Kitap 1.indd - Tehlikeli Atık
Transkript
Kitap 1.indd - Tehlikeli Atık
T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ GÜVENLİ TIBBİ ATIK YÖNETİMİ Bu kılavuz, tıbbi atık yönetimine dahil olan taraflara teknik destek salamak amacıyla Çevre ve Orman Bakanlıı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü, Atık Yönetimi Dairesi Bakanlıı tarafından hazırlanmıtır. Mayıs 2008 © T.C. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü Atık Yönetimi Dairesi Bakanlıı Söütözü Cad. 14/E 06560 Ankara Telefon 0312 207 50 00 • Faks 0312 207 64 46 http://www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr ÇNDEKLER Tıbbi Atıklar 1 Tıbbi Atık Tanımı 3 Tıbbi Atıkların Salık Etkileri 4 Risk Altındaki Kiiler 5 Enfekte Atıklar ve Kesicilerin Tehlikeleri 6 Tıbbi Atık Miktarı 7 Tıbbi Atık Yönetiminde Uygulanacak Genel Esaslar 9 Tıbbi Atık Üreticilerinin Yükümlülükleri 11 Belediyelerin Yükümlülükleri 20 Tıbbi Atıkların Gömülmesi 28 Kaynakça 31 EKLER Ek.1 Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmelii Ek.2 Ünite çi Atık Yönetim Planı Formatı (Salık Kuruluları çin) Ek.3 Ünite çi Atık Yönetim Planı Formatı (Belediyeler çin) 32 64 69 TI ATIKLAR R alık izmetlerinin, salık problemlerini azaltma ve insan salıına yönelik potansiyel riskleri yok etme amaçlarını erçekletirmek için te likeli atıklar yaratması kaçınılmazdır. alık kurulularının faaliyetleri sırasında üretilen atıklar dier atıklardan da a fazla oranda yaralanma riski ve da a yüksek enfeksiyon riski taırlar. tık nerede üretilirse üretilsin, atıklara muamele etmek için üvenli ve üvenilir yöntemler ereklidir. Tıbbi atıkların yetersiz ve uy unsuz muamelesi, ciddi alk salıı sonuçları yaratabilir ve çevre üzerine olumsuz etkiler yapabilir. Bu yüzden üvenli tıbbi atık yönetimi, çevre salıını korumanın önemli bir bileenidir. em kısa dönem, em de uzun dönemde, etkili tıbbi atık yönetim pro ramlarını uy ulayabilmek için multisektörel ibirlii ve er düzeyde etkileim erekir. olitikalar lobal olarak düzenlenmeli ve yönetim uy ulamaları yerel olarak yerine etirilmelidir. lusal politika ve yasal çatı kurulması, personelin eitimi ve alkın duyarlılıının artması tıbbi atık yönetiminin temel unsurlarıdır. 4 DKKAT TI ATIK U AM LEM NEDR B u amblem olup, bu amblemin kapsamında, toplanmasından taınmasına, eçici depolanmasından bertarafına kadar dier atıklardan ayrı ilem örmesi ereken te likeli tıbbi atıklar yer almaktadır. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 5 TI ATIK TANIMI T ıbbi tıkların ontrolü Yönetmelii ne öre tıbbi atık, salık kurulularından kaynaklanan ifade etmektedir. Da a eni bir tanımlamayla tıbbi atık tanımı, Mikrobiyolo ik laboratuvar atıklarını, an, kan ürünleri ve bunlarla bulamı nesneleri, ullanılmı ameliyat iysilerini kuma, önlük ve eldiven ve benzeri), Diyaliz atıklarını ekipmanlar), arantina atıklarını, Bakteri ve virüs içeren ava filtrelerini, nfekte deney ayvanı leleri, or an parçaları, kanı ve bunlarla temas eden tüm nesneleri, ücut parçaları, or anik parçalar, plasenta, kesik uzuvlar ve benzeri atıkları insani patolo ik atıklar), Biyolo ik deneylerde kullanılan kobay lelerini, n ektör inelerini, ne içeren dier kesicileri, Bistürileri, am-lameli, ırılmı dier cam ve benzeri nesneleri kapsamaktadır. T. . Çevre ve Orman Bakanlıı tarafından tıbbi atıkların üvenli yönetimi amacıyla yayımlanan Tıbbi tıkların ontrolü Yönetmelii Tari . . 5, G 5 ) nde salık kurulularından kaynaklanan Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 6 atıklar dört ana balık altında sınıflandırma aaıda verilmektedir I toplanmıtır. Bu T TI -Genel tıklar - mbala tıkları II TIBB TI - nfeksiyöz tıklar - atolo ik tıklar - esici-Delici tıklar III T IV TI TI DYO T TI ATIKLARIN SALIK ETKLER T ıbbi atıklara maruziyet astalık veya yaralanmaya yol açabilir. Tıbbi atıkların te likesi aaıdaki özelliklerin bir veya da a fazlasından kaynaklanabilir. nfeksiyona neden olabilen pato enler içerir, alıtsal yapı D ) üzerinde deiikliklere neden olabilir, Toksik ya da te likeli kimyasal veya farmasötik maddeleri içerir, adyoaktiftir, esicileri içerir. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 7 R A K T ıbbi atıklara maruz kalan tüm bireyler potansiyel olarak risk altındadırlar. isk altındaki bu bireylere, tıbbi atık üreten salık kurulularının içinde veya dıında olup, em bu atıkları taıyan, em de dikkatsiz yönetim sonucu bu atıklara maruz kalanlar da ildir. isk altındaki balıca ruplar aaıdadır Doktorlar, emireler, yardımcı salık çalıanları ve dier astane personeli, alık kurulularında veya evde tedavi ve bakım alan astalar, alık kurulularının asta ziyaretçileri, Çamaır ane, atık toplama ve taıma ibi salık kurulularının destek birimlerinde çalıanlar, tık bertaraf tesislerindeki içiler tık boaltım sa alarında ayıklama yapan kiiler, Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 8 ENFEKTE ATIKLAR TE LKELER VE KESCLERN nfekte atıklar birçok pato en mikroor anizmalardan birini içerir. nfekte atıklardaki pato enler birçok yolla insan vücuduna irebilir • • • • Derideki batma, yıpranma veya kesi yoluyla, Mukoz membranlar yoluyla, n alasyonla, indirimle. Tıbbi atıklar aracılııyla bulamanın I ve epatit B- virüs enfeksiyonlarıyla özel ilikisi vardır. Bu virüsler enellikle kan ile kontamine olmu ırın a inelerinden yaralara bulatırılırlar. alık kurulularında antibiyotiklere ve kimyasal dezenfektanlara dirençli bakterilerin bulunması, kötü yönetilen tıbbi atıklarla yaratılan te likeleri da a da arttırmaktadır. ato enlerin youn olduu kültürler ve kontamine olmu kesiciler özelikle ipodermik ineler) salıkla il ili akut potansiyel te likeleri barındıran atık maddelerdir. esiciler, pato enlerle kontamine olmularsa, sadece kesik ve batmalara yol açmazlar, aynı zamanda bu yaraların enfekte olmasına da neden olabilirler. Bu iki riskten yaralanma ve astalık bulaması) dolayı kesiciler Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 9 çok te likeli bir atık sınıfı olarak kabul edilirler. Batma ve kesiklerin yanında esas sorun bu temasla bulaan kan enfeksiyonlarıdır. ipodermik ineler ise kesici atık kate orisinin önemli bir bölümünü olutururlar. TI ATIK MKTARI T ürkiye deki devlet ve özel astanelerden kaynaklanan çöpün fiziksel kompozisyonunu belirlemek amacıyla Devlet statistik nstitüsü tarafından 5 yılında astane Çöp ompozisyon ratırması yapılmıtır. Devlet ve özel astanelerden çıkan toplam katı atık miktarı, fiziksel kompozisyon daılımı açısından incelendiinde, devlet astanelerinde yatak baı ünlük , k . tıbbi, , k . evsel katı atık ve , k eri kazanılabilir madde olmak üzere toplam , k atık oluurken, özel astanelerde , k . tıbbi, , 5 k . evsel katı atık ve , k . eri kazanılabilir madde olmak üzere toplam 4, 4 k atık olutuu belirlenmitir. oliklinik baı ünlük tıbbi katı atık miktarı ise devlet astanelerinde , 5 k , özel astanelerde , bulunmutur. Bakanlıımız tarafından lkemizde em toplam, em de il bazında oluan tıbbi atık miktarının belirlenmesi için Devlet statistik nstitüsü ve alık Bakanlıının da verileri kullanılarak bir çalıma yapılmıtır. Tıbbi atık miktarı belirlenirken yataklı tedavi kurumları ile yataksız tedavi kurumlarında oluan tıbbi atık miktarları ayrı ayrı esaplanmıtır. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 10 ekil Yataklı Tedavi urumlarının urululara Göre Daılımı Yataklı Tedavi urumları statistik Yıllıı, alık Bakanlıı, ) ekil astanelerin Yatak apasitelerine Göre Daılımı Yataklı Tedavi urumları statistik Yıllıı, alık Bakanlıı, ) Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 11 alık Bakanlıı nın 5 yılı verilerine alık Bakanlıı, Yataklı Tedavi urumları statistik Yıllıı, 5) öre lkemizdeki toplam astane sayısı , bu astanelerdeki toplam fiili yatak sayısı ise 5 dur. llere öre yatak doluluk oranları dikkate alınarak yapılan esaplamalar sonucu yataklı tedavi kurumları ile ayakta tedavi izmeti veren salık kurulularından ünde , ton yılda ise , ton. tıbbi atık olumaktadır. Tablo yılında yataklı ve ayakta tedavi kurulularında oluan tıbbi atık miktarı T Y K A A T M T ,5 T , TOPLAM T izmeti veren salık A T M 4 5 5 5 TI ATIK YÖNETMNDE UY ULANACAK ENEL ESASLAR T sayılı Tıbbi - ). ürkiye de tıbbi atıkların üvenli yönetimiyle il ili esaslar Çevre ve Orman Bakanlıı tarafından Temmuz 5 tari ve 5 esmi Gazete de yayımlanarak yürürlüe iren tıkların ontrolü Yönetmelii ile belirlenmitir Yönetmelie öre enel olarak atıkların kaynaında ayrı toplanması ve eçici depolanması sorumluluu salık kurulularının, atıkların eçici atık depolarından Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 12 alınarak taınması, sterilizasyon ilemine tabi tutulması ve bertaraf edilmesi konularındaki sorumluluklar ise belediyelere aittir. Tıbbi atıkların yönetimine ilikin ilkeler unlardır Tıbbi atıkların çevre ve insan salıına zarar verecek ekilde dorudan veya dolaylı olarak alıcı ortama verilmesi yasaktır. Tıbbi, te likeli ve evsel atıkların oluumunun ve miktarının kaynaında en aza indirilmesi esastır. Tıbbi atıkların, te likeli ve evsel atıklar ile karıtırılmaması esastır. Tıbbi atıkların kaynaında dier atıklardan ayrı olarak toplanması, biriktirilmesi, taınması ve bertarafı esastır. Tıbbi atıkların yarattıı çevresel kirlenme ve bozulmadan doan zararlardan dolayı tıbbi atık üreticileri, taıyıcıları ve bertarafçıları kusur artı olmaksızın sorumludurlar. Tıbbi atıkların yönetiminden sorumlu kii, kurum kurulular, bu atıkların çevre ve insan salıına olabilecek zararlı etkilerinin azaltılması için erekli tedbirleri almakla yükümlüdürler. Tıbbi atık üreticileri atıklarının bertarafı için erekli arcamaları karılamakla yükümlüdürler. Tıbbi atık üreten salık kuruluları ile bu atıkların taınması ve bertarafından sorumlu belediyelerin özel sektör firmalarının tıbbi atık yönetimiyle il ili personelinin periyodik olarak eitimden ve salık kontrolünden eçirilmesi ve tıbbi atık yönetimi kapsamındaki faaliyetlerin bu personel tarafından yapılması esastır. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 13 TI ATIK Y K ML L KLER RETCLERNN T ıbbi atık üreticileri, atıklarını minimize etmekle, ünite içi atık yönetim planı azırlamakla, tıbbi atıkları kaynaında ayrı toplamakla, atıkları ayrı taımakla ve eçici depolamakla yükümlüdürler. alık kurulularının yükümlülüklerinin detayları ile Yönetmeliin uy ulanmasında dikkate alacakları esaslar aaıda belirtilmektedir. A tık yönetiminin en önemli ilkesi atıkların kaynaında minimize edilmesi olup, salık kuruluları tıbbi, te likeli ve evsel atıkların oluumunu ve miktarını kaynaında en aza indirmekle, alacakları tedbirler ile ereksiz atık oluumunu önlemekle yükümlüdürler. alık kuruluları öncelikle, atıkların ayrı toplanması, taınması, eçici depolanması ve bir kaza anında alınacak tedbirleri içeren ünite içi atık yönetim planını azırlamak ve uy ulamakla zorundadırlar. alık kurulularınca azırlanacak atık yönetim planlarının oluturulmasına teknik destek salamak ve bu atık yönetim planlarının standardizasyonunu salamak amacıyla Bakanlıımızca A Y P Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 14 F azırlanmıtır - ). öz konusu plan formatına Çevre ve Orman Bakanlıının .atikyonetimi.cevreorman. ov.tr internet adresinden de ulaılabilmektedir. A alık kurulularında oluan atıklar tıbbi atıklar, te likeli atıklar, evsel nitelikli atıklar ve ambala atıkları olarak sınıflandırılmalı ve birbirleri ile karımadan aaıda açıklandıı ekilde kaynaında ayrı olarak toplanmalıdır. E vsel nitelikli atıklar siya renkli plastik torbalarda toplanırlar, sadece bu i için ayrılmı taıma araçları ile eçici atık deposuna veya konteynerine ötürülür ve ayrı olarak eçici depolanırlar. vsel nitelikli atıklar toplanmaları sırasında tıbbi atıklar ile karıtırılmazlar. arıtırılmaları durumunda tıbbi atık olarak kabul edilirler. A A ıt-karton, plastik ve metal ambala atıkları, kontamine olmamaları artıyla mavi renkli plastik torbalarda toplanırlar. erum ve ilaç ieleri ibi cam ambala atıkları ise yine kontamine olmamaları artıyla cam ambala kumbaralarında, kumbara olmaması Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 15 alinde ise dier ambala atıkları ile birlikte mavi renkli plastik torbalarda toplanırlar. T A Tıbbi atıklar, bata doktor, emire, ebe, veteriner, di ekimi, laboratuvar teknik elemanı olmak üzere il ili salık personeli tarafından oluumları sırasında kaynaında dier atıklar ile karıtırılmadan ayrı olarak biriktirilirler. Tıbbi atıkların toplanmasında kırmızı renkli özel plastik torbalar kullanılır. Bu torbaların teknik özellikleri aaıda verilmektedir torbalar yırtılmaya, delinmeye, patlamaya ve taımaya dayanıklı olmalıdır, ori inal orta younluklu polietilen ammaddeden üretilmelidir, sızdırmaz, çift taban dikili ve körüksüz olmalıdır, torbaların çift kat kalınlıı mikron olmalıdır, torbaların kaldırma kapasitesi ise en az kilo ram olmalıdır, Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 16 torbaların er iki yüzünde örülebilecek büyüklükte luslararası Biyote like amblemi ile D T TIBB TI ibaresi bulunmalıdır. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 17 Tıbbi atık torbaları ile deitirilmelidir. oranında dolduklarında yenisi Tıbbi atıkların bir alt rubu olan kesici ve delici atıklar ise dier tıbbi atıklardan ayrı olarak özel plastik veya lamine kartondan yapılmı kutular içinde toplanmalıdır. esici-delici atık kaplarının teknik özellikleri aaıda verilmektedir kaplar delinmeye, yırtılmaya, kırılmaya ve patlamaya dayanıklı olmalıdır, su eçirmemeli ve sızdırmaz olmalıdır, açılma ve karıtırmaya imkan salamayacak ekilde dizayn edilmelidir, kapların üzerinde luslararası Biyote like amblemi ile D T ve D TIBB TI ibaresi bulunmalıdır. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 18 aplar, en fazla oranında doldurulmalı, aızları kapatılmalı ve kırmızı plastik torbalara konulmalıdır. T A alık kurulularında oluan enotoksik atıklar, farmasötik atıklar, aır metal içeren atıklar, kimyasal atıklar ve basınçlı kaplar dier atıklardan ayrı olarak toplanmalı ve Te likeli tıkların ontrolü Yönetmeliine öre bertaraf edilmelidir. nitelerde oluan rönt en banyo suları ise Te likeli tıkların ontrolü Yönetmelii ükümleri dorultusunda eri kazanılmalı veya bertaraf edilmelidir. A T nite içinde tıbbi ve evsel nitelikli atıklar ayrı ayrı taınmalıdır. Bu araçlar turuncu renkli olmalı, üzerlerinde luslararası Biyote like amblemi ile Dikkat Tıbbi tık ibaresi bulunmalıdır. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 19 Tıbbi atıklar ile evsel nitelikli atıklar aynı araca yüklenmemeli ve taınmamalıdır. A D alık kurulularında toplanan atıklar, belediye tarafından alınıncaya kadar eçici atık deposu veya konteynerler içinde eçici olarak depolanmalıdır. tıklar bu depolarda veya konteynerlerde en fazla 4 saat bekletilebilir. Geçici atık deposu içindeki sıcaklıın 4 nin altında olması durumunda bekleme süresi bir aftaya kadar uzayabilecektir. alık kuruluunun eçici depolama için eçici atık deposu mu, yoksa konteyner mi kullanacaı konusu ise öncelikle salık kuruluunun yatak kapasitesine balıdır. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 20 n az yatak kapasitesine sa ip salık kuruluları eçici atık deposu ina etmek zorundadırlar. den az yataa sa ip salık kuruluları eçici atık deposu olarak konteyner kullanmak zorundadırlar. Geçici atık deposunun teknik özellikleri aaıda verilmektedir Geçici atık deposu, tıbbi atıklar ve evsel atıklar için olmak üzere iki bölmeli ina edilmelidir, Geçici atık deposu en az iki ünlük atıı alabilecek kapasitede olmalıdır, Tıbbi atıkların konulduu bölmenin kapısı turuncu ren e boyanmalı, üzerinde luslararası Biyote like amblemi ile D T TIBB TI ibaresi bulunmalıdır, Deponun tabanı ve duvarları salam, eçirimsiz, mikroor anizma ve kir tutmayan, temizlenmesi ve dezenfeksiyonu kolay bir malzeme ile kaplanmalıdır, Depolarda yeterli bir aydınlatma ve pasif avalandırma sistemi bulunmalıdır, Depo kapıları dıarıya doru açılmalı veya sürmeli yapılmalıdır, Geçici atık deposu, atık taıma araçlarının kolaylıkla ulaabilecei ve yanaabilecei yerlerde ve ekilde ina edilmelidir, Geçici atık deposu, astane iri ve çıkıı ve otopark ibi youn insan ve asta trafiinin olduu yerler ile ıda depolama, azırlama ve satı yerlerinin yakınlarına ina edilememelidir, Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 21 Tıbbi atıkların konulduu bölmenin temizlii ve dezenfeksiyonu kuru olarak yapılmalı, bölme atıkların boaltılmasını müteakiben temizlenmeli, dezenfekte edilmeli ve erekirse ilaçlanmalıdır. den az yataa sa ip salık kuruluları eçici atık deposu olarak konteyner kullanmak zorundadırlar. onteynerlerin verilmektedir teknik özellikleri onteynerler en az iki ünlük alabilecek kapasitede ve sayıda olmalıdır, onteynerlein dı yüzeyleri turuncu ren e boyanmalı, üzerinde luslararası Biyote like amblemi ile D T TIBB TI ibaresi bulunmalıdır. onteynerlerin iç yüzeyleri yükleme-boatma sırasında torbaların asarlanmasına veya delinmesine yol açabilecek keskin kenarlar ve dik köeler içermemelidir, onteynerlerin kapakları kullanımları dıında daima kapalı ve kilitli tutulmalıdır, onteynerler, atıkların boaltılmasını müteakiben er ün veya er an i bir kazadan emen sonra temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir. onteynerler, dorudan üne almayan astane iri-çıkıı, otopark ve kaldırım ibi youn insan ve asta trafiinin olduu yerler ile ıda depolama, azırlama ve satı yerlerinden uzaa yerletirilmelidir, Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 22 aaıda den az yataa sa ip üniteler, istedikleri takdirde konteyner yerine eçici atık deposu da ina edebilmektedirler. Düük miktarda tıbbi atık üreten ve Yönetmelik -c de belirtilen salık kuruluları ise tıbbi atıklarını en yakında bulunan eçici atık deposuna veya konteynerine ötürmekle ya da il ili belediyenin tıbbi atık toplama aracına teslim etmekle yükümlüdürler. M alık kuruluları tıbbi atıkların toplanması, taınması ve bertarafı için ereken arcamaları bertaraf eden kurum kurulua demekle yükümlüdürler. Bununla il ili ücret, da a önceden olduu ibi l Ma alli Çevre urulları tarafından belirlenmektedir. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 23 ELEDYELERN Y K ML L KLER B elediyeler tıbbi atık yönetim planı azırlamakla, tıbbi atıkları taımakla ve bu atıkları zarsız ale etirmekle veya bertaraf etmekle yükümlüdürler. Belediyelerin yükümlülüklerinin detayları ile Yönetmeliin uy ulanmasında dikkate alacakları esaslar aaıda belirtilmektedir. T Büyüke irlerde büyüke ir belediyeleri, büyüke ir belediyesi olmayan yerlerde ise belediyeler öncelikle sınırları içinde oluan tıbbi atıkların yönetimi ile il ili esasları kapsayan bir atık yönetim planı azırlamakla yükümlüdürler. Belediyelerce azırlanacak atık yönetim planlarının oluturulmasına teknik destek salamak ve bu atık yönetim planlarının standardizasyonunu salamak amacıyla Bakanlıımızca T A Y P F azırlanmıtır - ). öz konusu plan formatına Çevre ve Orman Bakanlıı nın .atikyonetimi.cevreorman. ov.tr internet adresinden ulaılabilmektedir. T Tıbbi atıkların eçici atık depoları ve konteynerler ile küçük kaynaklardan alınarak bertaraf tesisine taınmasından büyüke irlerde büyüke ir belediyeleri, Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 24 dier yerlerde ise belediyeler ile yetkilerini devrettii kii ve kurulular sorumludur. Tıbbi atıkların taınmasının özel olarak dizayn ve imal edilmi araçlarla yapılması erekmektedir. Bu araçların teknik özellikleri aaıda verilmektedir. tıkların yüklendii kısım tamamen kapalı olmalıdır, ıkıtırma mekanizmasının bulunmamalıdır, oför ma alli ile atık yükleme kısmı arasında boluk bulunmalıdır, tık yükleme kısmının kaza alinde zarar örmemesi için salam yapılmadır, tık yükleme kısmının iç yüzeyi paslanmaz, kolaylıkla temizlenebilen ve dezenfekte edilebilen bir yapıda olmalıdır, tık yükleme kısmı, dik köeler içermemeli, kesien yüzeylerin yumuak dönülerle birbirine birlemelidir, a, sol ve arka yüzeylerinde örülebilecek uy un büyüklükte ve siya renkli U amblemi ile siya arfler ile yazılmı DKKAT TI ATIK ibaresi bulunmalıdır, Dı yüzeyi turuncu ren e boyanmalıdır. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 25 Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 26 Tıbbi atık taıma araçları için il ili valilikten taıma lisansı alınması erekmektedir. T Gerek 5 sayılı Büyüke ir Belediyesi anunu, erekse de Tıbbi tıkların ontrolü Yönetmelii ereince tıbbi atıkların bertaraf edilmesi ile il ili yükümlülükler büyüke irlerde büyüke ir belediyelerine, büyüke ir belediyesi olmayan yerlerde ise belediyelere verilmitir. öz konusu izmetler dorudan belediyeler tarafından verilebildii ibi, erek izmet alımı, erek uzun süreli i aleler, erekse de yapilet modeliyle belediyelerin özetiminde özel sektör tarafından da yapılabilmektedir. Tıbbi atıklar düzenli depolanarak veya yakılarak bertaraf edilmekte veya sterilizasyon ilemine tabi tutularak zararsız ale etirilmektedir. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 27 T Tıbbi atıklar taban eçirimsizlii salanmı özel bir bertaraf alanında düzenli depolanarak bertaraf edilebilirler. Bu amaçla öncelikle depo tabanının, mineral sızdırmazlık tabakası kil) ve plastik eçirimsizlik tabakası kullanılarak sızıntı suyunun yeraltı suyuna karımasını önleyecek ekilde eçirimsiz ale etirilmesi erekmektedir. Bu tabanı oluturulurken eçirimlilik katsayısı permeabilitesi) m sn. ve kalınlıı en az 5 metre olan kil e k edeer eçirimlilik salanması zorunludur. tık deposunda oluan sızıntı sularının uzaklatırılması için de, eçirimsiz tabaka üzerine, ni ai eçirimlilik katsayısı k . -4 m s den küçük olmayan bir drena sistemi döenmelidir. Geçirimsiz zemin üzerinde tıbbi atıklar sıkıtırılmadan doldurulmalı, dol u ilemleri sırasında ünlük olarak atıkların üstü önce kireç, sonra da en az cm. toprak ile örtülmelidir. Depo tesisi dolduktan sonra ise, deponun üstü yine mineral sızdırmazlık tabakası kil) ve plastik eçirimsizlik tabakası kullanılarak depo övdesine yüzeysel su irmeyecek ekilde sızdırmaz ale etirilmelidir. Depo üst yüzeyine ni ai eimi 5 ten küçük olmayacak ekilde eim verilmeli ve kalınlıı en az metre olan tarım topraı serilerek yeillendirilmelidir. urulacak tıbbi atık düzenli depolama tesisleri için Çevre ve Orman Bakanlıından ön lisans ve lisans alınması erekmektedir. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 28 T Yakma, tıbbi atıkların bertarafında en üvenli yöntem olmakla birlikte, yeterli teknik kapasiteye sa ip ve ileri teknolo i ürünü yakma tesislerinin kurulması ve baca azı emisyonlarının erektii ibi arıtılarak kontrol altında tutulabilmesi için bu tesislerin kurulmasında Te likeli tıkların ontrolü Yönetmelii nde belirtilen kriterlere uyma zorunluluu etirilmitir. urulacak tıbbi atık yakma tesisleri için Çevre ve Orman Bakanlıından ön lisans ve lisans alınması erekmektedir. Yakma, tıbbi atıkların bertarafında en üvenli yöntem olmakla birlikte, yatırım ve iletme maliyetlerinin yükseklii ve ileri teknolo i erektirmesi Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 29 nedeniyle kurulması ve iletilmesi oldukça zor bir bertaraf yöntemidir. T Tıbbi tıkların ontrolü Yönetmelii ile tıbbi atıkların bertarafı konusunda elimi ülkelerde uy unan alternatif bertaraf teknolo ilerinin lkemizde de uy ulanmasının önü açılmıtır. Buna öre enfeksiyöz atıklar ile kesici-delici atıklar, sterilizasyon ilemine tabi tutularak zararsız ale etirilebilmekte ve risksiz ale elen bu atıklar, evsel atık depolama alanlarında depolanarak bertaraf edilebilmektedir. Yönetmelikte, sterilizasyon tesislerinin kurulması ve iletilmesi oldukça sıkı kurallara balanmıtır. Buna öre sterilizasyon sistemlerinin, mekanik üvenlik yüksek kabin içi basınç, sıcaklıa dayanıklılık ve benzeri) ve sterilizasyon performansı açısından uluslar arası kabul edilmi standartlara I O, ve benzeri) uy un olduu bel elendirilmesi erekmektedir. yrıca sterilizasyon tesislerinde bir eçici atık deposunun bulunması, sistemin Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 30 atık parçalama mekanizmasına sa ip olması, ilem sırasında ve sonrasında ava ve su ortamında içbir kontaminasyon ve toksisite olmaması, miktar, basınç, sıcaklık ve atıın ileme maruz kalma süresi olmak üzere bütün ilem elektronik olarak kayıt altına alınması ve sterilizasyon ilemine tabi tutulan enfeksiyöz atıkların zararsız ale etirilip etirilmediinin kimyasal ve biyolo ik indikatörler kullanılarak test edilmesi erekmektedir. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 31 Bu çerçevede, Çevre ve Orman Bakanlıınca . . tari inde sayılı Genel e yayımlanmı ve evsel katı atıklar ile tıbbi atıkların bertarafının bir bütünlük içinde ele alınması, evsel katı atık depolama sa aları ile il ili olarak yapılacak çalımalarda tıbbi atıkların bertarafının da bir bileen olarak deerlendirmeye alınması erekmektedir. TI ATIKLARIN KRE LE ÖM LMES T ıbbi tıkların ontrolü Yönetmeliine uy un bertaraf tesisleri iletmeye alınıncaya kadar, tıbbi atıkların çevre ve insan salıına zarar vermeden ve risk yatmadan bertaraflarının aaıda belirtilen esaslara öre yapılması erekmektedir. ) Tıbbi atılar evsel atık depolama sa ası yakınında, ancak bu atıklardan ayrı olarak izole edilmi bir sa ada açılacak çukurlarda kireçle muamele edilerek ömülecektir. ) Tıbbi atıkların ömülecei alan karstik böl elerden, içme, kullanma ve sulama suyu temin edilen yer altı ve yer üstü su kaynaklarından, takın riskinin yüksel olduu sa alardan, toprak kayması, çı ve erozyon te likesi bulunan sa alardan uzak olacaktır. ) ncelikle ünlük olarak oluan tıbbi atıın tamamını alabilecek kapasitede bir çukur açılacaktır. ynı ilem dier ünler için tekrarlanacaktır. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 32 Çukurlar açılırken üstteki bitkisel toprak tabakası sıyrılıp alınmalı ve da a sonra üst örtü tabakası üzerinde uy ulanacak yeillendirme ilerinde kullanılmak üzere saklanmalıdır. 4) çılan çukurun tabanı, yer altı suyunun en yüksek seviyesinden en az be 5) metre yükseklikte olacaktır. 5) çılan çukurun tabanı kil ile kaplanacaktır. ) il tabakasının üstüne kireç konulacaktır. cm. kalınlıında sıkıtırılmı cm kalınlıında sönmemi ) Tıbbi atıklar bekletilmeden ızla ömülecektir. ) çılan çukurda ünlük depolama ilemi ni ai olarak tamamlandıktan sonra, atıkların üstü cm sönmemi kireç ile kaplanacaktır. Depolanan tıbbi atıın üst seviyesi ile yüzey asındaki toprak kalınlıı en az m olacaktır. ) Torbaların parçalanmaması amacıyla çukur tamamen dolmadan ve kapatılmadan i makineları ile sıkıtırma yapılmayacaktır. ) Depolama ilemi ni ai olarak tamamlandıktan sonra yamur sularının depo övdesini kısa sürede terk etmesi için dol u üstüne eim verilecektir. ) Yaı sularının depoya irmesini önlemek için, sa a kenarlarına drena kanalları açılacaktır. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 33 ) landa içbir ekilde ayıklama yapılmayacaktır. eri kazanım amacıyla ) a aya insan ve ayvanların iri-çıkıları önlenecektir. Bu amaçla sa anın etrafı tel çit ile çevrilecek, çitin üzerine Dikkat Tıbbi tık Depolama a ası yazılı uyarı lev aları asılacaktır. Yukarıda açıklanan çukurun ematik bir kesiti aaıda verilmektedir. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 34 Tıbbi tıkların ireçle Gömülmesi esiti Drena m analı st örtü tabakası toprak) ireç Tabakası cm T Atık Tıbbi cm ireç Tabakası Depo Tabanı il Tabaka cm n az 5 m Yer altı uyu Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 35 KAYNAKLAR ) ) ) 4) 5) afe Mana ement of astes rom ealt - are ctivities, , O. on-Incineration Medical aste Treatment Tec nolo ies. , ealt care it out arm. Tec nical Guidelines on t e nvironmentally ound Mana ement of Biomedical and ealtcare astes Y Y ), , ecretariat of t e Basel onvention. Tıbbi tıkların ontrolü Yönetmelii Çevre ve Orman Bakanlıı erileri. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 36 T A K Y B B M maç, apsam, Dayanak ve Tanımlar A M Bu Yönetmeliin amacı, tıbbi atıkların üretiminden bertarafına kadar a) Çevreye ve insan salıına zarar verecek ekilde dorudan veya dolaylı bir biçimde alıcı ortama verilmesinin önlenmesine, b) Çevreye ve insan salıına zarar vermeden kaynaında ayrı olarak toplanması, ünite içinde taınması, eçici depolanması, taınması ve bertaraf edilmesine, yönelik prensip, politika ve pro ramlar ile ukuki, idari ve teknik esasların belirlenerek uy ulanmasına ilikin usul ve esasları düzenlemektir. K M Bu Yönetmelik, - de belirtilen salık kurulularının faaliyetleri sonucu oluan ve - de detaylı olarak belirtilen atıklar ile bu atıkların üretildikleri yerlerde ayrı toplanması, eçici depolanması, taınması ve bertaraf edilmesine ilikin esasları kapsamaktadır. D M Bu Yönetmelik, tari li ve sayılı Çevre anununun , , , ve nci maddeleri ile 5 tari li ve 4 5 sayılı Çevre ve Orman Bakanlıı Tekilat ve Görevleri akkında anunun , ve uncu maddelerine dayanılarak azırlanmıtır. T M 4 Bu Yönetmelikte eçen Bakanlık Çevre ve Orman Bakanlıını, anun sayılı Çevre anununu, atı tıkların ontrolü Yönetmelii 4 tari li ve 4 sayılı esmi Gazete de yayımlanan Yönetmelii, Te likeli tıkların ontrolü Yönetmelii 4 5 tari li ve 5 55 sayılı esmi Gazete de yayımlanan Yönetmelii, mbala ve mbala tıklarının ontrolü Yönetmelii 4 tari li ve 55 sayılı esmi Gazete de yayımlanan Yönetmelii, nite - de yer alan ve faaliyetleri sonucu - de belirtilen atıkları üreten kii, kurum ve kuruluları, Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 37 vsel itelikli tık nitelerden kaynaklanan, - de rubu altında yer alan bata mutfak, ba çe ve idari birimlerden kaynaklanan atıklar olmak üzere kontamine olmamı atıkları, mbala tıı nitelerden kaynaklanan, - de B rubu altında yer alan kontamine olmamı, tekrar kullanılabilir, eri dönütürülebilir ve eri kazanılabilir plastik, metal, cam ve kaıt-karton ambala ların atıklarını, Tıbbi tık nitelerden kaynaklanan, - de , D ve rupları altında yer alan enfeksiyöz, patolo ik ve kesici-delici atıkları, Te likeli tık nitelerden kaynaklanan, - de rubu altında yer alan enotoksik, farmasötik ve kimyasal atıklar ile aır metal içeren atıkları ve basınçlı kapları, nfeksiyöz tık nfeksiyon yapıcı etkenleri taıdıı bilinen veya taıması mu temel bata kan ve kan ürünleri olmak üzere er türlü vücut sıvıları ile insan dokuları, or anları, anatomik parçalar, otopsi materyali, plasenta, fetus ve dier patolo ik materyali bu tür materyal ile bulamı eldiven, örtü, çaraf, banda , flaster, tamponlar, eküvyon ve benzeri atıkları emodiyaliz ünitesi ve karantina altındaki astaların vücut çıkartılarını bakteri ve virüs tutucu ava filtrelerini enfeksiyöz a anların laboratuvar kültürlerini ve kültür stoklarını aratırma amacı ile kullanılan enfekte deney ayvanlarının leleri ile enfekte ayvanlara ve çıkartılarına temas etmi er türlü malzemeyi, veterinerlik izmetlerinden kaynaklanan atıkları, atolo ik tık erra i iriim, otopsi veya anatomi çalıması sonucu ortaya çıkan dokuları, or anları, vücut parçalarını, insan fetusunu ve ayvan cesetlerini, esici-Delici tık ırın a, en ektör ve dier tüm deri altı iriim ineleri, lanset, bisturi, bıçak, serum seti inesi, cerra i sütur ineleri, biyopsi ineleri, intraket, kırık cam, ampul, lam-lamel, kırılmı cam tüp ve petri kapları ibi batma, delme, sıyrık ve yaralanmalara neden olabilecek atıkları, armasötik tık ullanma süresi dolmu veya artık kullanılmayan, ambala ı bozulmu, dökülmü ve kontamine olmu ilaçlar, aılar, serumlar ve dier farmasötik ürünler ve bunların artıklarını i tiva eden kullanılmı eldivenler, ortumlar, ieler ve kutuları, Genotoksik tık ücre D sı üzerinde mutasyon yapıcı, kansero en veya insan veya ayvanda düüe neden olabilen türden farmasötik ve kimyasal maddeleri, kanser tedavisinde kullanılan sitotoksik antineoplastik) ürünleri ve radyoaktif materyali i tiva eden atıklar ile bu tür a anlarla tedavi ören astaların idrar ve dıkı ibi vücut çıkartılarını, imyasal tık nitelerde tedavi, tanı veya deneysel aratırmalar ibi tıbbi alanlarda kullanılan ve insan ve çevre salıı için çeitli etkilerle zararlı olabilen kimyasal maddelerin az, katı veya sıvı atıklarını, ır Metal çeren tıklar nitelerde tedavi, tanı veya deneysel aratırmalar ibi tıbbi alanlarda kullanılan termometre, tansiyon ölçme aleti Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 38 ve radyasyondan korunma amaçlı paneller ibi alet ve ekipmanların içinde veya bünyesinde bulunan cıva, kadmiyum, kurun içeren atıkları, Basınçlı aplar nitelerde tedavi, tanı veya deneysel aratırmalar ibi tıbbi alanlarda kullanılan azları içinde bulunduran silindirleri, kartuları ve kutuları, ontaminasyon Bir enfeksiyöz etkenin er an i bir eyaya, yüzeye veya kiiye bulamasını, Geçici Depolama tıkların bertaraf alanına taınmasından önce ünite içinde ina edilen birimlerde veya konteynerlerde 4 saati eçmemek üzere eçici süre ile bekletilmesini, i ai Bertaraf Tıbbi atıkların çevreye ve insan salıına zarar vermeyecek ekilde il ili mevzuatlarda ön örülen er türlü önlemin alındıı tesislerde yakılması veya düzenli depolanması suretiyle yok edilmesini veya zararsız ale etirilmesini, Düzenli Depolama Tesisi Tıbbi atıkların düzenli depolama yoluyla bertaraf edildii tesisleri, Yakma Tesisi Ortaya çıkan yanma ısısını yeniden kazanabilen veya kazanamayan ve atıkların termal arıtımına adanmı olan er türlü sabit veya seyyar teknik birim veya ekipmanı atıkların oksitlenme yoluyla yakılmasının yanısıra piroliz, az aline etirme veya plazma ilemleri ibi dier termal arıtma ilemleri da il), Tıbbi tık Torbası veya abı Tıbbi atıkların toplanması ve biriktirilmesi amacıyla kullanılan, teknik özellikleri üncü maddede belirtilen, kırmızı renkli, üvenli kapatılabilir, plastik biriktirme kabını, Otoklav Torbası Tıbbi atıkların basınçlı bu ar ile sterilizasyon ilemine tabi tutulması durumunda, tıbbi atıkların toplanması ve biriktirilmesi amacıyla kullanılan ve teknik özellikleri üncü maddede belirtilen, kırmızı renkli, üvenli kapatılabilir, plastik biriktirme kabını, esici-Delici tık abı esici ve delici atıkların toplanması ve biriktirilmesi amacıyla kullanılan, teknik özellikleri üncü maddede belirtilen biriktirme kabını, luslararası Biyote like mblemi Tıbbi atık torbaları veya kapları ile kesici-delici atık kapları, bunların taınmasında kullanılan konteyner ve araçlar ile eçici depolama birimlerinin üzerlerinde bulundurulması ereken ve bir örnei - de verilen amblemi, Tıbbi tıklar orumlusu - de belirtilen ünitelerin ba ekimlerini, ba ekimin bulunmadıı yerlerde mesul müdürü, nite çi Taıma tıkların üretildii yerlerden uy un taıma araçları ile alınarak eçici depolama birimlerine ötürülmesi ilemini, Taıma tıkların eçici depolama birimlerinden uy un taıma araçları ile alınarak bertaraf alanına ötürülmesi ilemini, Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 39 onteyner aslanmaz metal, plastik veya benzeri malzemeden yapılmı, tekerlekli, kapaklı, kapakları kilitlenir, en az . m acminde eçici depolama birimini, terilizasyon Bakteri sporları da il er türlü mikrobiyal yaamın fiziksel, kimyasal, mekanik metotlar veya radyasyon irradiation) yoluyla tamamen yok edilmesini veya bu mikroor anizmaların seviyesinin , oranında azaltılmasını, terilizasyon Yükü terilizatörde e zamanlı olarak sterilize edilecek veya edilmi atıı, Maruz Bırakılma üresi terilizatörde belirli sıcaklık, basınç ve nem salandıktan sonra, bu koullarda atıın ilem ördüü süreyi, Biyolo ik ndikatör terilizasyon etkinliinin aratırılmasında, kaıt erit strip) veya benzeri bir taıyıcı mekanizmaya inoküle edilmi standart bilinen bir mikroor anizmayı, imyasal ndikatör terilizasyon etkinliinin aratırılmasında kaıt bant veya benzeri bir taıyıcıya emdirilmi, yüksek ısı ile renk deitiren kimyasal maddeyi, Yerleme lanı mar planı sınırı içindeki yerleik ve isk n edilmi alanların tümünü, n isans Bu Yönetmelik ereince, tıbbi atık bertaraf tesisi ile sterilizasyon tesisi kurmak isteyen erçek ve tüzel kiilerin Bakanlıktan almaları ereken, kuracakları tesisle il ili er türlü plan, pro e, rapor, teknik veri, açıklamalar ve dier dokümanlara ilikin tesisin pro elendirilmesine ilikin izni, isans Bu Yönetmelik ereince tıbbi atık taıyan belediye veya firmaların valilikten tıbbi atık bertaraf tesisi ile sterilizasyon tesisi kurmak ve iletmek isteyenlerin ise Bakanlıktan alacakları ve konu ile il ili yeterli uzman ve teknolo ik imk nlara sa ip olduunu österir bel eyi, ifade eder. B M Genel lkeler, Görev, Yetki ve Yükümlülükler M 5 Tıbbi atıkların yönetimine ilikin ilkeler unlardır a) Tıbbi atıkların çevre ve insan salıına zarar verecek ekilde dorudan veya dolaylı olarak alıcı ortama verilmesi yasaktır. b) Tıbbi, te likeli ve evsel atıkların oluumunun ve miktarının kaynaında en aza indirilmesi esastır. c) Tıbbi atıkların, te likeli ve evsel atıklar ile karıtırılmaması esastır. d) Tıbbi atıkların kaynaında dier atıklardan ayrı olarak toplanması, biriktirilmesi, taınması ve bertarafı esastır. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 40 e) Tıbbi atıkların yarattıı çevresel kirlenme ve bozulmadan doan zararlardan dolayı tıbbi atık üreticileri, taıyıcıları ve bertarafçıları kusur artı olmaksızın sorumludurlar. f) Tıbbi atıkların yönetiminden sorumlu kii, kurum kurulular, bu atıkların çevre ve insan salıına olabilecek zararlı etkilerinin azaltılması için erekli tedbirleri almakla yükümlüdürler. ) Tıbbi atık üreticileri atıklarının bertarafı için erekli arcamaları karılamakla yükümlüdürler. ) Tıbbi atık üreten salık kuruluları ile bu atıkların taınması ve bertarafından sorumlu belediyelerin özel sektör firmalarının tıbbi atık yönetimiyle il ili personelinin periyodik olarak eitimden ve salık kontrolünden eçirilmesi ve tıbbi atık yönetimi kapsamındaki faaliyetlerin bu personel tarafından yapılması esastır. M 6 Bakanlık a) Tıbbi atıkların çevreyle uyumlu bir ekilde yönetimine ilikin pro ram ve politikaları saptamak, bu Yönetmeliin uy ulanmasına yönelik ibirlii ve koordinasyonu salamak ve erekli idari tedbirleri almakla, b) Tıbbi atıkların oluumundan bertarafına kadar yönetimlerini kapsayan bütün faaliyetlerin kontrolünü ve periyodik denetimlerini yapmakla, c) Tıbbi atıkların çevreyle uyumlu yönetimine ilikin en yeni sistem ve teknolo ilerin uy ulanmasında ulusal ve uluslar arası koordinasyonu salamakla, d) Tıbbi atık bertaraf tesisleri ile sterilizasyon tesislerine ön lisans ve lisans vermekle, yükümlüdür. M M Ma allin en büyük mülki amiri a) Tıbbi atıkların oluumundan bertarafına kadar yönetimlerini kapsayan bütün faaliyetlerin kontrolünü ve periyodik denetimini yapmak, il ili mevzuata aykırılık alinde erekli yaptırımın uy ulanmasını salamakla, b) l sınırları içinde oluan, toplanan ve bertaraf edilen tıbbi atıkların miktarı ile il ili bil ileri salık kurulularından ve belediyelerden temin etmek, deerlendirmek ve yıl sonunda rapor alinde Bakanlıa öndermekle, c) Tıbbi atık taıma araçlarına taıma lisansı vermekle ve faaliyetlerini denetlemekle, lisans verilen araç, belediye ve firmalarla il ili bil ileri yıl sonunda Bakanlıa öndermekle, d) Tıbbi atıkların toplanması, taınması ve bertarafında uy ulanacak ücreti ma alli çevre kurulu aracılııyla belirlemekle, Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 41 e) isans verilen tıbbi atık bertaraf tesisleri ile sterilizasyon tesislerinin faaliyetlerini izlemek, denetlemek, il ili mevzuata aykırılık alinde erekli yaptırımın uy ulanmasını salamakla, örevli ve yetkilidir. T M Tıbbi atık üreticileri a) tıkları kaynaında en aza indirecek sistemi kurmakla, b) tıkların ayrı toplanması, taınması ve eçici depolanması ile bir kaza anında alınacak tedbirleri içeren ünite içi atık yönetim planını azırlamak ve uy ulamakla, c) Tıbbi, te likeli ve evsel nitelikli atıklar ile ambala atıklarını birbirleri ile karımadan kaynaında ayrı olarak toplamakla, d) Tıbbi atıklar ile kesici-delici atıkları toplarken teknik özellikleri bu Yönetmelikte belirtilen torbaları ve kapları kullanmakla, e) yrı toplanan tıbbi ve evsel nitelikli atıkları sadece bu i için ta sis edilmi araçlar ile ayrı ayrı taımakla, f) tıkları eçici depolamak amacıyla eçici atık deposu ina etmek veya konteyner bulundurmakla, yataksız ünite olması durumunda ise atıklarını en yakındaki eçici atık deposuna konteynerine ötürmek veya bu atıkları toplama aracına vermekle, ) Tıbbi atıkların yönetimiyle örevli personelini periyodik olarak eitmekle eitimini salamakla, ) Tıbbi atıkların yönetimiyle örevli personelinin özel iysilerini salamakla, i) Tıbbi atıkların toplanması, taınması ve bertarafı için ereken arcamaları atık bertarafçısına ödemekle, ) Oluan tıbbi atık miktarı ile il ili bil ileri düzenli olarak kayıt altına almak, yıl sonu itibari ile valilie öndermek, bu bil ileri en az üç yıl süre ile mu afaza etmek ve talep edilmesi alinde Bakanlıın incelemesine açık tutmakla, yükümlüdürler. M Belediyeler a) Tıbbi atıkların eçici atık depolarından veya konteynerlerinden alınarak toplanması, taınması, sterilizasyon ilemine tabi tutulması ve bertarafı ile il ili detayları içeren Tıbbi tık Yönetim lanı nı azırlamak, uy ulamak ve alkın bil ilenmesini salamakla, b) Tıbbi atıkları eçici atık depolarından alarak bertaraf sa asına taımak taıttırmakla, c) Tıbbi atık bertaraf sterilizasyon tesislerini kurmak kurdurmak, iletmek ilettirmekle, d) uracakları tıbbi atık bertaraf tesisleri ile sterilizasyon tesisleri için ön lisans lisans almakla, Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 42 e) Tıbbi atık taıma araçları için taıma lisansı almakla, f) Geçici atık depolarına yapı ru satı vermekle, ) Tıbbi atıkların yönetimiyle örevli personelini periyodik olarak eitmekle eitimini salamakla, ) Tıbbi atıkların yönetimiyle örevli personelin özel iysilerini salamakla, i) alık kurulularından toplanan, taınan ve bertaraf edilen tıbbi atık miktarlarını kayıt altına almak, bu bil ileri yıl sonu itibari ile valilie öndermek ve talep edilmesi alinde Bakanlıın incelemesine açık tutmakla, yükümlüdürler. Ç B M tıkların nite çinde yrılması, Toplanması ve Taınması M niteler, - de belirtilen atıkların kaynaında ayrı toplanması ve biriktirilmesi, atıkların toplanması ve taınmasında kullanılacak ekipman ve araçlar, atık miktarları, toplama sıklıı, eçici depolama sistemleri, toplama ekipmanlarının temizlii ve dezenfeksiyonu, kaza anında alınacak önlemler ve yapılacak ilemler, bu atıkların yönetiminden sorumlu personel ve eitimleri bata olmak üzere detaylı bil ileri içeren nite çi tık Yönetim lanı nı azırlamak ve uy ulamak zorundadır. E M - de rubu altında yer alan evsel nitelikli atıklar, tıbbi, te likeli ve ambala atıklarından ayrı olarak siya renkli plastik torbalarda toplanırlar. yrı toplanan evsel nitelikli atıklar, ünite içinde sadece bu i için ayrılmı taıma araçları ile taınarak eçici atık deposuna veya konteynerine ötürülür ve ayrı olarak eçici depolanırlar. vsel nitelikli atıklar toplanmaları sırasında tıbbi atıklar ile karıtırılmazlar. arıtırılmaları durumunda tıbbi atık olarak kabul edilirler. Toplanan evsel nitelikli atıkların, atı tıkların ontrolü Yönetmelii ükümleri dorultusunda taınmaları ve bertaraf edilmeleri salanır. A M - de B rubu altında yer alan kaıt, karton, plastik ve metal ambala atıkları, kontamine olmamaları artıyla dier atıklardan ayrı olarak mavi renkli plastik torbalarda toplanırlar. erum ve ilaç ieleri ibi cam ambala atıkları ise yine kontamine olmamaları artıyla cam ambala kumbaralarında, kumbara olmaması alinde ise dier ambala atıkları ile birlikte mavi renkli plastik torbalarda toplanırlar. ullanılmı serum ieleri ayrı toplanmadan önce, uçlarındaki lastik, ortum, ine ibi asta ile temas eden kontamine olmu materyallerden ayrılır. ontamine Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 43 materyaller dier tıbbi atıklar ile birlikte üncü maddede belirtilen esaslara öre toplanır. Toplanan ambala atıklarının, mbala ve mbala tıklarının ontrolü Yönetmelii ükümleri dorultusunda eri kazanılmaları salanır. T M - de , D ve rupları altında yer alan tıbbi atıklar, bata doktor, emire, ebe, veteriner, di ekimi, laboratuvar teknik elemanı olmak üzere il ili salık personeli tarafından oluumları sırasında kaynaında dier atıklar ile karıtırılmadan ayrı olarak biriktirilir. Toplama ekipmanı, atıın niteliine uy un ve atıın olutuu kaynaa en yakın noktada bulunur. Tıbbi atıklar içbir suretle evsel atıklar, ambala atıkları ve te likeli atıklar ile karıtırılmaz. Tıbbi atıkların toplanmasında yırtılmaya, delinmeye, patlamaya ve taımaya dayanıklı ori inal orta younluklu polietilen ammaddeden sızdırmaz, çift taban dikili ve körüksüz olarak üretilen, çift kat kalınlıı mikron olan, en az kilo ram kaldırma kapasiteli, üzerinde örülebilecek büyüklükte ve er iki yüzünde luslararası Biyote like amblemi ile D T TIBB TI ibaresini taıyan kırmızı renkli plastik torbalar kullanılır. Torbalar en fazla oranında doldurulur, aızları sıkıca balanır ve erekli örüldüü allerde er bir torba yine aynı özelliklere sa ip dier bir torbaya konularak kesin sızdırmazlık salanır. Bu torbalar içbir ekilde eri kazanılmaz ve tekrar kullanılmaz. Tıbbi atık torbalarının içerii içbir suretle sıkıtırılmaz, torbasından çıkarılmaz, boaltılmaz ve baka bir kaba aktarılmaz. Tıbbi atıkların basınçlı bu ar ile sterilizasyon ilemine tabi tutulması durumunda atıklar otoklav torbaları ile otoklavlanabilir kesicidelici tıbbi atık kaplarına konulurlar. Otoklav torbalarının yukarıda belirtilen a kadar nemli-basınçlı ısıya dayanıklı ve teknik özelliklerin yanı sıra 4 bu ar eçir enliine aiz olması zorunludur. ıvı tıbbi atıklar da uy un emici maddeler ile younlatırılarak yukarıda belirtilen torbalara konulur. esici ve delici özellii olan atıklar dier tıbbi atıklardan ayrı olarak delinmeye, yırtılmaya, kırılmaya ve patlamaya dayanıklı, su eçirmez ve sızdırmaz, açılması ve karıtırılması mümkün olmayan, üzerinde luslararası Biyote like amblemi ile D T ve D TIBB TI ibaresi taıyan plastik veya aynı özelliklere sa ip lamine kartondan yapılmı kutu veya konteynerler içinde toplanır. Bu biriktirme kapları, en fazla oranında doldurulur, aızları kapatılır ve kırmızı plastik torbalara konur. esici-delici atık kapları dolduktan sonra kesinlikle sıkıtırılmaz, açılmaz, boaltılmaz ve eri kazanılmaz. Tıbbi atık torbaları ve kesici-delici atık kapları oranında dolduklarında der al yenileri ile deitirilirler. Yeni torba ve kapların Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 44 kullanıma azır olarak atıın kaynaında veya en yakınında bulundurulması salanır. T M 4 - de rubu altında yer alan enotoksik atıklar, farmasötik atıklar, aır metal içeren atıklar, kimyasal atıklar ve basınçlı kaplar dier atıklardan ayrı olarak toplanırlar. Bu atıkların bertarafı Te likeli tıkların ontrolü Yönetmeliine öre yapılır. Bu rupta yer alan kimyasal atıklar, toksik, korozif p ve p ), yanıcı ve reaktif su ile reaksiyon verebilen, oklara assas) özelliklerden en az birine sa ip olmaları durumunda te likeli atık olarak kabul edilirler. Bu özelliklerden içbirine sa ip olmayan te likesiz kimyasal atıklardan katı olanlar evsel atıklar ile birlikte toplanırlar, sıvı olanlar ise kanalizasyon sistemi ile uzaklatırılırlar. nitelerde oluan rönt en banyo suları, Te likeli tıkların ontrolü Yönetmelii ükümleri dorultusunda eri kazanılır veya bertaraf edilir. Te likeli atıklar kesinlikle kanalizasyon sistemine boaltılmaz, dorudan avaya verilmez, düük sıcaklıklarda yakılmaz, evsel atıklarla karıtırılmaz ve depolanarak bertaraf edilmez. R M 5 adyoaktif atıklar akkında bu Yönetmelik ükümleri uy ulanmaz. Bu atıkların bertarafı Türkiye tom ner isi urumu mevzuatı dorultusunda yapılır. T M 6 Tıbbi atık torbaları ünite içinde bu i için eitilmi personel tarafından, tekerlekli, kapaklı, paslanmaz metal, plastik veya benzeri malzemeden yapılmı, yükleme-boaltma esnasında torbaların asarlanmasına veya delinmesine yol açabilecek keskin kenarları olmayan, yüklenmesi, boaltılması, temizlenmesi ve dezenfeksiyonu kolay ve sadece bu i için ayrılmı araçlar ile toplanır ve taınırlar. Tıbbi atıkların ünite içinde taınmasında kullanılan araçlar turuncu renkli olacak, üzerlerinde luslararası Biyote like amblemi ile Dikkat Tıbbi tık ibaresi bulunacaktır. Tıbbi atık torbaları aızları sıkıca balanmı olarak ve sıkıtırılmadan atık taıma araçlarına yüklenir, toplama ve taıma ilemi sırasında el veya vücut ile temastan kaçınılır. tık torbaları asla elde taınmazlar. Taıma ilemi sırasında atık bacaları ve yürüyen eritler kullanılmaz. Tıbbi atıklar ile evsel nitelikli atıklar aynı araca yüklenmez ve taınmazlar. tık taıma araçları er ün düzenli olarak temizlenir ve dezenfekte edilirler. raçların içinde er an i bir torbanın patlaması veya dökülmesi durumunda atıklar üvenli olarak boaltılır ve taıma aracı ivedilikle dezenfekte edilir. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 45 Tıbbi atıkların ünite içinde taınması ile örevlendirilen personelin, taıma sırasında ncı maddede belirtilen ekilde özel nitelikli turuncu renkli elbise iymesi ve bunun il ili ünite tarafından karılanması zorunludur. nite içinde uy ulanan toplama pro ramı ve atık taıma araçlarının izleyecei üzer a , astaların tedavi olduu yerler ile dier temiz alanlardan, insan ve asta trafiinin youn olduu böl elerden mümkün olduunca uzak olacak ekilde belirlenir. K M - c de belirtilen ünitelerde oluan tıbbi atıklar, dier atıklardan ayrı olarak üncü maddede özellikleri belirtilen tıbbi atık torbaları ve kesici-delici atık kapları ile toplanırlar ve nci maddede açıklandıı ekilde eçici depolanırlar. D D B M tıkların Geçici Depolanması M - de yer alan ve en az yatak kapasitesine sa ip üniteler eçici atık deposu ina etmekle, da a az yataa sa ip üniteler ise aynı ilevi örecek konteyner bulundurmakla yükümlüdürler. tıklar, bertaraf sa asına taınmadan önce 4 saatten fazla olmamak üzere bu depolarda veya konteynerlerde bekletilebilir. Bekleme süresi, eçici atık deposu içindeki sıcaklıın 4 nin altında olması kouluyla bir aftaya kadar uzatılabilir. M Geçici atık deposunun özellikleri unlardır a) Geçici atık deposu iki bölmeli kapalı bir mekan olarak ina edilir. Birinci bölmede tıbbi atıklar, ikinci bölmede ise evsel nitelikli atıklar depolanır. b) Geçici atık deposunun acmi en az iki ünlük atıı alabilecek boyutlarda olur. c) Deponun tabanı ve duvarları salam, eçirimsiz, mikroor anizma ve kir tutmayan, temizlenmesi ve dezenfeksiyonu kolay bir malzeme ile kaplanır. d) Depolarda yeterli bir aydınlatma ve pasif avalandırma sistemi bulunur ve sıcak böl elerde depo özel olarak soutulur. e) Depo kapıları dıarıya doru açılır veya sürmeli yapılır. apılar daima temiz ve boyanmı durumda olur. Tıbbi atıkların konulduu bölmenin kapısı turuncu ren e boyanır, üzerinde örülebilecek ekilde ve siya renkli luslararası Biyote like amblemi ile siya arfler ile yazılmı Dikkat Tıbbi tık ibaresi bulunur. f) Depo kapıları kullanımları dıında daima kapalı ve kilitli tutulur, yetkili olmayan kiilerin irmelerine izin verilmez. Depo ve kapıları, içeriye er an i bir ayvan irmeyecek ekilde ina edilir. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 46 ) Geçici atık depolarının içi ve kapıları örevli personelin ra atlıkla çalıabilecei, atıkların kolaylıkla boaltılabilecei, depolanabilecei ve yüklenebilecei boyutlarda ina edilir. ) Geçici atık deposu, atık taıma araçlarının kolaylıkla ulaabilecei ve yanaabilecei yerlerde ve ekilde ina edilir. i) Geçici atık deposu, astane iri ve çıkıı ve otopark ibi youn insan ve asta trafiinin olduu yerler ile ıda depolama, azırlama ve satı yerlerinin yakınlarına ina edilemez. ) Tıbbi atıkların konulduu bölmenin temizlii ve dezenfeksiyonu kuru olarak yapılır. Bölme atıkların boaltılmasını müteakiben temizlenir, dezenfekte edilir ve erekirse ilaçlanır. Tıbbi atık içeren bir torbanın yırtılması veya boalması sonucu dökülen atıklar uy un ekipman ile toplandıktan, sıvı atıklar ise uy un emici malzeme ile younlatırıldıktan sonra tekrar kırmızı renkli plastik torbalara konulur ve kullanılan ekipman ile birlikte bölme der al dezenfekte edilir. k) vsel nitelikli atıkların konulduu bölmede kanalizasyona balı ız aralı bir drena sistemi ve bölmenin kolaylıkla temizlenebilmesi için basınçlı bir su musluu bulunur. Bölme atıkların boaltılmasını müteakiben temizlenir, erekirse dezenfekte edilir ve ilaçlanır. l) Temizlik ekipmanı, koruyucu iysiler, atık torbaları ve konteynerler eçici atık depolarına yakın yerlerde depolanırlar. M inci madde uyarınca eçici atık deposu kurmakla yükümlü olan ünitelere yapı ru satı vermeye a) Belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan ve büyüke ir belediyesi olan yerlerde büyüke ir belediye bakanlıı, dier yerlerde belediye bakanlıkları, b) Belediye ve mücavir alan sınırları dıında kalan yerlerde valilikler, yetkilidir. K M - de belirtilen ve den az yataa sa ip üniteler, eçici atık deposu olarak konteyner kullanmak zorundadırlar. Bu amaçla kullanılacak konteynerlerin aaıdaki teknik özelliklere aiz olması zorunludur a) onteynerler ünitenin en az iki ünlük tıbbi atıını alabilecek boyutta ve sayıda olur. b) onteynerler, kullanıldıkları ünitenin bulunduu parsel sınırları içinde dorudan üne almayan astane iri-çıkıı, otopark ve kaldırım ibi youn insan ve asta trafiinin olduu yerler ile ıda depolama, azırlama ve satı yerlerinden uzaa yerletirilirler. c) onteynerlerin iç yüzeyleri yükleme-boatma sırasında torbaların asarlanmasına veya delinmesine yol açabilecek keskin kenarlar Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 47 ve dik köeler içermez. esien yüzeyler yumuak dönülerle birbirine birleir. c) onteynerlerin kapakları kullanımları dıında daima kapalı ve kilitli tutulur, yetkili olmayan kiilerin açmasına izin verilmez. apaklar, konteynerin içine er an i bir ayvan irmeyecek ekilde dizayn ve ina edilir. d) onteynerlerin dı yüzeyleri turuncu ren e boyanır, üzerlerinde örülebilecek uy un büyüklükte ve siya renkli luslararası Biyote like amblemi ile siya arfler ile yazılmı Dikkat Tıbbi tık ibaresi bulunur. e) onteynerler daima temiz ve boyanmı durumda olur. f) onteynerler, atıkların boaltılmasını müteakiben er ün veya er an i bir kazadan emen sonra temizlenir ve dezenfekte edilir. - de belirtilen ve den az yataa sa ip üniteler, istedikleri takdirde eçici atık deposu da ina edebilirler. K M - c de belirtilen ünitelerde oluan ve tıbbi atık torbaları ile kesici-delici atık kapları ile toplanan tıbbi atıklar, teknik özellikleri ncı maddede belirtilen taıma araçları ile en yakında bulunan eçici atık deposuna veya konteynerine ötürülür. Böyle bir imkanın olmaması alinde üretilen tıbbi atıkların il ili belediyenin tıbbi atık toplama ve taıma aracı tarafından alınması salanır. Bu durumda tıbbi atıklar üvenli bir ekilde mu afaza edilir ve erekirse ikinci bir tıbbi atık torbasının içine konulur. tıklar, tıbbi atık toplama aracı elmeden önce kesinlikle dıarıya bırakılmaz, evsel atıklar ile karıtırılmaz ve evsel atıkların toplandıı konteynerlere konulmaz. Bu salık kuruluları, il ili mercilerden çalıma izni almadan önce, atıklarının eçici depolanması konusunda en yakında bulunan eçici atık deposu veya konteynerin ait olduu salık kuruluu ya da atıklarının toplanması konusunda il i belediye ile anlama yapmak ve bu anlamayı valilie ibraz etmekle yükümlüdür. A M Tıbbi atık üreticileri, ürettikleri atıkların toplanması, taınması ve bertarafı için ereken arcamaları, bertaraf eden kurum ve kurulua ödemekle yükümlüdürler. Bu Yönetmelikteki teknik kriterlere uy un olmak artıyla, toplama, taıma ve bertaraf arcamalarına esas olacak tıbbi atık bertaraf ücreti, er yıl tıbbi atık üreticileri ve bertaraf edecek kurum ve kuruluların örüleri de alınarak il ma alli çevre kurulu tarafından tespit ve ilan edilerek Bakanlıa bildirilir. cretin ödenmemesi tıbbi atıkların bertarafı için bir en el oluturmaz. Tıbbi atık bertaraf ücretinin ödenmemesi durumunda, bu bedel sayılı mme lacaklarının Ta sil sulü akkında anun ükümlerine öre tıbbi atık üreticilerinden ta sil edilir. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 48 B B M Tıbbi tıkların Bertaraf lanına Taınması M 4 - de belirtilen üniteler, tıbbi atıkların bertaraf sa asına üvenli bir ekilde taınmasının salanması amacıyla, tıbbi atıkları bu Yönetmelikte belirtilen teknik kriterlere aiz torba ve kaplar içinde, belirtilen usul ve esaslara uy un ekilde biriktirmek ve ambala lamak zorundadırlar. Geçici atık deposu veya konteynerler içinde, bata örevli personel olmak üzere çevre ve insan salıı ile taımayı olumsuz etkileyecek ekilde azı balanmamı, yırtılmı, patlamı, dökülmü tıbbi atık torbaları ve kapları ile tıbbi atık torbası aricinde baka bir torba ile tıbbi atık atıldıının veya tıbbi atıkların konteynerlere dorudan boaltıldıının tespit edilmesi alinde, tespit edilen olumsuzluk iderilene kadar içbir suretle tıbbi atıklar toplanmaz ve taınmazlar. T M 5 Tıbbi atıkların eçici atık depoları ve konteynerler ile c de belirtilen dier ünitelerden alınarak bertaraf tesisine taınmasından büyüke irlerde büyüke ir belediyeleri, dier yerlerde ise belediyeler ile yetkilerini devrettii kii ve kurulular sorumludur. Bu kurum ve kurulular, tıbbi atıkların taınması ile örevli personeli periyodik olarak eitmek, salık kontrolünden eçirmek ve dier koruyucu tedbirleri almakla yükümlüdürler. P M 6 Tıbbi atıkları taımakla örevlendirilen temizlik personeli çalıma sırasında eldiven, koruyucu özlük, maske kullanır çizme ve özel koruyucu turuncu renkli elbise iyer. Taıma ileminde kullanılan özel iysi ve ekipmanlar ayrı bir yerde mu afaza edilir. Bunların temizlenmesi belediyece veya belediyenin örevlendirecei kuruluça yapılır. T M Tıbbi atıkların a) mniyetli bir ekilde, etrafa yayılmadan ve sızıntı suları akıtılmadan ni ai bertaraf sa asına etirilmesi, b) Taınması sırasında transfer istasyonlarının kullanılmaması, c) Taıma araçlarının ünde en az bir kere temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi, d) onulduu kırmızı torbaların patlaması veya baka bir nedenle etrafa yayılması durumlarında der al temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi, e) Toplanması ve taınması için kullanılan araçların baka ilerde kullanılmaması, zorunludur. Tıbbi atık torbaları dorudan tıbbi atık taıma aracına yüklenebilecei ibi, tekerlekli kapaklı plastik veya metal konteynerler Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 49 içinde de atık taıma aracına yüklenebilirler. Taımanın bu ekilde yapılması durumunda konteynerler de ünde en az bir kez temizlenir ve dezenfekte edilir. T M Tıbbi atıkların toplanması ve taınması için kullanılan araçlarda a) tıkların yüklendii kısmın tamamen kapalı yapılması, b) ıkıtırma mekanizmasının bulunmaması, c) oför ma alli ile atık yükleme kısmı arasında boluk bulunması, d) tık yükleme kısmının kaza alinde zarar örmemesi için salam yapılması, e) tık yükleme kısmının iç yüzeyinin paslanmaz, kolaylıkla temizlenebilen ve dezenfekte edilebilen düz ün yüzeyli olması, f) Dik köeler içermemesi, kesien yüzeylerin yumuak dönülerle birbirine birlemesi, ) a, sol ve arka yüzeylerinde örülebilecek uy un büyüklükte ve siya renkli luslararası Biyote like amblemi ile siya arfler ile yazılmı D T TIBB TI ibaresinin bulunması, ) Dı yüzeyinin turuncu ren e boyanması, erekir. T M Tıbbi atık taıma araçları için tıbbi atık taıma lisansı alınması zorunludur. Bu amaçla -4 de belirtilen esaslara öre il ili valilie bavuruda bulunulur. isans, bavuruda bulunan aracın araçların ait olduu kurum kurulua ve erekli teknik donanıma aiz araca araçlara verilir. Bu lisans devredilemez. isans üç yıl süre ile eçerlidir ve bu sürenin sonunda yenilenmesi erekir. isans alan, ancak belirlenen standartlara uymayan firmaların lisansları valilikçe iptal edilir. T M Tıbbi atıkların ünitelerden alınması sırasında atıkların ünite tarafından taıyıcıya verildiinin, taıyıcı tarafından teslim alındıının ve taıyıcı tarafından da bertaraf tesisine verildiinin bel elenmesi amacıyla ünite ile taıyıcı bertaraf eden kurum kurulu arasında tıbbi atık alındı bel esi makbuzu düzenlenir. Bu bel e makbuz üzerinde atıı üreten ünitenin ismi, adresi, sorumlu kiinin ismi ve irtibat telefonu, tari , atıın miktarı, taıyıcı kurum kuruluun ismi, oförün ismi, aracın plakası, lisans numarası ve bertaraf tesisi ile il ili bil iler bulunur. Yukarıdaki bil ileri içeren tıbbi atık alındı bel esi makbuzu üç nüs a olarak azırlanır bir nüs ası atık üreticisi salık kuruluunda, ikinci nüs ası taıma ilemi yapan kurum kuruluta, üçüncü nüs ası ise bertaraf Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 50 tesisi iletmecisi kurum kuruluta kalır ve il ili örevliler tarafından imzalanır. nceleme ve denetim sırasında bu bel enin il ili tüm taraflarca denetim elemanlarına österilmesi zorunludur. Tıbbi atıkların taınması sırasında kullanılan bu bel e en az bir yıl süre ile mu afaza edilir ve talep edilmesi durumunda yetkili otoritelerin incelemesine açık tutulur. TI I B M Tıbbi tıkların Bertaraf dilmesi M Tıbbi atıkların sterilizasyon ilemine tabi tutularak zararsız ale etirilmesi, yakılması veya depolanması suretiyle bertaraf edilmesi ile bu ilemlerin bel elendirilmesinden büyüke irlerde büyüke ir belediyeleri, büyüke ir belediyesi olmayan yerlerde ise belediyeler veya yetkilerini devrettii kii ve kurulular müteselsilen sorumludur. Tıbbi atık bertaraf tesisi iletmecisi kii, kurum ve kurulular, tıbbi atıkların bertarafı ile örevli personeli periyodik olarak eitmek, salık kontrolünden eçirmek ve dier koruyucu tedbirleri almakla yükümlüdürler. T M Büyüke irlerde büyüke ir belediyeleri, büyüke ir belediyesi olmayan yerlerde ise belediyeler tıbbi atık oluumuna neden olan salık kuruluları ile bunların tıbbi atık miktarları ve eçici depolama sistemleri, tıbbi atıkların toplanması ve taınmasında kullanılacak ekipman ve araçlar, toplama rotaları, araç temizleme ve dezenfeksiyon, kaza anında alınacak önlemler ve yapılacak ilemler, sorumlular, eitim ve tıbbi atıkların bertarafında uy uladıkları sistemler bata olmak üzere detaylı bil ileri içeren Tıbbi tık Yönetim lanı nı azırlamak ve uy ulamak zorundadır. Büyüke irlerde bu plan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin örüleri alınmak suretiyle büyüke ir belediyesi tarafından azırlanır ve uy ulanır. Belediyeler, er bir salık kuruluundan toplanan ve bertaraf edilen tıbbi atık miktarını kayıt altına alırlar ve yıl sonu itibari ile valilie bildirirler. T M Tıbbi atıklar yakılarak bertaraf edilebilir. Yakma sistemleri büyüke irlerde büyüke ir belediyeleri, büyüke ir belediyesi olmayan yerlerde ise belediyeler veya yetkilerini devrettii kii ve kurulular tarafından kurulur ve iletilir. vsel nitelikli atıkların yakılması için kullanılan yakma tesisleri tıbbi atıkların yakılması için kullanılmaz. niteler tarafından münferit yakma tesisleri kurulamaz ve iletilemez. T M 4- Tıbbi atıkların yakılarak bertaraf edilmesinde, Te likeli tıkların ontrolü Yönetmelii nin yakma ile il ili maddelerinde belirtilen esaslara uyulur. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 51 Yakma ilemine tabi tutulacak tıbbi atıklar içinde bata kırılmı termometreler, kullanılmı piller bataryalar ibi yüksek düzeyde civa ve kadmiyum içeren atıklar olmak üzere, ümü tuzları içeren radyolo ik atıklar, aır metaller içeren ampuller ve basınçlı kaplar bulunmaz. Yakma ilemine tabi tutulacak tıbbi atıklar içinde büyük miktarlarda enotoksik atık mevcutsa, sıcaklıın en az olması zorunludur. Tıbbi atıklar, Bakanlıın erekli ördüü durumlarda ve izni da ilinde, çevreye zarar verilmemesi, ereken tedbirlerin alınması, baca azı emisyonlarında Te likeli tıkların ontrolü Yönetmelii ükümlerinin salanması ve sürekli olmamak artıyla çimento fabrikalarında da yakılabilir. Y M 5 Büyüke ir belediyeleri ve belediyeler, onaylı imar planları esas alınarak yakma tesisi kurmak üzere seçtikleri yer için mevcut mevzuat çerçevesinde ma alli çevre kurulu kararı ve Bakanlıın uy un örüü ile, ma allin en büyük mülki idare amirinden izin alırlar. Yakma tesislerinin a) arstik böl elerde takın riskinin yüksek olduu böl elerde eyelan, çı ve erozyon böl elerinde kurulmasına ve iletilmesine izin verilmez. b) Yer seçiminde, deprem kuakları ve tektonik koruma böl eleri ile dier zemin areketleri, akim rüz ar yönü dikkate alınır. c) n yakın yerleme alanına uzaklıı metreden az olamaz. T M 6 Tıbbi atıklar a) Te likeli atık depolama alanlarının özel bir bölümünde, te likeli atıklardan ayrı olarak, b) vsel atıkların bertaraf alanlarının bu Yönetmelie uy un olarak yapılmı özel bir bölümünde, evsel atıklardan ayrı olarak, c) adece tıbbı atıklar için yapılmı özel bir bertaraf alanında, düzenli depolanarak bertaraf edilirler. D M Büyüke ir belediyeleri ve belediyeler, onaylı imar planları esas alınarak düzenli depolama tesisi kurmak üzere seçtikleri yer için mevcut mevzuat çerçevesinde ma alli çevre kurulu kararı ve Bakanlıın uy un örüü ile ma allin en büyük mülki idare amirinden izin alırlar. Düzenli depolama tesislerinin Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 52 a) arstik böl elerde içme, kullanma ve sulama suyu temin edilen yer altı ve yer üstü suları koruma böl elerinde takın riskinin yüksek olduu böl elerde eyelan, çı ve erozyon böl elerinde kurulmasına ve iletilmesine izin verilmez. b) Yer seçiminde, seçilecek yerin eolo ik, idro eolo ik, eoteknik özellikleri, yer altı su seviyesi ve yer altı suyu akı yönleri, mevcut ve planlanan meskun böl e ile dier yapılamalar, deprem kuakları ve tektonik koruma böl eleri ile dier zemin areketleri, akim rüz ar yönü, trafik durumu dikkate alınır. c) n yakın yerleme alanına uzaklıı metreden az olamaz. ncak, düzenli depolama tesislerinin çevresinde tepe, yıın ve aaçlandırma ibi en eller varsa il ma alli çevre kurulunun kararı ve erektiinde Bakanlıın uy un örüü ile bu mesafeden da a az olan yerlerde de il ili belediye ve ma allin en büyük mülki amirliince depolama tesisi kurulmasına müsaade edilebilir. D M Tıbbi atık depolama tesislerinin depo tabanı tekili ve sızıntı suyunun toplanmasında, Te likeli tıkların ontrolü Yönetmelii nin il ili maddelerinde belirtilen esaslara uyulur. D M Depolama tesislerinde tıbbi atıklar sıkıtırılmaz depo, atıklar sıkıtırılmadan doldurulur. Dol u ilemleri sırasında ünlük olarak atıkların üstü önce kireç, sonra da en az cm. toprak ile örtülür. D M 4 Depo tesisine dol u ilemi tamamlandıktan sonra, deponun üstü kapatılarak depo övdesine yüzeysel su irmeyecek ekilde sızdırmaz ale etirilir. Bu amaçla a) tık üstündeki ilk örtü tabakası omo en ve ko ezyonsuz zeminden tekil edilir ve tabaka kalınlıı .5 metre den az olamaz, b) ızdırmazlık temini için mineral sızdırmazlık tabakası kil) ile plastik eçirimsizlik tabakası birlikte kullanılır. Bu malzemelerle eit düzeyde eçirimsizlii salayacak dier malzemeler de bu amaçla kullanılabilir. Bu tabanın eçirimlilik katsayısı permeabilitesi) k m s den büyük olamaz. Mineral sızdırmazlık tabakası ile kullanılacak dier yapay eçirimsizlik malzemelerinin yeterli teknik kriterlere ve özelliklere aiz olduunun ulusal ve uluslar arası standartlara , I O DI ,T ve benzeri) öre uy un olduunun ön lisans sürecinde Bakanlıa bel elenmesi zorunludur. c) Depo övdesinden az çıkıı söz konusu ise az dren sistemleri yerletirilir. d) Depo üst yüzeyinin ni ai eimi 5 den büyük olmalıdır. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 53 e) ızdırmaz tabaka üzerine serilen tarım topraının kalınlıı metreden az olamaz. D M 4 Tıbbi atık düzenli depolama tesisi iletmecisi kii, kurum ve kurulular, er depolama tesisi için bir iletme planı azırlamak ve bir örevli bulundurmak zorundadır. Bu örevliler depo yerine etirilen tıbbi atıkların kontrolünden ve depo yerinin iletilmesinden sorumludurlar. Bakanlık bu kii veya kurululardan erektiinde depolama yerinin iletilmesi ve kontrolüne ilikin bil ileri isteyebilir. Tıbbi atık düzenli depolama tesisi için azırlanacak iletme planında aaıdaki ususlar yer alır a) Tesiste iletme planının uy ulanmasından sorumlu personelin adı, soyadı, örevi, unvanı, b) Tesisin kapasitesi, c) tıklara uy ulanacak ilemler ve bertaraf metotları, d) tık taıyan araçların park edilecei, boaltılacaı, temizlenecei ve dezenfekte edilecei sa alar ile il ili bil iler, e) cil durum planları, il ili sorumlu personel, f) Tesisin çalıma saatleri. Tıbbi atık düzenli depolama tesisinde çalıanların baret ve tabanı takviyeli ayakkabı iymesi ve depolama tesisi çıkıında, kirlenen araç tekerleklerinin yolları kirletmemesi için tekerlekleri temizleyecek ve yıkayacak tedbirler alınması zorunludur. Tıbbi atık düzenli depolama tesisinde sızıntı suyu miktarı ve özellikleri tesisi iletenler tarafından, tesis çalıırken er ay, kapandıktan sonra altı ayda bir izleme kuyularından ölçülür ve sonuçları Bakanlıa bildirilir. lçüm ilemleri depo yeri kapatıldıktan sonra yirmi yıl süre ile devam eder. ayıtlar mu afaza edilir. A M 4 Düzenli depolama tesisine tıbbi atıkların kabulü sırasında aaıdaki esaslara uyulacaktır a) Tesise tıbbi atıklar dıında atık kabul edilmeyecektir. b) Depolama sa ası iriinde öncelikle atıkların taıma ile il ili dokümanları kontrol edilecek, taıma lisansı olmayan araçlar ile tıbbi atık alındı bel esi makbuzu bulunmayan taıyıcıların atıkları tesise kabul edilmeyecektir. c) Gerekli evraklarının bulunduu tespit edilen atıkların örsel incelemesi yapılarak alındı bel esi makbuzundaki bil iler ile uyumu kontrol edilecektir. d) abulü uy un örülen tıbbi atıklar tartılacak atıın miktarı, üretim yeri, etirili tari i ve araç plakası ibi bil ilerin kaydedildikten ve tıbbi atık alındı bel esi makbuzu imzalanarak alındıktan sonra araç Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 54 depolama sa asına önderilecek, bu bil iler ve bel eler en az üç yıl süre ile mu afaza edilecektir. D M 4 - Tıbbi atık düzenli depolama tesisi iletmecisi kii, kurum ve kurulular, tesisin kapatılmasından en az yüz seksen ün önce a) Tesisinin kapatılması ile il ili fizibilite etüdünü, b) tıkların, sızıntı sularının yamur sularına ve yer altı sularına ve veya atmosfere olası karıımını kontrol eden ölçüm izleme sistemine ilikin planını, c) Tesiste yer alan ünitelerin er birinin ne ekilde kapanacaı ile il ili planını, d) Tesisin aktif olduu süre boyunca sa a içinde bulunan atıkların envanterini, e) Tesiste kalan atıkların, analiz, taıma ve bertaraflarına ilikin tüm metotların ve kapatmada kullanılacak yöntemlerin ayrıntılı tanımı ve uy ulanabilir planlarını, f) raç ve malzemenin temizlenmesi, topraktan alınan numuneler ve test metotlarına ilikin raporları, ) tıklarla kirlenmi malzemelerin bertaraflarına yönelik planları, Bakanlıa sunar. Tıbbi atık düzenli depolama tesisi iletmecisi kii, kurum ve kurulular, Bakanlıktan kapatma planı onayı almadan ve kapatma sonrası ereken çevre koruma ilemlerini erçekletireceine dair taa ütname vermeden tesisi kapatamaz. apatma ileminden sonra bertaraf edenin sorumluluu devam eder, ölçüm izlemeye ilikin raporlarını yirmi yıl süreyle er yıl sonunda Bakanlıa iletir. Y M 44 Tıbbi atık yakma tesisleri ile düzenli depolama tesisleri imar planlarına ilenerek yerleim böl esi olmaması salanır. Depolama tesislerinin bulunduu alanlar depo izmet süresini doldurduktan sonra yirmi yıl süre ile denetlenir ve en az elli yıl süre ile iskana açılamaz. M 45 Tıbbi atık yakma ve düzenli depolama tesisi kurmak ve iletmek isteyen kii, kurum ve kurulular Bakanlıktan ön lisans ve lisans almak zorundadır. Bu tesisler için uy ulanacak ön lisans ve lisans ilemlerinde Te likeli tıkların ontrolü Yönetmelii nde belirtilen esaslara uyulur. E M 46 nfeksiyöz atıklar ile kesici-delici atıklar, sterilizasyon ilemine tabi tutularak zararsız ale etirilebilirler. ararsız ale etirilen atıklar, evsel atık depolama alanlarında depolanarak bertaraf edilebilirler. terilizasyon sistemleri büyüke irlerde büyüke ir belediyeleri, büyüke ir belediyesi olmayan yerlerde ise belediyeler veya Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 55 bunların yetkilerini devrettii kii ve kurulular tarafından kurulur ve iletilir. niteler tarafından münferit sterilizasyon tesisleri kurulamaz ve iletilemez. terilizasyon sistemlerinin, bata mekanik üvenlik yüksek kabin içi basınç, sıcaklıa dayanıklılık ve benzeri) ve sterilizasyon performansı açısından uluslar arası kabul edilmi standartlara I O, ve benzeri) uy un olduu bel elendirilir. terilizasyon tesislerinde atıkların ileme tabi tutulmadan önce, çevre ve insan salıına zarar vermeden üvenli bir ekilde eçici olarak depolanabilecei, 4 de soutulan bir depo yeri bulunur. Bu deponun, uncu maddenin birinci fıkrasının b), c), d), e), f), ), ) ve ) bentlerinde belirtilen artları taıması zorunludur. terilizasyon ilemine tabi tutulacak atıklar içinde patolo ik atıklar ile bata uçucu ve yarı uçucu or anik maddeler ve civa olmak üzere kimyasal maddeler, enotoksik sitotoksik a anlar, radyolo ik atıklar ve basınçlı kaplar bulunmaz. terilizasyon tesislerinde atık parçalama s reddin ) mekanizmasının bulunması zorunludur. arçalama ünitesi sterilizasyon bölümünün sonunda veya önünde yer alır. tık parçalama ünitesinin sterilizasyon ünitesinden önce kullanılması durumunda, ilem sonunda bu ünite de sterilizasyon ilemine tabi tutulur. terilizasyon ilemi sırasında ve sonrasında ava ve su ortamında içbir kontaminasyon ve toksisite olmayacak ekilde tedbir alınır, atık su ve ava arıtılarak sterilize edilerek alıcı ortama verilir. Bata miktar, basınç, sıcaklık ve atıın ileme maruz kalma süresi olmak üzere bütün ilem elektronik olarak kayıt altına alınır ve talep edildii durumda bütün bil iler Bakanlıa önderilir. Belediyelerce veya yetkilerini devrettii kurulular tarafından yapılan sterilizasyon ilemi ile zararsız ale etirilen atıklar, evsel atık depolama alanlarında depolanarak bertaraf edilebilirler. S M 4 terilizasyon ilemine tabi tutulan enfeksiyöz atıkların zararsız ale etirilip etirilmedii kimyasal ve biyolo ik indikatörler kullanılarak test edilir. imyasal indikatörler enfeksiyöz atıın otoklav sterilizasyonunda kullanılır. terilizasyon tamamlandıında, atık ile birlikte otoklava konulmu kimyasal indikatör taıyıcısında renk deiiklii saptanmalıdır. Biyolo ik indikatörler olarak nemli yüksek sıcaklıklara astalık yapıcı mikroor anizmalardan da a dayanıklı, insanda astalık yapıcı etkisi olmayan, sporlu bakteriler Bacillus stearothermophilus veya Bacillus subtilis ar i er standart kökenleri kullanılır. terilizasyon etkinlik testleri için kullanılacak standart kökenler, Bacillus stearothermophilus T veya T ya da Bacillus subtilis ar i er Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 56 T olmalıdır. terilizasyon ileminden çıkan atıkta potansiyel enfeksiyöz tüm mikroor anizmaların yok edildiini saptamak için, atıkla beraber ileme konan biyolo ik indikatörün canlı kalıp kalmadıını inceleme yönteminden yararlanılır. terilizasyon ileminin eçerli kabul edilmesi için Bacillus stearothermophilus veya Bacillus subtilis bakteri sporlarında - lo azalma salanması zorunludur. Bunun kontrolü minimum 4 lo için belli sayıda Bacillus stearothermophilus veya Bacillus subtilis sporları inoküle edilmi test stripleri veya benzeri uy un taıyıcı, sıcaa dayanıklı ve bu ar eçir enlii olan bir kap içinde atıın ortasına yerletirilir ve sistem normal artlarda çalıtırılır. lemin sonunda atıın içinden test mikroor anizmaları alınır biyolo ik indikatörün üreticisi tarafından kılavuzda tarif edilmi olan besiyerine ekim yapılır. Bu esnada ileme konmamı biyolo ik indikatör stripi de pozitif kontrol T en az birolmalıdır. terilizasyon ileminden çıkanolarak atıktaparalel potansiyel kültüreenfeksiyöz alınır ve Bacillus subtilisanizmaların için de, stearothermophilus tüm mikroor yokBacillus edildiini saptamak için, atıkla için 55 de ileme olmak konan üzere biyolo 4 saat süreyle inkübasyona bırakılır. üre beraber ik indikatörün canlı kalıp kalmadıını inceleme sonunda sterilizasyondan çıkan biyolo ik indikatörde mikrobiyal üreme olup için yönteminden yararlanılır. terilizasyon ileminin eçerli kabul edilmesi olmadıı kontrolstearothermophilus edilir ve sonuçları veri kayıt sistemine ilave edilir. Bacillus veya Bacillus subtilis bakteri sporlarında Biyolo4iklo indikatörler kullanılarak uy zorunludur. ulanan sterilizasyon - lo azalma salanması Bunun kontrolü minimum eçerlilik o ünBacillus sterilizestearothermophilus edilen atık ile birlikte konulan için testleri, belli sayıda veyasterilizatöre Bacillus subtilis sporları biyoloinoküle ik indikatörlerin incelenmesi suretiyle aftalık olarak edilmi test stripleri veya benzeri uy un taıyıcı, sıcaayapılır. dayanıklı ve terilizasyondan edilmi veatıın evselortasına atık karakterizasyonu bu ar eçir çıkan enlii sterilize olan bir kap içinde yerletirilir ve sistem kazanmı atıklar, atık bertaraf sa asındalemin depolanmadan sterilizasyon normal artlarda çalıtırılır. sonundaönce atıın içinden test tesisinin bulunduu sa anınalınır uy un biyolo bir yerinde çevreye zarar vermeyecek mikroor anizmaları ik indikatörün üreticisi tarafından ekildekılavuzda kapalı konteynerler içinde ik indikatör tarif edilmi olanbiyolo besiyerine ekim testleri yapılır.sonuçlanıncaya Bu esnada ileme kadar konmamı mu afaza edilir Test sonucu olumlu ise atık depolanmak en az ve birbekletilir. biyolo ik indikatör stripi de pozitif kontrol olarak paralel üzere kültüre depolama sa asına önderilir. Testiçin sonucu olumsuz ise sistem kontrol alınır ve Bacillus subtilis de, Bacillus stearothermophilus edilir ve ilemi üzere tekrarlanır. içinsterilizasyon 55 de olmak 4 saat süreyle inkübasyona bırakılır. üre yrıca, akredite olmu birbiyolo laboratuvar tarafından altı aydaüreme bir olup sonunda sterilizasyondan çıkan ik indikatörde mikrobiyal yapılacak testler ile, belediyeler veya yetkilerini devrettiiilave kurulularca olmadıı kontrol edilir ve sonuçları veri kayıt sistemine edilir. yapılan sterilizasyon eçerlilii kullanılarak kontrol edilir. uynaliz için sterilizasyon erekli Biyoloileminin ik indikatörler ulanan numune, il ili testleri, standarto prosedürlere öre, atık analizi yapacak laboratuvar eçerlilik ün sterilize edilen ile birlikte sterilizatöre konulan tarafından özetiminde alınır ve suretiyle analiz sonuçları biyolovaliliin ik indikatörlerin incelenmesi aftalık Bakanlıa olarak yapılır. önderilir. nalizler ile masraflar, iletmecisi tarafından terilizasyondan çıkanil ili sterilize edilmitesis ve evsel atık karakterizasyonu karılanır. kazanmı atıklar, atık bertaraf sa asında depolanmadan önce sterilizasyon S tesisinin bulunduu sa anın uy un bir yerinde çevreye zarar vermeyecek M kapalı 4konteynerler terilizasyon ileminin baarılı bir sonuçlanıncaya ekilde ekilde içinde biyolo ik indikatör testleri tamamlandıının österilmesi amacıyla, er sterilizasyon yükünün verileri kadar mu afaza edilir ve bekletilir. Test sonucu olumlu ise atık depolanmak kayıt ve mu depolama afaza edilir. verilerin en azTest üç yıl süre ile mu afaza üzere sa Bu asına önderilir. sonucu olumsuz ise edilmesi sistem kontrol ve talep yetkili ediliredildiinde ve sterilizasyon ilemiotoritelerin tekrarlanır. incelemesine açık tutulması zorunludur. Bu veriler i tivabir ederlaboratuvar tarafından altı ayda bir yrıca,aaıdakileri akredite olmu a) terilizatörün seri numarası, yapılacak testler ile,cinsi, belediyeler veya yetkilerini devrettii kurulularca b) sterilizasyon y ulanan sterilizasyon yapılan ileminin türü, eçerlilii kontrol edilir. naliz için erekli numune, il ili standart prosedürlere öre, analizi yapacak laboratuvar tarafından valiliin özetiminde alınır ve analiz sonuçları Bakanlıa önderilir. nalizler ile il ili masraflar, tesis iletmecisi tarafından Çevre ve Orman Bakanlıı karılanır. S Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü M 4 terilizasyon ileminin baarılı bir ekilde 57 tamamlandıının österilmesi amacıyla, er sterilizasyon yükünün verileri kayıt ve mu afaza edilir. Bu verilerin en az üç yıl süre ile mu afaza edilmesi c) er sterilizasyon devri için sterilizasyon esnasında erçek zamanlı real time) olarak kaydedilmi sıcaklık, basınç, uy ulama süresi ibi parametrik izleme deerleri, d) Yüklenen atık miktarı, e) aftalık olarak yapılan biyolo ik indikatör testlerinin karılatırmalı sonuçları, f) i azın periyodik bakım-onarım sözlemesi çerçevesinde üretici veya daıtıcı firma tarafından yapılmı son altı aya ait ayar kontrollerine dair bel e. S M 4 Tıbbi atık sterilizasyon tesisi kurmak isteyen erçek ve tüzel kiiler, kuracakları tesisle il ili er türlü plan, pro e, rapor, teknik veri, açıklamalar ve dier dokümanlarla birlikte Bakanlıa bavurur. Bu bavurularda a) Çevresel etki deerlendirmesi olumlu bel esi veya çevresel etki deerlendirmesi erekli deildir kararının, b) Tesisin kanun, yönetmelik ve dier ukuki ve teknik düzenlemelerde istenen artları yerine etirebileceini österir fizibilite raporunun, c) lanlanan tesise ait uy ulama ölçeinde er türlü mü endislik pro e ve raporlarının, d) -5 de belirtilen bil i ve bel elerin, bulunması zorunludur. Bakanlık pro eleri inceler, uy un ördüü takdirde ön lisans verir. ncak, ön lisans pro eye verildiinden, ön lisans ile faaliyete balanamaz ve içbir ekilde atık kabulü yapılamaz. S M 5 terilizasyon tesisi kurmak, iletmek ve kontrolünü yapmak isteyen erçek ve tüzel kiiler Bakanlıktan lisans almak zorundadır. terilizasyon tesislerine lisans verilmesi aamasında - da verilen bil i ve bel eler talep edilir. terilizasyon tesisinde, birden fazla ünitenin olması alinde, farklı birimler için ayrı ayrı lisans alınır. Birbirini tamamlayan ve benzer teknolo i kullanan kompleks tesis üniteleri, lisans alma açısından tek ünite sayılır. terilizasyon tesisi iletmecisi Bakanlıa lisans bavurusu yaptıında iletme esnasında bu Yönetmelik esaslarına uy un olarak çalıtıını bel elemek amacıyla Bakanlıkça belirlenecek bir süre için tesise eçici çalıma izni verilir. Tesis bu izin süresince Bakanlıın denetimi altında faaliyet österir. Bu izin bir yılı eçmeyecek ekilde uy ulanır. Tesisin eçici çalıma izni süresince ön lisansta belirtilen iletme artlarını salayamaması durumunda, durum düzeltilinceye kadar tesisin faaliyeti durdurulur. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 58 n lisans verilen tesisin, pro esi ve artnamesine uy un olarak yapıldıının Bakanlık koordinasyonunda oluturulacak komisyonca yerinde tespit edilmesi, iletme planının deerlendirilip uy unluunun tespit edilmesi ve eçici çalıma izni süresinde tesisin iletme koullarını salayabildiine karar verilmesi alinde Bakanlıkça tesise iletme lisansı verilir. Bu lisans üç yıl süre ile eçerlidir, erekli durumlarda uzatılabilir veya artlı verilir. isans devredilecek ise Bakanlıa bavurulur ve idari izinler yenilenir. Geçici çalıma izni veya iletme lisansı almı olan sterilizasyon tesisleri iletmecileri tesisin iletme koulları, tesisle il ili ölçümler ve mevzuata uy un çalıtıına ilikin bil i ve bel eleri içeren raporları Bakanlıın belirleyecei periyotlarda Bakanlıa sunmakla yükümlüdür. L M 5 Bakanlıkça yapılan denetimlerde, tesisin lisansa uy un olarak çalıtırılmadıının, mevzuatta istenen artların salanmadıının, tesisle il ili ölçümlerin düzenli olarak yapılmadıının veya kaydedilmediinin tespit edilmesi alinde, iletmeciye, tespit edilen aksaklıkların düzeltilmesi için aksaklıın önemine ve kaynaına öre bir ay ile bir yıl arasında süre verilir. Bu süre sonunda yapılan kontrollerde aksaklıın devam ettii tespit edilirse tesisin faaliyeti eçici olarak durdurulur. aaliyeti eçici süre ile durdurulan tesisin süre sonunda yükümlülüklerini yerine etirmemesi alinde lisansı iptal edilir. isansı iptal edilen tesis lisans alabilmek için 5 nci maddeye öre yeniden Bakanlıa bavurur. isans süreci tamamlanana kadar tesis çalımaz. E M 5 Tıbbi atıkların ünite içinde toplanması, taınması, eçici atık deposuna taınması ile eçici atık deposu veya konteynerlerin iletilmesinden sorumlu ünite personeli ile bu atıkların eçici atık depolarından alınarak bertaraf sa asına taınmasından sorumlu belediye personeli, bu ilerin izmet alımı yoluyla yapılması durumunda ise özel temizlik ve taıma firmalarının ve personellerinin, tıbbi atıkların toplanması, taınması, eçici depolanması ve bertaraf sa asına taınması aamalarında uyulacak kurallar ve dikkat edilmesi ereken ususlar, bu atıkların yarattıı salık riskleri ve neden olabilecekleri yaralanma ve astalıklar ile bir kaza veya yaralanma anında alınacak tedbirleri içeren bir eitim pro ramına periyodik olarak tabi tutulması ve bu eitimin alındıının bel elenmesi zorunludur. Toplama ve taıma ilemlerinin izmet alımı yoluyla yapılması durumlarında, çalıacak personelin bu eitimi alması ve bunun bel elenmesi erektii il ili i ale artnamelerinde belirtilir. itim ile il ili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. D Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 59 M 5 Bu Yönetmelik kapsamına iren bütün faaliyetlerin, bu Yönetmelik ve dier çevre mevzuatına uy un olarak yapılıp yapılmadıını denetleme yetkisi Bakanlıa aittir. D M 54 Bakanlık bu Yönetmeliin uy ulanmasını salamak üzere er türlü alt düzenlemeyi yapmaya yetkilidir. Y M 55 Bu Yönetmelik ükümlerine aykırı areket edenler akkında sayılı Çevre anununun 5 ve ncı maddelerinde belirtilen merciler tarafından erekli ilemler yapılır ve aynı anunun , , ve 4 üncü maddelerinde belirtilen cezalar verilir. Y M 56 5 tari li ve 5 sayılı esmi Gazete de yayımlanan Tıbbi tıkların ontrolü Yönetmelii yürürlükten kaldırılmıtır. M Bu Yönetmeliin yayımı tari inde belediyeler tarafından iletilmekte olan mevcut tıbbi atık yakma tesisleri, iletmeye alındıkları tari te eçerli olan iletme artlarına öre faaliyetlerini sürdürürler. ncak bu tesisler, en eç be yıl içinde 4 üncü maddede belirtilen artları salayacak ekilde erekli tedbirleri alırlar. M niteler, uncu maddede ön örülen nite çi tık Yönetim lanı nı, bu Yönetmeliin yayımı tari ini takip eden altı ay içinde azırlamak ve uy ulamaya eçirmek zorundadır. M Büyüke irlerde büyüke ir belediyeleri, büyüke ir belediyesi olmayan yerlerde ise belediyeler, nci maddede belirtilen Tıbbi tık Yönetim lanı nı, bu Yönetmeliin yayımı tari ini takip eden altı ay içinde azırlamak, uy ulamaya eçirmek ve bu planın bir örneini valilie öndermek zorundadırlar. M 4 Bu Yönetmeliin yayımı tari inde eçici atık deposu olarak konteyner kullanmakta olan en az yataklı üniteler, bu Yönetmeliin yayımı tari ini takip eden bir yıl içinde inci madde ükmü ereince eçici atık depolarını ina etmekle yükümlüdürler. M 5 den az yataa sa ip olan üniteler, bu Yönetmeliin yayımı tari ini takip eden altı ay içinde inci madde ükmü ereince eçici atık deposu olarak konteyner sistemlerini veya istedikleri takdirde eçici atık depolarını kurmak zorundadırlar. M 6 Tıbbi atık taıma araçları için, bu Yönetmeliin yayımı tari ini takip eden altı ay içinde tıbbi atık taıma lisansı alınması zorunludur. Y M 5 Bu Yönetmelik yayımı tari inde yürürlüe irer. Y Madde 5 - Bu Yönetmelik ükümlerini Çevre ve Orman Bakanı yürütür. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 60 EK FAALYETLER SONUCU ATIK OLUUMUNA NEDEN OLAN SALIK KURULULARI M A S K ) niversite astaneleri ve klinikleri, ) Genel maksatlı astaneler ve klinikleri, ) Doum astaneleri ve klinikleri, 4) skeri astaneler ve klinikleri. O M A S K ) alık merkezleri, tıp merkezleri, dispanserler, ) yakta tedavi merkezleri, ) Mor lar ve otopsi merkezleri, 4) ayvanlar üzerinde aratırma ve deneyler yapan kurulular, 5) Bakımevleri ve uzurevleri, ) Tıbbi ve biyomedikal laboratuarlar, ) ayvan astaneleri, ) an bankaları ve transfüzyon merkezleri, ) cil yardım ve ilk yardım merkezleri, ) Diyaliz merkezleri, ) e abilitasyon merkezleri, ) Biyoteknolo i laboratuvarları ve enstitüleri, ) Tıbbi aratırma merkezleri. K M A S K ) alık izmeti verilen dier üniteler doktor muayene aneleri, di ve aız salıı muayene aneleri ve benzerleri), ) eteriner muayene aneleri, ) kapunktur merkezleri, 4) izik tedavi merkezleri, 5) vde yapılan tedavi ve emire izmetleri, ) Güzellik, kulak delme ve dövme merkezleri, ) czaneler, ) mbulans izmetleri, ) ayvanat ba çeleri. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 61 62 A B, , D, , ve G ruplarında anılanlar ariç, tıbbi merkezlerden kaynaklanan tüm atıklar. 5 ) A , 5 , 5 , 5 5 metal v.b. plastik - - mukavva - cam karton - - kaıt - Tüm idari birimler, mutfak, ambar, atölye v.s den kaynaklanan tekrar kullanılabilir, eri kazanılabilir atıklar 4 , 5 , 5 A ve 5 EVSEL NTELKL ATIKLAR alıklı insanların bulunduu kısımlar, asta olmayanların muayene edildii bölümler, ilk yardım alanları, idari birimler, temizlik izmetleri, mutfaklar, ambar ve atölyelerden elen atıklar A E ve A - II. . I. I . III. II. I. Bakteri ve virüs içeren arantina atıkları Diyaliz atıkları atık su D P ) A Biyolo ik deneylerde kullanılan kobay leleri meliyat aneler, mor , otopsi, adli tıp ibi yerlerden kaynaklanan vücut parçaları, or anik parçalar, plasenta, kesik uzuvlar v.b insani patolo ik atıklar) natomik atık dokular, or an ve vücut parçaları ile ameliyat, otopsi v.b. tıbbi müda ale esnasında ortaya çıkan vücut sıvıları ve ATIKLAR Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü nfekte deney ayvanı leleri, or an parçaları, kanı ve bunlarla temas eden tüm nesneler ava filtreleri, ve ekipmanlar) ullanılmı ameliyat iysileri kuma, önlük ve eldiven v.b) an kan ürünleri ve bunlarla kontamine olmu nesneler Dier kontamine laboratuvar atıkları lam-lamel, pipet, petri v.b) erolo ik atıklar nfeksiyöz vücut sıvıları ültür ve stoklar Mikrobiyolo ik laboratuvar atıkları Balıca kaynakları nfeksiyöz a anların yayılımını önlemek için taınması ve im ası özel uy ulama erektiren atıklar C E TI ve D A kırılmı dier cam v.b cam pastör pipeti lam-lamel bistüri ine içeren dier kesiciler en ektör inesi, Batma, delme sıyrık ve yaralanmalara neden olabilecek atıklar E K SALIK KURULULARINDAN KAYNAKLANAN ATIKLARIN SINIFLANDIRILMASI , , A 5 , , - - - - - - - ır metal içeren Basınçlı kaplar atıklar armasötik atıklar Genotoksik ve sitotoksik atıklar mal am atıkları itotoksik ve sitostatik ilaçlar Te likeli kimyasallar iziksel veya kimyasal özelliklerinden dolayı ya da yasal nedenler dolayısı ile özel ileme tabi olacak atıklar F T TE LKEL ATIKLAR A Türkiye tom ner isi urumu mevzuatı ükümlerine öre toplanıp uzaklatırılır. R RADYOAKTF ATIKLAR EK ULUSLAR ARASI YOTE LKE AM LEM TIBB B TI M B I, T IM D G M IG Ç I, G Ç M M MB M D O ÇT M DKKAT TI ATIK Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 63 EK 4 TI ATIKLARIN TAINMASI AMACIYLA VALLKLERE YAPILACAK LSANS AVURULARINDA STENECEK L VE EL ELER a) raç lisansı için valiliklere yapılacak bavurularda aaıdaki bil i ve bel eler bulundurulacaktır. ) racın ait olduu kurum kuruluun adı, adresi ve telefon numarası, ) racın tipi, ) laka numarası ve asi numarası, 4) raç sa ibinin adı, i adresi ve telefon numarası, 5) Taınacak atıkların fiziksel ve kimyasal özellii, kaza anında insan ve çevre salıına olabilecek olumsuz etkilerin en aza indirilmesi için alınacak tedbirler, ) Olabilecek kazalara karı ilk müda ale ve ilk yardımda kullanılacak malzemeler, ) er bir aracın bu Yönetmeliin inci maddesinde belirtilen teknik özelliklere sa ip olduunu österen teknik rapor ) er bir araç için Türk tandartları nstitüsü tarafından tari li ve 5 4 sayılı esmi Gazete de yayımlanan Te likeli Maddelerin arayollarında Taınması akkında Yönetmelik çerçevesinde atıın bulunduu te like rubuna öre aracın sa ip olması ereken donanımlara ve özelliklerine sa ip olduunu österir y unluk Bel esi. b) racın balı olduu kurum kuruluun lisanslandırılması için valiliklere yapılacak bavurularda aaıdaki bil i ve bel eler bulundurulacaktır. ) urum kuruluun adı, adresi, telefon numarası, ) a ibinin sa iplerinin adı, adresi, telefon numarası, ) raç sayısı, 4) isans alacak araçların plakaları, 5) Yetkilendirilmi kurum kurululardan alınan te likeli madde taıyan araç sürücüleri için verilen sürücü eitim sertifikası, ) Taınacak atıkların, Te likeli Maddelerin arayolu ile Taınması akkında Yönetmelie öre te likeli rup numarası. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 64 EK 5 STERLZASYON TESSLERNE ÖN LSANS ALINMASI N YAPILACAK AVURULARDA ULUNMASI EREKL L VE DOK MANLAR AVURU DLEK ES TESS AKKINDA ENEL L LER ) Tesisin dı ) dresi Ma ., ad, ok, umara, lçe, l) ) Telefonu 4) aksı 5) lektronik posta adresi ) yeri er i imlik o ) Tesis sa ibinin ortaklarının dı, oyadı dresi Ma , ad, ok, umara, lçe, l) Telefonu aksı lektronik posta adresi ) Tesis iletmecisinin dı, oyadı dresi Ma , ad, ok, umara, lçe, l) Telefonu aksı lektronik posta adresi ) Bavuru raporunu azırlayan kii kuruluun dı, oyadı veya unvanı) dresi Ma , ad, ok, umara, lçe, l) Telefonu aksı lektronik posta adresi ) Dier Bil iler Tesisin iletmeye açılma mu temel tari i Tesiste çalıacak personelin sayısı ve örevleri Tesisin çalıma saatleri ünlük, aylık, yıllık) kipman listesi osyal tesisler yemek ane, yatak ane, soyunma odası, tuvalet, lavabo, banyo-du, revir ve benzeri) FAALYETE LKN L LER Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 65 ) urulması istenen tesisin insan, ayvan, toprak, bitki, su, ava, iklim, bitki örtüsü ve kültür yapısına temel etkileri verilecektir. ) Tesisin Yüzölçümü apalı alan ............................ m , çık alan ............................ m , Toplam .............................m . ) Tesisin apasitesi urulu apasite ............................k saat, k ün, ton yıl, iili apasite ............................k saat, k ün, ton yıl. 4) terilizatörün, mekanik üvenlik yüksek kabin içi basınç, sıcaklıa dayanıklılık ve benzeri.) ve sterilizasyon performansı açısından uluslar arası kabul edilmi standartlara I O, ve benzeri) uy unluu. 5) roses akım eması ve teknolo isi. Tıbbi atıın kabulünden balayarak, er bir ünitede uy ulanacak ilemlerin ayrıntılı açıklaması, erekli ema, formül ve ekiller. ) terilizasyon verimi. ) Tıbbi atıın temin edilecei yerler ) Tesiste kullanılacak kimyasal maddelerin isimleri, miktarı ton yıl) ve depolama ekilleri ) Tıbbi atıın ileme alınmadan önce bekletilecei konteynerlerin depoların özellikleri ) terilizasyon ileminden çıkacak tıbbi atıkların bileimi ve nasıl bertaraf edilecekleri. EVRESEL TED RLER tari li ve 5 sayılı esmi Gazete de yayımlanan Çevresel tki Deerlendirmesi Yönetmelii ne tabi olmayan tesisler bu bil ileri temin edecektir.) ) u irlilii Tesiste kullanım suyu ve proses suyunun nereden temin edilecei ve su tüketim miktarı uyu suyu, ebeke suyu, Dier. roses suyunda bulunabilecek kirleticiler ve alınacak önlemler, ullanım suyu ve proses suyunun dear yerleri, Yamur suyunun toplanmasına ilikin alınan önlemler. ) ava irlilii Tesiste kullanılacak yakıt türleri ve miktarları, Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 66 Tesiste ava kirliliine neden olabilecek ünitelerin isimleri, kapasiteleri ve er bir ünitenin baca sayısı, Toz kaynakları ve alınacak önlemler. ) Gürültü irlilii Gürültü kaynakları, lınacak önlemler. 4) Toprak irlilii Toprak kirliliini önlemek amacıyla alınacak tedbirler. 5) oku irlilii oku kirliliini önlemek amacıyla alınacak tedbirler. ) Tesiste lınan Güvenlik nlemleri Yan ın, çi Güvenlii, lk yardım, Dier. Bavuru a ibi Tari , sim, mza ot Müracaat dosyasında bulunan tüm evraklar imzalı ve kaeli olacaktır. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 67 EK 6 STERLZASYON TESSLERNE LSANS VERLMESNDE STENECEK L VE EL ELER a) n isans Bel esi, b) Tesisin, pro esi ve artnamesine uy un olarak yapıldıını österir rapor, c) Tıbbi atıın temin edildii salık kuruluları, bunların adresleri, telefon ve faks numaraları ve sorumlu kiiler, d) misyon zin Bel esi, Dear zin Bel esi, e) Tesise tıbbi atık etiren araçların taıma lisansı bel elerinin örnekleri, f) Tesisten kaynaklanan proses atıklarının türleri, nitelikleri te likeli, te likesiz, inert), miktarları ve bu atıkların ne ekilde bertaraf edildikleri, ) Dier Bel eler ) G M u satı, ) er i Dairesi ve umarası, ) yeri çma ve Çalıma u satı, 4) Ticaret icil Gazetesi rnei, 5) mza irküleri, ) apasite aporu, ) anayi icil Bel esi, ) letme Bel esi Çalıma ve osyal Güvenlik Bakanlıından alınmı). Bavuru a ibi Tari , sim, mza ot Müracaat dosyasında bulunan tüm evraklar imzalı ve kaeli olacaktır. Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 68 TI I ATIKLARIN KONTROL YÖNETMEL NTE ATIK YÖNETM PLANI FORMATI ENEL L LER I. . I. . I. . I.4. T DI D T O M M I I II DAR L LER II. . II. . II. II.4. II.5. T B IO D T T Y T YI I TIBB TI O M TIBB TI O M TB TT O I M III ATIK YÖNETM III. . ATIK MNMZASYONU III. .a) vsel atıkların oluumunun ve miktarının azaltılması amacı ile yapılacak çalımalar III. .b) mbala atıkların oluumunun ve miktarının azaltılması amacı ile yapılacak çalımalar Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 69 III. .c) Tıbbi atıkların oluumunun ve miktarının azaltılması amacı ile yapılan çalımalar III. .d) Te likeli atıkların oluumunun ve miktarının azaltılması amacı ile yapılan çalımalar III. . ATIKLARIN KAYNAINDA TOPLANMASI VE RKTRLMES AYRI III. .a) vsel nitelikli atıkların kaynaında ayrı toplanması, bu amaçla kullanılacak toplama ekipmanları ve özellikleri III. .b) mbala atıklarının kaynaında ayrı toplanması, bu amaçla kullanılacak toplama ekipmanları ve özellikleri III. .c) Tıbbi atıkların kesici-delici atıklar da il) kaynaında ayrı toplanması, bu amaçla kullanılacak toplama ekipmanları ve özellikleri III. .d) Te likeli atıkların kaynaında ayrı toplanması, bu amaçla kullanılacak toplama ekipmanları ve özellikleri III. . ATIKLARIN TAINMASI TAIMADA KULLANILACAK EKPMAN VE ARA LAR III. .a) vsel atıkların taınması, taıma amacıyla kullanılacak araçlar III. .b) mbala atıklarının taınması, taıma amacıyla kullanılacak araçlar III. .c) Tıbbi atıkların taınması, taıma amacıyla kullanılacak araçlar Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 70 III. .d) Te likeli atıkların taınması, taıma amacıyla kullanılacak araçlar III.4. ATIK TOPLAMA VE RKTRME EKPMANLARININ ULUNDUU YERLER TOPLAMA PRO RAMI VE TAIMA ZER I III.4.a) vsel nitelikli atık biriktirme kaplarının bulunduu yerler, toplanma saati ve atık taıma araçlarının izleyecei üzer a III.4.b) mbala atıı biriktirme kaplarının bulunduu yerler, toplanma saati ve atık taıma araçlarının izleyecei üzer a III.4.c) Tıbbi atık biriktirme kaplarının bulunduu yerler, toplanma saati ve atık taıma araçlarının izleyecei üzer a III.4.d) Te likeli atık biriktirme kaplarının bulunduu yerler, toplanma saati ve atık taıma araçlarının izleyecei üzer a III.5. E C DEPOLAMA SSTEMLER III.5.a) vsel atık eçici atık deposunun yeri ve özellikleri yatak ve üstü üniteler için) III.5.b) Tıbbi atık eçici atık deposunun yeri ve özellikleri yatak ve üstü üniteler için) III.5.c) vsel atık eçici depolama konteynerinin bulunduu yerler ve konteynerlerin özellikleri yatak ve altı üniteler için) Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 71 III.5.d) Tıbbi atık eçici depolama konteynerinin bulunduu yerler ve konteynerlerin özellikleri yatak ve altı üniteler için) III.5.e) Tıbbi atıkların eçici depolama amacıyla ötürülecei en yakın eçici depolama yeri yataksız üniteler ile Yönetmelik de belirtilen üniteler için) III.6. TOPLAMA EKPMANLARININ TEMZL VE DEZENFEKSYONU III. .a) Tıbbi atık taıma araçları ile eçici atık depolarının veya konteynerlerinin temizlii ve dezenfeksiyonu amacıyla yapılacak ilemler III. .b) Dezenfeksiyon amacı ile kullanılacak dezenfektanlar III. . KAZA ANINDA ALINACAK ÖNLEMLER VE YAPILACAK LEMLER III. .a) Tıbbi atıkların toplanması, ünite içi taınması ve eçici depolanması sırasında oluabilecek yaralanmalarda alınacak önlemler ve yapılacak ilemler III. .b) Tıbbi atıkların toplanması, ünite içi taınması ve eçici depolanması sırasında oluabilecek dökülme ve yayılmalarda alınacak önlemler ve yapılacak ilemler III. .c) Tıbbi atıkların toplanması, ünite içi taınması ve eçici depolanması sırasında oluabilecek yaralanmalar, dökülme-yayılma ve Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 72 dier kazaların bildirilmesi, kayıt altına alınması ve raporlanması III. . SORUMLU PERSONEL III. .a) vsel nitelikli atıklar ile ambala atıklarının toplanması ve taınmasından sorumlu personel ve örev tanımları III. .b) Tıbbi atıkların toplanması ve taınmasından sorumlu personel, örev tanımları ve çalıma sırasında kullanılacak özel kıyafetler III. .c) Geçici atık deposunun eçici atık depolama konteynerlerinin iletilmesinden sorumlu personel ve örev tanımları III. . KAYIT TUTMA VE RAPORLAMA III. .a) Oluan tıbbi atık miktarının belirlenmesi ve kayıt altına alınması III. .b) ayıt altına alma ve raporlamadan sorumlu personel Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 73 ATIKLARIN KONTROL YÖNETMEL ELEDYE TI ATIK YÖNETM PLANI FORMATI TI I ENEL L LER I. . ELEDYENN ADI I. .ADRES I. .TELEFON NUMARASI I.4.FAKS NUMARASI I.5.TI ATIKLARIN YÖNETMNDEN SORUMLU K VE RT AT TELEFONLARI II TI ATIK YÖNETM II. .TI ATIK KAYNAKLARI Belediye sınırları içinde bulunan salık kurulularının isimleri, adresleri, telefon numaraları, yatak sayıları, eçici depolama sistemleri ve tıbbi atık miktarları 74 Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü II. .TI ATIKLARIN TAINMASI II. .a) Tıbbi atıkların toplanması ve taınmasında kullanılacak ekipmanlar ve araçlar ile plaka numaraları, kapasiteleri ve lisans numaraları II. .b) Tıbbi atık toplama pro ramı, salık kurulularının atıklarının alınacaı ünler ve saatler ile tıbbi atık taıma araçlarının izleyecei üzer a II. .c) Tıbbi atıkların toplanması ve taınması ile örevli personelin isimleri ve örev tanımları ile çalıma sırasında iyecekleri özel kıyafetin tanımı II. .TI ATIKLARIN ERTARAFI II. .a)Tıbbi atık bertaraf tesisinin bulunduu yer II. .b)Bertaraf amacıyla uy ulanacak yöntemler, bertaraf prosesinin ana atları, bertaraf tesisi için alınan lisansın tari i ve numarası II. .c)Tıbbi atık bertaraf tesisinde örevli personelin isimleri ve örev tanımları II. .d)Tıbbi atıkların dıında kalan evsel nitelikli atıklar ile te likeli atıkların toplanması, taınması ve bertarafı ile il ili olarak yapılacak çalımalar ve alınacak tedbirler II. .e) cil durumlarda alınacak önlemler ve yapılacak ilemler Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 75 II.4.TAIMA EKPMANLARININ TEMZL VE DEZENFEKSYONU II.4.a) Tıbbi atık taıma araçları ile dier ekipmanların temizlii ve dezenfeksiyonu amacı ile yapılacak ilemler II.4.b) Dezenfeksiyon amacı ile kullanılacak dezenfektanlar II.5.KAZA ANINDA ALINACAK ÖNLEMLER VE YAPILACAK LEMLER II.5.a)Tıbbi atıkların taınması ve bertarafı sırasında oluabilecek yaralanmalarda alınacak önlemler ve yapılacak ilemler II.5.b)Tıbbi atıkların taınması ve bertarafı sırasında oluabilecek dökülme-yayılma ve dier kazalarda alınacak önlemler ve yapılacak ilemler II.5.c)Tıbbi atıkların taınması ve bertarafı sırasında oluabilecek yaralanma, dökülmeyayılma ve dier kazaların bildirilmesi, kayıt altına alınması ve raporlanması II.6.KAYIT TUTMA VE RAPORLAMA Toplanan, taınan ve bertaraf edilen tıbbi atık miktarının kayıt altına alınması ve raporlanması için yapılacak çalımalar ile bu ilemlerden sorumlu personel Çevre ve Orman Bakanlıı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü 76