Hava Kanallarında Kalsiyum Silikat Levhalarla Yangın
Transkript
Hava Kanallarında Kalsiyum Silikat Levhalarla Yangın
teknik 58 izolasyon dünyas› Hava Kanallar›nda Kalsiyum Silikat Levhalar ile Yang›n Yal›t›m› Faruk Bilal / ‹nflaat Müh. Himerpa A.fi. Genel L evhalar›n Sabitlenmesi Vida Sabitleme Levha kenarlar› 12 mm den az ise ve levhalar gerekliyse havfla (çizgi fleklinde yar›k) aç›lm›flsa, pilot delikler önceden delinmelidir. Levhalar› çeli¤e ba¤larken kendinden delen veya kendini çeken vidalar kullan›lmal›d›r. Di¤er durumlarda alç›pano vidalar› (Hilo gibi) kullanmak uygundur. 15 mm’den kal›n levhalar›n kenarlar› vidalanmal›. Kendinden delen veya kendini çeken vidalar uygundur. E¤er kenar levhaya vidalanacaksa, en az vida saplanma derinli¤i 30 mm olmal›. Vidalar›n derin yivleri yoksa, pilot delikler aç›lmal› ve afl›r› s›k›flt›rmamaya dikkat edilmelidir. Vidalar kenarlardan 40’ar mm uzakta olmal›. Köfledeki vidalar köfleden levha kal›nl›¤› kadar uzak olmal› veya en az 40 mm uzakta sabitlenmelidir. Levhalar kenarlardan vidalanmal› veya levhalar yüz yüze vidalanmal›. Vidalar›n afl›r› s›k›lmamas› için dikkat edilmeli. Vidalarla çal›fl›rken en iyi sonuç de¤iflken h›zl› vida takan ekipman ile al›n›r. Kalsiyum Silikat Levha Sac Havaland›rma, Duman Tahliye ve Mutfak Emme Kanal Sistemleri 1. Bu kabul edilmifl belge BS 476: Part 24: 1987 (ISO 6944: 1985)’de aç›klanm›fl stabilite, bütünlük ve yal›t›mda 240 dakikaya kadar yang›n direnci sa¤layan hava kanal› sistemlerinin kullan›m›yla ilgilidir. Belirtilen flartlar alt›nda 240 dakikaya kadar kompartmantasyon hava kanal› sistemi BS 5588’in gerekli flartlar› ile buluflacakt›r. 2. Bu sertifikada Approved Document B (‹ngiltere ve Galler), Section D of the Technical Standards (‹skoçya), Technical Booklet E (K.‹rlanda) belgelerine uygun sistem ve ürünler dizayn edilmifltir. 3. Hava kanal› sistemleri afla¤›daki temellere göre onaylanm›flt›r: i) ilk tip testi, ii) TS48’de belirtilen frekansda dinleme testi, iii) TS48’e karfl› bir dizayn tahmini, iv) ISO 9001: 2000 kalite yönetim sistemi sertifikas›, v) fabrika üretim kontrolünün muayene ve gözetmesi 4. Hava Kanal› sistemi bir sac kanal etraf›ndaki çelik tafl›y›c› kufla¤a vidalanm›fl kalsiyum silikat levhalar› ve levhan›n boyuna kenarlar›ndan sabitlenmeyi; sac kanal ile levha aras›ndaki çelik takviye kufla¤a tutturulmufl taflyününü kapsar. 5. Hava Kanal› sistemi bu sistem ile ayn› yang›n direncindeki yap›sal çelik, duvar ve döfleme elemanlar›na mekanik olarak tafl›tt›r›lmal›. Yatay Kanallar - Sac Kanal Kalsiyum silikat levhal› sac hava kanal sitemi en az 9 mm kalsiyum silikat levha ile korunmufl sac kanal› kapsar. Sac kanal için minimum flartlar flunlard›r: Sac et kal›nl›¤› en az 0.8 mm kal›nl›¤›nda galvaniz sac olmal› (Tablo 1). Boyuna ek yerleri - Pittsburgh Kilidi veya Oluklu Köfle Derzi, Ek Yerleri – Rulo Sac Köflebent Flanfll› Ek Yerleri veya eflde¤er rulo formunda sac levha profil ekyerleri (Tablo 1) en fazla kesit uzunlu¤u 1220 mm, en büyük boyut 6000 mm genifllik x 2500mm yükseklik (Tablo 1). Enine (kesit) ba¤lant›larda kullan›lan haddelenmifl saç köflebent köflelerden kaynaklan›r ve en az 5 mm çap›nda perçin 59 teknik izolasyon dünyas› (veya eflde¤eri ) ile 150 mm aral›klarla veya 75 mm aral›klarla nokta (punto) kaynak ile hava kanal›n›n sac duvar›na sabitlenir. Bitiflik kesitlerin enine (kesit) ba¤lant›lar› dört kenar›n her bir boyunca maksimum 300 mm aral›klarla çelik civatalarla (vida) sabitlenir. Takviye (destek), kufla¤› (tablo 1’de gösterildi¤i gibi) kesitin uzun kenar› 625 mm’den büyük ise gereklidir. Her kuflak hava kanal› kesitinin yaklafl›k uzun kenar›n ortas›ndan ve enine (kesit) ba¤lant›larda kullan›lan köflebentin ayn›s› (veya eflde¤eri) ile kuflat›lmal›. Köflebentler köflelerden birbirine ya kaynaklanmal› ya da vidalanmal› ve hava kanal› duvar›na minimum 5mm çap›nda çelik perçin (veya eflde¤eri) ile 300 mm aral›klarla sabitlenmeli. Ask› Mesnetleri Çelik ask›lar diflli iki diflli alçaltma çubu¤u ve hava kanal› alt›nda bir köflebent veya U demirinden tafl›y›c›dan oluflur. Ask›lar aras› maksimum mesafe 1220 mm’dir. Alçaltma çubuklar›n›n maksimum çekme gerilmesi ve U veya L demirinden tafl›y›c›lar›n e¤ilme gerilmesi 120 dakika yang›n direnci için 10N/mm2’yi ve 240 dakika yang›n direnci için 6N/mm2’yi aflmamal›. 3000 mm’den daha genifl saç kanallar için her ask›da üçüncü bir alçaltma çubu¤u kanal›n ortas›na ilave edilir. Alçaltma çubu¤u hava kanal›n›n üst duvar›n için- den geçer ve diflli çubu¤a tutturulan saç somun ve büyük saç rondela ile desteklenir. Alçaltma çubu¤u hava kanal›n›n alt duvar›n›n içinden geçer ve ask› sisteminin tafl›y›c›s›yla desteklenir. Alçaltma çubuklar›n› betona sabitlemek için kullan›lan elemanlar çelik ve kendinden genleflen tip ankraj eleman› olmal› (örnek: Hilti HKD ankrajlar›) ve 120 dakika için ankraj betona 50 mm ve 240 dakika yang›n direnci için ankraj betona 60 mm girmeli. Ankrajlar diflli çubu¤un boyutuyla uygun, hava kanal›n› tafl›maya yetecek mukavemette olmal› ve üreticinin talimatlar›na uygun flekilde hava kanal›na montaj edilmeli. Ask› çubuklar› korunmufl çelik kirifllere as›ld›¤› zaman, ask› çubuklar› yap›sal çeli¤in korunma derecesiyle ayn› düzeyde, kiriflden itibaren en az 300 mm korunmal›. 3000 mm’den daha genifl saç kanallar için, çelik dikmeler enine (kesit) ba¤lant›larda kullan›lan köflebentin bulundu¤u yerlerde kanala ilave edilmeli. Çelik dikmeler kanal geniflli¤ini kesen flekilde 2000 mm aral›klarla kullan›l›r. Çelik dikmelerdeki maksimum gerilme 120 dakika yang›n direnci için 10N/mm2’yi ve 240 dakika yang›n direnci için 6 N/mm2’yi aflmamal›. Levhalar› Desteklemek ‹çin Sac Yaka Tafl›y›c›lar Sac yaka tafl›y›c›lar hava kanal›n›n çevresinde maksimum 610 mm aral›klarla kaplanmal›. Yaka tafl›y›c›lar minimum 50 mm gövde x 50 mm flenç 0.8 mm kal›nl›kta sact›r. Ve bu saclar köflelerden birbirleri- teknik 60 izolasyon dünyas› Alçaltma çubu¤u hava kanal›n›n üst duvar›n›n içinden geçer, diflli çubu¤a tutturulan saç somun ve büyük saç rondela ile desteklenir. ne kendinden delen vidalarla veya çelik perçinlerle ba¤lan›r. Sac yaka tafl›y›c›lar direkt olarak beton döfleme alt›ndaki 1500 mm geniflli¤ine veya 1500 mm yüksekli¤ine kadar hava kanal›na ba¤lanmazlar. Bu boyutlardan daha büyük hava kanallar›nda ki sac yaka tafl›y›c›lar, enine (kesit) ba¤lant›larda kullan›lan köflebentlere veya takviye (Destek) kufla¤› köflebentlerine 300 mm aral›klarla tutturulur. Burada enine (kesit) ba¤lant›larda kullan›lan sac›n flenc derinli¤i veya ask› tafl›y›c›s› 50 mm’den büyük olmal› yaka tafl›y›c›lar›n derinli¤i di¤erlerine uymas› için artt›r›l›r. Benzer olarak 100 mm taflyünü yal›t›m kullan›ld›¤›nda yal›t›m saç kanal›n etraf›na tutturulur minimum yaka tafl››y›c›lar›n boyutu 100 mm flenç x 70 mm gövde x 0.8 mm kal›nl›k olmal›. Taflyünü ‹zolasyon 120 veya 240 dakikal›k yang›n yal›t›m direnci gerekti¤inde, 100kg/m3 yo¤unluklu taflyünü saç hava kanal›n›n etraf›na sabitlenir. Yal›t›m 120 dakika yang›n direnci için 50 mm, 240 dakika için 100 mm (en az›ndan iki tabaka) kal›nl›kta olmal›d›r. Taflyünü flilte ek yerleri boflluksuz olmal› ve ek yerindeki iki tabaka birbirine 150 mm binmeli. Saç yaka tafl›y›c›lar›n içleride taflyünü ile dolmal›d›r. Kanal tip B gibi yal›t›m. ‹ç ve d›fl yang›na maruz. Klasifikasyon DW144 *, DW144, Yüksek Bas›nç, Class C Hava Kanal› Boyutlar› Boyut (mm) ** 3000 x 1250 *Takviye (Destek) kufla¤› ve artt›r›lm›fl levha kal›nl›klar› gerekebilir. ** Sistemde midifkasyon gerekebilir Kalsiyum Silikat Levhalar 9, 12, 15, 20 ve 25 mm kal›nl›klardaki kalsiyum silikat levhalar yaka tafl›y›c›lara 200 mm aral›klarla M4 kendinden delen vidalarla vidalan›r. Ek yerlerinde enine levha yaka tafl›y›c›larla kavuflmal›d›r. Boyuna köfle derzindeki levhalar 200 mm aral›klarla M4 kendinden delen vidalarla 25 mm x 25 mm x 0.6 mm kal›nl›ktaki galvaniz sac köflebentlere vidalanmal›d›r. 15 mm ve daha kal›n levhalar için alternatif olarak boyuna derzler çelik minimum 50 mm uzunlu¤unda x 10 mm geniflli¤inde x 1.5 mm kal›nl›¤›nda çatal çivi (staples)’ler ile 150 mm aral›klarla birbirine sabitlenebilir. Kalsiyum silikat levha (bir köfle derzinden di¤eri) levhadaki boyuna herhangi bir levha derzleri sac yaka tafl›y›c›larla (kuflaklarla ayn› boyutta) desteklenmeli. Ask› alçaltma çubuklar›n›n kalsiyum silikat levhay› delip geçti¤i noktalardaki delikler yang›n dirençli silikonlar ile veya intumesan (s›cakl›kla genleflen) mastikler ile doldurulmal›d›r. Çeflitli yang›n dirençleri için kalsiyum silikat levha ve taflyünü kal›nl›klar› Tablo 2’de verilmifltir. 61 teknik izolasyon dünyas› Penetrasyon detaylar› Hava kanal›n›n duvar geçifllerinde, kalsiyum silikat levhan›n Lbiçimli kuflaklar, (kanala kaplanan kalsiyum silikat levha ile ayn› kal›nl›kta ve 150 mm genifllikte olup 200 mm aral›klarla kanaldaki kalsiyum silikat levha ile beraber vidalanacakt›r) duvar›n her iki taraf›nda da hava kanal›n›n etraf›na montajlanmal›. (9mm ve 12mm kal›nl›¤›nda kalsiyum silikat levhalar› minimum 25 mm x 25 mm x 0.6 mm kal›nl›¤›nda sac köflebent ile sabitlenecektir). Onlar hava kanal›n›n kalsiyum silikat levha karkas›na 200 mm aral›klarla vidalanacakt›r. Kalsiyum silikat levha karkas ve aç›kl›¤›n dikmeleri aras›ndaki mesafe en az 100 kg/m3 yo¤unluklu taflyünü ile doldurulacakt›r. Kuflak duvara sabitlenmemeli fakat Promaseal yang›n dirençli akrilik/silikon mastik ile duvara monte edilmelidir. Bir sac kanal enine kesit ba¤lant› veya takviye (destek) kufla¤› duvar kompartman geçifline yerlefltirilir. Bir, ‹ki ve Üç Yüzü Kapl› Hava Kanal› Bir, iki ve üç yüzü Kalsiyum Silikat Levha kapl› sac hava kanallar› montaja destek verecek flekilde uygun beton /ka¤ir duvar ve döflemeden faydalan›larak infla edilir. Hava Kanal›n›n etraf›n› saran bina eleman› da hava kanal›na en az eflde¤er veya daha yüksek yang›n direncinde olacakt›r. Dört yüzü kapl› sac hava kanallar› ve ask› destekleri yukar›da anlat›lm›flt›. U demirinden tafl›y›c›lar sac kanal›n bir, iki veya üç kenar›ndan monte edilir. Dört yüzlü sac kanalllar da benzer flekilde yap›l›r, sadece hariç olanlar flunlard›r ki u demirden tafl›y›c›lar›n uçlar› minimum 40 mm x 40 mm x 1.5 mm köflebentler ile duvar veya döflemeye 400 mm aral›klarla M8 çelik genleflen ankraj ile sabitlenir. Promaseal yang›n dirençli akrilik / silikon mastik dolguyla duvar veya döfleme ile köflebent aras› doldurulur. U demirinden tafl›y›c›lar her ek yerinde minimum iki adet M4 çelik perçin veya M4 çelik kendinden delen vida ile köflebentlere sabitlenir. Vida ve ankrajlar›n büyüklük ve mesafeleri hava kanal› a¤›rl›¤›na ba¤l› olarak ayarlanmal›. Çelik köflebentler, vida ve ankrajlar için maksimum tafl›ma, çekme and kesme gerilmesi 120 dakika yang›n dayan›m› için 10N/mm2 ve 240 dakika yang›n dayan›m› için 6 N/mm2 olmal›d›r. 1220 mm’den daha genifl sac kanallarda kanal taban›n›n alt›ndaki u tafl›y›c› profil 4 yüzlü kanallardaki gibi takviye (destek) kufla¤› köflebentlerine veya enine (kesit) ba¤lant›larda kullan›lan köflebentlere ba¤lan›r. Maksimum sac kanal boyutlar› 6000 mm genifllik x 2500 mm yüksekliktir. Kalsiyum silikat levhalar 4 yüzlü hava kanal› sistemlerindeki gibi u saç profillere ve köflebentlere ba¤lan›r. Penetrasyon yal›t›m sistemi 4 yüzlü hava kanal› sistemlerindeki gibidir. Dikey Hava Kanallar› Dikey hava kanallar›n›n yap›s› yatay kanallar›nki ile ayn›d›r. Dikey yönde hava kanal› sistemini desteklemek için çelik kesitler hava kanal›na ya iki boy kenar boyunca ya iki k›sa kenar boyunca ya da dört kenardan da ba¤lan›r. A¤›rl›k kalsiyum silikat levha yoluyla de¤il sac kanal yoluyla al›nmal›d›r. Beton döfleme bofllu¤u boyunca aç›kl›ktaki veya konsol flençteki çelik kesitler yap› eleman›na ba¤lan›r. E¤er döflemeler aras› mesafe 5 m’den fazla ise o zaman ara mesnetler uygun yang›n dirençli duvardan konsol flençteki gibi uygulan›lmal›. Hatta bu hava kanallar›ndaki burulmay› önlemek için mesnetler aras›ndaki mesafe sac hava kanal›n›n d›fl yüzünün en küçük yanal boyutunun 8 mislinden fazla olmamal›. Hava kanal› sistemininin a¤›rl›¤› her döfleme seviyesindeki inflaat tafl›y›c› sistemiyle al›n›r. Çelik mesnetlerdeki gerilme limiti 120 dakika yang›n dayan›m› için 10N/mm2 ve 240 dakika yang›n dayan›m› için 6 N/mm2 olmal›d›r. Beton döflemeleri delip geçen dikey konumlu hava kanallar›n›n penetrasyon yal›t›m dizayn› betonarme/kagir duvarlar› delip geçen yatay konumlu hava kanallar›n›nki ile ayn›d›r. Duman Tahliye Kanallar›: Kanallar duman tahliye kanallar› gibi kullan›l›r. Mutfak Tahliye Kanal›: Hava kanal› sistemi mutfak tahliye kanal› gibi kullan›ld›¤›nda Tip A hava kanal›n›n iç kanal yüzeyi ortalama 140°C’› ve tekil noktada da 180°C’› geçemez. Sac kanallar yanmaz oldu¤u farzedilir. Farkl› yang›n dayan›mlar› için kalsiyum silikat levha ve taflyünü kal›nl›klar› tablo 3’te verilmifltir. Ask› Sistemleri (Hanger): Diflli alçaltma çubu¤unun çaplar› ve müsaade edilen gerilme düzeyleri hesaplama için afla¤›da verilmifltir. Hava kanal›n›n herhangi boyutu çelik ask›larda çekme gerilmesi 2 saat için 10 N/ mm2, veya 4 saat için 6 N/mm2 aflmamal›. Gerilme azalmas› oran faktörleri BS 5950: k›s›m 1: 1990’a dayan›r.