Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi
Transkript
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi
ABD GENELLEŞTİRİLMİŞ TERCİHLER SİSTEMİ (GTS/GSP) KILAVUZU TC. EKONOMİ BAKANLIĞI İHRACAT GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Pazara Giriş ve Uluslararası İlişkiler Daire Başkanlığı Temmuz 2012 ÖNSÖZ Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi/GTS, Gelişmiş Ülkeler tarafından, Gelişmekte Olan Ülkelerin ihraç mallarına gümrükten muaf ya da indirimli oranlar uygulanması sureti ile Gelişmekte Olan Ülkelerin ürünlerine Gelişmiş Ülke pazarlarında rekabet gücü kazandırılmasını amaçlamaktadır. Ülkemiz 1976 yılından bu yana ABD GTS programından yararlanmaktadır. 2011 yılında ABD’nin GTS kapsamında gerçekleştirdiği ithalatta Hindistan, Tayland, Brezilya, Endonezya, Güney Afrika ve Filipinler’den sonra Türkiye GTS’den en çok yararlanan ülkeler arasında yedinci sırada yer almaktadır. “ABD GTS Kılavuzu” ABD resmi makamlarının GTS Programında gerçekleştirmekte olduğu yıllık değerlendirmeler, GTS kapsamındaki ticarette meydana gelen değişikliklerin incelemesi ve ülkemizin sistem içindeki duruşunun tespit edilmesi amacıyla belirli dönemlerde güncellenerek yeniden bilginize sunulmaktadır. Elinizdeki çalışma ihracatçılarımızın ABD GTS Programından daha etkin bir şekilde faydalanabilmeleri ve program hakkında daha çok bilgi sahibi olmaları yoluyla Amerika Birleşik Devletleri’ne yapılan ihracatın geliştirilmesi amacıyla hazırlanmıştır. Yararlı olması dileğiyle, T.C. Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü 2 ABD GENELLEŞTİRİŞMİŞ TERCİHLER (PREFERANSLAR) SİSTEMİ (GTS/ GSP) KILAVUZU İÇİNDEKİLER GİRİŞ BÖLÜM 1. ABD GTS PROGRAMI’NIN TEMEL ESASLARI BÖLÜM 2. ABD/ GTS TİCARETİ BÖLÜM 3. ABD GTS PROGRAMI 2011 YILI YILLIK DEĞERLENDİRME SONUÇLARI BÖLÜM 4. T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI’NIN ABD GTS PROGRAMINA YÖNELİK FAALİYETLERİ 3 GİRİŞ GENEL PREFERANSLAR SİSTEMİ - GTS NEDİR? Gelişmekte olan ülkelerin bazı ihraç mallarına gelişmiş ülkeler tarafından karşılıksız ve ayrım gözetmeksizin imtiyaz tanınmasına imkan sağlayan bir düzenlemedir. GTS’NİN AMACI Yararlanıcı Gelişmekte Olan Ülkelerin; • ihracat gelirlerini artırmak, • sanayileşmelerini teşvik etmek, • ekonomik büyümelerini hızlandırmaktır. Uygulayan Gelişmiş Ülkenin; • üretici/tüketicilerinin ihtiyaç duydukları ürünleri daha düşük maliyetlerle temin etmelerini sağlamaktır. TÜRKİYE’YE GTS KAPSAMINDA PREFERANS VEREN ÜLKELER ABD KANADA JAPONYA AVUSTRALYA YENİ ZELANDA RUSYA FEDERASYONU ABD GTS PROGRAMI NEDİR? 1 Ocak 1976 yılından bu yana ABD Gelişmekte olan ve en az gelişmiş ülkelere önceden belirlenmiş bir ürün listesi çerçevesinde GTS uygulamaktadır. 2012 yılında aralarında 43 en az gelişmiş ülkenin de olduğu olan toplam 128 ülke, 3.511 kalemi aralarında ülkemizin de bulunduğu gelişmekte olan ülkeler ve 1.464 kalemi ise sadece az gelişmiş ülkelerin 4 (LDCs) yararlanması amacıyla toplamda 4.975 ürünlük bir liste çerçevesinde GTS uygulamasından yararlanmaktadır. GTS’den faydalanan ürünler için ABD’ye ithalatta gümrük tarife oranı sıfırdır. Mevcut ABD GTS uygulaması 1 Temmuz 2013 tarihinde sona erecektir. Uygulama sona ermeden evvel ABD Senatosu’nca kabul edilen ve ABD Başkanı tarafından onaylanacak bir Yasa ile bu süre uzatılmaktadır. • GTS uygulamasından yararlanan ABD’li ithalatçı; Ülkemiz menşeli malları daha ucuza ithal eder • GTS uygulamasından yararlanan TÜRK ihracatçısı; Rakipleri karşısında Rekabet üstünlüğü kazanır. BÖLÜM 1. ABD GTS PROGRAMI’NIN TEMEL ESASLARI I. GTS Çerçevesinde Hangi İhracat Gümrükten Muaf Uygulamaya Tabidir? - Ürün öncelikle GTS kapsamı ürünler listesinde bulunmalıdır. - Söz konusu ülke o madde özelinde GTS uygulamasına tabi olmalıdır. - ABD’ye doğrudan sevkiyatı yapılmalıdır. - Ürün başka bir ülkeden gidecekse de kapalı (sealed) bir konteyner içinde gönderilmelidir. - Ürün katma değer şartına uygun olmalıdır GTS uygulamasından yararlanmayı talep etmek ithalatçının sorumluluğudur. İthalatçı ürünün teslim evrakının (CBP Form 7501) üstündeki tanımlayıcı Harmonize Sistem, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon numarasının önüne “A” işareti koymak sureti ile gümrükten muaf uygulama talep etmelidir. II. Menşe Kuralları Nelerdir? 5 Maliyetin toplamı ya da lehdar ülkede üretilen materyalin değeri ile doğrudan işleme maliyetlerinin toplamı, ürünün ABD’ye girişi esnasındaki takdir edilen değerinin en az %35’ine eşit olmalıdır. İthal edilen girdiler, GTS’ye tabi materyalin oluştuğu yeni ve farklı bir forma dönüştükleri taktirde sadece %35 menşe kuralı geçerli olabilir. Şayet ürün aralarında bölgesel ekonomik entegrasyon olan ve gümrükten muaf geçiş uygulayan ülkelerin ortak üretimi ise buradaki üretimin %35’i esas alınır. Katma değer düzeyi tek bir ülkeden yapılan ithalat gibi değerlendirilir. GTS menşe kuralı gereklerinin yerine getirilip getirilmediğini tespitten ABD Gümrük idaresi sorumludur. III. Doğrudan İthalat Şartı Nedir? Ürün herhangi başka bir ülkenin alanına girmeksizin ABD’ye lehdar ülkeden doğrudan yüklenmelidir. Şayet başka bir ülkeden yükleniyorsa o ülkede ticari dolaşıma girmemiş olmalıdır. Diğer bir deyişle yükleme ile ilgili tüm yasal dokümanların ürünün ABD’ye varmak üzere yüklendiğini göstermesi gerekmektedir. Antrepo ticaretine izin verilmekte mi? Antrepo ticaretine bazı özel koşullarda izin verilmektedir. Lehdar ülke ürünlerinin başka bir lehdar ülkedeki bir serbest ticaret bölgesinden yüklenmesi halinde: • Ürünlerin serbest ticaret bölgesinde bekleyip ticarete girmemesi halinde • Ürünlerin paketlenme, ayıklama, muayene, aktarma, etiketleme dışında herhangi bir işleme maruz kalmaması halinde GTS uygulamasından yararlanılır. Yükleme lehdar olmayan bir ülkenin serbest ticaret bölgesinden yapılabilir mi? 6 Evet. O ülke içinde ticarete girmemek ve istatistik pozisyon numarası değişecek şekilde önemli ölçüde işleme maruz kalmamak şartı ile ürün GTS’den yararlanabilir. IV. Hangi Ürünler Gümrükten Muaf Uygulamaya Uygundur? GTS, Harmonize sistem esasıyla 8 rakamlı iki kategoride uygulanmaktadır. Esas liste 3.511 ürün içerir ve bütün GTS lehdarlarını kapsar. 1996 yılında eklenen ikinci liste 1.464 ürünü kapsar ve sadece en az gelişmiş ülkelerden (LDC) yapılan ithalatı konu almaktadır. Dolayısıyla bu ikinci listeden ülkemiz menşeli ürünler yararlanamamaktadır. Liste mamul maddeler, yarı mamuller, seçilmiş tarım balıkçılık ve temel endüstriyel ürünleri içerir. GTS uygulamasına tabi ürünlere ABD tarifeler cetvelinin (HTSUS) bulunduğu www.usitc.gov/tata/hts/ adresinden ulaşılabilir. Ayrıca münferit ürünlerin http://dataweb.usitc.gov GTS adresinden statüsü ücretsiz hakkındaki üyelik karşılığı bilgilere ulaşmak mümkündür. V. GTS’ye Konu Olmayan Ürünler Nelerdir? Özellikle çelik, cam elektronik gibi bazı maddelerin GTS uygulaması 1 Ocak 1995 tarihli bir kanunla yasaklanmıştır. Bu çerçevede: • Tekstil anlaşmalarına konu olan tekstil ürünleri, • Saatler, • İthalata hassas elektronik ürünler, • İthalata hassas çelik ürünleri, • Ayakkabı, el çantaları, bavullar, iş eldivenleri, deri giyim, • İthalata hassas mamul ve yarı mamul cam ürünleri, • Tarife oranı kotasına konu olan tarım ürünleri, • Ayrıca ABD Başkanı’nın ithalata hassas olduğuna karar verebileceği diğer ürünler, GTS uygulamasına tabi değildir. 7 GTS uygulamasına tabi olmayan ürünlerin listesine http://www.ustr.gov/sites/default/files/Non-GSP-products-in-2009.pdf adresinden ulaşılabilinir. VI. El Sanatları Ürünlerine İlişkin Düzenlemeler Nelerdir? GTS lehdarı bir ülkenin mevcut tekstil el sanatları ürünlerini sertifikalandırmak taahhüdü karşılığı ABD ile bir anlaşma yapması suretiyle bazı tekstil ürünlerinde GTS uygulamasından faydalanılması mümkündür. Bu güne kadar; Afganistan, Arjantin, Botsvana, Doğu Timor, Kamboçya, Kolombiya, Mısır, Ürdün, Moğolistan, Nepal, Pakistan, Paraguay, Tayland, Tunus, Türkiye ve Uruguay ABD ile “Sertifikalı Tekstil Ürünleri Anlaşması” imzalamıştır. Bu anlaşma kapsamında gümrükten muaf uygulamaya tabi tekstil ürünleri; el dokuması ve folklorik duvar halıları (HTS 6304.99.10), el dokuması ve folklorik yastık yüzleri (HTS 6304.99.40). Anılan ürünler için özel gümrük düzenlemeleri yapılmaktadır. Bu ürünlerin özgünlüğünü ifade eden bir üçgen mührün ticari fatura üzerinde bulunması gerekmektedir. Ayrıca GTS uygulamasının tamamlanması için ithalat sırasında ithalatçının normal GTS prosedürün de olduğu gibi, ürünün Harmonize Sistem numarasının önüne “A” işaretini koyması gerekmektedir. VII. Bir Ürünün ABD Gümrük Tarife Cetvelinde GTS’ye Tabi Olduğu Nasıl Anlaşılır? ABD gümrük tarife cetvelinin Özel/Special sütunundaki işaretlere bakılır; A : GTS’den yararlanan gelişmekte olan ülkelerden ithal edilen GTS’ye tabi ürünler A+: Sadece en az gelişmiş ülkelerin GTS imkanından yararlanabileceği ürünler A*: Bir ya da birden fazla ülke için GTS uygulamasının kaldırıldığı ürünler anlamına gelmektedir. 8 VIII. ABD Başkanı Ürünlerin GTS Geçerliliğini Sınırlandırabilir mi? ABD Başkanı; - Yıllık incelemeler sırasındaki başvurulara cevaben, - Bazı lehderları listeye dahil edilen yeni ürünler (newly designated) , - Bazı lehdarları ise listeye yeniden dahil edilen (redesignation) ürünler açısından GTS uygulaması dışında tutabilir. IX. Lehdar Ülkeler Listenin Tamamından Her Zaman Yararlanabilir mi? Hayır. Herhangi bir ülke aşağıdaki nedenlerden dolayı herhangi bir üründe GTS uygulamasını kaybedebilir. • Lehdar ülkeden yapılan bir ürünün ithalatında Rekabet İhtiyacı Limiti geçilebilir. • Yıllık değerlendirme sırasındaki başvurulara cevaben bir ya da birkaç ürün özelinde belirli ülke ya da ülkeler programdan çıkartılabilir. • Herhangi bir ülkenin belirli ürün ya da ürünlerde “yeterli ölçüde rekabetçi olduğu” değerlendirmesi yapılabilir. • Ülke yeterli dokümana sahip değildir ya da ABD’nin diğer gümrük gereklerini yerine getirmemiştir. X. Rekabet İhtiyacı Limiti (Competitive Need Limitation-CNL)Nedir? Rekabet İhtiyacı Limiti bir üst limiti ifade etmektedir. Bir üründe Rekabet İhtiyacı Limiti’nin geçilmesi halinde ülke o belirli üründe bir sonraki yıl, yeniden geri kabul edilene kadar, otomatik olarak GTS uygulamasının dışında bırakılır. Bu kapsamda, lehdar ülke belli bir üründe ABD’nin o üründe bir önceki takvim yılında gerçekleştirdiği toplam ithalatının; • %50’sini geçmiş ise, ve/veya • Belirli bir dolar değerini aşmış ise, o ürün özelinde GTS uygulamasından çıkartılır. 9 2011 yılında Rekabet İhtiyacı Limiti (CNL) eşik değeri 150 milyon dolar iken bu rakam 2012 yılında 155 milyon dolara çıkartılmıştır. Bu rakam her yıl otomatik olarak 5 milyon dolar arttırılmaktadır. Yukarıda sözü edilen limitlerin aşıldığı ürünlerin ihracatçıları olan ülkeler o ürünlerde “yeterli ölçüde rekabetçi” kabul edilir. Rekabet İhtiyacı Limiti’nin aşılmasından kaynaklanan değişiklikler bir sonraki yılın 1 Temmuz tarihi itibarıyla yürürlüğe girer. Rekabet İhtiyacı Limitleri Başkan’ın yetkisi ile kaldırılabilir. Ancak bu konuda Başkan yasa ile sınırlandırılmıştır. CNL uygulaması 4 şekilde kaldırılır: Başvuru ile kaldırma: Lehdar tarafın başvurusu sonucunda şayet ürün mevcut Rekabet İhtiyacı Limiti’nin altında kalmış ise ve ürünün ABD pazarı için makul sayılabilecek nedenlerden dolayı gerekliliğine karar verilir ise, Başkan’ın uygun gördüğü süre kadar bu kuraldan feragat edilebilir. Bu durumda hem “Yüzde” limiti hem de “Değer” limitinin kaldırılması söz konusu olur. “504(d)”maddesi: 1 Ocak 1995 tarihi itibariyle “504(d)”maddesi” olarak bilinen şu anda 19 USC 2463(c)(2)(E) olarak anılan Kanun maddesine göre ABD’de üretilmeyen listelenmiş ürünler için yıllık gözden geçirme sırasında ilgili tarafların her yıl ayrıca başvurusu ile söz konusu listede yer alan ürünlere Rekabet İhtiyacı Limiti’nden muafiyet otomatik olarak uygulanır. “De minimis waiver”: Başkan, tüm lehdar ülkelerden yapılan “küçük değerde” sayılabilecek ithalata Rekabet İhtiyacı Limiti’nin yüzde şartının uygulanmasından feragat etmeye karar verebilir. Bu durum Rekabet İhtiyacı Limiti’nin uygulanmasında olduğu gibi otomatik olarak devreye giren bir üst limitle sınırlandırılmıştır ve her yıl yeniden belirlenir. 10 2011 yılı “de minimis waiver” limiti 20,5 milyon dolar ve 2012 yılı için 21 milyon dolardır (Anılan dolar değeri her yıl 500 bin dolar arttırılmaktadır.) “De minimis waiver” uygulaması başvuruya bağlı olmaksızın uygulanmasına rağmen her yıl Mart ayında bu kategoride değerlendirilen ürünler ABD Resmi Gazetesi’nde (Federal Register) yayınlanarak görüşler kamu dinleme toplantılarında kabul edilmektedir. Bu uygulama Başkanın “isteğe bağlı” bir uygulaması olarak değerlendirilmektedir En Az Gelişmiş Ülke: GTS Kanunu 503( c)(D) gereğince en az gelişmiş ülkelere Rekabet İhtiyacı Limiti uygulanmaz. Rekabet İhtiyacı Limiti yıl içinde aşılırsa, GTS uygulaması devam eder. Uygulama aksi belirtilmedikçe 1 Temmuz tarihinden itibaren bir sonraki yıl için geçerli olur. GTS alt komitesi bir önceki yılın ilk on aylık istatistiklerini baz alarak Rekabet İhtiyacı Limiti’ni geçenleri bir uyarı listesi yapmak sureti ile Federal Register -Resmi Gazete’de yayımlar. Bu durum Rekabet İhtiyacı Limiti uygulaması nedeniyle GTS uygulaması dışında kalması kesinleşen ürünler için gerekli başvuruların mevcut takvim yılının son çeyreğinde yapılabilmesine imkan vermektedir. Dolayısı ile ilgili tarafların ticaret verilerini takip etmeleri ve Rekabet İhtiyacı Limiti’ni geçmesi muhtemel ürünleri için söz konusu yıla ait yıllık gözden geçirme tarihi sona ermeden başvurularını yapmaları gerekmektedir. XI. GTS’den Çıkarılma (Graduation) Bir ülkenin GTS uygulamasından çıkarılması milli gelir ya da rekabet üstünlüğü faktörlerine göre değerlendirilmektedir. Başkan bir ülkeyi GTS uygulamasından yeterli ölçüde gelişmiş ya da rekabet gücüne ulaşmış olması durumunda tümüyle ya da, bir ya da birkaç ürün özelinde kısmen çıkarabilir. 11 Ülkenin sistemden çıkarılması: 1. Başkan o ülkenin GTS statüsüne göre “yüksek gelirli ülke” olduğuna karar verir. ( Dünya Bankası istatistiklerine göre) (“zorunlu çıkarılma”) ya da 2. Gözden geçirme sonucunda Lehdar ülkenin ekonomik gelişme ve ticari rekabet gücündeki iyileşme değerlendirilir. Zorunlu çıkartılmadaki kişi başına düşen Milli Geliri’nin Dünya Bankası tarafından belirlenmiş yüksek gelirli ülkeler grubuna ilişkin eşiği 2011 yılında 12.276 dolardır. Bu durum Başkan kararını verdikten sonraki yılın 1 Ocak tarihi itibariyle yürürlüğe girer ve Resmi Gazete’de duyurulur. XII. GTS Gözden Geçirme Çalışmalarını Kim Yapar? ABD GTS Programı her yıl gözden geçirilir. Gözden geçirme çalışmaları sırasında GTS’den yararlanan ülke ve ürünlerin ABD piyasasındaki rekabet durumları değerlendirilir. Yeni ürün başvuruları ele alınır. Ancak, GTS ürün listesinde yer almak üzere yapılmış, fakat reddedilmiş yeni bir ürün için takip eden 3 takvim yılı boyunca yeni bir başvuru yapılamaz. ABD Ticaret Temsilciliği’ne (USTR) bağlı GTS Alt Komitesi, GTS ile ilgili değişiklikleri yapar, değişiklikler daha sonra Başkan’a sunulur, Başkan’ın onayını takiben, resmi gazetede yayınlanır. GTS Alt Komitesi incelemeler sırasında rutin olarak: • Ülkenin genel gelişme düzeyini, • Belirli bir üründeki rekabet gücünü, • Ülkenin ticaret, yatırımlar, işçi hakları gibi ticarete ilişkin uygulamalarını, • ABD’nin tüm ekonomik çıkarları ile birlikte, GTS uygulanması halinde mevcut ABD ürünlerine, işçilerine, tüketicilerine olası etkilerini, • Ve benzeri diğer bilgileri inceler. 12 XIII. Şayet Program Sona Erer ve Geriye Yönelik Olarak Yenilenirse Bu Süre Zarfında İthalatçı Vergisini Öder mi? GTS programı sone erdiğinde ithalatçı normal gümrük tarifesi (MFN) üzerinden vergisini öder. Daha sonra Program geriye yönelik olarak yenilenirse ithalatçı süre bitimi ve yeni otorizasyon süresi arasındaki dönemde ödediği vergileri geri isteme hakkına sahiptir. Bu durum sistemin gözden geçirilmesi ile ilgili olağan bir uygulamadır. Nitekim, 2011 yılı başında, GTS’yi uzatan Yasa tasarısı Senato tarafından onaylanmadığı için GTS bir süreliğine askıya alınmıştır. Daha sonra Yasa’nın 21 Ekim 2011 tarihinde ABD Başkanı tarafından onaylanmasını müteakip Sistem yeniden devreye girmiştir. 1 Ocak’tan GTS’nin yeniden yürürlüğe girdiği tarihe kadar ithalatı yapılan ürünlerden gerekli kriterlere sahip olanlara ise tahsil edilen gümrük vergileri iade edilmiştir. Halihazırda GTS 31 Temmuz 2013 tarihine kadar uzaltılmış bulunmaktadır. XIV. GTS Geçerlilik Kriterleri Bir ülkenin GTS’den yararlanabilmesi için aşağıdaki kriterleri karşılaması gerekmektedir. • Ülke Komünist bir rejime sahip olmamalı (Bu sisteme sahipse bile DTÖ, IMF üyesi ise ve uluslar arası komünizm tarafından kontrol edilmiyorsa sistemden yararlanabilir.) • Ülke hayati kaynakları kontrol eden ve dünya ekonomisine zarar veren bir ülke grubunun/ örgütün parçası olmamalı • Ülke başka bir gelişmiş ülkenin ürünlerine ABD ile ticareti olumsuz etkileyecek şekilde tercihli tarife uygulamamalı • Ülke ABD şirket ve yurttaşlarının mallarını millileştirmemeli, el koymamalı (Millileştirme yapılmış olsa dahi bu mallarının makul bedellerinin ödenmiş olması koşulu aranmaktadır.) • Ülke ABD şirket ve yurttaşlarının o ülkedeki ticari haklarına zarar verecek uygulamalardan kaçınmalı ( ABD şirketleri lehindeki ödeme /ceza uygulamalarını geciktirme erteleme yapmamalı) (Arjantin bu 13 kriteri yerine getirmediği için GTS’den yararlanma statüsü Askıya alınmıştır.) • Ülke uluslar arası terörizme hizmet etmiş/ediyor olmamalı • Ülke uluslar arası kabul görmüş şartlarda işçi çalıştırmalı (sendikal örgütlenme, toplu sözleşme hakkı vb.) • Ülke fikri mülkiyet hakları konusunda yeterli ve efektif bir korumaya sahip olmalı, • Ülke çocuk işçi çalıştırmama konusundaki taahhütlerini yerine getirmeli GTS’DEN YARARLANABİLMEK İÇİN GEREKLİ KOŞULLARI SAĞLAYABİLİYOR MUSUNUZ? • Ürününüzün 8 Rakamlı Harmonize Sistem esaslı İstatistik Tarife Pozisyon Numarası GTS listesinde yer alıyor mu? (bkz. http://www.ustr.gov/sites/default/files/GSP%20eligible%20all%20BDCs %20(2012).pdf ) • ABD’li ithalatçı ilgili ürünü sizden ithal ettiği taktirde gümrük vergisi ödemeyeceğini biliyor mu? • Ürününüzün değerinin en az %35’i Türkiye kaynaklarınca üretilmiş durumda mı? • GTS listesinde olan ürününüzün Rekabet İhtiyacı Limitine maruz kalıp kalmadığını biliyor musunuz? • İhraç işlemleri sırasında GTS listesinde yer alan ürününüzün İstatistik Tarife Pozisyon numarasının önüne “A” işaretini koydunuz mu? • Ürününüzü ABD’ye doğrudan mı sevk ediyorsunuz? • Belgelerinizde nihai varış noktası olarak ABD gösteriliyor mu? 14 Tüm sorulara “EVET” cevabı verebildiyseniz ÜRÜNÜNÜZ GTS’DEN YARARLANABİLİR. Cevabınız HAYIR ise Açıklamaları yeniden okuyabilir, çalışma sırasında verilmiş internet adreslerini inceleyebilir, üyesi olduğunuz ilgili İhracatçı Birliği’ne başvurabilir, ya da Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü’ne danışabilirsiniz. BÖLÜM 2. ABD/ GTS TİCARETİ I. Türkiye ile Ticaret 2011 yılı itibariyle değerlendirildiğinde, ABD’nin GTS kapsamında gerçekleştirdiği toplam ithalatın, bir önceki yıla göre % 2,5 oranında azalarak 18 milyar dolar olarak gerçekleştiği görülmektedir. 2011 yılında GTS kapsamında yapılan ithalatın genel ithalat içindeki payı %0,8 olarak gerçekleşmiştir. Öte yandan, ülkemizin anılan sistem kapsamında ABD’ye sekizli GTİP bazında yaptığı toplam ihracat ise 2011 yılında bir önceki yıla göre %12,3 oranında artmış ve 889,6 milyon dolar olmuştur. Bir başka deyişle, ABD istatistiklerine göre, anılan ülkeye 2011 yılında gerçekleştirilen toplam 5,2 milyar ABD doları tutarındaki ihracatımızın %17’lik kısmı GTS kapsamında gümrük vergisiz olarak yapılabilmiştir. Türkiye’den GTS kapsamında gerçekleştirilen ithalatın 701 değişik üründe yapıldığı görülmektedir. Ayrıca, Türkiye, 2011 yılı sonu itibariyle ABD GTS’yi en fazla kullanan ülkeler arasında % 4,9’luk payla 7. sırada yer almaktadır. 2011 yılı itibariyle, ABD’ye GTS kapsamında gerçekleştirdiğimiz ihracatımızda ön plana çıkan ürünler ve bunların GTS kapsamında yaptığımız ihracat içindeki payları ise; bakır teller (%8,9), Mücevherat (%6,8), gıda müstahzarları 15 (%6,2), mermer ve travertenler (%5,0), plastik levhalar (%3,8), Kara taşıtları için difransiyelli aksları ve aksamı (%3,2), meyve suları (%3,2), ateşli silahlar (%2,7), gümüş mücevherat (%2,6), disodyum tetraborat (%2,6) şeklinde sıralanmaktadır. 2012 yılı ilk 5 ayı itibariyle ise anılan sistem kapsamında ABD’ye toplam ihracatımız bir önceki yılın aynı dönemine göre % 29,7 oranında artmış ve 481,5 milyon dolar olmuştur. Bu rakam, yine ABD istatistiklerine göre, anılan ülkeye söz konusu dönemde gerçekleştirilen toplam yaklaşık 2,7 milyar ABD doları tutarındaki ihracatımızın % 21,5 ’lik kısmına tekabül etmektedir. Bahse konu dönemde Türkiye, GTS’yi en fazla kullanan ülkeler arasında ise % 5,8’lik payla 6. sırada yer almıştır. 2012 yılı 5 ayı itibariyle, ABD’ye GTS kapsamında gerçekleştirdiğimiz ihracatımızda ön plana çıkan ürünler ve bunların GTS kapsamında yaptığımız ihracat içindeki payları ise; bakır teller (%9,3), ferro krom (% 5,4), altın mücevherat (%5,6), mermer ve travertenler (% 4,2), vulkanize kauçuktan hortum (%3,95), gıda müstahzarları (%3,9), meyve suları (%2,9), silahlar (%2,9) şeklinde sıralanmaktadır. GTS sayesinde ülkemizden ABD’ye yapılan ihracatta 2011 yılında toplam 36,5 milyon dolarlık bir verginin ödenmediği, bunun ise firmalarımıza önemli bir rekabet avantajı yarattığı görülmektedir. Tablo: ABD’nin Uyguladığı İthalat Programları Kapsamında Türkiye’den İthalatı ($) 16 Kaynak: Dataweb Tablo: Yıllar itibarıyla ABD-GTS ihracatımız ($) Yıllar 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012/5 ABD'ye Toplam İhracatımız 3.254.816.503 3.760.002.533 4.062.130.490 5.321.955.293 5.584.523.254 5.774.515.982 4.897.315.815 4.949.663.259 3.856.876.456 4.421.634.247 5.219.840.135 2.244.156.570 GTS Kapsamında İhracatımız 467.793.093 509.782.521 774.561.998 1.030.024.557 1.131.874.449 1.187.215.239 1.178.526.466 962.418.060 673.521.997 837.435.002 889.562.703 481.467.720 GTS'nin Payı (%) 14,37 13,56 19,07 19,35 20,27 20,56 24,06 19,44 17,46 18,94 17,04 21,5 ABD'nin GTS Kapsamında Toplam İthalatı 17.021.020.064 18.677.738.121 22.572.416.660 23.801.551.196 28.123.068.868 33.371.185.260 31.616.626.506 25.918.635.510 15.850.613.675 19.557.882.195 18.041.015.736 8.266.196.720 Türkiye'nin Payı (%) 2,75 2,73 3,43 4,33 4,02 3,56 3,73 3,71 4,25 4,28 4,93 5,82 Kaynak: dataweb Tablo: ABD’nin GTS Kapsamında Türkiye’den En Fazla İthal ettiği Ürünler ($) 17 Kaynak: Dataweb II. ABD’nin Toplam GTS İthalatı Aşağıdaki Tabloda ABD ithalatı üçüncü ülkelerle ile olan tercihli ticaret ilişkileri açısından incelenmektedir. Tablodan da görüleceği üzere ABD ile GTS dışında hiçbir tercihli düzenlemeye tabi olmayan ülkemizin ABD’ye olan ihracatın artırılması açısından anılan programdan en etkin yararlanması önem arz etmektedir. Tablo: ABD- Toplam GTS İthalatında Önem Arz Eden Ürünler ($) 18 şekilde Kaynak: Dataweb. GTS programından Türkiye ile birlikte içinde Uzakdoğu ve Güney Amerika ülkelerinden önemli rakiplerimizin de olduğu birçok gelişmekte olan ülke yararlanmaktadır. Ayrıca bilindiği üzere NAFTA nedeniyle Meksika ve Kanada pazara gümrüksüz olarak girmekte olup ABD pazarında önemli bir paya sahiptir. Diğer taraftan aralarında İsrail, Ürdün gibi ülkelerinde bulunduğu ABD ile Serbest Ticaret Anlaşması olan ülkeler GTS’den daha geniş ürün grubunda ABD pazarına tercihli giriş hakkında sahip bulunmaktadır. Dolayısıyla Sistem 19 Türkiye’ye diğer gelişmiş ülkeler ve Çin karşısında avantaj sağlamakta ancak bu ülkeler karşısında bir avantaj sağlamamaktadır. Tablo: ABD’nin Toplam GTS İthalatında Önem Arz Eden Ülkeler ($) Kaynak: Dataweb BÖLÜM 3. ABD GTS PROGRAMI 2011 YILI YILLIK DEĞERLENDİRME SONUÇLARI GTS uygulaması her yılın sonunda ABD Temsilciler Meclisi ve Senato’su tarafından kabul edilen ve ABD Başkanı’nca imzalanan bir Kanun’la uzatılmaktadır. Anılan Program’ın 31 Temmuz 2013 tarihine kadar uzatılmasına ilişkin kanun ABD Kongresi tarafından kabul edildikten sonra 21 Ekim 2011 tarihinde ABD Başkanı B. Obama tarafından da onaylanmış olup bu sayede GTS yeniden yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Anılan Kanun’un yürürlüğe girmesi ile birlikte 1 Ocak - 4 Kasım 2011 tarihleri arasında ABD’ye ihracatı yapılan ürünler için tahsil edilen gümrük vergilerinin geri ödenmesi de yapılmış ve Programın gözden geçirme çalışmaları başlatılmıştır. 20 Bu çerçevede 2011 yılı GTS Yıllık Gözden Geçirme (Review) sürecinin sonuçları 1 Temmuz 2012 tarihinde ilan edilmiştir. Bu çerçevede İstanbul Maden Metaller İhracatçı Birlikleri (İMMİB) tarafından. Rekabet İhtiyacı Limitini (CNL) aşan tek ihraç ürünümüz olan 2840.19.00 GTİP’li “disodyum teraborat”’ın CNL İstisnasından yararlanabilmesi için yapılan başvuru ile birlikte. 7113.19.50 GTİP’de yer alan altından mamul mücevherci eşyası. 6802.21.10- 68 02.91.20- 2515.12.20 GTİP’lerinde yer alan travertenler ve 7408.19.00- 7413.00.90 GTİP’lerinde yer alan bakır teller için yeni ürün ekleme (redesignation) başvuruları reddedilmiştir. 2011 yılı Gözden geçirme çalışmaları sırasında yeni ürün ekleme (redesignation) kategorisinde başvuruda bulunan tüm ülke taleplerinin reddedildiği görülmektedir. Buna karşılık 2833.29.40 GTİP’de yer alan krom sülfat ve 2840.11.00 GTİP’de yer alan rafine boraks’ın asgari ithalat oranı istisnası (“de minimis waiver”) kapsamına alınabilmesi için yapılan başvurular kabul edilmiştir. Diğer taraftan GTS Yıllık Gözden Geçirme (Review) sonuçlarının incelenmesinden de görüleceği üzere başvuruları reddedilen diğer ülke ürünlerinin Türkiye açısından rekabet avantajı oluşturabileceği hususunun değerlendirilmesinde fayda görülmektedir. Bahse konu GTS yılık inceleme sonuçlarının tam metnine www.ustr.gov/webfm_send/3487 adresinden de ulaşılabilmektedir. Bu çerçevede ABD Ticaret Temsilciliği (USTR) tarafında duyurulmuş olan 2011 yılı yıllık gözden geçirme değerlendirme sonuçları aşağıda yer almaktadır. 1. GTS Listesine Eklenen Ürünler: 2012 yılında GTS listesine eklenen yeni ürün bulunmamaktadır. 21 2. Rekabet İhtiyacı Limiti ( CNL) Başvurusu Yapan Ülke ve Ürünlerine İlişkin Sonuçlar HTS Kodu 1602.50.20 (Arjantin) 2840.19.00 (Türkiye) 2921.19.60 (Filipinler) 2922.41.00 (Brezilya) 3307.41.00 (Hindistan) 4015.19.10 (Tayland) 7606.12.30 (Endonezya) 8415.90.80 (Tayland) 8708.30.50 (Hindistan) Ürün tanımı Başvuru sahibi Karar Prepared or preserved beef in airtight containers. other than corned beef. not containing cereals or vegetables Disodium tetraborate (refined borax) except anhydrous Other acyclic monoamines and their derivatives Lysine and its esters and salts thereof "Agarbatti" and other odoriferous preparations which operate by burning. to perfume or deodorize rooms or used during religious rites Seamless gloves of vulcanized rubber other than hard rubber. other than surgical or medical gloves Aluminum alloy. plates/sheets/strip . w/thick. o/0.2mm. rectangular (incl. sq). not clad Parts for air conditioning machines. nesi Pts. & access. of motor vehicles of 8701. nesoi. and 8702-8705. brakes and servo- Arjantin Hükümeti Ülke GTS uygulamasından çıkartıldı İstanbul Maden Metal İhracatçıları Birliği (İMMİB) Filipinler Hükümeti Başvuru reddedildi. Brezilya Milli Gıda Sanayileri Derneği El sanatları İhracatını Geliştirme Konseyi Başvuru reddedildi. Tayland Hükümeti Başvuru kabul edildi. Endonezya Hükümeti Başvuru reddedildi. Mitsubishi Electric & Electronics. ABD Hindistan EEPC Başvuru kabul edildi. 22 Başvuru kabul edildi. Başvuru kabul edildi. Başvuru reddedildi. brakes & parts thereof Kaynak. USTR 3. CNL-Rekabet İhtiyacı Limiti’ne Yeni/Yeniden Konu Olan Ülke ve Ürünler (Ülke Bazında GTS Uygulanmayacak Olan Ürünler) HTS Kodu 2207.10.30 2840.19.00 2909.50.40 2922.41.00 4107.19.50 7601.10.30 7606.12.30 8708.30.50 Ürün Tanımı Undenatured ethyl alcohol of 80 percent vol. alcohol or higher. for beverage purposes Disodium tetraborate (refined borax) except anhydrous Odoriferous or flavoring compounds of etherphenols. ether-alcoholphenols & their halogenated. sulfonated. nitrated. nitrosated derivatives Lysine and its esters and salts thereof Whole upholstery leather of bovines (not buffalo) nesoi and equines nesoi. without hair on. prepared after tanning or crusting. not 4114 Ülke Brezilya Aluminum (o/than alloy). unwrought. in coils. w/uniform x-section throughout length & w/least cross-sectional dimension n/o 9.5 mm Aluminum alloy. plates/sheets/strip. w/thick. o/0.2mm. rectangular (incl. sq). not clad Pts. & access. of mtr. vehicles of 8701. nesoi. and 8702-8705. brakes and servo-brakes & pts thereof Venezuela Kaynak. USTR 23 Türkiye Endonezya Brezilya Brezilya Endonezya Hindistan 4. De-minimis Waiver’a Konu Olan Türk ürünleri 0710.80.50 0802.52.00 0802.90.20 1904.30.00 2833.29.40 2840.11.00 4107.11.60 4114.10.00 9614.00.26 Tomatoes. uncooked or cooked by steaming or boiling in water. frozen. entered Nov. 15 through the following February. incl. Pistachios. fresh or dried. shelled Pignolias. fresh or dried. in shell Bulgur wheat. in grain form or in form of flakes or other worked grain (except flour. groats & meal). precooked or otherwise prepared Chromium sulfate Anhydrous disodium tetraborate (refined borax) Full grain unsplit upper & sole leather of bovines (not buffalo) or equine. w/o hair on. prepared after tanning or crusting. not 4114 Chamois (including combination chamois) leather Smoking pipes and bowls. wholly of clay. and other smoking pipes w/bowls wholly of clay Kaynak. USTR BÖLÜM 4. T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI’NIN ABD GTS PROGRAMINA YÖNELİK FAALİYETLERİ Bilindiği üzere. Amerika Birleşik Devletleri önemli bir siyasi ve ekonomik partnerimizdir. Türkiye ABD ilişkileri köklü bir geçmişe sahiptir. Geçmişte olduğu gibi bugün de karşılıklı ticaretin artırılması ve özellikle ülkemiz açısından ihracatta ürün çeşitlendirmesi önem arz eden konular arasında yer almaktadır. Bu çerçevede ABD GTS programının Türk ihracatçılarına tanıtılması ve bu sistemden en iyi şekilde yararlanılmasının sağlanması. Ekonomi Bakanlığı olarak bugüne kadar ABD’ye yönelik gerçekleştirmekte olduğumuz pazar geliştirme çalışmaları arasında önemli bir yer tutmaktadır. 24 Özellikle Amerika Birleşik Devletleri’ne yapılan ihracatın artırılması ve çeşitlendirilmesi çalışmaları çerçevesinde. Türk ürünlerinin idari eksiklikler nedeniyle GTS kapsamına alınamaması ihtimalinin en aza indirilmesi amacıyla sistemin etkin bir şekilde tanıtılması amaçlanmıştır. Bu çerçevede ABD GTS Programı Bakanlığımızca sürekli olarak takip edilmekte. programda meydana gelen gelişmelerin en kısa zamanda ihracatçılarımıza ve ilgili çevrelere duyurulması hususunda maksimum özen gösterilmektedir. Ayrıca Bakanlığımız ABD GTS Programı’nın gözden geçirilmesi sırasında ihracatçılarımızın müracaatlarının doğru ve eksiksiz bir şekilde gerçekleştirebilmeleri amacıyla koordinasyon görevini yürütmekte ve teknik destek sağlamaktadır. ABD GTS Programı’ndan yararlanmaya başladığımız 1976 yılından bu yana Türk ihracatçıları sistemden daha az yanlış yaparak yararlanmayı öğrenmiştir. Bakanlığımız ihracatçılarımıza anılan sistemi tanıtmayı ve konu ile ilgili spesifik sorularına yanıt vermeyi sürdürmektedir. ABD’ye ihracata yeni başlayanlar ürünlerinin ABD GTS Programı’ndan yararlanıp yararlanmadığını Bakanlığımızdan ve bağlı bulundukları İhracatçı Birlikleri’nden öğrenebilmektedir. 25