Migren
Transkript
Migren
TURK Migren Kafadaki fırtına 2 MIGREN MIGREN 3 Büyük beyin Kan damarı Ağrı Genişlemiş kan damarları sinir liflerine basınç yapıyor. Bunlar ağrı sinyalleri gönderiyor. Sinir lifi Görme bozuklukları Ağrı seyri Küçük beyin Ağrı merkezi Uzatılmış omurilik Migren Kafadaki fırtına Siz de bu durumu tanıyor musunuz? Hafta sonunun geldiğine seviniyorsun, nihayet dinleneceksiniz - ama aniden migren atağıyla karşı karşıya kalıyorsunuz. Migren kendini tek taraflı çarpıntı gibi oldukça belirli semptomlarla ve ışık ve gürültüye karşı aşırı duyarlılık ile birlikte belli eder. Bu hasta bilgilendirme broşürü size, migren ataklarını azaltmakta ve sizin için en uygun tedavi yöntemlerini bulmakta yardımcı olacaktır. pidir ve tüm kafayı ya da sadece belirli bir bölgeyi kapsar. Genelde stres nedeniyle aşırı yorgunluk ve alkol tüketimi sonucunda meydana gelir. Avusturyalıların yaklaşık dörtte biri düzenli aralıklarla baş ağrısından muzdarip olurlar. Bunların arasında gerilim tipi ağrılar ve baş ağrısı en yaygınlarıdır. Baş ağrısı mı migren mi? Devam eden baş ağrıları başka bir hastalığın belirtileri olabilir. Bu yüzden dirençli baş ağrılarını hafife almayınız ve bir nöroloji uzmanı (Sinir cerrahisi Migren yaklaşık 150 baş ağrı tiplerinden bir tanesidir. Herkes bir kez baş ağrısıyla karşı karşıya kalmıştır. En yaygın ağrı ti- uzmanı) tarafından araştırtınız. Gerilim tipi baş ağrısı – Mengeneye bağlanan kafa Bu baş ağrısı genelde alın ve ense bölgesinde başlar ve çift taraflı ağrıya neden olur. Kendini kısık, basınçlı ya da gerilimli ağrı olarak gösterir. Bunların nedeni genelde oturmada, yatmada ya da ayakta durmadaki bedensel duruş bozukluklarıdır. Gerilim tipi baş ağrısının nedeni yoğun olarak kafa, ense ve boyun bölgelerindeki kasların gerilmesi, stres ve psişik sorunlardır. Ağrılar kısa zaman sonra dinebilir ya da zamanla kronik (sürekli) ağrıya dönüşebilir. Migren – kafa patlamak üzere Migren atağında çok şiddetli baş ağrıları oluşur, bunlar kendilerini genelde tek taraflı, nadiren de çift taraflı olarak gösterir. Migren beyinin beyin damarlarındaki kan damarlarının genişlediği ve iltihaplandığı süreli bir fonksiyon bozukluğudur. Bundan dolayı sinirler aşırı derecede uyarılır ve ağrı sinyalleri gönderir. Migren atağının oluşup oluşmayacağı ya da ne zaman oluşacağı bireysel hasta durumuna bağlı olarak çok farklıdır. Ağrılara herkes aynı tepkiyi göstermez. Her hasta ’’kendi’’ ağrı nedenlerini Migrenin tipik nedenleri: • Uyku-uyanıklık ritminde değişiklik • Hormon dalgalanması (menstruasyon) • Hava (sıcaklık dalgalanmaları, yüksek sıcaklık/soğukluk) • Beslenme (kırmızı şarap, sert peynir, cevizler) • Keyif verici maddeler (kahve, çay, alkol, nikotin) • İlaçlar (Damar genişlemesine neden olan maddeler) • Omurga sorunları/Gerginleşme • Stres • Parlak ışık bulmalı ve bunları mümkün olduğu kadar önlemelidir. Migren atağı normalde dört aşamadan geçer: 1. Ön aşama Birinci aşama birkaç güne uzanır ve örn. yorgunluk, esneme ve duygu durum değişiklikleri ya da belirli gıda maddelerine duyulan şiddetli yeme güdüsü olarak belirir. 4 MIGREN 2. Aura aşaması Bu aşamadaki çoğu hastaların gözlerinin önünde ışık şimşeği, parlama veya zik zag çizgi gibi optik görünümler meydana gelir: bazen de dil ve motorik bozukluklar oluşur. 3. Baş ağrısı aşaması Adından da anlaşıldığı gibi çoğu zaman mide bulantısı ve ışık ve Migrende bana kim yardımcı olabilir? Migren atağı vücudunuz için ciddi sorun yaratmaz, ancak yaşama kalitesini önemli derecede etkiler. Migreni önlemek için şu üç kolonlu program tavsiye edilir: • İlaçlar Özellikle belirli beta blokeleri ve kalsiyum antagonistler, her ikisi de tipik kardiyovasküler ilaçlardır (Kan Basıncına, Angina Pectorise karşı) ve ayrıca belirli epilepsi ilaçları (örn. Topiramat) ilaçsal migren tedbirleri için oldukça uygundur. • Davranış tedavisi Bunun sayesinde migren hastaları stres azaltmayı, etkili bir şekilde zaman planlamayı, doğru dinlen- MIGREN 5 Baş ağrısı takviminde her gün şunları not ediniz: gürültüye karşı aşırı duyarlılık eşliğinde, orta derece ile yüksek derece arası zonklayan titreşimli baş ağrısı meydana gelir. • Ağrı ne zaman oluştu, • Ne kadar sürdü, • Hangi şiddetteydi, • Zonklayan bir ağrı mıydı ya da basınçlı bir ağrı mıydı? • Tek taraflı mı çift taraflı mıydı? • Baş ağrısı beraberinde hangi rahatsızlıklar meydana geldi? 4. Uyku aşaması/İyileşme aşaması Çoğu hastalar migren atağının sonuna doğru uyur ve ağrısız uyanırlar. meyi (örn. Jacobson metoduyla kas gevşemesini) ve ağrılarla baş etmeyi öğrenirler. • Spor Bisiklet sürme, koşu yapma, yüzme, yürüyüş yapma gibi dayanıklılık sporları ağrı ataklarını önlemek için oldukça uygundur. İdeal bir durumda haftada en az üç kez yaklaşık 30 dakika hareket edersiniz. Önlem alma için atılan her bir adım size migren ataklarını azaltmada ve ataklarınızın şiddet derecesini düşürmekte yardımcı olur. Son zamanlarda Botox kronik migrenleri önlemek için kullanılmaktadır. Botox enjeksiyonları dört hafta içersinde baş ağrısı ve migren günlerini azaltmaktadır. Ağrı kesiciler ve migren ilaçları da baş ağrısı yapar Dikkat! Ağrı kesiciler ve migren ilaçları uzun bir süre düzenli aralıklarla kullanıldığında kendileri de tekrar baş ağrısına neden olabilir – buna da ağrı kesici baş ağrısı denilir. Söz konusu ağrılar ilaçların etkisi azıldığında oluşan çekilme ağrılarıdır. Bu aşamada bir kısır döngü içersinde bulunur ve bu durumu sadece ağrı kesicileri doktor kontrolü altında bırakarak sonlandırabilirsiniz. Doktorunuza danışmadan kendinizi ağrı kesicilerle tedavi etmeyeniz! Kendinize ve migren tedavinize bir şans tanıyın ve nöroloji uzmanının yardımını arayın! Baş ağrısı takvimi Tahlilin yapılması, daha kolay teşhis konulması ve tedavinin kontrolü için hastaların bir baş ağrısı takvimi oluşturmaları önerilir. Bunun içersine olası migren nedenleri ve ilaç alımı kayıt edilir. Ağrı verici baş ağrısı ile ilgili ne denli detaylı defter tutulursa ağrı nedenleri ve doğru tedavi metotları da o denli kolay tespit edilir. Hangi ilaçlar etkilidir? Antiemetikler size mide bulantısını ve iç bulantısını azaltmakta yardımcı olabilir, eğer bunlar migren atağı eşliğinde beliriyorsa. • Hafif ve ortaca derecede migrende klasik ve serbestçe kullanılabilir As- 6 MIGREN MIGREN 7 etilsalisilik Asit (ASS: suda köpürerek eritilebilen veya çiğnenebile haplar) Parasetamol (fitil) ve İbuprofen gibi ağrı kesiciler etkili olur. MİGRENE KARŞI ON TEDBİR 1. Migrene neden olan hususlara dikkat ediniz ve bunları önlemeyiniz. 2. Düzenli aralıklarla ağrı kesici kullanmaktan kaçınınız. 3. Aşırı gürültüden sakınınız. • Orta derece ile ağır derece arası migrende özel migren ilaçlarına ihtiyacınız olur. Tercih edilen tedavi yöntemi Triptane (örn. Sumatriptan) olarak bilinen ilaçlardır. Bunlar migrene sebep olan beyindeki damar büyümesini, iltihabı destekleyen maddelerin salgısını ve ağrı sinyallerinin genişlemesini önler. Triptan kullanımı ne kadar erken başlarsa, tedavi de o kadar etkili olur. İlaçların alternatifi var mıdır? 4. ’’Hiç kimse mükemmel değildir!’’ Kendinize karşı çok fazla beklentili ve talepli olmamaya özen gösteriniz. 5. ’’HAYIR’’ demeği öğreniniz. Kendinizi zorlamayınız. 6. Günlük hayatınızı planlayınız. Gereğinden fazla iş yüklenmeyiniz ve molalara yer veriniz. 7. Spor yaparak kendinize bir fiziksel dengeleme oluşturunuz. 8. Düzenli aralıklarla rahatlamaya çalışınız. 9. Vücudunuzun sinyallerine dikkat ediniz. Ağrının dikkatinizi neye çekmek istediğini keşfetmeye çalışınız. 10.Hayatınızın tadını çıkarınız! Arada sırada kendinize de hoş vakit Ağrıyan kafa bölgesine soğuk kompres uygulayınız ya da nane yağı ile şakak, alın ve ense bölgelerine masaj yapınız. Evet, birçok! Bunların hangileri size muhtemelen kolaylık sağlayacağını kendiniz keşfetmelisiniz. Örneğin akupunktur, homeopati (Kırmızı kel otu, Gümüşdüğme) geleneksel Çin tıbbı, biyolojik geri besleme ve çeşitli rahatlama tekniklerini (Yoga, ötojen alıştırma) deneyin. Migren atağının yaklaştığını fark ederseniz kesinlikle öfkelenmeyin. Rahatlamaya ya da uyumaya çalışın. Ağrıyan kafa bölgesine soğuk kompres uygulayınız ya da nane yağı ile şakak, alın ve ense bölgelerine masaj yapınız - belki bu sizi rahatlatır. geçirmeyi müsaade ediniz. Migren kader değildir! Doktorunuzla birlikte bireysel ihtiyaçlarınıza uygun olan bir tedavi yöntemi bulabilirsiniz. Ancak doğru teşhis koyabilmek için migren takvimini özenli bir şekilde tutmanız çok önemlidir. Çün- kü bunun yardımıyla ağrılarınızı daha iyi algılayabilir, migren ataklarının yoğunluğunu gözlemleyebilir ve böylece doğru tedavi yöntemini bulabilirsiniz. Bunun sayesinde yaşam kalitesini de artırırsınız. 8 MIGREN MIGREN 9 Wien AKH Wien Kopfschmerzambulanz Univ.-Prof. Dr. Christian Wöber Tel.: 01/40400-3124 BAŞVURU MERKEZLERİ Österreichische Kopfschmerzgesellschaft www.oeksg.at Kärnten LKH Klagenfurt Abteilung für Neurologie Prim. Univ.-Prof. Dr. Jörg Weber Tel.: 0463/538-0 KOPFSCHMERZZENTREN in den Bundesländern: Oberösterreich Konventhospital der Barmherzigen Brüder Linz Abteilung für Allgemeine Neurologie und Schmerzmedizin Prim. Priv.-Doz. Dr. Christian Lampl Tel.: 0732/7897-15300 Steiermark LKH Knittelfeld Abteilung für Neurologie Prim. Univ.-Doz. Dr. Hans Offenbacher Tel.: 03512/707-2337 Allgemeines Krankenhaus der Stadt Linz Abteilung für Neurologie und Psychiatrie Prim. Univ.-Prof. Dr. Gerhard Ransmayr Tel.: 0732/7806-6830 Tirol BKH Reutte Dr. Gerhard Franz Tel.: 05672/601-0 Niederösterreich Landesklinikum St. Pölten Abteilung für Neurologie Prim. Priv.-Doz. Dr. Christian Brenneis Tel.: 02742/300-15609 Salzburg Universitätsklinikum Salzburg Univ.-Klinik für Neurologie, Neurologische Schmerzambulanz Prim. Univ.-Prof. Dr. Eugen Trinka Tel.: 0662/4483-3800 BKH Kufstein Abteilung für Neurologie Prim. Univ.-Doz. Dr. Klaus Berek Tel.: 05372/6966-4405 IMPRESSUM Medieninhaber, Herausgeber und Verleger: MedMedia Verlag und Mediaservice GmbH, Seidengasse 9/Top 1.1, 1070 Wien. Tel.: 01/407 31 11-0, Redaktion: Mag. Birgit Schmidle-Loss. Layout und DTP: creativedirector.cc lachmair gmbh, 2120 Wolkersdorf. Illustration (Seite 2): Henning Riediger, Hamburg. Lektorat: Mag. Andrea Crevato, 2823 Pitten. Fotos: iStockphoto.com, fotolia.com, shutterstock.com