50-53 Bakteremiler -4 - Hastane Infeksiyonlari Dergisi
Transkript
50-53 Bakteremiler -4 - Hastane Infeksiyonlari Dergisi
Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi 1998; 2: 50-53 tan H as e f İn ek si yonları Toplum ve Hastane Kaynakl› Bakteremilerden S›kl›kla ‹zole Edilen Bakteriler Dr. Dilek ÇOLAK*, Dr. Filiz GÜNSEREN**, Dr. A. Osman fiEKERC‹O⁄LU*, Dr. Rasih FELEK***, Dr. Meral GÜLTEK‹N*, Dr. Latife MAMIKO⁄LU**, Dr. Tümer VURAL* Bacterial growth was detected in 384 of 2258 (17%) blo- * Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, ** Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, *** Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi, Merkez Mikrobiyoloji Laboratuvar›, Antalya. three of 384 (%24) blood cultures were considered to ÖZET od cultures that were sent to Akdeniz University Hospital Central Microbiology Laboratory between February 1996 and February 1997 for one year period. Ninety be contaminated and excluded from the data. One hundred sixteen of 291 (40%) blood cultures were defined as hospital-acquired bacteremia using the CDC (1988) criteria and the remaining 175 (60%) were as community-acquired bacteremia. The most frequent nosocomial isolates were; Staphylococcus aureus (47%), Enterococcus spp. (16%) and Escherichia coli Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Merkez Mikrobiyoloji La- (10%), while S. aureus (64%) , E. coli (7%) and Klebsiel- boratuvar›’na fiubat 1996-fiubat 1997 tarihleri aras›nda- la spp. (7%) were identified as the most common com- ki bir y›ll›k sürede gönderilen 2258 kan kültürünün munity-acquired pathogens. The incidence of methicillin 384’ünde (%17) üreme olmufltur. Üreme olan kan kül- resistant S. aureus (MRSA) was %30 and %19 for hos- türlerinin 93’ü (%24) kontaminasyon olarak kabul edil- pital and community-acquired bacteremia respectively. mifl ve de¤erlendirme d›fl› b›rak›lm›flt›r. Kalan 291 kan kültürünün CDC (1988) kriterlerine göre 116’s› (%40) hastane kaynakl›, 175’i (%60) toplum kaynakl› baktere- Key Words: Bacteremia, Hospital-acquired, Communityacquired. mi olarak belirlenmifltir. Hastane kaynakl› bakteremilerden s›kl›kla izole edilen bakteriler Staphylococcus aure- us (%47), Enterococcus spp. (%16), ve Escherichia coli (%10)’dir. Toplum kaynakl› bakteremilerden s›kl›kla izole edilen bakteriler ise, S. aureus (%64), E. coli (%7) ve Klebsiella spp. (%7)’dir. Metisiline dirençli S. aureus (MRSA) s›kl›¤› ise hastane kaynakl› ve toplum kaynakl› bakteremilerde s›ras› ile %30 ve %19’dur. Anahtar Kelimeler: Bakteremi, Hastane Kaynakl›, Toplum Kaynakl›. SUMMARY Frequently Isolated Bacteria from Community and Hospital-acquired Bacteremia 50 G‹R‹fi Günümüzde giderek s›kl›¤› artan hastane ve toplum kaynakl› bakteremiler, morbidite ve mortalite riski nedeniyle önem tafl›maktad›rlar (1,2). Bakteremilerde etken mikroorganizmalar›n da¤›l›mlar› ve antibiyotik duyarl›l›klar› y›llara göre de¤ifliklikler göstermektedir (3). 1980’li y›llarda gram pozitif bakterilerle oluflan bakteremi s›kl›¤›nda art›fllar kaydedilmifltir (4). Empirik tedaviye yol gösterici olmas› bak›m›ndan, ortaya ç›kan bu de¤iflikliklerin her merkez için sürekli belirlenmesi gerekmektedir. Toplum ve Hastane Kaynakl› Bakteremilerden S›kl›kla ‹zole Edilen Bakteriler Çolak D, Günseren F, fiekercio¤lu AO,Felek R, Gültekin M, Mam›ko¤lu L, Vural T. Penisiline dirençli Staphylococcus aureus gibi metisiline dirençli S. aureus (MRSA) da ilk kez hastane kaynakl› infeksiyon etkeni olarak saptanm›flt›r (4). Ayr›ca, son y›llarda penisiline dirençli S. aureus gibi, MRSA’n›n da toplum kaynakl› infeksiyonlarda etken haline geldi¤i bildirilmektedir (5,6). Bu çal›flmada, Akdeniz Üniversitesi Hastanesi’nde bir y›ll›k sürede hastane ve toplum kaynakl› bakteremi s›kl›¤› ve etken bakterilerin da¤›l›m› incelenmifltir. MATERYAL VE METOD Akdeniz Üniversitesi Hastanesi 400 yatakl› bir referans hastanesidir. Bu çal›flmada 01 fiubat 1996-31 Ocak 1997 tarihleri aras›nda Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Merkez Mikrobiyoloji Laboratuvar›’nda yap›lan 2258 kan kültürünün sonuçlar› incelenmifltir. Hastane ve toplum kaynakl› bakteremilerin ay›rdedilmesi için veriler, infeksiyon kontrol hemfliresi taraf›ndan infeksiyon hastal›klar› konsültan› yard›m›yla prospektif olarak toplanm›flt›r. Hastane kaynakl› bakteremilerin tan›mlanmas› için CDC (1988) kriterleri kullan›lm›flt›r. Gerekli görüldü¤ü durumlarda hasta dosyalar› retrospektif olarak da incelenmifltir. Çal›flma dönemi boyunca BACTEC 9120 (Becton Dickinson, USA) kan kültürü sistemi kullan›lm›flt›r. Bakterilerin izolasyon ve identifikasyonlar› konvansiyonel yöntemlerle yap›lm›flt›r. Bir hastan›n tek bir kan kültü- ründen koagulaz negatif stafilokok (KNS) izole edildi¤inde, ilgili klinisyenle görüflüldükten sonra kontaminasyon karar› verilmifltir. BULGULAR 01 fiubat 1996-31 Ocak 1997 tarihleri aras›nda Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Merkez Mikrobiyoloji Laboratuvar›’na kültür için gönderilen 2258 kan örne¤inin 384’ünde (%17) üreme olmufltur. Üreme saptanan 384 kan kültürünün 93’ü (%24) kontaminasyon olarak kabul edilmifl ve de¤erlendirme d›fl› b›rak›lm›flt›r. Kalan 291 kan kültürünün 116’s› (%40) hastane kaynakl›, 175’i (% 60) toplum kaynakl› bakteremi olarak de¤erlendirilmifltir. ‹zole edilen bakteriler Tablo 1’de gösterilmifltir. TARTIfiMA Gram pozitif bakterilerle oluflan bakteremi s›kl›¤› son y›llarda giderek artmaktad›r (5,7,8). Bunun nedeni olarak, ba¤›fl›kl›k yetmezli¤i olan hasta popülasyonunda art›fl ve damar içi kateter kullan›m› gösterilmektedir (5,9,10). Ek olarak, MRSA infeksiyonlar› da giderek artan oranlarda bildirilmektedir. Toplum kaynakl› S. aureus bakteremilerinde ortaya ç›kan de¤iflimler ise daha az oranda çal›fl›lm›flt›r (5). Çal›flmam›zda, hem hastane hem de toplum kaynakl› bakteremilerde, bakteremilerin en s›k olarak gram pozitif bakterilerle geliflti¤i saptanm›flt›r (s›ras› ile %72 ve %74). Her iki tip baktere- Tablo1. Akdeniz Üniversitesi Hastanesi’nde Hastane ve Toplum Kaynakl› Bakteremi Etkenleri (1 fiubat 1996-31 Ocak 1997). Etken Bakteri Hastane Kaynakl› Bakteremi Toplum Kaynakl› Bakteremi n % n % MSSAa 20 17 78 45 MRSAb 35 30 34 19 9 8 4 2 18 16 5 3 1 1 8 5 12 10 13 7 6 5 13 7 15 13 20 12 116 100 175 100 S. aureus KNSc Enterococcus spp Di¤er gram pozitif koklar E. coli Klebsiella spp. Di¤er gram negatif çomaklar Toplam a: Metisiline duyarl› S. aureus, b: Metisiline dirençli S. aureus, c: Koagülaz negatif stafilokok. Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi 1998; 2: 1 51 Toplum ve Hastane Kaynakl› Bakteremilerden S›kl›kla ‹zole Edilen Bakteriler Çolak D, Günseren F, fiekercio¤lu AO, Felek R, Gültekin M, Mam›ko¤lu L, Vural T. mide, S. aureus etken olarak s›ras› ile %47 ve %64 oranlar› ile ilk s›rada yer almaktad›r. MRSA s›kl›¤› ise, hastane kaynakl› bakteremilerde %30 iken, toplum kaynakl› bakteremilerde %19’dur. Steinberg ve arkadafllar›, 1980-1983 ve 1990-1993 y›llar› aras›nda hastane ve toplum kaynakl› bakteremilerde etken olarak S. aureus’un artt›¤›n› göstermifllerdir (5). Ayn› çal›flmada, 1990-1993 y›llar› aras›nda S. aureus’un neden oldu¤u hastane kaynakl› bakteremilerin %56’s›, toplum kaynakl› bakteremilerin ise %22’si kateterle iliflkili bulunmufltur. Çal›flmam›zda verilerin yeterli olmamas› nedeni ile bu iliflki araflt›r›lamam›flt›r. Steinberg ve arkadafllar›n›n çal›flmas›nda MRSA oran› hastane ve toplum kaynakl› bakteremilerde s›ras› ile %32 ve %18.5 olarak bildirilmektedir. Bizim çal›flmam›zda da benzer sonuçlar elde edilmifltir. Çal›flmam›zda toplum kaynakl› MRSA bakteremilerini inceledi¤imizde, bu olgular›n %73’ünün daha önce hastaneye yat›r›lm›fl ya da ciddi kronik hastal›klar› nedeni ile hastaneye s›k baflvuran hastalar oldu¤u görülmüfltür. Steinberg ve arkadafllar› da toplum kaynakl› bakteremisi olan hastalar›n %29’unda diabet, %23’ünde kronik böbrek yetmezli¤i, %14’ünde kanser ve %9’unda AIDS varl›¤›n› saptam›fllard›r (5). Yurdumuzda yap›lan çal›flmalarda, Durmaz ve arkadafllar› 5148 kan kültürünü retrospektif olarak de¤erlendirmifller ve en s›k olarak (%69.37) gram negatif bakterilerin saptand›¤›n› bildirmifllerdir (11). Hastalara ait özellikler, kateter, protez gibi giriflimlerin bulunmas› ve de¤iflik antibiyotik tedavi rejimlerinin uygulanmas› gibi faktörler sonuçlar›n farkl› olmas›na neden olabilir. Tünger ve arkadafllar› ise kan kültürlerinden en s›k olarak (%52) gram pozitif bakterileri izole ettiklerini bildirmektedirler (12). Hastanemizde daha önce yap›lan bir di¤er çal›flmada, kan kültürlerinden izole edilen bakteriler aras›nda ilk s›rada (%70.7) gram pozitif bakterilerin oldu¤u bildirilmifltir (13). Buna ba¤l› olarak, flimdiki çal›flmam›z›n da verileri do¤rultusunda, hastanemizde son birkaç y›l içerisinde bakteremi etkeni olarak gram pozitif bakterilerin önemli patojenler oldu¤u görülmektedir. Ancak, di¤er çal›flmalardan farkl› olarak, hastane kaynakl› bakteremilerde enterokoklar›n ikinci s›rada (%16) etken oldu¤u saptanm›flt›r. Bu farkl›l›k, tart›fl›lan di¤er çal›flmalarda bakteremilerin hastane ve toplum kaynakl› olarak ayr›lmamas›na, gelifltirilen izolasyon ve identifikasyon yöntemlerine ve uygulanan antibiyotik tedavi rejimleri sonucunda 52 hastane floras›n›n de¤iflmesine ba¤l› olabilir. Bununla birlikte, çal›flmam›zda saptad›¤›m›z di¤er etken bakterilerin da¤›l›m› Reimer ve arkadafllar›n›n, Vallès ve arkadafllar›n›n ve Bryan’›n çal›flmalar›nda verilen sonuçlarla uyumludur (9,10,14). Sonuç olarak; hem hastane, hem de toplum kaynakl› bakteremilerde etken olarak gram pozitif bakteri s›kl›¤›, özellikle de S. aureus artmaktad›r. Daha önce hastanede yatm›fl ya da hastanelere s›k baflvuran olgularda S. aureus bakteremisi düflünülmeli ve etkenin MRSA olabilece¤i ak›lda tutulmal›d›r. KAYNAKLAR 1. Weinstein MP, Reller LB, Murphy JR, Lichtenstein KA. The clinical significance of positive blood cultures: a comprehensive analysis of 500 episodes of bacteremia and fungemia in adults. I. Laboratory and epidemiologic observations. Rev Infect Dis 1983;5:35-53. 2. Bryan CS, Homung CA, Reynolds KL, Brenner ER. Endemic bacteremia in Colombia, South Carolina. Am J Epidemiol 1986;123:113-27. 3. Uzun Ö. Nosokomial sepsis. In: Akal›n E (ed). Hastane infeksiyonlar›. 1. Bask›, Ankara: Günefl Kitabevi,1993:145-60. 4. Herwalt LA, Wenzel RP. Dynamics of Hospital-Acquired Infection. In: Murray PR, Baron EJ, Pfaller MA, Tenover FC, Yolken RH (eds). Manual of Clinical Microbiology. Sixthedition, Washington DC: American Society for Microbiology,1995:169-81. 5. Steinberg JP, Clark CC, Hackman BO. Nosocomial and community-acquired Staphylococcus bacteremia from 1980 to 1993: impact of intravasculer devices and methicillin resistance. Clin Infect Dis 1996;23:255-9. 6. Darouiche RO, Musher DM. Editorial response: Increasing rates of Staphylococcus aureus Bacteremia-A medical device is a merit in disguise and Methicillin resistance is merely avice. Clin Infect Dis 1996;23:260-1. 7. Mc Goman JE Jr. Changing etiology of nosocomial bacteremia and fungemia and other hospital-acquired infections. Rev Infect Dis 1985;7(suppl 3):357-70. 8. Ill FRC, Hughes JG, Vetter EA, et al. Analysis of 281,797 consecutive blood cultures performed over an eight-year period: Trends in microorganisms isolated and the value of anaerobic culture of blood. Clin Infect Dis 1997;24:403-18. 9. Reimer LG, Wilson ML, Weinstein MP. Update on detection of bacteremia and fungemia. Clin Microbiol Rev 1997;10:444-65. 10. Valls J, Len C, Alvarez-Lerma F. Nosocomial bacteremia in critically ill patients: a multicenter study evaluating epidemiology and prognosis. Clin Infect Dis 1997;24:387- 95. 11. Durmaz G, Bolatl› T, Y›ld›z Ü, Akgün Y. 5148 kan kültürünün retrospektif de¤erlendirilmesi. Türk Microbiyol Cem Derg 1993;23(3):164-7. Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi 1998; 2: 1 Toplum ve Hastane Kaynakl› Bakteremilerden S›kl›kla ‹zole Edilen Bakteriler Çolak D, Günseren F, fiekercio¤lu AO,Felek R, Gültekin M, Mam›ko¤lu L, Vural T. 12. Tünger A, Özkan F, Ulusoy S, Özer Ö, Özinel MA, Tokbafl A. Kan kültürlerinden etken olarak soyutlanan bakteriler ve antibiyotik duyarl›l›klar›. Klimik Derg 1995;8(2):71-4. 13. Tuncer D, Gültekin M, Öngüt G, ve ark. BACT/ALERT otomatize kan kültürü sistemi ile al›nan sonuçlar›n de¤erlendirilmesi. ‹nfeks Derg 1996;10(4):351-3. 14. Bryan CS. Clinical implications of positive blood cultures. Clin Microbiol Rev 1989;2:329-53. YAZIfiMA ADRES‹: Dr. Dilek ÇOLAK Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal› ANTALY SİMPOZYUM İNFEKSİYON HASTALIKLARINDA KLİNİSYEN MİKROBİYOLOG İŞBİRLİĞİNİN ÖNEMİ 20 NİSAN 1998 GATA Şehit Tbp. Ütgm. Halil AKÇİÇEK Anfisi - ANKARA KATILIM ÜCRETİ: 1 Mart 1998’e kadar Asistan : 500.000 TL Uzman : 750.000 TL 1 Mart 1998’den sonra 750.000 TL 1.000.000 TL Simpozyum hesab› : Doç. Dr. Ahmet BAŞUSTAOĞLU Doç. DR. Mehmet BAYSALLAR Ziraat Bankas› Hepas No: 1597 0008 4811 000 009 Kay›t Adresi: Doç. Dr. Ahmet BAŞUSTAOĞLU Gülhane Askeri T›p Akademisi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal› 06018 Etlik - ANKARA Tel : 0.312. 352 65 52 Fax: 0.312. 352 65 52 - 323 49 23 E-mail : austa@abs.gata.edu.tr Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi 1998; 2: 1 53