ve köylerde yaşamaktadır. Bunun yanı sıra nüfus cinsiyet yapısı açısından incelendiğinde, 504.204 kadın nüfus, 502.337 erkek nüfus bulunmaktadır ve nüfusun eşit oranlarda dağılım gösterdiği dikkat çekmektedir. Tablo 2:Aydın İli İl/İlçe Merkezi ve Belde/Köy Nüfusu İl/İlçe Merkezi Belde/Köy Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın 611.846 304.626 307.220 394.695 197.711 196.984 Kaynak: 2012 TÜİK, ADNKS Sonuçları Toplam 1.006.541 Toplam Erkek 502.337 Kadın 504.204 Aydın İlinin merkez ilçe dahil 17 ilçesi bulunmaktadır. Aydın İli İlçe nüfusları incelendiğinde, ilin nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu ilçeler sırasıyla Merkez (259.786), Nazilli (147.668), Söke (115.586) ve Kuşadası (90.652) olduğu görülmektedir. Nüfusun en az olduğu ilçeler ise sırasıyla Karpuzlu (11.817), Buharkent (12.454), Yenipazar (13.398), Karacasu (19.936), Sultanhisar (21.235) ilçeleridir. Nazilli ve Söke ilçeleri merkezden sonra en büyük nüfusa sahip ilçeler olduğundan bu ilçelerin ekonomik etkinlikleri de oldukça yüksektir. Ayrıca ilimizin yüzölçümü bakımından en büyük olan ilçesi Söke iken en küçük olan ilçesi de Buharkent’tir. İlin toplam şehirleşme oranı % 61 civarındayken bu oran ilçelere göre farklılıklar sergilemektedir. Örneğin Merkez (% 75), Didim (% 80), Kuşadası (% 77), Nazilli (% 75) ilçelerinde şehirleşme oranı % 70’in üzerinde değerler alırken Karpuzlu (% 17,5), Koçarlı (% 25), Kuyucak (% 27), Bozdoğan (% 29) ilçelerinde % 30’un altında kalmaktadır. 14 Tablo 3:Aydın İli İlçelere Göre İl/İlçe Merkezi ve Belde/Köy Nüfusu İl/İlçe Merkezi Belde/Köy Aydın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Merkez 195.951 97.966 97.985 63.835 32.017 Bozdoğan 10.078 4.936 5.142 25.136 12.643 Buharkent 6.788 3.247 3.541 5.666 2.845 Çine 20.250 9.984 10.266 31.143 15.585 Didim 47.872 24.719 23.153 12.067 6.175 Germencik 13.017 6.389 6.628 29.954 14.910 İncirliova 20.597 10.308 10.289 23.970 11.915 Karacasu 6.524 3.181 3.343 13.412 6.582 Karpuzlu 2.072 1.053 1.019 9.745 4.823 Koçarlı 6.402 3.176 3.226 18.244 9.129 Köşk 9.928 4.980 4.948 17.144 8.763 Kuşadası 70.143 35.261 34.882 20.509 10.472 Kuyucak 7.557 3.653 3.904 20.650 10.228 Nazilli 111.298 54.322 56.976 36.370 18.112 Söke 70.522 35.285 35.237 45.064 22.804 Sultanhisar 6.159 3.081 3.078 15.076 7.364 Yenipazar 6.688 3.085 3.603 6.710 3.344 Toplam 611.846 304.626 307.220 394.695 197.711 Kaynak: 2012 TÜİK, ADNKS Sonuçları Kadın 31.818 12.493 2.821 15.558 5.892 15.044 12.055 6.830 4.922 9.115 8.381 10.037 10.422 18.258 22.260 7.712 3.366 196.984 Toplam 259.786 35.214 12.454 51.393 59.939 42.971 44.567 19.936 11.817 24.646 27.072 90.652 28.207 147.668 115.586 21.235 13.398 1.006.541 Toplam Erkek 129.983 17.579 6.092 25.569 30.894 21.299 22.223 9.763 5.876 12.305 13.743 45.733 13.881 72.434 58.089 10.445 6.429 502.337 Kadın 129.803 17.635 6.362 25.824 29.045 21.672 22.344 10.173 5.941 12.341 13.329 44.919 14.326 75.234 57.497 10.790 6.969 504.204 Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı Aydın ilinde nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı incelendiğinde nüfusun %50’sinin 35 yaş altı gençlerden oluştuğu görülmektedir. 60 yaş ve üzeri grubun ise nüfusun %15’ini oluşturduğunu görmekteyiz. Bu oranın Türkiye ortalamasından yüksek olması ilin ölüm oranının Türkiye ortalamasından daha düşük, ortalama yaşam süresinin de ortalamadan yüksek olduğunu göstermektedir. Tablo 4:İl Nüfusunun Yaş Grupları ve Cinsiyetine Göre Dağılımı Yaş Grubu Toplam Erkek Kadın Yaş Grubu Nüfusa Oranı '0-4' 64.586 33.166 31.420 20,18% '5-9' 65.440 33.679 31.761 203.090 '10-14' 73.064 37.543 35.521 '15-19' 77.247 39.188 38.059 '20-24' 72.952 36.208 36.744 '25-29' 74.093 38.167 35.926 '30-34' 78.620 39.997 38.623 '35-39' 73.361 36.689 36.672 694.123 68,96% '40-44' 70.669 35.730 34.939 '45-49' 69.757 35.362 34.395 '50-54' 68.610 34.564 34.046 '55-59' 61.504 30.740 30.764 '60-64' 47.310 23.252 24.058 '65-69' 35.761 16.988 18.773 '70-74' 28.369 13.046 15.323 '75-79' 22.786 9.860 12.926 109.328 10,86% '80-84' 14.774 5.669 9.105 '85-89' 6.213 2.130 4.083 '90+' 1.425 359 1.066 Toplam 1.006.541 502.337 504.204 Kaynak: 2012 TÜİK, ADNKS Sonuçları 15 Nüfusun Kayıtlı Olduğu İl Aydın il nüfusu 1.006.541 kişi olmasına rağmen bu nüfusa ait 691.228 kişi Aydın İli nüfusuna kayıtlıdır. Buna göre il nüfusunun % 31’i farklı illerin nüfusuna kayıtlıdır. Aydın İli dışında Denizli (21.070), İzmir (19.229), Ağrı (18.329), Bitlis (15.485), Konya (13.739), Muş (13.990), Afyon (12.173), Erzurum (10.873), Muğla (10.478), Siirt (9.413), Manisa (7.805) illeri nüfusuna kayıtlı nüfusun yoğunluğu dikkat çekmektedir. Bu rakamlara göre, Aydın İline gerçekleşen göçün bir kısmı çevre iller olan İzmir ve Denizli’den olduğu, bu iller dışında yoğunlukla Doğu illerinden göç aldığı dikkat çekmektedir. Ağrı, Bitlis, Muş, Siirt, Konya, Erzurum en yoğun göç aldığı iller arasında bulunmaktadır. Aydın ilinde turizm ve tarımın öncelikli ve gelişmiş sektörler olması sebebiyle bu sektörlerde ilimize çalışmaya yönelik önemli göçler gerçekleşmektedir. Ayrıca yıllar itibariyle kırsal kesimden kente göç yaşandığı da gözlemlenmektedir. Türkiye’nin önemli sorunlarından olan işsizlik, altyapı yetersizlikleri ve benzeri nedenlerle kırdan kente göç Aydın ili içinde geçerlidir. Bu bağlamda göç eden nüfusa yönelik politikalar geliştirilmeli ve sosyal proje çalışmaları gerçekleştirilmelidir. Tablo 5: Aydın İli Nüfusunun Kayıtlı Olduğu İller Aydın Denizli İzmir Ağrı Bitlis Konya 691.228 21.070 19.229 18.329 15.485 13.739 Kaynak: 2012 TÜİK, ADNKS Sonuçları Muş 13.990 Afyon Erzurum Muğla 12.173 10.873 10.478 Siirt 9.413 Manisa 7.805 İlimizin aldığı büyük göçün yanı sıra önemli ölçüde de göç verdiği dikkat çekmektedir. Aydın ili nüfusuna kayıtlı olan toplam 908.489 kişinin 691.228 kişisi Aydın’ da ikamet etmekte, geriye kalan kısmı ise iş ve başka sebeplerle diğer çevre illere ve İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlere göç etmiştir. Aydın ilinin en fazla göç verdiği illerin başında İzmir (86.676) gelmektedir ve bunu İstanbul (26.349), Muğla (24.133) , Denizli (16.120), Ankara(10.818), Antalya (7.057), Manisa (4.854), Bursa (3.746) illeri izlemektedir. Aydın nüfusuna kayıtlı olup, en az göçün gerçekleştiği iller sırasıyla Balıkesir (3.011), Kocaeli (2.462)’ dir. Tablo 6: Aydın İli Nüfusuna Kayıtlı Nüfusun İkamet Ettiği İller Aydın İzmir İstanbul Muğla Denizli Ankara Antalya Manisa 691.228 86.676 26.349 24.133 16.120 10.818 7.057 4.854 Kaynak: 2012 TÜİK, ADNKS Sonuçları Bursa Balıkesir Kocaeli 3.746 3.011 2.462 EĞİTİM Okuryazarlık kültürel bir organizasyon biçimi olduğu kadar, insanın düşünme biçimini değiştirir ve ilkel bir toplumdan ileri bir topluma geçişin anahtar faktörüdür. Ülke ve bölgelerin gelişmişlik durumları incelendiğinde, bu durumun o bölgede yaşayan insanların eğitim düzeyleriyle doğrudan bir ilişki içerisinde olduğu görülmektedir. Eğitim, toplumlarda gelişmenin temel araçları olan bilgi ve teknolojinin üretilmesini, nitelikli iş gücünün oluşmasını ve sosyal kalkınmayı sağlayan temel dinamiktir. Gelişmiş ve gelişmekte olan bütün toplumlarda olduğu gibi Türk toplumunun gelişmesi ile eğitim sistemi arasında güçlü bir ilişki bulunmaktadır. Sosyal, kültürel ve ekonomik gelişme 16 gibi toplumsal kalkınmayı gerçekleştirebilmek için güçlü bir eğitim sistemi gerekmektedir. Kalkınmanın gerektirdiği sayı ve nitelikte kalkınma bilincine sahip insan gücü ancak bilimsel temellere dayandırılmış bir eğitim sistemiyle oluşabilir. Bu noktada eğitim alanındaki eksikliklerin giderilmesi yönündeki çalışmalar büyük önem taşımaktadır. Aydın ili nüfusu okuma yazma durumu açısından değerlendirildiğinde % 96 genel nüfus okuma yazma oranı ile Türkiye ortalamasının (% 93) üzerinde değerler almaktadır. Türkiye geneli tüm iller arasındaki değerlendirmeye göre de Aydın İli okuma yazma oranı en yüksek 7. il olarak ön plana çıkmaktadır. Kadın nüfus okuma yazma oranları açısından Aydın ili incelendiğinde de % 94’lük oranla %91 olan Türkiye ortalamasından yüksek değerler aldığı görülmektedir. Türkiye geneli tüm iller arasındaki değerlendirmeye göre ise Aydın İli kadın nüfus okuma yazma oranı en yüksek 8. il olarak yerini almaktadır. Tablo 7: Aydın İl Bazında Okuma Yazma Durumu ve Cinsiyete Göre Nüfus (6+ Yaş) Aydın Türkiye Okuma Yazma Durumu Toplam Kadın Erkek Okuma Yazma Bilmeyen 25.769 21.113 4.656 Okuma Yazma Bilen 886.250 437.174 449.076 Bilinmeyen 12.246 5.459 6.787 Toplam 924.265 463.746 460.519 Okuma Yazma Bilmeyen 2.788.757 2.313.689 475.068 Okuma Yazma Bilen Bilinmeyen 63.347.643 30.719.323 32.628.320 1.740.979 845.835 Okuma Yazma Oranı (%) Kadın Okuma Yazma Oranı (%) 96 94 93 91 895.144 Toplam 67.877.379 33.878.847 33.998.532 Kaynak: 2012 TÜİK, ADNKS Sonuçları Eğitim kalkınma sürecinde, işgücünün verimliliğini artırmakta, gelir dağılımını düzeltmekte, sağlık ve beslenmeyi geliştirmekte, doğurganlığı azaltmakta, gelecek kuşakların eğitim alma olanağını artırmakta, toplumsal ve siyasal gelişmeye önemli katkıda bulunmaktadır. Okul öncesi öğretimle başlayan bu süreç ilköğretim, ortaöğretim, lise ve yüksekokulla devam etmektedir. Bu yüzdendir ki kişinin temelini oluşturan okul öncesi eğitimin önemi büyüktür. Çocuk bu dönemde temel alışkanlıklarını kazanmakla beraber, fiziksel ve bilişsel yetilerini geliştirmekte, her geçen gün deneyimlerine yenilerini ekleyerek sosyalleşmektedir. Değişen ekonomik ve toplumsal koşullar eğitime gerek bireylerin gerekse ulusların başarısında merkezi bir önem kazandırmıştır. Bu açıdan ülkemizdeki eğitim kalitesinin arttırılması, herkese eşit eğitim fırsatlarının tanınması ve okul-öğretmen ihtiyacının karşılanması konularında gerek ulusal gerekse uluslararası kuruluşlarla işbirliği halinde çalışıp; yürütülecek pek çok proje ile eğitiminin gelişmesine katkıda bulunmak amaçlanmalıdır. 17 Tablo 8: 2012-2013 Eğitim Öğretim Yılı Aydın İl Geneli Okul- Derslik- Öğrenci ve Öğretmen Durumu Toplam Öğretmen Okul Derslik Şube Toplam Öğrenci Sayısı Sayısı OKUL TÜRÜ Sayısı Sayısı Sayısı T E K T E K Bağımsız Anaokulu (Resmi) 38 183 199 3.421 1.777 1.644 197 12 185 Bağımsız Anaokulu (Özel) 11 59 36 414 200 214 37 37 Bağımsız Anaokulu Toplamı 49 242 235 3.835 1.977 1.858 234 12 222 Bünyeli Uygulama Anasınıfı 9 23 19 307 163 144 55 5 50 Bünyeli Anasınıfı (Resmi İlkokul) 269 339 416 6.967 3.632 3.335 362 14 348 Bünyeli Anasınıfı (Resmi Ortaokul) 37 48 70 1.117 558 559 73 2 71 Bünyeli Anasınıfı ( Özel İlkokul) 6 7 15 190 98 92 15 15 Bünyeli Anasınıfı Toplamı 321 417 520 8.581 4.451 4.130 505 21 484 Okul Öncesi Genel Toplamı 370 659 755 12.416 6.428 5.988 739 33 706 SHÇEK Okul Öncesi Kurumları 27 56 56 695 386 309 100 6 94 Birleştirilmiş Sınıflı İlkokul 124 424 494 3.379 1.716 1.663 161 81 80 Müstakil İlkokul 231 2.517 2.590 57.034 29.306 27.728 2.991 1.288 1.703 Özel İlkokul 11 121 93 1.452 755 697 179 56 123 İlkokul Toplamı 366 3.062 3.177 61.865 31.777 30.088 3.331 1.425 1.906 Müstakil Ortaokul 187 2.078 2.166 51.036 26.119 24.917 3.541 1.775 1.766 Yatılı Bölge Ortaokulu 1 14 13 253 140 113 24 16 8 İmam Hatip Ortaokulu 8 26 16 422 258 164 İ.H.L.Bünyesinde İ.H.Ortaokulu 3 6 6 179 103 76 Özel Ortaokulu 11 128 97 2.012 1.068 944 212 80 132 Ortaokul Toplamı 210 2.252 2.298 53.902 27.688 26.214 3.777 1.871 1.906 İlkokul-Ortaokul Toplamı 576 5.314 5.475 115.767 59.465 56.302 7.108 3.296 3.812 Genel Lise 49 1.015 1.035 22.417 9.830 12.587 1.686 932 754 Özel Lise 7 81 76 1.234 673 561 141 76 65 Genel Lise Toplamı 56 1.096 1.111 23.651 10.503 13.148 1.827 1.008 819 İmam Hatip Liseleri 4 92 89 2.596 1.568 1.028 174 106 68 Mesleki Teknik Lise 40 722 1.087 23.205 13.061 10.144 1.772 1.015 757 Mesleki ve Teknik Eğitim Toplamı 44 814 1.176 25.801 14.629 11.172 1.946 1.121 825 Ortaöğretim Genel Toplamı 100 1.910 2.287 49.452 25.132 24320 3.773 2.129 1.644 Örgün Eğitim Genel Toplam 725 7.883 8.517 177.635 91.025 86.610 11.620 5.458 6.162 Rehberlik Araştırma Merkezi 3 31 20 11 İşitme Engelliler İlkokulu (Resmi) 1 4 16 12 4 3 1 2 İşitme Engelliler Ortaokulu (Resmi) 1 4 29 18 11 11 8 3 Özel Eğitim İlkokulu (Resmi) 2 8 9 5 4 9 1 8 Özel Eğitim Ortaokulu (Resmi) 2 8 40 28 12 20 8 12 Özel Eğitim Mesleki Eğitim Merkezi (Resmi) 2 4 8 5 3 45 26 19 Özel Eğitim Uygulama Merkezi 1. Kademe3 11 48 35 13 18 9 9 Özel Eğitim Uygulama Merkezi 2. Kademe3 12 37 23 14 24 6 18 Özel Eğitim İş Uygulama Merkezi 2 4 40 28 12 17 9 8 Özel Eğitim Okulu (Özel) 2 65 18 4 14 Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi (Özel) 20 245 198 43 155 Özel Eğitim Genel Toplamı 41 365 227 154 73 394 135 259 Halk Eğitim Merkezi 17 46 94.404 32.226 62.178 115 57 58 Mesleki Eğitim Merkezi 10 63 7.376 6.302 1.074 153 133 20 Yaygın Eğitim Genel Toplamı 27 109 101.780 38.528 63.252 268 190 78 Öğretmenevi 8 15 14 1 Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kursu 55 168 18.090 13.466 4.624 559 414 145 Özel Dershane 66 775 17.695 8.323 9.372 1.052 531 521 Özel Etüd Eğitim Merkezi 20 65 444 231 213 69 27 42 Özel Muhtelif Kurslar 29 104 3.345 1.554 1.791 97 47 50 Özel Yaygın Eğitim Öğr.Toplamı 170 1.112 0 39.574 23.574 16.000 1.777 1.019 758 Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü * Okul öncesi eğitimdeki öğretmen sayısına, il genelindeki 100 tane ücretli öğretmen dahil edilmemiştir. 18 İlimizde toplam okul sayısı 725, derslik sayısı 7.883, öğrenci sayısı 177.635, öğretmen sayısı 11.620’dir. Derslik başına düşen öğrenci sayısı ise ilkokulda 20, ortaokulda 24, ortaöğretimde ise 26’dır. Ayrıca ilimizde 41 adet 365 derslik sayısıyla özel eğitim merkezi, 66 adet 775 derslik sayısıyla özel dershane, 20 adet 65 derslik sayısıyla özel etüd eğitim merkezi, 29 adet 104 derslik sayısıyla muhtelif kurslar bulunmaktadır. Bunun yanında 17 adet 46 derslik sayısıyla halk eğitim merkezi, 10 adet 63 derslik sayısıyla mesleki eğitim merkezi ve 55 adet 168 derslik sayısıyla özel motorlu taşıt sürücü kursu ilimizde hizmet vermektedir. Mezuniyet Durumuna Göre Nüfus İlimiz nüfusu mezuniyet durumuna göre değerlendirildiğinde ilkokul mezunu sayısının %30’luk bir payla en fazla, onu takiben %18’lik payla ilköğretim mezunları ve %16’lık payla lise ve dengi okul mezunları oluşturmaktadır. Ayrıca 2011-2012 eğitim- öğretim yılında Adnan Menderes Üniversitesi’ne kayıtlı öğrenci sayısı 28.147 olup, lisans öğrenci sayısı 14.527, ön lisans öğrenci sayısı 12.441, lisansüstü öğrenci sayısı 1.179 kişidir. Tablo 9: Mezuniyet Durumuna Göre Nüfus Bitirilen Eğitim Düzeyi Toplam Kadın Erkek Okuma Yazma Bilmeyen 25.769 21.113 4.656 Okuma Yazma Bilen Fakat Bir Okul Bitirmeyen 169.197 94.752 74.445 İlkokul Mezunu 278.605 149.326 129.279 İlköğretim Mezunu 169.991 74.314 95.677 Ortaokul veya Dengi Okul Mezunu 35.118 13.638 21.480 Lise veya Dengi Okul Mezunu 147.961 68.528 79.433 Yüksekokul veya Fakülte Mezunu 80.477 34.630 45.847 Yüksek Lisans Mezunu 3.641 1.490 2.151 Doktora Mezunu 1.260 496 764 Bilinmeyen 12.246 5.459 6.787 Toplam 924.265 463.746 460.519 Kaynak: 2012 TÜİK, ADNKS Sonuçları 19 KÜLTÜR İlimizde Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı 6 adet müze bulunmaktadır. - Aydın Müzesi - Yörük Ali Efe Etnografya Müzesi - Afrodisias Müzesi - Karacasu Etnografya Müzesi - Milet Müzesi - Aydın Arkeoloji Müzesi İlimizde Belediyelere ve Adnan Menderes Üniversitesine bağlı 3 adet müze bulunmaktadır. - Çine Kuva-i Milliye Müzesi - Çine Arıcılık Müzesi - Nazilli Etnografya Müzesi İlimizde toplam 21 adet ören yeri bulunmaktadır, bir kısmı aşağıda yer almaktadır. Önemli Ören Yerlerimiz - Çine: Alabanda, Gerga - Didim: Apollon Tapınağı, Milet - Germencik-Ortaklar: Magnesia - Karacasu: Afrodisias - Karpuzlu: Alinda - Merkez: Tralleis - Nazilli: Harpasa, Mastaura - Söke: Priene - Sultanhisar: Nysa Tarihi Yapılarımız - Ahi Bayram Türbesi - Ahmet Gazi Camii - Arpaz Kalesi - Bey Camii - Beyler Kulesi - Cihanoğlu Camii - Cin Cin Kalesi - Çiftlik Türbesi - Güvercinada Kalesi - İlyas Bey Cami - Koçarlı Cihanzade Mustafa Camii - Körteke Kalesi - Kurşunlu Manastırı 20 - Öküz Mehmet Paşa Kervansarayı - Ramazan Paşa Camii -Üveys Paşa Cam Aşağıdaki tabloda bazı müzelerimize 2012 yılında gerçekleştirilen ziyaretçi sayıları ve gelirleri yer almaktadır. Tablo 10: 2012 Yılı Müze Ziyaretçi Sayısı ve Gelir Toplamı Müze / Örenyer Adı Ziyaretçi Toplamı Gelir Toplamı (TL) Aydın Müzesi 4.448 4.075 Yörük Ali Efe Evi 8.610 NYSA Örenyeri 6.443 13.279 Alinda Örenyeri 1.353 Magnesia Örenyeri 5.762 18.938 Alabanda Örenyeri 960 261 Afrodisias Müze ve Örenyeri 157.551 877.480 Milet Müzesi 17.546 19.479 Milet Örenyeri 94.546 397.390 Didim Örenyeri 129.071 566.806 Priene Örenyeri 93.259 325.800 TOPLAM 519.549 2.223.508 Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yukarıda yer alan müze ve örenyerlerine ziyaretçi sayısı 2011 yılında 605.603 iken 2012 yılında %14’lük düşüşle 519.549 değerine gerilemiştir. TÜİK’in en son yayımladığı 2011 yılı verilerine bakıldığında ilimizde bir önceki yıla nazaran sinema salon sayısı ve buna istinaden koltuk sayısı, seyirci vb. düşüş yaşamıştır. 2011 yılı itibariyle sinema salon sayısı ile Türkiye’de 24. sırada yer almaktayız. Tablo 11: Sinema İstatistikleri Salon Koltuk Yıl Sayısı Sayısı 2011 18 2.675 2010 24 3.393 Kaynak: TÜİK Toplam Film 386 391 Gösterilen Yerli Film 96 137 Gösterilen Yabancı Film 290 254 Toplam Seyirci 369.050 410.223 2011 tiyatro istatistiklerine baktığımızda bir önceki yıla nazara rakamlar artış göstermiştir. İlimizdeki tiyatro salon sayısı ile Türkiye’de 4. sırada yer almaktayız. Tablo 12: Tiyatro İstatistikleri Salon Koltuk Toplam Oynanan Toplam Gösteri Yerli Eser Yabancı Eser Toplam Yıl Sayısı sayısı Eser Sayısı Sayısı Gösteri Sayısı Gösteri Sayısı Seyirci Sayısı 2010-2011 16 4.745 56 217 214 3 53.851 2009-2010 12 5.025 26 104 103 1 28.001 Kaynak: TÜİK 21 TURİZM Ülke ekonomisine olan katkısı açısından büyük önem taşıyan turizm ilimizin tarımdan sonraki ikinci önemli gelir kaynağıdır. Özellikle dış ticaret gelirleri açısından ülkeye katkısı olan turizm diğer taraftan da emek yoğun bir sektör olması sebebiyle istihdam olanaklarını ortaya çıkarmaktadır. Gözlemlenmektedir Turizm açısından önemli deniz sınır kapısına sahip olan Aydın bu bakımdan sektörün gelişmiş illeri arasındaki yerini almıştır. Aydın’ın batısı Ege denizine açıldığından, Kuşadası ve Yenihisar ilçeleri turizmin her alanında, diğer ilçeler ise daha çok folklorik ve arkeolojik değerler açısından günübirlik ziyaretlere daha uygundur. Bu nedenle yatırımlar, bu iki kıyı ilçesinde toplanmış olup, ileriye dönük taleplerde bu bölgede yoğunlaşmaktadır. 150 km’lik sahil şeridine sahip olan İlimizde, Kültür ve Turizm Bakanlığında işletme ve yatırım belgeli 90 tesiste 27.217 yatak, Belediye Belgeli 482 tesiste 34.124 yatak olmak üzere; toplam 572 tesiste 61.341 yatak kapasitesi mevcuttur. Yılda 2.400 gemi kabul kapasiteli Kuşadası Limanı yolcu sayısı ve gemi adedi bakımından ülkemizin en önemli Kruvaziyer limanıdır. 2012 yılı içerisinde 474 kruvaziyer gemi ile 608.023 turist limanımıza gelmiştir. Didim Hudut Kapısından ise 1.600 turist giriş yapmıştır. Kuşadası Yat Limanı 525 tekne kapasitelidir. Karada 600, denizde 580 tekne kapasiteli Didim Yat Limanı 400 ton ile Türkiye’nin en yüksek kapasiteli tekneleri sudan çıkarmaya yarayan vincine sahiptir. Didim Yat Limanında, her biri kendi alanında uzman 36 teknik atölye hizmet vermektedir. İlimizi 2011 yılında yaklaşık 5,5 milyon yerli ve yabancı turist ziyaret etmişken, 2012 yılında bu rakamın 6 milyon turiste çıktığını memnuniyetle görmekteyiz. Otellerimizdeki 2012 yılı yıllık ortalama doluluk oranı ise % 60 olmuştur. Ayrıca Kuşadası ilçemizde 54.000, Didim ilçemizde 42.000 ikinci konut olmak üzere, toplam 96.000 ikinci konut mevcuttur. Tablo 13: 2012 Yılı Aydın İli Tesisleri İlimizde Bulunan İşletme Belgeli Tesisler TOPLAM İşletme Belgeli Tesisler 87 İşletme Belgeli Tatil Köyü 3 İşletme Belgeli Oteller 66 Yatırım Belgeli Tesisler 19 İşletme Belgeli apart Oteller 3 İşletme Belgeli Pansiyonlar 1 İşletme Belgeli Restaurantlar 10 İşletme Belgeli Günü Birlik Tesisler 1 İşletme Belgeli Yat Limanı 2 İşletme Belgeli Butik Oteller 1 Kaynak: Aydın Kültür Turizm İl Müdürlüğü 22 SAĞLIK Aydın’da, özellikle son beş yılda yapılan çalışmalar sonucu sağlıkta fiziki altyapı sorunu büyük ölçüde giderilmiştir. Tablo 14: Sağlık Personel Sayısı 2010 Sağlık Personeli AYDIN TÜRKİYE Uzman Hekim 761 63.563 Pratisyen Hekim 588 38.818 Asistan Hekim 186 21.066 Diş Hekimi 323 21.432 Hemşire 1.550 114.772 Sağlık Memuru 1.226 99.302 Ebe 850 50.343 Eczacı 461 26.506 TOPLAM 5.945 435.802 Kaynak: TÜİK AYDIN 776 627 172 335 1.649 1.339 899 466 6.263 2011 TÜRKİYE 66.064 39.712 20.253 21.099 124.982 110.862 51.905 26.089 460.966 İlimiz sağlık personelinin sayısı incelendiğinde, bir önceki yıla oranla asistan hekim sayısı dışındaki bütün sağlık personeli çalışanlarının sayısının arttığını görmekteyiz. Aydın’da hekim başına düşen kişi sayısı 634 ve bu rakam Türkiye’de 593, uzman hekim başına düşen kişi sayısı 1.287 bu rakam Türkiye’de 1.131’dır. İlde; 22 Hastane (14 Kamu Hastanesi Devlet, 7 Özel, 1 Üniversite Ar.Uy.Has), 3 Ağız ve Diş Merkezi, 114 Aile Sağlığı Merkezi, 126 Sağlık Evi, 23 112 Acil Sağlık Hizmetleri İstasyonu, 3 Verem Savaş Dispanseri, 2 Hemoglobinopati Tanı Merkezi ve 4 Halk Sağlığı Laboratuarı bulunmaktadır. 9 devlet hastanesinde 1.869 yatak, 5 entegre ilçe hastanesinde 40 yatak, ADÜ Uygulama ve araştırma Hastanesinde 455 yatak, 7 Özel Hastanede 301 yatak olmak üzere toplam 22 hastanede 2.665 yatak mevcuttur. SOSYAL GÜVENLİK 2012 yılı itibariyle Aydın ilinde 1.006.541 olan toplam nüfustan 982.401’i sosyal güvenlik (aktif+pasif+gelir testi yaptıranlar) kapsamında yer almaktadır. Gelir testi yaptıranlar hariç bu rakam 835.668’dir. Gelir testi yaptıranlar hariç sosyal güvenlik kapsamında yer alanların il nüfusuna oranı % 83,02 iken sosyal güvenlik kapsamı dışında kalan nüfus sayısı 24.140 kişidir. Tablo 15: Aydın İli Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Kişi Sayısı ve TR Nüfusuna Oranı Sosyal Güvenlik Kapsamının İlin Toplam Nüfusu Toplam Güvenlik Toplam Sosyal Güvenlik Sosyal Güvenlik Toplam (Gelir Testi (TÜİK-ADNKS'ye Kapsamı (Aktif +Pasif + Kapsamı (Gelir Testi Kapsamı Dışında Yaptıranlar Hariç)İl göre 2012 Nüfusu Gelir Testi Yaptıranlar) Yaptıranlar Hariç) Kalan Nüfus Nüfusuna Oranı (%) 1.006.541 982.401 835.668 83,02 24.140 Kaynak: SGK 2012 23 Sosyal güvenlik kapsamındaki aktif çalışan 226.758 kişi toplam il nüfusunun %22,53’ünü oluşturmaktadır. İlimizdeki sosyal güvenlik kapsamındaki aktif çalışan kişi sayısı incelendiğinde en fazla 4/a çalışan sayısı bulunmaktadır. Tablo 16: Aydın İli Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Aktif Çalışan Kişi Sayısı Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Aktif Çalışan Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Kişi Sayısı Aktif Çalışanların Toplam İl 4/c 4/b 4/a Toplam Nüfusuna Oranı (%) 33.792 65.269 127.697 226.758 22,53 Kaynak: SGK 2012 2012 yılı verilerine bakıldığında Aydın il nüfusunun %17,95’ini oluşturan 180.682 kişi sosyal güvenlik kapsamındaki emeklilerdir. Tablo 17: Aydın İli Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Emekli Kişi Sayısı Sosyal Güvenlik Kapsamında Aylık Alan Kişi Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Sayısı Emeklilerin Toplam İl Nüfusuna 4/c 4/b 4/a Toplam Oranı (%) 33.128 54.167 93.387 180.682 17,95 Kaynak: SGK 2012 Aydın ilinde 2012 yılında SGK kapsamında işyerlerinde toplam 121.385 kişinin çalıştığı tespit edilmiştir. İşyeri büyüklüğüne göre en fazla çalışan 10 – 19 kişi kapasiteli işyerlerinde, ardından sırayla 4 – 6 kişi kapasiteli işyerleri ve 2 – 3 kişi kapasiteli işyerlerinde bulunmaktadır. İlimizde bulunan zorunlu sigortalı sayısı Türkiye’nin %1,01’ini oluşturmaktadır. Tablo 18: 2012 Yılı Aydın İli Zorunlu Sigortalı Sayısı İş Yeri Büyüklüğü (İşyerinde Çalıştırılan Sigortalı Sayısı) 20-29 100-249 250-499 500-749 750-999 1000+ 30-49 Kişi 50-99 Kişi Toplam Kişi Kişi Kişi Kişi Kişi Kişi Aydın 10.044 15.030 15.349 9.853 16.775 9.166 10.719 9.663 14.411 3.912 1.093 2.669 2.701 121.385 Türkiye 547.224 996.209 1.137.264 827.801 1.661.075 961.921 1.238.531 1.163.645 1.444.454 851.485 375.355 181.960 552.696 11.939.620 Kaynak: SGK 1 Kişi 2-3 Kişi 4-6 Kişi 7-9 Kişi 10-19 Kişi Tablo 19’u incelediğimizde ise ilimizdeki toplam 23.124 işyerinden kamuya ait olan işyeri sayısı 938, özel işyeri sayısı ise 22.166 adettir. Zorunlu sigortalı sayısına bakıldığında toplam 121.385 olan kişi sayısının %92,9’unu özel sektör, %7,1’ini kamu sektöründe çalışanlar oluşturmaktadır. Toplam çalışan sigortalı kişi sayısı incelendiğinde ise erkek çalışanın payı %73 ile 88.392 kişi, bayan çalışanın payı %27 ile 32.992 kişidir. Ortalama günlük kamu sektöründe 81,67 iken özel sektörde 40,61 TL’dir. 24 Tablo 19: Aydın İli İşyeri ve Zorunlu Sigortalı sayısı ile Ortalama Günlük Kazanç Daimi 19.911 Mevsimlik 3.213 İşyeri Sayısı Kamu 938 Özel 22.186 Toplam 23.124 Daimi 89.989 Mevsimlik 31.396 Kamu 8.535 Zorunlu Özel 112.850 Sigortalı Sayısı Erkek 88.392 Kadın 32.993 Toplam 121.385 Daimi 45,61 Mevsimlik 37,98 Kamu 81,67 Ortalama Özel 40,61 Günlük Kazanç Erkek 44,95 Kadın 41,16 Genel Toplam 43,95 Kaynak: SGK 2012 İSTİHDAM DURUMU İŞKUR’un yayınlamış olduğu 2012 yılı Aydın iline ait işsizlik rakamları aşağıdaki tablolarda değişik yönlerden incelenmeye alınmıştır. Tablo 20 : 2012 Yılı Aydın İli Genel Çalışma Kadın 11.331 Yıl İçerisinde Yapılan Erkek 16.559 Başvuru Toplam 27.890 Yıl İçerisinde Alınan 12.330 Yıl İçerisinde Kadın 12.536 İşverene Yapılan Erkek 20.868 Takdim Toplam 33.404 Kadın 2.582 Yıl İçerisinde İşe Erkek 4.097 Yerleştirme Toplam 6.679 Kadın 19.094 Kayıtlı işgücü Erkek 25.360 Toplam 44.454 Kadın 13.830 Kayıtlı İşsizler Erkek 17.045 Toplam 30.875 Kaynak: İŞKUR İlimizde toplamda 30.875 kişi olan kayıtlı işsizlik sayısı Türkiye genelinde 2.372.262 kişidir. İlimizin bu rakam içerisindeki payı %1,30’dur. Yıl içerisinde işe yerleştirme sayısı Aydın’da toplamda 6.679 iken Türkiye genelinde 556.587’dir. 25 Tablo 21: 2012 Yılı Aydın İli Alınan ve Karşılanan Açık İşler Kamu 842 Yıl İçinde alınan Açık Özel 11.488 İş Toplam 12.330 Kadın 235 Kamu Erkek 569 Kadın 2.347 Karşılanan Açık İş Özel Erkek 3.528 ( İşe Yerleştirme) Kadın 2.528 Toplam Erkek 4.097 Toplam 6.679 Yıl İçinde İptal Edilen 1.710 Açık İşler Kaynak: İŞKUR İlimizde yıl içinde alınan açık işe kamu sektöründe 842 kişiden 804 kişi işe yerleştirilmiş, özel sektörde ise 11.488 kişiden 5.875 kişi işe yerleştirilmiştir. İl toplamında 2012 yılında 12.330 olan açık işe 6.679 kişi yerleştirilmiştir. Tablo 22 : 2012 Yılı Aydın İli İşe Yerleştirmeleri Yıl İçerisinde Yapılan Yerleştirmeler Kamu Kadın Erkek Toplam 235 569 804 Kaynak: İŞKUR Genel Toplam Özel Oranı % Kadın Erkek Toplam 0,58 2.347 3.528 5.875 Genel Toplam Toplam Oranı % Kadın Erkek Toplam 1,40 2.582 4.097 6.679 Genel Toplam Oranı % 1,20 2012 yılında kamu sektöründe işe yerleştirmelere bakıldığında Türkiye rakamlarına oranı %0,58, özel sektörde işe yerleştirmelerinde bu oran %1,40 iken genel toplamda ise %1,20’dir. Tablo 23: 2012 Yılı İçerisinde Tarım Dışı ve Tarım İçi Sektörden Alınan Açık İşler Kamu 799 Tarım Dışı Özel 11.360 Toplam 12.159 Kamu 43 Tarım İçi Özel 128 Toplam 171 Genel Toplam 12.330 Kaynak: İŞKUR 2012 yılı içinde ilimizde alınan açık işlere tarım sektörü açısından bakıldığında ise tarım dışı sektörde meydana gelen 12.159 açık işe 6.552 kişi yerleşirken, tarım içi sektörde meydana gelen 171 açık işe 127 kişi yerleştirilmiştir. Genel toplam da oluşan 12.330 açık işin 6.679’u işe yerleştirilmiştir. 26 Tablo 24 : 2012 Yılı İçerisinde Tarım Dışı ve Tarım İçi Sektörlere Göre İşe Yerleştirmeler Kadın 2.531 Tarım Dışı Erkek 4.021 Toplam 6.552 Kadın 51 Tarım İçi Erkek 76 Toplam 127 Kadın 2.582 Genel Toplam Erkek 4.097 Toplam 6.679 Kaynak: İŞKUR Tablo 25: 2012 Yılı Sonunda Yaş Gruplarına Göre Kayıtlı İşsizler Kadın Erkek 15 -19 Yaş Arası 279 463 Kadın Erkek 20 - 24 Yaş Arası 2.781 3.104 Kadın Erkek 25 - 29 Yaş Arası 3.192 3.886 Kadın Erkek 30 - 34 Yaş Arası 2.529 2.998 Kadın Erkek 35 - 39 Yaş Arası 1.933 2.246 Kadın Erkek 40 - 44 Yaş Arası 1.462 1.708 Kadın Erkek 45 - 49 Yaş Arası 843 1.449 Kadın Erkek 50 - 54 Yaş Arası 468 642 Kadın Erkek 55 - 59 Yaş Arası 189 335 Kadın Erkek 60 - 64 Yaş Arası 78 127 Kadın Erkek 65 + 76 87 Kadın Erkek Toplam 13.830 17.045 GENEL TOPLAM 30.875 Kaynak: İŞKUR İlimizde İŞKUR’a kayıtlı olan toplam 30.875 kişi bulunmaktadır. Bu rakam Türkiye genelinde 2.372.262 olup, ilimizin Türkiye geneline ortalaması ise %1,30 ‘dur. Aydın nüfusunu göz önüne aldığımızda ise ilin % 3,06 ‘sı kayıtlı işsizdir. İlde toplam da İŞKUR’a kayıtlı olan 30.875 işsiz kişinin 22.227’si yani %72’sini üniversite mezunları oluşturmaktadır. 27 Tablo 26: 2012 Yılı Sonunda Öğrenim Durumlarına Göre Kayıtlı İşsizler Kadın Erkek Ortaöğretim 4.393 4.255 Kadın Erkek Önlisans 1.784 1.333 Kadın Erkek Lisans 1.557 1.346 Kadın Erkek Yüksek Lisans 44 37 Kadın Erkek Doktora 0 1 Kadın Erkek Toplam 13.830 17.045 GENEL TOPLAM 30.875 Kaynak: İŞKUR ULAŞIM Karayolları Son yıllarda gerçekleştirilen çalışmalarla, İl olarak karayollarında ciddi bir sorunumuz kalmamış, ulaşımda gelişmişlik standartları yakalanmıştır. 2002 yılı sonuna kadar 77 km bölünmüş yol yapılmış iken 2003-2012 yılları arasında 208 km bölünmüş yol yapılarak İlimizdeki yapılan toplam bölünmüş yol uzunluğu 285 km’ye ulaşmıştır. İlimizde; § § § 62 km otoyol, 285 km’si bölünmüş yol olmak üzere 319 km devlet yolu, 391 km il yolu, olmak üzere toplam 772 km yol ağı bulunmaktadır. Demiryolları Ülkemizde 1866 yılında ilk demiryolu hattı İzmir-Aydın arasında inşa edilmiş, daha sonraki yıllarda bu hat Denizli’ ye kadar ulaştırılmıştır. Hattın uzunluğu 262 km’dir. İlimiz sınırları içerisinde yapılan 162 km’lik demiryolu yenileme ve köprü menfez ile kontrollü bariyer sistemi yatırımları için 2008 ve 2012 yılları arasında toplam 114 milyon dolarlık yatırım gerçekleştirilmiştir. Gerek yeni yapılan yol standardı, gerekse üzerinde seyredecek yeni tren setlerinde 160 km hız kabiliyeti varsa da çok sayıdaki hemzemin geçit nedeniyle 120 km hızla ulaşım sürdürülmektedir. İzmir – Denizli arasında tam otomatik ısıtma, soğutma sistemi, çevreye zarar vermeyen vakum tuvalet sistemi, özürlü rampası olan motorlu tren setleri ile 3 gidiş, 3 geliş olmak üzere 6 sefer yapılmaktadır. 28 Deniz Yolu, Yat Limanı, Havaalanı Kuşadası Limanının gemi kabul kapasitesi 2.400 gemi/yıldır. Kuşadası Limanı yolcu sayısı ve gemi adedi bakımından ülkemizin en önemli Kruvaziyer limanıdır. Kuşadası Yat Limanı, 525 tekne kapasitelidir. Didim Yat Limanı, özel sektörce 2007 yılında yapımına başlanılmış, 70 milyon dolar harcanarak 2009 yılında tamamlanmıştır. Karada 600, denizde 580 tekne kapasitelidir. Liman 400 ton ile Türkiye’nin en yüksek kapasiteli tekneleri sudan çıkarmaya yarayan vincine sahiptir. Didim Yat Limanında, her biri kendi alanında uzman 36 teknik atölye hizmet vermektedir. Ayrıca, 1993 yılında faaliyete geçen 1.435 m pist uzunluğuna sahip Aydın-Çıldır Havaalanı küçük tip uçakların iniş-kalkış yapabilecekleri özelliktedir. Aydın-Çıldır Havalimanının kiralanmak suretiyle işlettirilmesi amacıyla 09/04/2012 günü DHMİ Genel Müdürlüğünce ihaleye çıkılmış ve ihaleyi Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı (THY A.O.)kazanmıştır. THY tarafından Aydında açılacak Pilot Yetiştirme Okulunda yılda 300 pilot yetiştirilecektir. Aydın-Çıldır Havalimanı'nın Aydın Ekonomisine ve turizmine büyük katkı sağlayacaktır. KAMU YATIRIMLARI Aydın ili 2012 yılı itibariyle kamu yatırımlarından en çok yararlanan 35. İl konumundadır. Aydın ilinde kamu yatırımlarının ağırlıklı olarak tarım sektöründe yoğunlaştığı görülmektedir. Tarımdan sonra eğitim, enerji sektörleri gelmektedir. Tablo 27:2012 Yılı Kamu Yatırımlarının İllere Göre Dağılımları (Bin TL) Sıra No İller Toplam 1 Ankara 3.553.371 2 İstanbul 2.559.243 3 Artvin 849.704 4 Diyabakır 798.074 5 Mardin 721.380 6 İzmir 704.596 7 Urfa 647.736 8 Konya 490.647 9 İçel 460.100 10 Kahramanmaraş 458.777 35 Aydın 184.076 40 Ordu 165.005 TOPLAM 444.434.287 Kaynak: Kalkınma Bakanlığı Tablo 28: 2012 Yılı Aydın İli Kamu Yatırımlarının Sektörel Dağılımı (bin TL) Ulaştırma Tarım Madencilik İmalat Enerji Turizm Konut Eğitim Haberleşme 50.808 1.783 33.966 1.695 2.980 1.300 40.367 Kaynak: Kalkınma Bakanlığı Diğer Kamu Toplam Hizmetleri 15.202 35.975 184.076 Sağlık 29 2012 YILI EKONOMİK RAPORU EKONOMİK YAPI 30 TARIM Arazi Varlığı İlin toplam yüzölçümü 8007 km² olup arazi dağılımı aşağıdaki gibidir. Tablo 29: Aydın Arazi Varlığı Arazi Dağılımı (dekar) Alan(dekar) Toplam Araziye Oranı Ekilen Tarla Alanı 1.330.001,00 Nadas Alanı 35.569,00 Sebze Bahçeleri Alanı 111.290,00 Meyve Alanı 2.155.207,00 Süs Bitkileri Alanı 79,13 Toplam Alan 3.632.146,13 Kaynak: TÜİK 2012 Verileri 37% 1% 3% 59% 0% 100% Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre, ilimizde ekili alan 1.330.001 dekar, nadasa bırakılan alan 35.569 dekar, sebze bahçeleri alanı 111.290 dekar, meyve alanı ise 2.155.207 dekardır. Bu alanlara ilçeler bazında bakıldığında ise ekili tarla alanının en fazla olduğu ilçemizin Söke olduğunu, nadasa bırakılan alanın en fazla Karacasu’da olduğunu, sebze bahçeleri alanının en fazla merkez ilçede olduğunu ve meyve alanlarının ise en fazla yine Söke ilçemizde olduğunu görmekteyiz. Tablo 30: Aydın İli Tarım Alanlarının Kullanış Amaçlarına Göre Dağılımı İlçe Adı Tahıllar ve Diğer Toplam Alan Bitkisel Ürünlerin Ekilen Alanı Merkez 323.042,35 Bozdoğan 266.194,50 Buharkent 32.813,00 Çine 355.524,00 Didim 125.377,00 Germencik 253.244,00 İncirliova 128.543,08 Karacasu 207.107,00 Karpuzlu 147.914,00 Koçarlı 270.914,15 Köşk 133.039,00 Kuşadası 39.079,05 Kuyucak 198.731,00 Nazilli 309.568,00 Söke 583.960,00 Sultanhisar 151.796,00 Yenipazar 105.300,00 TOPLAM 3.632.146,13 Kaynak: TÜİK 88.958,00 134.119,00 8.225,00 109.569,00 72.097,00 66.635,00 42.226,00 100.501,00 21.617,00 81.595,00 12.169,00 5.409,00 95.764,00 92.132,00 341.953,00 15.174,00 41.858,00 1.330.001,00 Nadas Alanı Sebze Bahçeleri Alanı Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkilerinin Alanı Süs Bitkileri Alanı 860,00 5.489,00 215,00 1.700,00 2.000,00 0 0 10.000,00 4.045,00 1.400,00 0 0 1.500,00 450,00 1.350,00 260,00 6.300,00 35.569,00 25.734,00 4.230,00 796,00 20.711,00 2.704,00 1.715,00 4.241,00 3.775,00 2.931,00 7.961,00 5.620,00 1.277,00 1.912,00 17.612,00 3.646,00 3.994,00 2.431,00 111.290,00 207.439,00 122.356,00 23.577,00 223.544,00 48.569,00 184.879,00 82.074,00 92.831,00 119.321,00 179.956,00 115.250,00 32.392,00 99.555,00 199.374,00 237.011,00 132.368,00 54.711,00 2.155.207,00 51,35 0,5 0 0 7 15 2,08 0 0 2,15 0 1,05 0 0 0 0 0 79,13 31 İlimizde Üretimi Gerçekleştirilen Önemli Tarla Bitkileri İlimizde yetiştirilen tarla bitkilerinin arasında pamuğun önemli bir yeri vardır. Daha sonra ise mısır yerini almaktadır. Ayrıca ilimizin diğer üretimleri olan yerfıstığı Türkiye üretimlerine bakıldığında önemli bir paya sahip olduğu görülmektedir. Tablo 31: Önemli Tarla Bitkileri Ekiliş Alanları (Da) ve Üretim Miktarları (Ton) Ürün Adı Ekilen Alan Hasat Edilen Alan Üretim (ton) Verim (kg/da) Mısır (dane) 147.232 147.232 146.455 995 Çavdar 11.827 11.827 1.973 167 Yulaf (dane) 11.150 10.350 2.453 237 Yerfıstığı 17.502 17.358 5.666 326 Susam 1.707 1.696 130 77 Pamuk (kütlü) 505.550 505.550 250.997 496 Kaynak: TÜİK İlimizde yetişen sebzelerin son 5 yıldaki üretim miktarları incelendiğinde çavdar ve yerfıstığı sürekli düşüş yaşamış ürünler arasında gelirken, pamuk (kütlü) ve yulaf (dane) sürekli yükselişe geçmişlerdir. Diğer ürünler ise yıllar itibariyle dalgalanmalar göstermişlerdir. Tablo 32: Önemli Tarla Bitkilerinin Yıllar İtibariyle Üretim Miktarları Ürünler Da/Ton 2008 2009 2010 2011 2012 Ekiliş 162.853 172.740 182.424 144.446 147.232 Mısır (dane) Üretim 156.128 168.099 182.946 131.627 146.455 Ekiliş 13.909 13.944 14.822 13.945 11.827 Çavdar Üretim 2.643 2.854 2.581 2.377 1.973 Ekiliş 11.006 12.682 13.431 13.822 11.150 Yulaf (dane) Üretim 2.600 3.082 3.215 3.293 2.453 Ekiliş 15.825 15.860 15.815 15.740 17.502 Yerfıstığı Üretim 6.126 6.184 6.120 6.131 5.666 Ekiliş 1.615 1.695 1.893 1.562 1.707 Susam Üretim 125 145 175 128 130 Ekiliş 483.075 508.401 504.698 544.766 505.550 Pamuk (kütlü) Üretim 144.908 188.678 223.563 243.669 250.997 Kaynak: TÜİK İlimizde Üretimi Gerçekleştirilen Önemli Sebzeler İlimizde yetişen sebzelere baktığımızda ekilen alanı ile doğru orantılı olarak en fazla yetişen domates dikkat çekmektedir. Bunun yanında Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre ilimiz kereviz (sap) üretiminde ilk sırada yer almakta, enginar üretiminde ise 3. sırada yer almaktadır. 32 Tablo 33: Önemli Sebzelerin Ekiliş Alanları ve Üretim Miktarları Ürün Adı Ekilen Alan (da) Üretim (ton) Domates 42.789 191.590 Biber (sivri) 10.365 23.873 Bamya 2.678 1.748 Patlıcan 4.438 13.147 Kavun 6.956 15.558 Karpuz 15.276 57.752 Karnıbahar 4.098 8.495 Lahana (beyaz) 2.053 7.486 Enginar 4.312 5.437 Kereviz (sap) 747 1.136 Kaynak: TÜİK 2012 Verileri İlimizde yetişen önemli sebzelerin yıllara göre üretim miktarlarını incelediğimizde biber, bamya ve karpuz yıllar itibariyle düşüş yaşamışken, diğer taraftan enginar, lahana (beyaz) ve karnabaharın üretimleri sürekli artış göstermiştir. Tablo 34: Önemli Sebzelerin Yıllara Göre Ürünler Da/Ton 2008 Ekiliş 23.996 Domates Üretim 107.073 Ekiliş 11.789 Biber (sivri) Üretim 27.200 Ekiliş 3.740 Bamya Üretim 2.491 Ekiliş 4.354 Patlıcan Üretim 13.024 Ekiliş 7.272 Kavun Üretim 15.899 Ekiliş 16.920 Karpuz Üretim 69.050 Ekiliş 2.888 Karnıbahar Üretim 6.197 Ekiliş 1.691 Lahana (beyaz) Üretim 6.381 Ekiliş 1.965 Enginar Üretim 2.604 Ekiliş 756 Kereviz (sap) Üretim 1.149 Kaynak: TÜİK Ekim Alanları ve Üretim Miktarları 2009 2010 2011 2012 27.460 30.194 39.198 42.789 118.746 120.331 179.179 191.590 11.526 11.557 10.940 10.365 26.459 25.674 25.404 23.873 3.858 3.578 2.706 2.678 2.632 2.473 1.807 1.748 4.167 4.226 4.435 4.438 12.564 12.631 12.967 13.147 7.627 7.195 6.629 6.956 17.177 16.106 14.552 15.558 18.142 16.933 15.662 15.276 74.762 63.723 58.696 57.752 3.578 3.850 3.849 4.098 7.220 7.817 7.925 8.495 1.742 1.953 2.013 2.053 6.529 7.517 7.264 7.486 2.945 2.894 3.673 4.312 3.792 3.766 4.697 5.437 738 706 586 747 1.132 1.097 891 1.136 33 İlimizde Üretimi Gerçekleştirilen Önemli Meyveler Meyve üretiminde ise incirde Türkiye birinciliğinin yanında Dünyada da birinci sırada yer almaktayız. Türkiye incir ağacı varlığının %63’ü ilimizde yer almakla birlikte Türkiye incir üretiminin %62,4’e yakın kısmını ilimiz tek başına üretmektedir. Kestane üretiminde de incir üretiminde olduğu gibi Türkiye üretiminde birinci sırada yer almaktayız. İlimiz Türkiye kestane üretiminin yaklaşık %34’lük kısmını karşılamaktadır. Çilek üretiminde ise Türkiye üretiminde üçüncü sırada yer almaktayız. Tablo 35: Önemli Meyvelerin Üretim Miktarları Toplu Ağaç Başına Ürün Adı Meyveliklerin Üretim (ton) Ortalama Alanı (da) Verim (kg) Limon 560 1.543 35 Armut 1.446 5.775 19 Ayva 302 1.648 26 Erik 12.133 11.147 41 Kiraz 9.004 4.248 26 Çilek 12.644 46.757 3.698 Nar 14.613 10.351 21 Ceviz 8.603 5.089 32 Mandalina 20.359 30.419 31-49 Elma 28.538 22.538 24-36 Portakal 34.698 51.562 41-57 Şeftali 16.914 23.271 37-43 Kaynak: TÜİK 2012 Verileri Meyve Veren Meyve Toplam Ağaç Yaşta Ağaç Vermeyen Yaşta Sayısı Sayısı Ağaç Sayısı 44.290 3.430 47.720 304.762 24.451 329.213 63.053 8.257 71.310 273.905 71.697 345.602 166.222 85.584 251.806 12.644 0 12.644 490.846 320.770 811.616 160.772 47.968 208.740 753.797 46.951 800.748 666.782 95.398 762.180 939.854 81.349 1.021.203 546.496 27.923 574.419 İlimizde yetişen önemli meyvelerin yıllara göre üretim miktarları incelendiğinde içlerinde limon, armut, ayva, kiraz, çilek, nar, ceviz, mandalina ve portakalın yer aldığı birçok meyvenin üretim miktarlarının arttığını memnuniyetle görmekteyiz. Tablo 36: Önemli Meyvelerin Yıllara Göre Üretim Miktarları (ton) Ürünler 2008 2009 2010 2011 Limon 1.174 1.416 1.499 1.515 Armut 5.224 4.608 5.358 5.746 Ayva 1.498 1.550 1.652 1.662 Erik 10.707 7.588 10.793 11.277 Kiraz 2.648 3.276 3.971 3.893 Çilek 18.888 26.660 30.070 30.004 Nar 7.247 8.448 7.432 9.336 Ceviz 3.405 3.949 3.985 3.978 Mandalina 24.881 27.216 28.746 30.103 Elma 24.161 25.523 23.882 21.311 Portakal 23.707 46.976 44.512 47.650 Şeftali 23.676 22.704 20.759 20.860 Kaynak: TÜİK 2012 1.543 5.775 1.648 11.147 4.248 46.757 10.351 5.089 30.419 22.538 51.562 23.271 34 İNCİR ÜRETİMİ Özellikle Ege Bölgesi basta olmak üzere Türkiye, ekolojik koşulları itibariyle meyve yetiştirme potansiyeli çok yüksek olan ülkelerden biridir. Türkiye'de birçok meyve türünün üretimi ile yurt içi tüketimi karşılanmakta, bunun yanı sıra dış ticareti de yapılmaktadır. Aydın ili açısından en önemli dış satım ürünü sayılabilen kuru incir Türkiye'nin geleneksel ihraç ürünleri arasında ilk sıralarda bulunmaktadır. Aydın'da üretilen incirin yaklaşık %5'i taze olarak pazarlanmakta, kalan incir ise kuru incir olarak değerlendirilmektedir. Tablo 37: Aydın İli İncir İstatistik Verileri Türkiye Üretimi (ton) 275.002 Aydın Üretimi (ton) 171.637 Toplu Meyvelik Alanı (dekar) 361.415 Meyve Veren Yaşta Ağaç Sayısı 5.953.180 Toplam Ağaç Sayısı 6.541.996 Ağça Başına Ortalama Verim (kg) 29 Kaynak: TÜİK 2012 Verileri İlimiz incir üretiminin son 5 yılı incelendiğinde yıllar itibariyle toplam ağaç sayısının da artması doğrultusunda sürekli artış içinde olduğu dikkat çekmektedir. 2008 yılında 106.360 ton olan üretim 2012 yılı itibariyle 171.637 tonu bulmuştur. Diğer yandan ağaç başına ortalama verimin de yıllar itibariyle arttığını görmek ilimiz açısından çok güzel bir sonuçtur. Tablo 38: Aydın Yıllara Göre İncir Üretim Miktarları Yıl Toplu Ağaç Başına Meyve Veren Meyveliklerin Üretim (ton) Ortalama Verim Yaşta Ağaç Alanı (dekar) (kg) Sayısı 2012 361.415 2011 358.047 2010 353.762 2009 352.056 2008 350.582 Kaynak: TÜİK 171.637 168.351 162.115 153.191 106.360 29 28 27 26 18 5.953.180 5.983.745 5.929.372 5.946.517 5.925.280 Meyve Vermeyen Yaşta Ağaç Sayısı 588.816 613.461 453.184 450.866 441.207 Toplam Ağaç sayısı 6.541.996 6.597.206 6.382.556 6.397.383 6.366.487 KESTANE ÜRETİMİ Dünya kestane üretiminin % 14’ünü karşılayan ülkemizde üretim 55-62 bin ton civarlarındadır. İlimizde yetiştirilen kestane miktarı ise yıllara göre değişiklik göstermekte ve 15 - 20 bin ton arasında olmaktadır. İlimizde üretilen kestanenin yaklaşık 1.500 tonu ihraç edilmektedir. İlimizde kestane yetiştiriciliği ekolojik şartların elverişliliğine rağmen dağlık bölgelerde ve yaylalarda, özellikle kuzeye bakan yamaçlarda yaygındır. Üretim genellikle dağınık ağaçlardan elde edilmektedir. Nazilli, Köşk ve Sultanhisar ilçelerinde az da olsa kapama bahçe tesisleri mevcuttur. Aydın Türkiye kestane üretiminin yaklaşık % 34’ nü karşılamaktadır. 35 Tablo 39: Aydın İli Kestane İstatistik Verileri Türkiye Üretimi (ton) 57.881 Aydın Üretimi (ton) 19.782 Toplu Meyvelik Alanı (dekar) 67.253 Meyve Veren Yaşta Ağaç Sayısı 629.809 Toplam Ağaç Sayısı 735.504 Ağça Başına Ortalama Verim (kg) 31 Kaynak: TÜİK 2012 Verileri İlimiz kestane üretiminin son 5 yılı incelendiğinde meyve veren ağaç sayısının artmasına rağmen meyve vermeyen ağaç sayısının da artması sebebiyle üretim miktarında yıllar içerisinde göre dalgalanmalar yaşanmıştır. Bunun da sebebi kestane kanseri, iç kurdu ve kuraklık olarak görülebilir. Tablo 40: Aydın Yıllara Göre Kestane Üretim Miktarları Yıl Toplu Meyveliklerin Üretim (ton) Alanı (dekar) 2012 67.253 2011 65.691 2010 64.871 2009 64.460 2008 63.452 Kaynak: TÜİK 19.782 20.375 18.605 19.053 17.331 Ağaç Başına Ortalama Verim (kg) 31 33 30 31 28 Meyve Veren Meyve Toplam Ağaç Yaşta Ağaç Vermeyen Yaşta sayısı Sayısı Ağaç Sayısı 629.809 616.475 611.125 613.735 611.563 105.695 107.034 98.094 89.899 81.070 735.504 723.509 709.219 703.634 692.633 ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI ÜRETİMİ Türkiye bulunduğu coğrafi konum ve sahip olduğu Akdeniz iklimi özellikleriyle, İtalya, İspanya, Yunanistan ve Tunus gibi diğer Akdeniz ülkeleriyle birlikte dünyanın önde gelen zeytin ve zeytinyağı üreticilerindendir. Zeytin ve zeytinyağı üretimi daha çok Ege ve Marmara bölgesinde yapılmaktadır. Aydın, İzmir, Muğla, Balıkesir, Manisa ve Çanakkale üretimin gerçekleştiği başlıca illerimizdir. Tablo 41: Aydın İli Zeytin İstatistik Verileri Sofralık Zeytin Yağlık Zeytin Türkiye Üretimi (ton) 480.000 1.340.000 Aydın Üretimi (ton) 77.046 190.228 Toplu Meyvelik Alanı (dekar) 334.310 1.198.375 Meyve Veren Yaşta Ağaç Sayısı 5.106.030 16.205.527 Toplam Ağaç Sayısı 5.878.704 17.928.180 Ağça Başına Ortalama Verim (kg) 15 12 Kaynak: TÜİK 2012 Verileri 2012 yılı itibariyle ilimizin sofralık zeytinde Türkiye üretimindeki payı %16 iken yağlık zeytindeki payı %14 civarındadır. 36 Zeytin ve zeytinyağı üretiminin Aydın ekonomisine büyük katkısı bulunmaktadır. Özellikle zeytinyağı üretimi aşamasında zeytinyağı kalitesinin korunması çok önemlidir. Üretim, sıkım ve depolama aşamalarında zeytinyağının özelliklerinin korunması için üreticilerin ve sıkım fabrikalarının gerekli özeni göstermeleri gerekmektedir. Aydın genelinde 156 zeytinyağı sıkım tesisi, 44 dolum tesisi ve 62 sofralık zeytin tesisi bulunmaktadır. Sofralık zeytin üretimimiz 2008 yılında 106.949 ton iken 2012 yılında ciddi bir düşüşle 77.046 tona gerilemiştir. Yağlık zeytin üretimimiz ise 2008 yılında 195.267 ton iken 2012 yılında bu miktar 190.228 ton olmuştur. Tablo 42: Aydın Yıllara Göre Zeytin Üretim Miktarları Yıl Toplu Ürün Adı Meyveliklerin Alanı (dekar) Sofralık Yağlık Sofralık 2011 Yağlık Sofralık 2010 Yağlık Sofralık 2009 Yağlık Sofralık 2008 Yağlık Kaynak: TÜİK 2012 334.310 1.198.375 332.428 1.191.434 339.973 1.172.568 343.667 1.175.694 338.758 1.168.652 Üretim (ton) Ağaç Başına Ortalama Verim (kg) Meyve Veren Yaşta Ağaç Sayısı 77.046 190.228 85.035 191.960 61.588 144.914 44.503 124.702 106.949 195.267 15 12 16 12 11 9 8 8 18 12 5.106.030 16.205.527 5.448.890 16.200.283 5.446.680 15.637.888 5.523.570 15.803.098 6.005.235 15.676.718 Meyve Toplam Ağaç Vermeyen Yaşta sayısı Ağaç Sayısı 772.674 1.722.653 848.144 1.601.063 962.489 1.645.925 926.924 1.741.643 1.071.318 1.827.155 5.878.704 17.928.180 6.297.034 17.801.346 6.409.169 17.283.813 6.450.494 17.544.741 7.076.553 17.503.873 2012 yılı itibariyle ilimiz Türkiye genelinde yağlık zeytinde İzmir’den sonra ikinci sırada yer alırken, sofralık zeytinde de Manisa’dan sonra ikinci sırada yer almaktadır. PAMUK ÜRETİMİ Türkiye’de pamuk üretimi genelde Ege Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Çukurova ve Antalya yörelerinde yapılmaktadır. Son 10 yıllık süreçte pamuk ekim alanlarının yaklaşık %30 oranında gerilediği bilinmektedir. Türkiye’de Lif pamuk üretiminde en önemli bölge Güneydoğu Anadolu Bölgesidir. Ege bölgesinde 2012 üretim yılında 250.997 ton (kütlü pamuk) ile Aydın birinci sırada gelmektedir. Onu sırasıyla 111.261 ton (kütlü pamuk) ile İzmir, 26.948 ton (kütlü pamuk) ile Denizli ve 16.398 ton (kütlü pamuk) ile Manisa takip etmektedir. Tablo 43: Aydın İli Pamuk İstatistik Verileri Türkiye Üretimi (ton) 2.320.000 Aydın Üretimi (ton) 250.997 Ekilen Alan (dekar) 483.075 Hasat Edilen Alan (dekar) 483.075 Verim (kg/da) 300 Kaynak: TÜİK 2012 Verileri 37 2012 yılında Türkiye genelinde toplam 2.320.000 ton pamuk(kütlü) üretilmiş olup ilimizin bu üretim içindeki payı %10,8 ile 250.997 tondur. İlimiz pamuk üretiminin son 5 yılda ekilen alan ve verimin artmasına paralel olarak artış göstermesi dikkat çekmektedir. Tablo 44: Aydın Yıllara Göre Pamuk Üretim Miktarları Ekilen Alan Hasat Edilen Yıl Üretim (ton) Verim (kg/da) (dekar) Alan (dekar) 2012 505.550 505.550 250.997 496 2011 544.766 544.766 243.669 447 2010 504.698 504.698 223.563 443 2009 508.401 508.401 188.678 371 2008 483.075 483.075 144.908 300 Kaynak: TÜİK ÖRTÜ ALTI ÜRÜN ÜRETİMİ VE TARIM ALANLARI İlimizde örtü altı meyve sebze üretiminde en fazla paya sahip olan ürün çilektir. İlçeler bazında incelendiğinde ilimizde en fazla çilek üretilen ilçemiz 18.200 ton ile Sultanhisar’dır. İlimiz domates üretimine bakıldığında yine Sultanhisar ilçemiz 5.856 ton ile örtü altı üretimde en fazla karpuz üreten ilçemizdir. Fasulye (taze) ve hıyar üretiminde ise İncirliova ilçemiz örtü altı üretimde ilk sırada yer almıştır. Karpuz üretimine bakıldığında ise yine Sultanhisar ilçemiz 5.520 ton ile ilk sırada yer almaktadır. Tablo 45: İlçelere Göre Örtü Altı Ürünleri Üretimi (Ton) Fasülye İlçeler Çilek Domates Hıyar Karpuz (taze) Merkez 5.600 160 6 150 330 Bozdoğan 128 2 9 300 Buharkent 602 Çine 9 174 16 32 Didim 12 68 60 Germencik 1.230 80 10 İncirliova 450 342 180 240 Karacasu Karpuzlu 15 23 5 7 Koçarlı 29 14 Köşk 7.500 Kuşadası 69 5 34 Kuyucak 41 2 6 Nazilli 732 6 162 1.890 Söke 226 2 45 Sultanhisar 18.200 5.876 5.520 Yenipazar 300 10 TOPLAM 32.086 9.700 304 779 8.040 Kaynak: TÜİK 2012 Verileri Biber Marul Patlıcan (sivri) (göbekli) 23 12 123 9 14 24 40 12 96 30 8 6 14 2 2 7 11 2 12 117 151 179 38 Tablo 46: Aydın İli İlçelere Göre Örtü Altı Tarım Alanları (dekar) İlçeler Cam Sera Plastik Sera Yüksek Tünel Alçak Tünel Toplam Alan Merkez 7 52,90 1.444 66 1.569,90 Bozdoğan 4 19 0,50 75 98,50 Buharkent 1 26 14 41 Çine 2 59 61 Didim 5 3 8 Germencik 3 89 77 169 İncirliova 169 170 4 343 Karacasu Karpuzlu 9 4 13 Koçarlı 12,15 12,15 Köşk 2.500 2.500 Kuşadası 13 10,05 23,05 Kuyucak 13 13 Nazilli 13 90 550 653 Söke 26 16 42 Sultanhisar 215 5.200 920 6.335 Yenipazar 1 150 151 TOPLAM 70 785,10 9.559,50 1.618 12.032,60 Kaynak: TÜİK 2012 Verileri Yukarıdaki bilgilere bakıldığında ilimizde örtü altı ürün üretiminde Sultanhisar ilçemizin diğer ilçelerimize göre epey önem verdiğini görmekteyiz. Yukarıdaki tabloyu incelediğimizde ise Sultanhisar ilçemizde 5.200 adet ile en fazla yüksek tünel olduğu görülmektedir. TARIMSAL ALET VE MAKİNELER Tarım alet ve makinaların yaygın olarak kullanıldığı Aydın İlinde 2012 yılında çiftçilerin sahip olduğu tarım alet ve makinaları Tablo 45’de verilmiştir. Tablodan da görüldüğü gibi ilde mevcut traktör sayısı 28.368 adettir. İlin işlenen tarım arazisinin 133.000 hektar olduğu göz önüne alındığında bir traktöre yaklaşık olarak 4.68 hektarlık arazi düştüğü varsayılabilir. Türkiye genelinde ise 21,8 hektardır. Bu değer Aydın ili ile karşılaştırıldığında, ilin makinalaşma düzeyinin oldukça yüksek olduğu söylenebilir. Ayrıca Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Türkiye’de 2012 yılı makine parkı istatistiklerine göre 684.991 adet traktör bulunmakta olup Aydın ili Türkiye traktör varlığının %4’ünü oluşturmaktadır. Bunun dışında ildeki tarımsal üretiminin çok çeşitli olmasına bağlı olarak makina parkı oldukça geniş bir yelpazeye sahip olduğu görülmektedir. 39 Tablo 47: Aydın Tarımsal Alet Ve Makine Varlığı Alet Makine Adı Miktarı(adet) Alet Makine Adı Toplam traktörler 28.368 Patates Sökme Makinası Biçerdöver 31 Traktörle Çekilen Çayır Biçme Mak. Karasaban 576 Motorlu Tırpan Hayvan pulluğu 8.022 Ot Silaj Makinası Kulaklı traktör pulluğu 24.710 Mısır Silaj Makinası Ark açma pulluğu 4.681 Yerfıstığı Hasat Makinası Diskli traktör pulluğu 1.281 Pamuk Toplama Makinası Diskli anız pulluğu 190 Yerfıstığı Harman Makinası Kulaklı anız pulluğu 129 Ürün Kurutma Makinası Dip kazan 2.702 Mısır Daneleme Makinası Toprak firezesi 2.502 Mısır Hasat Makinası Rototiller 1.429 Meyve Hasat Makinası Kültüvatör 7.549 Ürün Sınıflandırma Makinaları Merdane 6.848 Sellektör Diskli Tırmık 17.083 Yem Hazırlama Makinası Dişli Tırmık 10.522 Yem Dağıtıcı Romork Kombi kürüm 570 Sap Parçalama Makinası Toprak Tesviye Makinası 3.755 Sırt Pülverizatör Set Yapma Makinası 2.670 Sedyeli Motorlu Pül.Toz.Kom.Atomizör Toprak Burgusu 200 Kuyruk Milinfen Haraketli Pülverizatör Hay. ve Trak. Çekil. Ara Çapa Mak. 9.453 Motorlu Pülverizatör Traktörle Çek. Hububat Ekim Mak. 409 Tozlayıcı Kombine Hububat Ekim Makinası 1.041 Atomizör Pnomatik Ekim Makinesi 1.144 Santrifüj Pompa Üniversal Ekim Makinası 9.450 Elektropomp Anıza Ekme Makinası 13 Motopomp (termik) Patates Dikim Makinası 21 Derin Kuyu Pompa Fide Dikim Makinası 452 Yağmurlama Tesisi Çiftlik Gübresi Dağıtma Makinası 82 Damla Sulama Tesisi Kimyevi Gübre Dağıtma Makinası 15.608 Krema Makinası Orak Makinası 183 Yayık Ot Tırmığı 1.818 Kuluçka Makinası Biçer Bağlar Makinası 19 Civciv Ana Makinası Balya Makinası 486 Süt Sağım Tesisi Sap Döver Harman Makinası 397 Seyyar Süt Sağma Makinası Sap Toplamalı Saman Yapma Mak. 38 Tarım Arabası (römork) Saman Aktarma Boşaltma Mak. 9 Su Tankeri (tarımda kullanılan) Tınaz Makinası 47 Kepçe (tarımda kullanılan) Döven 4 Taş Toplama Makinası Kaynak: TÜİK 2012 Verileri Miktarı(adet) 17 1.469 894 183 818 38 172 31 5 248 19 1.002 131 25 359 57 3.431 11.992 392 7.809 2.168 855 3.259 4.391 9.875 4.788 2.015 119 2.008 560 4.367 14 11 367 7.668 25.140 7.359 783 3 40 HAYVAN VARLIĞI Tablo 48: Aydın İli Yıllar İtibariyle Hayvan Varlığı 2008 2009 2010 2011 Sığır 291.663 283.994 293.071 310.977 Deve 303 340 376 408 Koyun 114.580 107.248 120.628 158.186 Keçi 54.192 37.339 60.092 67.550 Et Tavuğu 4.108.723 1.671.870 2.145.098 2.139.893 Yum. Tavuğu 687.732 679.383 673.642 617.941 Hindi 3.768 5.152 5.035 6.091 Kaz 1.937 2.306 2.281 2.359 Ördek 2.983 2.957 3.118 2.907 Arı Kovanı 162.644 326.211 186.541 202.105 Kaynak: TÜİK § 2012 320.876 393 191.425 96.957 2.082.150 633.097 6.346 2.465 3.076 208.550 İlimizin hayvan varlığına baktığımızda rakamların yıllara göre dalgalı bir seyir yaşadığı görülmektedir. § İlimiz sığır miktarı 2008 yılından günümüze %10 ’luk bir artışla 320.876 olmuştur. § Deve sayısı miktarı ile Türkiye’de ilk sırada yer almaktayız. § Koyun miktarı 2009 yılında azalma yaşamış olsa da daha sonraki yıllarda hızlı yükselişe geçerek 2012 yılında 191.425’e yükselmiştir. § İlimizdeki keçi miktarı da koyun miktarı gibi yıllar içinde düşüş yaşamış fakat son yıllarda artışa 2012 yılında 96.957 olmuştur. § Et Tavuğu miktarı 2008 yılında 4.108.723 olsa da daha sonraki yıllarda ani bir düşüşler yaşayarak 2012 yılında 2.082.150’dir. § Yumurta Tavuğu miktarında son 5 yıl incelendiğinde çok ciddi değişiklikler yaşanmamış fakat 2008 yılında 687.732 iken 2012 yılında azalma kaydederek 633.097 olmuştur. § Hindi miktarı 2008 yılında 3.768 iken 2012 yılında 6.346’ya çıkarak %40’lık bir artış yaşamıştır. § İlimizdeki kaz miktarı ise 2008 yılında 1.937 iken yıllar itibariyle artış göstererek günümüzde 2.465’e ulaşmıştır. § Ördek miktarı 2008 yılında 2.983 iken yıllar itibariyle sürekli dalgalanmalar göstermiş ve 2012 yılında ufak bir artışla 3.076’ya yükselmiştir. § Arı Kovanı ise 2009 yılında 326.211 olmasına rağmen 2010 yılında ciddi bir düşüş yaşamış ve 2012 yılında 208.550 olmuştur. 41 İlçeler Bazında Hayvan Varlığı Tablo 49: Aydın İli İlçeler Bazında Hayvan Varlığı Büyükbaş Küçükbaş İlçe Adı Hindi (baş) (baş) Merkez 34.300 18.082 870 Bozdoğan 26.324 31.145 900 Buharkent 2.025 17.401 70 Çine 62.376 16.549 250 Didim 3.047 13.226 370 Germencik 19.144 7.000 İncirliova 9.048 6.855 950 Karacasu 10.219 65.730 30 Karpuzlu 27.027 10.078 Koçarlı 23.953 18.015 Köşk 8.757 4.233 240 Kuşadası 1.283 4.912 755 Kuyucak 21.713 35.000 175 Nazilli 26.016 19.000 350 Söke 24.151 11.000 1.300 Sultanhisar 4.595 3.156 86 Yenipazar 17.000 7.000 Kaynak: TÜİK 2012 Verileri § § § § § Yum. Tavuğu 17.300 8.500 290.571 24.800 12.650 149.760 22.019 2.017 9.000 15.950 20.350 36.500 18.000 5.280 400 Et Tavuğu 30.000 79.000 136.960 68.100 396.100 467.000 170.000 30.000 44.000 222.500 243.000 171.490 24.000 - Kozan Sayısı 21.576 4.865 877 12.890 1.360 4.293 10.722 3.214 40.210 15.500 3.514 19.564 1.611 9.370 51.535 6.141 1.258 İlçeler bazında hayvan varlığını incelediğimizde en çok büyükbaş hayvan miktarı olan ilçemiz Çine iken en az büyükbaş hayvan miktarı olan ilçemiz ise Kuşadası’dır. Küçükbaş hayvan miktarına bakıldığında en çok miktar Karacasu en az miktar ise Sultanhisar ilçemizdir. Hindi besleyen ilçelerimiz çok fazla olmamakla birlikte en fazla miktar Söke ilçemizdedir. Yumurta Tavuğu miktarında en fazla ilçe Buharkent iken Et Tavuğunda en fazla miktar ise Germencik ilçemizdedir. Kovan Sayısı miktarlarını incelediğimizde ise en fazla miktarın Söke ilçesinde yer aldığını görmekteyiz. Büyükbaş Hayvan Sayısı ve Ürünleri Tablo 50: Aydın İli Büyükbaş Hayvan Varlığı Sağılan Hayvan Irk Yetişkin Genç-Yavru Sayısı (baş) Sığır (kültür) 169.656 71.865 86.597 Sığır (melez) 29.500 11.601 13.728 Sığır (yerli) 27.279 10.975 12.416 Manda 77 25 46 Kaynak: TÜİK 2012 Verileri Süt (ton) 343.356 37.203 17.345 56 42 Küçükbaş Hayvan Sayısı ve Ürünleri Tablo 51: Aydın İli Küçükbaş Hayvan Varlığı Sağılan Hayvan Irk Yetişkin Genç-Yavru Sayısı (baş) Koyun (yerli) 146.309 41.139 86.773 Koyun (merinos) 3.015 962 1.718 Keçi (kıl) 72.261 24.696 44.258 Kaynak: TÜİK 2012 Verileri Süt (ton) 7.289 84 4.736 Kırkılan Hayvan Yün Kıl Sayısı Tiftik (ton) 187.448 374,896 3.977 11,128 72.261 34,468 Yıllar İtibariyle Bal Üretimi Tablo 52: Aydın İli Bal Üretimi 2008 2009 Bal Üretimi (ton) 3.348,13 3.527,10 Kaynak: TÜİK 2010 2.849,25 2011 2.984,23 2012 2.907,30 İlimize ait bal üretimimiz 2008 – 2009 yıllarında artış içinde seyir etmiş, 2010 yılında yaşadığı yaklaşık %20’ lik düşüş ile günümüzde 2.907,30 ton olmakla birlikte Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Türkiye’de bal üretiminde beşinci sırada yer almaktadır. İlçeler Bazında Arı Kovan Sayısı ve Bal Üretimi Tablo 53: Aydın İli İlçeler Bazında Arı Kozan Sayısı ve Bal Üretimi Köy Yeni Kozan Eski Kozan Bal Üretimi Balmumu Üretimi İlçe Adı Toplam Sayısı Sayısı Sayısı (ton) (ton) Merkez 25 21.576 0 21.576 316,67 20,05 Bozdoğan 23 4.850 15 4.865 87,3 3,85 Buharkent 5 725 152 877 13,506 2,175 Çine 22 12.890 0 12.890 193,35 12,1 Didim 4 1.360 0 1.360 27,05 0,14 Germencik 18 4.293 0 4.293 64,395 3,219 İncirliova 14 10.772 0 10.772 163,73 2,866 Karacasu 9 3.126 88 3.214 24,238 0,1 Karpuzlu 15 40.065 145 40.210 428,358 3,065 Koçarlı 21 15.500 0 15.500 180 15,5 Köşk 15 3.514 0 3.514 33,79 1,235 Kuşadası 9 19.542 22 19.564 375 2 Kuyucak 13 1.611 0 1.611 17,52 3,22 Nazilli 34 9.250 120 9.370 157,25 8,325 Söke 21 51.535 0 51.535 773,025 21 Sultanhisar 6 6.141 0 6.141 38,12 14,75 Yenipazar 8 1.258 0 1.258 14 0,9 TOPLAM 262 208.008 542 208.550 2.907,30 114,495 Kaynak: TÜİK 2012 Verileri 43 2012 YILI EKONOMİK RAPORU SANAYİ 44 SANAYİ VE TİCARET İlin Sanayi ve Ticaret Yapısı İlimizin sanayi yapısı; tarım bölgesi olması sebebiyle tarıma dayalı işlenmiş ürünler(tekstil), kimyevi maddeler ve mamulleri(selüloz), bitkisel ürünler (zeytin, zeytinyağı, tütün, yaş sebze ve meyve, vb.) ve sanayi mamullerinden (otomotiv endüstrisi, makine ve makine ekipmanları) oluşmaktadır. Organize Sanayi Bölgeleri tamamlandıkça İlimiz Sanayinin yapısı da sektörler yönünden değişik bir yapıya kavuşmaktadır. 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanununa tabi 831 Anonim Şirket, 6768 adet Limited Şirket bulunmaktadır. 5590 sayılı Odalar ve Borsalar Kanununa tabi 5 adet Ticaret Odasına kayıtlı 18993 üye, 1 adet Sanayi Odasına kayıtlı faal 757 üye, 3 adet Ticaret Borsasına kayıtlı 680 üye mevcuttur. 5362 Sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanununa tabi 87 Odaya kayıtlı yaklaşık 40.000 esnaf bulunmaktadır. 21 adet Küçük Sanayi Sitesinde(KSS) 5417 işyerinde yaklaşık 10.000 kişi çalışmaktadır. SANAYİ SİCİL KAYITLARINA GÖRE DEĞERLENDİRME Türkiye Sanayisi ve Aydın İli Sanayisi Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8), Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) , Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam (% 71) on iki ilimizdedir. Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6 Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde olduğu görülmektedir. Aydın ilinde sanayi işletmesi 711’ dir. Toplam sanayi işletmesi içinde % 1 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş illerimiz arasında yer almaktadır. Ege Bölgesindeki illerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, İzmir İli % 37 lik bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer almaktadır. İzmir’i sırasıyla %18 ile Denizli, % 11 ile Manisa, % 9 ile Uşak, % 7 ile Afyonkarahisar, %7 ile Aydın, %6 ile Muğla, %5 ile Kütahya, takip etmektedir. İlimizde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 43 ile Gıda Ürünleri İmalatı, % 9 ile Diğer Madencilik ve Taşocakçılığı imalatının ilk sıralarda yer aldığı görülmektedir. Bunları sırasıyla aşağıdaki sektörler takip etmektedir. % 8 Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı % 6 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı 45 % 5 Tekstil Ürünleri İmalatı, % 3 Ağaç ve mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç), % 3 Kimyasalların ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı, % 2 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (Makine teçhizatı hariç) % 2 İçecek İmalatı % 2 Elektrikli Teçhizat İmalatı, % 2 Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı % 2 Kauçuk ve plastik ürünleri imalatı, % 1 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi ve boyanması % 1 Motorlu kara taşıtların bakım ve onarımı, % 1 Ana Metal Sanayi % 1 Mobilya İmalatı, % 1 Elektrik gaz buhar ve hava. sis. üret. ve dağıtımı % 1 Kağıt ve Kağıt Ürünlerinin İmalatı % 1 Deri ve ilgili ürünlerin imalatı, % 1 Kömür ve Linyit Çıkartması % 1 Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı % 4 Diğer (LPG dolum sınai gaz dolum, Madeni yağ geri kazanım kullanılmış yemek ve sıvı, Metal cevherleri madenciliği,) Tablo 54: 2012 Yılında Aydın İlinde Kodlanan İlk 5 Faaliyet Sıra Kodu Açıklama 1 10.41 Sıvı ve katı yağ imalatı 2 10.39 Başka yerde sınıflandırılmamış meyve ve sebzelerin işlenmesi ve saklanması 3 10.71 Ekmek, taze pastane ürünleri ve taze kek imalatı 4 13.10 Tekstil elyafının hazırlanması ve bükülmesi 5 10.51 Süthane işletmeciliği ve peynir imalatı Kaynak: TOBB Kapasite Rapor Sayısı 163 145 48 44 31 46 Tablo 55: 2012 Yılında Aydın İlinde En Çok Kodlanan İlk 5 Ürün Sıra Kodu Açıklama 1 10.41.41.90.01 Zeytin yağı üretiminden arta kalan küspe ve katı artıklar (prina dahil) Diğer meyveler (muz, hurma, incir, ananas, avokado, guava, mango, 2 10.39.25.20.09 MANGOSTEEN, turunçgiller, üzüm, fındık ve ceviz hariç) - kurutulmuş Natürel/sızma zeytinyağı ve fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilenler 3 10.41.23.10.00 hariç) 4 10.41.41.90.02 Pamuk tohumu yağı üretiminden arta kalan küspe ve katı atıklar 5 13.10.25.00.00 Pamuk (kardelenmiş veya taranmış) Kaynak: TOBB Tablo 56: 2012 Yılı Aydın Kapasite Raporu Kapasite Raporu Mühendis Teknisyen Sayı % Sayı % Sayı % 743 13,26 761 1,33 681 11,27 Kaynak: TOBB Usta Sayı % 1.489 5,01 İşçi Sayı % 18.786 6,39 İdari Sayı % 2.269 7,43 Kapasite Raporu Sayısı 92 69 65 46 41 Toplam** Rapor Başına Sayı % Sayı % 24.298 6,29 33 -6,16 Ayrıca ilimiz için 2012 yılına ait şirketler bazında bazı başvuru rakamlarına bakacak olursak; Patent başvurusunda 26 başvuru ile Türkiye genelinde 14. sırada, marka başvurusunda 568 başvuru ile Türkiye genelinde 22. sırada, marka tescil belgesi almış illerin tescil sayılarına bakıldığında 325 adet tescil ile Türkiye genelinde 19. sırada yer almıştır. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ İlimizde faaliyet halinde olan 4 adet Organize Sanayi Bölgesi mevcut olup, bunlar Aydın (Umurlu) Organize Sanayi Bölgesi, ASTİM (Aydın Sanayi Ve Ticaret İş Merkezleri ) Organize Sanayi Bölgesi, Nazilli Organize Sanayi Bölgesi ve Ortaklar Organize Sanayi Bölgesi’dir. Ayrıca çalışmaları devam eden Söke Organize Sanayi Bölgesi, Çine Organize Sanayi Bölgesi, Buharkent Organize Sanayi Bölgesi ile Köşk (Ege) Sera Organize Sanayi Bölgesi olmak üzere 4 adet Organize Sanayi Bölgesi projesi bulunmaktadır. 2011 yılı itibariyle Aydın (Umurlu), ASTİM, Nazilli ve Ortaklar Organize Sanayi Bölgelerinde bulunan toplam fabrika sayısı 138 adet olup, istihdam edilen personel sayısı 5.988 kişidir. Tüm Organize Sanayi Bölgelerinin kendi yönetim birimleri mevcuttur. Aydın Organize Sanayi Bölgesi: § Kuruluş yılı 1976 § 110 hektar büyüklüğündedir. § Toplam sanayi parsel sayısı 63, hepsi tahsis edilmiştir. § Üretimdeki firma sayısı 46, inşaa halinde ise 5 adettir. § Üretime geçen parsellerde yaklaşık 2.500 kişi istihdam edilmektedir. § Ağırlıklı sektör grubu; gıda, dokuma ve demir-çelik sanayidir. Aydın-ASTİM Organize Sanayi Bölgesi: § Kuruluş yılı 1996 § 530 hektar büyüklüğündedir. § Toplam sanayi parsel sayısı 257, tahsis edilen parsel sayısı 109. § Üretimdeki firma sayısı 84, inşaa halinde firma sayısı 5, kapalı firma sayısı ise 1’dir. 47 § § Üretime geçen parsellerde yaklaşık 3.024 kişi istihdam edilmektedir. Ağırlıklı sektör grubu; gıda, tarım aletleri ve elektrik makineleri sanayidir. Ortaklar Organize Sanayi Bölgesi: § Kuruluş yılı 1997 § 122 hektar büyüklüğündedir. § Toplam sanayi parsel sayısı 42, tahsis edilen parsel sayısı 17, tahsis edilecek parsel sayısı 27, üretimde parsel sayısı 3, inşaat aşamasında parsel sayısı 4, proje aşamasında parsel sayısı 2. § Üretime geçen parsellerde yaklaşık 70 kişi istihdam edilmektedir. § Ağırlıklı sektör grubu; gıda, makine, otomotiv. Nazilli Organize Sanayi Bölgesi: § Kuruluş yılı 1996 § 126 hektar büyüklüğündedir. § Toplam sanayi parsel sayısı 44, tahsis edilen 44, tahsil edilecek 0, üretimde parsel sayısı 4, inşaat aşamasında parsel sayısı 7, proje aşamasında parsel sayısı 4. § Üretimde firma sayısı 4, inşa halindeki firma sayısı 7. § Ağırlıklı sektör grubu; makine imalat, gıda, inşaat sektörü. Faal Olamayan Organize Sanayi Bölgeleri: Söke Organize Sanayi Bölgesi: § Kuruluş yılı 1996 § 185 hektar büyüklüğündedir. § Toplam sanayi parsel sayısı 89, tahsis edilen parsel sayısı 1, tahsis edilecek 89, inşaat aşamasında 1, proje aşamasında 2. § Üretimde firma sayısı 0, inşaa halindeki firma sayısı 1. Çine Organize Sanayi Bölgesi: § Kuruluş yılı 2003 § 211 hektar büyüklüğündedir. § Bölgede 53 adet parsel bulunmaktadır. § Altyapı proje aşamasındadır. Köşk (Ege ) Sera Organize Sanayi Bölgesi: § Kuruluş çalışmalarına 1999 yılında özel teşebbüs tarafından başlanılan Köşk Sera OSB çalışmaları yer seçimi aşamasında kalmış olup 2005 yılından bu yana bu konuda herhangi bir gelişme olmamıştır. Buharkent Organize Sanayi Bölgesi: § 84 hektar büyüklüğündedir. § Bölgede 56 adet sanayi parseli bulunmaktadır. 48 2012 YILI EKONOMİK RAPORU DIŞ TİCARET 49 AYDIN İLİ DIŞ TİCARET RAKAMLARI 2011 yılında 706.343.680 dolar olan ihracatımız 2012 yılında %0,8’lik artışla 711.389.058 dolara yükselmiştir.2011 yılında 312.652.331 dolar olan ithalatımız ise %6 ‘lık gerilemeyle 293.230.182 dolar olmuştur. Ayrıca 2011 yılında 259 adet olan ihracatçı firma sayısı 2012 de de değişmezken, 2011 de 242 olan ithalatçı firma sayısı 2012 yılında 217 ye gerilemiştir. Tablo 57: AYDIN İLİ 2011-2012 YILLARINA AİT ÜRÜN BAZINDA DIŞ TİCARET RAKAMLARI ($) ÜRÜNLER 2011 YILI 2012 YILI İHRACAT İTHALAT İHRACAT İTHALAT Tahıl ve başka yerde sınıflandırılmamış 52.259 5.266.344 149.049 4.603.962 bitkisel ürünler Sebze, bahçe ve kültür bitkileri ürünleri 780.672 139.942 Meyveler, sert kabuklular, içecek ve 52.662.572 3.614.421 55.716.919 1.990.519 baharat bitkileri Sığır, koyun, keçi, at, eşek, bardo, katır 6.650.776 1.564.128 v.b. Başka yerde sınıflandırılmamış hayvanlar 30.957 125.335 107.137 ve hayvansal ürünler Ormancılık ve tomrukçuluk 21.824 456.219 689 303.482 Balıkçılık 3.559 Demir cevheri 1.784.022 407.456 Kum, kil ve taş ocakçılığı 24.668.031 69.137 25.140.641 1.092.406 Kimya ve gübre sanayiinde kullanılan 301 186 mineraller Tuz 27.082 5.177 49.578 Başka yerde sınıflandırılmamış 75.531.410 1.385.213 75.785.509 866.641 madencilik ve taş ocakçılığı Mezbahacılık 50.394 1.465.212 24.925 419.816 Balık ürünleri 9.986.901 96.153 7.566.849 79.242 İşlenmiş sebze ve meyveler 47.301.949 2.980.021 46.280.432 4.580.571 Bitkisel ve hayvansal sıvı ve katı yağlar 10.475.561 2.379.909 743.183 4.283.444 Süt ürünleri 38.584 1.387 4.129 23.183 Öğütülmüş tahıl ürünleri 1.954.783 96.403 2.539.065 Nişasta ve nişastalı ürünler 39.560 67.547 21.455 96.446 Hazır Hayvan Yemleri 55.813 Fırın ürünleri 21.969 25.430 Kakao, çikolata ve şekerleme 2.815.676 361.959 5.031.996 608 Makarna, şehriye, kuskus vb. unlu 618 mamuller Başka yerde sınıflandırılmamış gıda 48.903.933 784.515 50.133.305 486.019 maddeleri Bira ve malt 152 Alkolsüz içecekler, maden ve memba 12.535 15.241 suları Tekstil elyafınından iplik ve dokunmuş 49.202.346 32.353.877 38.294.517 21.513.720 tekstil Giyim eşyası dışındaki hazır tekstil 2.201.730 476.680 1.575.788 198.142 ürünleri Halı ve kilim 3.632.613 354.881 2.342.761 245.330 Halat, ip, sicim ve ağ 368 12.729 39.559 Başka yerde sınıflandırılmamış tekstil 662.351 1.093.296 1.270.820 688.068 50 ürünleri Trikotaj (örme) ürünleri Giyim eşyası (kürk hariç) Tabaklanmış deri Bavul, el çantası vb.saraciye Ayakkabı Kereste ve parke Tahta plaka; kontrplak, yonga levha, sunta, diğer pano ve tahtalar İnşaat kerestesi Ağaçtan yapılan ambalaj malzemeleri Diğer ağaç ürünleri; hasır vb. örülerek yapılan maddeler Kağıt hamuru, kağıt ve mukavva Oluklu karton ve mukavva ile kağıt ve mukavvadan ambalajlar Diğer kağıt ve mukavva ürünleri Kitap, broşür, müzik kitapları ve diğer yayınlar Plak, kaset vb. Diğer yayımlar Basım Basımla ilgili hizmetler Manyetik şeritli kartlar (ses kaydı yapılmış) Rafine edilmiş petrol ürünleri Ana kimyasal maddeler (kimyasal gübre ve azotlu bileşikler hariç) Kimyasal gübre ve azotlu bileşikler Sentetik kauçuk ve plastik hammaddeler Pestisit (haşarat ilacı) ve diğer ziraikimyasallar Boya, vernik vb. kaplayıcı maddeler ile matbaa mürekkebi ve macun Tıpta ve eczacılıkta kullanılan kimyasal ve bitkisel kaynaklı ürünler Sabun, deterjan, temizlik, cilalama maddeleri; parfüm; kozmetik ve tuvalet malzemeleri Başka yerde sınıflandırılmamış kimyasal ürünler Suni ve sentetik elyaf İç ve dış lastik Diğer kauçuk ürünleri Plastik ürünleri Cam ve cam ürünleri Yapı malzemeleri dışındaki, ateşe dayanıklı olmayan seramik eşya Ateşe dayanıklı seramik ürünleri Ateşe dayanıklı olmayan, kil ve seramik yapı malzemeleri Çimento, kireç ve alçı Çimento ve alçı ile sertleştirilmiş 89.669 54.933.594 326.365 41.104 43.924 76.673 532.245 6.727.164 190.703 2.884.170 1.386.928 17.935 111.805 196.829 61.548.050 343.039 33.980 60.239 414.847 6.520.005 12.100 2.453.318 2.454.558 63.871 17.581 243.866 8.723 798 362.490 5.559 10.423 251.453 7.171 3.155 14.943 138 2.609.761 5.816.663 1.391.054 50.451 2.036.463 4.334.855 168.446 463.018 324 1.108.402 11.204 180.595 5.084 695.940 538 62.033 26.185 135.763 216 283 169.118 33.627 3.602 - 12.821 13.950 175.348 20.290 - 45.914 783.064 4.311.460 19.788.080 265.657 27.869.296 16.308.733 14.932.075 8.895 17.573.335 3.063 647 17.414.954 4.951 17.451.273 1.881 68.723 446.670 115.061 379.986 442.641 3.017.056 600.385 2.238.971 4.773.421 727.522 6.110.602 609.315 112.243 9.049.401 66.806 8.811.961 3.448 13.510 479.146 169.323 138.677 22.037 374.586 765.843 3.507.492 1.532.608 152.123 7.926 44.838 421.830 151.955 131.155 26.853 509.325 2.337.392 998.833 141.719 62.566 162.480 57.186 22.476 65.264 185.053 41.999 35.880 37.884 109 8.563 1.400 27.015 51 maddeler Taş Başka yerde sınıflandırılmamış metalik olmayan mineraller Demir-çelik ana sanayi Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi Metal yapı malzemeleri Tank, sarnıç ve metal muhafazalar Buhar kazanı (merkezi kalorifer kazanları hariç) Çatal-bıçak takımı, el aletleri ve hırdavat malzemeleri Başka yerde sınıflandırılmamış metal eşya İçten yanmalı motor ve türbin; (uçak, motorlu taşıt ve motosiklet motorları hariç) Pompa, kompresör, musluk ve vana Mil yatağı, dişli, dişli takımı ve tahrik tertibatı Sanayi fırını, ocak ve ocak ateşleyiciler Kaldırma ve taşıma teçhizatı Diğer genel amaçlı makineler Tarım ve orman makineleri Takım tezgahları Maden, taşocağı ve inşaat makineleri Gıda, içecek ve tütün işleyen makineler Tekstil, giyim eşyası ve deri işlemede kullanılan makineler Diğer özel amaçlı makineler Başka yerde sınıflandırılmamış ev aletleri Büro, muhasebe ve bilgi işleme makinaları Elektrik motoru, jeneratör, transformatörler Elektrik dağıtım ve kontrol cihazları İzole edilmiş tel ve kablolar Akümülatör, pil ve batarya Elektrik ampulü ve lambaları ile aydınlatma teçhizatı Başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli teçhizat Elektronik valf ve elektron tüpleri ile diğer elektronik parçalar Radyo ve televizyon vericileri ile telefon, telgraf teçhizatı Televizyon ve radyo alıcıları; ses ve görüntü kaydeden veya üreten teçhizat vb. ilgili araçlar Tıbbi ve cerrahi teçhizat ile ortopedik araçlar Ölçme, kontrol, test, seyrüsefer vb. amaçlı alet ve cihazlar Otomatik kontrol ve ayar alet ve 3.425.937 379 181.932 4.725.945 66.249 266.299 3.624.097 12.250.867 1.851.497 18.445.093 41.009 16.022.441 11.476.119 4.078.684 393.302 2.291.335 10.197.666 1.217.687 15.386.863 117.365 14.977.566 8.945.351 214.721 34.000 625 221.893 1.575.486 155.914 1.778.246 2.299.333 2.329.120 1.601.079 1.967.515 224 4.140.944 2.305.721 33.847.341 4.587.540 2.821.325 2.743.283 35.691.138 5.893.531 43.156 620.539 87.284.659 7.184.233 968.072 4.775.040 5.171.396 5.406.272 392.902 630.982 16.907.693 4.522.683 5.515.148 1.338.540 7.508.025 1.448.810 6.020 2.381.553 92.138.148 12.598.414 219.625 10.137.985 8.798.152 3.820.159 811.187 236.023 15.498.871 3.135.141 3.540.451 3.340.088 2.927.602 3.881.487 3.828.366 28.123.585 49.821 3.780.731 496.599 151.693 957.085 18.528.853 657.941 12.112.096 159.509 655.133 258.570 2.473.116 129.372 3.806.619 458.564 42.817.203 55.762 1.117.409 548.458 2.086.030 90.881 774.298 51.373.041 1.342 50.916 1.080.355 321.998 933.680 116.003 32.481 2.469.720 52.899 1.424.935 4.471 440.035 2.583 462.101 192 87.753 512 1.002.295 816 1.076.733 1.898 239.006 3.402 1.621.717 466.669 1.047.331 470.860 4.865.234 73.380 4.446.827 549 133.380 225.861 52 cihazların aksam-parçası Optik alet ve fotoğrafçılık teçhizatı Saat Motorlu kara taşıtları ve motorları Motorlu kara taşıtlarının karasörleri ve römorkları Motorlu kara taşıtlarının motorlarıyla ilgili parça ve aksesuarları Eğlence ve sportif amaçlı tekneler Motosiklet Bisiklet ve sakat taşıyıcıları Başka yerde sınıflandırılmamış ulaşım araçları Mobilya Kuyumculuk ve ilgili maddeler Müzik aletleri Spor malzemeleri Oyun ve oyuncak Başka yerde sınıflandırılmamış diğer ürünler Atık ve hurdalar Fotoğrafçılıkla ilgili faaliyetler Dramatik sanatlar, müzik ve diğer sanat faaliyetleri TOPLAM 253 5.841 1.515.488 5.460.968 21.086 18.021 10.142.911 1.684.501 618 1.173 733.953 6.863.392 19.432 24.132 7.037.013 1.435.263 46.382.916 2.015.643 50.950.474 2.169.207 119.240 73.427 8.680 44.376 19.142.300 1.577.947 37.308 5.189 179.139 721 2.808 11.064.089 13.257 24.948 440.605 48.666 58.566 24.505 58.531 981.469 2.220.799 1.466.992 811.373 22.446 74.921 17.511 82.741 716.191 3.033 6.302 156 22.187 63.343 - 21.841 1.360 706.343.680 312.652.331 711.315.086 293.204.237 1.064.804 969.239 326 4.531 640.190 3.578 783 521.998 Gerçekleştirilen dış ticaret rakamları ülkeler bazında incelendiğinde 2011 yılında 86.615.496 dolar ile en yüksek ihracatımız Çek Cumhuriyeti’ne, 81.018.037 dolar ile en yüksek ithalatımız Çin Halk Cumhuriyeti’nden gerçekleşmiştir. 2012 yılında yapılan ihracat ve ithalat rakamlarına bakıldığında ise ülkelerin değişmediğini, Çek Cumhuriyeti’ne 11.122.973 dolarlık artışla ihracatımızı 97.738.469 dolara çıkardığımızı, Çin Halk Cumhuriyeti’nden ise 8.086.592 dolarlık azalışla ithalatımızı 72.931.445 dolara düşürdüğümüzü görmekteyiz. Tablo 58: AYDIN İLİ 2011-2012 YILLARINA AİT ÜLKELER BAZINDA DIŞ TİCARET RAKAMLARI ($) ÜLKELER 2011 YILI İHRACAT 2012 YILI İTHALAT İHRACAT İTHALAT Fransa Hollanda 29.360.478 17.318.667 5.252.778 9.823.647 28.026.318 17.901.287 4.292.642 3.133.916 Almanya 38.936.444 32.066.129 35.534.254 27.707.430 İtalya İngiltere 57.104.278 37.502.044 40.443.011 2.624.717 57.597.210 45.562.620 47.189.523 1.302.290 İrlanda 1.114.025 948 1.445.521 Danimarka 8.730.899 5.353.665 7.896.899 1.559.067 Yunanistan Portekiz 5.275.816 3.184.901 1.365.079 270.066 3.366.377 2.402.625 2.978.884 İspanya 15.529.000 12.430.770 14.356.638 8.353.350 53 Belçika 12.215.196 1.735.217 13.202.282 3.941.812 Lüksemburg 25.510 28.671 İzlanda Norveç 44.090 652.521 393.351 38.697 493.481 193.654 İsveç 585.787 6.258.248 1.045.252 1.614.650 Finlandiya 11.485.021 350.009 8.585.690 2.141.929 Avusturya İsviçre 2.674.238 4.403.928 890.620 4.449.800 2.030.621 3.568.687 2.458.047 4.621.298 Malta 101.471 680.081 Estonya Letonya 67.809 487.748 169.463 672.957 Litvanya 553.963 558.721 Polonya 10.254.462 1.548.596 9.160.405 1.586.119 Çek Cumhuriyeti Slovakya 86.615.496 384.969 4.917.944 13.293.290 97.738.469 320.447 3.194.383 13.738.032 Macaristan 4.077.919 1.727.918 3.661.458 667.469 Romanya Bulgaristan 26.787.580 9.906.813 151.087 294.055 24.560.418 13.175.492 1.481.257 62.997 Arnavutluk 465.767 Ukrayna Beyaz Rusya 899.709 15.231.120 1.904.516 4.322.795 14.167.446 2.684.526 3.749.752 912.371 30.138 382.479 39.867 Rusya Federasyonu 17.842.074 4.991.495 24.971.913 5.333.932 Gürcistan Azerbaycan 6.053.995 10.680.165 41.755 7.723.943 8.016.402 63.871 460.000 Kazakistan 2.284.991 5.284.926 416.910 Türkmenistan Özbekistan 3.059.994 2.274.561 3.571.276 1.820.233 1.837.073 3.620.648 Moldova 202.889 1.421.077 Tacikistan 115.230 175.943 Kırgızistan 249.482 560.350 496.159 1.218.185 Slovenya Hırvatistan 1.484.853 2.561.402 203.498 3.054 1.112.447 2.458.854 4.589 420 Bosna-Hersek 1.075.799 682.043 Kosova Makedonya 307.163 3.279.492 367.676 2.641.608 Karadağ 173.990 238.944 Sırbistan 3.815.443 58.050 3.536.456 3.771.159 Fas Cezayir 4.848.182 3.983.045 793.632 4.289.341 4.769.776 348.979 Tunus 4.405.215 429.159 9.206.109 525.986 Libya Mısır 946.488 4.577.303 332.891 2.795.700 4.425.289 5.814.874 108.800 3.181.535 Sudan 4.497.494 104.900 290.293 34.905 54 Moritanya 23.132 29.949 Mali 8.772 19.063 113.964 81.596 53.172 Burkina Faso Senegal Gine 29.614 Gine Bissau 31.050 Fildişi Kıyısı Gana 87.023 608.945 Nijerya 359.837 Kamerun Orta Afrika Cumhuriyeti 26.479 80.771 177.193 22.780 Gabon 156.921 109.840 78.942 920.732 72.949 Angola Etiyopya Cibuti 141 220.084 171.564 16.895 1.313 7.373.719 31.434 Kenya 267.201 149.298 Uganda Tanzanya 532.343 150.114 163.096 276.946 Mozambik 20.930 Madagaskar Maritus 47.393 Zambiya 59.207 236 2.796.423 12.124 6.168 3.882.237 167.024 Zimbabve 168.368 Güney Afrika A.B.D. 2.750.316 31.864.880 62.907 10.006.027 4.186.297 37.047.200 97.677 6.012.052 Kanada 4.115.245 2.133.219 4.308.372 1.694.282 Meksika Guatemala 1.125.732 5.739 1.891.312 530.478 1.312.924 Honduras El Salvador 1.990 13.646 Nikaragua Kostarika 118 17.598 16.275 93.542 Panama 945 Haiti Jamaika 42.024 35.917 Trinidad ve Tobago 23.680 Küba 52.458 Kolombiya Venezuella 632.366 441.589 Ekvator 3.184.489 Peru Brezilya 69.534 1.056.418 Şili 962.530 1.225 896.139 1.498.619 5.739 530.820 128.761 2.804.076 178.937 1.219.440 54.699 2.102.087 1.430.008 55 Bolivya 79.971 Paraguay Uruguay Arjantin 430.947 12.567 21.774 473 260 839.369 617.878 38.825 595.459 K.K.Türk Cumhuriyeti 1.342.982 1.563.892 Lübnan 2.425.667 2.461.940 Suriye Irak 3.071.561 32.552.551 1.112.136 73.559 1.180.278 25.019.150 906.190 İran 33.183.957 863.426 18.675.410 6.041.568 İsrail Ürdün 15.284.136 978.390 737.000 16.086 12.330.274 1.563.158 217.825 3.732 Suudi Arabistan 7.002.155 121.190 5.934.448 Kuveyt 335.066 73.959 187.502 Bahreyn Katar 201.087 270.250 6.900.664 444.101 379.255 B.A.E. 4.056.015 71.107 4.881.822 Umman Yemen 151.743 Afganistan 62.192 92.217 46.444 Pakistan Hindistan 111.486 4.095.199 7.567.322 15.440.477 349.862 2.375.405 3.639.735 12.878.989 Bangladeş 79.846 740.662 852.821 1.839.149 Sri Lanka 50.632 179 983.404 63.051 5.783.377 526.740 34.996 Nepal Burma 11.040 Tayland 741.572 453.829 422.004 635.714 Vietnam Kamboçya 977.085 1.029.348 2.170 1.686.950 1.262.940 15.707 Endonezya 2.561.418 1.086.255 1.938.079 3.810.367 Malezya 703.956 2.724.032 544.298 2.397.189 Singapur Filipinler 642.227 406.639 100.578 48.575 750.923 826.460 647.376 99.768 Moğolistan 56.471 344.965 327 Çin Güney Kore 24.933.980 1.798.780 81.018.037 3.596.422 26.936.808 1.594.545 72.931.445 3.606.707 Japonya 2.177.457 1.740.513 2.045.278 1.109.973 Tayvan 528.811 1.779.353 565.678 1.696.179 Hong Kong Makao 3.990.556 12.661 112.152 4.569.427 11.167 424.834 Avustralya 5.088.336 2.220.100 6.224.588 318.722 2.550 15.680 196.658 Papua Yeni Gine Yeni Zelanda Yeni Kaledonya 2.139 269.651 6.125 4.404 56 Fiji 3.843 1.616 Antalya Serb.Bölge 6.459 AHL Serb.Bölge İst.Deri Serb.Böl. 11.702.044 1.770.240 Ege Serbest Bölge 10.750.159 234.383 8.481.055 808.058 9.975 753 6.895.722 6.590 Mersin Serbest Bölge 9.129 55.083 Trakya Serbest Bölge Avrupa Serb.Bölge 162.620 5.060 51.632 TOPLAM 706.343.680 312.652.331 711.389.058 293.230.182 57 2012 YILI EKONOMİK RAPORU MİLLİ HESAPLAR 58 MİLLİ HESAPLAR Kişi Başına Gayri Safi Katma Değer (2004 – 2008) TR32 bölgesi (Aydın-Denizli-Muğla) 2008 yılında kişi başına gayri safi katma değer bakımından 9,076 $ ile 8’inci sırada yer almıştır. TR32 bölgesi kişi başına gayri safi katma değer bakımından 2004 yılında 8’inci, 2005, 2006 ve 2007 yılında 9’uncu sırada yer almaktaydı. Tablo 59:Kişi Başına GSKD ($) Bölge Adı TR Türkiye TR10 İstanbul TR21 Tekirdağ, Edirne, Kırklareli TR22 Balıkesir, Çanakkale TR31 İzmir TR32 Aydın, Denizli, Muğla TR32 Türkiye Ortalamasına Oranı (%) TR33 Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak TR41 Bursa, Eskişehir, Bilecik TR42 Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova TR51 Ankara TR52 Konya, Karaman TR61 Antalya, Isparta, Burdur TR62 Adana, Mersin TR63 Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye TR71 Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir TR72 Kayseri, Sivas, Yozgat TR81 Zonguldak, Karabük, Bartın TR82 Kastamonu, Çankırı, Sinop TR83 Samsun, Tokat, Çorum, Amasya TR90 Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane TRA1 Erzurum, Erzincan, Bayburt TRA2 Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan TRB1 Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli TRB2 Van, Muş, Bitlis, Hakkari TRC1 Gaziantep, Adıyaman, Kilis TRC2 Şanlıurfa, Diyarbakır TRC3 Mardin, Batman, Şırnak, Siirt Kaynak: TÜİK 2004 Sıra 2005 Sıra 2006 Sıra 2007 Sıra 2008 Sıra 5,103 6,187 6,686 8,267 9,384 7,943 1 9,511 1 10,314 1 12,925 1 14,591 1 6,300 6 7,878 5 8,625 5 10,567 5 12,243 5 4,515 10 5,526 10 5,724 10 7,404 10 9,000 9 6,598 5 7,859 6 8,425 6 10,298 6 11,568 6 5,320 8 6,283 9 6,858 9 8,076 9 9,076 8 104% 101% 102% 98% 97% 4,042 13 5,079 11 5,617 11 6,986 11 8,256 11 6,930 4 8,564 3 9,409 3 11,719 2 12,983 3 7,183 2 8,725 2 9,612 2 11,563 3 13,265 2 6,978 3 8,284 4 9,082 4 11,134 4 12,598 4 3,887 14 4,706 13 4,968 13 6,251 13 7,213 13 6,048 7 7,337 7 7,785 7 9,503 7 10,334 7 4,065 12 4,965 12 5,327 12 6,593 12 7,363 12 3,155 19 3,814 19 3,907 19 4,999 19 5,937 19 3,674 15 4,458 16 4,676 17 5,941 17 6,789 17 3,635 16 4,353 17 4,659 18 6,002 15 6,813 16 5,209 9 6,577 8 7,108 8 8,097 8 8,734 10 4,178 11 4,679 14 4,825 15 5,968 16 6,676 18 3,549 17 4,343 18 4,736 16 5,781 18 6,914 15 3,545 18 4,577 15 4,882 14 6,063 14 7,059 14 2,975 21 3,428 21 3,768 21 4,722 21 5,520 20 2,048 24 2,507 24 2,661 25 3,174 25 3,601 25 3,017 20 3,752 20 3,857 20 4,845 20 5,517 21 1,877 25 2,319 26 2,341 26 2,934 26 3,419 26 2,678 22 3,342 22 3,530 22 4,157 22 4,597 22 2,377 23 2,772 23 2,896 23 3,417 23 3,724 24 1,853 26 2,484 25 2,865 24 3,405 24 3,812 23 2001 yılı itibariyle Aydın’da kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla değerinin 2.017 dolar olduğu ve 25’inci sırada yer aldığı ve Aydın’ın Türkiye ortalamasının %94’üne yakın bir değer ürettiği görülmektedir. Tablo 60: Yıllar İtibariyle Aydın'ın Kişi Başına Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Değerleri ($) Cari Fiyatlarla 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2001/1987 Türkiye 1,629 1,685 1,933 2,655 2,603 2,682 2,981 2,173 2,727 2,888 3,021 3,176 2,847 2,941 2,146 32% Aydın 1,719 1,811 1,869 2,865 2,657 2,558 2,839 2,247 2,810 3,161 3,042 3,340 2,762 2,932 2,017 17% Kaynak: TÜİK 59 Aydın’ın 2001 yılında toplam gayri safi yurtiçi hasılasının 1 milyar 934 milyon dolar, payının %1,31, sırasının da 16’ıncı olduğu ve yıllar itibariyle payının dalgalanmalar gösterdiği görülmektedir. Tablo 61: Aydın'ın yıllar İtibariyle Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Cari Fiyatlarla (milyon dolar) 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2001/1987 Türkiye 85,638 90,495 106,123 149,195 149,156 156,656 177,332 131,639 168,080 181,077 188,735 201,561 183,214 198,389 147,285 72% Aydın 1,325 1,425 1,501 2,352 2,222 2,178 2,461 1,981 2,519 2,879 2,724 3,029 2,532 2,782 1,934 46% Kaynak: TÜİK 1987 yılında kişi başına gayri safi yurtiçi hasılası 1,719 dolar olan Aydın’ın 2001 yılında kişi başına gayri safi yurtiçi hasılası 2,017 dolar olmuştur. Aydın’ın kişi başına gayri safi yurtiçi hasılası Türkiye ortalamasının altında seyretmektedir. 1987 – 2001 döneminde gayri safi yurtiçi hasılası Türkiye’de %72 oranında artarken Aydın’da %46 oranında artmıştır. Aynı dönemde kişi başına gayrisafi yurtiçi hasılası Türkiye’de %32 oranında artarken Aydın’da %17 oranında artmıştır. 60 2012 YILI EKONOMİK RAPORU BANKALAR 61 BANKACILIK Aydın’da 31.12.2012 tarihi itibariyle 16 bankanın toplam 133 adet şubesi bulunmaktadır. 1 0 1 1 2 1 0 0 0 1 1 1 3 1 1 1 0 1 0 1 1 1 1 0 0 3 4 2 1 1 0 Toplam 0 0 0 1 0 1 0 0 0 0 4 0 3 1 1 0 0 Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. 0 1 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 3 1 1 1 1 Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1 0 2 1 1 0 0 Türkiye İş Bankası A.Ş. 0 Türkiye Halk Bankası A.Ş. 0 1 0 0 0 0 1 0 1 1 1 0 0 Türkiye Garanti Bankası A.Ş. 0 0 0 Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. 0 0 0 Türk Ekonom, Bankası A.Ş. Teskstil Bankası A.Ş. Bozdoğan 0 0 0 1 0 0 0 Buharkent 0 0 0 0 0 0 0 Çine 1 0 0 1 0 0 0 Didim 1 0 0 1 1 1 Germencik 0 0 0 1 0 0 0 İncirliova 1 0 1 1 0 0 0 Karacasu 0 0 0 0 0 0 0 Karpuzlu 0 0 0 0 0 0 0 Koçarlı 0 0 0 0 0 0 0 Köşk 0 0 0 1 0 0 0 Kuşadası 3 0 0 2 1 1 1 Kuyucak 0 0 0 0 0 0 0 Merkez 3 1 1 2 2 1 1 Nazilli 1 0 1 1 1 1 1 Söke 1 0 1 1 1 1 1 Sultanhisar 0 0 0 0 0 0 0 Yenipazar 0 0 0 1 0 0 0 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği 2012 Şekerbank T.A.Ş. ING Bnak A.Ş. HSBC Bank A.Ş. Finans Bank A.Ş. Denibank A.Ş. Anadolubank A.Ş. Alternatifbank A.Ş. İlçe Adı Akbank T.A.Ş. Tablo 62: İlçeler İtibariyle Aydın İli Banka Şube Sayısı 0 0 0 1 0 1 0 0 0 0 1 0 2 1 1 0 0 0 0 1 1 1 1 0 0 0 0 1 0 2 1 1 0 0 4 1 6 11 5 10 2 1 1 3 21 2 32 15 14 3 2 İlimizdeki bankaların şube adetlerine bakacak olursak toplam; 41 adet Kamusal Sermayeli Banka şubesi, 64 adet Özel Sermayeli Banka şubesi ve Türkiye’de kurulmuş yabancı sermayeli 28 adet banka şubesi bulunmaktadır. Ayrıca 2005-2012 yılları arasında ilimizde 42 adet banka şubesi açılmıştır. PROTESTOLU SENETLER Aydın’ın 2001 – 2009 dönemlerinde protestolu senet tutarı payının sürekli artış eğiliminde olması 2010 – 2012 yıllarında ise azalma eğiliminde olduğu görülmektedir. Protestolu senet payı ise 2001 – 2008 dönemlerinde sürekli artış eğiliminde olup 2008 yılından sonra gerileme gerçekleştirmiştir. 62 Tablo 63: Aydın İli Yıllar İtibariyle Protestolu Senet Adedi Yıllar Aydın Türkiye Aydın Pay Aydın Sıra 2001 2.463 196.880 1,25 13 2002 1.828 146.329 1,24 14 2003 2.964 197.393 1,50 13 2004 4.604 335.294 1,37 14 2005 8.484 590.111 1,43 13 2006 12.634 791.402 1,59 13 2007 15.497 1.029.765 1,50 14 2008 18.148 1.130.731 1,60 14 2009 17.029 1.175.326 1,44 16 2010 13.450 900.600 1,49 17 2011 7.270 524.947 1,38 16 2012 9.699 640.091 1,51 16 Kaynak: T.C.M.B. Protestolu senet sayısına göre Aydın’ın payı 2001 yılında %1,25 iken 2012 yılında %1,51 yükselmiştir. Protestolu senet sayısına göre Aydın 2001 yılında 13. Sıradayken 2012 yılında 16. sıraya gerilemiştir. Tablo 64: Aydın İli Yıllar İtibariyle Protestolu Senet Tutarı Yıllar Aydın Türkiye Aydın Pay Aydın Sıra 2001 6.530.278 950.775.832 0,68 16 2002 5.341.590 696.703.591 0,76 15 2003 8.945.934 797.209.565 1,12 14 2004 14.549.524 1.542.150.313 0,94 17 2005 31.366.647 2.644.834.798 1,18 15 2006 48.542.597 3.857.801.153 1,25 15 2007 62.486.287 5.489.346.211 1,13 17 2008 81.994.115 6.519.974.805 1,25 16 2009 88.737.291 7.530.881.141 1,17 16 2010 59.383.123 5.584.255.888 1,06 16 2011 49.287.105 4.540.100.072 1,08 16 2012 75.261.918 6.530.643.832 1,15 15 Kaynak: T.C.M.B. Protestolu senet tutarına göre Aydın’ın payı 2001 yılında %0,68 iken 2012 yılında %1,15’e yükselmiştir. Protestolu senet tutarına göre Aydın 2001 yılında 16. sırada iken 2012 yılında 15. sıraya yükselmiştir. 63 AYDIN EKONOMİK RAPORUNDA AŞAĞIDAKİ KURUMLARIN VERİ VE DOKÜMAN DESTEĞİNDEN YARARLANILMIŞTIR § Aydın İli Stratejik Planı § Aydın İş-Kur Müdürlüğü § Aydın SGK Müdürlüğü § Aydın Valiliği § Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı § Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı § DPT (Devlet Planlama Teşkilatı) § DTM (Dış Ticaret Müsteşarlığı) § Ekonomi Bakanlığı § GEKA (Güney Ege Kalkınma Ajansı) § Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı § Kültür ve Turizm Bakanlığı § Milli Eğitim Müdürlüğü § TBB (Türkiye Bankalar Birliği) § TCMB (Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası) § TOBB (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği) § TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) Not: Alfabetik sıralama yapılmıştır. 64