Ağustos 2014 - Kuveyt Türk
Transkript
Ağustos 2014 - Kuveyt Türk
AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ ee Ağustos 2014 Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi Özet Değerlendirme 1 İçindekiler Sayfa 1 Özet Değerlendirme 1 2 Dünya Ekonomisi 2 3 Türkiye Ekonomisi 4 Piyasa Gelişmeleri 4 Makroekonomik Gelişmeler 5 Büyüme 5 Enflasyon 6 Sanayi Üretimi, Kapasite Kullanımı, İmalat PMI 7 Güven Endeksleri 8 İşgücü İstatistikleri 9 Dış Ticaret 10 Ödemeler Dengesi 11 Merkezi Yönetim Bütçesi 13 TCMB 14 Bankacılık Sektörü 15 4 Özet Makroekonomik Veriler 17 5 Veri Gündemi 19 Özet Değerlendirme Ukrayna’da devam eden krizin Temmuz ayında tekrar alevlenmesi ve Orta Doğu’da Suriye ve Irak’ta devam eden krize, İsrail ve Filistin arasındaki çatışmaların eklenmesiyle, küresel piyasalarda jeopolitik risk algısı yeniden yükselişe geçti. Dünya borsaları değer kaybederken, yatırımcıların güvenli liman arayışıyla beraber, ABD 10-yıllıklarında ve altın fiyatlarında yükseliş yaşandı. ABD ekonomisi yılın ilk çeyreğinde, bir önceki çeyreğe göre (yıllıklandırılmış) %2,9 oranında daralarak beklentinin üzerinde bir düşüş kaydetti. Rakam, 2011 yılı ilk çeyreğinden bu yana ilk, 2009 ilk çeyreğinden bu yana ise görülen en sert daralmaya işaret ediyor. ABD ekonomisi 2013 yılının son çeyreğinde ise %2,6 oranında büyümüştü. Daralmada, olumsuz kış koşullarının başta özel tüketim olmak üzere ekonominin genelinde yarattığı olumsuz etki belirleyici olurken, yılın ikinci çeyreğine ilişkin açıklanan veriler, ABD’nin hızlı bir toparlanma yaşayacağını ve yılın geri kalanında %3 civarı bir büyüme patikasına oturacağı yönünde sinyaller veriyor. Büyüme rakamlarını değerlendirdiği konuşmasında Fed Başkanı Yellen da piyasaya genel olarak olumlu mesajlar verdi. Faizlerin yakın gelecekte artırılmayacağı mesajını veren Yellen, para politikasının işsizlik ve enflasyona yoğunlaşmayı sürdürmesi gerektiğini, finansal istikrar için ise regülasyon ve makro ihtiyati tedbirlerin ön planda olması gerektiğinin altını çizdi. Avrupa Merkez Bankası Başkanı Draghi de, AMB’nin faizlerde değişikliğe gitmediği son toplantısının ardından yaptığı konuşmada benzer mesajlar verdi. Draghi, mevcut enflasyon görünümü altında faizlerin uzun bir süre daha mevcut seviyelerde kalacağını belirtirken, Banka’nın “uzun süreli düşük enflasyon riskleriyle mücadele etmek için gerekli olduğunda geleneksel olmayan araçları kullanmak” konusundaki kararlılığını yineledi. Draghi ayrıca, AMB’nin parasal aktarım mekanizmasının işleyişini iyileştirme amacı doğrultusunda varlığa dayalı menkul kıymet piyasasından doğrudan alım yapmak üzere hazırlıklarını yoğunlaştırmaya başladığını da ifade etti. Yurtiçinde ise yükselen jeopolitik risk algısının global piyasalar üzerindeki artan basıncına rağmen görece olumlu bir seyir yaşandı. Bunda başta Fed olmak üzere, büyük merkez bankalarından gelen olumlu mesajlar etkili oldu. Lira dolar karşısında gücünü hemen hemen korudu, USD/TL kuru %0,5’lik hafif bir artışla 2,135’e ulaştı. BIST-100 Endeksi ise Temmuz ayını %4.7’lik güçlü bir yükselişle 82,157 seviyesinde tamamladı. Öte yandan Hazine gösterge faizi Temmuz ayında %1.2 artış ile %8,35 düzeyine ulaştı. Para politikası tarafında TCMB, Temmuz ayı PPK toplantısında faiz indirimlerine devam etti ve bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı (politika faizi) ve faiz koridorunun alt bandı olan gecelik borçlanma faiz oranında 50’şer baz puan indirime gitti. Bu şekilde, politika faizi %8,75’ten %8,25’e, gecelik borçlanma faizi ise %8’den %7,5’e çekilmiş oldu. Kurul, koridorun üst bandı olan gecelik borç verme faizini %12’de korurken, zorunlu karşılık oranları ve rezerv opsiyon katsayılarında da bir değişikliğe gitmedi. Temmuz toplantısıyla beraber, indirimlerin başladığı Mayıs ayından bu yana politika faizinde toplamda 175 baz puanlık bir indirim gerçekleştirilmiş oldu. İndirimlerin Ağustos ayında da 50 baz puan ile devam edeceği ve politika faizinin %7,75’e çekileceği tahmin ediliyor. Sert artırım kararının alındığı Ocak toplantısı öncesinde ortalama fonlama maliyetinin %7,2 civarında olduğu hatırlanırsa, bu, PPK’nın Ağustos itibariyle artırımları büyük oranda geri almış olacağı anlamına geliyor. Not: Rapordaki tüm veriler raporun çıktığı tarih itibariyle güncellenmiştir. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 1 Dünya Ekonomisi 2 Seçilmiş Ülkeler Hisse Senedi Piyasaları Temmuz Sonu Değeri Aylık % Yılbaşından % BİST - 100 82,157 4.7 21.2 DOW JONES 16,563 -1.6 -0.1 S&P 500 1,931 -1.5 4.5 NASDAQ 4,370 -0.9 4.6 Hisse Senedi Piyasası 15,621 3.0 -4.1 DAX 9,407 -4.3 -1.5 SHANGAI 2,181 6.4 3.4 BOVESPA 56,878 7.0 11.6 NIKKEI Temmuz ayı içerisinde Orta Doğu’da süregelen çatışmalar ve düşürülen Malezya uçağının risk algısını artırmasının ardından yatırımcıların güvenli yatırım araçlarına yönelmesi Dolar’ın yükselmesinde etkili oldu. Ayrıca, FED’in faiz artırımını öne çekebileceği beklentisinin de etkisiyle EUR/USD paritesindeki düşüş eğilimi güçlendi. Kaynak: Yahoo Finance, Investing Petrol fiyatlarındaki düşüş ve ABD 10 yıllık hazine tahvili faizindeki gerilemenin gelişmekte olan ülkelere yönelik sermaye girişlerini desteklemesiyle GOÜ hisse senedi piyasaları genel olarak Temmuz ayını kazançla tamamladı. BİST-100 endeksi de Temmuz ayının ilk haftalarında küresel piyasalardaki iyimser havanın etkisiyle yükselişe geçti ve ayın son günlerine kadar yükselişi sürdürdü. Ancak MB’nin PPK toplantısı sonrasında gelen kâr satışları ve artan jeopolitik riskler neticesinde bir miktar gerileme kaydetti ve ayı 82,157 düzeyinde tamamladı. ABD ve Almanya borsaları Temmuz ayında düşüşe geçerken, Asya borsaları ayı primle tamamladı. Temmuz ayı içerisinde Hazine’nin gerçekleştirdiği tahvil ihalelerinde beklentilerin üzerinde gerçekleşen talep sonucunda faizler bir miktar gerilese de PPK toplantısı sonrasında kâr satışları ve artan jeopolitik riskler nedeniyle ayın son günlerinde faizlerin bir miktar yükseldiği görüldü. Gelişmiş ülkelerin 10 yıllıklarında ise yatay bir seyir hakim oldu. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 2 2 Dünya Ekonomisi Temmuz ayı başında Irak kaynaklı belirsizliklerin neden olduğu tedirginliğin etkisiyle altın fiyatları yukarı yönlü etkilenirken Fed’in faiz artırımını öne çekebileceği endişesi sonucu düşüşe geçti. ABD’de açıklanan verilerin ekonomide olumlu görünüme işaret etmesiyle altın fiyatları bir miktar daha geriledi. Değerleniyor Temmuz ayı genelinde Libya’dan arzın artacağı beklentisi ve Irak kaynaklı arz endişelerinin bir miktar hafiflemesiyle gerileyen petrol fiyatları, ayın son günlerinde Malezya Havayolları’na ait bir uçağın Ukrayna’nın doğusunda düşürülmesinin ardından artan jeopolitik riskler nedeniyle yükselişe geçti. Değer kaybediyor Temmuz ayında artan jeopolitik riskler ve Fed politikalarına ilişkin beklentiler sonucunda gelişmekte olan ülkelerin (GOÜ) para birimleri dolara karşı değer kaybetti. Rus Rublesi, Macaristan Forint’i, Brezilya Real’i ve Türk Lirası’nda değer kaybı görülürken Endonezya Rupiah’ı ayı primle tamamladı. Mayıs ayında dip seviyeleri gördükten sonra Haziran ayında dalgalı bir seyir izleyen VIX endeksi, Temmuz ayında artan jeopolitik risklerin de etkisiyle yükseliş eğilimine geçti ve ayı 16.95 seviyesiyle tamamladı. lllllVIX, hisse senedi işlemcileri tarafından piyasadaki stresi ölçmek için takip edilir. Basit tabiriyle, piyasanın S&P 100 indeks opsiyonlarının bir yıl içerisinde ne VIX llllllllllllkadar dalgalanacağının matematiksel ifadesidir. VIX yüzde olarak ifade edilmese de yüzde olarak algılanmalıdır. Örneğin, 22 seviyesinde bir VIX değeri llllllllllllllllönümüzdeki bir yılda endeksin mevcut seviyesinin %22 altında veya üstünde gerçekleşeceğini ifade eder. Endeksi Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 3 3 Türkiye Ekonomisi: Piyasa Gelişmeleri Temmuz ayı başında küresel piyasalardaki iyimser havanın etkisiyle yükselişe geçen BİST-100 endeksi ayın son günlerine kadar yükselişi sürdürse de PPK toplantısı sonrasında gelen kâr satışları ve artan jeopolitik riskler neticesinde bir miktar gerileme kaydetti (Temmuz sonu endeks değeri: 82,157). Temmuz ayında petrol fiyatlarında yaşanan düşüş eğilimi ve Fed toplantı tutanaklarından olumlu etkilenen USD/TL son bir ayın en düşük seviyesini görse de ABD’den gelen güçlü büyüme verisi sonrası tekrar yükselişe geçti ve ayı 2.1352 seviyesinde tamamladı. Temmuz ayında gerçekleştirilen Hazine ihalelerinde talep beklentilerin üzerinde gerçekleşirken, faizler bir miktar gerilese de TCMB’nin PPK toplantısı sonrasında kâr satışları ve artan jeopolitik riskler nedeniyle faizlerin bir miktar yükseldiği görüldü. MSCI gelişmekte olan ülkeler borsa endeksi 31 Temmuz itibariyle Mayıs ayı sonuna göre %1.4 oranında sınırlı bir artış gösterdi. Yurtdışı jeopolitik riskler ve yurtiçi yoğun siyasi gündemin etkisiyle Türkiye endeksi ayın sonuna doğru negatif ayrışma gösterse de ayı %3.2 primle tamamladı. MSCI Endeksleri, global çapta borsaların performansını ölçen temel endekslerdir. Gelişmiş ve gelişmekte olan piyasalar için MSCIllllllllllllhesaplanmakta olan bu endeksler, yatırımcılara ilgilendikleri pazarlardaki borsaların performansını karşılaştırmalı olarak takip etme Endeksleri llllllllllllll llşansı vermektedir. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 4 3 Makroekonomik Gelişmeler: Büyüme Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) yılın ilk çeyreğinde 2013 yılı 1. çeyreğine göre %4.3 ile beklentilerle uyumlu bir artış kaydetti. Böylece, 4. çeyrekte %4.0 olan 12 aylık birikimli büyüme 2014 1. çeyreğinde %4.4’e çıktı ve 2013 2. çeyreği itibariyle başlayan yukarı yönlü eğilimini korudu. Öte yandan, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış verilere göre bir önceki çeyreğe kıyasla %1.7’lik bir artış sergiledi. Talep kaynaklarına göre büyüme cephesinde, TL’de görülen değer kaybı, Euro Bölgesindeki toparlanmanın ihracata yansımasıyla ve altın ticaretinin olumlu desteği ile net ihracat kalemi 2012 4. çeyreğinden bu yana ilk kez pozitif katkı sağlayarak ilk çeyrek büyümesinin temel belirleyicisi oldu (%2.7 puan). Öte yandan, BDDK’nın aldığı son önlemler ve MB’nin sıkı para politikasının etkisiyle özel tüketimin katkısı 2013 yılının son çeyreğine kıyasla kısmen azalarak %2.1’e geriledi. Öne çıkan bir diğer unsur ise 2013 yılının 2. yarısında büyümeyi yukarı çeken özel sektör yatırımlarının Mart yerel seçimlerine kadar etkili olan belirsizlik nedeniyle ilk çeyrekte yıllık bazda daralması ve toplam büyümeyi %0.3 puan aşağı çekmesi oldu. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 5 3 Makroekonomik Gelişmeler: Enflasyon Ana Harcama Gruplarına göre TÜFE-ÜFE ve Değişim Oranları Temmuz 2014 - (2003=100) Aylık Bazda Değişim (%) Yıllık Bazda Değişim (%) Endeks TÜFE 0.45 9.32 243.2 Gıda ve Alkolsüz içecekler 0.30 12.56 261.8 Alkollü içecekler ve tütün 1.99 5.06 420.0 Giyim ve Ayakkabı -3.28 10.11 171.2 Konut 0.56 5.41 276.6 Ev eşyası 0.24 9.29 191.0 Sağlık 0.30 9.32 146.1 Ulaştırma 0.71 10.29 239.9 Haberleşme 1.90 1.32 124.7 Eğlence ve kültür 2.97 8.79 175.3 Eğitim 0.59 9.05 244.0 Lokanta ve oteller 1.05 13.74 335.3 Çeşitli mal ve hizmetler 0.63 8.77 275.4 Yurtiçi ÜFE 0.73 9.46 234.8 Ara Malı 0.60 10.83 234.4 Dayanıklı Tüketim 0.28 11.03 163.5 Dayanıksız Tüketim 1.05 13.98 210.9 Enerji 0.75 0.82 348.6 Sermaye Malı 0.62 10.31 196.7 Harcama Grupları TÜFE, Temmuz’da bir önceki aya göre yüzde 0.45, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 6.18, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9.32 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 8.35 artış gösterdi. Ana harcama grupları itibariyle temmuzda en yüksek artış, yüzde 2,97 ile eğlence ve kültür grubunda görüldü. Yİ-ÜFE ise yıllık bazda yüzde 9,46 artış kaydetti. Çekirdek enflasyonda ise yıllık enflasyon sırasıyla %10.39 ve %9.75 ile yüksek seyrini sürdürdü. TL’deki değer kaybının birikimli etkilerinin zayıflamasına bağlı olarak Mayıs 2013’ten bu yana neredeyse kesintisiz süren yükseliş trendinin sonuna gelindiği değerlendirmelerine rağmen bu cephede henüz ciddi bir olumlu seyir gözlenmedi. Kaynak: TÜİK lllllllTÜİK’in yeni hesaplamaya başladığı ve AB normlarına uyumlu Yurt İçi Üretici Fiyat lllllllllllllEndeksi (Yİ-ÜFE), sanayi sektöründeki üreticilerin yurt içine sattıkları ürünlerin Yurt İçi ÜFElllllllllllllllllllfiyat değişimini kapsamaktadır. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 6 3 Makroekonomik Gelişmeler: Sanayi Üretimi & Kapasite Kullanımı Mayıs ayı sanayi üretimi yıllık %3.3 büyüme ile piyasa beklentisine yakın bir performans sergiledi. Öte yandan, Nisan’da aylık %0.9 artan ve genelde dalgalı bir seyir izleyen mevsimsellikten arındırılmış endeks Mayıs’ta %1.0 düşerken, endeks değeri yeniden Mart seviyesinin altına geldi. İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (mevsimsellikten arındırılmış) ise Temmuz’da 0.4 puanlık düşüş kaydetti ve %74.3 olarak gerçekleşti. Mal gruplarına göre kapasite kullanım oranları değerlendirildiğinde, bir önceki yılın aynı ayına göre dayanıksız tüketim malları, dayanıklı tüketim malları ile gıda ve içeceklerde artış görülürken, yatırım malları ve ara mallarda azalış görüldü. Mevsimlik etkilerden arındırılmış HSBC Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) Temmuz ayında, negatif bölgede kalmaya devam etti ve Haziran’daki 48.8 seviyesinden 48.5’e geriledi. Bu 2009 yılının Nisan ayından bu yana ölçülen en düşük seviye anlamına da geliyor. Alınan yeni siparişler üç aydır, ihracat için alınan yeni siparişler ise iki aydır art arda düşüş gösterdi. Temmuz ayında bekleyen siparişler ve girdi alımları endeksleri de 50.0 seviyesinin altında kaldı. Şirketlerin ileriye dönük beklentileri hakkında fikir veren yeni siparişler eksi envanterler göstergesi ise 2012 yılının Mart ayından beri en düşük seviyede gerçekleşti. İmalat Sanayi KKO, TCMB’nin imalat sanayi sektöründeki işyerlerine her ay lllllllluyguladığı İktisadi Yönelim Anketi kapsamında hazırlanıp yayımlanır. İmalat Kapasite lllllllllllsanayi geneli ve alt sektörleri itibarıyla hesaplanan kapasite kullanım oranları, Kullanım llllllllllllllankete katılan işyerlerinin bildirdikleri, fiziki kapasitelerine göre fiilen Oranıllllllllllllllllllgerçekleşen kapasite kullanımlarının ağırlıklı ortalaması alınarak bulunur. PMI (Purchasing Managers’ Index - Satın Alma Endeksi) Markit Group tarafından aylık bazda llllllüretilen ve şirketlerin satın alma yöneticilerinin mal ve hizmet satın alma eğilimlerini İmalatllllllllllgösteren bir göstergedir. Endeks, öncü bir gösterge niteliğindedir ve değişimin yönünü PMI llllllllllllllgösteren basit bir ölçüdür. Endeksin 50 değerinin üzerinde olması bu değişkende artış llllllllllllllllllolduğunu, 50 değerinin altında olması düşüş olduğunu göstermektedir. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 7 3 Makroekonomik Gelişmeler: Tüketici & Reel Kesim Güveni TÜİK tarafından açıklanan verilere göre, Tüketici Güven Endeksi Temmuz ayında bir önceki aya göre %0.3 oranında arttı; Haziran ayında 73.7 olan endeks, Temmuz ayında 73.9 değerine yükseldi. Öte yandan, Haziran 2014'te 98.7 olan genel ekonomik vaziyet arayışı endeksi yüzde 0.3 azalarak, Temmuz’da 98.4 olarak gerçekleşti. Bu düşüş, gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durumun daha iyi olacağı istikametinde beklentisi olan tüketicilerin sayısının bir önceki aya göre azaldığını gösteriyor. CNBC-e Tüketici Güven Endeksi Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 2.98 artarak 82.83 değerini aldı. Endeksin detaylarına bakıldığında, tüketicinin hem mevcut durum algısında hem de geleceğe ilişkin beklentilerinde iyileşme olduğu görülüyor. Finansal piyasalarda yaşanan pozitif gelişmeler, mevsimsel olarak turizm, tarım, inşaat gibi sektörlerdeki hareketlenme, Ramazan ve bayram döneminin ekonomik aktiviteye getirdiği kısmi hareketlenme, ekonominin genel gidişatına ilişkin beklentileri pozitif etkiledi. Mayıs ayı Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) mevsimsellikten arındırılmış bazda 0.8 puanlık bir düşüş gösterdi ve 106.4 oldu. Detaylara bakıldığında özellikle genel gidişata dair beklentilerde ve yatırım harcamalarında belirgin bir bozulma görüldü. Diğer yandan arındırılmamış RKGE ise 2013 yılının Temmuz ayıyla kıyaslandığında 0.3 puanlık bir artış gösterdi. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 8 3 Makroekonomik Gelişmeler: İşgücü İstatistikleri Temel İşgücü İstatistikleri Nisan 2014 Nisan Değişim 2013 2014 15 +yaştaki nüfus (000) 55,751 56,795 1,044 İşgücü (000) 27,140 28,773 1,633 İstihdam (000) 24,774 26,194 1,420 Tarım 5,266 5,315 49 Tarım Dışı 19,508 20,267 759 2,366 2,579 213 28,611 28,022 -589 İşgücüne katılma oranı (%) 48.7 50.7 2.0 İstihdam oranı (%) 44.4 46.1 1.7 İşsizlik oranı (%) 8.7 9.0 0.3 Tarım dışı işsizlik oranı (%) 10.5 10.8 0.3 Genç nüfusta işsizlik oranı (%) 15.9 15.5 -0.4 İşsiz (000) İşgücüne Dahil Olmayanlar (000) Nisan ayında işsizlik oranı, önceki yılın aynı ayına göre 0.3 puanlık artış ile %9’a yükseldi. Tarım dışı işsizlik oranı da aynı oranda artarak %10.8 oldu. İşgücüne katılım oranı, önceki yılın aynı ayına göre 2 puanlık artış göstererek %50.7 olarak gerçekleşti. 2013 Nisan ayında 2 milyon 366 bin olan işsiz sayısı bu yılın aynı ayında 213 bin kişi artarak 2 milyon 579 bine yükseldi. Bunda istihdam artışının (1 milyon 420 bin kişi) işgücündeki genişlemenin (1 milyon 633 bin kişi) gerisinde kalması etkili oldu. Diğer yandan, mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı da Nisan ayında yatay seyrederek %9.1 seviyesini korudu. Mart ayında istihdam önceki yılın aynı ayına göre tarımda 49 bin kişi artarken, sanayide ise 189 bin kişilik artış kaydetti. İstihdamın 556 bin arttığı hizmet sektörü önceki aylarda olduğu gibi Nisan’da da istihdam artışının sürükleyicisi olurken, inşaat sektöründe istihdam ise aynı dönemde 14 bin kişilik sınırlı artış yaşadı. Not: Rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir. Kaynak: TÜİK Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 9 3 Makroekonomik Gelişmeler: Dış Ticaret Son aylarda hızla daralan altın ithalatında bu eğilim nispeten yavaşlasa da haziran ayında 12 aylık birikimli dış ticaret açığı aşağı yönlü seyrine devam ederek 88.7 milyar USD’ye geldi. 12 aylık birikimli enerji hariç dış ticaret dengesi ise Aralık ayından bu yana devam eden düşüş eğilimini koruyarak 39.0 milyar USD seviyesine geriledi. Haziran’da ihracat yıllık bazda %4.2 artarken ithalat %1.1 azaldı. Böylece, ihracat ve ithalat hacmi sırasıyla 12,9 milyar USD ve 20,8 milyar USD düzeyinde gerçekleşti, dış ticaret açığı 7,9 milyar USD oldu. Dış Ticaret Dengesi (milyar USD) Haziran Haziran ayında altın ithalatı 1.3 milyar USD civarında gerçekleşti. Haziran ayı, bu yıl altın ithalatının en yüksek gerçekleştiği ay oldu. Yılın ilk yarısında toplam altın ihracatı 4.6 milyar USD olurken altın ithalatı ise 3.5 milyar USD oldu. Değişim (%) 2013 2014 İhracat 12,4 12,9 İthalat 21,0 Dış Ticaret Dengesi Karşılama Oranı (%) Ocak - Haziran Değişim (%) 2013 2014 4.2 75,1 80,2 6.7 20,8 -1.1 125,8 119,7 -4.8 -8,6 -7,9 -8,8 -50,7 -39,6 -21,9 59,0 62,2 - 59,7 67,0 Kaynak: TÜİK Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 10 3 Makroekonomik Gelişmeler: Ödemeler Dengesi Ödemeler Dengesi Mayıs 2014 Mayıs 2014 milyon USD 2013 2014 (%) Değişim 12 Aylık Birikimli Cari İşlemler Dengesi -3,434 -32,268 -19,839 -38.5 -52,636 Dış Ticaret Dengesi -5,262 -33,578 -22,710 -32.4 -69,154 Hizmetler Dengesi 2,396 5,749 6,426 11.8 23,807 Turizm (Net) 2,280 6,358 6,458 1.6 23,280 -622 -4,896 -3,786 -22.7 -8,244 54 457 231 -49.5 955 Sermaye ve Finans Hesapları 2,486 35,130 13,131 -62.6 40,589 Doğrudan Yatırımlar (Net) -13 3,313 3,820 15.3 10,312 1,378 18,348 3,093 -83.1 8,436 Varlıklar -504 1,350 -1,218 - 33 Yükümlülükler 1,882 16,998 4,311 -74.6 8,403 Diğer Yatırımlar (Net) 3,050 23,264 6,005 -74.2 21,836 344 1,184 1,696 43.2 2,876 Yükümlülükler 2,706 22,080 4,309 -80.5 18,960 Rezerv Varlıklar (Net) -1,929 -9,764 229 - 82 948 -2,862 6,708 - 12,047 Gelir Dengesi Cari Transferler Portföy Yatırımları (Net) Mayıs ayında gerek dış ticaret dengesinde kaydedilen hızlı iyileşme gerekse gelir dengesinde yurtdışına yapılan doğrudan yatırımlardan sağlanan gelirlerin normalleşmesi sonucu gözlenen toparlanmanın da katkısıyla cari açık geçen yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında hızla gerileyerek beklentilerin altında 3.4 milyar USD oldu. 12 aylık birikimli cari açıktaki gerileme de hızlanarak devam etti ve Mayıs’ta 52.6 milyar USD düzeyinde gerçekleşti. Öte yandan enerji dışı cari dengeye bakıldığında, Ocak ayından bu yana etkili olan daralma eğiliminin korunduğu, dolayısıyla iç talepte güçlü bir toparlanmanın olmadığı anlaşılıyor. Ocak - Mayıs Varlıklar Net Hata ve Noksan Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 11 3 Makroekonomik Gelişmeler: Ödemeler Dengesi Net Sermaye Girişlerinin Dağılımı (12 aylık kümülatif) Yüzde Dağılım Aralık 2013 Mayıs 2014 74,976 Doğrudan Yatırımlar Aralık 2013 Mayıs 2014 52,554 100.0 100.0 9,805 10,312 13.1 19.6 Portföy Yatırımları 23,691 8,436 31.6 16.1 Diğer Yatırımlar 39,095 21,836 52.1 41.5 Net Hata ve Noksan 2,477 12,047 3.3 22.9 -92 -77 -0.1 -0.1 milyon USD Toplam Net Yabancı Sermaye Girişi Diğer Finansman cephesinde ise, Aralık sonrasında çıkış yönlü hareket eden ve yerel seçimlerin ardından politik belirsizliğin büyük ölçüde sona ermesiyle birlikte Nisan’da artıya dönen kısa vadeli sermaye hareketlerindeki bu eğilim aylık 3 milyar USD ile Mayıs’ta da devam etti. Detaylara göre ise, hisse senedi piyasasında gözlenen 0.6 milyar USD’lik net alım ve bankaların 2.7 milyar USD’lik kısa vadeli borçlanmaları belirleyici kalemler oldu. Uzun vadeli finansman tarafında ise Temmuz 2012’deki istisna hariç Ekim 2010’dan bu yana devam eden dalgalı girişler Nisan’a göre önemli ölçüde azalmakla birlikte Mayıs’ta toplam finansmana 1.3 milyar USD’lik katkı sağladı. Söz konusu rakamda bankaların 0.9 milyar USD’lik tahvil ihracı, şirketlerin 0.6 milyar USD’lik uzun vadeli borçlanmaları ile 0.6 milyar USD’lik yurtdışı varlıklarını yurtiçine transfer etmeleri etkili oldu. Net doğrudan yatırımlar ise yurtdışına yapılan yatırımların etkisiyle Ocak 2011’den bu yana ilk defa hafif negatif oldu. Böylece, kısa ve uzun vadedeki akımlar sayesinde toplamda görülen sermaye girişi cari açığı finanse etti. Net hata noksan kaleminde ise 0.9 4.2 milyar milyar USD’lik USD’lik giriş görülürken, tüm bu gelişmelerin ardından resmi rezervler aylık bazda 1.9 milyar USD arttı. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 12 3 Makroekonomik Gelişmeler: Merkezi Yönetim Bütçesi Merkezi Yönetim Bütçesi (milyar TL) Haziran Ocak - Haziran Değişim (%) 2014 Bütçe Hedefi Gerç./ Hedef (%) 210,5 10.2 403,2 52.2 158,4 168,1 6.1 348,4 48.3 108.6 32,6 42,4 30.1 54,8 77.3 35,2 7.9 187,9 213,9 13.8 436,4 49.0 1,5 1,6 2.5 23,3 26,5 13.6 52,0 50.9 31,1 33,6 8.1 164,6 187,4 13.9 384,4 48.7 Bütçe Dengesi -1,2 -0,6 -48,9 3,1 -3,4 - -33,3 10.1 Faiz Dışı Denge 0,3 1,0 186.4 26,4 23,1 -12.4 18,7 123,2 2013 2014 Değişim (%) 31,4 34,6 Vergi Gelirleri 26,7 Vergi Dışı Gelirler Merkezi Yönetim Giderleri 2013 2014 10.0 190,9 24,8 -7.3 4,7 9,8 32,6 Faiz Giderleri Faiz Dışı Giderler Merkezi Yönetim Gelirleri Haziran ayında bütçe harcamaları bir önceki yılın aynı ayına kıyasla %7.9, bütçe gelirleri ise %10 artış kaydetti. Bu çerçevede, geçen yılın Haziran ayında 1.2 milyar TL düzeyinde gerçekleşen merkezi yönetim bütçe açığı, 2014 yılının aynı döneminde 613 milyon TL’ye geriledi. Yılın ilk altı ayı itibariyle, 2013’te 3.1 milyar TL fazla veren bütçenin, 2014’te 3.4 milyar TL açık verdiği görüldü. Aynı dönemde, faiz dışı fazla da gerileyerek 23.1 milyar TL düzeyinde gerçekleşti. Yılın ilk yarısında, iç talepteki yavaşlamaya paralel olarak vergi gelirlerinin bir önceki yıla kıyasla zayıf bir seyir izlediği ve personel giderlerindeki gelişmelere bağlı olarak faiz dışı harcamalardaki artışın belirginleştiği görüldü. Bütçe gerçekleşmelerinin yılsonu hedeflerine uyumlu bir performans sergilediği göze çarparken, yılın ikinci yarısında iç talep koşullarının iyileşmesi ile birlikte vergi gelirlerinde toparlanma gözlenebileceği öngörülüyor. Kaynak: Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 13 3 TCMB Nisan ayından itibaren hareketlenen sermaye girişleri sonucunda TCMB’nin net dış varlıkları Haziran ayında gerçekleşen %4 oranında sınırlı bir artışın ardından Temmuz ayında %11.2 güçlü bir artış kaydetti. Temmuz toplantısında MB, küresel likidite koşullarındaki iyileşmeye dikkat çekerek politika faiz oranını beklentilerle uyumlu 50 baz puan indirerek %8.75’ten %8.25’e çekti. Faiz koridorunun üst bandını %12’de tutan MB, son dönemde sermaye girişlerinde önemli bir ivme olmamasına rağmen alt bantta da 50 baz puan indirime gitti. Öte yandan MB, piyasa koşullarında bozulma olduğu takdirde likiditeyi sıkılaştırarak kısa vadeli faiz oranlarını yeniden üst banda yaklaştırabileceğinin işaretini verdi. ROK katsayılarında ve/veya munzam karşılık oranlarında bir değişikliğe gidilmedi. Yerel seçimler sonrası siyasi risk algısında görülen toparlanma ve sermaye girişlerinde son dönemde yaşanan hareketlenmenin etkisiyle Mart ayından beri yükselişte olan REK endeksi Irak’ta yaşanan gelişmelerin etkisiyle Haziran ayında bir önceki aya göre 0.5 puan düşüşle 109.6’e geriledi. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 14 3 Bankacılık Sektörü 11 Temmuz itibariyle mevduat hacmi 2013 yıl sonuna göre %3.8 oranında artış gösterirken aynı dönemde kredi hacmi %6.6 oranında genişledi. BDDK’nın aldığı tedbirlerin etkisiyle kredi hacmindeki yıllık artış hızı ivme kaybetmeyi sürdürdü ve bu dönemde %20.8 seviyesinde gerçekleşti. TCMB’nin ara PPK toplantısında para politikasını belirgin şekilde sıkılaştırması neticesinde yılın ilk aylarında artış eğiliminde olan kredi faiz oranları MB’nin art arda gerçekleştirdiği faiz indirimlerini takiben yönünü aşağı çevirdi. Temmuz ayında tüketici kredisi faizleri düşüş eğilimini sürdürürken ticari kredi faizlerinde bir miktar artış gözlendi. Mayıs ayında son bir yılda görülen en yüksek seviyeye ulaştıktan sonra bankaların net döviz pozisyonu düşüş eğilimine girdi ve 11 Temmuz itibariyle 1,206 milyon USD düzeyinde gerçekleşti. Nisan ayı itibariyle kredi faizlerinde başlayan düşüş eğilimi paralelinde mevduat faizleri de yönünü aşağıya doğru çevirdi. 11 Temmuz itibariyle 6 ay ve üzeri vadeli mevduatta oranlar %10 seviyesinin altına inerken kısa vadeli mevduat faizleri de %8.5 seviyesine kadar geriledi. (*) İhtiyaç, taşıt ve konut kredileri (**) TL üzerinden açılan Kaynak: BDDK Haftalık Bülten, TCMB Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 15 Bankacılık Sektörü Genel Görünümü 3 (milyar TL) 2009 2010 2011 2012 2013 Mayıs - 14 (%) Değişim* AKTİF TOPLAMI 834.0 1,006.7 1,217.7 1,370.7 1,732.4 1,794.8 3.6 Krediler 392.6 525.9 682.9 794.8 1,047.4 1,092.8 4.3 TP Krediler 288.2 383.8 484.8 588.4 752.7 793.5 5.4 Pay (%) 73.4 73.0 71.0 74.0 72.0 72.6 - YP Krediler 104.4 142.1 198.1 206.4 294.7 299.3 1.6 Pay (%) 26.6 27.0 29.0 26.0 28.0 27.4 - 21.9 20.0 19.0 23.4 29.6 31.9 7.8 5.3 3.7 2.7 2.9 2.8 2.9 - Menkul Değerler 262.9 287.9 285.0 270.0 286.7 292.8 2.1 PASİF TOPLAMI 834.0 1,006.7 1,217.7 1,370.7 1,732.4 1,794.8 3.6 Mevduat 514.6 617.0 695.5 777.2 945.8 953.4 0.8 TP Mevduat 341.4 433.5 460.0 520.4 594.1 580.2 -2.3 Pay (%) 66.3 70.3 66.1 67.4 62.8 60.9 - YP Mevduat 173.2 183.5 235.5 251.8 351.7 373.2 6.1 Pay (%) 33.7 29.7 33.9 32.6 37.2 39.1 - Takipteki Alacaklar Takipteki Alacaklar Oranı (%) İhraç Edilen Menkul Kıymetler 0.1 3.1 18.4 37.9 60.6 66.7 10.0 Bankalara Borçlar 86.1 122.4 167.4 173.4 254.2 259.8 2.2 Repodan Sağlanan Fonlar 60.7 57.5 97.0 79.9 119.1 131.3 10.2 110.9 134.5 144.6 181.9 193.7 210.8 8.8 20.2 22.1 19.8 23.5 24.7 10.1 -11.5 Krediler/Aktifler 47.1 52.2 56.1 58.0 60.5 60.9 - Menkul Kıymet/Aktifler 31.5 28.6 23.4 19.7 16.5 16.3 - Mevduat/Pasifler 61.7 61.3 57.1 56.3 54.6 53.1 - Krediler/Mevduat 76.3 85.2 98.2 102.3 110.7 114.6 - Sermaye Yeterliliği (%) 20.6 19.0 16.6 17.9 15.3 16.3 - ÖZKAYNAKLAR TOPLAMI Net Dönem Karı/Zararı RASYOLAR (%) * Net Dönem Karı haricinde yılsonuna göre yüzde değişimi ifade etmektedir. Net Dönem Karı değişimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde değişimi ifade etmektedir. Kaynak: BDDK Aylık İnteraktif Bülten Verileri Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 16 Özet Makroekonomik Göstergeler 4 2009 2010 2011 2012 2014 2013 BÜYÜME 14 - Ç1 14 - Ç2 14 - Ç3 GSYH (milyar USD) 616.7 731.6 774 785.7 820.0 183.8 - - Büyüme Oranı (%) -4.8 9.2 8.8 2.2 4.0 4.3 - - May - 14 Haz - 14 Tem - 14 ENFLASYON (%) TÜFE (yıllık) 6.5 6.4 10.4 6.2 7.4 9.7 9.2 9.3 Yurtiçi ÜFE* (yıllık) 5.9 8.9 13.3 2.5 7.0 11.3 9.8 9.5 Şub - 14 Mar - 14 Nis - 14 İŞGÜCÜ PİYASALARI İşsizlik Oranı (%) 14 11.9 9.8 9.2 9.7 10.2 9.7 9.0 İstihdam (bin kişi) 21,277 22,594 24,110 24,821 25,524 24,999 25,583 26,194 May - 14 Haz - 14 Tem - 14 DÖVİZ KURLARI(1) Tüfe Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru 116.8 125.8 109.6 118.2 106.9 110.2 109.6 USD/TL 1.4909 1.5413 1.8935 1.7819 2.132 2.094 2.125 2.135 EUR/TL 2.1479 2.0601 2.4497 2.3509 2.937 2.850 2.895 2.859 Döviz Sepeti (0.5*USD + (0.5*EUR) 1.8194 1.8007 2.1716 2.0664 2.535 2.472 2.510 2.497 Nis - 14 May - 14 Haz - 14 DIŞ TİCARET DENGESİ(2) (milyar USD) İhracat 102.1 113.9 134.9 152.5 151.8 156.0 156.5 156.8 İthalat 140.9 185.5 240.8 236.5 251.7 248.2 245.8 245.6 Dış Ticaret Dengesi -38.8 -71.7 -105.9 -84.1 -99.9 -92.2 -89.4 -88.8 Karşılama Oranı (%) 72.5 61.4 56.0 64.5 60.3 62.9 63.6 63.8 (1) Dönem sonu (2) 12 aylık kümülatif * Yurtiçi ÜFE Endeksi 2014 yılından itibaren yayınlanmaya başlamıştır. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 17 4 Özet Makroekonomik Göstergeler (Devamı) 2009 2010 2011 2012 ÖDEMELER DENGESİ(2) (milyar USD) Cari İşlemler Dengesi 2014 2013 Mar - 14 Nis - 14 May - 14 -12.2 -45.4 -75.1 -48.5 -64.9 -60.1 -56.8 -52.6 Sermaye ve Finans Hesapları 9.3 44.0 65.7 47.3 61.6 47.3 44.3 40.6 Doğrudan Yatırımlar (Net) 7.1 7.6 13.7 8.9 9.8 10.9 11.1 10.3 Portföy Yatırımları (Net) 0.2 16.1 22.0 40.8 23.7 13.1 7.9 8.4 Diğer Yatırımlar (Net) 2.1 33.2 28.2 18.4 38.1 21.5 18.8 21.8 Rezerv Varlıklar (Net) -0.1 -12.8 1.8 -20.8 -9.9 2.0 6.5 0.08 2.9 1.4 9.4 1.2 3.4 12.8 12.5 12.0 -2.0 -6.2 -9.7 -6.2 -7.9 - - - Nis - 14 May - 14 Haz - 14 Net Hata ve Noksan Cari İşlemler Açığı/GSYH (%)* MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ(3) (milyar TL) Merkezi Yönetim Gelirleri 215.5 254.3 296.8 331.7 389.4 138.4 175.9 210.5 172.4 210.6 253.8 278.8 326.1 111.0 143.3 168.1 268.2 294.4 314.6 360.5 407.9 142.6 178.7 213.9 Faiz Giderleri 53.2 48.3 42.2 48.4 50.0 17.8 24.9 26.5 Faiz Dışı Giderler 215.0 246.1 272.4 312.1 357.9 124.8 153.8 187.4 -52.8 -40.1 -17.8 -29.4 -18.4 -4.2 -2.8 -3.4 0.4 8.2 24.4 19.6 31.5 13.6 22.1 23.1 -5.5 -3.7 -1.4 -2.1 -1.2 - - - Nis - 14 May - 14 Haz - 14 Vergi Gelirleri Merkezi Yönetim Giderleri Bütçe Dengesi Faiz Dışı Denge Bütçe Dengesi/GSYH (%)** MERKEZİ YÖNETİM TOPLAM BORÇ STOKU (milyar TL) İç Borç Stoku 330.0 352.8 368.8 386.5 403.0 409.4 412.4 408.4 Dış Borç Stoku 111.5 120.7 149.6 145.5 182.8 185.9 182.3 185.0 Toplam Borç Stoku 441.5 473.6 518.3 532.0 585.8 595.3 594.7 593.4 * 2013 yılsonu tahmini ** 2013 yılsonu OVP tahmini (3) Yılbaşından itibaren kümülatif Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 18 5 Veri Gündemi Veri Tarih 4 Ağustos Dönemi Enflasyon Temmuz 2014 [Glo] AMB Toplantısı Ağustos 2014 [Glo] BoE Toplantısı Ağustos 2014 [Glo] BoJ Toplantısı Ağustos 2014 Sanayi Üretimi Haziran 2014 Ödemeler Dengesi Haziran 2014 7 Ağustos 8 Ağustos 14 Ağustos Hane Halkı İşgücü İstatistikleri Mayıs 2014 15 Ağustos Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri Temmuz 2014 [Glo] FED/FOMC Toplantı Tutanakları Temmuz 2014 Kapasite Kullanım Oranı Ağustos 2014 Reel Kesim Güven Endeksi Ağustos 2014 27 Ağustos Merkez Bankası PPK Toplantısı Ağustos 2014 28 Ağustos TÜİK Tüketici Güven Endeksi Ağustos 2014 29 Ağustos Ticaret İstatistikleri Temmuz 2014 20 Ağustos 25 Ağustos Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 19 AÇIKLAMA: Bu rapor, Kuveyt Türk tarafından, güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan elde edilen bilgi ve veriler kullanılarak hazırlanmıştır. Raporda yer alan ifadeler, hiçbir şekilde veya suretle alış veya satış teklifi olarak değerlendirilmemelidir. Kuveyt Türk, bu bilgilerin doğru, eksiksiz ve değişmez olduğunu garanti etmemektedir. Bu sebeple, okuyucuların, bu raporlardan elde edilen bilgilere dayanarak hareket etmeden önce, bilgilerin doğruluğunu teyit ettirmeleri önerilir ve bu bilgilere dayanılarak aldıkları kararlarda sorumluluk kendilerine aittir. Bilgilerin eksikliği ve yanlışlığından Kuveyt Türk hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Ayrıca, Kuveyt Türk’ün tüm çalışanları ve danışmanlarının, herhangi bir şekilde bilgiler dolayısıyla ortaya çıkabilecek, doğrudan veya dolaylı zararlarla ilgili herhangi bir sorumluluğu yoktur. Bunlara ilaveten, Kuveyt Türk, raporların Internet üzerinden e‐mail yoluyla alınması durumunda virüs, hatalı gönderim veya diğer herhangi bir teknik sebepten dolayı alıcının donanımına veya yazılımına gelebilecek herhangi bir zarardan dolayı sorumlu tutulamaz. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi