1 G^m^]^, Nar\nc\, Mwxmwri.. El[in Oktyabr 1971
Transkript
1 G^m^]^, Nar\nc\, Mwxmwri.. El[in Oktyabr 1971
G^m^]^, Nar\nc\, Mwxmwri.. El[in Oktyabr 1971 Xoruzun ax\r\nc\ ban\ndan bir az ke[mi], Qw]wm ki]i hwywtw d^]d^, amma bax\b g=rd^ ki, yenw [iskinlwyir, =z^ dw lap soyuqdur, twzwdwn art\rmaya qalx\b m^haribwdwn qalma ]inelini a` tuman-k=ynwyinin ^st^ndwn [iyninw sald\ vw sidqi-^rwkdwn wsnwyib hwlw dw ^]^yw-^]^yw hwywtin a]a`\ ba]\na twrwf getdi. Bu il pay\z gec gwlmi]di, amma yaman gwlmi]di – d=rd g^n idi kwnddw hava a[\lm\rd\, elw hey s\sqa [iskinlwyirdi. Birdwfwlik ]\d\r`\ ya`m\rd\ ki, adam\n can\ qurtars\n; bu g^n dw deywswn elw-helw olacaqd\. Ayna arvad da art\rmaya [\x\b hwywtw boyland\ vw o da ^rwyindw havan\n qaras\na deyindi. Amma bu saat bu evdw bir adam da vard\ ki, gecikmi] pay\z da, zwhlwt=kwn [iskin dw onun he[ vecinw deyildi, [^nki hwmin adam – Allahverdi – keflw yat\rd\ isti yor`and=]wyindw, hwm dw yuxu g=r^rd^. G=r^rd^ ki, twzw ayaqqab\ geyib, twzw kostyum geyib, boynuna da qalstuk tax\b dayan\b rayon mwrkwzindwki dwllwkxanan\n qaba`\nda, ba]\nda da ]whwrdwn gwlwn kinooperatorun papa`\ndan bir papaq. Ham\ heyrwtlw gah Allahverdiyw bax\rd\, gah da Allahverdinin ba]\na qoydu`u bu wcaib papa`a. Allahverdi =z^ dw yuxunun i[indw g^l^rd^ ba]\na qoydu`u bu papa`a, amma eyni zamanda hwm dw q^rurlan\rd\. G=rd^ ki, dwdwsi bazar ba]\ndan ona sar\ gwlir. Do`rudan da Allahverdinin dwdwsi o`luna yax\nla]\b ba]\na qoydu`u pap`a baxd\ vw hwmi]wki zwhmlw soru]du: —O nwdi w, qoymusan ba]\na? Allahverdi a`z\n\ a[ma`a macal tapmam\], dwdwsi yenw nw isw q\]q\rd\. Qw]wm ki]i art\rmada dayan\b yenw ^z^n^ Allahverdi yatan ota`a sar\ tutdu vw q\]q\rd\: —W, Allahverdi, g^n g^nortan\ ke[di, dursana! Allahverdi var g^c^ ilw [al\]d\ ki, rayon mwrkwzindwki dwllwkxanan\n yan\ndan he[ hara getmwsin, amma m^mk^n olmad\, [^nki Qw]wm ki]i bu dwfw a[\q-a]kar hwdw-qorxu gwldi: —W, Allahverdi!! 1 Allahverdi hwlw dw g=z^n^ a[may\b isti yor`an-d=]wyindw bu swhwr ax\r\nc\ dwfw gwrnw]di – bilirdi ki, bir azdan bu istini dw, bu yuxunu da hwywtdwki boz pay\z wvwz edwcwk – sonra g=z^n^ a[\b zo`al\ boya ilw rwnglwdiklwri tavana baxd\ vw wrinw-wrinw soru]du: —Nwdi e? Wlbwttw, Allahverdi =z^ lap yax]\ca bilirdi ki, i] nw yerdwdir: hwmi]wki kimi, wvvwlcw g=ydwmir ^rgwni t=vlwdwn [\xar\b arxa suvarma`a aparmal\yd\, sonra qay\d\b Q\z\l inwyi nax\ra qo]mal\yd\, sonra bir-iki qucaq odun do`ramal\yd\, sonra da isti s^dlw pendirlava]\n\ yeyib dwrsw getmwliydi. Bunlar\n ham\s\n\ yax]\ bilirdi, amma hwr dwfw dw dwrsw hwlw iki saat qalm\] yuxudan durmaq m^sibwt idi onun ^[^n, wlwlx^sus da pay\z\n bu [iskinindw. Eybi yox, az qalm\]d\, lap az qalm\]d\. Bak\ya gedib instituta girmwyinw: q\] gwlib ke[wcwkdi, yaz gwlib ke[wcwkdi, sonra da yay gwlwcwkdi – imtahan imtahan dal\nca sonra da xudahafiz g=ydwmir ^rgw, xudahafiz Q\z\l inwk, xudahafiz bwlws sapl\ balta. Imatahanlar [wtin olacaqd\ - ayd\n mwswlwdir – amma nw qwdwr [wtin olsa da, swhwrin g=z^ a[\lmam\] h=vlank isti yor`an-d=]wkdwn qalx\b pay\z\n [iskininw girmwkdwn min dwfw asand\. Qw]wm ki]inin lap swbri t^kwnmi]di: —W, noldun? —Durdum e, durdum!.. Allahverdi yor`an\ ^st^ndwn at\b [arpay\da oturdu, yekw ayaqlar\n\n alt\ndak\ cecimdw toxunmu] ceyran s^r^s^nw baxd\, sonra q\zarm\] g=zlwrini q\rpa-q\rpa geyinmwyw ba]lad\. Qw]wm ki]i Q\z\l inwyi t=vlwdwn [\xar\b art\rman\n alt\na [wkdi. Q\z\l inwyin buzovu da quyru`unu yellwyw-yellwyw canfw]anl\qla d^]d^ anas\n\n dal\na. &]^yw-^]^yw art\rmadak\ wl^zyuyanda xala xwtrin qalmas\n yuyunan Allahverdinin buzova yaz\`\ gwldi vw ^rwyindw fikirlw]di ki, ay yaz\q buzov, swnin twqsirin nwdir ki, g^l kimi t=vlwni qoyub d^]^rswn bu s\sqa [iskinin alt\na. Qw]wm ki]i buzovu Q\z\l inwyin qabaq q\[\na ba`lad\, Allahverdinin anas\ Ayna arvad da art\rman\n alt\nda [=k^b swrinci qoydu iki dizinin aras\nda vw ba]lad\ inwyi sa`ma`a. Allahverdi wrinw-wrinw a]a`\ d^]^b salams\z-kwlams\z t=vlwyw twrwf getdi, i[wri girib g=ydwmir ^rgwni axurdan a[d\, cilovu at\n ba]\na ke[irib darta-darta hwywtw [\xartd\, darvazan\n qap\s\n\ itwlwyib g=ydwmir ^rgwnin [\lpaq belinw tulland\: cavan vw sa`lam at =z yolunu tan\y\rd\ vw =z i]ini dw bilirdi. Allahverdinin sinif yolda]\, ywni Allahverdi ilw birlikdw kwnddwki mwktwbin onuncu sinfindw oxuyan Mwlik dw hwmi]wki kimi wsnwyw-wsnwyw oturmu]du kwhwr madyanlar\n\n belindw vw kwhwr madyan da wdwb-wrkanla arxdan su i[irdi, alapa[a day[a da b=yr^ndw. Allahverdini g=rwndw Mwlikin birinci s=z^ bu oldu ki, Swftwr m^wllim xwstwlwnib, dwrsw gwlmwywcwk. Yuxudan kal durdu`una g=rw hwlw dw aynas\ a[\lmam\] Allahverdi g=zlwrini q\rpa-q\rpa: 2 —Ba? – dedi vw ^rwyindw fikirlw]di ki, yaz\q Swftwr m^wllim neylwsin, belw sarsaq havaya da revmatizm tab gwtirwr? – Revmatizmi qalx\b? Mwlik wsnwmwyinw ara vermwdwn: —Hw, - dedi. Swftwr m^wllim Mwlikgilin hwywtbir qon]usu idi, fizika m^wllimi idi vw bu g^n dw birinci dwrs fizika dwrsi idi; demwli, bu g^n birinci dwrs olmayacaqd\. Kwhwr madyan sudan doyub boynunu qald\rd\, wvvwlcw bir an m^drik - m^drik arx\n o tay\ndak\ heyva a`aclar\na baxd\, sonra yenw ba]\n\ a]a`\ sal\b arx\n q\ra`\nda twzw g=ywrmi] pay\z otundan otlama`a ba]lad\. Mwlik cilovu [wkib: —Cwfwr rayona gedir, - dedi. – Ax]ama kino gwtirwcwk. Allahverdi yenw dw: —Ba? – dedi vw g=ydwmir ^rgwnin arxdan su d^mlwmwsinw tama]a elwdi. —Cwfwr Mwlikin b=y^k qarda]\ idi, =z^ kinomexanik idi, iki g^ndwn bir, ^[ g^ndwn bir rayondan film gwtirirdi, ax]amlar klubda g=stwrirdi. Kinomexanik Cwfwr kwnddwki cavanlar\n aras\nda h=rmwtli adam idi, amma hwmin wcaib papaql\ kinooperator Bak\dan gwlib bu kwndw [\xal\ Cwfwrin h=rmwtinw bir az xwlwl toxunmu]du, [^nki mwlum olmu]du ki, dwvwdwn b=y^k fil var, ywni mwlum olmu]du ki, bir var h\qq\na-h\qq\na velosipedlw buradan rayona gedwswn, h\qq\na-h\qq\na da oradan bura film gwtirwswn, bir dw var ki, par-par par\ldayan aparat\ wlinw al\b tutasan g=z^n^n tu]una vw ba]layacan =z^n film [wkmwyw. Bak\dan gwlwn kinooperator d=rd g^n idi ki, kwnddw idi, =z^ dw qal\rd\ Allahverdigildwn iki ev yuxar\da olan Salman ki]igildw. D=rd g^n idi gwlmi]di, amma he[ nw [wkw bilmwmi]di, deyirdi ki, hava pisdir, gwrwk g^n [\xs\n. Hwmin kinooperatorun ba]\na qoydu`u q\rm\z\ papaq Allahverdinin yad\na d^]d^ vw bayaq g=rd^y^ yuxunu da xat\rlad\ vw fikirlw]di ki, nw m^nasibwtlw bu q\rm\z\ mwxmwr papa`\ ba]\na qoyub rayondak\ dwllwkxanan\n qaba`\nda durmal\ym\]? Oras\n\ da fikirlw]di ki, ax\r g^nlwr elw hey swfeh yuxular g=r^r. Allahverdi qay\d\b hwywtlwrinw girwndw Ayna arvad buzovu a[\b buraxm\]d\ Q\z\l inwyin alt\na vw buzov da anas\n\n wmcwyini wmmwkdw idi. Ayna arvad art\rman\n alt\nda q\rm\z\ kwrpicdwn h=r^lm^] k^rwdw ocaq mis qazanda s^d qaynay\rd\. Qw]wm ki]i k^rwklw t=vlwnin peyinini k^r^y^b qurtarm\]d\. Allahverdi at\n belindwn at\l\b g=ydwmir ^rgwni t=vlwyw gwtirdi, dwmir qa]ovla tumarlama`a ba]lad\. Qw]wm ki]i xwlbirdwn ke[irtdiyi be]-alt\ qo]a ovuc arpan\ gwtirib axura t=kd^ vw axurdak\ samanla qar\]d\rd\, sonra dwmir qa]ovu Allahverdidwn al\b; —Yeri bir-iki qucaq odun yar, - dedi. Allahverdi t=vlwdwn [\x\b art\rman\n alt\nda bir twrwfw dwstw[in y\`\lm\] odundan bir yekw qucaq g=t^rd^ vw hwywtin ortas\ndak\ yo`un k=t^y^n yan\na gwlib yarma`a ba]lad\. O, 3 vwlws sapl\ baltan\ ba]\n\n ^st^ndw hwrlwyib odunlar\ bir-bir par[alad\qca bwdwninw bir istilik gwldi, can\ q\z\]ma`a ba]ad\, yava]-yava] twrlwdi vw yava]-yava] da bu [iskinli pay\z\n ^rwk q\san whval-ruhiyywsi [\xd\ getdi i]inin dal\nca. Allahverdi d^y^nl^ bir pal\d k=t^y^nw m=hkwm balta ili]dirib bu`lana-bu`lana dedi: —Swftwr m^wllim xwstwlwnib yenw, birinci dwrsimiz olmayacaq. Art\rman\n pillwkwnindw oturub ac qar\na papiros [wkw-[wkw Q\z\l inwyin alt\ndank\ buzova tama]a edwn Qw]wm ki]i soru]du: —Yenw aya`\n\n yelidi? —Hw. – Allahverdi pal\d par[as\n\ twn iki yerw b=ld^ vw fikirlw]di ki, belwdir kwnd hwyat\, ham\ bir-birini tan\y\r vw ham\ da bilir ki, kim hans\ dwrdw m^btwlad\r. Buras\ do`ru idi ki, Allahverdi ]whwr hwyat\ g=rmwmi]di, ywni dwdwsi ilw Bak\ya gedwndw hwr dwfw iki-^c g^ndan art\q qalmam\]d\ day\s\gildw, amma oras\ da do`ru idi ki, Allahverdi ]whwr hwyat\ barwdw fwlswfwyw qap\l\rd\, [^nki Allahverdi hiss elwyirdi ]whwr hwyat\n\; ywni =z^ =z^n^ gwtirirdi g=zlwrinin qaba`\na vw g=zlwrinin qaba`\nda da g^nlwrlw ya]ay\rd\ ]whwrdw; swhwr-swhwr qwhvwxanaya girib sosiska yeyirdi, g^norta stadiona gedib futbola bax\rd\, ax]am[a`\ bulvarda gwzmwyw [\x\rd\ vw ba]lay\rd\ he[ vaxt g=rmwdiyi adamlar\n aras\nda gwzi]mwyw. Bundan g=zwl ]ey var ki, hwr g^n yuxudan durasan vw b^t^n g^n wrzindw k^[wlwrdw, ma`azalarda, ba`da-ba`atda indiywcwn g=rmwdiyin adamlar g=rwswn? Qabaqlar - ^c-d=rd il bundan wvvwl, Bak\dan gwlwn asfalt yol Allahverdigilin kwndlwrinin b=yr^ndwn =t^b ke[irdi. Allahverdigil dw – kwndin b^t^n u]aqlar\- hwmi]w y\`\]\rd\lar yolun q\ra`\na vw saatlarla oturub Bak\dan gwlwn, Bak\ya gedwn ma]\nlara tama]a edirdilwr. Bir dw g=r^rd^n bir ma]\n dayand\ onlar\n yan\nda vw s^r^c^ ba]\n\ [=lw [\xar\b nw isw soru]urdu onlardan - bu yol filan yerw gedir? Bu kwndin ad\ nwdir? Filan yerw ne[w kilometr qal\b? – vw onlar da canfw]anl\qla, bir-birinin s=z^n^ kwsw-kwsw cavab verirdilwr, ba]a sal\rd\lar. Ya da bir ]ey laz\m olurdu, mwswl[^n ma]\na t=kmwyw su laz\m olurdu, s^r^c^ su istwyirdi, u]aqlar da ham\s\ su dal\nca qa[\rd\, ham\s\ istwyirdi ki, k=hnw kamerlwrdwn kwsib d^zwltdiyi rezin vedrwsini birinci gwtirsin vw onun gwtirdiyi suyu ma]\na t=ks^nlwr; ham\ - twkcw Allahverdidwn ba]qa. Allahverdi he[ hara qa[m\rd\, elwcw dayan\rd\ yolun q\ra`\nda va ba]lay\rd\ ma]\n\n i[indwki adamlara tama]a elwmwyw, sonra da gecwlwr yuxu g=r^rd^, c^rbwc^r yuxular; =z^ gedwrdi ma]\nda; =z^ termosdan [ay t=k^b i[wrdi, =z^ geywrdi ]whwrli u]aqlar\n geydiyi rwngbwrwng paltarlar\. &[-d=rd il bundan wvvwl twzw yol [wkdilwr vw bu twzw yol daha Allahverdigilin kwndlwrinin b=yr^ndwn deyil, birba] rayon mwrkwzindwn ke[irdi. U]aqlar daha yolun q\ra`\na y\`\]m\rd\, [^nki daha bu yoldan ma]\n gwlib-getmirdi, gwlwndw dw rayondan kwndw gwlirdi, kwnddwn rayona qay\d\rd\. 4 Allahverdi odunu gwtirib k^rwnin yan\nda dwstw[in elwdi vw Qw]wm ki]i dw wlindwki papirosun k=t^y^n^ oca`a at\b dedi: —Apar heyvan\ qo] nax\ra. Qw]wm ki]i hwmi]w buyruq verirdi, guya ki, Allahverdi =z i]ini bilmir - g^ndwlik i]lwr idi vw bu g^nlwr dw Allahverdi ^[^n bir-birinin g^zg^dwki wksi idi. Ayna arvad buzovu Q\z\l inwyin alt\ndan dart\b [\xartd\ ki, kwndin buzovlarna qats\n. Allahverdi dw Q\z\l inwyi darvazadan adlad\b ^z^a]a`\ gedwn kwndaras\ araba yoluna d^]d^ vw yenw dw bayaqk\ yuxusunu xat\rlad\ vw twzwdwn fikirlw]d\ ki, nw m^nasibwtlw ]whwrdwn gwlmi] hwmin kinooperatorun wcaib papa`\n\ ba]\na qoyub rayondak\ dwllwkxanan\n qaba`\nda durmal\ym\]? Allahverdi bir ]ey barwdw fikirlw]wndw, yar\m[\q qoymazd\, ax\r\na [atmasayd\ olmazd\. Indi dw nax\ra qo]maq ^[^n o hwywtdwn, bu hwywtdwn heyvan [\xar\b bir-birlwri ilw salamla]an, bir-birlwrinw atmaca atan kwndlilwrinw mwhwl qoymadan xeyli g=t^r-qoy elwywndwn sonra, ax\rda bu qwrara gwldi: ona g=rw yuxuda hwmin wcaib q\rm\z\ mwxmwr papa`\ qoyub rayondak\ dwllwkxanan\n qaba`\nda durmu]du ki, ba]qalar\ hwmin papa`a la`la baxm\rd\, ^rwyinin dwrinliyindw lap hwswdlw bax\rd\ hwmin papa`a. Allahverdi bu qwrara gwlib [\xd\ vw nwdwnsw bu fikir onu birdwn-birw kefsizlwtdi, bayaq ba]\n\n ^st^nw qald\r\b-endirdiyi baltan\n gwtirdiyi hwrarwt can\ndan [\x\b getdi vw o yenw dw ^]^mwyw ba]lad\ vw yenw dw ^rwyindw bu [iskinli pay\z\ s=yd^. Arxadan onu swslwdilwr: —W, Allahverdi! Allahverdi geri qanr\ld\ vw cam\]\n\ qaba`\na qat\b ona twrwf add\mlayan Salman ki]iyw baxd\: —Nwdi? —}^k^r^n q\z\ swnnwn oxuyur? Allahverdi elw bil bir balaca diksinwn kimi oldu, sonra da dedi: —Hw. Salman ki]i demisindwn dwrin bir qullab vurub: —Onu kinoya [wkwcwklwr. – dedi. Allahverdi qulaqlar\na inanmad\: —Nw? —Kinoya [wkwcwklwr onu. Nadir [wkwcwk. Deyir ki, yaman kinoya d^]wn q\zd\r. Nadir hwmin wcaib papaql\ kinooperator idi. Salman ki]inin Bak\da ya]ayan o`lu ilw dostluq edirdi vw buna g=rw dw d^]m^]d^ Salman ki]igilw. Salman ki]i qona`\n\n ad\n\ q^rurla [wkirdi vw ona wmwlli-ba]l\ h=rmwt edirdi, hwr[wnd =z^ dw ^rwyindw hwmin q\rm\z\ papaqdan pwrt idi bir balaca. 5 Allahverdi bilirdi ki, Salman ki]i onun tay\-tu]u deyil vw zarafat elwmir, amma hwqiqwt [ox g=zlwnilmwz xwbwr idi. —Necw yan\ kinoya [wkwcwk? —}^k^r^n q\z\ swhwngi [iyinw al\b bulaqdan su gwtirwcwk, Nadir dw onu [wkwcwk kinoya. —Sonra Salman ki]i yenw demisindwn dwrin bir qullab vurub twkrar etdi. – Deyir ki, yaman kinoya d^]wn q\zd\r. – Sonra da Salman ki]i ba]\n\ bulaya- bulaya x\rda g=zlwrini q\y\b g^l^mswdi. Allahverdi bu g^l^mswmwyin swbwbini lap yax]\ca ba]a d^]d^, ywni ki, qwribw adamd\rlar bu ]whwrlilwr, bu boyda kwnddw q\z tapmad\lar, gedib }^k^r^n caydaq q\z\n\ kinoya [wkirlwr. Salman ki]i “}^k^r^n q\z\” dediyi q\z\n ad\ Swdwf idi vw Swdwf birinci sinifdwn ta indiyw kimi Allahverdi ilw bir sinifdw oxuyurdu. Wvvwlcw - u]aql\qda, qon]u kwnddwki mwktwbw gedib-gwlirdilwr, sonralar =z kwndlwrindw mwktwb tikdilwr vw indi dw hwmin bu mwktwbdw oxuyurdular. Swdwf nw wla[\yd\, nw dw g=zwl idi, hwta twhwrsiz-t=h^rs^z idi bir balaca vw Allahverdi birdwn-birw e]itdiyi bu xwbwrw he[ c^rw inana bilmirdi; Salman ki]iyw d^barw sual vermwkdwn =z^n^ g^clw saxlad\. Mwswlw buras\ndayd\ ki, Swdwf Allahverdinin dwrdindwn hay\l-may\l idi, ywni vurulmu]du Allahverdiyw, amma bunu he[ kim bilmirdi, ancaq Allahverdi =z^ bilirdi, bu yay, g^nlwrin bir g^n^ndw Swdwf ona mwktub vermi]di vw Allahverdi dw bu mwktubu oxuyandan sonra he[ kimw he[ nw demwmi]di. Allahverdi Q\z\l inwyin dal\nca gedw-gedw bu twzw xwbwr barwdw fikirlw]irdi vw daha ^]^m^rd^; fikirlw]irdi vw fikirlw]dikcw dw onu a[\q-a]kar heyrwt b^r^y^rd^, hwm dw nwdwnsw s\x\l\rd\, swbwbini =z^ dw bilmirdi. Salman ki]inin bayaqk\ s=zlwri onun qulaqlar\ndan getmirdi: “Deyir yaman kinoya d^]wn q\zd\r”. Daha do`rusu, Allahverdi bu saat s=zlwri elw bil kinooperatorun =z dilindwn e]idirdi: “{ox fotogenik q\zd\r”. Bu sayaq e]idirdi, [^nki kwnddw qald\`\ d=rd g^n wrzindw “fotogenik” s=z^ kinooperatorun a`z\ndan d^]m^rd^ vw Allahverdi dw gedib bax\b bu s=z^n mwnas\n\ =yrwnmi]di. Demwli “fotogenik q\z\” ax\r ki tap\b kinooperator. Hwlw ^stwlik elw bil hwmin kinooperator Allahverdinin qulaqlar\na deyirdi dw: “}whwrdw ya]asayd\, kinoda [wkilmwli birinci q\z olard\ Swdwf”. Vw Allahverdi gwlib g=zlwrinin qaba`\nda dayanm\] Swdwfin qarayan\z sir-sifwtinw, ar\q bwdwninw, hac\leylwk q\[\ kimi uzun q\[lar\na baxa-baxa bir mwtlwb qana bilmirdi. 6 Allahverdi qay\d\b evw gwlwndw Qw]wm ki]i hinin a`z\n\ a[\b toyuq-c^cwni, hindu]kalar\ hwywtw buraxm\]d\, indi dw zirzwmidwn [\xartd\`\ ma]\n ya`\ ilw ayaqyolunun qap\s\n\ ya`lay\rd\ ki, a[\l\b-=rt^lwndw c\r\ldamas\n. Ayna arvad art\rman\n alt\nda samovara od salm\]d\. Allahverdi yuxar\ qalx\b bir az islanm\] sa[lar\n\ qurulad\, amma wslindw twkcw sa[lar\n\ qurulam\rd\, b^t^n ba]\n\ silkwlwyirdi. Mwswlw buras\nda idi ki, Allahverdi b^t^n hwyat\nda ilk dwfw he[ nw barwdw fikirlw]mwk istwmirdi, istwyirdi ki, b^t^n fikirlwr ba]\ndan olsun. Allahverdi mwhraban\ wl^zyuyan\n yan\ndak\ mismardan as\b art\rmadan a]a`\ boyland\ vw samovar\n yan\nda dayanm\] anas\na ac\ql\ dedi: —O d^dke]i g=t^r qoy a`z\na dw, g=z^m^z [\xd\ ki!.. Qw]wm ki]i twrs-twrs o`luna baxd\ vw Allahverdi daha he[ nw demwyib ota`a girdi vw dwftwr-kitab\n\ y\`d\`\ dolab\n yan\na gwldi, yad\na d^]d^ ki, Swftwr m^wllim xwstwlwnib yenw, bu g^n birinci dwrs olmayacaq, twlwsmwk laz\m deyil hwmi]wki kimi; bir ne[w an elwbelwcw dinmwz-s=ylwmwz dayand\, sonra dolab\n a]a`\ g=z^n^ [wkib lap dibdw, ka`\zku`uzlar\n alt\nda gizlwtdiyi mwktubu g=t^rd^. Yenw bir ne[w an elw-belw dinmwz-s=ylwmwz dayan\b wlindw tutdu`u d=rdk^nc b^k^lm^] dama-dama dwftwr ka`\z\na baxd\, sonra ka`\z\ a[\b Swdwfin mwktubunu bir dw oxudu ^rwyindw: “}anl\ mwktub! Allahverdi, bu mwktubu swnw yaz\ram. Allahverdi, =mr^mdw he[ kimw mwktub yazmam\]am, bu, birinci mwktubumdur. Allahverdi, bu mwktubu oxuyandan sonra, he[ kimw he[ nw demw, bu mwktubu da c\r, yand\r, qoy k^lw d=ns^n. Onsuz da mwn yan\b k^lw d=n^rwm, Allahverdi hara bax\ramsa swni g=r^rwm. Yuxuda da hwmi]w swni g=r^rwm. Fikrim =z^mdw olmur, Allahverdi. Birdwn elw bilwrswn mwn b^t^n o`lanlara mwktub yaz\ram. Yox, Allahverdi, twkcw swnw, twkcw swnw. Qismwt olsa, bir yerdw s=hbwt elwswk, ham\s\n\ swnw dan\]aram. Yenw g=zlwrim dolub, Allahverdi. Mwnw cavab yaz. Mwn ki swni gorwndwn bwri, A[d\ ^rwyimin incw tellwri, Swnsiz ayr\ gwzmwrwm, ey g=zwl Allahverdi. Unutma dediyim bu s=zlwrimi. Mwnw g^lmw, Allahverdi. He[ kimw dw he[ nw demw ki, mwnw g^ls^nlwr. Bu mwktubu da yand\r. Swdwf.” Mwktubdak\ yaz\n\n ^st^nw bir damc\ da d^]m^]d^ - bir gilw g=z ya]\ - vw g=y m^rwkkwblw yaz\lm\] be]-alt\ hwrf bula]m\]d\, amma oxunurdu – twkcw izi qalm\]d\ g=z ya]\n\n. Wvvwlcw Allahverdi elw fikirlw]mi]di ki, bu damc\n\ Swdwf =z^ bilwrwkdwn sal\b, lap 7 adicw su damc\s\d\r bu, amma g^nlwr ke[dikcw vw Allahverdi dw bu mwktubu [oxlu-[oxlu oxuduqca, inanm\]d\ ki, do`rudan da g=z ya]\d\r bu. Swdwf bu mwktubu ona verwnw qwdwr buradak\ mwtlwb Allahverdinin he[ a`l\na gwlmwzdi. Do`rudur, hwrdwn Swdwf ona elw bax\rd\ ki, ba]qalar\ bu c^r baxm\rd\ he[ vaxt. O da do`rudur ki, Swdwf qwflwtwn onu g=rwndw q\zar\rd\, elw bil lap =z^n^ itiridi, amma Allahverdi he[ c^rw fikirlw]mwzdi ki, hal-qwziyyw bu yerdwdir. Allahverdi bu mwktubu birinci dwfw oxuyandan sonra, he[ kimw he[ nw demwdi vw indiywcwn dw he[ kimw he[ nw demwyib, amma Allahverdi cavab da yazmad\ Swdwfw vw bu mwktubu da yand\rmad\, bir-iki g^n cibindw gwzdirdi, bilmwdi ki, nw elwsin, sonra gwtirib dolab\n a]a`\ g=z^ndw, lap dibdw, ka`\z-ku`uzlar\n alt\nda gizlwtdi. Mwktubu oxuyandan sonra Allahverdi Swdwfw bir kwlmw dw s=z demwdi, swhwri g^n onu g=rwndw =z^n^ elw tutdu, guya ki, he[ nw olmay\b. Swdwf dw bir az p=rtd^-q\zard\, amma he[ nw soru]mad\. O g^ndwn sonra Allahverdi ilw Swdwf demwk olar ki, dan\]m\rd\lar, twkcw hwrdwn-birdwn o da dwrs zaman\ - bir-birilwrinw bir s=z deywydilwr, ya yox – vwssalam. Bu mwktubu birinci dwfw oxuyanda Allahverdi bir az [a]-ba] qalm\]d\, amma sonra yava]yava] ac\`\ tutma`a ba]lad\ vw ^rwyindw Swdwfi swfeh bildi. Allahverdi bir m^ddwt belwcw ac\ql\ oldu, amma g^nlwrin bir g^n^ndw gecw yerinw girmi]di Allahverdi vw yatmaq istwyirdi, amma yata da bilmirdi vw necw oldusa aya`a qalx\b dolab\n g=z^n^, Swdwfin mwktubunu ka`\z-ku`uzun alt\ndan [\xar\b twzwdwn yerinw girdi, he[ kim xwbwr tutmas\n deyw, i]\`\ yand\rmad\ elw wl fanar\n\nca i]\`\nda bir dw oxudu hwmin mwktubu. Bir dwfw oxuyandan sonra, ikinci dwfw x\s\n-x\s\n oxudu vw daha ac\`\ tutmad\ Allahverdinin, wksinw, mwktub yava]-yava] ona lwzzwt elwmwyw ba]lam\]d\, hwm dw ^rwyirndw bir narahatl\q wmwlw gwlmi]di, bir nigaran[\l\q vard\ ^rwyindw, amma bu narahatl\q da, bu nigaran[\l\q da onu s\x\b-wzmirdi. Bu narahatl\q, bu nigaran[\l\q bir k=vrwklik gwtirmi]di o gecw. Bu mwktubu belwcw gizlin- gizlin oxumaq onin ^rwyin isindirirdi o gecw. O gecw bir il\ql\q vard\ ^rwyindw. Sonralar hwrdwnbir Allahverdi bu mwktubu dolab\n a]a`\ g=z^ndwn [\xar\b twzwdwn oxuyurdu vw hwr dwfw oxuduqca da =z^n^ naqolay hiss elwyirdi, amma ona g=rw yox ki, Swdwfw mwhwl qoymad\`\ halda, onun mwktubundan gizli z=vq al\rd\, a[\q-a]kar g^lmwli misralar onun ^rwyinw yay\l\rd\. Ayna arvad art\rmadan Allahverdini swslwdi ki, gwlib [=rwyini yesin vw Allahverdi dw twlwm-twlwsik Swdwfin mwktubunu yenw dolab\n a]a`\ g=z^ndw gizlwdib otaqdan [\xd\. Daha [iskinlwmirdi, amma hava da a[\lmam\]d\ vw Allahverdi elw bil yenw dw Bak\dan gwlwn kinooperatorun ]ikaywtini e]idirdi: “—Belw dw i] olar, d=rd g^nd^r g^n [\xm\r ki, syomkam\ [wkim qurtars\n…” 8 G^n [\xacaqd\ vw o, par-par par\ldayan aparat\n\ g=z^nw tutub Swdwfi lentw [wkwcwkdi vw b^t^n d^nya tama]a elwywcwkdi Swdwfin bulaqdan su g=t^rmwsinw vw he[ kim dw bilmwywcwkdi ki, bu q\z Allahverdinin dwrdindwn hay\l-may\ld\. Allahverdi kinooperatorun s=zlwrini bir dw e]itdi: “[ox fotogenik q\zd\r”. Sonra Allahverdi hiss elwdi ki, hwm bir balaca pwrt olub, hwm dw bir balaca q^rur var ^rwyindw. Mwlum oldu ki, mwktwbdw ham\ Swdwfin kinoya [wkilwcwyindwn xwbwrdard\r. U]aqlar sinif ota`\nda oturub elw hey bu twzw xwbwrdwn dan\]\rd\lar vw bu twzw xwbwr hwmi]wki sinif ota`\na da bir twzwlik gwtirmi]di. Twkcw Allahverdi dinib-dan\]m\rd\. Bir azdan Swdwf dw gwlib [\xd\ vw u]aqlar onu g=rwndw bir anl\q lap =zlwrini itirdilwr: Swdwf =z^nw bir s\`al vermi]di, bir geyinib-kecinmi]di ki, gwl g=rwswn, hwm dw u[ma`a qanad\ yox idi, yerw-g=yw s\`m\rd\. Sonra u]aqlar hay-k^ylw d^]d^lwr Swdwfin can\na vw ba]lad\lar onu sor`u-suala tutma`a. Swdwf dw b^lb^l kimi =tw-=tw dedi ki, d^nwn hwmin kinooperator gwlib onlara vw xeyli s=z-s=hbwtdwn sonar dwdwsinin raz\l\`\n\ al\b ki, Swdwfi kinoya [wksin. Swdwf u]aqlarla dan\]d\qca, hwrdwnbir partan\n arxas\nda oturub, guya ki, he[ nwyi vecinw almayan Allahverdiyw bax\rd\, g=zalt\ bax\rd\, =z^ dw elw bax\rd\ ki, elw bil mwktubda yazd\`\ s=zlwrini twzwdwn twkrar edirdi g=zlwri ilw, amma daha o c^r wzvaycas\na yox, bir az q^rurla. Ikinci dwrs triqonometriya dwrsi idi vw zwng vurulan kimi dw G^ls^m m^wllimw girdi i[wri. Sinifdwki u]aqar\n ham\s\ndan iki qar\] h^nd^r olan Allahverdi birinci s\rada lap ax\r\nc\ partada otururdu. Swdwf ikinci s\rada, ortada otururdu. G^ls^m m^wllimw dwrs ke[irdi, amma Allahverdi he[ nw e]itmirdi vw he[ nw dw fikirlw]mirdi. Sonra Allahverdi ba]a d^]d^ ki, swhwrdwn bwri Swdwfw bax\r. Swdwfin qara g=zlwri var idi, qara sa[lar\ var idi, yo`un da h=r^klwri vw Allahverdi he[ vaxt Swdwfi belw g=rmwmi]di. G=zlwri dw hwmin g=zlwr idi, h=r^klwri dw hwmin h=r^klwr idi, amma Allahverdi bu g=zlwri dw birinci dwfw idi g=r^rd^, bu h=r^klwri dw. Swdwf ar\q olma`\na ar\q idi, amma sinwsi yaman dolu idi. Swdwfin sifwti qarayan\z idi vw Allahverdi indi g=zlwrini bu qarayan\z sifwtdwn [wkw bilmirdi, =z^nw ac\`\ tuturdu, istwmirdi bu sifwtw baxs\n, amma bir ]ey [\xm\rd\ ki, [\xm\rd\, elw-belwcw bax\rd\. U]aql\qda bir yerdw oynamalar\, dala]malar\, bir yerdw mwktwbw getmwlwri, ne[w illwr bir yerdw oxumalar\ Allahverdinin yad\na d^]^rd^ vw Allahverdi indi he[ c^rw inana bilmirdi ki, g=zlwrinin qaba`\ndak\ bu q\z hwmin Swdwfdir, ywni ona elw gwlirdi ki, istwdiyi vaxt istwdiyi s=z^ deyw bildiyi, istwdiyi buyru`a buyurdu`u o q\z uzaqda qal\b, indi hwmin q\z yoxdur, bu q\z isw tamam ba]qa Swdwfdir. Sonra Allahverdinin ba]\ndan bir fikir ke[di ki, bu fikir onun b^t^n bwdwnini titrwtdi, lap birtwhwr elwdi onu: birdwn-birw ona elw gwldi ki, evlwrindwki dolab\n a]a`\ g=z^ndwki 9 hwmin mwktubu Swdwf yazmay\b, bu mwktubu ona Swdwf vermwyib; bu mwktubu [wkinw[wkinw ona uzadan hwmin q\z Swdwf deyil. Tamam ba]qa bir adam idi. Ywni bu saat Allahverdi inana bilmirdi ki, hwmin mwktubdak\ bir gilw g=z ya]\ ondan =rt^ d^]^b g=y m^rwkkwblw yaz\lm\] hwrflwrin ^st^nw. Bu fikir Allahverdinin b^t^n bwdwnini gizildwtdi vw o, g=zlwrini Swdwfdwn [wkib G^ls^m m^wllimwnin ba]a sald\`\ teoremw qulaq asmaq istwdi, amma yenw bir ]ey [\xmad\ vw elwbelw Swdwfw baxd\ vw yaln\z indi ba]a d^]d^ ki, Swdwf dw ona bax\r vw ancaq bundan sonra g=zlwrini q\z\n qarayan\z sifwtindwn [wkib d^sturlarla dolmu] qara l=vhwyw dikdi. Allahverdi G^ls^m m^wllimwnin l=vhwdw yazd\`\ d^stulara tama]a edirdi, s=zlwrw qulaq as\rd\ vw b^t^n varl\`\ ilw Swdwfin nwzwrini =z ^zwrindw hiss edirdi. Ax\rda tab gwtirmwyib Swdwfw baxd\ vw bu dwfw Swdwf g=zlwrini yay\nd\r\b l=vhwyw baxd\. Allahverdi hiss elwdi ki, sifwti od tutub yan\r. Twnwff^s oldu vw twnwff^sdw yenw ham\ Swdwfin ba]\na topla]d\, Swdwf dw yenw b^lb^l kimi dil-dil otd^. B^t^n =mr^ boyu he[ vaxt Swdwfw bu qwdwr g=z dikilmwmi]di, he[ kim bu qwdwr swbirsizliklw onun a`z\ndan [\xan s=z^ g=zlwmwmi]di, he[ vaxt ona dikilmi] g=zlwrdw bu c^r vwcd olmam\]d\. Swdwf lap ba]\n\ itirmi]di sevincdwn, [^nki Swdwf he[ vaxt =mr^ndw bu qwdwr sevincwk olmam\]d\. Dwrslwr belwcw =td^ bir-bir, twnwff^slwr dw belwcw. Yenw [iskin ba]lad\, sonra yenw kwsdi, sonra yenw ba]lad\ vw b^t^n g^n^ Allahverdinin hal\ =z^ndw olmad\. Mwktwbdwn qay\dandan sonra b^t^n g^n^ Allahverdi otaqdan e]iyw [\xmad\. Qw]wm ki]inin rayon mwrkwzindw i]i vard\, g=ydwmir ^rgwni minib getmi]di. Ayna arvad barda] qurub tabaq[ada kwllw qwnd do`ray\rd\. Allahverdi isw i[wridw, pwncwrwnin qaba`\nda oturub boz pay\za bax\rd\. Yamac ba]dan-ba]a heyval\q idi vw hwr heyva a`ac\nda da bir dwstw s\`\r[\n. S\`\r[\nlar\n civildw]mwsi bu pay\z\n m^]ayiwti idi vw bir qwmginlik gwtirirdi. Yamac\n aya`\nda g=r^nwn ev Salman ki]inin evi idi vw birdwn-birw Allahverdinin Salman ki]iyw ac\`\ tutdu; ac\`\ tutdu ki, niyw bu g^n swhwr heylw g^l^mswyib wllwrini yellwdi. Allahverdi nw kitab oxuya bilirdi, nw dwrs haz\rlaya bilirdi, nw dw kwndw [\xma`a hwvwsi vard\. Elw bil =z^ =z^nw q\raqdan tama]a edirdi vw ona elw gwlirdi ki, daha wvvwlki Allahverdi deyil. Niyw ona belw gwlir ki, niyw bu c^r fikirlw]irdi? – ba] a[a bilmirdi. Buras\ mwlum idi ki, onun ad\ yenw dw Allahverdi idi vw bu ba] da, bu wllwr dw, bu ayaqlar da onun idi, intwhas\ mwlum deyildi ki, niyw bu ad\yla, ba]\yla, wllwri-ayaqlar\yla bwrabwr daha wvvwlki Allahverdi deyil. O, g=zlwrini boz pay\zdan [wkib taxta kwtilin ^st^ndwn aya`a qalxd\, balaca dolaba yax\nla]\b a]a`\ g=z^ [wkdi vw Swdwfin mwktubunu ka`\z-ku`uzun alt\ndan g=t^rd^, 10 amma mwktubu twzwdwn a[\b oxumad\, [^nki birdwn-birw kw]f elwdi ki, burada yaz\lanlar\n ham\s\n\ wzbwr bilir. +z^ndwn as\l\ olmayaraq Swdwfin c^mlwlwrini bir-bir ^rwyindw twkrar elwmwyw ba]lad\. Allahverdinin he[ a`l\na gwlmwzdi ki, bu mwktubu bu c^r wzbwrlwyib. Gecw yor`an-d=]wyinw girwndw Allahverdiyw elw gwldi ki, swhwrw kimi yata bilmwywcwk, amma yatd\ Allahverdi, yatd\ vw b^t^n hwyat\nda ilk dwfw rwngli yuxu g=rd^: O qwdwr rwng vard\ ki, Allahverdi =mr^ndw bu qwdwr rwng g=rmwmi]di – g^m^]^, nar\nc\, mwxmwri… Rwnglwr par-par par\lday\rd\. Hwr twrwfw ]^a sa[\rd\ rwnglwr. Allahverdi bu rwnglwrin i[indw idi. Bu rwnglwr Allahverdinin b^t^n bwdwnindwn ax\b ke[irdi. Allahverdi bilirdi ki, bu yuxudur vw onu da bilirdi ki, bu Swdwfin yuxusudur. Swdwf =z^ yox idi, amma Allahverdi bilirdi ki, b^t^n bu rwnglwr Swdwfdwn =tr^d^r vw wslindw b^t^n bu rwnglwr elw Swdwfin =z^d^r. Amma yenw Qw]wm ki]inin swsi gwldi: —W, Allahverdi, g^n g^nortan\ ke[di, dursana! Allahverdi yuxuda da olsa bilirdi ki, indilwrdw bu swsi e]idwcwk vw qorxurdu, qorxurdu ki, bu rwnglwr yox olub gedwcwk – G^m^]^, nar\nc\, mwxmwri.. —W, Allahverdi! Allahverdi g=zlwrini a[d\ vw elw bil bir anl\q hwmin rwnglwr bu ota`a da doldu, sonra yava]-yava] bu ota`\n divarlar\na, d=]wmwsinw, tavan\na hopdu; bir anl\q Allahverdiyw elw gwldi ki, bu swhwr bahar bayram\na a[\l\r, bahar bayram\d\ bu g^n. —W, noldun? —Dururam!.. Allahverdi hwywtw d^]wndw Ayna arvad Q\z\l inwyi sa`\rd\. Q\z\l inwk yenw dw art\rman\n alt\nda dayanm\]d\, [^nki yenw dw [iskinlwyirdi. Buzov da elw hey dart\n\rd\ ki, anas\n\ wmsin, ba]\n\ elw hey vururdu anas\n\n d=]^n^n alt\na. {iskinlwyirdi, amma bu [iskin Allahverdinin ^rwyini he[ s\x\b-elwmirdi, ^]^m^rd^ dw Allahverdi vw o, gwlib g=ydwmir ^rgwni t=vlwdwn [\xardanda Qw]wm ki]i twwcc^blw o`lana baxd\ - hwmi]w g=zlwri yumula-yumula, deyinw-deyinw at\ suvarma`a aparan Allahverdinin kefi indi a[\q-a]kar k=k idi. Mwlikin kwhwr madyan\ yenw dw arx\n q\ra`\nda idi, alapa[a day[as\ da b=yr^ndw. Allahverdini g=rwn kimi Mwlikin wsnwyw-wsnwyw verdiyi sual bu oldu: —D^nwn niyw kinoya gwlmwmi]din? Ancaq indi Allahverdinin yad\na d^]d^ ki, Cwfwr d^nwn ax]am kino g=stwrwcwkdi vw o, kwnddw ya]ad\`\ b^t^n m^ddwt wrzindw ilk dwfw bunu yad\ndan [\xar\b, kluba getmwyib. Allahverdi nw twwss^flwndi, nw dw heyfsilwndi, [^nki hwr twrwfi basm\] bu boz pay\zdan o twrwfdw Allahverdinin =z alwmi vard\ daha vw bu alwm rwngli idi, [^rbwc^r rwnglwr – G^m^]^, nar\nc\, mwxmwri… 11 Allahverdi g=ydwmir ^rgwni [ap\b hwywtlwrinw qay\danda Qw]wm ki]i yenw twwcc^blw o`luna baxd\ vw bu dwfw lap diqqwt etdi ki, Allahverdinin bu hwywtdwn, bu evdwn, bu twswrr^fatdan kwnardak\ hwyat\nda wmwlli-ba]l\ bir hadisw ba] verib; Qw]wm ki]i bunu da hiss elwdi ki, hwmin hadisw cavanl\qla ba`l\d\r. Sonra o`lunun balaqlar\ topu`undan yuxar\da qalm\] ]alvar\na diqqwt elwyib fikirlw]di ki, Allahverdiyw twzw ]alvar almaq laz\md\r – gwdw yaman uzan\b. Wlbwttw, Allahverdi dwdwsinin fikirlwrindwn xwbwrsiz idi vw ]wstlw gwlib Q\z\l inwyi qaba`\na qatd\, nax\ra qo]maq ^[^n twzwdwn hwywtdwn [\xd\. Allahverdi ^z^a]a`\ d^]wn kwndaras\ araba yoluyla add\mlay\rd\ vw birdwn f\]d\r\qla bir oyun havas\ [alma`a ba]lad\ vw birdwn-birw dw ba]a d^]d^ ki, swhwrdwn bwri- yerindwn qalxandan indiyw qwdwr – hwmin havan\ ^rwyundw [al\r; hwm dw ba]a d^]d^ ki, bu hava onun g=rd^y^ yuxunun, hwmin rwngli yuxunun davam\d\r. Arxada =sk^rd^lwr vw Allahverdi ba]\n\ d=ndwrib g=rd^ ki, Salman ki]idir, demisini t^st^lwdw-t^st^lwdw cam\]\n\ gwtirir. Salman ki]i elw bil Allahverdinin ona baxma`\na bwnd imi], ba]lad\ havan\n qaras\na deyinmwyw: —W, belw dw hava olar?! – Sonra Salman ki]i bir-iki ya`l\ s=z dedi havan\n qaras\na, sonra da dedi; - Nadir dw [\x\d\ getdi. Allahverdi ayaq saxlad\ vw a[\q-a]kar hiss elwdi ki, nwfwsi qaral\r. Sonra cavab\n\ =z^ lap yax]\ca bildiyi bir sual verdi: —Bws kino [wkmwywcwk? —Nw kino w? Bu havada da kino [wkwrlwr? – Salman ki]i bilwn adamlar kimi wlini yellwdi vw yenw havan\n qaras\na bir-iki ya`l\ s=z deyib wlavw etdi: - Enib aranda [wkwcwk. Deyir il on iki ay bu da`\n kwllwsindw oturub g=zlwyw bilmwrwm ki, g=r^m havaxt g^n [\xacaq… Duz deyir dw… Allahverdi =z^n^ g^clw saxlad\ ki, soru]sun “Bws Swdwf?” Allahverdi he[ nw soru]mad\, [^nki hwr ]ey mwlum idi: bu pay\z yax]\ ot da olacaqd\, yax]\ [=rwk dw olacaqd\, amma Swdwf daha swhwngi [iyinw al\b bulaq ba]\nda kinoya [wkilmwywcwkdi. Allahverdi Swdwfi g=rdu, Swdwfin tutulmu] sifwtini g=rd^, d^nwnki sevincdwn sonra Swdwfin pwrtliyini g=rd^ vw Swdwfin bu pwrtliyi onun da b^t^n i[indwn ke[ib c\zda`\n\ c\xartd\ vw o =z^n^ g^clw saxlad\ ki, geri [=n^b d^z elw Salman ki]inin ^z^nwcw bih=rmwtlik elwmwsin, qona`\n\n abr\n\ wtwyinw b^kmwsin. 12 Allahverdi ba]a d^]d^ ki, Swdwfw nw isw demwk laz\md\r, Swdwfin k=nl^n^ almaq laz\md\r vw bunu elw Allahverdinin =z^ elwmwlidir, amma oras\n\ da ba]a d^]d^ ki, bu [ox [wtin olacaq. Cwtin olacaq ona g=rw ki, Allahverdi wmwlli-ba]l\ utan\rd\ Swdwfdwn. Allahverdi fikirlw]di ki, bwlkw mwktub yazs\n Swdwfw vw ^rwyindwki b^t^n sozlwri k=[^rs^n bu mwktuba, ywni bu mwktub da rwngli olsun – g^m^]^, nar\nc\, mwxmwri.. Amma hiss elwdi ki, c^rwti [atmayacaq bu mwktubu Swdwfw vermwyw. Sonra fikirlw]di ki, mwktubu Bak\dan yazar Swdwfw, Bak\ya gedib instituta girwndwn sonra, amma ba]a d^]d^ ki, Bak\ya getmwyi dw [ox [wtin olacaq, [ox a`\r olacaq, [^nki ^rwyi qalacaq burada, Swdwfin yan\nda. _______ Mwtni y\`d\: Nwrgiz Abadi Redaktw etdi vw veb ^[^n haz\rlad\: Aynurw H^seynvoa AZERI.orga qoyuldu: Iyun 2003 13