Gümrük ve Ticaret Müsteşarı Sayın Cenap AŞCI Gümrük ve Ticaret
Transkript
Gümrük ve Ticaret Müsteşarı Sayın Cenap AŞCI Gümrük ve Ticaret
> Arif KÜMBÜL – Gümrük Müşaviri Gümrüğün Gözünde Lojistik > Nadir ELİBOL – AGMD Yönetim Kurulu Başkan Vekili Dünden Günümüze Gümrüklerimiz (Bugün) MAKALE > Remzi AKÇİN – Gümrük ve Ticaret Müsteşar Yardımcısı MAKALE MAKALE MAKALE Gümrük ve Ticaret Müsteşarı Sayın Cenap AŞCI Gümrük ve Ticaret Bakanı olarak görev aldı. Kendisine başarılar diliyoruz. İlave Gümrük Vergisi Uygulaması İle Serbest Bölgelerde Yaşananlar > Selçuk KARAGÜL İşletmelerdeki Monotonluk Sorunu Editörden p AŞCI yın Cenaald steşarı Sa v ı. Ticaret Mükanı olarak göre Gümrük ve Ticaret Badiliyoruz. ve ük mr Gü başarılar Kendisine ÜL – Gümrük E n Gözünde E MAKAL AKÇİN – Gümrüğü Yardımcısı Lojistik MAKAL E L – AGMD Yönetim > Nadir ELİBO Kurulu Başkan Vekili iz (Dün) MAKAL E MAKAL > Remzi Müsteşar Müşaviri est ası İle Serb Uygulam rük Vergisi İlave Güm Yaşananlar Bölgelerde > Arif KÜMB Ticaret Gümrük ve > Selçuk KARAGÜL nu otonluk Soru rdeki Mon İşletmele rüklerim ümüze Güm Dünden Gün Ankara Gümrük Müşavirleri Derneği Dergisidir. Sürelidir – Ücretsizdir SAHİBİ Ankara Gümrük Müşavirleri Derneği Adına Aslıhan ÇELEBİ SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ Halit Ufuk BOYALI EDİTÖR Halit Ufuk BOYALI YAYIN KURULU Halit Ufuk BOYALI Gürkan ÇORBACI Şebnem ÇELENK Şükran BADEM Kerem AYVACI FOTOĞRAFLAR M. Tuğcan YILDIRIM TASARIM www.grafikchi.com BASKI SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Tel: 0312 384 26 85 Yayın İdaresi Merkezi ve İletişim Adresi Anıt Caddesi Şafak Apartmanı No: 8/7 Tandoğan/ANKARA Telefon : 0 312 213 52 51 Faks : 0 312 213 18 87 ISSN: 1305-8711 Dergimiz Basın Ahlak Yasasına uymayı taahhüt eder. Dergide yer alan makalelerdeki görüşler yazarlarına aittir. Derneğimiz ve dergimizi bağlayıcı değildir. Dergide yayımlanan yazılar, kaynak gösterilmek koşuluyla diğer yayın organlarında yayımlanabilir. Dergimize gönderilen yazılar, yayımlansın, yayımlanmasın iade edilmez. H.Ufuk BOYALI Merhaba, 20. sayımız ile yeniden birlikteyiz. Ankara Gümrük Müşavirleri Derneği olarak, göreve başlayan yeni Gümrük ve Ticaret Bakanımız Sayın Cenap AŞCI’ yı tebrik eder çalışmalarında başarılar dileriz. Bu sayımızda yine Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirleri konusunda yapılan düzenlemelerle ilgili yürütülen çalışmaları okuyacaksınız. Yönetim Kurulumuz 02 Haziran 2015 tarihinde Orta Anadolu Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü’ ne atanan Sayın Serkan Işık’ ı makamında ziyaret etmiş ve hayırlı olsun dileklerini iletmiştir. Ramazan ayı dolayısıyla Derneğimiz tarafından hazırlanan yardım kolileri ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmıştır. 05 Mayıs 2015 tarihinde Ankara, Bursa, İstanbul, İzmir ve Mersin Gümrük Müşavirleri Dernekleri Başkanları ve Yönetim Kurulu üyelerinden oluşan heyet Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda temaslarda bulunmuşlardır. 13 Mayıs 2015 tarihinde İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneği’nin ev sahipliğinde düzenlenen toplantıya, Derneğimizi temsilen Yönetim Kurulu Başkanımız Sayın Aslıhan ÇELEBİ, Yönetim Kurulu Başkan Yardımcımız Sayın Nadir ELİBOL ve Yönetim Kurulu üyemiz Sayın Fahri YAĞCI katılmışlar ve gündemdeki konularla ilgili beş derneğin izleyeceği yol hakkında fikir alışverişinde bulunmuşlardır. Derneğimizin eğitim faaliyetleri aralıksız devam etmektedir. Bu kapsamda; 16 Mayıs 2015 tarihinde Ankara Ticaret Odası eğitim salonunda TEB Dış Ticaret Müdürü Sayın Özdil ÜÇÖZ tarafından; - KKDF uygulaması - Gümrük yazılarının düzenlenmesinde bankaların uygulamaları - Akreditiflerin genel tanımı ve uygulamaları. - Karşılaşılan ilginç ve riskli vakalar Konularında üyelerimize konferans verilmiştir. Sayın Atilla ŞAHİN tarafından; - 30 Mayıs 2015 tarihinde Batı Akdeniz Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Antalya eğitim salonunda “ Menşe kuralları ile Gümrük Kıymet ve Uygulamaları” - 20 Haziran 2015 tarihinde ATO eğitim salonunda “Gümrük Kıymet ve Uygulamaları” - 27 Haziran 2015 tarihinde Samsunport Liman İşletmesi Samsun eğitim salonunda “ Menşe Kuralları ile Gümrük Kıymet ve Uygulamaları” - 12 Eylül 2015 tarihinde Ankara Ticaret Odası Yönetim Kurulu Salonunda, T.C. Ekonomi Bakanlığı Dış Ticaret Uzmanı Sayın Tahir YEŞİLOVA, Dış Ticaret Uzmanı Sayın Kaan KÖKTÜRK ve Dış Ticaret Uzman Yardımcısı Sayın Ayşegül ULUHAN tarafından” Ürün Güvenliği ve Denetimi, TAREKS Uygulamaları, CE İşareti, Eğitimleri verilmiştir. T.C. Ekonomi Bakanlığı Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdür Yardımcısı Sayın Sibel KAPLAN’a Ürün Güvenliği ve Denetimi, TAREKS Uygulamaları, CE İşareti eğitiminin düzenlenmesi için verdiği desteklerden dolayı teşekkür ederiz. Gümrük ve Ticaret Müsteşar Yardımcısı Sayın Remzi AKÇİN, Gümrük Müşaviri Sayın Arif KÜMBÜL, Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Sayın Nadir ELİBOL ve Sayın Selçuk KARAGÜL’ ün makaleleri de dergimizin sayfalarında yer almaktadır. Meslektaşlarımızın yaşadığı sorunlar hakkında bakanlıkla yapılan yazışmaları da bu sayımızda okuyabilirsiniz. Dergimizin yayınlanmasında emeği geçen herkese teşekkürler. Gelecek sayılarda buluşmak üzere. İÇİNDEKİLER 4 10 MAKALE Remzi AKÇİN Gümrük ve Ticaret Müsteşar Yardımcısı MAKALE Nadir ELİBOL AGMD Yönetim Kurulu Başkan Vekili Gümrüğün Gözünden Lojistik Türkiye Lojistiğine Genel Bir Bakış 24 MAKALE Arif KÜMBÜL Gümrük Müşaviri İlave Gümrük Vergisi Uygulaması; Türkiye’deki Serbest Bölgelerde Üretilen Uygulama Kapsamı Eşyanın Vergilendirilmesi Dünden Günümüze Gümrüklerimiz (Bugün) 28 MAKALE Selçuk KARAGÜL İşletmelerde Monotonluk Sorunu ve Alınabilecek Önlemler İÇİNDEKİLER 08 ZİYARETLER VE TOPLANTILAR 22 EĞİTİMLER 23 DERNEKTEN HABERLER 32 BİLGİLENDİRME VE YAZIŞMALAR 59 DERNEKTEN HABERLER 60 HEP HATIRLANACAKLAR Remzi AKÇİN Gümrük ve Ticaret Müsteşar Yardımcısı Gümrüğün Gözünden Lojistik; Türkiye Lojistiğine Genel Bir Bakış ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 4 U luslararası ticarette sürdürülen kıyasıya rekabette, eşyanın bedeli kadar lojistik durumu da önem taşımaktadır. Lojistiğin önemi, sadece maliyetten ibaret değildir. Bir eşyanın rekabet edilebilirlikte fiat elbette en önemli unsurdur. Eşyanın ihracat mekânından ithalat mekânına kadar taşınması da bir maliyet unsuru olduğuna göre, lojistik bu yönüyle rekabet edilebilirlikte önemli bir unsurdur. Asıl önemlisi ise, ulaşım imkanlarının olması veya verimli olmasıdır. tarafının denizlerle çevrili olması nedeniyle ülkemizde tüm taşıma türlerinin kullanılması mümkün bulunmaktadır. Bu taşıma türlerinin etkin kullanılıp kullanılmadığını bir tarafa bırakırsak, tüm taşıma türlerinin gerek tek başına, gerekse farklı taşıma türlerinin bir arada kullanılmasını mümkün kılmaktadır. Bu haliyle, iyi bir organizasyon sağlanması halinde daha ekonomik alternatiflerin oluşturulması her zaman mümkündür. Makale Ülkemizde uluslararası taşımacılıkta en büyük payı denizyolu taşımacılığı almaktadır. Bunu Türkiye lojistik açıdan, özellikle de kara lojisti- sırasıyla karayolu ve havayolu taşımacılığı takip ği açısından stratejik öneme sahip bir noktadadır. etmektedir. Maalesef, demiryoluyla yük taşımacıHer şeyden önce, Asya ve Avrupa kıtalarının yer lığında ülkemiz performansı oldukça düşüktür. aldığı geçiş noktası niteliğindedir. Asya, Avrupa ve Bu genel girişten sonra, kara taşımacılığı konuOrtadoğu ticaretinde, kara taşımacılığında olmaz- sunun daha detaylı değerlendirilmesinde fayda sa olmaz bir noktadadır. görmekteyiz. Bu gün, Türkiye’nin batısında yer alan Avrupa kıtası dünya nüfusunun % 11’ini oluşturmakta, ancak dünya ticaretinin % 40’ını yürütmektedir. Batısında yer alan Asya kıtası ise dünya nüfusunun % 61’ini oluşturmakta ve dünya ticaretinin % 25’ini yürütmektedir. Bu rakamlar bile bize tek başına Türkiye’nin lojistik alanda önemini ortaya koymaktadır. TÜRKİYEDE ULUSLARARASI KARAYOLU TAŞIMACILIĞI Türkiye’de karayolu taşımacılığı oldukça gelişmiş bir durumdadır. Bunun doğal sonucu olarak kara taşımacılığında güçlü filo ya sahiptir. Diğer taraftan, üç tarafının denizlerle çevrili olması ve genç nüfusu ile 350 milyonun yaşadığı bir Diğer taraftan, coğrafik konumu yanında üç ekonomik pazar tarafından çevrelenen Türkiye’de Makale ğında bir kalite artışı da gerçekleştirilmiştir. Dünya Bankası’nca hazırlanan ve 160 ülkenin lojistik performanslarının değerlendirildiği «Lojistik Performans Endeksi» (LPI) raporunda belirlenen 6 kritere göre ülkelerin lojistik performansı tespit edilmektedir. Bu kriterlerin başında “Gümrüklerin ve Diğer Sınır İşlemlerinin Etkinliği” kriteri yer almaktadır. Bu bağlamda uluslararası taşımacılık ve lojistik hizmetlerinin ayrılmaz parçalarından birinin gümrük hizmetleri olduğu anlaşılmaktadır. Lojistik sektöründeki işlemlerin hızlandırılması gümrük işlemlerinin verimli ve kaliteli yürütülmesine bağlıdır. 2014 yılı Lojistik Performans Endeksinin uluslararası kısmında yer alan altı bileşenden ilki olan “Gümrük İşlemlerinin Verimliliği” alanında Türkiye 160 ülke arasında 34 üncü sırada yer almıştır. Ülkemizin transit sistemlerine taraf olması, tek beyanname ve tek teminat sisteminin getirdiği 5 Makale Bu gelişmelere paralel olarak kara taşımacılı- ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 2014 LPI Endeksine göre, Türkiye “Lojistik Hizmetlerin Yeterliliği ve Kalitesi” taşımacılık ve lojistik son yıllarda büyük gelişme alanında 2012 yılına göre dört sıra yükgösteren sektörlerin başında gelmektedir. selerek 160 ülke arasında 22 inci sırada yer almışDış ticaret hacmimizin artması sonucunda, tır. kara taşımacılığı filosunun büyümesini zorunlu Türkiye bu alanda 3,64 puan almış ve lojistik kılmıştır. Elbette bunda ticaretimizin ağırlığının hizmetlerin yeterliliği ve kalitesi “iyiye yakın” olaIrak ve Avrupa Birliği ülkeleri gibi yakın ve kara- rak değerlendirilmiştir. yoluyla ulaşımın uygun olmasının payı büyüktür. KARAYOLU TAŞIMACILIĞINDA GÜMRÜK İŞFilonun büyümesi ve güçlenmesi, bu konudaki LEMLERİNİN GELİŞİMİ yatırımların artması sonucunu doğurmaktadır ki, Günümüzde, küreselleşmeye paralel olarak, sektör, Mart 2015 itibarıyla yaklaşık 2.500 firmateknolojinin de yardımıyla ülkeler arasında germız 1.000.000’a yaklaşan araç sayısı ile (çekici, römork, yarı römork) uluslararası taşımacılık yapar çekleşen mal ve hizmet ticareti ile sermaye hareketleri hız kazanmıştır. Dış ticaret faaliyetinin en hale gelmiştir. önemli unsuru, mal ya da hizmetin doğru lojistik Taşımacılığımız iki taraflı yürümektedir. 2014 uygulamalarıyla sağlıklı bir şekilde transfer edileyılında gerçekleştirilen toplam 1.569.793 adet ka- bilmesidir. rayolu taşımasının, Ülkemiz konumu itibariyle çok önemli bir tranYaklaşık %35’i Batı Aksında, sit ülkesi olduğundan transit sistemlerinin gelişiYaklaşık %65’i Doğu Aksında mine katkı sağlamış ve bu sistemlerin en önemli kullanıcılarından birisi olmuştur. Gerçekleşmiştir. Makale kolaylıkları neticesinde gerek gümrük idarelerine gerekse taşımacılara transit işlemlerinde önemli avantajlar sağlamaktadır. ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 6 Makale TIR sistemi belge basmak ve bu belgelerin satılması esası üzerine kurulmuştur. Belge satımı nedeniyle NCTS sistemine göre daha maliyetli bir Türkiye transit taşımacılık alanında gelişmele- sistemdir. Ayrıca, kağıt esaslı yürümesi nedeniyle ri takip etmiş, bu konudaki gelişmelere ayak uy- hem daha zaman alıcı ve ilave iş yüküne sebep oldurmuş ve öncülük yapmış ve yapmaya devam maktadır. Bu nedenle, TIR karnelerinin elektronik ortamda yürütülmesine yönelik çalışmalar yürüetmektedir. tülmekte, bu çalışmalarda da ülkemiz öncü rolü Kara taşımacılığı açısından bu konudaki geliş- oynamaktadır. meleri üç başlıkta incelemek mümkündür. b) Ortak Transit a) TIR Sistemi Ortak Transit Rejimi 1987 tarihli Ortak Transit Bilindiği üzere TIR sistemi Birleşmiş Milletlerin Sözleşmesine dayanan ve AB üyesi ülkeler, EFTA koordinesinde basit bir yöntemle çalışmaktadır. Ülkeleri (İsviçre, Norveç ve İzlanda) ve Türkiye Uluslararası gaarasındaki taşımarantör olan IRU TIR larda kullanılan karnelerinin basıtransit sistemidir. mını yapmakta ve Topluluk ve EFTA ulusal garantör kuarasında en az bir ruluşlara satmakakit taraf sınırı getadır. Ulusal garançildiği rejimdir. tör kuruluşlar ise Ortak Transit nakliyatçılara bu Rejiminin amacı karneleri satmakSözleşmenin bir ta, karneler gümakit tarafında açırük geçişlerinde lan transit beyangümrük beyannanamesinin, verilen mesi olarak kullateminatın ve tanılmakta ve vergi nınan basitleştirkaybı olduğu dumelerin diğer bir rumlarda garantör akit tarafta geçerli kuruluş bu vergiyi olması ve bu ülkegümrük idaresiye girişte ayrıca bir ne ödemekle yütransit beyanında kümlü olmaktadır. bulunulmasına Dolayısıyla, TIR gerek kalmadan karnesi kapsamı ortak transit işletaşımalarda transit minin kesintisiz bir şekilde tamamlanmasıdır. rejimi için teminat aranmamaktadır. NCTS sistemi, bir ön bilgi alışverişine dayalı TIR karnesi, kapsamı taşımalarda standart gümrük işleminin yürütülmesi ve teminat aranmaması olan ve bu bilgi alışverişinin her aşamada elektronedeniyle yaygın olarak kullanılmaktadır. Türkiye nik olarak gerçekleştirilmesi öngörülen bir işleyişe TIR karnesi kullanımı konusunda ilk sırada yer al- sahiptir. maktadır. Dünyada kullanılan toplam TIR karnelerinin % 20’sini Türkiye kullanmaktadır. Ancak son dönemde NCTS sisteminin yaygınlaşması ile TIR karnesi kullanım sayısı giderek düşmektedir. Bu elektronik sistem, NCTS, Ortak Transit Sözleşmesi’ne taraf tüm ülkeler tarafından kullanılmakta olup, ülkemiz gümrük idarelerinin Avrupa’da yaklaşık 3000 idareyle elektronik en- Makale tegrasyonunu sağlamaktadır. işlemlerinin basitleştirilmesi ve uyumlaştırılması Hareket ve varış idarelerinde yapılan sevk ve yoluyla İpek Yolu güzergâhı boyunca sınır geçişkontrol işlemlerinin yanı sıra beyannameye ilişkin lerini kolaylaştırarak, bölgede ticaretin kolaylaştıaraştırma ve tahsilat işlemleri de NCTS üzerinden rılması, dolayısıyla İpek Yolunun dış ticaret erbabı için bir cazibe merkezi haline getirilmesidir. Bu itimesajlaşmalar yoluyla kolaylıkla yapılabilmektedir. barla söz konusu girişim çerçevesinde; Bu bağlamda, Türkiye’den bir AB ülkesine ya- Bölge ticaretinde, ticaret erbabının önündeki pılacak karayolu taşımasında örneğin Ankara’dan yasal ve uygulamaya dönük belirsizliklerin ortaaçılacak bir transit beyannamesi ile Hamburg dan kaldırılması ve böylece tahmin edilebilirliğin ya da Londra’ya kadar eşyanın tek bir beyan ile taşınması mümkün olabilmekte; aynı şekilde, arttırılması, Rotterdam’da açılacak bir transit beyannamesi de - Sınırlarda bekleme sürelerinin azaltılması, başkaca bir işleme gerek olmaksızın Konya’daki - Gümrük idareleri ile ticaret erbabı arasındaki gümrüğümüzde sonlandırılabilmektedir. işbirliğinin arttırılması ve bu yolla karşılıklı bekÜlkemizde açılan bir beyannamenin sevki ile birlikte NCTS üzerinden gönderilecek bir mesaj ile varış idaresi beyanname bilgilerine eşya henüz kendisine gelmeden erişebilmekte, varış idaresine gelen eşyaya ilişkin transit rejiminin yine sistem üzerinden sonlandırıldığına dair tek bir mesaj ile teyit mekanizmasına gerek kalmaksızın transit rejimi ibra edilebilmektedir. lentilerin karşılanması, - Ülkelerin gümrük uygulamalarının basitleştirilerek birbirine uyumlu hale getirilmesi, - Gümrüklerde yolsuzlukla ve yasadışı faaliyetlerle ortaklaşa mücadele edilmesi; şeffaflığın ve etik değerlerin hâkim kılınması, hedeflenmektedir. 7 Makale İpek Yolu Girişimi’nin temel amacı; gümrük ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ Daha sonra bu durumun fiiliyata geçirilmesi Taşımacılarımıza hem taşıma maliyetinde indi- amacıyla, Kervansaray Projesi ile girişim somutrim hem de araç giriş-çıkış veya gümrükte bekle- laştırılmıştır. me sürelerinin azalması nedeniyle, diğer transit Kervansaray projesi ile İpekyolu güzergahı sistemlerine göre, zaman tasarrufu sağlamaktadır. üzerine yer alan ülkelerin kara kapılarının altyaGümrük idareleri açısından ise eşyaya ait bilgiler pılarının geliştirilmesi ve gümrük işlemlerinin aracın hareketinden önce varış idaresine iletildi- standartlaştırılması ve basitleştirilmesi amaçlanğinden risk analizleri ve kaçakçılık önlemlerinin maktadır. Bu doğrultuda, ülkemizin başını çektiği daha etkin bir şekilde yapılması sağlanmaktadır. bu çalışmayla tarihi ipek yolunun canlandırılarak Ortak transitte uygulanan teminat sistemi sa- Çin’den Avrupa ve Amerika kıtalarına yapılacak tayesinde eşyaya ait tüm vergi ve diğer yüklerin şımalarda bu güzergahın kullanılmasının gerçekteminat altına alınması, böylelikle de kamu alaca- leştirilmesi amaçlanmaktadır. ğında tamamının güvence altına alınması sağlanDünya Gümrük Örgütü, Türk Konseyi, IRU ve maktadır. Çin Halk Cumhuriyetinin desteklediği bu projeBu avantajları karşılığında, kullanımı gittikçe yay- de, ulaşım altyapısında ve gümrük geçişlerindeki gınlaşmakta ve yavaş yavaş ülkemizin batısına yapı- sorunların çözülmesi sonucunda, TIR karnesi sisteminin kullanımıyla alternatif bir güzergâhın olulan taşımalarda TIR karnesinin yerini almaktadır. şacağına inanılmaktadır. c) İpekyolu Girişimi ve Kervansaray Projesi Bu amacın gerçekleşmesi halinde, Asya’nın bir Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin bağımsızlık- ucundan Avrupa’nın diğer ucuna gerektiğinde larını kazanmalarından sonra, doğudaki üretimin tüm taşıma türleri ve transit sistemleri kullanılarak batıya taşınması suretiyle ticaretin geliştirilmesi taşımacılık gerçekleştirilecek ve Türkiye’nin strateve tarihi İpekyolu’nun tekrar canlandırılması ama- jik konumu daha da önem kazanacaktır. cıyla İpekyolu Girişi başlatılmıştır. Ziyaretler ve Toplantılar 05 Mayıs 2015 tarihinde; Ankara, Bursa, İstanbul, İzmir ve Mersin Gümrük Müşavirleri Dernekleri Yönetim Kurulu Başkanları ile Yönetim Kurulu Üyelerinin oluşturduğu heyet Gümrük ve Ticaret Bakan Yardımcısı Sayın Fatih METİN, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarı Sayın Sezai UÇARMAK, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sayın Remzi AKÇİN, Gümrükler Genel Müdürü Sayın Cenap AŞCI, Tasfiye Hizmetleri Genel Müdürü Sayın Harun USLU ile Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürü Sayın Hacı Hasan Murat ÖZSOY’u ziyaret etmiştir. Ziyaretlerde sektöre ilişkin konular görüşülmüştür. Fatih METİN Gümrük ve Ticaret Bakan Yardımcısı ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ Cenap AŞCI Gümrükler Genel Müdürü Sezai UÇARMAK Gümrük ve Ticaret Müsteşarı H.Hasan Murat ÖZSOY Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürü Remzi AKÇİN Gümrük ve Ticaret Müsteşar Yardımcısı Harun USLU Tasfiye Hizmetleri Genel Müdürü 8 Ziyaretler Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Aslıhan ÇELEBİ Başkanlığındaki Yönetim Kurulu Heyetimiz, Orta Anadolu Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü’ne atanan Sayın Serkan IŞIK’ı 02 Haziran 2015 tarihinde makamında ziyaret ederek yeni görevinde başarılar diledi. Görüşmede ayrıca mesleğimiz ve meslektaşlarımızın sorunları da dile getirildi. Ziyaretler ve Toplantılar 09 Eylül 2015 tarihinde; Ankara Gümrük Müşavirleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Aslıhan ÇELEBİ, Bursa Gümrük Müşavirleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Orhan KATTAŞ, İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Serdar KESKİN ve İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneği Yönetim Kurulu Başkan Vekili Sayın Nizamettin AĞAR, İzmir Gümrük Müşavirleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Taşkın DALAY ve Mersin Gümrük Müşavirleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Hüseyin SARIDAĞ’dan oluşan heyet Gümrük ve Ticaret Bakanı Sayın Cenap AŞCI’yı ziyaret etmiştir. Ziyaretin anısına yeni Bakanımız Sayın Cenap AŞCI’ya tüm Gümrük Müşavirleri Dernekleri adına plaket takdim edilmiştir. İGMD’nin ev sahipliğinde diğer dört dernek başkanlarının ve yöneticilerinin katılımı ile 13 Mayıs 2015 tarihinde istişare toplantısı gerçekleştirildi. Orta Anadolu Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürü Sayın Serkan IŞIK, 02 Eylül 2015 tarihinde derneğimizi ziyaret etmiştir. Yönetim Kurulu Başkanımız Sayın Aslıhan ÇELEBİ, Genel Sekreterimiz Sayın Erdoğan ÇELİK, Yönetim Kurulu Üyemiz Sayın Fahri YAĞCI ve ATO Meclis Başkan Vekili Sayın Süleyman YOLCU’nun hazır bulunduğu ziyarette, görüş alışverişinde bulunulmuş, mesleğimiz ve meslektaşlarımızın sorunları da dile getirilmiştir. Bölge Müdürümüz Sayın Serkan IŞIK’a ziyaretlerinden dolayı teşekkür ederiz. ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ Toplantıya Ankara Gümrük Müşavirleri Derneği Başkanı Sayın Aslıhan ÇELEBİ, Başkan Vekili Sayın Nadir ELİBOL ve Yönetim Kurulu Üyesi Sayın Fahri YAĞCI, Bursa Gümrük Müşavirleri Derneği Başkanı Sayın Orhan KATTAŞ, İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneği Başkanı Sayın Serdar KESKİN ve Başkan Vekili Sayın Mümin GÜNLER, İzmir Gümrük Müşavirleri Derneği Başkanı Sayın Taşkın DALAY, Başkan Vekilleri Sayın Nihat KOBAŞ ve Cüneyt ERYÜREKLİLER, Mersin Gümrük Müşavirleri Derneği Başkanı Sayın Hüseyin SARIDAĞ, Başkan Vekili Sayın Hüseyin TANER ve Genel Sekreter Sayın Mehmet AKSAK katıldı. Gündemdeki konular ile ortak izlenecek yol hakkında fikir alışverişinde bulunuldu. 9 Ziyaretler İstanbul ve Ankara Gümrük Müşavirleri Dernekleri Yönetim Kurulu Başkanları TASİŞ Genel Müdürü Sayın Harun USLU’yu, 08 Eylül 2015 tarihinde makamında ziyaret etmiş, gümrük mesleğinin sorunları dile getirilmiş ve görüş alışverişinde bulunulmuştur. 27 Mayıs 2015 tarihinde Ankara Gümrük Müşavirleri Derneği Kurulları toplantısı yapılarak güncel konular hakkında görüş alışverişinde bulunulmuştur. Nadir ELİBOL AGMD Yönetim Kurulu Başkan Vekili Dünden Günümüze Gümrüklerimiz (Bugün) Gümrüklerin ve İnhisarların gelirleri 1881 yılından bu yana Düyun-u Umumiye’ye bırakılmıştır. ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 10 Makale manlı padişahı Büyükhan II.Abdülhamit, bu kısa boylu adamı küçümsemiş, ülkesinin parçalanmasına ve Kurtuluş Savaşı sonrasında yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasına neden olacağını bilmeden, onu huzurdan kovmuştu ya, bilmiyordu ki, huzurdan kovduğu Rothschild’in arkasında eçen sayımızda Cumhuriyetimize Rockfeller, JP Morgan, Paul Worrburg ve Jacom kadar gümrüklerimizin oluşumu Schift aileleri yani Amerika vardı. ve gelişimini anlatmaya çalışmış, İşte o Amerika, diğer borç veren sömürgeci İstanbul’u fethetmek ve Bizans’la akdevletlerle birlikte gümrüklerden tahsil edemediraba olmaktan, pişmanlığımızı, Tanzimat Fermanı, I. ve II.Meşrutiyetler, Düyun-u Umumiye, Rusumet ği paralarını tahsil için tüm işletme ve madenleri Eminliği, Padişah Abdülmecit ve ilk Rusumat Emi- ele geçirmesine rağmen, bu kez de, borç verdiği ni Kani Paşa’yı hatırlamış, borç batağında parça- paraları için İngiliz, Fransız ve İtalyan ile arkasına lanmış, perişan halde Osmanlı Devletimizi göz- durduğu Yunanlı’ları Anadolu’ya dört koldan sallerimizin önüne getirmiş, yokluk içinde I.Dünya dırttı. Biz onları tarihte saldırgan, sömürgeci ülkeler olarak, I. Dünya Savaşı’nın itilaf devletleri olaSavaşı ve Kurtuluş Savaşı’mıza kadar gelmiştik. rak öğrendik, ama gelenler öyle değildi. Gelenler Gördük ki; gümrükler elden gidince, sessizce borç verdikleri paraları geri alamadıkları için şimdi ülke de bitiyormuş. bu toprakları elde etmeye plan ve program yapıHani, Osmanlı’ya 1853 Kırım savaşı’nda İngilte- yorlardı. re vasıtasıyla 3.000.000 sterlin ve sonra 5.500.000 Borçlarımızı ödeyemedik diye paylaşılan ülkealtın lira borç verdiren, Mısır’dan gelecek vergi ge- miz toprakları, müthiş bir Kurtuluş Savaşı mücalirlerini, Suriye ve İzmir gümrüklerinin gelirlerini delesi ile 1919 ve 1922 arasında kanlı ve büyük teminat isteyen Bay Rothschild vardı ya! Hatırla- bedellerle korunmuş, Türkiye Cumhuriyeti’nin dınız mı? Sultan II.Abdülhamit’e gidip “Kudüs şeh- varlığı ancak 1924’den sonra Lozan Antlaşmasıyrinin, Filistin’in, Suriye’nin ve Güneydoğu Anadolu la kabul edilmiştir. Borçların geri ödenmesinin Bölgesi’nin yeni kurulacak olan Yahudi devletine kabul edilip imzalanmasıyla, 24 Ağustos 1854 verilmesi karşılığında Osmanlı Devleti’nin tüm dış yılından başlayan borçlanma ile alınan borç paraborcunu silme ve Balkanlarda, Afrika’da kaybettik- ların ödenme taahhüdüyle yeni devlet kurulması leri topraklarını geri verme” teklifini yapmıştı ya, 1920’de kabul görmüş, 25 Mayıs 1954 yılına kadar işte o adam Amerika Birleşik Devletlerini temsil borçlarımız ödene ödene zor bitirilebilmiştir. ederek konuşuyormuş, mağrur ve gururlu OsCumhuriyet tarihinde gümrüklerin ne kadar G Makale önemli olduğunu anlayabilmek için, şimdi Cumhuriyet dönemimizin güç koşullarına bakalım : Günümüzü anlatacağımız “BUGÜN” başlığında yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin gümrüklerinin teşkilatlandırılmasını, Lozan Anlaşması’yla Osmanlı borçlarını ödemeyi taahhüt edişini, gümrük ve inhisarların gelirlerini toplayarak bunları yabancı alacaklılara geri ödeyecek olan Osmanlı Bankası yerine, Gümrük ve İnhisarlar Vekaleti’nin kuruluşunu, sonra da bu bakanlığın borç ödemesini tamamlayışını, önce geliri toplayan, borcu geri ödeyen bu Bakanlığın görev değiştirerek, ülke kalkınması ve demiryolu inşasına katkılarını, Avrupa ile uyumlu çalışma sonrasında birliğe dahil olmakta gayretlerini, bu dönemde görev ve görevsizlik süreçlerini, Maliye’nin içinde bir dönem kayboluşunu, bir dönem Müsteşarlık olarak AB’ye uyum sağlama çalışmaları ile uğraşmasını, 12 Eylül 1980 ve 11 Eylül 2001 olaylarıyla ekonomik güç dengelerini yeniden düzenlediğini sizlere hatırlatmak isteyeceğim. “Gördük ki; Devlet hiçbir şey yapmaz hale gelmiştir. 6 Ekim 1875’de Osmanlı Devleti iflas etmiştir. 1875’den 1881 yılına kadar hiçbir dış borç ödemesi yapılamamıştır. Artık yabancı alacaklıların gözü Anadolu toprağındadır. Anlayacağınız 1875’den 1915’e kadar borç verenler 40 yıl zor sabretmişlerdir. Düyun-u Umumiye-i Osmaniye Varidatı Muhasasa İdaresi, İngiliz, Hollanda, Fransa, Almanya, Avusturya, İtalya ve Osmanlı Devleti temsilcileri ile kurulmuş, Osmanlı Bankası’nın yönetimine bırakılmıştır. Rusumat Umum Müdür ve İnhisarlar Umum Müdürlüklerinin tüm gelirleri bu idareye teslim edilmiştir. Yönetimde Fransa %40, İngiltere %29, Holanda %7,6, Almanya %4,7, İtalya %2,6, Avusturya %0,9 ve Osmanlı %7,9, diğer ülkeler %7,3 pay almakta idiler. ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 11 Makale 1919’da savaş kaçakları ve terhis edilen ordunun boşta gezen askerleri kaçakçılığın artmasına neden olduğundan, halk, reji idaresinin kolcusu ve bu kaçak ve kaçakçılar gümrükler elarasında kırılıp geçmekte den gidince, sessizce ülke de Şimdi, Osmanlı’nın bu idi. Düyun-u Umumiye’nin borcunu nasıl yaptığını? bitiyormuş.” Reji İdaresi devletin tek haNasıl Devletin iflas ettiğini? kimi olmuştu. Yokluk içinParasız pulsuz Anadolu’nun de büyüyen kaçakçılar ile yoksul halkının muhteşem reji idaresi arasında kalan halkın 20.000 kişisi bu zaferine göz atalım. Sonra bu borçları geri öde- çatışmalarda ölmüştür. mek için görevlendirilen gümrüklere ve gümrük Osmanlı’nın borcunun ertelenmesi veya ödenpolitikalarını değerlendirelim : memesi gerekiyordu ama, milli mücadele için de Kurtuluş Savaşı’na girerken, savaş stokları yok- acele para lazımdı. Balıkesir kongresinde (26-30 tur, halk ve asker için, gıda, pamuklu ve yün iplik Temmuz 1919) Teşkilat-ı Maliye ve Levazım Kuyoktur, ancak küçük atölyeler ve ev ekonomileri rulları kuruldu. Aşar ambarlarındaki ürünlere el ile giyecek temin edilebilmektedir. 1919 yılında, konuldu. Nazilli Kongresi 08.08.1919 Heyet-i Milİstanbul’da memur maaşları ödenemez durumda- liye örgütü kuruldu, bu örgüt ayni ve nakdi tedır. Osmanlı Bankası ile 3.000.000 lira ek borçlan- berrü toplamaya başladı. Alaşehir Kongresi’nde ma yapılıp, birikmiş maaşlar ödenebilmektedir. ise, 16-25 Ağustos 1919 ordu için mali kaynaklar Bütçe açığı 94.509.235 Osmanlı lirasıdır. aranmaya başladı. Hasılat-ı Milliye Talimatnamesi Gümrüklerin ve İnhisarların gelirleri 1881 yılın- hazırlandı. dan bu yana Düyun-u Umumiye’ye bırakılmıştır. Kuvay-i Milliye Isparta, Burdur, Aydın derken, 1854 Kırım savaşı’yla borçlanma başlamıştır. 1874 Ege dışına doğru Gebze, Şile, Kartal, Beykoz, Koyılına kadar 15 kez borçlanma gerçekleştirilmiş, caeli, Adapazarı, Bilecik ile gelişti ve Anadolu’ya ancak bir sonraki alınan borç ile en yakın borç yayıldı. Ayni ve nakdi bağışlar, Hâl (Oktruva), mezve faiz ödemesi kapatıldığından, 127.000.000 baha ve Pazar resimleri ile belediye gelirleri arttırıOsmanlı lirası alınan borç, 239.000.000 lira hali- larak, savaş için yeni mali kaynaklar arandı. Ancak ne gelmiştir. Buna rağmen 1875 yılı bütçesi ge- yoksulların savaşının en önemli geliri, aşar’a el kolirleri 25.000.000 iken, yalnızca dış borç taksidi nulması ile Osmanlı ve Ziraat Bankaları’nın perso13.000.000, dalgalı borçlar ise 17.000.000 liradır. nel giderleri dışında tüm gelirinin Heyet-i TemsiBöyle olunca 30.000.000 dış borç ödemesinde Makale liye adına Mustafa Kemal’in imzaladığı tamim ile devralınması oldu. Bu bankaların Anadolu’daki şubeleri vasıtasıyla Düyun-u Umumiye ve Reji İdarelerinin İstanbul’a para göndermeleri engellendi. Meclisin ilk Maliye Nazırı Hakkı Behiç Bey, Düyun-u Umumiye İdaresi’nin Ankara Mümessili Ali Cevat Bey’i makamına davet ederek; “Biz savaş halindeyiz. Vergileri yine siz toplayın, bize verin, yönetim masrafınızı içinden alın, sulh olunca hesaplaşırız” dedi ve Düyun-u Umumiye bu teklifi kabul edip, savaş sonrası yabancı alacakların ödenmesini garanti altına alınca, tüm geliri Heyet-i Temsiliye’ye aktarmaya başladı. Bu mutabakat yoksul ülkenin artık zafer kazanacağının ilk göstergesiydi. Yeni Türk devleti Anadolu’da kurulacaktı. ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 12 • Tüccar ve halk elindeki mamül veya yarı mamül malların %40’nı devlete sonra ileride bedeli ödenmek üzere verecek ise (veresiye satış), • Halk elindeki taşıt ile orduya ait malzemeyi parasız taşıyacak ise (hizmet vergisi), • Halk elinde bulunan silah ve cephaneyi orduya verecek ise (müsadere uygulaması), • Ülkeyi terk edenlerin tüm malları orduya teslim edilecekse (Medeni yasa) • Sanat erbabı verilen mal ve malzemeyi üretmekle görevlendirilecek ise, Osmanlı ve Ziraat Bankası’nın borç ertelemesi yapmasında artık eli mecburdu ve yaptılar. Makale Bu emirler Ankara’da yayınlanan “Hakimiyet-i Yeni Türkiye Cumhuriyeti, bu güç durumda Milliye” Gazetesi’nde yayınlanıyor, 11.09.1920 tasavaş anında dahi en büyük gelir kaynağının Ru- rihli 21 sayılı İstiklal Mahkemeleri’nin kuruluşuna sumat ve inhisarlar Umum Müdürlüğü olduğunu dair “Firariler Hakkında Kanun”un hemen yanında görmüştü. Savaş yıllarında transit eşyasının güm- yayınlanıyordu. Bu emirlerle gelirler doğru toplarük vergisini 5 misli, depolardaki ardiye ücretini 10 nınca ve dış borç ertelenince, savaşmak mümkün misli artış yaptı. Altın ve gümüşe el koydu. Kömür hale gelecekti. ihracatında tonda 3 lira vergi koydu. İhracat malBunun yanında, 21 Temmuz 1914’de ilan edilarında kilo ve adet üzerinde yeni vergiler oluş- len Osmanlı’nın genel seferberliğinin devam etturdu. Damga vergisini 3 kat arttırdı. Sigara kağı- tiği 8 Haziran 1920 günlü ve 24 sayılı kararname dı, kibrit, oyun kağıdına zam yaptı. Depolardaki ile yayınlandı. Osmanlı dış borçlanması ve faizleri Aşar’a el konulduğundan, mültezimlerin devlete ile taksit ödemeleri tamamen durdurulmuş oldu. olan borçlarını hemen ödemeleri halinde, gecik- Düyun-u Umumiye’ye borç ödemelerinin sonra me faizlerini affetti. yapılacağı taahhüt edilince, toplanan gelirlerine Bütün bu tedbir ve düzenlemelere rağ- de el konulabildi. men Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk bütçesi (1920) Sevr’de İngiliz, Fransız ve İtalyan temsilcile28.02.1921’de kabul edildi. Gelir 51.388.626 lira, rinden oluşan Maliye Komisyonu bütçeyi hazırgider 63.018.350 lira idi. Açık 11.629.732 lira ol- layacak, Düyun-u Umumiye (genel borçlar) idamuştu. Bu açık Osmanlı Bankası’ndan geçici resi ve Osmanlı Bankası ile anlaşarak Türkiye’nin avans alınarak bütçe denklenecekti. Düyun-u para işlerini düzenleyecek ve düzeltecek olduğu Umumiye’ye 7.680.696.-TL borç ödemesi de buna ve gelirleri toplayacak olan Gümrüklerin de, Madahil idi. liye komisyonunca yönetileceği kararlaştırılmıştı. Savaş sonunda ise, Mart 1921’de yeni Türkiye Aşar gelirinin 13.641.079 lira Cumhuriyeti’nin komisyona müdahil olacağı, Mart Gümrük vergisi 10.361.221 lira 1922’de ise Maliye Komisyonu’ndan vazgeçileceHayvan vergisi 5.783.586 lira Tekel gelirleri 4.738.244 lira dikkate alının- ği, İtilaf devletlerine olan savaştan önceki borçlaca, bu dört kalemin toplam 34.524.130 lira ile tüm rın ve aşırı olmayan bir tazminatın ödenmesinin gelirin (51.388.626 liranın) %67’sini teşkil etmekte de Türk hakimiyetine bırakılacağı, Mustafa Kemal idi. Şimdi bir daha hatırlayın! 19.05.1919’da (bir yıl tarafından Nutuk’ta anlatılırken; savaştan önceki önce) Osmanlı’nın dış borcu 303.700.000 lira idi ve Düyun-u Umumiye Komisyonu’nun olduğu gibi yeni devletin tüm geliri ise sadece 51.388.626 lira bırakılacağı, bir tasfiye komisyonu kurulacağı da ifade ediliyordu, ancak Lozan Anlaşması’nda 24 kadar idi. Temmuz 1923’de bağlayıcı tüm bu hükümler kal• Halk istenen malları devlete verecek ise (ayni vergi), dırıldı, 24 Ağustos 1923’de Meclis’te onaylandı. Makale Yeni Cumhuriyet kendi iradesiyle borçları ödeye- yacak ve ülkenin gelişimini katkı yaparak, ülkeyi cekti. Savaş sonunda 5 yıl ödeme yapılmayarak, koruyup kollayacaktı. 1931’de itibaren ödemeler başladı. Mustafa Kemal iki adama çok güveniyordu. HerGümrükler, Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasına kes Mustafa Kemal’e sorar ve danışırdı. Ama devrimler ve bağımsızlık için Mustafa Kemal yalnızca iki nasıl yardımcı oldu? Onu gördük. Şimdi Gümrükler bu yeni ülkeyi nasıl oluştura- adamı çok önemser, onlara danışır, sorar ve dinlerdi. cak, nasıl ülkenin büyüyüp gelişmesine yardımcı Biri Milli Eğitim Nazırı Mustafa Necati, diğeri Gümrük olacak ve Gümrükler Cumhuriyet’e neler kazandı- ve İnhisarlar Nazırı Ali Rana Tarhan idi. Mustafa Necati 1924 yılında Türkiye CumhuriMustafa Kemal Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti’ne yeti 2.nci hükümetinde Adliye Nazırı iken, T.C.’nin Lise 1,2,3,4 sınıfları için Tarih Kitabı hazırlama tali- 4ncü ve 5nci Hükümetlerinde Maarif Vekilliği yapmatı vermiş, bazı bölümlerini Türk kültür ve inan- mış, ancak 1927’de ölmüştür. Atatürk, Mustafa cına uygun bulmayınca, giriş ve bazı bölümleri Necati’nin cenazesinde “devrimler sana emanetti, kendisi kaleme almıştı ya, şimdi 4nci sınıf için yaz- çok erken ayrıldın Mustafa” diyecek ve Türk halkı dığı Tarih kitabında ne diyor? Önce ona bakalım : onu ilk kez ağlarken görecekti. Mustafa Kemal; Avrupa’nın, Almanya ve İtalya “Cumhuriyet 1920 yılından, Lozan Anlaşması’na ile iyice ısındığını görünce ve 1930 ekonomik buhkadar (1923) İstiklal harbi dönemi (Kurtuluş dönerandan ülkesinin etkilenmemesi, kurulan yeni ve midir) 1923’den sonraki dönem ise (1946’ya kadar) yerli sanayilerin ve fabrikaların yaşayabilmesi için, Kuruluş dönemidir. Her iki dönemde de yabancı devletlerin Osmanlı’daki sömürü faaliyetlerine Kurtuluş Savaşı’ndaki gibi tüm sınırların kapatılizin verilmeyeceği esas alınırken, “Gümrükler, masına karar vermiştir. Başbakan İsmet İnönü’nün memleket zararına yabancı eşyası için Osmanlı’da 8. T.C. Hükümeti’ne 20 Eylül 1937’de aksayan ve açık kapıydı” diyerek, Gümrüklerle yabancı eşyaya güçleşen dış borç ödemelerini yapabilmek için engel koyarken; İnhisarlar vasıtasıyla da yerli ürü- Rusumat ve İnhisarlar Umum Müdürlüğünü Maliye Nazırlığı’ndan ayırarak, kurdurduğu Gümrük ne yönelme sağlanmıştır. ve İnhisarlar vekaletinin başına Ali Rana Tarhan Kurtuluş Döneminde askeri ve siyasi zafer öne beyi geçirmiştir, Tarhan onun en güvendiği ikinci çıkarken, kuruluş döneminde “siyasi ve askeri za- adamdır. ferler ne kadar büyük olursa olsun, iktisadi zaferle taçlandırılmadıkça kalıcı olamaz” diyerek Mustafa Kemal durumun önemini herkesten önce anlayacak, üreticiyi koruma, ihracat ticaretini koruma, milli sanayi ve işçiyi koruma, demir yolu siyaseti diye kuruluş döneminin dört amacını belirleyecektir. İktisadi siyasette ana esas : “Milli mal olarak dışarıya sattığımızdan fazlasını dışarıdan almamak olmalıdır” diyecektir. racak onu görelim : ALİ RANA TARHAN Ali Rana Tarhan, Bakanlar Kurulu’nda Başbakandan sonra protokolde 2.sıradadır. Mustafa Kemal’in ölümüyle, İnönü Cumhurbaşkanı olunca kurulan 9.T.C. Hükümetinde Celal Bayar Başbakan, Gümrük ve İnhisarlar Vekili Ali Rana Tarhan yine Makale Mustafa Kemal için yeni devletin iki önemli bakanlığı olmuştu. O her şeyle ve her Bakanlıkla bizzat ilgileniyordu, ancak Milli Eğitim Vekaleti ile Gümrük ve İnhisarlar Vekaleti onun için en önemli Bakanlıklar idi. Biri devrimlerini başlatacak, uygulayacak, yeni bir nesil yetiştirecek, diğeri ise, ülke bağımsızlığını, ülkenin kendine yeterliliğini sağla- ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ Bu nedenle genç Cumhuriyet kuruluş döneminde gümrüklerin üzerine eğilecek Gümrüklerimizi çok önemseyecektir, günümüzde bunu kimse hatırlamayacaktır. 13 Makale ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 14 Makale 2.sıradadır. Celal Bayar’ın 10ncu hükümetinde de protokolde 2.sıradadır. Refik Saydam’ın 11nci hükümetinde II.dünya savaşı başlamış, Ali Rana Tarhan yine 2.adam ve Gümrük ve İnhisarlar vekaleti de, 2.sırada en önemli vekalettir. 12nci hükümet kuruluşunda Başbakan vekilliği oluşturulunca, Başbakan vekili Ahmet Fikri Tüzer’den sonra 3.sırada Gümrük ve İnhisarlar Nazırlığı’nda yine Ali Rana Tarhan yer almıştır. 1942 Şükrü Saraçoğlu, 13ncü hükümete Başbakan olunca, yine Ali Rıza Tarhan 3.sırada protokolde yer almıştır. Mustafa Kemal için, Gümrükler ve İnhisarlar, neden yeni Cumhuriyette çok önemliydi, biliyor musunuz? Düyun-u Umumiye’nin görevini üstlenen borç ödemelerini takip eden Osmanlı Bankası, yapılan anlaşma ile savaş sonrasında ödenmek üzere topladığı vergileri Kuvayi Milliye’ye yani milli mücadeleye teslim ediyordu. Buna karşılık yeni Makale Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Osmanlı Devleti’nin borcunu üstlenmiş ve reddetmeyeceğini taahhüt etmişti ya; savaş bittiğinde Lozan’da da bu anlaşma resmiyet kazanmıştı. Lozan Anlaşması’na bağlı ek ticaret anlaşmasına göre, anlaşmanın yürürlüğe giriş tarihinden itibaren 5(beş) yıllık süre sonunda kararları 1929’da uygulamaya başlayacaktı, bu beş yıl içinde gümrük resimlerini arttırmayacaktık. Ancak, 1933 yılında çıkarılan 2255 sayılı kanunla vergiler arttırılmaya başlanabilecekti. 1660 sayılı kanun ile inhisar idare ve işletmeleri de 29.03.1932 günlü 1989 sayılı kanunla Maliye Bakanlığı’ndan alınarak Gümrük ve İnhisarlar Vekaletine bağlandı. 15 Makale 1126 sayılı “Kaçakçılığın Men’i ve Takibine Dair Kanun” arkasından, 1.6.1929 tarihli 1499 sayılı “Gümrük Tarifesi Kanunu” düzenlenmiş, 01.10.1929’da yürürlüğe girmiş, ancak spesifik vergilendirme esası benimsenince, (bu gümrük kanunu; 14.05.1964 tarihinde 474 sayılı Gümrük Giriş Tarife Cetveli Kanunuyla “advelorem” esasına Tarihte benzersiz bir iş yapılıyordu. Belirli iş için, dönecektir) kaçakçılık “ekonomik buhran” dönebelirli gelir ayrılıyordu. Bunu da Gümrük ve İnhisar- minde hızla büyümüş, 1126 ve 1510 sayılı Kaçaklar Vekaleti gerçekleştirecekti. Bu nedenle 1909’da çılığın Men-i ve Takibine Dair Kanunları hazırlasak kaldırılan Rüsumat Emaneti, Maliye Nazırlığı’nda, ta, Lozan Anlaşması şartlarından dolayı müeyyiRüsumat Umum Müdürlüğü olarak görevini 22 yıl desiz bu kanun pek önem arzetmeyecektir. Müdevam ettirmişken; Rusumat Umum Müdürlüğü Savaş sonrası hem bu ödemeler takip edilmeli, hem dünyanın yaşadığı ekonomik kriz, gümrük ve inhisarlar vasıtasıyla kolayca atlatılabilmeli idi. Ayrıca yoksulluğu önlemek için istihdam yaratılmalıydı, bunun yanında yatırımlar bu gelirlerle mümkün olmalıydı. ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ Bu nedenle; Gümrük ve İnhisarlar Vekaleti Cumhuriyetin en önemli Bakanlığı konumuna gelmişti, düşünün savaş sonunda halk öyle fakir ve muhtaç idi ki, halka ekmek vermek için 19181919’da Osmanlı Devleti 3.000.000.-TL borçlanmıştı. Osmanlı’nın hazine ve gelirini takip eden 1923’den itibaren 9 yıl sonra 1931’de inhisar muhteşem Maliye Nazırlığı’nın protokoldeki sırası örgütü dağıtılmadan, dış borç ödemesinin, İn- ise, bu dönemde bazen 8nci-9ncu sırada bazen hisarlar Umum Müdürlüğü vasıtasıyla yapılması de sondan ikinci, bazen de üçüncü sırada idi, çünkü fakir toplumdan topkararlaştırılmıştı. Yeter ki, lanacak geliri olmayınca, savaş sırasında Düyun-u Bakanlığın da önemi yoktu. Umumiye’nin net tahsila“Bu emirler Ankara’da yatı milli mücadeleye aktayınlanan “Hakimiyet-i Milliye” Mustafa Kemal’in 1923rılsın idi. Maliye Bakanlığı 1931 liberal döneminden Gazetesi’nde yayınlanıyor, bünyesinde iki ana gelir sonra, 1929-1930 ekono11.09.1920 tarihli 21 sayılı İskaynağı vardı, biri hazine mik kriz ve büyümeye baştiklal Mahkemeleri’nin kuruve hazinenin içinde gümlayan Almanya ve İtalya’nın rükler, diğeri de inhisarlar luşuna dair “Firariler Hakkınyeni siyaseti ile Devletçi idi. Cumhuriyet, Devlet da Kanun”un hemen yanında dönemi başladı. (1931gelirinin %13-15’ini topla1939) Gümrük ve İnhisarlar yayınlanıyordu. Bu emirlerle yan gümrükler ile (Bursa, vekaleti de en ihtişamlı ve gelirler doğru toplanınca ve Erzurum, Tokat, Diyarbakır, güçlü dönemini 1931-1939 Edirne- Osmanlı’da Bağdış borç ertelenince, savaşdevletçi döneminde yaşadat, Şam, Halep, Belgradmak mümkün hale gelecekti.” dı. kara gümrükleri ile İstan1939-1945 yılları arası bul, İzmir, Mersin, Trabzon, İkinci Dünya Savaşı yıllarıySamsun ve Ereğli limanları) dı, herkes ve her ülke için en güç günlerdi. Gümrük yine gelirin %18-20’sini toplayan inhisarları (tuz, tütün, tömbeki, barut, ispirto ve içki, afyon, posta, ve İnhisarlar Vekaleti ülkenin ayakta kalabilmesi telgraf, çay, kahve, sigara kağıdı, oyun kağıdı, sıh- ve ekonomik bağımsızlığın sağlanması için yine hi ilaçlar, kibrit, şeker, av fişekleri) borç ödemesi en önemli ve en öncelikli Bakanlıktı. Bu Bakanlık; için ayrılmıştı. Hem gelirin %35 dış borca gidecek, savaş sonrası Dünya ekonomik krizini Türkiye’nin en az zararla geçiştirmesini sağlayacaktı. hem de artan kısmı ile demiryolu yapılacaktı. Makale Sanığın dava boyunca tutukluluk hali, müsadere ve cezalar ağırlaştırılarak, 1918 sayılı “Kaçakçılı1929 yılında BKK ile yeni “Gümrük Tarifesi Kanu- ğın Men-i ve Takibine Dair Kanun” 1932 tarihinde nu” hazırlanmaya başladı. Lozan Anlaşması’ndan 1510 sayılı Kaçakçılık Kanun’u değiştirilerek yenidolayı gümrük resimleri arttırılmadığı için ka- den düzenlenmiş, suçlar yeniden belirlenmiş, ceçakçılık ta had safhaya geldi. Bunun üzerine zanın ertelenmesinin mümkün olmadığı, davanın 27.07.1931 tarihli 1841 sayılı Kanun ile “Gümrük tutuklu olarak devam edeceği, sürgün ve ağırlaşMuhafaza Umum Komutanlığı” kuruldu. Gümrük tırılmış cezalarla dönemin güç şartları ülkenin zor Muhafaza Umum Komutanlığı da 29 Aralık 1931 durumu giderilmeye çalışılmıştır. Gümrük memurları için de ağır cezalar 7 Ocak tarihli 1909 sayılı kanunla kurulan Gümrük ve İn1932 tarihli 1920 sayılı kanunla düzenlenmiş, hisarlar Vekaleti’ne bağlanarak Devletin, sınır ve gümrüklerini kontrola başlamasıyla, Maliye’nin gümrük memuruna, suçludan daha ağır cezalar bütçede oluşan açığını gideren bir büyük bakan- ve memuriyetten çıkarma cezaları getirilmiştir. lığa dönüştü. Alt yapı ve demiryollarının geliştirilŞimdi bir kez daha büyük resme bakalım : mesi, sanayi yatırımlarında kamu harcamalarının Muhteşem milli mücadele yılları ile ülkenin finansmanı da bu Bakanlıkça sağlanmaya başladı. kurtuluşu, bağımsız yeni Dünyanın yaşadığı ekodevlet kuruluşu, örgütlennomik kriz, Almanya’da mesi her şey tamamdı ama Hitler’i, İtalya’da Mussolini’yi “Vekalet teşekkülü adı alyokluk, yoksulluk, bu kaiktidara taşırken; Mustafa tında toplanan Gümrük ve bul edilemezdi. Ekonomik Kemal aldığı tedbirlerle, bağımsızlığın yokluğunİnhisar işlerinin tevhit ve merkurduğu Gümrük ve İnhida devletin olmayacağını, kezi nakli neticesinde bütsarlar Vekaletiyle vasıtasıyla Mustafa Kemal ve arkadaşçeye ayrıca bir külfet tahmil bu süreç ülkeye ve Türk inları biliyordu. Yokluk, yoksanına zarar vermeden koedilmeyeceği aşikardır. Bu sulluk, üretim düşüklüğü, layca aşılabilmesini sağladı. yetersiz finansman kaymaksat ve gereklerle Gümrük nakları, eğitimsiz yurttaşTeşkilat ve vazifelerine ve İnhisarlar vekaleti ünvanı lar ile karşılanamayan ihdair kanun ise, ancak 2825 altında ihdası faydalı görültiyaçlar, yeni cumhuriyetin sayılı 09.10.1935’de hazırmüştür.”” önünde en büyük engeller lanabilmiştir. Teşkilat gümidi, böyle olamazdı. rük kısmında Başmüdürlük, Müdürlük, Başmemurluk, 1931 yılında Gümrük ve İdare Memurluğu şeklinde örgütlenirken, Muha- İnhisarlar Vekaleti’nin kuruluşuyla, 1945 yılına kafaza kısmında ise; Başmüdürlük, Müdürlük, Bölge dar her şey devletin varlığıyla, bu büyük güçlükleAmirliği, Kısım Amirliği şeklinde il idaresine bağlı re rağmen aşılmaya çalışıldı. 1945’de savaş sonrası olmaksızın düzenlenmiştir. ekonomik güçlükler devam ediyordu, ekonomik eyyidelerin hafifliği 1918 sayılı Kanunu’na (1932) kadar devam edecektir. ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 16 Makale 16.06.1936 tarihli 3023 sayılı kanunla İstanbul, İzmir ve Trabzon limanlarındaki ambarlar, Denizbank’a devredildi, antrepo işletmeciliği de devlet tekeline alındı. Gümrük İdareleri, THY, Denizcilik İşletmeleri ve TCDD antrepo işletmesini 1994 yılına kadar 58 yıl tekel altında tuttu, 1994 yılında bu tekel kaldırıldı ve devlet antrepo işletmeciliğini bırakarak, denetim ile yetinmeye başladı. 2008 yılında denetimin yetersizliği ileri sürülerek yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerine verilen bu denetim yetkisi ile Devletin antrepolarda izlenebilirlik ve denetlenebilirlik tekrar arttırılmış oldu. bunalım daha da artmıştı, kaçakçılık en üst düzeye çıkmıştı. Bunun arkasında 1946 devalüasyonu geldi, ekonomi çöktü, ülke gibi, Bakanlıkta önemini yitirdi. Ancak 1954’e kadar yalnızca yabancı dış borç ödeme görevini yürüttü. Avrupa savaştan çok yaralı çıkarken; Gümrük ve İnhisarlar Vekaleti sayesinde, Devletin tekelinde, kontrol ve takibinde bu çok güç günler genç Türkiye Cumhuriyetince çok az zararla böyle aşıldı. Ancak Gümrük ve Tekel Bakanlığı’na eleştiriler çoğaldı, Devlet, kaçakçılık olaylarını azaltmak için İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nin değer- Makale li bilim adamı Ord.Prof.Dr.Alfred İsaac’dan rapor tim Genel Müdürlüğü eklenerek Gümrük ve Tekel istedi. Hazırlanan çalışmalar uzun sürdü. 1949 Bakanlığı büyüyerek teşkilatlandırıldı. yılında Cumhuriyetin ilk uluslararası (5383 sayılı) 19.07.1972 tarihli 1615 sayılı Gümrük Kanunu Gümrük Kanunu hazırlandı. ile 5383 sayılı Gümrük Kanunu kaldırılarak, bu Mustafa Kemal sonrası dönemde, (özellikle çok yeni kanun 1 Şubat 1973 yılında yürürlüğe konulpartili dönemle birlikte) Dünya ekonomisinin can- du. lanabilmesi için Cenevre’de 1947 yılında Gümrük Bu arada Bakanlık 13.12.1983 günlü 178 sayılı Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması imzalanıp KHK ile Maliye ve Gümrük Bakanlığı’na dönüştü(GATT) (Bugünkü Dünya Ticaret Örgütü) kurulun- rüldü. Ayrıldığı Maliye Bakanlığı’na 52 yıl sonra ca ve 1948 yılında faaliyete geçince, Türkiye he- gümrükler geri dönüyordu. Bağımsızlık ve Devmen üye olmuştu. let olmanın sembolü olan Gümrükler kuruluştaki Bunun ardında gümrük formatilerini incelemek, ülkeler arasında mukayeseler yapmak, uygulanabilir ortak normlar oluşturmak ve benzer sorunlara ortak çözümler oluşturmak üzere, Brüksel’de önce “Daimi Gümrük Konseyi” teşkil edildi. Gümrük İş Birliği Konseyi kuruluşuna ilişkin sözleşme ile Brüksel’de 1950 yılında kurulan Gümrük İşbirliği’ne de; (Bugünkü Dünya Gümrük Örgütü) Türkiye hemen üye oldu. Unutuyorlardı ! “Gümrük muamelatının aldığı hususi ehemmiyet, inhisar işlerinin kesbettiği vüs’at, (genişlik, bolluk) kaçakçılık için alınacak ciddi tedbirler, bütün bu işlerin Maliye vekaletinin asli hizmetlerinden ayrı olarak tedvir ve takibinde devlet için daha faydalı olacağından, mesaisini münhasıran bu veçhelere tahsis eden bir vekaletin teşkili muvafık görülmüş ve maruz muamelatın layık olduğu iktisadi ve inzibat, noktalardan da bu teşekkülün Devlet için menfaatli olacağı teemmül edilmiştir. Vekalet teşekkülü adı altında toplanan Gümrük ve İnhisar işlerinin tevhit ve merkezi nakli neticesinde bütçeye ayrıca bir külfet tahmil edilmeyeceği aşikardır. Bu maksat ve gereklerle Gümrük ve İnhisarlar vekaleti ünvanı altında ihdası faydalı görülmüştür.” 17 Makale Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması’nın (GATT) VII.maddesi hükümlerine göre Gümrük İşbirliği Konseyi’nce hazırlanan Brüksel Kıymet Sözleşmesi de “Nomanklatür ve kıymet sözleşmesi” 07.01.1955 tarihli 6449 sayılı kanunla kabul edildi, yürürlükteki 5383 sayılı “Gümrük Kanunu”nda yapılan değişiklikle spesifik tarife terk edilerek, advalorem sisteme geçildi. (İleride bu kıymet sözleşİfadesi, düşüncesi veya gerekçesi 52 yıl sonra mesi “Cenevre Gümrük Kıymet Sözleşmesi” olarak yok sayılmıştı. değiştirilecek ve 1994 yılında ulusal mevzuatımıOysa; Dünya Gümrük Örgütü veya Dünya Ticaza aktarılacaktır) ret Örgütü’nün gelişmesiyle, global dünya ekono16.07.1956 yılında 6815 sayılı Kanunla, “Güm- misi daha teknik kurallara ve özel uygulamalara rük Muhafaza Umum Komutanlığı” kaldırılıp, sınır- geçmiş, gümrükler gelir tahsilatı değil, ekonomik ların güvenliği ve kaçakçılık olayları Jandarma’ya kriterlere yönelmişti. Teşvikler, serbest bölgeler, (İçişleri Bakanlığına) devredilirken; gümrük kapı- lojistik merkezleri, damping uygulamaları, gümları, hava ve deniz limanları, Marmara denizi, Ça- rük idaresine yeni teknik özellikler kazandırmışnakkale ve Karadeniz (İstanbul) boğazlarındaki tı. 1931 gerekçelerinden daha önemli kriter ve görev Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü adı amaçlarla kuruluşunun yeniden yapılandırılması altında yeni Gümrük ve Tekel Bakanlığı’na bırakıl- gerekirken; gizli bir el 1983 yılında gümrükleri mıştı. sahneden çekiyordu. 1972 yılında Çaykur, 1975 yılında Kontrol Genel Sonra siyasi karar organları 1983’deki bu gizMüdürlüğü, Dış Antlaşmalar Genel Müdürlüğü, li amacı terk ederek, 1993’de 485 sayılı kanun Tasfiye Genel Müdürlüğü (1981), Personel ve Eği- hükmünde kararname ile 10 yıllık ölü dönemin ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ Dünya Gümrük Örgütü’ne giriş için 2 Mayıs 1949 tarihli 5383 sayılı yeni Gümrük Kanunu düzenlendi. Bu Cumhuriyetin hazırladığı ilk uluslararası uygulamalara uyumlu Gümrük Kanunu idi. amacını unutarak, tekrar gelir toplayan (padişahın hazinesine katılan) diğer dolaylı ve doğrudan toplanan gelirlerin arasına karıştırılmak isteniyordu. Makale sonunda bu kez gümrüğü Maliye’den tekrar ayırarak, Başbakanlığa bağlı bir Müsteşarlık haline dönüştürüyordu. İleride gerekçelerini sıralayacağımız yeni bir düzenleme Müsteşarlık döneminde sahneye konulmuştur. Daha sonra 27.10.1999 tarihli 4458 sayılı Gümrük Kanunu düzenlenmiş, gelişen şartlarla 4910/26.06.2003-5217/14.07.20045622/05.04.2007-5810/12.11.2008, 5911/18.06.2009 ve 6455/18.03.2013 sayılı kanunlarla değişiklikler yapılmıştır.28.09.2006/126303 R.G. yayınlanan Türkiye ile Avrupa Topluluğu arasında oluşturulan Gümrük Birliği’nin uygulamasına ilişkin 2006/10895 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı hazırlanmış, ardından 1932 tarihli Kaçakçılığın Men’i ve Takibine Dair Kanun yeniden ele alınmış 4926 sayılı 10.07.2003 sayılı kanun hazırlanmış, bu kanun da 21.03.2007 Tarihli 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ile değiştirilerek yeniden düzenlenmiştir. ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 18 Makale Müsteşarlık bu kez de Ticaret Bakanlığı’nın bazı birimleriyle birleştirilerek 08.06.2011/27958 R.G.’de yayınlanan 640 sayılı KHK ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı haline dönüştürülerek, iç ticareti şekillendiren, geliştiren gümrükler haline getirilmiştir. Amaç, gümrük denetimine ve iç ticarete konu eşya hareketinin etkili ve verimli bir şekilde planlanması ve uygulamasına yönelik çalışmaları koordine etmek olmuştur. (Bunun ardından da Ekonomi Bakanlığı altında toplanan teşvikler, Dış Ticaret ve Hazine’nin dağıtılarak, teşvikler ve dış ticaretin eskisi gibi ticaret çatısında, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na bağlanacağı, Hazine’nin de tekrar Maliye’nin içinde yer alacağı döneme doğru gidileceği, artık kolayca anlaşılabilmektedir.) Ne oldu da Türkiye’de Gümrük ve İnhisarlar Vekaleti Kuruluş Dönemi’nden (1946) sonra, Maliye Bakanlığı’na bağlandı, sonra Müsteşarlık oldu. Bu tarihsel süreci yaşadı,şimdi onu izleyelim : Türkiye Cumhuriyeti, kurduğu Gümrük ve İnhisarlar Vekaleti vasıtası ile verdiği Kurtuluş Savaşı’nda dahi Avrupa’dan aldığı dış borçları üstlenmiş, Avrupa’nın ekonomik buhranını yakinen izlemiş, Avrupa’nın yarattığı II.Dünya Savaşı’ndan sessizce etkilenmiş olmasının nedenlerini anlamak için, savaş sırasında ve sonrasında Avrupa’yı dikkatlice izlemek gerektiği kolayca anlaşılabilecektir. Avrupa’da gümrükler için, eşya kotlanıyor ve sistematiğe bağlanıyordu, eşya tarif edilmeye başlanmıştı. İlk çalışma Belçika’da 1831’de başladı. 1854’de ilk gümrük tarifesi oluşturuldu. Avusturya, Macaristan ilk uygulayan devletlerdi. Fransa onu izledi, Avrupa’nın ortak tarifesi 1869’da Lahey’de konuşuldu. 1872’de Saint Petersborug’da bir daha konuşuldu, onu Budapeşte izledi ve Paris’te, Washington’da gelişti. İlk ortak tarife 1891’de uygulandı. Almanya, Avusturya, Macaristan, İtalya, Belçika, İsviçre, Sırbistan, Romanya ilkler arasında yer aldı. Bundan sonra sıra gümrük birliğinde idi. İlk fikir 1828’de Prusya’nın diğer Alman Devletleriyle ilişkisinden doğmuştu. Lüksemburg buna katıldı. Bulgaristan-Sırbistan Birliği 1905’de, Belçika-Lüksemburg Birliği 1921’de sağlandı. 1947 yılında gümrük tarifeleri ve ticaret genel anlaşması (GATT) düzenlendiğini “DÜN”ü anlatırken dile getirmiştik. Bu anlaşma, Avrupa’da 1951 yılında Almanya, Fransa, İtalya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg’un Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu (AKCT) oluşturmasını sağladı. Ardından 1957 yılında bu ülkeler, Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu (EURATOM) ve Avrupa Ekonomik Topluluğunu (AET) kurulması ile yollarına devam ettiler. Bugün günümüzde bunun bir ekonomik birlik olduğu, Türkiye’yi de içlerine ekonomik birliğe alacaklarını söylüyorlar ya, bu iş böyle değildir. Savaş sonrasında ABD’nin himayesinde “Avrupa Barışı” başlıklı konferanslar başladığında İsviçre’de Neuchâtel şehrinde Sir Winston Chruchill şöyle diyordu : “Bir gün mutlaka “Avrupa Birleşik Devletleri”ni kurmalıyız.” Avrupa kıtası “Amerika Birleşik Devletleri” gibi olsun isteniyordu. Alt yapısı, sanayi ve ekonomi iç içe geçmeliydi. Günümüze kadar ki çalışmalarda ekonomik alt yapı ortak çalışır hale getirilmiştir. Ancak önümüzdeki 10-20 yılda bu “Avrupa Birleşik Devletleri” kurulabilecektir. Türkiye’de 31 Temmuz 1959’da AET’ye (Bugünkü adı ile Avrupa Topluluğu veya Avrupa Birliği) giriş için başvurdu, müzakerelerin ardından 12 Eylül 1963’de imzalanan Ankara Anlaşmasıyla 1 Aralık 1964’de ortak üyelik ilişkisi başladı. “Hazırlık dönemi” (01.12.1964-31.12.1972) 8 yıl sürdü, 23.11.1970 tarihinde imzalanan karma protokolün 01.01.1973 tarihinde yürürlüğe girmesiyle “geçiş dönemi” (01.01.1973-31.12.1995) 22 yıl sürdü ve Avrupa Topluluğu 36 ncı Ortak Konseyi’nin Makale 06.03.1995 günlü kararı ile 01.01.1996 tarihinde de Türkiye; Gümrük Birliği’ne üye kabul edildi. vesinde) devam ettiği kolayca görülmektedir. ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 19 Makale Gümrük Birliği dönemi 1963 ile başlayıp hükümetlerce yavaş yavaş sürdürülürken, “Geçiş Avrupa Topluluğu ile Türkiye arasında malların serbest dolaşımı sağlandı, gümrük vergileri karşı- Dönemi”nde (01.01.1973-31.12.1995) Türk taralıklı kaldırıldı, üçüncü ülkelere karşı aynı gümrük fının görev ve sorumluluklarını hızlandırmak gevergileri uygulanmaya başlandı, Türk gümrük rekiyordu. Dikkat edilirse; bu dönemde 1973 tamevzuatı, birliğin gümrük mevzuatına uyarlandı. rihi ile mevzuat tekrar ele alınırken; Avrupa Birliği Halen devam eden “son dönem”dir ve günü- hedefli Gümrük Birliği öne çıkarılıyordu. Ancak müzde Avrupa Topluluğu, Türkiye ile önü açık Türkiye içinde bulunduğu siyasi ortam fevkalade “Tam Üyelik” müzakerelerini sürdürmektedir. karışık hale gelmişti. Sağ-sol adı altında bölünBöyle söylenecek ama; resme dikkatli bakılırsa, 3 me başlamış ve kargaşa ortamı yaratılmıştı. Bu Ekim 2005’de 33 başlıkta müzakere süreci başla- ortamda Gümrük ve Tekel Bakanlığı’nın bürokratılmış ve 2 başlık nihai kabulde ele alınacağından sisi kenara çekildi, yerine işi bilmeyen kişiler ge31 başlık değerlendirilmeye alınsa da, ancak 13 tirildi. Bakanından, memuruna kadar çok büyük başlık müzakereye alınabilmiş, bir tek “bilim ve değişiklikler yapıldı. “Mültezimler”e gümrüklerin teknoloji uyumu” kabul edilmiş, 12 başlığın mü- satılması gibi kapılar kötüye kullanım ve kaçakzakeresi “Kıbrıs Rum Cumhuriyeti”nin vetosu ile çılık yapabilmek için paylaşıldı. Ekonominin yasa dışı büyümesine imkan sonlandırılmıştır. 3 Ekim hazırlandı. Kaçakçılık hızla 2005’de Türkiye ile birlikarttı, kimsenin terör ve site müzakereleri başlatılan “Şimdi, Osmanlı’nın bu boryasi olaylardan bu durumu Slovakya’nın 2012 tarihincunu nasıl yaptığını? Nasıl gözlemesi mümkün değilde birliğe tam üye kabul di. Hızla Avrupa’nın eski ve Devletin iflas ettiğini? Parasız edilmiştir. Her şeye rağmen kullanılmış sanayi makinapulsuz Anadolu’nun yoksul üçüncü ülkeler karşı AB’nin ları sanayiciye temin edildi ortak gümrük tarifesi 1996 halkının muhteşem zaferine ve hammaddesi de kaçak yılından bu yana uygulangöz atalım. Sonra bu borçları yollarla ekonomiye sokulmaktadır. du. Sermaye birikiminin geri ödemek için görevlendiBugün “imtiyazlı ortak” artması sessizce ve belli etrilen gümrüklere ve gümrük önerilerine dönüşen “birlik meden sağlandı. politikalarını değerlendiretam üyelik” durumu, mali 12 Eylül 1980 ile her şey lim” ve siyasi sonuçları olmasa değişti. Bilinçli politikasızdahi, sanayi ve ticaret açılığa rağmen, bu kez Gümsından Gümrük Birliği ile rük Ve Tekel Bakanlığı’nın bu ağır, müsamahakar kısmen amacına ulaşmıştır. ve yavaş davranışı, zenginler kulübünce beğenilTürkiye Cumhuriyeti AB ile olan ilişkilerinde meyince veya yeterli bulunmayınca, ülkede ekohem gümrük mevzuatını geliştirmiş, hem de AB nomik sıkıntılar öne çıkarılarak, sınıfsal çatışmalar mevzuatına uyarlamıştır. Dolayısıyla global ti- yaratıldı, Batının ve ABD’nin desteğiyle ekonomik carette çok önemli bir yer edinmiştir. Tarihsel kararlara şekil ve hız vermek için, askeri harekat, süreçte görüleceği gibi, her şey Türkiye’nin elin- terörizmi bahane ederek siyasete ve ekonomiye de değildir. Her hükümet, ister AB taraftarı, ister müdahele etti. karşıtı olsun gelişen ve yaşanan sürece göre şekil Çoğu yasa dışı oluşan yavaş, çekingen ve ürkek almıştır. Osmanlı dönemindeki kapitülasyonlarTürk sanayi ve ekonomisi için 1983 yılında Turgut la sonuçlanan ve devletin yıkılmasıyla noktanın konulduğu gümrük politikasızlığı; Cumhuriyetin Özal dönemi ile hızla sermaye birikimi sağlanmak ilk dönemlerinde geliştirilen gümrük politikaları istendi, ihracat artışı adı altında ülkeye “hayali ihile tam bağımsızlık simgesi olarak görülmesine racat” ile (önce eşyanın kıymeti yükseltilerek, 10.rağmen, 1945’li yıllardan sonra günümüzde yine $’lık eşya 25-30.-$’a çıkarılarak, sonra taşıta eşyayı Avrupalıların politikaları ile (AB politikaları çerçe- az konularak, 10 koli yerine 7 koli koyarak, sonra 10 kolinin faturasını takiben taşıta hiç eşya koyma- Makale dan evrak üzerinde ihracat yapılmıştır) döviz girişi hızlandırıldı, Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu değiştirildi ve ihracat ile ödemeler dengesi açığı kapatılmak istendi. Gümrüklerin yetişmiş personeli devre dışına bırakılarak, konuyu bilmeyen siyasi bağlantılı, ekonomik destekli sözde liberal görüşlü Bakanlığın yeni bürokratları ile her şey alt üst edildi. Bakanlık, (Osmanlı dönemi gibi) gümrük geliri topluyor denilerek, bu gerekçe ile 1983’de Maliye’ye bağlandı ve ekonominin dışına itildi. Devlet eliyle hayali ihracatçılara göz yumuldu, orta direğin elindeki küçük tasarruf bankerlerce toplandı. Sanayiciliği bilmeyen bu ihracatçıların elindeki paranın yönlendirilmesi için de yeni teşvikler geliştirildi, para bu kez ihracatçıdan sanayiciye aktarıldı. İşte bu beklentilerden dolayı Gümrükler ehil olmayan ve bilgisiz kişilere bilerek teslim edildi, bu kişiler siyaseten korundu ve serbest ticaret hızla geliştirildi. Bu müsamahakar sistemde bankalar devreye sokuldu. 2000’li yılların başında bu kredi kullandıran bankaların iflasına neden olundu. Gümrük ve Tekel Bakanlığı’nın 10 yılı Maliye’de, 8-10 yılda Müsteşarlık adıyla harcandı, çünkü bu süreçte Bakanlığa ihtiyaç yoktu. ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 20 ğı olarak teşkilatlandırıldı, Cumhuriyetin 1930’lu yılları gibi gümrükler yeniden önemsenerek ele alındı. Hızla Gümrük Kanunu, Kaçakçılık Kanunu çalışmalarına geçildi. Çünkü 1995’de Avrupa Topluluğu 36 ncı ortak konsey toplantısında Türkiye için karar oluşturacaktı. Karar öncesinde mevzuatın uyumu çalışmaları öncelik kazandırıldı. Parçalanan gümrük mevzuatı ve yetkileri sessizce toparlandı. Yurtdışı eğitime hız verildi. (Dış ticaret, teşvikin ileride bu düşünce ile gümrüğün içinde tekrar toplanacağının temelleri atılıyordu) 1993 yılında 485 sayılı KHK ile Müsteşarlık haline döndürüldüğümüzde, Cenevre Gümrük Kıymet Sözleşmesini 1994 yılında gümrük kanunumuza dahil edildi, arkadan da “Gümrük Formalitelerinin basitleştirilmesi, uyumlaştırılmasına ilişkin uluslararası KYOTO sözleşmesi” de mevzuatımıza yerleştirildi. Makale Şimdi sırada gümrük hizmetlerinin modernizasyonu olmalı idi. Avrupa Topluluğu 1977 yılından beri otomasyona çalışırken, yeni üye olacak Yunanistan ve Türkiye’ye mevzuatlarını AB’ye uyumlu hale getirmesini öneriyordu. Fransa Gümrüğü’nde otomasyon başlamıştı, onun adı Ancak, Avrupa Birliği, Türkiye’yi Gümrük “SOFIA” idi. Latince bu hoş kelime 2000 yılında Birliği’ne zorluyordu. Tanzimat Fermanı sonrasın- ülkemizde aynı adla “BİLGE” olarak Türk Gümdaki Maliye’nin ve Adliye’nin yeniden düzenlen- rüklerinde devreye sokuldu. Böylece Türkiye mesi gibi, ticaretin de yeniden düzenlenmesi ge- Cumhuriyeti’nin kamu yönetiminden önce gümrekiyordu ve eşyanın kontrolü, takibi Avrupalı için rüklerde büyük değişim başladı, artık her şey otoçok önemli idi, Gümrük İdareleri sermaye birikimi masyona geçiyordu. görevini tamamlamıştı. Maliye’den 1993’de ayrıl2000’li yıllara geldiğinde, finansman ve bankadı. Başbakanlık bünyesinde Gümrük Müsteşarlıcılık işleri yabancılar için düzene konuldu. (Tıpkı Tanzimat Fermanı gibi). AB’nin, Türk mallarına talebi hızlandı, satmak istediği malı da yeni gümrük rejimleriyle hızla sattı, onların istediği serbest ticaretti ve ticaretin engellenmemesiydi. Her şey düzgün hale getirilmişti, ta ki 11 Eylül 2001 tarihine kadar. O güne kadar, Dünya dış ticareti ve gümrüklerin yönetimi; sanayici, hammaddeci büyük devletlerin serbest ticaret anlayışı üzerine düzenlenmiş ve hiçbir ülke onların ticaretini engelleyici, önleyici tedbirler alamaz Makale iken; Global dünyanın oluşması, tüm dünyada hız ve rahatlık sağlanmış iken; Gümrüklerin yokmuş gibi uygulanması hedeflenBugün, “Yeni yaklaşım” “yeni gümrük politikası” miş iken; New York’taki ikiz kuleler saldırısı 11 Ey- adı altında otomasyonla ortak risk değerlendirlül 2001, Gümrüklerde Milat oldu. mesi, ortak yönetim, bilgi paylaşımı, mal transitinin takibi, kontrolu, (ortak transit uygulaması) serPeki, 11 Eylül 2001’de ne oldu? Gelişmiş ülkeler bu kez, diğer ülkelerin mal ve best bölge ve antrepoların YGM ile sıkı denetimi, insan, serbest dolaşımının terörün elinde vasıta sorumlu ve yetkili operatörler oluşturulmasına olduğunu söylemeye başladılar. Böyle diyerek dönüştü. Ne değişmişti, bir günde? Kendi yararına işleyen sistemin, kendine zarar verdiği görülünce; Ticaret sistemi ve gümrük sistemi tamamen değiştirilivermişti. Düne kadar yalnızca sanayide kullanılan otomasyon, hızla yaygınlaştı. Google ve internet ile bilgi toplanması ve izlenmesi esas oldu. Devletlerin bildiği, sanki herkesin bildiği haline getirildi. Herkes derken, bilgi gelişmiş ülkelerin elinde değerlendirilmeye başlandı, risk kriteri öncelik kazandı, analiz gücü arttı. Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi, Yayını 2006, (638 sf.) 2- Kemal Atatürk, Tamim, telgraf ve beyannameler IV Cilt, Atatürk Kültür Dil, Tarih, Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi 1991, (721 sf.) 3- Atatürk’ün Bütün Eserleri, Kaynak Yayınları (1929) Cilt 23 (530 sf.), (1930) Cilt 24 (490 sf.), (1931-1932) Cilt 25 (460 sf.) 4- Tarih IV, Kemalist Eğitimin Tarih Dersleri (1931-1941) Dönemi, Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti tarafından yazılmıştır. 1934 İstanbul Devlet matbası (orijinal baskı, Kaynak Yayınları, Ocak 2014 İstanbul (390+152 sf.)) 5- Türk Gümrük Tarihi, Dr. Turan Atan, Türk Tarih Kurumu yayınları, 1978 (336 sf.) 6- Başbakanlık Devlet Arşivleri 7- Gümrük ve İnhisarlar Vekaleti Müfettişlerinin Haziran 1939’da Ankara’da yaptıkları toplantıya dair raporlar, T.C. Gümrük ve İnhisarlar Vekaleti Neşriyatı, Ankara Devlet Matbaası, Ankara 1939 8- Alptekin Müderrisoğlu, Kurtuluş Savaşı’nın Mali Kaynakları, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 1990 9- Cihat Çetinkaya, Yoksulların Zaferi (Kurtuluş Savaşı’nın Maddi ve Mali Kaynakları), 07.05.2015 makale, (124 sayfa) 10- Oğuz Anter “Dünyadaki Gelişmeler ve Dünden Bugüne Gümrükler”in makalesi 01.08.2009, Gümrük Müfettişleri Dergisi 68.sayı 11- Gümrük ve Tekel Bakanlığı Dergisi, Cumhuriyetin 60ncı yılı özel sayısı, 29.10.1983 Ankara (183 sf.) 12- Gümrük ve Ticaret Bakanlığı web sayfası Tarihçe Bölümü 13- Mersin Gümrük Müşavirleri Derneği Web sayfası Gümrük Tarihçesi bölümü, 14- Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Sinan Demirbilek, Tek parti döneminde İnhisarlar (1923-1946) tezi, İzmir (30 sf ) Dolayısıyla küçülen dünyamızda güçlü olan daha güçlü hale geldi, işçisi ucuz olan, hammaddesi ucuz olan, teknolojisi yüksek olan ve lojistik Artık hem gümrüklerin, hem de ticaretin kont- düzeni olan üstünlük kazandı, diğerleri daha çok kaybetmeye başladı. Artık her şey güçlü ve varlıkrolünü istiyorlardı. lılar için denetim altına alınıyordu. Gümrük MüsTüm mal ve insan hareketi takibe alındı. teşarlığının görevi sona ermişti. Bir gün önce mal ve insanın serbest dolaşımı, “Gümrük denetimine ve iç ticarete konu eşya hatta denetimsiz dolaşımı, hatta bilinip ses çıkahareketinin etkili ve verimli bir şekilde planlanrılmaması savunulurken, birdenbire eşyanın dolaşımın gözetimi, izlenmesi ve denetimi ön plana ması ve uygulanması ile söz konusu eşyanın taşınçıkarılmıştı. Gümrükler ile ticaret kontrol edilmek ması, depolanması ve kontrol altında tutulmasına yönelik çalışmalarda bulunmak, koordine etmek, isteniyordu. lojistik merkezlerin kurulması ve işletilmesi” amaBu iş gümrüklerin kontrolü ile bitmiyordu, cıyla 08.08.2011 günlü 649 sayılı Kanun Hükmünticaretin de takibi gerekiyordu. Dünya Ticaret de Kararname ile Bakanlığın yeni adı “Gümrük ve Örgütü’nün çalışması, global ticareti arttırıyordu, Ticaret Bakanlığı” oldu. ama takip edemiyordu, devreye Dünya Gümrük KAYNAKÇA Örgütü girdi. 1- Kemal Atatürk, Nutuk (1919-1927), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Dün “İhracata dayalı ekonomik model” gümrük politikasının esası iken ve tarife dışı engellerle mücadele edilmesi, ülke sınırlarında değil, iç gümrüklerde denetimin yapılması istenirken ve gümrük işlemlerinin basitleştirilmesi amaçlanırken, serbest bölge ve antrepolar da sınırlı denetim ile özgürleştirilirken; mal ve eşyaya serbestlik, 21 Makale Bunun sonucunda, dün gümrük denilince, ithalat ve ihracat anlaşılırken, bugün malın hareketi, üretimi, stok durumu, yeri, zamanı önem kazandı. 2005 öncesinde Gümrük Birliği ve tavizlerle karşılıklı arttırılan ticaret, kontrollü ticarete dönüştü. ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ gümrük duvarlarını yükseltip, kapıları güçlendirseler, kendileri ve mallarının hareketi engellenecek ve ticaretleri için bu doğru olmayacaktı, şimdi gümrüklerde denetimin ve takibinin arttırılması gerekiyordu. Adı da “dünya düzeyinde çevrenin korunması, insan sağlığının gözetilmesi, sınırlı gıdanın ülkeler arasında kontrollü dağıtılması” konuldu. Eğitimler Üyelerimize yönelik olarak, 16 Mayıs 2015 tarihinde 14.00-16.00 saatleri arasında Ankara Ticaret Odası (ATO) eğitim salonunda Sayın Özdil ÜÇÖZ (TEB Dış Ticaret Merkezleri Müdürü) tarafından - KKDF uygulaması, - Gümrük yazılarının düzenlenmesinde bankaların uygulamaları - Akreditiflerin genel tanımı ve uygulamaları - Karşılaşılan ilginç ve riskli vakalar konularında konferans verildi. Konferansa yoğun katılım oldu. ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 22 Eğitimler Eğitim komisyonumuzun üyelerimize yönelik olarak düzenlediği eğitimler çerçevesinde, Sayın Atilla ŞAHİN tarafından verilen “Gümrük Kıymet ve Uygulamaları” başlıklı eğitim; 20 Haziran 2015 tarihinde, 14.00-17.00 saatleri arasında Ankara Ticaret Odası (ATO) eğitim salonunda yapıldı. Yoğun katılımın olduğu eğitimin sonunda sorular cevaplandırıldı. Katılımcılara katılım sertifikaları verildi. Eğitim komisyonumuzun üyelerimize yönelik olarak düzenlediği eğitimler çerçevesinde, Sayın Atilla ŞAHİN tarafından verilen “Menşe Kuralları” konulu eğitim; 25 Nisan 2015 Cumartesi, 14.0017.00 saatleri arasında Ankara Ticaret Odası (ATO) eğitim salonunda yapılmıştır. Dernekten Haberler Dernek üyelerine eğitim verilmeye devam edildi Ankara Gümrük Müşavirleri Derneği tarafından üyelerimize yönelik olarak icra edilen eğitim faaliyetleri kapsamında, 12 Eylül 2015 tarihinde Ankara Ticaret Odası Yönetim Kurulu Salonunda, T.C. Ekonomi Bakanlığından Dış Ticaret Uzmanı Sayın Tahir YEŞİLOVA, Dış Ticaret Uzmanı Sayın Kaan KÖKTÜRK ve Dış Ticaret Uzman Yardımcısı Ayşegül ULUHAN tarafından Ürün Güvenliği ve Denetimi, TAREKS Uygulamaları ve CE İşareti eğitimi verilmiştir. 23 Dernekten Haberler Derneğimiz tarafından düzenlenen eğitimler çerçevesinde, 30 Mayıs 2015 tarihinde 13.0016.00 saatleri arasında, Antalya’da Antalya üyelerimize yönelik olarak, Sayın Atilla ŞAHİN tarafından “Menşe Kuralları ile Gümrük Kıymet ve Uygulamaları” başlıklı eğitim verilmiştir. Batı Akdeniz Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü Antalya Eğitim Salonunda icra edilen eğitimin sonunda sorular cevaplandırıldı. Katılımcılara katılım sertifikaları verildi. ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 27 Haziran 2015 Cumartesi günü 10.00-13.00 saatleri arasında, Samsun’da Sayın Atilla ŞAHİN tarafından “Menşe Kuralları ile Gümrük Kıymet ve Uygulamaları” başlıklı eğitim, Samsun Port Liman İşletmesi-Samsun Eğitim Salonunda verilmiştir. Arif KÜMBÜL Gümrük Müşaviri İlave Gümrük Vergisi Uygulaması; Türkiye’deki Serbest Bölgelerde Üretilen Uygulama Kapsamı Eşyanın Vergilendirilmesi ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 24 Ü lkemiz tarafından uygulanan gümrük vergilerinin dayanağı, 14.05.1964 kabul tarihli 474 sayılı Gümrük Giriş Tarife Cetveli Hakkında Kanun’dur. Anılan Kanun, Kanun’un eki Cetvelde yer alan eşyaların gümrük vergisi had ve nispetlerini sıfıra kadar indirebilme veya % 50 sine kadar artırabilme konusunda Bakanlar Kurulunu yetkili kılmıştır. Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşma hükümlerinin saklı olduğu hükmüne de Kanunda ayrıca yer verilmiştir. gümrük tarifesinden bir sapma olarak, 474 sayılı Kanunun çizdiği sınırlar dahilinde mevcut gümrük vergilerine ek olarak ‘ilave gümrük vergisi’ getirildiği görülmektedir. Makale Bu yazıda, son bir yılda giderek artan ilave gümrük vergisi uygulamaları üzerinde durulmuş; ülkemizdeki serbest bölgelerde üretilen ilave gümrük vergisine konu eşyanın hangi esaslara göre vergilendirileceği konusunda yaşanan ve ancak Gümrükler Genel Müdürlüğünün 03.08.2015 günlü tasarruflu yazısıyla ortadan kaldırılabilen 20.12.1995 tarihli ve 95/7606 sayılı Bakanlar tereddütler dolayısıyla biriken sorunların nasıl giKurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İthalat Rejimi derilebileceğine ilişkin düşüncelerimiz ifade edilKararına ekli II sayılı listede sanayi ürünlerine uy- miştir. gulanacak gümrük vergisi oranları ile genelleşti1. İlave Gümrük Vergisi Uygulamalarımız rilmiş tercihler sistemi (GTS) kapsamında tanınan İlk olarak 2011 yılında 2011/2203 sayılı Bakantavizli vergiler yer almaktadır. Bu listede yer alan vergi oranları esas itibariyle AB ile aramızdaki lar Kurulu Kararı ile mensucat ve konfeksiyon ithagümrük birliği anlaşması nedeniyle AB ortak ta- latına getirilmiş olan ilave gümrük vergisi uygularifesini yansıtmaktadır. Söz konusu tarife her yılın ması, son bir yılda giderek yoğunluk kazanmıştır. 2014 yılı Ağustos ayından itibaren, sırasıyla ayakbaşında buna göre yenilenmektedir. kabı, demir ve çelikten dövülmüş çubuklar ve el Bununla birlikte, son yıllarda, anılan listede yer dokuması halı; bu yılın başından itibaren de, yine alan bir kısım sanayi ürünlerinde ithalatı frenle- ayrı ayrı kararnamelerle peş peşe, demir ve çelikmek, yerli sanayiciyi korumak maksadıyla, ortak ten el aletleri ve el arabası, mobilya ve mobilya ak- Makale Bunun anlamı şudur: Söz konusu eşyanın AB üyesi ülkelerden A.TR 1 Dolaşım Belgesi eşliğinde gelmesi ilave gümrük vergisine konu olmaması için tek başına yeterli olmayacaktır. Bu verginin alınmaması için, o eşyanın aynı zamanda AB üyesi İlave Gümrük Vergisine ilişkin kararnamelerin ülkeler veya Türk menşeli olması ve bunun beyan incelenmesinden, söz konusu verginin, AB üyesi edilmesi ya da (Pan Avrupa Akdeniz ve Batı Balülkeler, EFTA üyesi ülkeler, aramızda serbest tica- kan) menşe kümülasyon sistemine dahil ülkeler ret anlaşması olan ülkeler (İsrail, Makedonya, Bos- menşeli olduğunun tevsiki gerekecektir. Aramızna-Hersek, Fas, Batı Şeria ve Gazze Şeridi, Tunus, da STA anlaşması olmakla beraber herhangi bir Mısır, Gürcistan, Arnavutluk, Ürdün, Şili, Sırbistan, çapraz menşe kümülasyon sistemine birlikte dahil Karadağ, Kosova, Güney Kore ve Morityus) dışın- olmadığımız Şili, Güney Kore gibi ülkeler menşeli daki ülkeler; başka bir deyişle, Genelleştirilmiş eşya AB üyesi ülkeler üzerinden A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde gelse dahi Tercihler Sisteminden Yailave gümrük vergisine rarlanacak Ülkeler Grubuna “Bu yazıda, son bir yılda tabi olacaktır. dahil ülkeler ve diğer ülkeler samı, şilte mesnetleri, yatak takımı eşyası vb. eşya elektrikli aydınlatma cihazları, elektrikli süpürge ve su ısıtıcıları, bavul valiz, çantalar vb. eşya ile demir ve çelikten teller ve çubukların ithalatına ilave gümrük vergisi getirilmiştir. 2. Türkiye’deki Serbest Bölgelerde Üretilen İlave Gümrük Vergisine Konu Eşyanın Vergilendirilmesi İlave ve gümrük vergisine ilişkin kararnameler, özellikle bu kararnamelerin tamamında yer alan A.TR dolaşım belgesi eşliğinde ithal edilen Avrupa Birliği ve Türk menşeli olmayan eşyadan ‘Diğer ülkeler’ sütununda belirtilen Bununla birlikte, son oran üzerinden ilave gümcümleye bir istisna olarak, rük vergisi alınacağına dair bu kararnamelerin tamaifade, özellikle 23.05.2015 mında, A.TR dolaşım belgesi tarihli Resmi Gazete’de yaeşliğinde ithal edilen Avrupa Birliği ve Türk menşeli olmayan eşyadan ‘Diğer yımlanarak 2015/7699 sayılı Kararname ekinde ülkeler’ sütununda belirtilen oran üzerinden ilave mobilya ve mobilya aksamı, şilte mesnetleri, yatak gümrük vergisi alınacağı, ancak Türkiye’nin taraf takımı eşyası vb. eşya için getirilen ilave gümrük olduğu Serbest Ticaret anlaşmaları çerçevesinde vergisi kararından sonra, Türkiye sınırları dahilinbir çapraz menşe kümülasyon sistemine dahil ül- de bulunan serbest bölgelerde gerçekleştirilen kelere menşeli eşyadan tercihli menşeinin tevsiki üretim sonucunda Türk menşei kazanmış olan halinde ilave gümrük vergisi alınmayacağı, eşya- eşyanın Türkiye’ye ithalinde ilave gümrük vergisi nın menşeinin doğru beyan edilmesinden itha- alınıp alınmayacağı sorusunu beraberinde getirlatçının sorumlu olduğu hükmünün getirildiğini miştir. görüyoruz. 25 Makale giderek artan ilave gümrük vergisi uygulamaları üzerinde durulmuş; ülkemizdeki serbest bölgelerde üretilen ilave gümrük vergisine konu eşyanın hangi esaslara göre vergilendirileceği konusunda yaşanan ve ancak Gümrükler Genel Müdürlüğünün 03.08.2015 günlü tasarruflu yazısıyla ortadan kaldırılabilen tereddütler dolayısıyla biriken sorunların nasıl giderilebileceğine ilişkin düşüncelerimiz ifade edilmiştir.” ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ için getirildiği görülmektedir. İlave gümrük vergisine konu eşya, serbest dolaşımda olduklarını gösterir A.TR 1 Dolaşım Belgesi eşliğinde AB üyesi ülkelerden veya menşeli olduklarını gösterir belgeler eşliğinde STA anlaşmamız olan ülkelerden geliyorsa esas itibariyle bu verginin alınması söz konusu olmayacaktır. Makale ‘Bu karar hükümlerini Ekonomi Bakanı yürütür.’ hükmünü taşıyan söz konusu kararnamelerin hazırlanıp çıkarılmasına öncülük eden Ekonomi Bakanlığı’nın (İthalat Genel Müdürlüğü), kendisine intikal eden bu sorular karşısında, evvela, maddede yer alan ‘Türk menşeli’ olmayan hükmünün ülkemiz menşeli eşyanın ithalatında söz konusu ek verginin uygulanmaması amacıyla derç edildiğini belirterek ülkemiz serbest bölgelerinde üretilen Türk menşeli eşyanın anılan muafiyet kapsamında olduğu değerlendirmesini sözle ve yazıyla ifade ettiği; Kararname hükümlerinin uygulayıcısı durumundaki Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (Gümrükler Genel Müdürlüğü) tarafından, bu değerlendirmelerinin diğer mevzuat hükümleri karşısında bir değer ifade etmeyeceğinin kendilerine hatırlatılması üzerine söz konusu değerlendirmelerinden vazgeçtikleri bilinmektedir. ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 26 olma kriterine göre belirlenmiş bir tercihli tarife de bulunmadığından, serbest bölgelerde serbest dolaşımda bulunmayan girdiler kullanılmak suretiyle üretilen eşyaya, Türk menşei kazansın kazanmasın İthalat Rejimi Kararı eki listelerin “Diğer Ülkeler” sütunundaki oranlar üzerinden gümrük vergisi uygulanacağı belirtilerek; Makale 2015/7699 sayılı Kararnamede eki kararda yer alan ‘Bu karar kapsamı ilave gümrük vergisi hakkında gümrük vergisinin tabi olduğu usul ve hükümler uygulanır’ hükmü dikkate alındığında, serbest bölgede serbest dolaşımda bulunmayan girdiler kullanılmak suretiyle üretilerek Türkiye’ye ithal edilmek istenilen eşyanın Gümrük Yönetmeliği’nin 431 inci maddesi çerçevesinde nihai ürün üzerinden vergilendirilmesinin beyan sahibi tarafından tercih edilmesi ve nihai ürünün de 2015/7699 sayılı Karar eki tabloda yer alması Sonunda, Gümrükler Genel Müdürlüğü (GGM) halinde Karar eki tablodaki “Diğer Ülkeler” sütunundaki oran üzerinden tarafından tüm Gümrük ve ilave gümrük vergisinin Ticaret Bölge Müdürlükleri“Söz konusu eşyanın AB üyesi üluygulanması gerekene dağıtımlı 03.08.2015 takelerden A.TR 1 Dolaşım Belgesi eşceği talimatı verilmiştir. rih ve 9582430 sayılı yazıyla liğinde gelmesi ilave gümrük vergiBu talimat, her ne kadar yukarıdaki paragrafta dile sine konu olmaması için tek başına 2015/7699 sayılı Kararnagetirilen konuya açıklık geyeterli olmayacaktır. ” me ile bağlantılı olarak vetirilmiştir. rilmişse de, aynı hükümleri Söz konusu yazıda: içermeleri nedeniyle tüm Gümrük Yönetmeliğinin ‘Vergilerin hesaplan- ilave gümrük vergisi kararnameleri konusu eşyaması’ başlıklı 431’inci maddesinde yer alan ‘Ser- lar için de geçerli olacağı tartışmasızdır. best bölgede üçüncü ülke menşeli girdiler kullanıGGM’nin bu yazısıyla kafalardaki soruya açıklık larak üretilen eşyanın serbest dolaşıma sokulmak istenilmesi durumunda beyan sahibinin talebi ha- getirildiği görülmekle beraber; uygulamada yaşalinde Kanunun 161 inci maddesi, talep olmaması nan mağduriyetler ve sorunların giderilebilmesi halinde ise aynı Kanunun 15 inci maddesi hüküm- için, hala her iki Bakanlığın da yapmaları gereken, lerine gümrük vergileri hesaplanır.’ hükmünden bu yazının kaleme alındığı tarih (24.08.2015) itibariyle hala yapılmamış olan şeyler vardır. Şöyle ki: bahisle; Yukarıdaki yazıya dayanak teşkil eden GümSerbest bölgelerden Türkiye’ye eşya ithalinde vergilendirmenin nihai ürün üzerinden ya- rük Yönetmeliğinin 431’inci maddesi hükmü, pılmasının tercih edilmesi durumunda; serbest hala bazı Serbest Bölge Gümrük Müdürlüklerinde bölgelerde üretilen nihai ürün için tercihli tarife maddede öngörüldüğü şekilde uygulanmamakuygulaması söz konusu olmadığından ve İthalat tadır. Genel Müdürlük talimatında da belirtildiği Rejimi Kararında eşyanın yalnızca “Türk menşeli” üzere, anılan maddenin ‘Serbest bölgede üçüncü Makale ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 27 Makale ülke menşeli girdiler kullanılarak üretilen eşyanın sonra 03.08.2015 tarihine kadar ilave gümrük verserbest dolaşıma sokulmak istenilmesi durumun- gisi ödenmesi gerektiği halde ödenmeksizin gerda beyan sahibine isterse girdiler üzerinden de- çekleştirilen işlemler için girişilecek ek tahakkuk ğilse nihai ürün üzerinden vergileri ödeme seçe- ve ceza kararlarının hukuka uygun olmayacaklaneği sunduğu; ilk seçenek seçildiğinde nihai ürün rı, bu kararlara muhatap olacaklar tarafından kaüzerinden vergi (bu arada ilave gümrük vergisi) nun yollarına gidildiğinde sonuç alınacağı, orada ödenmesi söz konusu olmayacağı açık olduğu alınamasa dahi Anayasa Mahkemesine bireysel halde kimi gümrük müdürlüklerinin mükelleflerin başvuru hakkı kullanıldığında bu kararların mutbu seçeneği kullanmalarına izin vermedikleri, ni- laka yüksek mahkemeden döneceği değerlenhai ürün üzerinden beyanda bulunmaya ve vergi- dirilmektedir. Bu itibarla, Ekonomi Bakanlığının, leri buna göre ödemeye zorladıkları bilinmektedir. Kararnameyi yürüten Kurum olarak, bu soruna çöAnılan yönetmelik maddesinin kanuni dayanağı- züm araması, en sağlamı Kararnamenin yürürlüğe nın tartışmalı olduğu tarafıgirdiği 23.05.2015 tarihinmızca da kabul edilmekteden geçerli olacak şekilde “Diğer bir konu, 23.05.2015 taridir. Bununla birlikte, böyle bu durumdaki mükellefhinde yürürlüğe giren Kararname bir Yönetmelik maddesinin lerin sorunlarını giderici hükümlerini yürütmekle görevli var olduğu da şüphesizmahiyette hüküm ilavesi Ekonomi Bakanlığı tarafından bile dir. Bu itibarla, Gümrükler için üzerine düşeni yapöngörülemeyen, gümrükçü olmayıp Genel Müdürlüğü’nün bu ması gerektiği mütalaa bilmeyenler için ancak Gümrükler soruna da el atarak anılan edilmektedir. Genel Müdürlüğü’nün 03.08.2015 tahükmün uygulanmasını ayrihli yazısıyla açıklığa kavuşan konurıca talimata bağlamasına ya dair bilgisizlik dolayısıyla iki tarih ihtiyaç vardır. arasında ilave gümrük vergisi ödeDiğer bir konu, meden gerçekleştirilmiş olan işlem23.05.2015 tarihinde yüler hakkında ne yapılacağıdır.” rürlüğe giren Kararname hükümlerini yürütmekle görevli Ekonomi Bakanlığı tarafından bile öngörülemeyen, gümrükçü olmayıp bilmeyenler için ancak Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 03.08.2015 tarihli yazısıyla açıklığa kavuşan konuya dair bilgisizlik dolayısıyla iki tarih arasında ilave gümrük vergisi ödemeden gerçekleştirilmiş olan işlemler hakkında ne yapılacağıdır. Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuru sonucunda vermiş olduğu Kararlarında da vurgulanan, vergi uygulamasında, Kanun ve Kararname metinlerinin açık ve net bir şekilde ‘belirlilik’ ve ‘öngörülebilirlik’ esaslarını yerine getirmesi gerektiği kuralının, bu olayda en başta yerine getirilmediği; öngörülemezlik durumunun ancak GGM’nin anılan yazısıyla 03.08.2015 tarihinde giderilebildiği ortada olduğundan; Kararnamenin yayımlandığı 23.05.2015 tarihinden Selçuk KARAGÜL İşletmelerde Monotonluk Sorunu ve Alınabilecek Önlemler Anahtar Kelimeler: Monotonluk, Verimlilik , Sağlık hizmetlerinin sunumunda temel he- Performans , Duyarsızlaşma, Kişisel-Kurumsal Badef, daha kaliteli bir sağlık bakımı vermektir. Bu şarı da işletmelerin en önemli amaçlarından biri olan 1- GİRİŞ verimliliğin en etkili düzeye çıkması ve çalışanMonotonluk iş görenler için bir şikâyet ve tatların işlerinde istekli ve motive olmuş bir şekilde minsizlik kaynağıdır. Diğer bir anlatımla; iş göçalışmaları ile mümkündür. Ancak; yoğunlaşan renlerin şikâyet ve tatminsizlikleri arttıkça, işten rekabet koşulları ve gelişen teknoloji çalışma bıkkınlık, yorgunluk artacak, sonuç olarak da moşartları üzerinde olumsuz etkilerinden biri olarak notonluk ortaya çıkacaktır. Bu kapsamda araşmonotonluk, tekdüzelik olarak kendini gösterir. tırma öncelikle monotonluk konusunu içeren kuMonotonluk, iş stresini artırıcı ve organizasyo- ramsal bilgilere yer verilerek düzenlenmiştir.. nun sağlıklı faaliyeti açısından önemli bir tehdit İnsan ilişkilerinin daha önemli olduğu hastaoluşturmaktadır. Düşük çalışma performansı, işe devamlılık oranında düşüşler, tukenmişlik, duyar- nelerde, iş yerindeki monotonluğu giderecek çesızlaşma, çalışanlar genelinde artan hoşnutsuzluk şitli yöntemler, öneriler geliştirerek, iş görenlerin ve azalan motivasyon, yetkin işgücünün de kay- verimliliğini arttırma ve işten bıkkınlık duygusubolmasına yol açan iş bırakma oranındaki artışlar nu yok etme çabalarına ihtiyaç vardır. Bu noktave buna bağlı olarak oldukça maliyetli yeni işçi dan hareketle çalışmada; hastanelerde çalışan bulma ve eğitim faaliyetleri monotonluğun yarat- personelin işlerinden duydukları monotonluk tığı iş stresinin ortaya çıkardığı olumsuz durumla- derecesini tespit etmek, eğer monotonluk varsa buna neden olan faktörleri belirlemek ve çözüm ra örnek olarak gösterilebilir. önerileri getirmek amaçlanmıştır. Bu amaçla AnBu çalışmada; Ankara ve Konyada bulunan bir kara ve Konya’daki birer üniversite hastanesinde üniversite hastanesinde görev yapan personel- alan araştırması yapılmıştır. Araştırmanın verileri; lerin monotonluk düzeyleri irdelenmiş ve mono- SPSS.20.0 paket programı yardımıyla değerlenditonluk sorununun kaynağını belirleyerek soruna rilmiştir. Çalışmada Ki-Kare istatistik tekniği kullayönelik çözüm önerileri getirmek amaçlanmıştır nılmıştır. ÖZET ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 28 Makale Makale 2. LİTERATÜR TARAMASI Monotonluk, bir işin aynı tempoda ve sürekli tekrarlanarak yapılmasının verdiği yorgunluk ve bıkkınlık durumlarına denir. b) İşçinin monotonluğa karşı duyarlılığı c) İşyerinin manevi ortamı d) İşçinin psikolojik durumu Monotonluğun Nedenleri: giderici bir rol oynar. (EREN, Erol, Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, s.197) b)İşçinin monotonluğa karşı duyarlılığı: İşçilerin kişisel özelliklerine göre de monotonluk duygusu değişmektedir. Monotonluğun nedenlerini çeşitli yönlerden İşçiler zekâ düzeylerine göre az zeki olanlar, incelemek mümkündür. Burada dört ana neden çok zeki olanlar diye ayrıldığında, monoton işler üzerinde durulacaktır. Bunlar; az zeki olanlara uygun gelmektedir. Zekâ puanları arttıkça güç işlerden daha çok zevk, kolay işlerden a) İşin özellikleri ise bıkkınlık duyulduğu ve monotonluğa karşı du- 29 Makale Monotonlukla ilgili çalışmalar, her zaman her ülkede yapılmış olmakla beraber, özellikle İngiltere’de 2’nci Dünya Savaşından sonra araştırmacılar tarafından devam ettirilmiştir. ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ a)İşin özellikleri: İşleri özelliklerine göre, otomaMonotonluk sorunu ilk başta sanayide maki- tik, yarı otomatik ve otomatik olmayan işler diye neleşme karşısında aşırı işbölümü yaratması so- üç gruba ayırabiliriz. Ayrıca yine özellikleri gereği nucunda ortaya çıkmıştır. İşbölümü konusuyla ilk bazı işler daha çok dikkat gerektirdikleri halde, diilgilenen düşünür, Adam Smith, iş bölümüne ta- ğer bazıları ise, daha az dikkat gerektirir. Herhangi raftar olmakla beraber, yaptığı bir eleştiride: “Ba- bir iş, bu ayrımlardan birkaç özelliği birden içesit ve rutin işlerde çalışan insanların iş yaparken rebilir. (ÖZBAYDAR, S., İş Psikolojisi Ders Notları, fazlaca zihinsel çaba sarf etmelerine gerek yoktur. 1968, İstanbul, s.44) Çünkü teknoloji sayesinde Devamlı ve çok dikkat birçok güçlükler ortadan “Monotonluk iş isteyen işler sıkıcı ve daha kalkmıştır. Böylece insan görenler için bir şikâyet monotondur. Bunun neişte yaratıcı gücünü kulladeni aklın tam olarak işle ve tatminsizlik kaynağıdır. namaz ve yeteneklerinin meşgul olmamasındandır. çoğunu kaybeder duruma Diğer bir anlatımla; İşlerin karmaşıklığı veya gelmiştir” (Smith.A, Uluslaiş görenlerin şikâyet güçlüğü monotonluğu rın Zenginliği, 2008) demişve tatminsizlikleri büyük ölçüde azaltan bir tir. arttıkça, işten bıkkınlık, husustur. Kanada İstatisBirinci Sanayi Devrimi sıtik Dairesine göre en fazyorgunluk artacak, sonuç ralarında Adam Smith’den la rağbette olan işlerden olarak da monotonluk başka Buret, Sismondi ve birisi de yapılan yanlışları ortaya çıkacaktır. Bu Fourier de işbölümünün düzeltenlerin yaptıkları işkötü etkilerini incelemişlerkapsamda araştırma ler olduğudur. Bu rağbetin dir. öncelikle monotonluk nedeni; yapılan işin güç Sonuç olarak diyebiliriz olmasıdır. Güç işler, iş gökonusunu içeren kuramsal ki, ilk sanayi devriminden renin göz önünde yaptığı bilgilere yer verilerek bu yana, monotonluk soruişin önemini yüceltmekte düzenlenmiştir.” nu iktisatçıların ve davranış ve monotonluğu ortadan bilimcilerin dikkatini çekkaldırmaktadır. (EREN, E., miştir. Makinelerin bütün düşünsel davranışları Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, İstanbul yok edeceğini iddia etmişler, tek bir kişinin, bir iş 1998, s.189) üzerinde düşünerek duygularını kattığı ve bitirip İş sürekli bir ritme bağlı, basit, az dikkat isteyen tamamladığı eski sanatkârlar devrinin özlemini ve otomatik bir niteliğe sahipse, iş görenin hayal çekmişlerdir. kurma, konuşma olanağı vardır. Bu monotonluğu Makale yarlılığın artığı görülmektedir. İşte, monotonluğun giderilmesi ve önlenmesinde iş süratinin değiştirilmesi çeşitli işlere ve bu c) İşyerinin manevi ortamı: Monotonluk duyişleri yapan kişilere göre özellikler göstermektegusunun ortaya çıkmasında işyerinin manevi ortamının da büyük rolü vardır. May Smith, birbir- dir. (STRAUSS, G., Personel: The Human Problems leriyle tamlaşan, işbirliği eden, neşe içinde işlerini of Management, 1961, s.46) yapan, birbirinin dertlerini dinleyip, üzüntülerini, d) Müzikten Yararlanma: Monotonluğun önlensevinçlerini paylaşan personel arasında en mono- mesinde önemli olan etmenlerden biride “ruhun ton işin bile monotonluk duygusuna engel olaca- gıdası” diye de nitelendirebileceğimiz müziktir. ğını öne sürmektedir. Günümüzde birçok şirket, çalışma esnasında ord) İşçinin psikolojik durumu: Bir işin monoton- taya çıkan yorgunluğu ve işin rutinliğini ortadan luğu, işçinin psikolojik durumuna göre değişir. kaldırmak için personele müzik dinletme yolunu İşin iş görene sevimli gelmesi, zevk vermesi ya da seçmektedirler. Böylece çalışanların, yaptıkları işmonoton ve sıkıcı gelmesi, kişiye, yere ve zama- lerde daha verimli olduğu gözlemlenmiştir. na göre değişen duygusal hayatın dinamizmine önemli ölçüde bağlıdır. ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 30 Makale e) Dinlenme Sürelerini Programlı Bir Şekilde Ayarlama: Monotonluğun önlenmesinde dinlenMonotonluğun Giderilmesinde Alınabilecek me sürelerinin moral ve verimliliği arttırıcı niteliğe sahip olduğu görülmüştür. Dinlenme sürelerinin önlemler programlı bir şekilde ayarlanmasının birçok yararı a)İşi Genişletme (Job Enlargement): İş genişlet- vardır. Bunlar: me, bir iş görenin sadece tek bir iş üzerinde ihti- Fiziki yorgunluğun etkisini azaltır. saslaşması yerine onun birkaç işi öğrenerek icra etmesi anlamına gelir. Bu nedenle iş genişletme - İşte değişiklik sağlayarak monotonluğu giderir. uzmanlaşmanın yararlarını azaltır, sakıncalarını - Sosyal ilişkilerin gelişmesini sağlar, çalışanlar ortadan kaldırır. Ve monotonluğu önemli ölçüde arasındaki iş arkadaşlığını güçlendirir. azaltır. Yapılan araştırmalar ayrıca en yaralı dinlenme b) İş Değiştirme (İş Rotasyonu): İşlerin son dere- sürelerinin verimin düşmeye başladığı zamanlarce özelleşmesi sonucu ortaya çıkan monotonluğu da verilenler olduğunu ortaya çıkarmıştır. bir dereceye kadar azaltmak için yöneticiler işçiProgramlı dinlenme sürelerinin bulunmadığı leri değişik işlerde çalıştırma yoluna gitmektedirçalışma çerçevesinde iş görenler ya işini yavaşlaler. Bu tür uygulama sonucu çeşitli işlerde çalışan tarak veya tuvalete giderek bir süre dinlenme olaişçiler monotonluktan kurtulmakta ve ek yetenek kazanma şansına sahip olmaktadırlar. Ayrıca bir nağı elde etmeye çalışır. Bu sebeplerle, işin niteişçi çeşitli işleri yapmayı öğrendiğinden işlerin ak- liğine göre dinlenme sürelerinin programlanması gereklidir. saması bir dereceye kadar önlenmiş olmaktadır. f ) Çalışma Saatlerini Kısaltma: Monotonluğun İş değiştirme, hastanelerde; ön büro bölümünde çalışan bir personelin, gerektiğinde faturalan- önlenmesinde dikkate alınması gereken diğer dırma ya da anlaşmalı kurumlarla iş yapabilme ye- önemli bir husus günlük çalışma süresinin iyi bir teneğine sahip olması gibi bir anlam taşımaktadır. biçimde belirlenmesidir. Kimi zaman çalışma süreleri uzatılarak, kimi zamanda kısaltarak verimlic)İşin Yapılma Süratini Değiştirme: Monoton- liği arttırmak mümkündür. luğun önlenmesinde iş süratinin düzenlenmesi Çalışma saatlerinin uzatılması bir dereceye de dikkatle ele alınmalıdır. Eğer işçi arzu ettiği kadar verimliliği arttırmakta fakat ortaya birçok durumlarda iş süratini kendisi ayarlama şansına sorunlar çıkmaktadır. Çalışma saatlerinin saptansahip ise, bu durum onda robot olmadığı fakat kendisine insan gözüyle bakıldığı hissini, yaratır. masında iş görenlerin cinsiyetleri, nitelikleri, farklı İş ona çok daha çekici gelecek ve kendine olan çalışma koşulları ve işlerin özellikleri dikkate alınmalıdır. Önemli olan sadece çalışma sürelerini güvenini arttıracaktır. kısaltmakla verimin artacağı ve çalışma çerçeve- Makale sinde dayanışmanın, huzurun sağlanacağının dü- sağlandığı ölçüde, kendini etkileyen plan ve kaşünülmeyeceğidir. Süre kısaltılırken iş görenleri rarların oluşturulmasındaki rolü artacak işinden güdüleyecek tedbirlerin de alınması zorunludur. daha yüksek doyum duyacak ve monotonluk g) İşi Tamamlama Duygusu Yaratma: İşi ta- duygusu azalacaktır. mamlama duygusunun yaratılması da monotonluğun giderilmesinde önemli bir yer teşkil eder. İş görenlerin işi tamamlama duygusuna ihtiyaç duymasının çeşitli psikolojik nedenleri vardır. (FRİEDMAN, G., Industrial Society, s.140) - İnsanlar belirli amaçlar için çalışmak isterler. - Amaçlara eriştiklerinde tatmin olurlar ve erişemedikleri zaman tatminsizlik duyarlar. - Amaçlarına ulaşmada ne kadar gelişme sağladıklarını bilmek isterler. Günlük hayatımızda da, tamamlama hissi çok önemlidir. Yapmamız gereken iki ödevden birini tamamladığımızda rahat bir nefes alır ve ikincisine büyük bir istekle başlarız, çünkü biricisini tamamladığımız için kendimize güven duygusu oluşmuştur. KAYNAKÇA: ÇEKMECELİOĞLU, H.G. (2005) Örgüt İkliminin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 2 EREN E., (1998) Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, İstanbul FRİEDMAN G., (1955) Industrial Society, London FRİEDMAN, (1960) Anatomy of Work, KAPLAN Ç.,TOKMAK C., TÜRKMEN F.,(2011) Journal of Bussiness Research, issue 1/2011 ÖZBAYDAR S., (1968) İş Psikolojisi, İstanbul STRAUSS G. (1961) And Leonard R. Sayles, Personel=The Human Problems of Management, WATERS M. David, Modern İdarede Beşeri Münasebetler, Çeviren; Tahir Aktan ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ h) Karara Katılma Olanağının Verilmesi: İş görene iş yerinde yönetsel kararlara katılma olanağı İş gören grup halinde karar verme sürecine katıldığı ölçüde kendisi de önerilerde bulunduğu takdirde, işine bağlanacak ve işletmenin sorunları ile daha yakından ilgilenerek elinden gelen kolaylığı gösterecektir. Kendisini işletmenin bir parçası olarak görecek, grup içinde alınan kararlara karşı gelenlerle mücadele edecektir. 31 Makale Bilgilendirme ve Yazışmalar Tarih: 01/07/2015 Değerli Üyelerimiz, Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği mesleğini olumsuz etkileyen 30.06.2015 tarihli 29402 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Gümrük Yönetmeliği’nde değişiklik yaplmasna dair Yönetmelik ile ilgili, Türkiye Gümrük Müşavirleri Dernekleri olarak Av. Olgun Tuncay AYVACI yetkilendirilerek konu 01 Temmuz 2015 tarihinde yargya intikal ettirilmiştir. Davann takibi ve diğer gelişmeler konusunda bilgilendirme yaplacaktr. Sayglarmzla, ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 32 Aslhan ÇELEBİ Orhan KATTAŞ Ankara Gümrük Müşavirleri Derneği Bursa Gümrük Müşavirleri Derneği Yönetim Kurulu Başkan Yönetim Kurulu Başkan Serdar KESKİN İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneği Yönetim Kurulu Başkan Taşkn DALAY İzmir Gümrük Müşavirleri Derneği Yönetim Kurulu Başkan Bilgilendirme ve Yazışmalar Hüseyin SARIDAĞ Mersin Gümrük Müşavirleri Derneği Yönetim Kurulu Başkan Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 33 Bilgilendirme ve Yazışmalar Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 34 Bilgilendirme ve Yazışmalar Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 35 Bilgilendirme ve Yazışmalar Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 36 Bilgilendirme ve Yazışmalar Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 37 Bilgilendirme ve Yazışmalar Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 38 Bilgilendirme ve Yazışmalar Bilgilendirme ve Yazışmalar T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI Gümrükler Genel Müdürlüğü ÇOK İVEDİ Sayı Konu : : 82858591/010.06 2012/33 ve 2014/32 sayılı Genelgeler DAĞITIM YERLERİNE İlgi: 09.07.2015 tarihli ve 82858591-010.06/00009190120 sayılı yazımız. Neşet AKKOÇ Müsteşar V. 39 Bilgilendirme ve Yazışmalar Dağıtım: Tüm Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlükleri Dumlupınar Bulvarı No: 151 Eskişehir Yolu 9. Km 06800 Çankaya/ANKARA Tel:+90 312 449 3243 Bilgi İçin: ÖZKAN KOCABIYIK GÜMRÜK VE TİC. UZMAN YRD. ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ İlgi'de kayıtlı yazımızda bahsi geçen Genelgeler'in 30.07.2015 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırılacağı bildirilmişti. “30.06.2015 tarihli ve 29402 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gümrük Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1,3,4,11,16 ve 17. maddelerinin iptali ve yürütmesinin durdurulması” talebiyle Danıştay 15. Dairesinin E:2015/5712 sayılı dosyasında Bakanlığımız aleyhine açılan davada verilen ve Bakanlığımız'a 21.07.2015 tarihinde tebliğ edilen 07.07.2015 tarihli karar ile dava konusu işlemin yürütülmesinin durdurulmasına karar verilmiştir. Bu itibarla, İlgi'de kayıtlı yazımızın dikkate alınmaması hususunda; Bilgi ve gereğini rica ederim. E-Posta:o.kocabiyik@gtb.gov.tr Fax:+90 312 449 3101 Evrakın elektronik imzalı suretine http://e-belge.gtb.gov.tr adresinden cbbb08b2-e2ab-43f7-8b9b-f78031e8e6c9 kodu ile erişebilirsiniz. Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanuna göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır. Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 40 Bilgilendirme ve Yazışmalar Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 41 Bilgilendirme ve Yazışmalar Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 42 Bilgilendirme ve Yazışmalar Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 43 Bilgilendirme ve Yazışmalar Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 44 Bilgilendirme ve Yazışmalar Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 45 Bilgilendirme ve Yazışmalar Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 46 Bilgilendirme ve Yazışmalar Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 47 Bilgilendirme ve Yazışmalar Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 48 Bilgilendirme ve Yazışmalar Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 49 Bilgilendirme ve Yazışmalar Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 50 Bilgilendirme ve Yazışmalar Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 51 Bilgilendirme ve Yazışmalar Bilgilendirme ve Yazışmalar Tarih : 04.06.2015 Say : 2015 / 805 Konu : 4458 Sayl Gümrük Kanunu Madde 238 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI (Gümrükler Genel Müdürlüğüne) 4458 sayl Gümrük Kanununun 238. Maddesi 1. fkrasnda; ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 52 “1. (Değişik: 28/3/2013-6455/15 md.) 241 inci maddenin üçüncü fkrasnn (h), (l) ve (m) bentleri, dördüncü fkrasnn (g) ve (h) bentleri ile beşinci fkrasnn (b) bendinde belirtilen durumlar hariç, dâhilde işleme rejimi, gümrük kontrolü altnda işleme rejimi ile geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlali halinde eşyann gümrüklenmiş değerinin iki kat, tam muafiyet suretiyle geçici olarak ithal edilen özel kullanma mahsus taştlar için gümrük vergileri tutarnn dörtte biri orannda para cezas verilir. Ancak, dâhilde işleme rejimi kapsam ithal eşyasnn, işleme faaliyetindeki hali veya işlem görmüş ürün hali de dâhil olmak üzere rejim çerçevesinde izin verilen yerlerde tespiti halinde, ithal eşyasnn gümrük vergileri tutarnn iki kat orannda para cezas verilir. Bu cezann ödeme süresi içinde eşyann gümrükçe onaylanmş başka bir işlem veya kullanma tabi tutulmamas halinde eşyann gümrük vergileri tutarnda para cezas tahsil edilir.” denilmektedir. Söz konusu maddede geçici ithal rejimine tabi tutulan veya ATA Karnesi kapsamnda geçici girişi yaplan eşya için de “ihlal halinde eşyann gümrüklenmiş değerinin iki kat ceza” uygulanmaktadr. Geçici İthalat Rejimine eşyann mülkiyetinin ithalat yapan firmaya geçmemiş olmasndan dolay ve eşyann yurtdş edildiği hallerde (Gümrük kanununun 241 inci maddenin üçüncü fkrasnn (l) bendi ve dördüncü fkrasnn (g) bendi hariç) eşyann ithalat vergilerinin iki kat ceza uygulanmas üyelerimiz ile mükelleflerin mağduriyetlerini giderecektir. 4458 sayl Gümrük Kanununda değişiklik çalşmalar esnasnda konunun dikkate alnarak gereğini takdir ve tensiplerinize arz ederiz. Sayglarmzla. Bilgilendirme ve Yazışmalar Aslhan ÇELEBİ Ankara Gümrük Müşavirleri Derneği Yönetim Kurulu Başkan Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 53 Bilgilendirme ve Yazışmalar Bilgilendirme ve Yazışmalar Gümrük ve Ticaret Bakanlğ Özel Kalem Müdürlüğü Say : 91711170 – 474 Tarih : 18.06.2015 Tarih : 18.06.2015 Say : 2015 / 878 Konu : Gümrük Müşavirliği Yeterlilik Snav Sonuçlar Sayn Nurettin CANİKLİ Gümrük ve Ticaret Bakan İLGİ: Ankara Gümrük Müşavirleri Derneği’nin Gümrükler Genel Müdürlüğü’ne hitaben yazlan, 15.05.2015 tarih ve AGM-BŞK/732/2015 sayl (15.05.2015 tarih ve 7991616 kayt nolu) yazs. ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 54 İlgide kaytl yaz ile; 31.03.2015 tarihinde gerçekleştirilen gümrük müşavirliği yeterlilik snav, snav kağtlarnn Dernekler temsilcisi olarak Ankara Gümrük Müşavirleri Derneği Yönetim Kurulu Başkannn da katlm ile oluşan komisyon tarafndan 14.04.2015 tarihinde okunarak imza altna alnmş olduğu, daha önce Bakanlkça yaplan duyuruda snav sonuçlarnn en geç 24.04.2015 tarihinde açklanacağnn ilan edilmiş olmasna karşn halen snav sonuçlarnn duyurulmadğ, bu durumun adaylar arasnda belirsizliğe yol açtğ ve dernekler olarak sürekli bu konuda adaylardan şikayet aldğmz belirtilerek, zaten değerlendirmesi komisyon tarafndan yaplmş olan snav sonuçlarnn bir an önce açklanmas veya açklanacağ günün yeniden ilan edilmesi ve komisyon üyesi olarak imzalanmş olan değerlendirme tutanaklarnn bir suretinin verilmesi talep edilmiş ise de, aradan geçen zaman zarfnda snav sonuçlar açklanmadğ gibi, açklanacağ tarih de belirlenmemiş, imzalanmş snav değerlendirme tutanaklar da teslim edilmemiştir. Bilgilendirme ve Yazışmalar Ankara Gümrük Müşavirleri Derneği Yönetim Kurulu Başkannn, snav değerlendirme komisyonu tarafndan yaplan değerlendirmenin bizzat içerisinde bulunmas nedeniyle, yaplan snav sonuçlarnn 14.04.2015 tarihinde komisyon tarafndan değerlendirmelerinin kesin olarak tamamlanmş olduğu hususu bilgisi dâhilindedir. Snav tarihinde mevcut ve yürürlükte olan mevzuat gereğince, yazl şekilde gerçekleştirilecek olan gümrük müşavirliği yeterlilik snavnn, komisyon tarafndan snav sonuçlarnn değerlendirilmesinden başka yerine getirilmesi gereken herhangi bir başka aşamas bulunmamaktadr. -1- Bilgilendirme ve Yazışmalar Değerlendirme aşamas 14.04.2015 tarihinde tamamlanmş olan snavn, aradan geçen iki aylk sürede halen açklanmamş olmas, adaylar açsnda mağduriyete sebep olduğu gibi, akbeti bilinmeyen bir sürece girildiği konusunda tedirginliğe neden olmaktadr. Takdir edileceği üzere bu durum, bireylerin idare karşsndaki güvenliğini sarsc olup, idarenin sürekliliği, hukuk devleti ilkesine de ters düşmektedir. Bu sebeple, Gümrükler Genel Müdürlüğü'ne Ankara Gümrük Müşavirleri Derneği Başkan Aslhan Çelebi'nin ilgi yaz ile yapmş olduğu başvuru üzerine herhangi bir sonuç alnamamas göz önünde bulundurularak, daha önce komisyon tarafndan değerlendirmeleri tamamlanmş olan snav sonuçlarnn, snav tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat gereğince snavda başka bir aşama da söz konusu olmadğndan açklanmasnn sağlanmasn takdir ve tensiplerinize arz ve talep ederiz. Sayglarmzla. Orhan KATTAŞ Bursa Gümrük Müşavirleri Derneği Yönetim Kurulu Başkan Serdar KESKİN İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneği Yönetim Kurulu Başkan Taşkn DALAY İzmir Gümrük Müşavirleri Derneği Yönetim Kurulu Başkan -2- 55 Bilgilendirme ve Yazışmalar Hüseyin SARIDAĞ SARIDA Mersin Gümrük Müş Müşavirleri Derneği Derne Yönetim Kurulu Başkan ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ Aslhan ÇELEBİ Ankara Gümrük Müşavirleri Derneği Yönetim Kurulu Başkan Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 56 Bilgilendirme ve Yazışmalar Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 57 Bilgilendirme ve Yazışmalar Bilgilendirme ve Yazışmalar ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 58 Bilgilendirme ve Yazışmalar Dernekten Haberler Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği Hakkında Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği sisteminde gelinen son noktanın irdelenmesi ve izlenecek yol haritası konusunda Gümrük Müşavirleri Dernekleri (Ankara, Bursa, İstanbul, İzmir, Mersin) İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneğinin ev sahipliğinde ortak bir toplantı yapmıştır. Toplantıda özetle; 02 Aralık 2014 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 5 sayılı tebliğ ile başlayan süreç ve sonrasında çıkarılan 2014/30 sayılı genelge ve en son olarak da Gümrük Yönetmeliği düzenlemelerine karşı davalar açılmış ve bilindiği üzere yürütmeyi durdurma kararı alınmıştır. Bu doğrultuda yaptığımız görüşmelerde YGM sisteminin, Danıştay 15’inci Daire tarafından esastan karar verilinceye kadar aynen devam etmesi gerektiği konusunda görüş birliğine varılmış, Bakanlığımız tarafından YGM sistemini etkileyecek düzenlemeler yapıldığında izlenecek yol haritası belirlenmiştir. Dernekler olarak öncelikle ülkemiz menfaatleri doğrultusunda YGM sistemi ve Gümrük Müşavirliği mesleğinin geleceği konusunda tüm kurumlarla uzlaşma noktasında hazır olduğumuzun bilinmesini, uzlaşma sağlanamadığı taktirde, camiamızın haklarının hukuki yollarla savunulması konusunda görüş birliğine varılmıştır. Siz değerli üyelerimizin bilgilerinize rica eder, işlerinizde başarılar dileriz. ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ Ramazan ayında ihtiyaç sahipleri için hazırlanan 60 adet erzak kolisi dağıtıldı 59 Dernekten Haberler Yalnız Değilsiniz Mesleğimize yönelik her türlü sorun ve sorunuzda, bizimle iletişime geçebilirsiniz. 0 312 213 52 51 numaralı telefonumuzu aradığınızda veya agm.org.tr adresli web sitemizde sağ altta bulunan Sorun Cevaplayalım menüsünden iletinizi gönderdiğinizde, soru veya sorununuzla ilgili size dönüş yapılacaktır. Hep Hatırlanacaklar 28.09.2015 tarihinde üyemiz Gümrük Müşaviri Fadime BAŞOL’un annesi Meknuze BİLGİN vefat etmiştir. Cenazesi 29.09.2015 tarihinde Ankara Karşıyaka Camiinde kılınan ikindi namazını müteakip Karşıyaka Mezarlığında defnedilmiştir. Merhumeye Allahtan rahmet kederli ailesine sabır ve başsağlığı dileriz. 13.09.2015 tarihinde Ankara Gümrük Müşavirleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Aslıhan ÇELEBİ’nin amcasının oğlu kalp cerrahı Op.Dr. Mehmet SUSAM vefat etmiştir. Cenazesi 18.09.2015 tarihinde Ankara Karşıyaka Camiinde kılınan öğle namazını müteakip Karşıyaka Mezarlığında defnedilmiştir. Merhuma Allah’tan rahmet, kederli ailesine sabır ve başsağlığı dileriz. 03.08.2015 tarihinde üyemiz Gümrük Müşavir Yardımcı Kazım MEYDAN’ın eşi Melek Gökay MEYDAN vefat etmiştir. Cenazesi 04.08.2015 tarihinde Tekirdağ Çorlu Merkez Camiinde kılınan ikindi namazını müteakip defnedilmiştir. Merhumeye Allahtan rahmet, kederli ailesine baş sağlığı dileriz. ANKARA GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ DERGİSİ 60 09.07.2015 tarihinde üyemiz Gümrük Müşavir Yardımcı Asım USANMAZ’ın ağabeyi Ali USANMAZ vefat etmiştir. Cenazesi 10.07.2015 tarihinde Ankara Karşıyaka Camiinde kılınan ikindi namazını müteakip Karşıyaka Mezarlğına defnedilmiştir. Merhuma Allahtan rahmet, kederli ailesine baş sağlığı dileriz. 07.07.2015 tarihinde üyemiz Gümrük Müşavir Yardımcı Gazi ATASEVER’in kayınvalidesi Gülizar DOĞAN vefat etmiştir. Cenazesi 08.08.2015 tarihinde Ankara Karşıyaka Camiinde kılınan ikindi namazını müteakip Karşıyaka Mezarlğına defnedilmiştir. Merhumeye Allahtan rahmet, kederli ailesine baş sağlığı dileriz. Hep Hatırlanacaklar 01.07.2015 tarihinde üyemiz Gümrük Müşavir Yardımcı Aynur ÇALIŞKAN’ın kardeşi Adnan CANCI vefat etmiştir. Cenazesi 02.07.2015 tarihinde Ankara Karşıyaka Camiinde kılınan ikindi namazını müteakip Karşıyaka Mezarlğına defnedilmiştir. Merhuma Allahtan rahmet, kederli ailesine baş sağlığı dileriz. 01.07.2015 tarihinde üyemiz Gümrük Müşavir Yardımcı Hulusi DALKILIÇ’ın kardeşi Muzaffer DALKILIÇ vefat etmiştir. Cenazesi 02.07.2015 tarihinde İstanbul Yenibosna Aksa Camiinde kılınan ikindi namazını müteakip Karşıyaka Mezarlğına defnedilmiştir. Merhuma Allahtan rahmet, kederli ailesine baş sağlığı dileriz. 10.06.2015 tarihinde üyemiz Gümrük Müşavir Yardımcı Asım USANMAZ’ın ağabeyi Ali USANMAZ vefat etmiştir. Cenazesi 10.07.2015 tarihinde Ankara Karşıyaka Camiinde kılınan ikindi namazını müteakip Karşıyaka Mezarlğına defnedilmiştir. Merhuma Allahtan rahmet, kederli ailesine baş sağlığı dileriz.