Terfezia boudieri Chatin`ninGüneydoğu Anadolu Bölgesindeki Yayılışı
Transkript
Terfezia boudieri Chatin`ninGüneydoğu Anadolu Bölgesindeki Yayılışı
SG–002 Microfungi Diversity on Betulaceae in Uludağ Forests Hasan Akgül, Demet Yılmazkaya Gaziantep University, Arts and Sciences Faculty, Department of Biology, Gaziantep, Turkey, hakgul@gantep.edu.tr Objectives: This research was carried out within the boundaries of Uludağ Forests of Bursa province to identify microfungi diversity on the trees of the Betulaceae family between the years of 2002 and 2008. Materials and Methods: The material for this study was collected from trees of Uludağ Forests and its surroundings between 2002 and 2008. The fungal materials were taken to the laboratory, then macroscopic and microscopic measurements were performed. Using the overall data, obtained from the field and laboratory, they were identified with the help of Allescher, 1901; Ellis & Ellis, 1987; Ignataviciüte & Treigiene, 1998; Mel’nik, 1997; Merejko, 1980; Saccardo, 1972; Smitskaya et al., 1986; Teterevnikova-Babayan et al., 1983; Vasil’yevskiy & Karakulin, 1937 and Yachevsky, 1913, 1917. The systematics of the taxa are in accordance with Kirk et al. (2008) and index fungorum website. The samples are kept at Uludağ University, Arts and Science Faculty, Department of Biology, Bursa,Turkey. Results: In this study, 22 microfungi species of Ascomycota division (Anthostoma decipiens (DC.) Nitschke, Asteroma carpini (Lib.) B. Sutton, Bertia moriformis var. multiseptata Sivan., Cheirospora botryospora (Mont.) Berk. & Broome, Cytospora decorticans Sacc., Diatrype disciformis (Hoffm.) Fr., Diatrypella placenta Rehm., Dothiorella dryophila Sacc. & Briard, Eutypa acharii Tul. & C. Tul., Hypoxylon cohaerens (Pers.) Fr., Hypoxylon crustaceum (Sowerby) Nitschke, Hypoxylon fuscum (Pers.) Fr., Hysterium angustatum Alb. & Schwein., Melanconium apiocarpon Link, Melanconium bicolor Nees, Melanconium stromaticum Corda, Melogramma bulliardi Tul. & C. Tul., Microdiplodia iliceti Sacc., Myxosporium carpini Peck, Passalora bacilligera (Mont. & Fr.) Fresen., Stilbospora macrosperma Berk. & Broome, Tubercularia vulgaris Tode) were determined. Conclusion: As a result of this study, 22 microfungi species in 18 genera belongs to Ascomycota were identified. Key words: Microfungus, Ascomycota, Betulaceae, Turkey SG–003 Terfezia boudieri Chatin’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki Yayılışı Abdunnasır Yıldıza, Hilal Acayb Dicle Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Diyarbakır, anasiryildiz@gmail.com b Mardin Artuklu Üniversitesi, Sağlık Yüksekokulu, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Mardin a Amaç: Terfezia boudieri’nin Akdeniz bölgesi’nde Kıbrıs, Cezayir, Suriye, Tunus, Fransa, İspanya, İtalya ve Libya’da doğal olarak yetişmektedir (Marchand, 1976). Ayrıca Ortadoğu’da; Suriye’nin iç 262 21. Ulusal Biyoloji Kongresi, 03–07 Eylül 2012, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye http://www.ubk2012.ege.edu.tr kesimleri, Kuveyt ve Suudi Arabistan’da yetiştiği belirtilmektedir. Bu mantarın Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde de yetiştiği bilinmektedir. Fakat Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yetiştiği alanların bilinçsizce kullanılması sonucu zarar görmektedir. Dolayısıyla, bu türün, yetişme alanı giderek azalmaktadır. Doğada yetiştiği alanda da anız yakma, tarımsal ilaçların bilinçsizce kullanımı, aşırı hayvan otlatma vb gibi etkenler nedeniyle, mikorizi olarak yetiştiği Helianthemum salicifolium’nın azalması nedeniyle bu türün geleceği tehlike altına girmektedir. Bu nedenle; bu türün Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yayılışının belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereçler ve Yöntemler: Çalışmamızda kullanılan örneklerden T. boudieri, arazide yapılan çalışmalar sonucu doğadan sağlanmıştır. Bu türün arazide yetiştiği alanların saptanmasında yöre halkından faydalanılmıştır. T. boudieri’nin teşhisi GÜCİN (1983)’e göre yapılmıştır. T. boudieri’nin birlikte mikoriz olarak yetiştiği H. salicifolium’un teşhisi ise CULLEN ve COODE (1965)’e göre Dicle Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Botanik Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. A. Selçuk Ertekin’den yardım alınarak yapılmıştır. Bulgular: T. boudieri çalışma bölgesinde, biyolojik özelliği itibariyle Mart’ın sonu ile en fazla Mayıs ayının ilk haftasını kapsayan sürelerde yetiştiği saptanmıştır. Su tutma kapasitesi az olan ve çabuk kuruyan, geçirgen ve kumlu topraklarda sıcaklığın 20 ºC civarında olduğu dönemlerde toprağı kabartıp, çatlatarak yerini belli etmektedir. Yaptığımız çalışmada T. boudieri Urfa – Viranşehir’in Şahinli (Sesik), Yüceler (Alya), Ulaklık (Habara), Baştuğ (Tavuk), Alakonak (Cinez) köyleri çevrelerinde, Urfa – Hilvan - Şapeli, Bahçecik, Ağveren, Karaburç köy çevrelerinde, Urfa–Ceylanpınar–TİGEM (Çiftlik arazisi) sahasında değişik mıntıkalarda geniş alanlarda, Suriye sınırına yakın geniş alanlar(Cewre), Erbit köyü çevresi, Urfa – Bozova – Canbek köyü, Urfa – Siverek – Bucak, Kefernan, Güngörmez, Herbılas, Sadi köy çevrelerinde ve Urfa – Ceylanpınar - Matla köyü çevresinde tespit edilmiştir. Mardin ‘de ise; Mardin – Merkez - İncekuyu (Bizıravi), Dara, Yukarı Aydın, Ambar, Güneyli, Sarınca, Sulak, Tandır, Akıncı, Sereçke köy çevreleri, Mardin – Kızıltepe - Işıklar köyü çevresi, Mardin – Nusaybin - Güneybakan, Tepeveren, Açıkyol, Yolbindi, Yandere, Şabane köy çevreleri, Mardin – Mazıdağı – Şanlı ve Deşan köy çevreleri, Mardin – Derik - Denktaş, Kızlar, Kuyucuk, Pirabbas köy çevrelerinde tespit edilmiştir. Sonuç: Doğa’da T. boudieri, H. salicifolium ile birlikte mikoriz olarak yaşamaktadır. Bir anlamda, doğa koşullarında bu mantar türünün, gelecekte de bulunması, belirtilen bu bitki türünün varlığına bağlıdır. Bu nedenle; bu mantarın ve bitkinin yetiştiği alanların koruma altına alınması gerektiğini düşünmekteyiz. H. salicifolium’un kültürü yapılarak elde edilen tohumları, T. boudieri sporları ile enfekte ederek Ekim veya Kasım ayında uygun arazilere serpilmesi şeklinde belki bu mantarın üretimi artırılabilir. Kısa vadede uygulanabilir bir proje olarak ele alınması gerektiğini düşünmekteyiz. Anahtar Kelimeler: Terfezia boudieri Chatin, Yayılış, Güneydoğu Anadolu 21. Ulusal Biyoloji Kongresi, 03–07 Eylül 2012, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye http://www.ubk2012.ege.edu.tr 263