Network TCP/IP ve UNIX PDF indir

NETWORK
TCP/IP
UNIX
- el kitabı Rifat ÇÖLKESEN (PhD)
PAPATYA YAYINCILIK EĞİTİM
İstanbul, Ankara, İzmir, Adana
© PAPATYA YAYINCILIK EĞİTİM – Ocak 2012
BİLGİSAYAR SİS. SAN. VE TİC. A.Ş.
Ankara Cad. Prof. Dr. F. K. Gökay Vakfı İşhanı Girişi
No: 11/3 Cağaloğlu (Fatih), İstanbul
Tel
e-posta
http
: (212) 527 52 96, Faks: (212) 527 52 97
: admin@papatya.gen.tr
: www.papatya.gen.tr
Network TCP/IP UNIX El Kitabı - Rifat ÇÖLKESEN (PhD)
1. Basım
9. Basım
Ekim
Ocak
1999
2012
(Güncellenmiş ve yeniden düzenlenmiş basım)
Yayın Danışmanı
: Dr. Cengiz UĞURKAYA
Türk Dili Uzmanı
: Necdet AVCI
Sayfa Düzenleme
: Papatya & Kelebek Tasarım
Kapak Görseli
: The Image Creator & FreeDigitalPhotos.net
Üretim
: Olcay KAYA
Pazarlama
: Batuhan AVCI
Satış
: Mustafa DEMİR
Basım
: Altan Basım Ltd. (Sertifika No: 11968) - İstanbul
© Bu kitabın her türlü yayın hakkı yayınevine aittir. Yayınevinden yazılı izin
alınmaksızın alıntı yapılamaz, kısmen veya tamamen hiçbir şekil ve teknikle
ÇOĞALTILAMAZ, BASILAMAZ, YAYIMLANAMAZ. Kitabın, tamamı
veya bir kısmının fotokopi makinası, ofset vs. gibi teknikle çoğaltılması,
hem çoğaltan hem de bulunduranlar için yasadışı bir davranıştır.
Çölkesen, Rifat.
Network TCP/IP ve UNIX / Rifat Çölkesen – İstanbul: Papatya Yayıncılık Eğitim, 2012
xiv, 260 s.; 15 cm
Kaynakça ve dizin var.
ISBN: 978-975-6797-02-0
Sertifika No: 11218
1.Bilgisayar Ağı 2.Yönlendirici 3.Cisco 4.IP Yönlendirme 5.Soket Programlama
I. Title
-II-
Bu kitabımı,
babam,
Ziya ÇÖLKESEN ’in
aziz hatıralarına ithaf ediyorum.
-III-
Teşekkür
Kitabın zaman içerisinde gelişmesine yardımcı olan meslektaşlarıma ve
arkadaşlarım; Ali Vardar, Yasin Kaplan, Muhammet Alkış, Ahmet Acar,
Fatih Boran Berber, Suat Koyuncu ve John Arisse’ye teşekkür ederim.
Ayrıca, sevgili aileme de çok teşekkür ederim. Hepinizi seviyorum.
Rifat ÇÖLKESEN
-IV-
İçindekiler
Önsöz
XIII
Bölüm 1. Network Dünyasına Bakış
15
1.1. Bilgisayar Ağları
1.2. İnternet ve Uygulamaları
1.3. UNIX/Linux İşletim Sistemleri
1.4. Bilinçli Konfigürasyon
1.5. Standartlar
ISO, ANSI, EIA, IEEE, IUT-T, IAB
1.6. RFC Belgeleri
1.7. Network Firmaları
1.8. Sorular
16
17
18
18
19
19
20
20
20
Bölüm 2. Network Kavramları
2.1. Komple Ağın Parametreleri
2.1.1. Yerel Alan Ağı - LAN
2.1.2. Kampüs Ağı
2.1.3. Geniş Alan Ağı - WAN
2.1.4. Uzak Bağlantı
2.2. OSI Başvuru Modeli
2.3. Ağ Cihazları
2.3.1. Ağ Kartı
2.3.2. HUB Cihazı
2.3.3. Anahtar Cihazı
2.3.4. Yönlendirici Cihazı
2.3.5. Geçityolu Cihazı
2.3.6. Güvenlik Duvarı Cihazı
2.3.7. Modem Cihazı
2.3.8. Erişim Sunucu Cihazı
2.3.9. Ortam Dönüştürücü
2.3.10. Internet Erişim Paylaştırıcı
2.4. İç-Ağ, Dış-Ağ ve Özel Sanal Ağlar
Özel Sanal Ağ
vLAN/Sanal LAN
2.5. Sistemler Arası Fiziksel Bağlantı
Kablolama Altyapısı
Kablosuz Bağlantı
-V-
21
21
22
23
24
25
26
28
29
29
30
31
32
33
34
35
35
36
37
38
39
39
40
40
2.6. Ağ Yönetimi ve İşletme Sistemi
SNMP, RMON, RMON2
Ağ İşletim Sistemi
2.7. Protokoller ve Standartlar
Protokol Kümeleri
TCP/IP Protokol Kümesi
Novell NetWare Protokolleri
AppleTalk Protokolü
IBM SNA Protokolü
Ethernet & Jetonlu Halka Aileleri
Frame Relay ve X.25
X.25 PAD
FR Sanal Kanalları
ISDN
ISDN Bağlantı Arayüzleri (TE2, TE1, TA, NT1, NT2)
ADSL
LMDS
2.8. Seri İletim
Asenkron Seri İletim
Senkron ve Isonkron
2.9. Çevirmeli Analog Bağlantı
2.10. PPP ve SLIP
2.11. Veri Aktarımında Anahtarlama Yöntemleri
Paket Anahtarlama
Devre Anahtarlama
2.12. QoS – Hizmet Kalitesi
2.13. Ses, Veri ve Görüntü Aktarımı
IP üzerinden Ses Aktarımı
2.14. Web Tabanlı Erişim Arayüzleri
2.15. Özet
2.16. Sorular
42
42
43
43
43
44
44
45
45
46
46
46
46
48
49
50
51
52
52
53
53
55
56
56
57
57
58
59
59
59
60
Bölüm 3. Yerel Alan Ağı Kurulması için Gerekenler
61
3.1. LAN Kurulması için Gerekenler
3.2. LAN Teknolojileri
3.2.1. Ethernet
Yola Erişim – CSMA/CD
3.2.2. Jetonlu Halka
3.2.3. ATM
3.3. Örnek LAN Çözümleri
3.3.1. Küçük Ölçek LAN Uygulaması
-VI-
62
64
64
66
67
68
70
70
3.3.2. Orta Ölçek LAN Uygulaması
3.3.3. Büyük Ölçek LAN Uygulaması
3.3.4. Orta veya Büyük Ölçek LAN Üzerinde vLAN Oluşturma
3.4. Özet
3.5. Sorular
71
72
72
74
74
Bölüm 4. TCP/IP ve İnternet Tekniği
75
4.1. TCP/IP Mimarisi
4.1.1. Soket Numarası
4.2. Protokoller ve Uygulama Katmanı
4.3. Uygulama Katmanı Protokolleri
4.4. Ulaşım Katmanı Protokolleri
4.4.1. TCP
4.4.2. UDP
4.5. Yönlendirme Katmanı Protokolleri
4.5.1. IP
4.5.2. ICMP
4.6. Fiziksel Katman
4.7. Adres Çözümleme Protokolu (ARP)
4.8. IP Güvenlik Protokol Kümesi (IPsec)
4.9. Özet
4.10. Sorular
76
77
77
78
79
80
83
83
83
86
87
87
88
90
90
Bölüm 5. IP Adresleri ve Altağ Yapısı
5.1. IP Adresleri ve DNS
Simgesel IP Adresler ve DNS
IP Adres Uzayının Gruplanması
5.2. Sınıflamalı IP Adresleme
A, B, C ve D Sınıfları
Saklı Tutulan Adresler
Altağ ve Maskesi
Yayın Adresi
5.3. Örnek Gruplama 1
5.4. Örnek Gruplama 2
5.5. Sınıflamasız Adresleme
5.6. Örnek Gruplama 3/4
5.7. Yeni Nesil Yönlendirme Protokolü - IPv6
5.8. Özet
5.9. Sorular
-VII-
91
93
93
93
94
95-96
97
97
98
98
99
101
101
102
103
103
Bölüm 6. IP Yönlendirme
105
6.1. Yalın Ağda Yönlendirme
6.2. Karmaşık Ağda Yönlendirme
6.3. Sistemler için Minimum IP Bilgisi
Yönlendiriciler için Minimum IP Bilgisi
6.4. Yönlendirici ve IP Yönlendirme
En Uzun Uyuşma
6.5. Yönlendirme Algoritmaları
6.5.1. Statik Algoritmalar
6.5.2. Adaptif Algoritmalar
Uzaklık Vektörü Algoritması
Bağlantı Durum Algoritması
6.6. Yönlendirme Protokolleri
6.6.1. Dahili Geçityolu Protokolleri
6.6.2. Harici Geçityolu Protokolü
Metrik Değer Parametreleri
6.7. Alıcısına Ulaşmayan Paketlerin Yok Edilmesi
6.8. Çoklu Gönderim ve Yayın
6.9. Özet
6.10. Sorular
Bölüm 7. Router’lara Bir Bakış
106
107
108
109
110
110
111
112
112
113
114
114
115
116
117
118
119
119
119
121
7.1. Yönlendirici Türleri
Merkez Yönlendiriciler
Kenar Yönlendiriciler
7.2. Yönlendirici Donanım ve Yazılımı
7.3. Brouter - Köprü Yönlendirici
7.4. Yönlendirme Algoritmaları
7.5. Özet
7.6. Sorular
122
122
124
125
126
127
129
129
Bölüm 8. Cisco Router Ailesi ve IOS
Komut Satırı
131
8.1. Cisco Router Ailesine Bir Bakış
8.2. Cisco Router Bellek Yapısı
8.3. Cisco IOS Komut Satırı
8.3.1. Kullanıcı Modu
8.3.2. Ayrıcalıklı Kullanıcı Modu
8.3.3. Global Konfigürasyon Modu
8.3.4. Arayüz Konfigürasyon Modu
8.3.5. Diğer Modlar
-VIII-
132
133
134
136
137
137
138
138
8.4. Sıkça Kullanılan Komut Örnekleri
8.4.1. Durum Listelenmesi
8.4.2. Yönlendirici Adını Değiştirmek
8.4.3. Şifre Değiştirme
8.4.4. Seri Port Konfigürasyonu
8.4.5. Portu Pasif veya Aktif Yapmak
8.4.6. Yapılan Konfigürasyonu Saklamak
8.4.7. Port Ayarlarını Öğrenmek
8.4.8. Portun IP Adres Yerleştirimi
8.4.9. Statik Yönlendirme
8.4.10. Adaptif Yönlendirme
8.4.11. Yönlendirme Tablosu Görme
8.4.12. Geçerli Konfigürasyon Parametrelerini Listeleme
8.4.13. Sıfırlı Altağ Kullanımı
8.4.14. Defult Geçityolu
8.4.15. Yönlendiricide Yazılımı Yedekleme
8.4.16. Router Üzerindeki Yazılımı Güncelleme
8.4.17. Router Konfigürasyon Güncelleme
8.4.18. Sistem Konfigürasyonu Güncelleme
8.5. Özet
8.6. Sorular
Bölüm 9. Router Konfigürasyonu
9.1. Donanım ve Yazılım Gereksinimi
9.2. Minimum Konfigürasyon Bilgisi
9.3. Örnek Uygulamalar / Uygulama Örneği 1
9.3.1. Yönlendirici Konsolu
9.3.2. Cisco IOS Komut Satırı Konfigürasyonu
Uygulama Örneği 2
Uygulama Örneği 3
Uygulama Örneği 4
9.4. Özet
9.5. Sorular
Bölüm 10. UNIX Mimarisi
139
139
140
140
140
140
140
141
141
141
141
142
142
143
143
143
143
144
144
144
144
145
146
148
149
150
150
151
153
154
155
156
157
10.1. UNIX İşletim Sistemi Yapısı
10.2. UNIX Dosya Sistemi
HOME Alanı
UNIX Dosya Sistemi Genel Özellikleri
Dosya/Alt-alan Adresi
Çalışma Alanı
-IX-
157
159
159
159
160
161
Dosya/Alt-alan Erişim Hakkı
10.3. Sistem Çağrıları
Proses
Şifre Dosyası
Kullanıcı Tanımlaması
Sistem Değişkenleri
Parametre Değişkenleri
.profile & .login Dosyaları
Komut Yorumlayıcılar
10.4. Özet
10.5. Sorular
161
162
163
163
165
165
165
166
167
169
169
Bölüm 11. UNIX Kullanımı
171
Sisteme Girmek
Komut İşareti
Yazım Hatasını Düzeltmek
Sistemden Çıkış
Sistemi Kapatmak
Çok-prosesli Sistem
a.out Dosyası
Komut Yapısı
Komut Yorumlayıcı
11.1. Dosya Komutları
11.2. Alan Komutları
11.3. Sorgulama Komutları
11.4. TCP/IP Ağ Komutları
11.5. Komut Dosyası Hazırlama
11.6. UNIX Editörleri
vi Editörü
Metin Yazmak/Düzenlemek
Komut Satırı Modu
11.7. Özet
11.8. Sorular
171
171
172
172
172
173
173
173
174
174
183
184
190
196
198
198
199
200
201
201
Bölüm 12. UNIX’li Sistemin Ağa Eklenmesi
12.1. Ağ Portu Konfigürasyonu ve Yönlendirme
Ağ Arayüz Adını Öğrenme
Yerel Çevrim Port Arayüzü
Ağ Arayüz Yerleştirim Sorgulaması
Yönlendirme
Statik Yönlendirme Yerleştirimi
-X-
203
204
205
206
206
207
208
Bağlantı Sınaması
Yerleştirimlerle İlgili Dosyalar
RIP ve Çalıştırılması
RIP ve gateway Dosyası
12.2. Örnek Ağ ve Yerleştirimler
Default Parametresi
12.3. PPP ve SLIP Bağlantısı
12.4. Özet
12.5. Sorular
208
209
210
211
212
216
217
219
219
Bölüm 13. İnternet Hizmet Programları
221
13.1. UNIX, Linux ve Windows Sunucu
İnternet Hizmet Programları
13.2. İnternet Servis Sağlayıcı
13.3. UNIX Ağ daemon’ları
13.4. UNIX Ağ Dosyaları
sendmail
Web, Gopher Sunucu
Kök Alanlar
135. Özet
222
222
223
224
228
230
230
230
231
Bölüm 14. Network/Ağ Programı Tasarımı
233
14.1. Kullanıcı/Sunucu Mimarisi ve API
Berkeley Soket Arayüzü ve Ağ Programı
14.2. Ağ Programlama Algoritması
14.3. Ağ Sistem Çağrıları
Uygulama Örneği 1
Uygulama Örneği 2
14.4. Özet
14.5. Sorular
234
234
235
236
238
242
245
245
Ek-A. Kablo Sonlandırılması: RJ45 UTP ve Seri Kablo
Ethernet ve UTP Kablo RJ45 Sonlandırılması
Çapraz Ara Kablo Bağlantısı
RS-232-C Seri Kablo Bağlantısı
247
247
248
249
Ek-B. RFC Belgeleri Listesi
251
Kaynakça
Dizin
253
257
-XI-
Kısaltmalar
ADSL
Asymmetric Digital Subscriber Line
ANSI
American National Standards Institute
ARPA
Advanced Research Projects Agency
ATM
Asynchronous Transmission Mode
CSMA/CD
Carrier Sense Multiple Access/Collision Detection
DMZ
Demilitarized Zone
DNS
Domain Name System
ETSI
European Telecommunication Standards Institute
FAN
FAQ
Family Area Network
Frequently Asked Question
FDDI
Fiber Distributed Data Interface
GSM
Global System for Mobile communication
IAB
Internet Architecture Board
ICMP
Internet Control Message Protocol
IETF
Internet Engineering Task Force
IP / IPsec
Internet Protocol / IP security
ISDN
Integrated Services Digital Network
ISO
International Standards Organization
ITU
International Telecommunications Union
LAN
Local Area Network
LMDS
Local Multipoint Distribution System (LMDS)
NAT
Network Address Translator
OSI
Open Systems Interconnection
PAN
Personal Area Network
QoS
Quality of Service
RFC
Request for Comments
SSL
Secure Socket Layer
TCP/IP
Transmission Control Protocol / Internet Protocol
TTL
Time to Live
WAN
Wide Area Network
WAP
Wireless Application Protocol
WEP
Wired Equivalent Privacy
-XII-
Önsöz
Bilinçli tüketici olmak, herşeyden önce, söz konusu ürünü veya hizmeti
yakından tanımak ve onunla ilgili temel kavramları bilmekten geçer...
Dolayısıyla son kullanıcı olsak bile tükettiğimiz ürün veya hizmetin özelliklerini bilmeye çalışmalıyız...
Sayısal haberleşme, bilgisayar ağları, işletim sistemleri, İnternet, TCP/IP,
UNIX, ağ cihazları günümüz ağ uygulamalarında bilinmesi gereken temel
konular duruma geldi. Bilgisayar ağları, veri ağları konumundan çıkıp ses,
veri ve görüntü aktarımı için gerekli iletişim alt yapısı sağlamaya başladı.
Bu kitabın hazırlanmasındaki amaç ilgili konuda çalışan profesyonellere
ve yeni başlayan meslektaşlarımıza ve öğrencilerimize “bilgisayar ağları”
konusunda bir başlangıç noktası sağlamak ve iş yaşamları boyunca karşılaşacakları sorunları çözebilmeleri için birikim kazandırmaktır.
Kitapta her bilişimcinin bilmesi gereken temel konular yalın bir dille ele
alınmıştır. Bu konuda daha ayrıntılı bilgi için “Bilgisayar Haberleşmesi ve
Ağ Teknolojileri” veya “Bilgisayar Ağları ve İnternet Mühendisliği” kitaplarına başvurulabilir.
Herşeyin daha da güzel, insanların hoşgörülü ve dünyanın barış dolu olmasını dilerim.
Rifat ÇÖLKESEN
Kasım 2011
İstanbul
-XIII-
Terimler
İngilizce
Türkçe
Türkçe
İngilizce
access point
authentication
backbone
broadcast
circuits
common bus
congestion
core
data link
destination
edge
encapsulate
extension-header
firewall
fragment
frame
full-duplex
gateway
interoperability
local area
multicast
netmask
presentation
reference model
resolution
routing
segment
session
spanning tree
subnet
switch
token ring
twisted pair
unicast
wireless
erişim noktası
doğrulama
omurga
yayın
devre
ortak yol
tıkanma
merkez
veri-bağı
alıcı/hedef
kenar
giydirme
ek-başlık
güvenlik duvarı
parçalama
çerçeve
tam-çift yönlü
geçityolu
karşılıklı çalışma
yerel alan
çoklu gönderim
ağ maskesi
sunuş
başvuru modeli
çözümleme
yönlendirme
bölüm/dilim
oturum
kapsayan ağaç
alt-ağ
anahtar
jetonlu halka
büklümlü-çift
tek-alıcılı
kablosuz
ağ maskesi
alıcı/hedef
alt-ağ
anahtar
başvuru modeli
bölüm/dilim
büklümlü-çift
çerçeve
çoklu gönderim
çözümleme
devre
doğrulama
ek-başlık
erişim noktası
geçityolu
giydirme
güvenlik duvarı
jetonlu halka
kablosuz
kapsayan ağaç
karşılıklı çalışma
kenar
merkez
omurga
ortak yol
oturum
parçalama
sunuş
tam-çift yönlü
tek-alıcılı
tıkanma
veri-bağı
yayın
yerel alan
yönlendirme
netmask
destination
subnet
switch
reference model
segment
twisted pair
frame
multicast
resolution
circuits
authentication
extension-header
access point
gateway
encapsulate
firewall
token ring
wireless
spanning tree
interoperability
edge
core
backbone
common bus
session
fragment
presentation
full-duplex
unicast
congestion
data link
broadcast
local area
routing
-XIV-