Verilerin Analizi
Transkript
Verilerin Analizi
BİYOLOJİ EĞİTİMİNDE KARİKATÜRE DAYALI ÖĞRENME Ahmet KILINÇ* Selahattin SALMAN** G.Ü, Gazi Eğitim Fakültesi Biyoloji Eğitimi Bölümü, Ankara-TÜRKİYE Öğrenci merkezli eğitimin geleneksel metotları zorladığı günümüz koşullarında biyoloji eğitiminde karşılaşılan sorunlara acilen çözüm önerileri geliştirilmelidir. Bu amaçla bir görsel öğretim materyali olarak karikatürler kullanılabilir. Yapılan çalışmada lise 2 müfredatında yer alan solunum sisteminin karikatüre dayalı ve geleneksel yollarla öğretimi kıyaslanmıştır. Araştırmada öğretim materyali olarak karikatürlerin kullanıldığı yöntem ile geleneksel öğretim yönteminin öğrenci başarısına etkilerini belirlemek amacıyla ön test-son test kontrol gruplu desen kullanılmıştır. Çalışma, 2005-2006 öğretim yılında, Ankara ilinde, Atatürk Anadolu Lisesi’nde 28 bireyden oluşan kontrol grubu ile 28 bireyden oluşan deney grubunda yapılmıştır. Çalışmada 20 adet karikatür çalışma yaprağı, 20 sorudan oluşan solunum sistemi başarı testi ve karikatüre dayalı öğretim ile ilgili beş adet açık uçlu sorudan oluşan yarı yapılandırılmış mülakatlar kullanılmıştır. Her iki grupta da solunum sistemi ünitesi bitirildiğinde ön test olarak kullanılan 20 soruluk solunum sistemi başarı testi son test olarak tekrar uygulanmıştır. Her bir grupta ön test–son test sonuçları arasında anlamlı farklılıkların oluştuğu, yani hem geleneksel hem de karikatüre dayalı öğrenme sonucu öğrencilerin başarı ortalamalarının yükseldiği belirlenmiştir. Ancak kontrol ve deney gruplarının son test sonuçları analiz edildiğinde anlamlı bir başarı farklılığının oluştuğu ve bu farklılığın karikatüre dayalı öğrenme lehine olduğu belirlenmiştir. Ayrıca deney grubunda öğrencilerin büyük bir çoğunluğu karikatürleri anladıklarını, bu yöntem sayesinde biyoloji ile ilgili olumsuz tutumlarının değiştiğini, yapılan grupça tartışmaların hatırlamayı kolaylaştırdığını, öğretmenin rehber pozisyonundan memnun olduklarını ve bu yöntemin geleneksel yöntemlere göre daha zevkli olduğunu ifade etmişlerdir. LEARNING BASED ON CARICATURE İN BİOLOGY EDUCATION Suggestions for solutions must be developed urgently in biology education of contemporary conditions that put pressure on traditional methods of student based education. For this purpose, caricatures can be used as a visual education material. In this study, for the respiratory system that takes places in the syllabuss of 2nd year of High School, an education based on caricature and education based traditional ways are compared. Pre test – last test control group design was used in this research in order to determine the effects of the method in which caricatures are used as an education material with the traditional education method, on the success of the students. This research is made in 2005 - 2006 academic year, in Ankara province, in Atatürk Anadolu Lisesi with a control group consists of 28 students and with an experiment group consists of 28 student. In this study semi-structured interviews consist of five open-ended questions related to education based on caricature and respiratory system achivement test consists of 20 questions and 20 pieces of caricature study paper are used. When the respiratory system unit completed, respiratory system achivement test used as pre test, was applied again as the last test for both of the groups. In each of the groups it is observed that there are meaningful differences between pre-test&last-test results. In other words it is determined that as a result of both 2 caricature based education and traditional education, achievement average of the students increase. However, when last test results of control and experiment groups are analyzed, it is determined that a meaninful achievement difference occured and this difference is in favor of education based on caricature. In addition to this in experiment group, most of students state that they understand caricatures and they change their negative attidutes to the biology with this method and they also emphasize that group discussions make it easy to remember and they are pleased of the teacher’s position as a guide and they think that this method is more entertaining than traditional methods. Öğrenci merkezli eğitimin geleneksel metotları zorladığı günümüz koşullarında biyoloji eğitiminde karşılaşılan sorunlara acilen çözüm önerileri geliştirilmelidir. Bu çalışmada iki boyutlu materyaller kapsamında değerlendirebilecek görsel araçlardan olan karikatürlerin, biyoloji eğitiminde öğrenci başarısı üzerindeki etkisi üzerinde durulacaktır. Karikatürlerin bilinçli kullanılması, öğrenciler için bilgiyi bulma, saklama, hatırlamayı hızlandırma gibi birçok işlemi ustalıkla, sıkılmadan yapabilme becerisi kazandıracaktır . David Ausubel, ezberci öğrenme yerine alternatif olarak anlamlı öğrenme modelini geliştirmiştir. Ausubel’in teorisinde öğrencinin eski bildikleri ile yenisi arasında bir bağıntı kurması için bir “ileri örgütçü” ye ihtiyaç vardır. Anlamlı öğrenmede yeni kavramlar, daha ayrıntılı kavramların bir araya getirilmesi ile öğrenilebilir. Bu daha ayrıntılı kavramlara ileri örgütçüler denmektedir. İleri örgütçüler, sesli bir ibare, bir grafik veya bir karikatür olabilir. Her durumda ileri örgütçüler, yeni bilginin öğrenilebilmesi için öğrencinin zihninde bir darağacı kuracak şekilde tasarlanmalıdır (Novak ve Govin,1984). Karikatüre dayalı öğrenme gösteri metodu, buluş yoluyla öğrenme ve çoklu zeka kuramı gibi diğer öğretim metotlarıyla beslenmektedir. Gösteri metodu, öğretmenin herhangi bir konuda birtakım görsel araç ve gereçler kullanarak konuyu açıklaması demektir. Bu metot, hem göz, hem de kulak yoluyla öğrenmeye olanak sağladığı için, yalnızca söylemeye dayanan metotlara nazaran, daha etkili bir metottur (Binbaşıoğlu, 1974:140). 3 Bir öğretmen sınıfta bir konuyu işlerken, atölyede teknik bir sorunu açıklarken, laboratuarda bir deney yaparken gerçek araç-gereçler, modeller, resimler, fotoğraflar, karikatürler, haritalar, slaytlar, film şeritleri, hareketli filmler, basit çizimler, levhalar vb. kullanılıyorsa gösteri metodunu uyguluyor demektir (Büyükkaragöz ve Çivi, 1997:04).Buluş yoluyla öğrenmede ise öğrenciler önlerine gelen materyali yorumlamakta ve uygun çıkarımlar yaparak sonuçlara ulaşmaktadır. Ayrıca iki boyutlu görsel araçların kullanılması, Çoklu Zeka Kuramı’nda yer alan mantıksal-matematiksel ve görsel-uzamsal zeka ile ilişkilidir. Görsel-uzamsal ve mantıksal-matematiksel zeka etkinliklerinde kullanılacak olan bu araçlar, bu yönde öğrenen öğrencilere kolaylık sağlar. Öğrenme üzerine yapılan araştırmalara göre öğrenciler, yeni bilgiyi önceden sahip oldukları bilgilerle ilişkilendirebildiklerinde daha fazla öğrenmekte ve öğrendikleri kalıcı olmaktadır. Görsel materyaller karmaşık bilgileri basitleştirerek daha kolay öğrenilmesi ve hatırlanmasını kolaylaştırırlar. Ancak bu materyaller bütün öğrenciler üzerinde aynı etkiyi göstermezler. Bu materyallerin etkili olabilmesi için öğrencilerin bu materyallerden nasıl bilgi çıkarabileceklerini ve kullanılan sembol ve işaretlerin anlamlarını öğrenmiş olmaları gerekir. Görsel materyallerde aşırı ayrıntı ya da gerçek resimleri kullanmaktan kaçınılmalıdır. Basit çizimler, ana fikri, gerçek resimlerden daha açık gösterebilir (Yalın, 2001:172). Karikatür bu noktada da Yalın’ın yaklaşımına karşılık gelen bir materyaldir. Karikatür; İtalyanca "caricare" kelimesinden gelmektedir. Karikatür, insan ve toplumla ilgili her tür olayı konu alarak abartılı bir biçimde belirten, düşündürücü ve güldürücü resim (TDK, 1998: 1220) olarak ifade edilmektedir. Karikatüre dayalı öğrenme ise eğitim literatürüne yeni katılmış olup, konu ile ilgili kavram karikatürlerinin öğrenciler tarafından yorumlandığı, sürekli bir tartışma ortamının yaratıldığı ve hedeflenen bilgilere sıkılmadan, eğlenceli bir şekilde ulaşılan güçlü bir stratejidir. Karikatüre dayalı öğrenmenin araştırmacılar tarafından geliştirilen işlem sırası ise aşağıda belirtilmiştir: 1. Hazırlık: Öncelikle karikatüre dayalı öğretimin yapılacağı konu ile ilgili bütün bilgiler gözden geçirilir ve konunun hangi bölümlerinin karikatür çizimine elverişli olduğu belirlenir. 2.Karikatürlerin çizimi: Belirlenen konular ile ilgili karikatürler öncelikle taslak bir şekilde çizilir ve üzerinde istenilen değişiklikler yapıldıktan sonra karikatürlere son hali verilir. Bu arada son çizimi yapan kişinin karikatür çalışmalarında tecrübeli olması, karikatürde geçen yazıların anlaşılabilir ve okunaklı olması önemlidir. 3.Karikatür çalışma yapraklarının oluşturulması: Son hali verilen karikatürler aşağıda verilen taslak şekilde olduğu gibi bir sayfanın içerisine yerleştirilir ve bu karikatürün altına “düşüncelerim” ve “sonuçlar” kısımları eklenerek öğrencilerin yazı alanları oluşturulur. Daha sonra bu yapraklar öğrenci sayısı kadar çoğaltılır veya tepegöz kullanımına hazır hale getirilir. 4 Şekil 1. Örnek bir karikatür çalışma yaprağı KARİKATÜR Düşüncelerim Sonuçlar ………………….. ………….............. ………………….. ………………….. ………………….. .…………………. 4.Ders planlarının hazırlanması: Bu aşamada karikatüre dayalı öğretimin yapılacağı konunun amaç ve hedefleri belirlenerek çalışma süresi ile ilgili planlamalar yapılır. 5.Uygulama a.Öncelikle oluşturulan çalışma yapraklarından ders planına göre o gün içinde kullanılacak olanlar öğrencilere dağıtılır veya ilgili gösteri araçları karikatürler için hazırlanır. b.Eğer öğrenciler ilk defa karikatüre dayalı öğrenme ile karşılaşıyorsa, konu dışında başka ünitelerden hazırlanan birkaç örnek karikatür ile uygulama hakkında bilgi verilebilir. c.Konudaki bölümlerin sırasına göre hazırlanan karikatür çalışma yapraklarından biri üzerinde çalışmaya başlanır. Bütün öğrencilerin aynı karikatürle ilgilenmesi sağlanır. Öğrencilere karikatürü yorumlamaları ve karikatürde bulunan konu ile ilgili düşüncelerini “düşüncelerim” bölümüne yazmaları için zaman verilir. Bu arada anlaşılmayan yerler varsa öğretmen yardımcı olmalıdır. d.Öğrenciler düşüncelerini yazdıktan sonra tartışma bölümüne geçilir. Öğretmen bunun için farklı öğrencilerin düşüncelerini söylemesini ister. Bu arada sınıf içi olumlu gürültüler oluşabilir. Öğretmen, karikatürde hedeflenen düşünce söylense bile öğrencilerin düşüncelerini dinlemeye devam etmelidir. e.Tartışma bölümü bittikten sonra doğru bulunan düşünceler “sonuçlar” bölümüne yazılır. Bu arada öğrenciler yazdıkları düşünceleri ile elde edilen sonucu kıyaslayarak doğru bilgilere ne kadar yaklaştıklarını ve yaptıkları hataları görme fırsatı bulurlar. f.Çalışma yaprakları bitirildikten sonra her çalışma yaprağından elde edilen sonuçlar tekrarlanır ve öğrencilerden aynı konu ile ilgili bir karikatür hazırlamaları istenir. Öğrencilerin hazırladığı karikatürler tüm sınıf tarafından incelenir veya okul panolarında sergilenebilir. 5 Amaç Bu çalışmanın amacı, karikatüre dayalı öğrenmenin öğrencilerin biyoloji başarısına olan etkisini geleneksel öğretim yöntemleriyle kıyaslayarak sunmaktır. Karikatüre dayalı öğrenme ile ilgili olarak gerek yurdumuzda gerekse yurt dışında yapılan çalışmaların azlığı ve bu yapılandırmacı yaklaşımın geliştirilmesinin gerekliliği araştırmanın önemine işaret etmektedir. Yöntem Yapılan çalışmada karikatüre dayalı öğrenmenin biyoloji başarısına olan etkisini belirlemek için, lise 2 müfredatında yer alan solunum sistemi ünitesinin karikatüre dayalı ve geleneksel yollarla öğretimi kıyaslanmıştır. Çalışma, 2005-2006 öğretim yılında, Ankara ilinde, Atatürk Anadolu Lisesi’nde 28 bireyden oluşan kontrol grubu ile 28 bireyden oluşan deney grubu ile yapılmıştır. Çalışmada 20 adet karikatür çalışma yaprağı, 20 sorudan oluşan solunum sistemi başarı testi ve karikatüre dayalı öğretim ile ilgili beş adet açık uçlu sorudan oluşan yarı yapılandırılmış mülakatlar kullanılmıştır. Araştırmada karikatüre dayalı öğretim yapılan deney grubu ile geleneksel öğretim yapılan kontrol grubu öğrencilerinin başarı durumlarını kıyaslamak amacıyla ön test-son test kontrol gruplu desen kullanılmıştır. a. Solunum Sistemi Başarı Testi Bu test araştırmacılar tarafından geliştirilmiştir. Solunum sistemi başarı testi 20 adet çoktan seçmeli sorudan oluşmaktadır. Bu test araştırmacılar tarafından hazırlanırken “solunum sistemi” ünitesi hedef ve davranışları göz önünde tutulmuş, ders kitapları ve ÖSYM tarafından uygulanan sınav sorularından faydalanılmış ve uygulama öncesinde geçerlilik amacıyla iki akademisyenin görüşleri alınmıştır. Ayrıca hazırlanan testin crobanch alpha güvenilirlik analizi yapılmış ve testin alpha değeri, 0,84 olarak bulunmuştur. Bu değerin 1’e yakın olması testin güvenilir olduğunu göstermektedir. Solunum sistemi başarı testi, öğretimden önce ve sonra olmak üzere ön test ve son test olarak kontrol ile deney gruplarına iki kez uygulanmıştır. Öğrencilerin her doğru cevabı “bir puan” olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca p= 0,05 olarak kabul edilmiştir. 1. Deney ve kontrol grubunun ön test sonuçlarına ait bulgu ve yorumlar Solunum sistemi başarı testi, kontrol ve deney grubu öğrencilerine “solunum sistemi” ünitesine geçilmeden önce “ön test” olarak uygulanmıştır. Kontrol ve deney grubunun öntest sonuçları arasındaki farkın anlamlılığını tespit etmek için ise “ilişkisiz örneklemler t testi” kullanılmış ve elde edilen sonuçlar aşağıdaki tabloda verilmiştir. 6 Tablo 1. Kontrol ve deney grubunun ön test sonuçlarının ilişkisiz örneklemler t testi ile analizi Gruplar N ORT. S Kontrol 28 12,393 2,485 Deney 28 11,427 2,630 sd t p 54 -1,410 ,164* Tablo 1’de verilen istatistiksel analiz sonuçlarına göre kontrol grubunun doğru cevap ortalaması yirmi soruda 12,393 iken, deney grubunun doğru cevap ortalaması 11,427 olmuştur. Ayrıca deney ve kontrol grubu bilgi düzeyi puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmadığı (*p>0,05) tespit edilmiştir. Bu sonuç, kontrol ve deney grubundaki öğrencilerin “solunum sistemi” ünitesi ile ilgili var olan bilgi düzeylerinin yani hazır bulunuşluklarının birbirine yakın olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla ilgili gruplar çalışmanın yapılması için uygun özellikler taşımaktadır. 2. Kontrol grubunun ön test ve son test sonuçlarına ait bulgular Solunum sistemi ünitesinde geleneksel yöntemle öğrenim gören kontrol grubu öğrencilerinin ön test ve son test başarı puanları arasındaki farkın anlamlılığını tespit etmek için “ilişkili örneklemler t testi” kullanılmış ve elde edilen sonuçlar aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 2. Kontrol grubunun ön test ve son test bilgi düzeyi puanlarının ilişkili örneklemler t testi ile analizi Testler N ORT. S Öntest 28 12,393 2,481 Sontest 28 14,286 2,891 sd t p 27 -3,118 ,004* Tablo 2’de verilen istatistiksel sonuçlara göre kontrol grubunun ön test ve son test bilgi düzeyi puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmaktadır (*p<0,05). Kontrol grubunun doğru cevap ortalaması 12,393’ten 14,286’a yükselmiştir. %15’ lik bir değere tekabül eden bu artışın ciddi bir artış olmaması dikkati çekmektedir. 3. Deney grubunun ön test ve son test sonuçlarına ait bulgular Solunum sistemi ünitesinde karikatüre dayalı öğrenim gören deney grubu öğrencilerinin ön test ve son test bilgi düzeyi puanları arasındaki farkın anlamlılığını tespit etmek için “ilişkili örneklemler t testi” kullanılmış ve elde edilen sonuçlar aşağıdaki tabloda verilmiştir. 7 Tablo 3. Deney grubunun ön test ve son test bilgi düzeyi puanlarının ilişkili örneklemler t testi ile analizi Testler N ORT. S Öntest 28 11,427 2,630 Sontest 28 17,464 1,104 sd t p 27 -11,267 ,000* Tablo 3’te verilen istatistiksel sonuçlara göre deney grubunun ön test ve son test bilgi düzeyi puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmaktadır (*p<0,05). Deney grubunun doğru cevap ortalaması 11,427’den 17,464’e yükselmiştir. % 52 lik bir değere tekabül eden bu artışın ciddi bir artış olduğu söylenebilir. Bu durum karikatüre dayalı öğrenmenin -solunum sistemi ünitesinde- geleneksel yönteme göre öğrenci bilgi düzeyini daha fazla arttırdığını göstermektedir. 4. Deney ve kontrol grubunun son test sonuçlarına ait bulgu ve yorumlar Solunum sistemi ünitesi tamamlandıktan sonra hem kontrol hem de deney grubuna daha önce ön test olarak uygulanan solunum sistemi başarı testi, herhangi bir değişime uğratılmadan “sontest” olarak tekrar uygulanmıştır. Kontrol ve deney grubunun son test bilgi düzeyi puanları arasındaki farkın anlamlılığını tespit etmek için ise “ilişkisiz örneklemler t testi” kullanılmış ve elde edilen sonuçlar aşağıdaki tabloda verilmiştir Tablo 4. . Kontrol ve deney grubunun son test sonuçlarının ilişkisiz örneklemler t testi ile analizi Gruplar N ORT. S Kontrol 28 14,286 2,891 Deney 28 17,464 1,104 sd t p 54 5,434 0,001* Tablo 4’de verilen istatistiksel analiz sonuçlarına göre kontrol grubunun son testteki doğru cevap ortalaması 14,286 iken deney grubunun doğru cevap ortalaması 17,464 olmuştur. Ayrıca deney ve kontrol grubunun son test bilgi düzeyi puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmaktadır (*p<0,05). Bu sonuç, kontrol ve deney grubundaki öğrencilerin “solunum sistemi” ünitesindeki bilgi düzeylerinde geleneksel yöntemle karikatüre dayalı öğrenmenin farklı etkilere sahip olduğunu göstermiştir. Anlamlı farklılık karikatüre dayalı öğrenmenin yapıldığı deney grubunun lehinedir. 8 b. Karikatüre Dayalı Öğrenme İle İlgili Öğrenci Görüşleri Solunum sistemi ünitesinin karikatüre dayalı öğrenme ile işlenmesinden hemen sonra deney grubu öğrencilerine beş adet açık uçlu sorudan oluşan yarı yapılandırılmış mülakatlar uygulanmıştır. Aşağıda sorular ve bu sorulara verilen bazı cevaplar belirtilmiştir. 1.Karikatür çizimlerini nasıl buldunuz? Bütün karikatürleri anlayabildiniz mi? “Oldukça iyi bir çalışmaydı. Karikatürlerin hepsini rahatlıkla anladım. Öğretici bir çalışmaydı, sıkılmadan çok şey öğrendim” Başak. “Güzeldi. Evet anladık. Konunun o bölümünden önemli şeyler aklımda kaldı.” Funda. “Karikatürler gayet anlaşılır ve eğlenceliydi. Hepsini anladım.” Rengin. “Evet güzel çizilmiş. Baloncukların içindeki konuşmalar daha güzel ve okunaklı yazılabilirdi. Onun dışında anlaşılabilirdi.” Umut. “Evet, anladım. Bir biyoloji öğretmenine göre “iyi” denebilir.” Osman. 2.Karikatüre dayalı öğrenme sayesinde biyoloji ile ilgili tutumlarınız değişti mi? Cevabınızı açıklar mısınız. -“Biyoloji çok sevdiğim bir derstir. Karikatürle öğretim de biyoloji için değişik ama yararlı bir öğretim yöntemi olabilir.” Başak. -“Biyoloji’yi zaten yapabiliyordum. Yani en azından anlamada zorluk çekmiyordum. Ama bu eğitim sayesinde evde daha az tekrar yapmamız gerekiyor.” Funda. -“Biyoloji’yi zaten seviyordum ama karikatüre dayalı olunca çok daha eğlenceli oldu.” Rengin. -“İlk kez böyle bir sistemle karşılaştım. Daha eğlenceli bir şekilde geçti derslerimiz.” Umut. -“Biyoloji’yi sevmiyordum, hala da ilgi duymuyorum. Sadece karikatürleri ilk gördüğümde gülümsedim o kadar…”Osman. 3. Ders boyunca yaptığınız grup tartışmaları sizce faydalı oldu mu? Cevabınızı açıklar mısınız. -“Tartışarak aklımızda kalan soruların cevabını bulduk ve değişik bakış açılarına sahip olduk. Ayrıca farklı düşünceleri de öğrendim.”Başak. -“Oldu. Mesela testten bir soru cevaplarken o konuşma anları aklıma geldi ve öyle cevapladım.” Funda. -“Tabii ki faydalı oldu. Farklı fikirlere farklı açılardan bakarak bu konuyu çok iyi öğrendiğimi düşünüyorum.”Rengin. -“Karikatürün verdiği mesajı anlayıp, birbirimizle tartıştığımız zaman çok daha faydalı oldu.”Umut. -“Evet, sıradan derslere göre öğrenci daha rahat fikirlerini ifade edebiliyor. Sonuçta hedef olan “öğrenci ağırlıklı eğitim”e yaklaşılıyor.”Osman. 9 4.Öğrencinin aktif olduğu bu sistemde kendi düşüncelerinizle öğrenmek sizce faydalı oldu mu? Öğretmenin rehber pozisyonundan memnun oldunuz mu? -“Evet memnun oldum. Bu sayede kendi düşüncelerimi de açıkladım ve olayların ne şekilde gerçekleştiğini basit bir şekilde anladım.” Başak. -“Faydalı oldu. Ya zaten biz resmi yorumluyorduk, sizde ana bilgiyi söylediniz. Memnunduk.” Funda. -“Evet bence faydalı oldu. Kendi fikirlerimizi değiştirip geliştirerek doğruya ulaştık. Öğretmeni de bizden biri gibi benimsediğimiz için her şey çok daha eğlenceli oldu.”Rengin -“Öğretmen bu sistemde bizi yönlendiren kişi oldu. Bu bakımdan bize daha çok söz hakkı verdi.”Umut. -“Evet, daha iyi. Zaten konu, genel kültür bilgileri ağırlıkta olan bir konu. Dolayısıyla bilgimizin doğruyanlışlığını ölçmüş olup, doğru olanları paylaştık.“Osman. 5.Karikatüre dayalı öğretim ile geleneksel öğretimi (düz anlatım, soru-cevap…) üç-dört maddeyle kıyaslar mısınız. “Karikatürle öğrenme sıkmadan, konunun özünü vererek olmaktadır. Ayrıca bu öğrenmede kendi düşüncelerimi açıklama ve tartışma fırsatı buldum.” Başak. “Karikatüre dayalı öğrenme geleneksel öğrenmeye göre daha akılda kalıcı, daha zevkli ve daha az ezber yapmamız gerekli.”Funda. “Karikatürlü eğitim, geleneksel öğretime göre çok daha eğlenceli ve daha kolay anlaşılır. Karikatürlerle öğrenirken sıkılmıyoruz.” Rengin. “Karikatüre dayalı öğrenme: Öğrenci daha aktiftir. Öğrencinin gözünde daha çabuk canlanır konular. Anlatması kısa ve kavraması kolaydır. Geleneksel öğrenme: Öğretmen aktiftir. Gözünde canlandırırken zorlanabilir. Anlatması daha uzun ve kavraması daha zordur.” Umut. “Karikatüre dayalı öğretim öğrenci esaslı, rahat ve esprili bir ortamda, daha ilgi çekici. İlgi zor dağılıyor ve görsel öğrenim hayal gücünü de değiştiriyor. Klasik yöntemde ise tam tersi.”Osman. Sonuç ve Öneriler Araştırmada ön test – son test bilgi düzeyi puanlarının kıyaslanması sonucu geleneksel yöntem ile öğretim yapılan grupta öğrencilerin başarı puanları ortalama %15 oranında artarken, karikatüre dayalı öğretimin yapıldığı grupta %52 oranında bir artış gözlenmiştir. Dolayısıyla lise 2 müfredatında yer alan “solunum sistemi” ünitesinde karikatüre dayalı öğrenme, geleneksel öğretim yöntemlerine göre öğrenci başarısını daha fazla oranda arttırmıştır. Ayrıca öğrencilerin büyük bir çoğunluğu karikatürleri anladıklarını, bu yöntem sayesinde biyoloji ile ilgili olumsuz tutumlarının değiştiğini, yapılan grupça tartışmaların hatırlamayı kolaylaştırdığını, öğretmenin rehber pozisyonundan memnun olduklarını ve bu yöntemin geleneksel yöntemlere göre daha zevkli olduğunu ifade etmişlerdir. Karikatüre dayalı öğrenmeye gerek ilk ve orta dereceli okulların müfredatlarında, gerekse öğretmen yetiştiren kurumların programlarında yer verilmeli ve bu yenilikçi stratejinin diğer branşlarda uygulanması için ilgili koşullar sağlanmalıdır. 10 Kaynakça Binbaşıoğlu, Cavit. (1974). Öğretim Metodu ve Uygulama. Ankara: Binbaşıoğlu Yayınevi. Büyükkaragöz, Savaş ve C. Çivi. (1997). Genel Öğretim Metotları. İstanbul: Öz Eğitim Yayınları. Kar, İsmail. (1999). Karikatür Sanatı. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. Kalaycı, Nurdan. (2001). İki Boyutlu Görsel Öğrenme ve Öğretme Araçları. X. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiri.Abant İzzet Baysal Üniversitesi.Bolu . Novak, J. D.ve Gowin, D. B. (1984). Learning how to learn. Cambridge: Cambridge University Press . Özer, Atilla (2000). Karikatür, Popüler Kültür ve Popüler Karikatür, Uluslarararası Karikatür Festivali Sempozyum Bildirisi. 5-9 Mayıs 2000 Ankara. Türk Dil Kurumu. (1998). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. Topuz, Hıfzı. (1997). Başlangıcında Bugüne Dünya Karikatürü. İstanbul: İnkılap Kitabevi. Yalın, Halil İbrahim. (2001). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Nobel Yayınları. 11 EK 1. Karikatür çalışma yapraklarından bazı örnekler 12 13 14 15 16 EK 2. Öğrencilerin solunum sistemi ile ilgili olarak hazırladığı karikatürlerden bazı örnekler 17