Neden Macaristan
Transkript
Neden Macaristan
(EEA) NATIONALS 2.0 WHY INVEST IN HUNGARY? IGH25 Investing Guide Hungary 2013 2.0 NEDEN MACARİSTAN’DA YATIRIM? Macaristan’ın bölgedeki diğer ülkelere karşı sahip olduğu rekabetçi avantajlardan birisi de hükümetin geniş yelpazeli teşvikleri ile Macaristan’daki işletme süreçlerini iyileştirme ve hem KOBİ’lerin hem de büyük işletmelerin rekabetçiliğini arttırma konusundaki güçlü bağlılığı olmaktadır. Macaristan’a gelen veya Macaristan’da büyüyen yatırımcılar için hem geri ödemeli hem de hibe teşvikleri bulunmaktadır. Yatırımlar ile ilgili teşvikler başlıca peşin devlet yardımları (Macaristan Hükümetinden veya AB fonlarından), vergi teşvikleri, düşük faizli krediler veya bedava ya da indirimli fiyatlar ile arsa teşvikleri olmaktadır. Teşvik fırsatlarına ilişkin düzenlemeler AB kurallarına göre yapılmaktadır. Bölgesel yardım yoğunluğu haritası (2007 – 2013) Bölgesel teşviklere ilişkin maksimum miktarlar bölgesel yardım haritasına bağlı olmaktadır. Macaristan’ın yedi bölgesinin tamamı teşviklerden faydalanabilir ve yardım yoğunluğu büyük işletmeler için %10 ile %50 arasında olmakta iken küçük ve orta BÖLGESEL YARDIM YOĞUNLUĞU HARİTASI* *Please note that the indicated intensities can be increased by 10% in case of mediumsized enterprises and by 20% in case of micro- and small-sized enterprises. SOURCE: HITA, 2013 (EEA) NATIONALS 2.0 WHY INVEST IN HUNGARY? büyüklükteki işletmeler alınan devlet yardımlarının oranını yüzde 10 veya 20 arttırabilirler. Başkent Budapeşte’deki büyük işletmeler için maksimum yardım yoğunluğu %10 olmaktadır. Yatırımın büyük bir yatırım olması halinde (50 Milyon Avroyu aşan) alınabilecek olan maksimum yardım yoğunluğu azalır: IGH27 Investing Guide Hungary 2013 Bölgesel yardım haritasında belirlenmiş olan maksimum yardım yoğunluğunun %50’si yatırımın 50 ve 100 Milyon Avro arasındaki kısmı için mevcut olmakta iken %34’ü 100 milyon Avronun üzerindeki kısım için mevcut olmaktadır. Bölgesel teşviklerin alınabilecek maksimum miktarı hesaplanırken peşin devlet yardımları, Macaristan’a gelen veya Macaristan’da büyüyen yatırımcılar için hem geri ödemeli hem de hibe teşvikleri bulunmaktadır. gelişim vergisi teşviki vs. dâhil olmak üzere bütün bölgesel teşvikler hesaba katılmalıdır. Teşvik verme veya vermeme kararları devlet yardımlarının mevcut bölgesel yardım yoğunluğu haritasına göre alınması için 31 Aralık 2013 tarihinden önce verilmelidir. PEŞİN YARDIMLAR Geri ödemeli olmayan peşin devlet yardımları Yatırımlara ilişkin temel peşin teşvik türleri yatırımı uygulamak (örneğin varlıkların satın alınması, yapım işleri vs.), yeni iş alanları üretmek ve çalışanları eğitmek konularına yoğunlaşmaktadır. “VIP” yatırım yardımı Macaristan Hükümeti, yatırımın amacı ve konumuna göre değişiklik göstermek üzere bir takım yeni oluşturulmuş işler ile 10 Milyon Avroyu aşan yatırımlar için görüşmeye dayalı “VIP” yardım fırsatı sağlamaktadır. Yatırımın 10 ve 25 Milyon Avro arasında olması halinde Macaristan makamları projeyi AB fonları ile desteklemek konusunda fırsatları araştıracaktır. Desteğin verilmesi muhtemel olan başlıca alanlar üretim yatırımları (gelişmemiş bölge, terkedilmiş sanayi bölgesi veya kapasite artırımı), paylaşılan hizmet merkezleri, araştırma ve geliştirme ve turizm projeleri olmaktadır. Yardımı almaya hak kazanmak için üretim yatırımlarında, yatırımın yer aldığı bölgeye göre yatırımcı tarafından 50-100 yeni istihdam oluşturulmalıdır. 50 Milyon Avrodan fazla olan büyük yatırımlarda ise yatırımın yer aldığı bölgeye göre 100-200 yeni istihdam oluşturulmalıdır. PHM’lerin kurulması veya genişletilmesi durumunda ise genel olarak en az 100 ve Macaristan merkezli olarak en az 200 yeni istihdam oluşturulması gerekir. Araştırma ve geliştirme ile ilgili yatırımlarda ise Ar-Ge faaliyeti ile ilgili olarak en az 10 yeni istihdam oluşturulması gerekir. Yardım başvuruları HITA’ya İngilizce veya Macarca dillerinde yapılabilir. VIP yardımın şart ve koşulları yatırımcı ile Macaristan makamları arasındaki görüşmeler ile kararlaştırılır. Mevcut düzenleme ile tarif edilmiş olan bir yardım elde etmek için görüşülmüş olan yardım sözleşmesine dayalı olarak kabul kararlarının 31 Aralık 2013 tarihinden önce verilmesi gerekmektedir. Üretim yatırımları 2004 senesinde VIP yardım olanağının duyurulmasından itibaren 80 şirket Macaristan Hükümetinin desteğini almış bulunmaktadır. Bu şirketler 1.906 Milyar Forint (Yakl. 6.57 Milyar Avro) değerinde yatırımlar yapmış ve toplamda yaklaşık olarak 35,000 yeni iş oluşturmuşlardır. Macaristan Hükümeti proje süreçlerine göre parça parça olmak üzere 160.5 Milyar Forint (Yakl. 553 Milyon Avro) vermiştir. Projelerin büyük bir kısmı Budapeşte, Transdanubya merkez, kuzey Macaristan ve Büyük Ova kuzeyinde gerçekleşmiştir. Ayrıca büyük yatırımlar dikkate alındığında yatırım oranı özellikle Transdanubya merkez ve Büyük Ova güneyinde yüksek seviyede olmuştur. Son üç yılda başlamış olan görüşmelere göre (2010-2012) toplamda 1.413 Milyar Forint (Yakl. 4.87 Milyar Avro) değerindeki yardım uygulamalarına 45 şirket başvurmuş olduğundan dolayı VIP görüşme süreçlerine gözle görülür bir ilgi olduğu söylenebilir. En baskın sektörler araba üretimi, yeşil enerji ve PHM’ler olmaktadır. Bir üretim yatırımı için gerekecek olan masraflar arazi satın alınması, bina yapım veya kira masrafları, yeni ekipman ve makine satın alınması, maddi olmayan varlıkların satın alınması gibi hususlardan meydana gelebilir. Yatırım süreci yatırımcı tarafından kararlaştırılır ve genellikle beş yıldan daha fazla olmaz. Yatırımın tamamlanmasından sonra başlayacak olan taahhüt süresi ise beş yıl olmaktadır. Ar-Ge Yatırımları Macaristan Hükümeti hem Ar-Ge yatırımlarını (Ar-Ge gayrimenkulleri ve varlıklara yapılan masraflar veya Ar-Ge ile alakalı maaş giderleri) hem de Ar-Ge projesine ilişkin giderleri (örneğin proje ile ilgili maaş ödemeleri, malzeme giderleri vs.) desteklemek suretiyle Ar-Ge faaliyetlerinin gelişimine ve desteğine özel olarak önem vermektedir. Macaristan, sahip olduğu dünya standartlarındaki bilimsel bilgi birikimi nedeniyle Ar-Ge projelerinde sık sık Macaristan üniversiteleri ile işbirliği içine giren ve burada Ar-Ge kapasitelerini genişleten çok uluslu şirketler için (örneğin telekomünikasyon şirketleri, otomotiv sektörü vs.) çekici bir çevre olmaktadır. Ar-Ge ile ilgili olarak girilecek olan masraflar varlıklara ilişkin masraflar (tesis, yeni ekipman veya maddi olmayan varlıkların satın alınması vs.) veya 24 aylık maaşlar ve üç yıllık süreç içerisinde çalıştırılan yeni personellere yapılan katkılardan meydana gelebilir. (EEA) NATIONALS 2.0 WHY INVEST IN HUNGARY? KALİTE VE BİLGİ TRANSFERİNE ODAKLANAN YENİLİK MERKEZLERİ “ YENİLİK MERKEZLERİNİN TEMEL İŞLEVİ KOBİLERİN YENİLİKÇİ TEKNOLOJİLERE ULAŞMALARI İÇİN OLANAK SAĞLAMAK VE FAALİYETLERİNİN KATMA DEĞERİNİ YÜKSELTMEKTİR Macaristan hükümetleri birkaç yıldır ülke ekonomisi kapsamındaki Ar-Ge’lerin önemini savunmaktadır. Ar-Ge harcamaları ve bölgedeki gelişim hızı hala artış gösterebilecek kapasitede olmaktadır. En önemlisi ise hükümetin 2013 yılı itibari ile AB ortalamasını geçmeyi hedeflemiş olmasıdır, ancak şu anda son yapılan Avrupa Yenilikçilik Tablosuna (EIS) göre 22. Sırada bulunmaktadır. Buna rağmen yeni geliştirilmiş Yenilikler ve Ar-Ge merkezleri dikkate alındığında olumlu işaretler görülmektedir. Macaristan Yenilikçilik Derneğinin kurul üyesi olan Dr. Sandor Erdei “yenilik merkezlerinin temel işlevi kobilerin yenilikçi teknolojilere ulaşmaları için olanak sağlamak ve faaliyetlerinin katma değerini yükseltmektir” demiştir. 2011 yılında Macaristan Ar-Ge ve yeniliklere 336.5 Milyar Forint (GSYH’nın %1.2’si) harcamıştır, ki bu da son iki onluk dilimin en yüksek seviyesi olmaktadır. Son yayınlanan Ulusal Ar-Ge ve Yenilikçilik Stratejisi ise daha yükseğini hedeflemektedir ve bu oranın 2020 yılı itibariyle GSYH’nin %1.8’ini ihtiva edeceğini ifade etmektedir. Stratejide belirtilene göre hükümetin çabalarını Ar-Ge politikalarına yöneltmek, mevcut kaynakları artırmak kadar önemli olmaktadır. Stratejinin analitik bölümünde şu şekilde bir ifadeye yer verilmiştir; “Macaristan Hükümeti Ar-Ge alanını gelecek için uzun dönem bir yatırım olarak görmektedir ve yukarıda belirtilmiş olan hususlar ışığında sektör ile ilgili belirli adımlar atmaktadır”. IGH29 Investing Guide Hungary 2013 “ Hükümet seviyesindeki strateji, olması gerektiği gibi geleceğe yönelik işlere odaklanmıştır, ancak Macaristan dâhilinde şimdiden ileri yenilikçilik konusunda muhteşem örnekler mevcut olmaktadır. Macaristan ekonomisi bir bütün olarak önemli zorluklarla karşılaşsa bile yenilik merkezleri yenilikçiliğe yönelik çevrelere sahip olan ufak ve elverişli adalar oluşturmayı hedeflemektedir. Yenilik merkezlerinde bilgi transferinin desteklenmesi hem KOBİ’ler hem de çok uluslu şirketler için bir başka önemli husus olmaktadır. Bu bağlamda, bu merkezlerin diğer bilgi merkezleri ve üniversiteler ile işbirliği içinde olmaları ve dolayısıyla süreç içinde bulunan bütün tarafların gerçek bir rekabet avantajı sağlayabilmeleri çok önemli olmaktadır. Erdei “Şu anda ülke genelinde tam kapasite ile çalışan ve bütün sektörün verimliliğini büyük ölçüde etkileyebilecek yenilik merkezlerinin sayısı 10’dan az olmaktadır” demiştir ve “belirtmek gerekir ki çoğu durumda projelerden bahsettiğimiz zaman yalnızca gelişim aşamalarını ele alıyoruz ve bu durum miktardan çok kalite ile ilgili olmaktadır. Şu anda yürütülmekte olan bu projelerin yakın gelecekte bölgede önemli oyuncular haline gelmelerini bekliyoruz” diye eklemiştir. Macaristan Ar-Ge sektörünün bir diğer hedefi ise özel olarak finanse edilen projelerin paylaşım yüzdesini arttırmak suretiyle bu projelerin devlet destekli projeler ile olan oranını değiştirmektir. Yenilik merkezleri bu alanda da önemli örneklere sahip olmaktadır: bunlar neredeyse her zaman AB fonlarını kullanmak suretiyle gelişim gösterseler de şu andaki bakım masraflarının yaklaşık olarak %80’i çok uluslu şirketler tarafından karşılanmaktadır. Sanayi uzmanları, gelecek yıllarda daha fazla KOBİnin kendi kendini finanse edebilmesine olanak verecek olan yenilikçi çevrelere yönelebileceğinden dolayı bu oranın düşmesini beklemektedir. JEREMIE programı kapsamındaki projelerin de gelecek geliştirmelerin gidişatında ve gelişimlerinde önemli rol oynamaları beklenmektedir. Ulusal Ar-G ve Yenilik Stratejisi ayrıca bu yenilik merkezlerinin önemini belirtmektedir ve ülkenin Ar-Ge potansiyelini tam anlamıyla kullanabilmek için belirli bir kitlenin karşılanması gerektiğini ifade etmektedir. Yani strateji bu merkezlerin sayılarında ve etkilerinde önemli bir gelişim kaydetmeyi hedeflemektedir. Spesifik hedefler arasında 2020 yılına kadar 30 Ar-Ge yenilik merkezi daha açılması ve mevcut merkezlerin en az 30 tanesinin dünya standartlarına yükseltilmesi bulunmaktadır. Paylaşılan Hizmet Merkezleri (PHM) Macaristan’da yaklaşık olarak 30.000 çalışan ile 70’den fazla PHM işletilmektedir. Mevcut şirketlerin talep ve yayılım sayıları Macaristan’ın çekici bir konum olduğunu göstermektedir. İş Ortaklığı Ofisleri ve Paylaşılan Hizmet Merkezleri yoluyla küresel işlerini düzenlemeye çalışan bazı şirketler (örneğin IBM, Vodafone, BP, Morgan Stanley vs.) Macaristan’da çekici yerler ve üretici iş gücü bulmuştur. Aşağıda belirtilmiş olan şirketler 2012 yılında Macaristan’da yatırım yapmaya veya işlerini geliştirmeye karar vermişlerdir: Avis, Raiffeisen ve Tetra Pak. PHM oluşturulması veya geliştirilmesine yönelik teşviklere ilişkin masraflar 24 aylık maaş ve üç yıllık bir süre içerisinde çalıştırılan personellere ilişkin katkılardır. MACARİSTAN’DAKİ PAYLAŞILAN HİZMET SEKTÖRÜNE YATIRIM YAPILMASI İÇİN TEMEL SEBEPLER •Kalifiye iş gücü bulunması •Masraflardan tasarruf etmek •Kültürel uyumluluk ve dil kolaylığı •Özel arka ofislerde veya hizmet faaliyetlerinde uzmanlık •Teknolojik ve diğer alt yapılar •İşletme güvenliği ve güçlü fikri mülkiyet düzenlemeleri 2.0 WHY INVEST IN HUNGARY? Macaristan’da birçoğu kalifiye genç çalışanlardan oluşan 30.000 personel istihdam eden 70 adetten fazla Paylaşılan Hizmet Merkezi (PHM) bulunmaktadır. Bu yatırımların yanı sıra Macaristan Yatırım ve Ticaret Odası (HITA) 2013’ün başında yaklaşık olarak 20 adet PHM projesi yürütmektedir. HITA Başkan Yardımcısı Peter Farago 2013 yılının Ocak ayında yeni bir PHM’nin açılışını ilan ederken, “paylaşılan hizmet merkezlerinin sayısının yüksek olması Budapeşte’nin bu yatırımlar için halen çekici bir konum olduğunu göstermektedir” demiştir. Teknolojik ürün grubu Systemax’ın EMEA Avrupa Teknoloji Ürünleri Grubu 2013 yılı baharında Corvin Kordonunda (Budapeşte merkezi) kiralık bir tesiste ilk PHM merkezini açacaktır. Tesisin yılsonuna kadar yaklaşık olarak 20 çalışan istihdam etmesi beklenmektedir. Yeni merkez yönetim ve arka ofis hizmetleri sağlayacak ve Systemax’ın Orta ve Doğu Avrupa satış ve pazarlama işleri için bir merkez olarak işleyecektir. Genel olarak Budapeşte’nin bölgesel denklerinin çoğunu dâhil etmek suretiyle çeşitli şehirlere ilişkin kapsamlı bir değerlendirme yaparak bir konum belirlemek çok zor bir iş olmaktadır. HITA Yatırım Teşvik Müdürü Katalin Nemeth Orta ve Doğu Avrupa’da bulunan başlıca şehirlerin fırsatları arasında çok az fark olduğundan dolayı potansiyel yatırımcıların belirli temel faktörler yanında birçok detayı göz önünde bulundurabileceklerini ifade etmiştir. IGH31 Investing Guide Hungary 2013 MACARİSTAN’DA PAYLAŞILAN HİZMET MERKEZLERİ Mogan Stanley şirketin ticari işletme küresel sabit gelirini desteklemek için analizler sağlaması amacıyla 2005 yılında Matematiksel Modelleme Merkezini Budapeşte’de kurmaya karar vermesi konusunda Macaristan üstün matematiksel geleneklerinin büyük bir etkisi olmuştur. Systemax ise konum seçiminde yerel uzmanlığa daha fazla önem vermiştir. Bunların düşüncelerinin yeni gelenler için halen önemli olmasından dolayı HITA tarafından düzenli olarak mevcut hizmet merkezlerine tesis ziyaretleri düzenlenmektedir. Macaristan’da bulunan şirketler tarafından belirtilene göre buranın başlıca avantajları iyi dil bilgisine sahip kalifiye iş gücü, gelişmiş alt yapı ve merkezi bir konum olmasıdır. Systemax gibi yeni gelen şirketler de bu görüşe katılmaktadır. Systemax Başkanı ve CEO’su Richard Leeds “şirketimizi konumlandıracak yer konusunda dikkatli bir araştırma yaptıktan sonra kaliteli iş gücü, eğitim seviyesi, insanların hevesli olması ve şehirdeki kalite gibi hususlardan dolayı Budapeşte’ye karar verdik” demiştir ve “Baktığımız diğer yerlere kıyasla Macaristan otoriteler ile işbirliği sağlama konusunda daha kabul edilebilir bir niteliktedir” diye eklemiştir. KONUM SEÇİMİ YAPMAK SON DERECE ZOR BİR İŞTİR Systemax müdürleri de ayrıca Budapeşte’deki dil becerilerinin Avrupa’da çok az ülkede bulunduğunu ve Budapeşte’de İsveççe ve Norveççe gibi nadir diller de dâhil olmak üzere ikiden fazla dil konuşan insan sayısının fazla olduğunu belirtmişlerdir. Çalışanlarının çoğunun genç mezunlar olmasının yanında alt yapı ve toplu taşıma gibi faktörler de değerlendirme konusunda önemli hususlar olmuştur. Ülkenin coğrafi konumunun şirketin Doğu Avrupa’da bulunacak yeni konumlarda işe başlamak adına mükemmel bir platform olduğunu ifade etmişlerdir. EMEA grubu şu anda İrlanda, Belçika, Avusturya ve İsviçre’de bizzat bulunmak ve uzaktan müşteri hizmetleri sağlamak suretiyle Birleşik Krallık, Fransa, İtalya, Hollanda, Almanya, İspanya ve İsveç’teki müşterilere hizmet vermektedir. Sayın Nemeth şu anda yeni tesisler açmaktan ziyade mevcut olanları geliştirmek adına daha fazla projeler olduğunu söylemiştir. PHM’ler portföylerine herhangi bir yeni faaliyet eklediklerinde bir seferde 20-50 adet personel istihdam etmektedir. En büyük işverenler arasında Morgan Stanley, Citibank ve Diageo bulunmaktadır. Sayın Nemeth Budapeşte merkezine ek olarak en popüler konumların Vaci koridoru, Corvin kordonu ve Lechner Odon pasajı olduğunu söylemiştir. Merkezlerin çoğu Budepeşte’de konumlanmıştır, ancak Debrecen, Pecs ve Miskolc gibi bazı şirketler kırsal kesimlerde yer almaktadırlar. “VIP” eğitim yardımı Macaristan Hükümeti ayrıca çalışanları yeni pozisyonlar için eğitmek üzere VIP yardımı olarak bilinen destekler sunmaktadır. Yardım en az 500 yeni istihdam oluşturan yatırımcılar için mevcut olmaktadır. 50’den 500’e kadar istihdam oluşturmak için maksimum eğitim desteği 1 Milyon, ve 500’den fazla yeni istihdam oluşturacak projeler için ise 2 Milyon Avro olmaktadır. Hem genel hem de özel eğitimler için sağlanabilir. Genel eğitim durumunda maksimum yardım yoğunluğu %60, özel eğitim durumunda maksimum yardım yoğunluğu ise %25 olmaktadır. Küçük ve orta büyüklükteki işletmeler ve engelli çalışanların eğitilmesi söz konusu olduğunda yardım yoğunluğu artırılabilir. Eğitim yardımı bölgesel bir teşvik değildir, yani maksimum bölgesel yardım yoğunluğunun en üst seviyesine kadar getirilebilir. “VIP” istihdam oluşturma yardımı Macaristan Hükümeti VIP yatırım yardımlarına hak kazanan ve dezavantajlı ya da az gelişmiş küçük bölgelerde en az 250 yeni istihdam oluşturacak olan yatırımlar için istihdam oluşturma yardımı sağlamaktadır. Alınabilecek olan maksimum yardım konuma ve istihdam sayısına bağlı olarak 3 Milyon Avro olmaktadır. Özel karar ile verilen mesleki eğitim tesisi yardımı Mesleki eğitim tesisi kurulması ve pratik eğitim materyallerinin geliştirilmesi için bir yardım imkânı bulunmaktadır. Yardıma hak kazanılabilmesi için eğitim sözleşmelerine sahip olan mesleki eğitim okulu öğrencilerinin sayısının yardım başvurusunda bulunulmadan iki akademik yıl öncesindeki öğrenci sayısı ortalamasına oranla en az 50 artırılması gerekmektedir. Öğrenci başına alınabilecek olan maksimum yardım tutarı 8.000 Avrodur ve alınan toplam yardım tutarı lehtar başına 2 Milyon Avroyu geçemez. Araştırma ve teknoloji yenilik fonundan geri ödenmez peşin para yardımları1 Yardım fırsatları temel olarak şirketler, üniversiteler ve araştırma kurumları arasında kapsamlı bir Ar-Ge işbirliği sağlamak amacıyla Macaristan ulusal bütçesinden karşılanmaktadır. Yardımlar ihale süreci ile verilmektedir. 2.0 WHY INVEST IN HUNGARY? 50,000+ IGH33 Investing Guide Hungary 2013 MESLEKİ EĞİTİM İLE GELİŞİM SAĞLANMASI STUDENT CONTRACTSS IN 2012 Genel olarak sanılanın aksine mesleki eğitimle Macar iş kültüründe önemli bir yer tutmaktadır. Önceki yüzyılın ilk günlerinde gençlerin akademik kariyerlerinin yanı sıra firmalarda pratik tecrübe kazanmak için çalışmaları Macaristan’da çok yaygın olmaktaydı. Ancak Audi, Robert Bosch, Mercedes ve Siemens gibi Alman firmalarının yatırımlarına kadar bu sağlam temelli ve yaygın uygulamalar Macaristan’da fazla ilgi görmüyordu. AB fonlarından geri ödenmez peşin para yardımları2 10 Milyon Avrodan düşük olan yatırımların başvuruda bulunabileceği AB fonları için birçok ihale fırsatı bulunmaktadır. AB ihale başvuru şartları, zamanlama ve toplam yardım tutarı ihaleden ihaleye değişiklik göstermektedir. İhaleler Ar-Ge faaliyetlerine, yeni işyerlerinin oluşturulmasına, çevre yatırımlarına ve teknolojik yatırımlara verilen önemi yansıtmaktadır (küçük ve orta büyüklükteki işletmelere tercih önceliği verilerek). 2011-2013 yılları peşin para yardımları Ocak 2011 yılında ilan edilmiş olan Yeni Szechenyi Planı (Macarca Uj Szechenyi Terv yani baş harfleri ile USzT olarak da bilinmektedir) kapsamında bulunmaktadır. Plan aşağıdaki alanlara yönelik olmaktadır: Sağlık endüstrisi İşletme gelişimi Bilim – yenilik İstihdam Taşımacılık - 1,2 İhaleler yalnızca Macarca dilinde olmak üzere Ulusal Kalkınma Ajansı tarafından yayınlanmaktadır: http//nfu.gov.hu. Bütün başvuruların da Macarca dilinde yapılması gerekmektedir ve iletişim kurulacak olan kişi de Macarca konuşacaktır. Macaristan’ın hedefi AB’nin mevcut programlama sürecinin 31 Aralık 2013’e kadar geçerli olmasından dolayı AB ihale fırsatlarından olabildiğince fazla yararlanmaktır. Ar-Ge faaliyetleri ve yatırım faaliyetleri (teknoloji yatırımları, gayrimenkul yatırımları) ayrıca büyük kuruluşlar için desteklenmektedir; mevcut yardım miktarları ve koşulları da ihale ilanlarında belirtilmektedir. Macaristan’da son birkaç yıl içerisinde gerçekleştirilen doğrudan yabancı yatırımların sayısına dayalı olarak tedarikçilerin desteklenmesi daha önemli bir hal almıştır; bundan dolayı maksimum yardım tutarı proje başına 500 Milyon Forint (yakl. 1.72 Milyon Avro) olan özel bir ihale 2012 yılında tedarikçiler için açılmıştır. Ancak şu anda görülen o ki bu şekilde olması iyi olmuştur. Bu firmalar yerel operasyonlarına başlar başlamaz kendilerine özgü olan bir eğitim sistemini uygulamaya da başlamışlardır, bu da 1900’lü yılların başında Macaristan’da uygulanan sisteme, yani yerinde pratik çalışma ile akademik eğitim sistemine çok benzemektedir. Bu çalışmalar Macaristan Hükümetinin olduğu gibi mesleki okulların da desteği ile yavaş yavaş temellerini oluşturmaya başlamışlardır. Tabii ki değişiklikler hızlı bir şekilde gerçekleşmiyor ama elimizdeki örneklerin gösterdiğine göre şirketler, okullar, öğrenciler ve hükümet hem günümüze hem de gelecek ihtiyaçlara adapte olabilen bir Alman tipi ikili eğitim sistemine duyulan ihtiyacı anlamış olmaktalardır. Günümüzde Macaristan eğitim sisteminin odak noktası öğrenci ile sözleşme yapmaktır. 2005 yılında ülke çapında sadece 21.000’den biraz fazla öğrenci ile sözleşme yapılmış iken 2012 yılında 50.000’den fazla öğrenci sözleşme ile şirketlerde pratik eğitim alma imkânı bulmuştur. Bu öğrenciler eğitim sürelerinin yarısını sınıflarda öğrenerek, yarısını da şirketlerde pratik yaparak harcama imkânından faydalanabilirler. Bu sistemde iki adet ayırıcı özellik bulunmaktadır. Birincisi, öğrencilerin akademik olarak ilgili konularda eğitim görmeleri ve pazarlanabilir beceriler elde etmeleridir; ikincisi ise mesleki eğitim fırsatları sağlayan şirketlerde direk olarak istihdam edilebilme avantajı sağlamasıdır. Hükümet şirketlerin tesisleri kapsamında mesleki eğitim alanları kurulması ve geliştirilmesi için geri ödenmeyen yardımlar vermek suretiyle mesleki eğitim sistemini ileriye taşımaya çalışmaktadır. Hedef ise öğrenci sözleşmelerine sahip olan öğrencilerin sayısını arttırmak ve böylece de öğrencilerin mükemmel bir şekilde güncel teknolojiden faydalanarak eğitim görmelerini ve verilen bir şirketin kültürünü ve işlevlerini tanıyabilmelerini sağlamaktır. 2.0 WHY INVEST IN HUNGARY? VERGİ TEŞVİKLERİ Vergi teşvikleri şirketlerin gelecek işlemleri için mevcut olmaktadır. Başvuruların projeye başlamadan önce uygun Macaristan makamına veya AB kurumuna ibraz edilmesi gerekmektedir. IGH35 Investing Guide Hungary 2013 Verilmiş olan herhangi bir vergi yılında ödenecek olan verginin %80’ine kadar vergi teşviki imkânı bulunmaktadır, ancak bu tutar herhangi bir şekilde devlet yardımı yoğunluğunun tavan tutarını aşmamaktadır. Başvuruların Ulusal Ekonomi Bakanlığına yapılması gerekmektedir ve yatırımın brüt masraflarının tutarının 100 Milyon Avroyu aşması halinde Macaristan Hükümetinin izin verebilme hakkı bulunmaktadır. Yatırımın eşiğin altında kalması halinde yatırımcıların yalnızca yatırıma başlamadan önce Ulusal Ekonomi bakanlığını bilgilendirmeleri yeterli olacaktır. Vergi teşvikleri diğer koşulların ötesindeki aşağıdaki hususların mevcut olması halinde alınabilecektir: Yatırımın mevcut değerinin en az 3 Milyar Forint (Yakl. 10 Milyon Avro) olması; veya Özel olarak belirlenmiş alanlarda Yatırımın mevcut değerinin en az 1 Milyar Forint (Yakl. 3.33. Milyon Avro) olması; ve Yatırımın yeni tesisler kurmayı amaçlaması ya da mevcut tesisleri genişletmeye çalışması halinde; ya da Yatırımın ciddi anlamda ürün ve üretim işlemleri değişikliklerine yol açması (basit araştırma, uygulamalı araştırma ve deneysel araştırma yatırımları hariç); ve Vergi dayanağına karşılık olarak vergi teşvikinin kullanılmış olduğu yıldan sonraki dört yıl içerisinde: Yatırım yapılmadan önceki üç yıla kıyasla çalışan sayısının (yabancı şubeler tarafından istihdam edilen kişiler hariç) en az 150 kişi artırılması (özel olarak belirlenmiş alanlarda 75); veya Yatırım yapılmadan önceki üç yıla kıyasla vergi yılının ilk gününde geçerli olmak üzere yıllık minimum maaş ücretlerinin (yabancı şubeler tarafından istihdam edilen kişilerin maaşları hariç) 600 kat artırılması (özel olarak belirlenmiş alanlarda 300); Yatırımın yeni tesisler kurmayı veya mevcut olanları genişletmeyi amaçlaması veya ciddi anlamda ürün veya üretim işlemi değişiklikleri yapacak olması halinde ve ödenecek olan masrafların toplamı en az 100 Milyon Forint (Yakl. 0.33 Milyon Avro) olması durumunda çevresel koruma projeleri, geniş bant internet hizmetleri, Ar-Ge projeleri, hareketli resim veya video üretim projeleri gibi yatırımlar yapacak olan şirketler için de hükümet tarafın vergi teşvikleri sağlanabilmektedir. Yeni istihdamlar yaratacak olan yatırımlar için de vergi teşvikleri bulunmaktadır. İstihdam yaratan projelerin söz konusu olması durumunda vergi teşvikleri istihdam edilen yeni çalışanların üç yıllık bir süreç içerisindeki 24 aylık maaşlarına göre hesaplanacaktır. Hem ödenecek olan masraflar hem de yeni oluşturulan istihdam konusunda çeşitli kısıtlamalar bulunmaktadır. Diğer vergi teşvikleri AR-GE İLE İLGİLİ VERGİ TEŞVİKİ Gelişim Vergisi Teşvikleri Gelişim teşviklerinin her biri teşvik başvurusunun yapılmasını takiben 14 yıl içeirisnde geri ödenecek olan 10 yıllık bir süreç için Kurumlar Gelir Vergisi ("CIT") olarak elde edilebilir (gelişimin tamamlanmasından sonra). Mükellefin Ar-Ge faaliyetlerini kendisi yürütmesi halinde Ar-Ge faaliyetlerine ilişkin CIT’e dayalı bir indirim ve Yerel İşletme Vergisi (“LBT”) indirimi uygulanmaktadır. Kurumun kendi Ar-Ge faaliyetlerine ilişkin direk masraflar ve satın alınan Ar-Ge hizmetlerine ilişkin masraflar vergi tabanından, bu masrafların Macaristan merkezli bir mükellef, özel bir girişimci veya yabancı bir ülkenin Macaristan’da sabit olan kuruluşu tarafından satın Ar-Ge hizmetleri ile ilgili olmaması halinde indirilebilmektedir. PAYLAŞILAN HİZMET MERKEZLERİNE İLİŞKİN VERGİ AVANTAJLARI PHM tarafından oluşturulan istihdamlar şirketlerin CIT ve LBT teşvikleri almalarını sağlayabilmektedir. CIT amaçları için ise PHM’ler istihdam yaratmaya ilişkin vergi indirimi elde edebilirler ve bu durumda PHM’nin konumuna göre değişiklik göstermek suretiyle vergi indiriminin tutarı 12 aylık toplam maaş ücretleri ve yeni istihdam edilmiş olan çalışanların katkı paylarının tutarına kadar artabilir. PHM tabanı ayrıca istihdam edilmiş oldukları yıllara göre her bir yeni çalışan için 1 Milyon Forint (Yakl. 3.333 Avro) tutarında indirilebilir.. FİLM, PERFORMANS SANATLARI VE SEYİRCİLİ SPORLARA İLİŞKİN TEŞVİKLER Macaristan’daki şirketler yüksek vergi tasarrufları imkânı verilmek suretiyle film üretimi, performans sanatları ve seyircili sporlara teşvik edilmektedirler. Sponsor oldukları takdirde, şirketler film yapımcılarına, performans sanatçılarına veya spor kulüplerine sağladıkları finansman desteğinin %119’una kadar vergi tasarrufu sağlayabilme imkânına sahip olurlar.