stedi kam
Transkript
stedi kam
>>> SAYI 14 TEMEL B‹LG‹LER BITMAP GRAF‹K BITMAP GRAF‹KLER‹N ÇEfi‹TL‹ ÖZELL‹KLER‹ WORD-GÖRÜNÜM MODLARI B‹R METN‹N FARKLI fiEK‹LLERDE DÜZENLENMES‹ WINDOWS KISA YOLLAR ZAMAN VE EMEK TASARRUFU BAfiLAT MENÜSÜNÜ K‹fi‹SELLEfiT‹RMEK WINDOWS’U KEND‹N‹ZE UYGUN HALE GET‹RMEK PROJELER WORD’DE HESAP TABLOLARI YAPMAK WORD’Ü HESAPLAMALARDA KULLANMAK 15. SAYIDA NELER VAR? TEMEL B‹LG‹LER VEKTÖR GRAF‹KLER MET‹NDE “BLOK” SEÇ‹M WINDOWS WINDOWS SESLER‹ INTERNET WEB’‹N TADINI ÇIKARIN INTERNET ÜZER‹NDEK‹ EN ‹Y‹ KÜLTÜR-SANAT S‹TELER‹ GELEN YEN‹ MEKTUPLARI OKUMAK ELEKTRON‹K MEKTUPLARI GRUPLAYIP TASN‹F ETMEK PROJELER KAPAK SAYFASI HAZIRLAMAK WORD: OTOMAT‹K KAYDETME INTERNET HAVA YARIN NASIL OLACAK? ARAfiTIRMAK ve ÇIKTI ALMAK OUTLOOK-EXPRESS’‹N D‹⁄ER ÖZELL‹KLER‹ ‹STENEN S‹TELERE ULAfiMAK VE ÇIKTISINI ALMAK INTERNET’TEN VER‹ KAYDETMEK MULTIMEDIA VE E⁄LENCE D‹J‹TAL KAMERALAR MULTIMEDIA VE E⁄LENCE SÖZLÜK S HARF‹ CD L‹STES‹ YAPMAK MET‹N ED‹TÖRÜNÜ L‹STELEMEDE KULLANAB‹LMEK 5 Eylül’de Bayilerde Kaç›rmay›n! SÖZLÜK S <SAATD‹L‹M‹ - SERV‹S SA⁄LAYICI> B‹LG‹SAYAR TER‹MLER‹N‹N SÖZLÜK ANLAMLARI Bilgisayar›n›zla ilgili her türlü sorun için “Herkes ‹çin Bilgisayar” Destek Telefonu 0 800 211 61 17 Saatleri: 9.30 - 11.00, 13.00 - 14.30 Abone Servisi 0 800 211 61 18 Herhangi bir say›y› kaç›rd›¤›n›zda, bunu abone bölümümüzden temin etmeniz ve “Herkes ‹çin Bilgisayar”› eksiksiz olarak biriktirmeniz mümkün. En temelden bafllayan bilgi düzeyi ileri düzeylere kadar yükselecek. Böylece “Herkes ‹çin Bilgisayar” her düzeyden kullan›c› için “eksiksiz” bir baflvuru kayna¤› olacak. Genel Yay›n Yönetmeni: Gökhun Sungurtekin (Sorumlu), Yaz› ‹flleri Müdürü: Mahmut Karsl›o¤lu, Editör: Banu Cengiz, Grafik Tasar›m: Murat Çelik, Reklam Koordinatörü: Gönül Morgül, Müflteri Temsilcisi: Yeliz Koyun, Pazarlama Müdürü: Güler Okumufl, Abone Sorumlusu: Nur Geçili, Da¤›t›m: Nebi Danac›, Üretim: Turgay Tekatan, Vogel Yay›nc›l›k Ltd. fiti. Genel Müdürü: Hermann W. Paul, Genel Müdür Yard›mc›s›: Beste Özerdem, Vogel Yay›nc›l›k Ltd. fiti. Ad›na Sahibi: Gökhun Sungurtekin, Renk Ayr›m›-Film Ç›k›fl ve Bask›: As›r Matbaac›l›k Ltd. fiti., Da¤›t›m B‹RYAY A.fi., Vogel Ankara Temsilcisi: Dilek Özgen Vogel Yay›nc›l›k Piyalepafla Bul. Zincirlikuyu Cad. Ün ‹fl Merkezi No: 231/3 80380 Kas›mpafla-‹STANBUL Tel: (212) 297 17 24 Faks: (212) 297 17 33 Ankara Büro Menevifl Sokak No: 26/4 06540 A. Ayranc›-ANKARA Tel: (312) 467 03 50 Faks: (312) 466 27 66 >>> BITMAP GRAF‹K TEMEL B‹LG‹LER BITMAP GRAF‹K Bitmap grafik bar›nd›rd›¤› baz› özellikler yüzünden vektör grafikten daha fazla kullan›lmaktad›r. Tabii en önemli avantajlar›ndan biri, kullan›c›ya sa¤lad›¤› kullan›m kolayl›¤›. Di¤er bir avantaj ise, resimlerin rahatl›kla bu formata dönüfltürülebiliyor olmas›. Bilgisayarda yarat›lamayan grafikler olan resimleri, foto¤raflar›, dia ve çizimleri Bitmap haline dönüfltürmek son derece basittir. Grafikleri bilgisayarda kullan›lacak formatlara dönüfltürme ifllemi s›ras›nda faydalan›lan taray›c›lar asl›nda o kadar da pahal› ürünler de¤iller ve bu yüzden de bilgisayar marketlerinden rahatl›kla temin edebilirsiniz. PROGRAM TÜRLER‹ Bitmap grafik konusunda kulland›¤›m›z programlar› birkaç gruba ay›rabiliriz. Birinci gruba görüntüleyici ad› verilir. Bu gruptaki programlar, Bitmap grafi¤i görüntülemekten ya da yine grafi¤in üzerinde kaydedilmeyen küçük de¤ifliklikler yapmaktan baflka bir ifllem yapmazlar. Bu tür programlar›n en büyük avantaj› ise çok basit bir biçimde kullan›l›r ve kontrol edilebilir olmalar›. Program› kullanmaya bafllamak için yan›nda gelen k›lavuzu bile okuman›za gerek kalm›yor. Bunlar›n en tan›nm›fllar›ndan biri de bir shareware olan ACDSee. ‹kinci tür programlar ise, grafik yaratmak ve düzenlemek için kullan›lan programlar. Teknik olarak bu tür programlara "Editor" ad› veriliyor. Bitmap grafiklerinde düzenleme yap›l›rken kullan›lan bu programlar›n birçok çeflidi de mevcut durumda. Bunlar sadece fiyatlar› ve yapabildikleri ifller aç›s›ndan de¤il, hitap ettikleri kullan›c› grubu aç›s›ndan da farkl›l›k gösteriyorlar. Profesyonel ve yar› profesyonel grafik program› olan Adobe PhotoShop bu grubun en tan›nan program› olma özelli¤ini tafl›yor. Bu program› kullanarak resimlerde birçok de¤ifliklik yapman›z mümkün. Bu tür de¤ifliklikleri yapan programlar› sat›n almak istedi¤inizde yüzlerce dolar ödemek zorunda kal›rs›n›z ama asl›nda Adobe’un içinde tüm bunlar› bulabilirsiniz. Daha hesapl› programlarda da birçok faydal› özelli¤i bir arada bulabilirsiniz. Bu programlardan biri de yine bir shareware olan Paint Shop Pro. Bu progINFO ram›n epey fazlaca özelli¤i vard›r ve En ünlü grafik dosyas› uzant›lar› bmp, jpeg ve gif’tir. Bu tür dosyalara Winbüyük bir dows’da da rastlayabilirsiniz. olas›l›kla bunlar›n hepsini birden kullanman›z mümkün olmaz. I < > >>> GRAF‹KLERLE ÇALIfiMAK ‹Ç‹N KULLANILAN PROGRAMLAR Bitmap grafiklerle çal›fl›rken kullan›lan birkaç program bulunur. Profesyonel olanlar (örne¤in Adobe Photosop) birkaç yüz dolara sat›l›rken, baz› flirketler yar› profesyoneller için haz›rlanm›fl olan programlar› ofis paketlerine ekliyor. Bazen de internet üzerinde bu tür programlar› shareware ya da freeware haline bulabilirsiniz. Bir shareware sat›n almadan önce bir süre deneyebilir ve almak istedi¤inizde de belli bir indirim ile bu programlar› edinebilirsiniz. Resim görüntülemek için ACDSee, grafikle çal›flmak için de Paint Shop Pro’yu kullanabilirsiniz. Program›n 7. versiyonu ise daha da gelifltirilmifl durumda (yandaki resim). HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER 75 <<< TEMEL B‹LG‹LER BITMAP GRAF‹K EVDEK‹ B‹LG‹SAYARLAR E¤er evinizde de bilgisayar kullan›yorsan›z, orada da Bitmap grafiklerin bulundu¤unu görüp flafl›rabilirsiniz. Bitmap (kontrast› yükseltecekler, keskinlik derecesini ayarlayacaklar) format›na çevirecekler. Arkas›ndan da yaz›c›dan ç›kt›s›n› alacaklar. Tüm bu ifllemler birkaç 10 dakikadan daha fazla sürmeyecektir. Bu kadar çabuk bitmesinin nedeni de Bitmap grafiklerle son derece rahat ve kolay çal›fl›lmas›. Çal›fl›lan ifl üzerinde Bitmap sayesinde s›k s›k de¤ifliklik yapman›z da mümkün olacakt›r. Bir de eski dostumuz Paint var. Paint içinden de Bitmap grafikler yaratman›z mümkün olacakt›r. Bu programda ilginç efektler yaratamazs›n›z ama basit grafikler de sizin için yeterince ilginç ve dikkat çekici olabilir. Evde biraz daha komplike olan programlarda resim yapabilirsiniz ve bunlar› kullan›rken de biraz daha kontrollü ve dikkatli olman›z gerekmektedir. B‹LG‹SAYARDA RES‹M YAPMAK Birçok insan›n bilgisayar›n kullan›labilece¤ini asla düflünmeyece¤i alanlardan biri de resimdir. Resim yapmak derken kulland›¤›m›z Paint kelimesinin bir program olan Paint ile pek de ilgisi yok. Resim derken kastetti¤imiz sanatsal anlamda kullan›lan resim kelimesi. Bu konuda da bilgisayar›n sa¤lad›¤› birçok fayda var. Art›k baz› ressamlar tüyden f›rça yerine, bilgisayar ekran›ndaki f›rçay› kullanmay› tercih ediyor. Baz› özel programlar birçok f›rça çeflidinin yaratt›¤› darbeleri taklit edebiliyor. Bunun yan› s›ra, Van Gogh ya da Rembrandt'›n tarz›n› bile taklit edebilen programlar mevcut durumda. Bunlar ayn› zamanda çok say›da efektin yan›nda, renkleri h›zl› bir biçimde kar›flt›rman›n yöntemlerini de gösteri- OYUNLAR Bitmap grafiklerle karfl›laflaca¤›n›z di¤er bir alan ise oyunlar. ‹lk bak›flta anlafl›lmas› zor gibi görünebilir ama birçok oyun da Bitmap grafiklerle yarat›lm›flt›r. Son zamanlarda yap›lan oyunlar›n büyük bir bölümünde vektör grafiklerinin kullan›m› tercih edilirken, piyasada halen Bitmap ile yap›lm›fl oyunlara s›kça rastlamak mümkün. GRAF‹K STÜDYOLARI Kendi foto¤raf›n›zdan poster mi yapmak istiyorsunuz? Bundan daha basit bir fley olamaz. Önce grafik stüdyosuna gidin, orada taray›c› ile resminizi tarayacaklar, bunu bilgisayarda kullan›lacak formata getirecekler. Daha sonra da foto¤raf›n›z› BITMAP GRAF‹KLER‹N‹N ÖZELL‹KLER‹ Bitmap resimler resmi yaratan küçük renkli noktalardan oluflur. Resme ç›plak gözle bakarken bu noktalar› alg›laman›z mümkün olmaz. Görebilmeniz için ya büyüteçle bakman›z ya za zum kullanman›z gerekir. Resmin kalitesi düflük oldu¤u zaman bu ba¤›ms›z noktalar› görebilirsiniz. Bazen de yine bu noktalar› küçük kareler halinde alg›layabilirsiniz. Belirli büyüklükteki alanlarda bu noktalardan kaç adet bulundu¤u ayn› zamanda resmin kalitesi konusunda da bir kriter oluflturur – inch bafl›na dpi ya da nokta olarak nitelendirilir. Internet’te kullan›lacak olan daha küçük ve basit resimler için 72 dpi yeterli olacakt›r. Ç›kt›s› al›nacak resimlerde ise 300 dpi tercih edilmelidir. Profesyonel kullan›m için 600 dpi ve üstü uygun olacakt›r. Yandaki resimde foto¤raf›n büyüteçle incelenmifl halini görüyorsunuz. Resmi ne kadar büyütürseniz, ba¤›ms›z noktalar da o kadar büyüyecektir. Baz› programlar da kalitesiz resimlerde yapt›klar› de¤iflikliklerle ilk bak›flta kaliteli bir izlenim verilmesini sa¤larlar. 76 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER >>> BITMAP GRAF‹K yor, renklerin kar›flt›r›l›fl biçimine hayran olmaman›z da zor gibi görünüyor. Bu programlar›n en önemli özelliklerinden biri de yapt›¤›n›z herhangi bir renk çal›flmas›n› kaydedip daha sonra tekrar üstünde çal›flma f›rsat›n› yakalayabiliyor olman›z. D‹J‹TAL KAMERALAR Bitmap grafiklerinin liderli¤e oynad›¤› yerlerin sonuncusu dijital kameralar. Dijital kameralar sayesinde resimler bilgisayar format›nda kaydediliyor. Bu kameralar sayesinde resimlerinizi bilgisayara aktarmadan önce de görebilirsiniz. Asl›nda foto¤raf çekmek için kullan›lan di¤er ayg›tlardan pek de farkl› olduklar› söylenemez ama yak›ndan ve dikkatlice bakarsan›z birtak›m farklar gözünüze çarpacakt›r. Dijital kameralar›n en önemli bölümleri çekti¤iniz resme bile bakma imkan› veren ekranlar›d›r. E¤er çekmifl oldu¤unuz resmi be¤enmezseniz, hemen silme TEMEL B‹LG‹LER imkan›n› da bulacaks›n›z. Bu kameralar›n en büyük dezavantaj› resim kalitesinin normal foto¤raf makinelerinde oldu¤u kadar iyi olmamas› ve fiyatlar›n›n da afl›r› yüksek olmas›. Bin dolar›n alt›nda kamera bulman›z pek de mümkün de¤il. Profesyonellere göre önümüzdeki 5 y›l içinde dijital kamera kullan›m› h›zl› bir flekilde artacak. EFEKT, S‹H‹R VE MUC‹ZELER Profesyonellerin Bitmap grafikler üzerinde de¤ifliklikler yapan programlar› kullanarak ortaya ç›kard›klar› fleyler neredeyse mucize niteli¤inde eserler. Bu kiflilerin deneyimleriyle kullan›lan program›n birleflmesinin sonucunda neredeyse INFO nefes kesici fleyler ortaya ç›k›yor. DENEY‹M ve SABIR Bu tür programlarla neler Bu tür efektlerin yarat›lmas› için bolca yaratabilece¤inizi birkaç redeneyim ve sabra ihtiyaç var. simle size gösterece¤iz. I < > >>> HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER 77 <<< BITMAP GRAF‹K EFEKT KARAKTERLER‹ E¤er tebrik kart›n›z›n üzerinde yeflil bir arkaplan›n önünde güzel bir çiçe¤in bulunmas›n› istiyorsan›z, size bir profesyonelin bunu birkaç 10 dakika içinde yapabilece¤ini söyleyebiliriz. Sonuç da gayet güzel ve baflar›l› olacakt›r. MONTAJ Resimleri elektronik formlar halinde saklayabildi¤imiz için, birkaç resmi bir arada kullanarak üzerinde de¤iflik çal›flmalar yapmam›z mümkün olacakt›r. Elektronik kolaj yapabilir ya da resimlerden birinin bir parças›n› di¤erinin üzerine yap›flt›rabilirsiniz. Burada görmüfl oldu¤unuz, 3 resmin birbirine montaj›. RÖTUfi E¤er elinizdeki resim elektronik ortamda da bulunuyorsa, büyük olas›l›kla üzerinde de¤ifliklik de yapmak isteyeceksiniz. Sayfadaki di¤er resimlerde gördü¤ünüz çal›flmalar resimlerin daha küçük montajlarla rötufllanmas›d›r. F‹LTRELER Bitmap grafikler üzerinde de¤ifliklikler yaparken programlar›n en çok kulland›¤›m›z bölümleri filtre olarak adland›rd›¤›m›z özel fonksiyonlard›r. Filtreleri kullanarak resimleri inan›lmaz derecede de- *< ‹PUCU > F‹LTRELER Birçok Bitmap editörden özel filtrelere ulaflman›z mümkün olacakt›r. Bunlara plug-in modülleri ad›n› veriyoruz. >>> 78 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER ¤ifltirmeniz mümkün olacakt›r. Baz› filtreler sayesinde yapaca¤›n›z de¤ifliklikler sanki resmi bir ressam yapm›fl izlenimini bile yaratabilir ya da bunlar› kullanarak resmi mozaik haline de getirebilirsiniz. Daha iyi programlarda bu filtrelerin onlarcas›n› bulman›z mümkün olacakt›r. >>> TEMEL B‹LG‹LER >>> WORD-GÖRÜNÜM MODLARI TEMEL B‹LG‹LER WORD-GÖRÜNÜM MODLARI Herhangi bir doküman haz›rlarken doküman› farkl› flekillerde haz›rlamak mümkündür. Birçok kullan›c› için sadece metnin yaz›lmas› yeterli olacakt›r. Kifliler çal›fl›rken metnin içindeki resimleri, bafll›klar› ya da dipnotlar› pek de görmek istemezler. Fakat üzerinde çal›flt›klar› dokümanlara son hallerini verirken, metnin farkl› bölümlerinin sayfada nas›l görünece¤ini merak ederler. Haz›rlad›klar› doküman›n güzel görünmesi için de bilgisayar›n daha yavafl çal›flmas›na bile raz› olurlar. Yavafl çal›flmas›n›n sebebi ise, doküman›n daha güzel görünmesi için yap›lan eklentilerdir. Yukar›da bahsedilen sebeplerden dolay›, günü- < < < Farenin imleci ile Word doküman›n›n müzün Word ifllemcileri birçok görünüm moduna ihtiyaç duyarlar ve birden çok modu da kullan›c›lar›na sunarlar. Word’de toplam 6 mod bulunur. Bunlar›n her birinin kendine göre avantajlar› var. Baz›lar›n› da kullanmak istemeyebilirsiniz. fiimdi her birinin avantaj ve dezavantajlar›na bakal›m. GÖRÜNÜMÜ AYARLAMAK Görünüm modlar› iki farkl› flekilde ayarlanabilir; ya yatay kayd›rma çubu¤unun sol ucundaki do¤ru dü¤meye basarak ya da Görünüm menüsündeki komutlardan birini kullanarak. Kayd›rma çubu¤undaki dü¤meleri kullanmak çok daha basit ve rahatt›r. E¤er yatay kayd›rma çubu¤unun sol kenar›na bakarsan›z, kayd›rma çubu¤unun yan›nda 4 adet daha dü¤me göreceksiniz. Sadece farenin imlecini üzerine getirin ve t›klay›n. Hangisinin hangisi oldu¤unu unutursan›z da biraz bekleyin, çünkü Word dü¤menin üzerinde aç›klamas›n› gösterecektir. (fiekle bak›n›z.) alt›ndaki karelerin üzerinde dolafl›rsan›z, görünüm çeflitlerine rastlayabilirsiniz. <<< Burada Word’deki 6 farkl› görünümü görebilirsiniz. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER 79 <<< TEMEL B‹LG‹LER WORD-GÖRÜNÜM MODLARI da tablolar yerlefltirdi¤inizde sayfan›n genel görüntüsünü görmeniz aç›s›ndan yararl› olacakt›r. Buradan sayfa aral›klar›n› da kontrol edebilir ya da iste¤inize ba¤l› olarak de¤ifltirebilirsiniz. E¤er daha komplike bir düzen üzerinde çal›fl›yorsan›z, o zaman bilgisayar›n›z da daha yavafl çal›flacakt›r. Genellikle bu görünümde çal›fl›rken Word çöker. NORMAL GÖRÜNÜM Soldan birinci dü¤me Normal görünümü açar. Bu görünüm özellikle metin girmek ve girdi¤iniz metin üzerinde de¤ifliklik yapmak için uygundur. Bu yüzden de Word’ün varsay›lan modu budur, yani Word’ü çal›flt›rd›¤›n›z zaman aç›lan bofl doküman bu flekilde görüntülenecektir. Bu modda D‹KKAT metin formatlama ifllemi son Alt bafll›¤› olan her ana bafll›¤›n isminin derece basit hayan›nda + ya da - iflaretleri bulunur. Bu le getirilmifltir, iflaretlerin anlam› Explorer’dakilerin ayn›böylelikle de bils›d›r. + iflaretinin üstüne bast›¤›n›z zaman gisayar verilen ana bafll›¤›n alt›nda alt bafll›klar ortaya ç›komutlara çok kacakt›r. - iflaretine bast›¤›n›z zaman da alt çabuk yan›t vebafll›klar›n hepsi yok olacak ve sadece ana recektir. bafll›k kalacakt›r. Normal görünümde Word var olan sat›r geniflli¤ini oldu¤u gibi b›rakacakt›r, bu genifllik üzerinde oynamak ise size kalm›fl bir ifllem. ! < > >>> SAYFA DÜZEN‹ 3. dü¤meye bast›¤›n›z zaman Sayfa Düzeni aç›lacakt›r. Bu modda Word farkl› araçlar›n INFO sayfada nas›l görünece¤ini Word dokümanlar› hangi görünüm gösterecektir. modunda kay›t edildiklerini hat›rlar. Tekrar Bu görünüm tiaç›ld›klar› zaman Word bu görünüm pi özellikle saymoduna geçecektir. Zum faktörü de faya resim ya buna dahildir. I < > HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER Önizleme’nin yüzde 200’lük zumdaki görüntüsü bu flekildedir. < < < >>> 80 ANAHAT GÖRÜNÜMÜ Kayd›rma çubu¤undaki son dü¤me ile de Anahat görünümüne ulaflabilirsiniz. Bu görünüm özellikle de uzun dokümanlar üzerinde çal›fl›rken yararl› olacakt›r. Bu bölümde baflka bir araç çubu¤u ortaya ç›kacakt›r. Bu çubu¤u kullanarak bafll›klar üzerinde oynama yapabilirsiniz, hatta bafll›klar›n yerini de de¤ifltirebilirsiniz. Bunun için de dü¤menin üzerine t›klayarak en düflük görüntü seviyesine getirmeniz yeterli olacakt›r. Anahat görünümünde konular› sadece görüntülemekle kalmay›p kolayl›kla da ele alabilirsiniz. Bu yüzden de konular›n s›ras›n› de¤ifltirmeniz gerekirse kullanman›z gereken görünüm budur. E¤er ana bafll›¤› alt bafll›k yapmak isterseniz, Anahat görünümü sizin için uygun olacakt›r. >>> < < < Buradan istedi¤iniz flekilde zumun miktar›n› ayarlayabilirsiniz. BA⁄LANTILI GÖRÜNÜM Normal Görünüm ve Sayfa Düzeni dü¤melerinin aras›nda bir de ilk defa Word 97’de gelen dü¤me var: Ba¤lant›l› Görünüm. Bu asl›nda klasik normal görünümün ve sayfa görünümünün birleflimi olarak nitelendirilebilir. Normal görünüm gibi formatlama ifllemini kolay hale getirmez ama sayfa görünümü kadar da mükemmeldir. Örne¤in resimlerin doküman içinde nas›l akaca¤›n› ve sat›r aral›klar›n›n nas›l oldu¤unu gösterecektir. >>> KISAYOLLAR WINDOWS KISAYOLLAR Ço¤unlukla doküman ya da uygulamalarla m› çal›fl›yorsunuz? Bunlarla çal›fl›rken de zamandan tasarruf mu etmek istiyorsunuz? O zaman k›sa yollar› kullanman›z› tavsiye ederiz. < < < denir ve doküman ya da S›k s›k kulland›¤›n›z araçlar› genellikle masan›z›n üzerinde bulundurursunuz. Çünkü ihtiyaç duy- uygulamalar üzerinde bulunurlar. Bunlardan du¤unuz zaman aramakla vakit geçirmek isteistedi¤iniz say›da, mamezsiniz. Her fleyin elinizin alt›nda olmas› gerekmektedir. Telefon, k›rtasiye malzemeleri, takvim - saüstünde istedi¤iniz yerlerde yaratabilirsibunlar› bulmak için nereye bakman›z gerekti¤ini bilirsiniz. Herkes kendi çal›flma alan› içinde kendi niz. E¤er herhangi bir doküman açmak ya da düzenini oturtur ve böylelikle de arad›klar›n› yeuygulama bafllatmak isrinde bulur. tiyorsan›z, Explorer Ayn› fley bilgisayarla çal›fl›rken de geçerlidir. kullanman›za ya da Windows 98 sayesinde ifl ortam›n›z› gerekli flekilStart menüsünü tarade düzenleyebilir ve isteklerinize cevap verecek man›za gerek kalmaz. hale getirebilirsiniz. Daha önce de belirtti¤imiz gibi ifl ortam›n›n bilgisayardaki karfl›l›¤› ve temeli masaüstüdür. Ofiste masan›z›n üzerine nas›l gerekli araçlar› yerlefltirirseniz, bilgisayarda da masaüstüne kullanman›z gereken araçlar› ayn› flekilde yerlefltirmek istersiniz. Yapt›¤›n›z ifl bitmeden de masaüstüne koyman›z mümkün olacakt›r. Böylelikle de tekrar üstünde çal›flmak istedi¤inizde aramak zorunda kalmayacaks›n›z. ‹fllerinizi kolaylaflt›rmak için kullanaca¤›n›z araçlardan biri de k›sayollar. Daha önce dokümanlardan ve bilgisayarda saklanabilen dosyalardan ve bunlar› sabit diskte kay›tl› olarak tutmaktan bahsetmifltik. K›sayollar sayesinde bilgisayar dosyalar›na çok daha S›k s›k kulland›¤›n›z dosya ve programlar› ararken kolay flekilde eriflebilirsiniz. Bunlara ikon ya da bafllat›rken k›sayollar size yard›mc› olacakt›r. K›sayollar iflinizi kolaylaflt›rmak için kullanabilece¤iniz kullan›fll› araçlard›r. Örne¤in klasör için k›sayol yaratabilirsiniz. E¤er çok s›k kulland›¤›n›z birçok dosya varsa, bunlar› klasörler içinde bar›nd›rabilirsiniz. Program k›sayollar› en s›k kullan›lan k›sayollard›r ve program bafllatmak için kullan›lacak en h›zl› yoldur. E¤er belli dokümanlarla düzenli olarak çal›fl›yorsan›z, masaüstünde bunun için k›sayol oluflturabilirsiniz. K›sayol program›n ikonu olarak görülür. Word ya da Excel’de yarat›lan dokümanlar bu flekilde de kaydedilebilir. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS 43 <<< WINDOWS KISAYOLLAR < < < Çok s›k kulland›¤›n›z uygulama ya da dokümanlar için masaüstünde k›sayollar oluflturmak onlara ulaflman›zda büyük kolayl›k sa¤layacakt›r. Sadece çal›flmak istedi¤iniz uygulaman›n ikonunun üzerine iki kere t›klayarak açabilir ve çal›flmaya bafllayabilirsiniz. Masaüstünde k›sayol oluflturman›n en kolay yolu farenin sa¤ tuflunu kullanmakt›r. Masaüstünde sadece kiflisel doküman ya da uygulamalar›n›z›n de¤il, ayni zamanda klasörlerin de k›sayollar›n› oluflturabilirsiExplorer yard›m›yla masaüstünde k›sayolunu yaratmak istedi- niz. ¤iniz doküman ya da uygulamay› bulabilirsiniz. Farenin imleciyle Bu k›sayolu yaratmak da son derece koüzerine gidin, sol tufluna bas›n ve bas›l› halde tutmaya devam edin. lay. Explorer’dan k›sayol yaratmak istedi¤iniz klasörü seçin. Daha sonra da farenin sol tufluyla üzerine t›klay›n. Dü¤menin üzerine bas›l› tutarak klasörü masaüstündeki bofl alana sürükleyin. Daha sonra da dü¤meyi b›rak›n ve ekrana gelen menüde K›sayol Olufltur seçene¤ini seçin. Masaüstünde klasörün k›sayol ikonu oluflacakt›r. E¤er bu ikonun üzerine t›klarsan›z, klasörün içinde oldu¤u bir pencere ortaya ç›kacakt›r. K›sayol ikonlar›n›n ait olduklar› doküman ya da uygulamalardan farkl› oldu¤unu göreceksiniz. K›sayol ikonlar›n›n üzerinde alt sol köflede içinde bir ok bulunan beyaz bir kutu bulunur. Bu ikonu görünce de rahatl›kla uygulamalar›n›z›n orijinal halinden Fareyle sürükleyerek dosyay› masaüstüne getirin ve dü¤meyi ay›rabileceksiniz. b›rak›n. < < < >>> Farenin sol dü¤mesiyle k›sayolun üzerine t›klaman›z yeterli olacakt›r. Böylelikle gerekli olan her fley tafl›nacakt›r. K›sayollar doküman ya da uygulamalara ulafl›rken kullan›lan ikonlar olarak da nitelendirilebilir. I <INFO > DOKÜMAN NE DEMEKT‹R? Belki doküman kelimesini duydu¤unuzda akl›n›za damga bas›l› resmi bir evrak geliyor olabilir. Ama bilgisayar terminolojisinde bunun karfl›l›¤› herhangi bir program› kullanarak yaratt›¤›m›z veri dosyas›d›r. Örne¤in metin editöründe metin doküman› >>> yap›l›r. 44 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS < < < yarat›l›rken, resim program›nda da resim Ekranda görünen menüden "Buraya k›sayol olufltur"u seçin, ikon haz›r hale gelecektir. K›sayol masaüstünde oluflacakt›r. Bundan sonra kullanmaya bafllayabilirsiniz. >>> BAfiLAT MENÜSÜNÜ K‹fi‹SELLEfiT‹RMEK WINDOWS BAfiLAT MENÜSÜNÜ K‹fi‹SELLEfiT‹RMEK Daha önce de anlatt›¤›m›z gibi, bir program› bilgisayar›n›za iki farkl› flekilde kurabilirsiniz. Ya masaüstündeki ikonuna iki kere t›klars›n›z ya da Bafllat/Programlar dü¤mesinden kurmakta oldu¤unuz program›n üstüne gelirsiniz. E¤er ayn› anda birçok program çal›flt›r›yorsan›z ve bu yüzden de masaüstünüz kapl›ysa, birinci yöntem hemen hemen imkans›zken, ikincisi de çok uzun sürer. Windows Bafllat menüsünü düzenlemenize izin verir. Bu menüye do¤rudan program ekleyebilirsiniz. Bu yolu tercih ederseniz, programlar› da çok daha çabuk ve kolay yükleme flans›na sahip olursunuz. Bafllat menüsünün kiflisellefltirilmesi afla¤›daki flekilde gerçeklefltirilir. 1 Bafllat dü¤mesine farenin sa¤ tufluyla bas›n, ç›kan menüden de Araflt›r’› seçin. 2 Tan›d›k Explorer penceresi karfl›n›za ç›kacak, Bafllat menüsü de sol panelde kalacak. Onun içeri¤i de herhangi bir klasörün içeri¤i gibi de¤ifltirilebilir. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS 45 <<< I BAfiLAT MENÜSÜNÜ K‹fi‹SELLEfiT‹RMEK 3 E¤er menüye program eklemek istiyorsan›z, önce do¤ru klasörü bulun ve farenin sa¤ tufluna bas›l› tutarak Bafllat menüsünün klasörüne tafl›y›n. 5 Bu klasörü istedi¤iniz gibi düzeltebilir, üzerine eklemeler yapabilir ya da baflka bir yere tafl›yabilirsiniz. 4 Seçip sürüklemifl oldu¤unuz simgeyi b›rakt›¤›n›z zaman ekranda bir menü belirecektir. Bu menüden "Buraya k›sayol olufltur" seçene¤ini t›klaman›z yeterli olacakt›r. 6 Çal›flmalar›n›z›n sonucu iflte burada -seçmifl oldu¤unuz program gayet h›zl› bir biçimde ulaflabilece¤iniz Bafllat menüsünün içinde. Art›k çok daha h›zl› ve kolay bir flekilde çal›flabilirsiniz. <INFO > Bafllat menüsü özetleyici olmal›d›r ve s›k s›k kulland›¤›n›z programlar› h›zl› bir biçimde açman›za yard›mc› olmal›d›r. Yap›lan hatalardan biri de programlar›n ço¤unun Bafllat menüsüne yerlefltirilmesidir. E¤er bu bölüme çok fazla program eklediyseniz, o zaman menünün bir k›sm› kapal› kalacakt›r ve gördü¤ünüz oku afla¤› ya da yukar› hareket ettirmeniz sonucunda ortaya ç›kacakt›r. >>> 46 >>> WINDOWS HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS *< ‹PUCU > Bu menüde programlar otomatik olarak s›ralanmas›na ra¤men, say›lar›n›n 10’u aflmamas›na dikkat edin. Çünkü böyle bir durumda programlara çabuk ulaflma imkan›n› kaybetmifl olursunuz. >>> >>> WORD’DE HESAP TABLOLARI YAPMAK PROJELER WORD’DE HESAP TABLOLARI YAPMAK Word’de kullan›lan hesap tablolar› son derece yararl› araçlard›r. Bunlar› kullanarak siparifl verebilirsiniz, siparifl verirken de verileri özet fleklinde girmifl olacaks›n›z. Birçok insan için Word ayn› zamanda tablo programlar›n›n yerine de geçmektedir. TABLO YARATMAK Tabloyu birkaç farkl› flekilde yaratabilirsiniz: > Araç çubu¤undaki dü¤menin yard›m›yla Tablo Ekle. > Tablo menüsünden Tablo Ekle. > Word 97’de tabloyu elle de çizebilirsiniz. TABLO EKLE DÜ⁄MES‹ Tablo Ekle dü¤mesini Standart araç çubu¤undan bulabilirsiniz. Bu dü¤meye bast›ktan sonra, Word INSTRUMENTAL k›lavuzu gösterecektir. Farenin sol dü¤mesine sürekli olarak bas›l› tutun ve imleci genifllemifl olan k›lavuzun içinde gezdirmeye bafllay›n. K›lavuzun içi basamaklar halinde mavi renkle dolacakt›r. Bu arada farenin imleci de bu mavi alan›n sa¤ alt kösesinde durmaya de- vam edecektir. Ayn› zamanda k›lavuzun alt›nda ileride yarataca¤›n›z tablonun boyutunu da görebileceksiniz. E¤er 4x5 hücreden daha büyük bir tablo oluflturmak istemiyorsan›z, o zaman iste¤iniz miktarda ama farenin tufluna bas›l› olarak afla¤›ya do¤ru inin. Fare imleci hemen yön haline gelecek ve bu arada tablo geniflleyecektir. Dü¤meyi b›rakt›¤›n›z zaman da kelimeler otomatik olarak dokümana eklenecektir. TABLO MENÜSÜNDEN TABLO EKLE E¤er Tablo Ekle dü¤mesinin sundu¤u olas›l›klar› k›s›tl› ve basit buluyorsan›z, o zaman Tablo Menüsünden Tablo Ekle tuflunu kullanman›z› tavsiye ederiz. I <INFO > Yeni bir doküman›n içine yerlefltirmek üzere tablo haz›rlarken bunun da bir bafll›¤› olaca¤›n› sak›n unutmay›n. E¤er tabloyu sayfan›n bafl›na koyduysan›z ve bundan önce biraz da yaz› yerlefltirmeniz gerekiyorsa, imleci tablonun ilk sat›r›na yerlefltirin ve Tablo menüsünden Hücreleri Böl komutuna bas›n. >>> HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PROJELER 41 <<< PROJELER WORD’DE HESAP TABLOLARI YAPMAK Sütun say›s› k›sm›na daha sonra üzerinde çal›flmay› düflündü¤ünüz sütun say›s›n› girmeniz gerekir. Word’de çal›fl›rken tabloda en fazla 63 sütun bulunabilece¤ini göz önüne alman›z gerekiyor. Genifllik k›sm›na Otomatik girerseniz, Word’den sütun geniflliklerini ayarlamas›n› istiyorsunuz demektir. Sütunlar›n genifllikleri ayarland›¤› zaman, tablo tüm sayfay› kaplayacak boyutta olacakt›r. Sat›r say›s› k›sm›na da istedi¤iniz sat›r say›s›n› girmeniz gerekmekte. En fazla 32 bin 767 sat›r eklenebilir. MET‹NLE ÇALIfiMAK Normal bir dokümanla çal›fl›rken nas›l yap›flt›rma ifllemi yap›yorsan›z, tabloya da metni ayn› flekilde yap›flt›rabilirsiniz. Fakat farenin imlecinin hareketleri normal metinde yapt›¤› hareketlerden biraz daha de¤ifliktir. fiunu unutmay›n; tablonun içindeki metin üzerinde de¤il, hücreler aras›nda yatay olarak hareket etmek istiyorsunuz ve bu yüzden de imleç anahtarlar›yla birlikte ALT tuflunu bas›l› flekilde kullanmal›s›n›z. Daha önce de belirtti¤imiz üzere, tabloya eklemeler yaparken sat›r say›s›n› kesin olarak bilmek zorunda de¤ilsiniz. Son sat›r›n son hücresini doldurduktan ve TAB tufluna bast›ktan sonra, Word otomatik olarak yeni bir sat›r ekleyecektir. Bu sat›r da bir öncekiyle ayn› formatta olacakt›r. >>> *< ‹PUCU > Autofit alan›n› iflaretleyerek elde edece¤iniz etkiyi hesap tablosunun sol kenar›na fare ile çift t›klayarak da elde edebilirsiniz. >>> Otomatik Format tufluna bast›ktan sonra, Word otomatik formata sahip bir tablo açacakt›r, buradan daha sonra üzerinde çal›flaca¤›n›z tablonun nas›l görünece¤ini ayarlayabilirsiniz. Görünüm ayarlanm›fl olabilir ama bir kesinli¤i olmak zorunda da de¤ildir. Bir önceki iste¤inizi düflünürseniz, imleçle tablonun içine girebilir ve Tablo menüsündeki Otomatik tablo format› komutundan pencereyi tekrar açabilir ve son karar›n›z› de¤ifltirebilirsiniz. Otomatik S›¤d›r alan›n› doldurduktan sonra, Word her sütunun geniflli¤ini ayarlamaya çal›flacakt›r. Böylelikle de bu sütunda yer alan en uzun metin bile tek bir sat›ra s›¤acak hale gelecektir. E¤er sütunda metin yoksa, o zaman Word sütun geniflli¤ini orijinal haline getirecektir. ! < D‹KKAT > Sat›rlarda farkl› say›larda sütunlar varsa, o zaman Otomatik S›¤d›r alan›n› kullanmay›n. Word tüm sütun için ayn› geniflli¤i kullanacakt›r. 42 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PROJELER >>> fiUNLARI HATIRLAYIN: > ALT+AfiA⁄I OK imleci bir sonraki hücrenin bafl›na getirir. > ALT+YUKARI OK imleci bir önceki hücrenin bafl›na getirir. > SOL ALT+HOME imleci sat›rdaki ilk hücrenin bafl›na getirir. > SOL ALT+END imleci sat›rdaki son hücrenin bafl›na getirir. > ALT+PGUP imleci içinde metin imlecinin bu lundu¤u sütunun ilk hücresinin bafl›na getirir. > ALT+PGDN imleci içinde metin imlecinin bu lundu¤u sütunun son hücresinin bafl›na getirir. HÜCRELER ARASINDA GEZMEN‹N ‹K‹NC‹ B‹R YOLU DA TAB TUfiUNU KULLANMAKTIR. > TAB - imleci bir sonraki hücreye geçirir. E¤er bu hücrede metin varsa, o zaman metin blok halinde seçilecektir. > SHIFT+TAB - imleci bir önceki sat›ra geçirecektir. E¤er hücrenin içinde metin varsa, o zaman metin blok halinde seçilecektir. >>> WEB’‹N TADINI ÇIKARIN INTERNET WEB’‹N TADINI ÇIKARIN Geçen say›da bu bölümde ele ald›¤›m›z pek de ciddi say›lmayacak konudan sonra bu sefer sizi güzellik ve mükemmelli¤in dünyas›na -sanat dünyas›na davet ediyoruz. Defalarca Yahoo!’dan bahsetmifltik. Fakat dikkatinizi sanat hakk›nda son haberleri veren Yahoo! sayfalar›na çekmek istiyoruz. Burada baflka sayfalara giden linkler yer almakta. http://fullcoverage.yahoo.com/Full_Coverage/Entertainment/Art_and_Museums/ adresini ziyaret etmenizi tavsiye ederiz. Le Louvre’u ziyaret etmek isteyenlere tavsiye edebilece¤imiz bir adres de mevcut durumda. http://www.smartweb.fr/louvre/page.htm adresine gitti¤iniz zaman, müzeyi ziyaret etme f›rsat›n› yakalam›fl olacaks›n›z. Bir fare t›klamas›yla galeride yer alan tüm resim ve konu bafll›klar›n› görmeniz mümkün olacakt›r. Web sitesi yapma iflinin de sanat olarak nitelendirildi¤ini biliyor muydunuz? Baz› sayfalar›n di¤erlerinden çok daha hofl göründü¤ünü ve ilginç oldu¤unu fark etmiflsinizdir. Bu tür sayfalarda genellikle hareket eden, ilginç animasyonlar bulunur. http://www.mowa.org/enter.html adresinde bu tarz animasyonlar› bulabilirsiniz. Rothschild ailesinin çok zengin bir aile oldu¤unu ve sanat hamili¤i yapt›¤›n› birçok kifli bilir. fiu anda Rothschild’lar›n evi nefis bir bahçesi de olan bir müze ve galeri. Burada gerçeklefltirilen etkinliklerden haberdar olmak istiyorsan›z, http://www.waddesdon.org.uk/main.html adresine gitmeniz yeterli olacakt›r. http://www.users.dircon.co.uk/~derekk/finefrut/index.htm adresinde yer alan sayfalarda modern sanat konusunda faaliyet gösteren on-line galeri bulabilirsiniz. Bu galeri ‹ngiltere’de, East Sussex bölgesinde bulunuyor ve "kendini sanatç› olarak nitelendirmeye haz›r olan herkes buraya davetlidir'' slogan›n› kullan›yor. Genç bir ressam m›s›n›z? O zaman http://www.paintersstudio.com adresinden ünlü ressamlar›n resimleri, çizim için kullan›lan materyaller ve tekniklerle ilgili bilgileri alabilirsiniz. Akrilik, suluboya ya da ya¤l›boya ile nas›l çal›flaca¤›n›za dair bilgilere buradan ulaflabilirsiniz. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 79 <<< INTERNET WEB’‹N TADINI ÇIKARIN www.ressam.cjb.net Herkesin her konuda Web sitesi açmaya bafllad›¤› günümüzde asl›nda teknoloji ile çok fazla yak›n olmad›¤›n› sand›¤›m›z sanat alan›nda insanlar bile bu dünyan›n çekicili¤ine kap›l›yorlar. Bunlardan biri olan ressam Ali Ergüder de açt›¤› site alt›ndan yaratt›¤› çal›flmalar›n ço¤unu natürmort, oryantal, peyzaj ve ‹stanbul manzaralar› bafll›klar› alt›nda yay›nl›yor. Resimle ilgilenenler mutlaka bir göz ats›n. www.lebriz.com Türkiye'de son dört y›l içinde düzenlenen tüm müzayedelerdeki resim fiyatlar›n› derleyen tek site olan Lebriz’de 1000’e yak›n kay›t bulunuyor. Bunun yan›nda sitede her ay, Türk resminin ustalar› ve ay›n yabanc› sanatç›s› bölümlerinin yan›nda ça¤dafl Türk ressamlar›yla röportajlar da yer al›yor. Ayr›ca bulmaca köflesi, ülkemizden ve dünyadan sergi haberleri ve koleksiyonculara öneriler ise sitenin di¤er ilginç bölümleri. sanatgalerisi.com Konusunda Türkiye'nin " En Genis Icerikli Ilk Güzel Sanatlar Sitesi " olma iddias› kurulmufl site gerçekten de bunu hak eder biçimde çok fazla konu bafll›¤›na sahip. Plastik ve el sanatlar›, yaflam ve mekan, sanat market ve sanat yay›nlar› alt bafll›klar›n›n yan›nda Foton ad›nda sanal bir dergiye de site alt›ndan ulafl›labiliyor. Bunun yan›nda girifl sayfas›ndan 20’ye yak›n günümüz sanatç›lar› ile ilgili bilgi almak da mümkün oluyor. www.sanatdunyasi.homepage.com Sanat dünyas›n›n bir baflka kolu olan müzik ile ilgili bu sitede ozanlar, türküler, MP3’ler, fliir ve marfllar gibi bir çok alt bafll›k bulunuyor. Ozanlar bafll›¤› alt›ndan ozanlar›m›za ait baz› fliirlere teker teker ulaflabilece¤iniz gibi türküler bölümünden de A’dan Z’ye tüm türkü sözlerine ulaflabiliyorsunuz. MP3 bölümü ise gerçekten oldukça genifl bir türkü arflivini size ulaflt›r›yor. www.kuresel.com/tango.htm Tango dersleri ve tarihi hakk›nda bilgi almak, milonga gecelerine kat›lmak, Workshoplardan haberdar olmak ve tango tutkunu insanlarla iletiflime geçmek isterseniz siteye mutlaka u¤ray›n. Sitenin içeri¤i gerçekten oldukça doyurucu ve ilginç. Ayr›ca Fehmi Akgün, Hayri Erenli ve di¤er Tango sitelerine linklere de buradan ulafl›labiliyor. Sevin sevmeyin ama mutlaka bu siteyi bir ziyaret edin. www.netbul.com Türkçe arama motorlar›n› kullanarak istedi¤iniz konuda bilgiye ulaflman›z daha da kolay olacakt›r. Bu tür sitelerden biri olan Netbul’da da E¤lence ve Sanat ana bafll›¤›n›n yan›nda Sinema, Müzik, Filmler Hakk›nda ‹lginç Siteler, Oyuncu ve Yönetmenler,Edebiyat, ResimHeykel, fiairler, Türk Müzi¤i ve Pop Müzik üzerine kategorize edilmifl yüzlerce ba¤lant›ya ulaflman›z da mümkün oluyor. >>> 80 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET >>> GELEN YEN‹ MEKTUPLARI OKUMAK INTERNET GELEN YEN‹ MEKTUPLARI OKUMAK Klasik posta yöntemiyle gelen mektuplar› ay›rmak ve ay›klamak son derece kolay bir ifllemdir. Gereksiz mektuplar› çöpe atar, gerekli olanlar› da belirli bir yerde saklars›n›z. Peki elektronik postada da buna benzer ifllemler yapabilir miyiz? Bu yaz› dizisinin daha önceki bölümlerinden birinde e¤er 1-2 hafta boyunca internete ba¤lanmaz ve elektronik ortamda gelen mektuplar›n›z› (e-mail) almazsan›z, bir anda çok fazla say›da email gelmifl oldu¤unu görebilece¤inizi belirtmifltik. Mailbox’›n›z›n sürekli dolu halde bulunmas›n› istemiyorsan›z, o zaman mektuplar›n›z› gruplara ay›rmal›s›n›z. Size flöyle bir tavsiyede bulunaca¤›z: 1 Gereksiz mektuplar› hemen silin, çünkü bunlar›n birikip de yarataca¤› kar›fl›kl›k aras›nda gerçekten de iflinize yarayacak e-mail’lar› kaybedebilirsiniz. 2 Gelen mail’lar› farkl› kriterlere göre ay›r›p farkl› klasörlere gitmelerini sa¤lay›n. 3 E¤er belli kiflilerden sürekli mail al›yorsan›z ya da belirli konularla ilgili mail’lar daha çok geliyorsa, o zaman filtreler yarat›n. Böylelikle gelen postalar belirledi¤iniz kurallara göre ayr› ayr› klasörlere yollanacakt›r. 4 En önemli mektuplar› da bilgisayar›n›z›n sabit diskine, floppy diskete ya da CD’ye kaydedin. ! < D‹KKAT > ‹nternette gezerken rastlayaca¤›n›z baz› siteler size e-mail adresini yazman›z karfl›l›¤›nda sitelerinde bulunan ürünleri siparifl etmeniz durumunda baz› indirimler yapacaklar›n› ya da avantaj kazanaca¤›n›z› iddia ederler. E¤er böyle bir fley yaparsan›z, ondan sonra mail adresinize indirime giren ürünler hakk›nda yüzlerce mail gelecektir. Mail adresinizi bu tür yerlere vermeniz durumunda posta kutunuza sürekli mail gelece¤ini bilmeniz gerekir. Bu tür mektup bombard›manlar›na spam ad› verilir ve bunlardan korunman›z son derece zordur. Bu yüzden de size e-mail adresinizi herkese vermemenizi tavsiye ederiz. >>> HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 81 <<< INTERNET GELEN YEN‹ MEKTUPLARI OKUMAK GELEN MAIL NASIL OKUNUR? 1 Outlook’un üstüne t›klayarak klasörler bölümünü aç›n. Gelen Kutusu k›sm›nda okunmam›fl e-mail’lar›n›z› bulacaks›n›z. Genellikle klasörün yan taraf›nda kaç yeni mail’›n gelmifl oldu¤una dair bir not bulunur. Hangi mektuplar›n okunmam›fl oldu¤u ise yan taraf›nda bulunan ikondan ve ayn› zamanda da renginden anlafl›l›r. Eger bir e-mail’› okumad›ysan›z, yan›nda bir kapal› zarf resmi göreceksiniz. Ayn› zamanda okunmam›fl mektuplar sar› renge sahipken, okunmufl olanlar beyazd›r. ‹mleç yard›m›yla mektubun üzerine gidin. Mektubun oldu¤u sat›r mavi olacakt›r. Bu ifllemin ard›ndan da Enter tufluna bas›n. 2 Aç›lan yeni pencerede mektubu tamamlayan tüm bilgileri bulacaks›n›z: >>> I <INFO > Gelen mail’lar› ay›rmak için kulland›¤›n›z klasörleri bilgisayar›n›z›n de¤il, sunucunuzun üzerinde yarat›rs›n›z. Bunun pek de hofl olmayan bir sonucu bulunur. Herhangi birisi size özel bir mektup gönderecekse, buna eriflilme ihtimalini de göz önüne alman›z gerekir. Bazen de posta için kullan›lan sunucu çökebilir ve mektuplar›n›za ulaflamazs›n›z. Klasörü açma Silme Tüm gönderenlere yan›t verme Mektubu baflkas›na iletme >>> Yaz›c›dan ç›k›fl alma Yan›t verme Gönderen adresi Al›c› adresi 3. flah›s adresi Konu bafll›¤› Ana metin Mektup ekleri 82 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET Merhaba, Berker sana istedi¤in dosyalar› gönderiyorum.umar›m iflini görür. Hoflçakal Kardeflin. Önceki mektup Sonraki mektup Gönderme tarihi >>> ARAfiTIRMAK VE ÇIKTI ALMAK INTERNET ARAfiTIRMAK VE ÇIKTI ALMAK Internet Explorer sayesinde, resimleri ya da sayfalar›n tümünü sabit diskimize kaydedebiliriz. Böylelikle de arad›¤›m›z bilgilere ulaflabilir ve hatta ç›kt›s›n› bile alabiliriz. Ayn› zamanda link olarak da istedi¤imiz kiflilere yollayabiliriz. SAYFA ÜZER‹NDE ARAMA YAPMAK ‹nterneti tükenmez bir bilgi hazinesi olarak nitelendirmek mümkün. Internet Explorer’›n yarat›c›lar› ifllerimizi daha kolay hale getirmek istediler. Bu yüzden de program›n içine internette sayfa arama konusunda yard›mc› olan bir fonksiyon eklediler. Peki bu fonksiyon nas›l çal›fl›yor? E¤er istedi¤iniz program› belirli bir metni kullanarak aramaya bafllad›ysan›z, o zaman Enter dü¤mesine bast›ktan ya da "Sonrakini bul" dedikten sonra arad›¤›n›z metne en uygun olan cümle ortaya ç›kacakt›r. E¤er program o sayfada arad›¤›n›z türden bilgiyi bulamad›ysa, program›n araflt›rma iflleminin bitti¤ine dair bir uyar› ekranda belirecektir. Ne zaman isterseniz, ‹ptal dü¤mesine basarak arama ifllemini durdurabilirsiniz. *< ‹NTERNET ÜZER‹NDE YER ALAN SAYFANIN BASILMASI Internet Explorer’› kullanarak bilgisayar›n›za ya da ba¤l› oldu¤unuz a¤a ba¤l› olan bir yaz›c›dan ç›kt› alabilirsiniz. Browser saye- ‹PUCU > Siyah-beyaz ç›kt› veren yaz›c›lar›n renkli ç›kt› veremedi¤ini unutmay›n. Böyle bir durumda sadece resimlerin bulundu¤u yerin ç›kt›s›n› alman›z› ve geriye kalan bölümlerin ç›kt›s›n› da renkli bir yaz›c›dan >>> alman›z› öneririz. ‹nternetteki sayfalardan birini yükledikten sonra klavyeden Ctrl ve F tufllar›na basabilir ya da fareyle Düzen menüsünün üzerine gider, farenin sol tufluna basar ve önünüze ç›kan menüden Bul tuflunu seçersiniz. Bu ifllemlerden sonra ekranda arama penceresini göreceksiniz. Hemen arad›¤›n›z metni girebilir ve daha sonra da Enter tufluna basabilir ya da farenin yard›m›yla "Sonrakini bul" dü¤mesine t›klayabilirsiniz. Bunun yan› s›ra, farenin de yard›m›yla yine bu pencerenin içinden di¤er arama parametrelerine de ulaflabilirsiniz. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 83 <<< INTERNET ARAfiTIRMAK VE ÇIKTI ALMAK sinde sayfan›n tümünün ya da bir k›sm›n›n ç›kt›s›n› alabilirsiniz. Tüm sayfay› basmak isterseniz, hiç de komplike say›lmayacak bir ayarla bunu yapabilirsiniz. Browser’›n üst k›sm›nda bulunan Yazd›r dü¤mesi- ne basman›z bunun için yeterli olacakt›r. E¤er yaz›c›y› kapatmad›ysan›z, 1-2 dakika içinde ç›k›fl›n›z haz›r olacakt›r. E¤er sayfada yer alan metnin belirli bir bölümünün ç›kt›s›n› almak istiyorsan›z, o zaman önce bu bölümü seçmelisiniz. Bunu yapman›n en kolay yolu da fareyi kullanmakt›r. ‹mleç ok halindeyken farenin sol tufluyla sayfa üzerindeki herhangi bir yere t›klay›n. Farenin tuflunu bas›l› tutarak yavafl yavafl hareket ettirdi¤inizde üstünden geçti¤iniz yerlerin kararm›fl oldu¤unu göreceksiniz. ‹stedi¤iniz alan› seçtikten sonra farenin tuflunu b›rakabilirsiniz; alan hala seçili kalacakt›r. fiimdi de browser menüsünün birinci tuflu olan Dosya’n›n üzerine gelin. Bu tuflun üzerine sol tuflla t›klad›¤›n›z zaman afla¤›ya do¤ru uzad›¤›n› göreceksiniz. Buradaki seçeneklerden biri de Yazd›r. Bu seçene¤in üstüne de farenin sol tufluyla t›klaman›z gerekmekte. Karfl›n›zda ç›kt› ayarlar›n› yapabilece¤iniz bir pencere bulacaks›n›z. Bu menüye ulaflman›n bir baflka yolu da Ctrl+P tufl kombinasyonunu kullanmak. Burada sizi as›l ilgilendiren k›s›m Yazd›r bölümüne farenin sol tufluna basman›z sonucunda ulaflabilece¤iniz Yazd›r ayarlar›. Enter tufluna bast›ktan ya da Tamam dü¤mesine t›klad›ktan sonra ç›kt›y› alabileceksiniz demektir. Yaz›c› sayfan›n sadece fareyle seçmifl oldu¤unuz k›sm›n›n ç›kt›s›n› alacakt›r. Bir önceki pencereden alaca¤›n›z ç›kt› ile ilgili de¤ifliklikler yapabilirsiniz. Örne¤in almak istedi¤iniz ç›kt› say›s›nda art›r›ma gidebilirsiniz. >>> I <INFO > Ctrl+F tufl kombinasyonunu kullanarak sadece sayfada neler oldu¤unu ö¤renmekle kalmazs›n›z. E¤er sayfan›n sonundaysan›z yapaca¤›n›z araflt›rman›n yönünü de¤ifltirmeyi unutmay›n. >>> 84 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET >>> CD L‹STES‹ YAPMAK MULTIMEDIA VE E⁄LENCE CD L‹STES‹ YAPMAK E¤er evde birden fazla CD’niz varsa, bunlar›n listesini yapabilirsiniz. Metin editöründe liste haz›rlarken herhangi bir zorlukla karfl› karfl›ya kalmayacaks›n›z. fiimdi size CD okuyucusunda nas›l liste yapaca¤›n›z› gösterece¤iz. Bu tür listeler oluflturdu¤unuzda, ayn› CD’yi CD okuyucusuna yerlefltirdi¤iniz zaman CD’yi tan›yacak ve flark› isimleriyle s›ra numaralar›n› gösterecek. 1. BASAMAK CD’yi mekani¤inin içine yerlefltirin. K›sa bir zaman sonra CD okuyucunuz çal›flmaya bafllayacakt›r. E¤er çal›flmaya bafllamazsa, o zaman Bafllat/Programlar/Donat›lar/E¤lence/CD Okuyucusu yolunu kullan›n. 2. BASAMAK CD okuyucunun, disk hakk›nda bilgi olmas› gereken bölümleri bofl olarak gelir. Sadece Yeni fiark› ya da 1. fiark› gibi yaz›lar bu k›s›mlarda görünür. Disk menüsünden Çalma Listesini Düzenle bölümüne girin. 3. BASAMAK Karfl›n›za ç›kan pencerede diske yüklü olan flark›lar hakk›nda bilgiler yer alacakt›r. HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE 27 <<< MULTIMEDIA VE E⁄LENCE 4. BASAMAK Bafll›k bölümündeki metinleri silin (metni seçin ve Sil tufluna bas›n). Daha sonra da gerçek bilgileri buraya girin. 6. BASAMAK Bu alandaki bilgiyi silin ve birinci parçan›n ad›n› girin. Ard›ndan da ‹sim tuflunun üzerine t›klay›n. 5.BASAMAK fiark› menüsündeki fiark› 1’e t›klay›n ve ard›ndan da fiark› 1 yazan alan›n üzerine t›klay›n. Metin imleci alanda görünecektir. 7. BASAMAK Bu tufla bast›¤›n›z zaman ilk flark› kendi ad›yla görünecektir. ‹smi de¤ifltirdikten sonra flark›n›n üzerindeki mavi çizgi otomatik olarak bir sonraki parçaya atlayacak. fiark› isimlerini ayn› flekilde de¤ifltirmeye devam edin. ‹PUCU > E¤er anlatt›¤›m›z yöntemi çok uzun ya da kar›fl›k bulduysan›z, bunlar›n bilgisayar›n›zda sonsuza dek kalaca¤›n› söylememiz belki de sizi ikna edecektir. CD okuyucusu, bilgileri tan›mlad›¤›n›z flekilde tekrar sunacakt›r. >>> HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE 8. BASAMAK CD’nizdeki tüm flark›lar›n isimlerini girdikten sonra Tamam tufluna t›klay›n. Bu ifllemi tamamlad›ktan sonra ne zaman ayn› CD’yi takarsan›z flark›lar›n isimlerini görebileceksiniz. >>> *< 28 CD L‹STES‹ YAPMAK >>> S HARF‹ SÖZLÜK S: SAAT D‹L‹M‹ Windows ayarlar›na dahil olarak Tarih/Saat özellikleri içinde yer alan bu seçenek içinde bulundu¤unuz meridyene göre saat ayarlar›n›n do¤ru bir flekilde yap›lmas›n› sa¤- layacakt›r. Buradaki liste içinden bulundu¤unuz il’e en yak›n saat dilimini seçebilirsiniz. Örnek olarak ‹stanbul için bu de¤er GMT +2’dir. Böylelikle gün ›fl›¤›ndan yararlanma de¤iflimlerinde saatin de Windows taraf›ndan otomatik olarak ayarlanmas› sa¤lanabilir. SAB‹T D‹SK Her bilgisayarda mutlaka bulunmas› gereken bu donan›m ayg›tlar› bilgisayarlar›n bilgi depolama üniteleri olarak nitelendirilebilirler. Kapasite ölçü birimi olarak GB ya da onun bir alt kat› olan MB kullan›l›r. Kullan›m alanlar›na göre ise IDE ve SCSI diye iki türe sahip olan sabit diskler içinde ev kullan›c›lar› için en uygun olanlar IDE disklerdir. Günümüzde oldukça fazla yer kaplayan iflletim sistemi ve di¤er yard›mc› programlar›n rahat bir biçimde kullan›lmas› için 10 GB’›n üzerinde bir disk al›nmas› iyi bir seçim olacakt›r. SA⁄ TIKLAMA Fare üzerinde bulunan iki ya da üç tuflun en sa¤dakine bas›lmas› suretiyle gerçeklefltirilen ifllemdir. Programlara göre ayr› fonksiyonlara sahip olabilecek bu ifllem iflletim sistemi alt›nda bofl masaüstünde gerçeklefltirildiyse de ekrana yard›mc› bir menü aç›p, kullan›c›lar›n simgeleri düzenlemesi, dizmesi, yeni Windows ö¤eleri oluflturmas› ve Active Desktop ile ayarlar› de¤ifltirmesi gibi ifllemleri kolayl›kla yapmas›n› sa¤lar. SALT OKUNUR Bir dosyan›n öz niteliklerinden biri olan bu özellik aktif duruma getirildi¤i zaman o dosyan›n herhangi bir flekilde de¤ifltirilmesi, silinmesi ya da tafl›nmas› da önlenmifl olur. Herhangi bir dosya üzerine sa¤ tufl ile t›klayarak aç›lan menüden Özellikleri seçti¤iniz zaman en altta Öz nitelikler bölümündeki salt okunur seçene¤ini seçerek bu özelli¤i aktif duruma getirebilirsiniz. SANAL BELLEK Bilgisayarlar›n çal›flmas› için mutlaka gerekli olan donan›mlardan biri de belleklerdir. Ancak ihtiyaca göre 64MB, 128MB gibi de¤iflik boyutlarda al›nan bu bellekler genelde birden fazla program›n ayn› anda çal›flt›r›lmas› için yeterli olamamaktad›r. Bu durumda iflletim sistemi devreye girerek sabit diskin bir bölümünü ay›r›p bunu Ram gibi gösterir ve öylece kullan›r. ‹flte ayr›lan bu bölüme sanal bellek ad› verilir. Bu flekilde sabit diskinizin yetti¤ince çok miktarda belle¤e sahip olabilirsiniz. Ancak sanal belle¤in gerçek fiziksel bellek kadar h›zl› olamayaca¤›n› da unutmamak gerekiyor. SAYFA DÜZEN‹ Yaz›c›dan ç›k›fl al›nabilecek, kelime ifllemci ve çizim programlar› gibi tüm yaz›l›mlar›n Dosya menüsü alt›nda yer alan Sayfa düzeni ya da di¤er ad›yla Sayfa yap›s› seçene¤i haz›rlad›¤›n›z belgelerin yaz›c›dan ç›k›fl›n› al›rken hangi boyutta ka¤›da bas›laca¤›n›, bask› kalitesini ve adedini belirleyebilece¤iniz seçenekleri bünyesinde toplar. Bu özelli- HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● SÖZLÜK 26 <<< SÖZLÜK S HARF‹ ¤in içeri¤i programlar göre farkl›laflabilmektedir. SCANDISK Çok fazla yaz›l›m›n kurulup kald›r›ld›¤› ve yo¤un flekilde kullan›lan sabit disklerde oluflabilecek her türlü problemi çözümlemek için kullan›labilecek bir Windows yaz›l›m›d›r. Ço¤u zaman dosyalar sabit diske kopyalan›rken bulunan boflluklara parça parça yaz›l›rlar. Bu da dosyalara eriflirken h›z› oldukça düflürür. Bunun yan›nda baz› nedenlerden dolay› sabit diskten silinen dosyalar halen yer kaplamaya devam ederler. Tüm bu ve buna benzer problemlerin çözümü için Scandisk kullan›labilir. SCANNER Türkçe karfl›l›¤› Taray›c› olan bu donan›m ayg›t› her tür 2 boyutlu bas›l› medyay› say›sallaflt›r›p bilgisayar ortam›na aktarmak için kullan›l›r. Bu flekilde tüm kitaplar›n, posterlerin hatta çok fazla kal›n olmayan 3 boyutlu nesnelerin bile resimlerinin bilgisayara aktar›lmas› sa¤lanabiliyor. Hatta özel yaz›l›mlar›n kullan›m› ile yaz›l› metinler bile taranarak bilgisayarda tekrar yazmaya gerek kalmadan metin format›nda saklanabiliyor. SCREEN SAVER Türkçe Windows’larda ekran koruyucu olarak geçen bu programc›klar, monitör kullan›mda de¤ilken ekranda kalan sabit görüntüden dolay› monitörün zarar görmesini engellerler. Bunun için de¤iflik flekillerde ekrana sürekli farkl› flekiller ve yaz›- lar basan programlar›n birçok de¤iflik ve ilginç türleri de bulunmaktad›r. Belirtilen bir sürede aktif duruma geçen koruyucular flifre özelli¤i sayesinde de geçici olarak sistem güvenli¤inin korunmas›na da yard›mc› olurlar. SCSI IDE benzeri bir baflka sabit disk teknolojisi olan SCSI, IDE’ye oranla daha profesyonel bir teknolojidir. Genelde yo¤un bir flekilde verinin ifllendi¤i 27 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● SÖZLÜK video, ses düzenleme ve benzeri ifllemlerde kullan›lan SCSI sabit diskler hem IDE’lere oranla daha h›zl›d›rlar hem de kapasiteleri oldukça yüksektir. Bunun yan›nda IDE sabit disklerden bir kabloya sadece 2 adet tak›labilirken bu rakam SCSI’de 7’ye kadar ç›kabilmektedir. Ancak daha pahal› bir teknoloji olan SCSI sabitdisk’leri kullanmak için ekstra bir karta daha ihtiyaç duyulur. SDRAM Pentium II ve III sistemler ile birlikte kullan›lmaya bafllanan yeni haf›za teknolojisidir. Di¤erlerine oranla daha h›zl› olan bu Ram’leri sat›n al›rken ise 100 MHz ya da daha üstü olmas›na dikkat etmeniz iyi olacakt›r. SEKME TUfiU Klavye üzerinde solda Caps Lock tuflunun hemen üzerine yer alan ve üzerinde iki tarafa do¤ru ok bulunan bu tufl TAB tuflu olarak da adland›r›l›r. Bu tufl kelime ifllemciler içinde kullan›ld›¤›nda yaz› imlecini daha önceden belirtilmifl bir mesafe sa¤a tafl›yaca¤› gibi iflletim sistemi içinde ise seçenekler aras›nda fare kullan›lmadan hareket etmeyi sa¤layacakt›r. SERIAL PORT Bilgisayar›n arkas›nda yer alan ve çeflitli harici donan›mlar›n tak›labilece¤i ba¤lant› fleklidir. Eski bir teknoloji ol- mas›na ra¤men modem, fare, web ve dijital kameralar gibi neredeyse ço¤u ayg›t bu ba¤lant› fleklini desteklemektedir. Ancak art›k günümüzde çok fazla say›da ba¤lant›ya izin veren USB’nin yayg›nlaflmas› ile sadece 2 arac›n ba¤lanabilece¤i seri ba¤lant›lar›n kullan›m alan› da gittikçe düflmektedir. SERVER (SUNUCU) Network ortam›nda ya da Internet üzerinde belirli bir bilgi sunan ve tüm di¤er bilgisayarlar›n ba¤land›¤› ana bilgisayarlara verilen add›r. Örnek olarak Internet üzerinde herhangi bir siteye ulaflmak için adres yazd›¤›n›zda aç›lan sayfalar bu tür sunucular üzerinde tutulmaktad›r. Bu tür bilgisayarlara ba¤lanm›fl tüm bilgisayarlara da istemci (Client) ad› verilir. SERV‹S SA⁄LAYICI Internet’e eriflmek için hizmet ald›¤›n›z flirketlere verilen add›r. Bu tür flirketler size belirli bir ücret karfl›l›¤›nda modemle ya da daha farkl› yöntemler ile Internet ba¤lant›s› sa¤larlar. Bu ba¤lant›n›n yan›nda bir de ücretsiz elektronik posta hesab› size sunulacakt›r.