PDF Indir
Transkript
PDF Indir
Aile şirkcı.lcri, daha hızlı ve esnek karar alma, uzun vadeli düşünme gibi kend ile rine özgü nitelikleriyle e konominin isim siz kahramaoları o larak ta nımlanıyor. PWC'nin yaptıgı bir araştır maya göre, Türkiye'de milli gelirin yüzde 7S'inin üsründe bir bölümü aile şir ketleri tarafından yaraulıyor. Bu da 580 milyar dolarlık bir büyüklüge tekabül ediyor. Bu 580 milyar doların önemli bir kısmını "Anadolu Kaplanları" yaratı yor. Anadolu'daki aile şirketlerinin ekonomideki payı gün geçtikçe de artıyor. Çünkü 1980'1i yı llarda Kayseri, Gaziantep, Konya, Eskişehir gibi yeni sanay i mekanlarında kurulmaya başlayan bu şirketler artık Türkiye'de sanayinin en önemli dinamikleri haline geldiler. Hem ihracat h em de istihdam alarunda hızlı büyümeleriyle dikkaL çeken ve yi.lzde 99'u aile şirketi o lan Anadolu Kapla nları'ru Ekonomist d ergisi olarak Anadolu'nun 56 büyük grubunun D 1 Şirket Abdio~ulları Plastik Arbel 1J Aynes ' Balpet Bereket Enerji 1Yurtdışı 1Bilkent 1Yeditepe 1Bo~aziçi 1Koç 1Di~er 1Sabancı titizlikle takip ediyoruz. Her yıl yayın ladıgı mız "Anadolu'nun En Büyük SOO Şirketi" araştırmasıyla bu şirketlerin büyümelcıini net b ir şekilde gözler önüne seriyonız. Bu araştırınalanma sayesinde görüyünız ki; Anadolu Kaplanlan içinde kurucu kuşak ya de~işti ya da degiş mek üzere. Hatta üçüncü ya da dördüncü kuşaga devir için hazırlanan şirpatronları BaJkan Bekir Sütçü Mahmut Arslan Nevzat Serin Selahattin Balkan Ceyhan ketler bile var. Kısacası Anadolu SOO'de yer alan şirketlerin birçoğu nda, bir yandan s ürdüriilebilir büyüme planları yapılırken, b ir yandan da halefiyer planIarnası gündemde. Kimi şirkette gelecekte yönetime gelecek kuşaktan bir kişi var, kimi şirkette ise birden fazla. Ekonomist olarak Anadolu SOO'de bir tarama yaparak to plam 133 milyar liraya ul aşa n ciroyu ve 270 bin kişilik istihdamı yönetecek veliaht adaylannın kimler olduğunu araştırdık Araştırınayı yaparken yönetici kuşaktan sonra gelen ve şi rkette hali hazırda görev almış bulunan sonraki kuşaktaki kişileri dikkate aldık. Tablomuzcia yer a lan Anado lu SOO'deki S6 büyi.ik şirketteki veliaht adayları üzerinden de bir analiz yaptık. Sandanlı ve işe hazırladıkları genç TÜRKIYE'DE OKUDULAR Anadolu'daki biiyük şirketlerin temellerini atan kuıucu kuşa k, çogunlukla e rken yaşta çalışmaya başlamış kuşakları Vetıahtlar Merve Sütçü Gülçin Arslan Hazar Ayse Arslan Altındere Mehmet Serin Mazlum Balkan Eyyup Balkan ldris Balkan Zehra Balkan Cihan Balkan Nesli Ya~lı Aslı Ya~lı Fehmi Sandanlı Baran Sandanlı BEST AŞ ll : D li Bifa Yırcalı _Yılmaz Babao~lu Boydak Holding Ha cı Çilek Mobilya Durak Fındık Mustafa Çilek Hasan Basri Durak m Dardanel Boydak Do~uş Çay Niyazi önen Mehmet Zeki Taşçı Erol Diren Süleyman Karakan Ekici Peynir Mustafa Ekici m Dilek Ecza W Dimes ll Rona Sırrı Yırcalı Sinan Yırcalı Necati Babao~lu Nermin Nadide Babao!)lu Ayhan Sami Boydak Erol Boydak Deniz Boyçiak llyas Boydak Mehmet Emin Boydak lbrahim Boydak Mahmut Sami Boydak Talha Çilek Emine Durak Ülker Zeynep Durak Mehmet önen Burak Taşçı Ozan Diren Harika Karakan Güçlü Karakan Elçin Ekici öztürk Burçin Ekici Görevleri Muhasebe Uzmanı Genel Müdür Yrd. Finans Müdürü Ihracat Müdürü Satış ve Paz. Departman Sorumlusu Finans Yetkilisi Finans Müdür Yrd. Şirket Avukatı Destek Asistan ı ve Tasarım Bölümü Elektronik Mühendisi Enerji Ticareti Ekibinde Proje Finansmanı Ekibinde YK Başkan Vekili YK Üyesi YKB Vekili Satış Iletişim çalışa nı Satış Departmanı lstikbal Genel Müdür Yardımcısı Boyçelik Genel Müdür Boyteks Pazarlama Müdürü Boytaş Genel Müdür Yrd. Bepaş Pazarlama AŞ Pazarlama Mdr. Form Sünger Genel Müdür Yrd. Boydak Dış Ticaret Müşteri Tem. YK Üyesi Pazarlama Departmanı Şefi Üretim Mühendisi Yönetim Kurulu Üyesi Genel Müdür Yrd. Dimes Genel Müdürü Satış-Pazarlama Direktörü Satış- Pazarlama Yöneticisi Pazarlama Iletişimi Sorumlusu Lojistik Direktörü KAPAK KONUSU BILKENTLI VELiAHTLAR gelen kişilerden oluşuyor. Üretim b ilg isi ve ticaret kabiliyetiyle şirketlerini belirli bir büyüklüge getiren bu kuşak , iş hayatında egitimin eksikligini gördüğü için çocuklanrun mutlaka iyi egitim alması na özen gösteriyor. ve işin mutfagından Anadolu'nun 56 büyük grubunun Bunu 56 büyük şirketin veliah tlarının eği tim duruml arını incelerken gördük. Veliahtların tamamına ya kı nı üniversite mezunu. Büyük çogunluğu Türkiye'deki özel üniversitelerde egitim alınayı rtercih etmiş bulunupatronları 1 lafkan ~ Erbak Mehmet H. Erbak Şlıtet Erbakır 1 1 fl) Abalıo!;Jiu Erdemoğlu Yusuf Ömer Özkaya Gökşin Gökhan Tekstil Ahmet Helvacızade Gıda Tahir Büyükhelvacıgil Işıksoy Tekstil Ertğurul I şık Vehbi 1'"0'"" Varl ı k Inci Holding Perihan Inci Karsu Tekstil Metin Molu ' Kardemir işe hazırladıkları genç Ve6ohtlar M. Ali E•demoQI" Hold;og lbrahim Gürteks Iplik ve Metullah Yolbulan Kı l ıç Deniz Orhan Keskinoğ l u Fevzi Kılıç Keskinoı;ılu O!;Juz Abalrıo!;ılu Cafer Sadık Abalıo!;Jiu Ahmet Nuri Erikoı;ı l u ömer Kız ıl Ceylin Erbak Mehmet Erdemoı;ılu Mehmet Özkaya Sedat Özk<ıya Ufuk Özkaya Gökhan Gökşin Fahri Gökşin Kadir BüyCıkhelvacıgil Serhat Büyükhelvacıg i l Kadir Taha Büyükhelvacıgil Arzu I şık Vahdet Ernre Varlık Esra Altay Neşe Gök Cihan Elbirlik Onur Eren Arif Molu Gamze !çöz Sına Azra Seyok Nevzat Seyok Mustafa Yolbulan Burak Yolbulan Ayşe Kılıç IBozan Ersin Kı lı ç Kızıltan Keskin Ke!:kinoı;ı l u Esin Keskinoğlu !smail Keskino!;Jiu Harnit Keskino!;Jiu yor. Mezun olunan okullara bakıldı ğında ilk sırada Bilkent Üniversitesi'n in yer a ldığı görülü yor. Onu Yeditepe ve Boğaziçi takip ediyor. Veliahtların yüzele 25'i ise yurtdışın cia üniversite okumayı tercih etmiş durumda. Genellikle de Amerika'daki kuşakları Görevleri YK Üyesi YK üyesi YK Üyesi Satıştan Sorumlu Genel M d. Yrd. Asistan Marka Müdürü Enerji Şirketi Genel Müdürü Pazarlama Direktörü Üretimde çalışıyor Üretimde çalışıyor Üretimden Sorumlu YKÜ Üretimden Sorumlu YKÜ Satış ve Pazarlamadan Sorumlu GMY Satış ve Pazar. Sorumlu GMY Asistan ı Zade Vital Kilit Müdürü Genel Müdür Yardımcisı Fabrika Genel Müdürü Satış Müdürü YK Üyesi Inci lojistik YK Ba şkanı Sekizgen Kurucu Ortagı YKB Vekili YK Üyesi Finans Müdürü Genel Müdür YK üyesi YK Üyesi Yönetim Kurulu Ba ş. Yrd. Finans ve Turizmden Sorumlu Başk. Yard. Pazarlama Grup Başkanı IK Koordinatörü Canlı Faaliyetler Koordinatörü Satış Planlama ve Operasyon Koord. YAŞ Veliaht seçiminde en çok yapıla ghata En büyük erkek çocugun do~al devralacak kişi olarak kabul edilmesi veya kurucu girişimci tarafından öyle görülmesi. l 2 çalışarak kazanacağı deneyime bakılmadan işin başına getirilmesi. 4 hoşnutsuzluk 7 .t iş-aile ilişkilerini birbirine Sürecin yıkıcı bir menf aat Bu. ailenin ça tış masına d<ığılmasına, aile ] 5 arasında karıştırmak. üyelerinin birbirine dönüştürülmesi. htısumetine, d~ırgınlığa, kızgınlığa Adayların bir bütün olarak tüm deneyimleri, veı itibar kaybettirici kişisel ba şarı ları ve kişisel özellikleri ile detaylı degertendirilememeleri. a~; ıyor. Süreci tüm aile üyelerinin desteğini alacak ve katılımını sağlayacak şekilde yürütememek. 1 1 başka sonuçlara yol Diğerveliah tların ve destekley icilerinin haksızlıga 8 Anadolu'nun 56 büyük grubunun 9 uğradıklarını düşünmesi. patronları ve i . ı .. Sirket Boşluııı Ve&ahtb Görevleri Sanko Holding Abdülkad ir Konuko~lu Tarım, Söke Un Leyla Canan Fıran Sönmez Hold ing Celal Sönmez Sami Konuko~lu Cengi:z Konuko~lu Turgut Konuko~lu Felekşan Onar Şeyda Zeynep Akdurak Ceyla Borovalı Alican Sönmez Osman Sönmez Cemil Sönmez 1 mSun Holding Şükrü Ünlütürk Ayşe ~)nlütürk ~~ Suna r Grup Nuri Çomu ~ Şö l e n ı smail Çoban Hüse}lln Çomu M ehmet Çomu Emre ıÇoban Mehtap Şi ri n ~~ Tasyalı Holding 1 Fuat Tasya l ı Şe ri f Tasya lı Şeyda Toprak Şerafettin Memiş l!i) Teksüt m Un mUlusoy Üstünberk Holding ~~ Yarış Kabin Cevdet Arınık Fahrettin Ulusoy Umur Üstünberk Nazmi Yarı ş Tuba l'v1emiş Veysell Memiş Filiz Memiş Pı nar .fl.rınık Aksaray Günhan Ulusoy Hakan üstünberk Umut Sabri Yarış ~~ Yıldız Entegre Fehmi Tat Bakiiyat Ferhaıt Yarış Y ıldız Hasan Yıldız Hakkı Yıldız ~~ Yolbulan Al i lhsan Yolbu lan Adil Okan Aslı Bozda~ • ise 30'1arda bulunuyor. En genç veliaht Oba Makarna Yönelim Kurulu Başkanı Musa Özgüçlü'nün oğlu Hakan Özgüçlü. 18 yaşında olan Ilakan Özgüçlü, hali hazırda şirkette stajyer o larak çalışıyor. A mştırmamı zı yaparke n farklı uygulamalarla da karşılaştık. Örneğin Saray Halı'nın sahibi Necati Kurmel'in üç kızı ve bir oğlu olmasına rağmen hiçbirin in şirkette çalışmaması dikkat çekici ö rneklerden biri olarak karşım ı <.a ç ıktı. Yönetici ku şa kla velia htlardan oluşa n kuşağın bir arada yer al clığı 50 şirkete aile anayasalarının olup olmadığın ı da sorduk. Gelen sonuçlar, şir ketle rin yüzd e 50'sinin anayasasının olmad ıgın ı , yüzde 20'sinin bu. konuda h azırlık içinde oldugunu, yüzde 30'unda ise bir a nayasanın bulundu- Diger veliahtlara, destekleyiciterin dogru r oller _ içinde başarılı olma seçenekleri sunamamala rı. bilgi donanımına, devreden ile ortak Aile üyeleri ve güvensizlik yaratmak. -3 Yönetimi devralacak aile bireyinin gerekli Yataş Yavuz Altop Nuri Ôztaşkın Şükraıı Balçık Nimet Eşeli9~lu Serhall Altop Aytül Kabakçı Me rveı B alçık ORTALAMASI 30 Veliahtla rın yaş ortalaması Makine ve Ambalaj Grup Başkanı Finans Grup Başkanı Sanko Enerji Satış ve Pazarlama Grup Başkanı YK üyesi Genel Müdür YK Üyesi YK Üyesi YK Üyesi YK üyesi Genel Müdür Asistanı CEO YK üyesi M arka Müdürü Iş Denetim Uzman Yrd. Boru Fab. Üretimden Sorum. lcra Kur. üyesi Hukuk Müşaviri Genel Müdür YK Üyesi Pazarlama Müdürü YK Başkan Yrd. CEO YK Üyesi YK Üyesi YK Üyesi YK Üyesi YK Üyesi Istanbul Şube M üdürü Ihracat E le man ı YKB Yrd. ve Genel Müdür YK Üyesi YK Üyesi Projeli Satışlar Grup Yöneticisi Ma~azalar Satış Destek Uzmanı CRM Uzman ı rada mühendislik var. Üretim mühendisligi ve endüstri mühendisligi ise en çok tercih edilen mühendislik bölümlerini oluştu ruyor. Veliahtlarda yüksek lisans yapma oranı ise çok düşük. Sadece yüzde lO'u yüksek lisans yapmış bulunuyor. Anadolu şirketlerindeki ikinci kuşağın egitimi kadar kariyer planlamaları da ö nemli. nu konuda Anadolu'daki aile şirketlerinin bir ilke ve kurallar bütününe sahip oldugun u söylemek yanlış olur. • ILK IŞ DENEYIMI önde gelen üniversitelerin tercih eclildigi görülüyor. Patron çocuklannın yüzde 1'lik kısmının orta ve lise egitimini de yurtdışında a ldıkları dikkar çekiyor. Bölüm tercihlerinde ise tahmin edilecegi üzere açık ara işletme öne çıkıyor. Veliahtların yüzde 70'i ~ler me cgitimi almış bulunuyor. tkinci sı- Anadolu'nun 56 büyük grubunun fD ı Şirket Matlı Gıda Melike Tekstil Muratbey Gıda Anayasasını hazırlam ış kuru mlarda veliahtların birkaç yıl başka şirket lerde alt kademelerde çalıştıkran sonra aile şirketin de çalışmaya başlama sı uygu n kabul ed iliyor. Ancak Anadolu'daki veliahtların büyük çogunlugunun iş hayatına bugün de görev yaptıklan aile şirketinde başladık ları görülüyor. patronları la~an Özer Matlı Ömer Faruk Şimşek Necmi Erol Naksan Holding Cahit Nakiboğlu Nam et Tarık NG Kütahya Porselen Nafi Güral Nursan llyas Keleş Ob• M•k•m• Musa Özgüçlü Özdilek Pakpen Hüseyin Özdilek Mehmet Tuza 1 ~ Sad ı k Grubu ,, Sarıgözo!}lu ' Sarar Kayar Oktay Mersin Hidrolik Mustafa Sarıgözoğ l u ve işe hazırladıkları Ve&ahtlar Sevil Özkan Mehmet Ali Şimşek Ayşan Kübra Şimşek Harnit Erol Murat Erol Taner Nakiboğlu Bahaeddin Nak i boğlu Emre Nakiboğlu lbrahim Nakibo!}lu Mehmet Nakibo!}lu Nihai Kayar Burak Kayar Hediye Güral Erkan Güral Sema Güral Gülden Güral Sabri Keleş Ramazan Keleş Cihangir Keleş Nazif Keleş Alpaslan özgüçlü Hakan Özgüçlü Murat Özdilek lbrahim Tuza Fuat Tuza Cihan Mersin Canberk Mersin Seda Sarıgözoğlu Ipek Sarıgözo?) l u lsmaii. Sarıgözo!)lu Cemalettin Sarar Emre Sarar GözdeSarar Emir Sarar genç • Yüksek lisans yaptım Yüksek !isan yapmadım Üstelik Anadolu 'daki vel iah tların aile şirketlerindeki işlerine pek alt kademelerden de başlamadıkları dikkati çekiyor. Genç yaşta yönetim kurulu üyesi, genel müdür ya da yönetim kurulu başkan yardımcısı ünva nını a lan ların sayısı azımsanmayacak kadar fazla . Anadolu'daki veliahtlarda bir cinsiyet uçurumunun oldugu görülüyor. lOO'ün üzerindeki veliahrın sadece 30'unu kad ınlar oluşturuyor. kuşakları Görevleri Marka Yöneticisi Genel Koordinatör Kurumsal Finans Sorumlusu Dış Ticaretten Sorumlu YKÜ Yurtiçi Satıştan Sorumlu YKÜ Hal ı Grubu YK Başkan ı Teknoloji Grubu YKB Genel Müdür Yrd. Genel Müdür Yrd. Satış Bölümü Çalışanı Dış Ticaret Müdürü Planlama Departmanı Elemanı Turizm Grubu Başkanı Kütahya Porselen Yön. Kur. Üyesi Porselen Grubu Başkanı Internet Grubu Başkanı Genel Müdür Genel Müdür Yrd. Dış Ticaret Müdürü Satış ve Pazarlama Müdürü Genel Müdür Stajyer Yönetim Kurulu Bşk. Yrd. YK Üyesi YK Üyesi YK Üyesi YK Üyesi YK üyesi YK Üyesi YK Üyesi CEO Sarar Kadın Bölüm Başkanı Sarar Avru a O eras on Yöneticisi ğunu ortaya koydu. Anayasa hazırla yanlar arasında hali hazırda genişlet me ve yenileme ça lışmaları yapanların da olduğunu beliıtelim. YENI LIDER PLANI YOK Pek çok aile şirketinde olduğu gibi Anadolu Kaplanları'nda da en üst yönetirnde bulunan yöneticinin görevden ayrılma süresinin belli olmadığı, araştırmaınııda ortaya çıkan bir başka sonuç oldu. Yani gelecekte yönetimi devralacak lider adayların kimler olacağı önceden saptanmı yor ya da saptanamıyor. Halefıyet planlaması, Türkiye'nin önde gelen pek çok büyük grubunda olduğu gibi Anadolu'daki aile şirketlerinin de birçoğunda yok. Farklı ülkelerde aile şirketlerine kurumsallaşma desteği veren Family Business .Advisors (Aile Şirketleri Danışmanlığ ı) kurucusu Dr. Haluk Alacaklıoğlu , bu noktada Türkiye ekonomisini bekleyen en büyük telı ditin halefıyet planiamasının yapılma ması olduğunu söylüyor. Alacaklıoğlu , konuyla ilgili olarak şöyle konuşuyor: "Türkiye'de 70 ve 80 kuşağından kurucuların kurmuş oldugu şirketler önümüzdeki 10 yıl içinde bir sonraki kuşağa geçecek. Ya da kurumsallaşma sorunları dolayısıyla geçemeyecek. Dünyada yüzlerce araştırma ile saptanan bir istatiksel gerçek, bir sonraki kuşağa geçiş oranının en iyimser tahrninle yüzde 30'larda kaldığını gösteriyor. Yani oranlarsak önümüzdeki 10 yıl da ulusal ekonomik birikiminıizin 406 milyar dolan yok olup gitme ya da dağılma riski ile karşı karşıya. "