Başlı wiggler
Transkript
Başlı wiggler
IV. ULUSAL PARÇACIK HIZLANDIRICILARI ve DEDEKTÖRLERİ YAZOKULU HIZLANDIRICIYA DAYALI IŞINIM KAYNAKLARI - II SİNKROTRON IŞINIMI (SI) Prof. Dr. Ömer YAVAŞ Ankara Üniversitesi Fi ik Mühendisliği Fizik Müh di liği Bölümü Bölü ü İÇİNDEKİLER • • • • • • • • • • • • • Işınım Kaynağı Nesilleri Sinkrotron Işınımı ş (SI) ( ) Nedir? Depolama Halkası Nedir? Ana Teknik Donanımları Nelerdir? Sinkrotronun Yapısı ve Fiziği Sinkrotron Işınımının Fiziği Sinkrotron Işınımının Kullanım Alanları Sinkrorton Işınımı için Örnek Laboratuar THM Sinkrotron Işınımı Projesi Serbest Elektron Lazeri (SEL) ( ) SEL’in Fiziği ve Çalışma Prensibi Dünyadaki SEL Laboratuarları Kurulması Planlanan Türk Hızlandırıcı Merkezi SEL Tesisi Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 2 Işınım Kaynaklarının Nesilleri • Birinci nesil: Eğici (bending) magnetlerden elde edilen parazitik modda ışınımdır. • İkinci İki i nesil: il SI üretmek ü k amacıyla l tasarlanmış, salındırıcı (undulatör) ve zigzaglayıcı (wiggler) kullanılmıştır. ( ε > 100 mm mrad ) • Üçüncü nesil: Halka boyunca bulunan düz kısımlara salındırıcı ve zigzaglayıcı g düşük ş emittanslı elektron magnetlerden demetleri geçirilerek elde edilen ışınım neslidir. ( 20 mm mrad < ε < 100 mm mrad ) • Dördüncü nesil: Bu ışınımlar, nm mertebesinde dalgaboylu, yüksek akı, parlaklık ve güç değerlerine sahip ışınımlardır ( ε < 20 mm mrad ) ışınımlardır. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 3 Sinkrotron Işınımı Nedir ? Doğrusal veya dairesel olarak ivmeli harekete zorlanan yüklü parçacıklar elektromagnetik ışıma yaparlar. Bu gerçekten hareketle ilk kez 1947 yılında, sinkrotronda ivmelendirilen (hızlandırılan) elektron l k d demetinden i d ışınım ü il i i üretilmiştir. Sinkrotronda elde edilen bu ışınıma ışınıma sinkrotron ışınımı denmiştir. denmiştir Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 4 Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 5 SI’nın SI nın Foton Enerjisi ve Dalgaboyu Aralığı Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 6 SI’nın Avantajları j ve Özellikleri • • • • foton smrad sm ad 2GeV 2 A% %100 00BG G Çok yüksek foton akısı ) foton 34 Yüksek parlaklık (~10 smrad mm %0,1bg) y dalgaboyu g y Ayarlanabilir Uzak kızılötesinden (FIR), sert X-Işınlarına kadar geniş bir bölgede sürekli spektrum Prof. Dr. Ömer YAVAŞ (~1017 2 2-5 Eylül 2008, Bodrum 2 7 Depolama Halkası Nedir ? Depolama halkası, zaman içinde sabit magnetik g alanın kullanıldığı ğ sinkrotron benzeri bir halkadır. Ön hızlandırıcıda hızlandırılan demet, enjeksiyon bölgesinden sabit yarıçaplı halkaya sokulur. Demet yörüngede defalarca dolanarak hızlandırıcı RF alanından geçer ve istenilen enerjiye ulaştığında demet ş alınır. Ç Çarpıştırıcı pş halkanın dışına olarak ya da sabit enerjide halka içinde tutularak depolama halkası olarak kullanılır kullanılır. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 8 Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 9 Depolama halkalarında magnetik alanlar zamana göre sabittir ve parçacık demetleri devamlı döner. döner Elektron sinkrotronlarına benzer şekilde, elektron depolama halkalarında da sinkrotron ışınımı ulaşabilecek enerjiye bir limit koyar. Günümüz teknolojisiyle süper iletken mikrodalga boşlukları ((RF kaviteler)) kullanılarak depolama p halkalarında birkaçç yyüz GeV enerji elde edilebilir. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 10 H land r c larda K Hızlandırıcılarda Kullanılan llan lan Magnet Çeşitleri Depolama halkası ve sinkrotrondaki parçacıklar halkanın içinde dönerken, farklı magnet yapılarının içinden geçerler: Eğici (Bending) Magnet Odaklayıcı (Focusing) Magnet Zigzaglayıcı (Wiggler) Magnet Salındırıcı (Undulator) Magnet Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 11 1. Eğici (bending) Magnetler Parçacıklar bu magnetlerin içinden geçtiği zaman, yollarından birkaç derece saparlar. 1 ρ (m −1 ) = C ρ B(T ) cp(GeV ) C ρ = [c ]e = 0.299792 www.technicoil.com/magnet.html GeV mT M k 2006 Marks, Magnetik katılık; B.ρ [Tm] = p/e B.ρ [Tm] = 3,3356p [GeV/c] Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 12 2. Odaklayıcı (quadrupole) Magnetler www.technicoil.com/magnet.html Bx = − ∂V = gy ∂x ∂V By = − = gx ∂y Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 1/ f = k lq 1 2 x. y = ± R 2 2-5 Eylül 2008, Bodrum g (T / m) k (m ) = C ρ cp(GeV ) −2 13 Kuadropolün Adı Odaklama Düzlemi Odaklayıcı kuadropol Yatay Dağıtıcı ğ kuadropol p Dikeyy Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum Demetteki Etki Demetin yatay ebatını azaltır fakat dikey azaltır, ebatını arttırır. Demetin dikey ebatını azaltır, fakat yyatayy ebatını arttırır. 14 3. Zigzaglayıcı (wiggler) Magnetler Zigzaglayıcı magnetler için kuvvet parametresi K; K = 0.934 B (Tesla )λ p (cm) formülüyle verilir. Burada B, kutuplar arasında oluşan magnetik alan ve λp salındırıcı periyodudur K>1 yani Θw>1/γ . periyodudur. Marks 2006 Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 15 4. Salındırıcı (undulator) Magnetler Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 16 Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 17 Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 18 Sinkrotronun Yapısı ve Fiziği ( r r r q r F = q E + [c ] v × B c ) Elektrik alan ile hızlandırma sağlanırken manyetik alan ile dairesel yörüngeler oluşturulur. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 19 Dairesel hareketin yarıçapı uygulanan manyetik alanın şiddeti ile orantılıdır. Yani dairesel hızlandırıcıların yörünge yarıçaplarını belirleyen etken manyetik alan şiddetidir. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 20 γmv r 2 ( q r r rˆ = [c ] v × B c ) ⇒ 1 qB q = = sabit bi r cp Burada q p parçacığın ç ğ yükü, y , v hızı,, m kütlesi,, p momentumu, B uygulanan manyetik alan, r sinkrotron halkasının yarıçapıdır. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 21 r = R= sabit Yörünge yarıçapı sabit olduğunda daha yüksek enerjilere ulaşılabilir. Bunun için tasarım şartı; 1 qB = = sabit R cp Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 22 Sinkrotronda bir paketçiğin halkada dolanım süresi ; 2πR 2πγmc τ= = v ZeB Parçacığın momentumu arttıkça parçacıkları aynı yörüngede tutmak için eğici magnetlerin şiddeti buna eş değer olarak arttırılır. arttırılır Bu durum manyetik alanın parçacığın momentumu ile orantılı olarak artırıldığı zaman sağlanır sağlanır. R = sabit => B ~ p (t) Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 23 Dolanım frekansı parçacığın hızına bağlı olarak; f rev ZecB = β (t ) → β (t ) 2πcp f rf = hf rev Demetin hızlandırılabilmesi için, rf frekansı dolanım f k frekansının ttam katı k t tutulmalıdır t t l l d bö böylece l eşzamanlılık llk koşulu sağlanır. h orantı katsayısı harmonik sayı olarak adlandırılır. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 24 Hafif parçacıklar için; Hafif parçacıklar kısa sürede rölativistik hızlara ulaşırlar ve ışık hızına yakın sabit hızlarla dolanımlarına do a a a de devam a ede ederler. e v = sabit β = sabit => f rf => sabit Ağır parçacıklar için; Enerjinin j artmasından dolayı, bu artışla birlikte ağır parçacıklarında hızları artacaktır. artacaktır v = değişken β = β (t) => f rf ~ v(t) Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 25 Bir sinkrotronda ulaşılabilecek maksimum enerji sinkrotron yarıçapı ve uygulanan maksimum manyetik alan ile belirlenir. Maksimum enerji; ( ) 2 cpmax = Ekin E + 2 mc = Cp B[ kG] r [ m] k kin k ⎡ GeV ⎤ C p = [c ] e = 0.02997926 ⎢ ⎥ ⎢⎣ kG m ⎥⎦ Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 26 Parametrelerinin karşılaştırılması Çalışma Prensibi Enerji γ Hız v Yörünge r Alan B Frekans frf Akı Siklotron 1 değişke n v ~v sabit sabit sürekli* Sinkro siklotron değişke ğş n değişke ğş n ~p p B(r) () ~B(r)/γ(t) ( ) γ( ) atmalı İsokron siklotron değişke n değişke n r=f(p) B(r , φ) sabit sürekli Proton / iyon sinkrotronu değişke n değişke n r ~p(t) ~v(t) atmalı Elektron sinkrotronu değişke n sabit r ~p(t) sabit atmalı * radyo frekansında module edilmiş sürekli demet Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 27 Sinkrotron Işınımının ş Fiziği ğ Enine ivmelendirilmiş yüklü bir parçacık için ışınım gücü: 2 rc 2 ⎛ dp⊥ ⎞ γ ⎜ P⊥ = ⎟ 3 mc ⎝ dt d ⎠ 2 Pratik birimler cinsinden: ⎡ 4π ⎤ 2rc 2 c 2 2 2 2 = B E C B E P⊥ = Pγ = ⎢ ⎥ B 2 ⎣ μ 0 ⎦ 3(mc ) ⎡ 4π ⎤ 2rc 2 c W 1 −8 CB = ⎢ ⎥ = 6.0779 ×10 = 379.35 2 2 2 2 T GeV T GeVs ⎣ μ 0 ⎦ 3(mc ) Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 28 Si k t Sinkrotron ışınımı gücü ü ü; cCγ E 4 Pγ = 2π ρ 2 Elektronlar için Sand’in ışınım sabiti ; 4π rc m −14 msW −5 = 1.41733×10 = 8.8460 ×10 Cγ = 2 3 4 3 (mc ) GeV GeV 3 Protonlar için ışınım gücü gerçekte elektronunki ile karşılaştırıldığında kütle oranlarının dördüncü kuvveti ile ters orantılı olarak azalır. (Pelektron~10^13 Pproton) Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 29 Parçacığın dairesel bir hızlandırıcıda tur başına kaybettiği enerjiyi ışınım gücünün hızlandırıcı boyunca integralini alarak bulabiliriz. 2 ds 2 3 4 U 0 = ∫ Pγ dt = rc mc β γ ∫ 2 3 ρ Dairesel hızlandırıcıda tur başına kaybedilen enerji : E 4 (GeV 4 ) U 0,iso (GeV G V ) = Cγ ρ ( m) Ortalama ışınım gücü: Ps ( MW ) Prof. Dr. Ömer YAVAŞ iso E 4 (GeV ) = 0.088463 I ( A) ρ (m ( m) 2-5 Eylül 2008, Bodrum 30 Sinkrotron ışınımının kritik foton frekansı: 1 3 γ3 ωc ≈ ≈ c (1 / 2)δt 2 ρ Kritik foton enerjisi: ε c = hωc ε c = Cc E3 ρ 3hc Cc = 2(mc 2 ) 3 Elektronlar e o a için ç : E 3 (GeV 3 ) ε c (keV ) = 2.2183 = 0.66503E 2 (GeV 2 ) B(T ) ρ ( m) Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 31 Dalga g boyu y ççıkan ışınımın ş enerjisiyle j y ilişkilidir: ş −7 1,2399.10 λ[cm] = ε c [keV [keV ] Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 32 Δω / ω frekans aralığında, birim katı açı başına foton akısı: d N& ph 2 dθdψ = CΩ E I 2 Δω ω K 2 2 / 3 (ξ ) F (ξ , θ ) 3α foton 16 CΩ = = 1.3255 × 10 2 2 2 4π e(mc ) smrad 2GeV 2 A%100 BG Burada ψ sapma düzlemi içindeki, Prof. Dr. Ömer YAVAŞ θ sapma düzlemine normal olan açıdır. 2-5 Eylül 2008, Bodrum 33 Foton akısının θ üzerinden integrali alınırsa, dN& ph 4α I Δω ⎛ ω ⎞ S ⎜⎜ ⎟⎟ = γ dψ 9 e ω ⎝ ωc ⎠ α ince yapı sabitidir. ⎛ω⎞ S ⎜⎜ ⎟⎟ ⎝ ωc ⎠ fonksiyonu ; ⎛ω⎞ 9 3 ω S ⎜⎜ ⎟⎟ = ⎝ ωc ⎠ 8π ωc ∞ K ∫ ω ω / 5/3 ( x ) dx c şekilde tanımlanır. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 34 Sinkrotron ışınımı spektrumunun evrensel fonksiyonu. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 35 Parlaklık (Brightness) B : B= N& ph 4π σ xσ x′σ yσ y′ 2 dω ω B = foton sayısı / dΩ · S · (dω/ ω) dΩ : Birim Bi i katı k t açı, dω / ω : Birim band genişliği, S : Birim kaynak alanı. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 36 Dünyada SI Merkezleri Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 37 Sinkrotron Işınımının Kullanım Alanları Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 38 HASYLAB DORIS III Örnek Laboratuarı E Enerji ji (GeV) (G V) 4 45 4.45 Demet Akımı (mA) 140 Ç Çevre ((m)) 289 193 289.193 Harmonik Sayısı 482 D l Dolanım F Frekansı k (MH (MHz)) 1 036 1.036 Yatay Yayınım (nm rad) 410 Dik Y Dikey Yayınım (nm ( rad) d) 12 Enerji Yayılımı (%) 0.11 P k t ik Uzunluğu Paketçik U l ğ (mm) ( ) 19 5 19.5 Tur Başına Enerji kaybı (MeV) 3.466 DORIS (DESY) Halkası için temel parametreler Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 39 HASYLAB DORIS III için Örnek Bending Magnet Parametreleri: Bending magnetlerin eğrilik yarıçapı ar çap : 12.1849 m Bending magnetlerin Magnetik alanı: 1.2182 T Bending B di magnetler tl için kritik foton enerjisi: Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 16.04 keV 40 HASYLAB DORIS III için Örnek Salındırıcı ve Zigzaglayıcı Magnet Parametreleri: HARWI-II HARWI II Wiggler (Sert X X-Işını) Işını) Magnet Tipi W2 Hibrit Tipi Max. Manyetik y Alan (T) ( ) 1.98 Max. K-Parametresi 20.3 Toplam Işıma Güçü (kW) 29 K itik E Kritik Enerjisi ji i (k (keV) V) 26 7 26.7 Undulatör (X (X-Işını) Işını) BW1 Magnet Tipi Hibrit Max. Manyetik Alan (T) 0.8 Max. K-Parametresi 2.25 Toplam Işıma Güçü (kW) 4.9 Kritik Enerjisi (keV) 10 8 10.8 Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 41 DORIS III ve PETRA II ‘nin Foton Akısı Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 42 SR ile HASYLAB’ da Yapılan Deneyler: Hamburg Uni. "X-Işını Yüzey Kırınımı" (R. L. Johnson) Hamburg Uni Uni. "Atom Atom Spektroskopisi Spektroskopisi“ (B. Sonntag) Hamburg Uni. "VUV Parlaklık Spektroskopisi." (G Zimmerer) (G. Zi ) “Demet Fiziği" (T. Möller, now at TU Berlin) HASYLAB “Kohorent X-Işınlarıyla ş y Saçılma" ç (G. Grübel) Hamburg Uni. “Makromoleküler Kristallografi " ((C. Betzel)) Max-Planck Grupları Hamburg “Moleküler Biyoloji Yapıları” ..... Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 43 THM Sinkrotron Işınımı Projesi • Türk Hızlandırıcı Grubu tarafından önerilmiş, Charm fabrikası 1 GeV GeV’lik lik linactan gelen elektronlar ile 33.56 56 GeV’lik depolama halkasından gelen pozitronları çarpıştırmayı ön görmektedir. • Charm fabrikası depolama halkası çarpıştırıcı parametreleri t l i dikkate dikk t alınarak l k ttasarım yapılmış. l Halkanın üçüncü nesil sinkrotron ışınımı kaynağı olarak da kullanılması hedeflenmiştir. ş • Işınım ş kaynağı y ğ olarak kullanılabilecek salındırıcı ve zigzaglayıcı magnetler için ön çalışma yapılmıştır. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 44 THM Sinkrotron Işınımı Projesi Pozitron demeti Parametreleri Enerji (GeV) 3.56 Iortalama (mA) 400 Emittans (nm rad) 8 Betax / Betay (m) 2.5 / 2.5 Dx / Dy 0.22 Işınım Kaynağı Parametreleri Işınım Kaynağı Zigzaglayıcı 1 Salındırıcı 1 Salındırıcı 2 Periyot Uzunluğu (cm) 10 8 4 Periyot Sayısı 35 45 75 0.42 0.16 0.32 4 1.2 1.2 Magnetik Alan (T) K Değeri Prof. Dr. Ömer 2-5 Eylül 2008, Bodrum Zigzaglayıcı 2YAVAŞ için K = 8 ve Zigzaglayıcı 3 için K=12 45 E1.pik(eV) E3.pik (eV) Parlaklık1.pik Akı1.pik Toplam Güç (kW) Salındırıcı 1 836 2525 2,6.1018 8.1014 0,29 Salındırıcı 2 1679 5029 5,5.1018 1,4.1015 0,96 Foton/s/%1 BW Hesaplanan Işınım Parametreleri Ec (eV) Zigzaglayıcı 1 Zigzaglayıcı 2 Zigzaglayıcı 3 Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 3489 5816 10469 2-5 Eylül 2008, Bodrum Toplam Güç (kW) 2,0 5,5 18,0 46 Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 47 Depolama Halkasında; • 3.56 GeV’lik Halkanın çevresi 264m’dir. • 32 adet eğici magnet, • 96 adet dağıtıcı ve odaklayıcı kuadrupol, • 4 4.4 4 metrelik 14 adet magnetsiz bölge • Çarpışma bölgesi için bırakılan iki bölgenin uzunluğu ise 17 metre olarak belirlenmiştir. belirlenmiştir Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 48 • Sinkrotron Işınımı Uzak kızılötesinden (FIR), sert X Işınlarına kadar geniş bir bölgede sürekli X-Işınlarına spektrum sağlar. • Sinkrotron Işınımı Iş n m ile yüksek üksek akı ak ve e parlaklığın parlakl ğ n yanı sıra iyi bir kutuplanma elde etmek mümkündür. • Sinkrotron Işınımı malzeme fiziğinden biyolojiye bir çok kullanım alanı içermektedir. • TAC SR Projesi, hayata geçirildikten sonra bölgesel projelerin (SESAME, CANDLE) yanında Ar Ge çalışmaları için iyi bir potansiyel Ar-Ge oluşturacaktır. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 49 Kaynaklar y • • Applied Physics Technologies, 2006. Web sitesi. www.A-P-TECH.com. Bilderback, D. H. Elleuame, P. and Weckert, E. 2005. Review of third and next generation synchrotron light sources. J. Phys. B, 38, 773. • Ciocci, C F. Dattoli, G G. Torre, A.and Renieri, A. 2000. Insertion devices ffor synchrotron radiation and free electron laser. World Scientific, 400p, Singapore. • Çiftçi, A. K., Sultansoy, S., Yavaş, Ö., Yılmaz, M. 2000. TAC proposal for fundamental f ndamental and applied research research. Proc Proc. 1st E Euroasia roasia Conf Conf. on Nuclear Science and its Applications, 1090-1096. • Çiftçi, A. K. 2001. Türk Hızladırıcı Kompleksi Önerisi. I. Ulusal Parçacık Hızlandırıcıları ve Uygulamaları Kongresi (UPHUK I), http://www taek gov tr/uphuk1 http://www.taek.gov.tr/uphuk1 • Einstein, A. 1905. On a heutirtic viewpoint concerning the production and transformation of light. Ann. Phys., 17, 132-148. • Einstein, A. 1905. On the electromagnetics of moving bodies. Ann. Phys 17, Phys., 17 891 891-921. 921 • Elias, L. R. Fairbank, W. M. Madey, J. M. J. Schwettman, H. A. and Smith, T. I. 1976. Observation of stimulated emission of radiation by relativistic electrons in a spacially periodic transfer magnetic field. PRL, 36 717 36, 717. • Karslı, Ö. 2006 “Hızlandırıcılara Dayalı Kızıl Ötesi Serbest Elektron Optimizasyonu” Lisans Tezi. Prof.Lazeri Dr. Ömer(IR-FEL) YAVAŞ 2-5 Eylül Yüksek 2008, Bodrum 50 Kaynaklar y • Kondratenko, A. M. and Saldin, E. L. 1980. Generation of coherent radiation by a relativistic electron beam in an ondulator. Part. Acc., 10, 207. • Lee, Lee S S. Y Y. 1994 1994. Accelerator Physics Physics. World Scientific Scientific, 480p 480p, Singapore. • Madey, J. M. J. 1971. Stimulated emission of bremsstrahlung in a periodic magnetic field. J. Appl. Phys., 42,1906. Mete Ö Ö., Karslı, Karslı Ö. Ö Yavaş, Yavaş Ö Ö. 2006. 2006 An optimization study for an FEL • Mete, oscillator as • TAC test facility. European Particle Accelerator Conference 2006 (EPAC 06). • Mete, Mete Ö. Ö 2006 “Hızlandırıcılara Hızlandırıcılara Dayalı Işınım Kaynaklarının Fiziksel Karakteristikleri” • Yüksek Lisans Tezi • Nergiz, Z. 2004. TAC phi fabrikasının pozitron depolama halkası. II. Ulusal Parçacık Hızlandırıcıları ve Uygulamaları Kongresi (UPHUK II) II), http://www.taek.gov.tr/uphuk2 • Palmer, R. B. 1972. Interaction of relativistic particles and free electromagnetic waves in the presence of a static helical magnet. J. Appl. Phys., 43, 3014 3014-3023. 3023. • Robinson, K. W. 1985. Ultra short wave generation. NIMA, 239, 111. •Prof.Wiedemann, radiation. Dr. Ömer YAVAŞH. 2003. Synchrotron 2-5 Eylül 2008, Bodrum Springer, 269, Germany. 51 Kaynaklar y • • • • • • • • Wilson, E. 2001. An introduction to particle accelerators. Oxford University Press, 249, New York. Wille,, K. and Mcfaal,, J.1996. The physics p y of particle p accelerators. 310p, p, Germany. Winick, H. 1995. Synchrotron radiation sources. World Scientific, 493p, USA. Wu Chao,, A. and Tigner, g , M. 2002. Handbook of accelerator physics p y and engineering. World Scientific, 654p, USA. Yavaş, Ö. Çiftçi, A. K. Yılmaz, M. Recepoğlu, E. ve Sultansoy, S. 2000. “Parçacık hızlandırıcıları: Türkiye’de neler yapılmalı” DPT1997K120420 No’lu Proje Sonuç Raporu, http://bilge.science.ankara.edu.tr Yavaş, Ö. 2001. Turkic Accelerator Centre (TAC) Proposal. 1st Helenic-Turkish International Physics Conf., 131. Yavaş, Ö., 2004. Türk Hızlandırıcı Kompleksi Projesi. II. Ulusal Parçacık Hızlandırıcıları ve Uygulamaları Kongresi (UPHUK II), htt // http://www.taek.gov.tr/uphuk2 t k t / h k2 Yavaş, Ö. 2006. Sinkrotron ışınımı ve serbest elektron lazeri üretimi ve kullanımı için genel tasarım. Türk Hızlandırıcı Merkezi Projesi İçerik Tasarımı DPT2003K-1201906 No’lu Proje Sonuç Raporu, s131, Ankara (http://thm.ankara.edu.tr/) Ankara. (htt //th k d t /) Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 52 Teşekkürler… http://thm.ankara.edu.tr yavas@eng.ankara.edu.tr