ROMANYA RAPORU
Transkript
ROMANYA RAPORU
ROMANYA İstatistikler: Nüfus Başkent GSMH ($, piyasa fiyatları) (milyon USD) Kişi Başına GSMH (MG)($) Enflasyon Oranı Sabit Sermaye Yatırımları (Mahalli Para) Sabit Yabancı Sermaye Yatırımları (milyon USD) İnşaat Sektör Büyüklüğü (milyar USD) İnşaat Sektörünün GSMH’e Oranı : 21.431.298 (2011) : Bükreş : 187.921 (2011) : 8.768 (2011) : 3,14 (2011) : 64.529 (2011) : 2.641 (2011) : 25.8 (2010) : %16.3 (2010) Genel Bilgiler: Romanya’nın 2008 sonbaharında başlayan krizden çıkışına dair belirtiler 2011 senesinde kaydedilen GSYİH artışı ile belirgin hale gelmiştir. 2011’de GSYİH büyümesinin ana nedenleri tarım ve inşaat sektörlerinde meydana gelen artışlardır. Ülkede enerji, sağlık, altyapı, çevre yapıları, tarımsal üretim, gıda sanayi ve ambalajlama sanayiinde büyük oranda yatırım gereği bulunmaktadır. Hâlihazırda dikkat çeken yabancı yatırım planları özellikle otomotiv sanayiindedir: Continental, Draxlmeier, Cooper Standard, IAC, Kirchoff, Johnsons Control, Röchling, Sumimoto, Takata ve Pirelli. Otomotiv ve parçaları imal eden sektörde (NACE 29) 2010’da Romanya’da gerçekleşmiş cironun % 93,67’si yabancı sermaye yatırımına sahip firmalar tarafından yapılmıştır. Bankacılıktaki toplam kredi hacminin % 80,45’i yine yabancı bankalara aittir. Romanya’nın Müteahhitlik Sektörüne İlişkin Bilgiler: Sektör Romanya GSYİH içinde (2011) yaklaşık olarak % 10 paya sahiptir. Ülkede 1,468 Milyar EUR toplam ciroya sahip ilk 42 firma içinde yabancıların cirosu 554,5 Milyon EUR tutarındadır. Ülkenin en büyük inşaat firmalarına ait sıralamalar içinde yabancı firmalar ağırlık teşkil etmektedir. İnşaat sektöründe faaliyet gösteren yabancı sermayeli firmalar arasında Avusturya, Almanya, İtalya ve Fransa firmaları ağırlıklıdır. DEVAMI Yol, su yapıları, köprü tünel vb. büyük inşaatların yer aldığı altyapı sektöründe 2010’da 228 Milyon EUR ciroya sahip HIDROCONSTRUCTIA SA firması toplam satışların % 4,84’ünü oluşturmaktadır. Bunu 154 Milyon EUR ciro ile Societatea Comerciala Filiala de Intretinere si Servicii Energetice "Electrica Serv" S.A. firması, 140 Milyonla TEHNOLOGICA RADION SRL, 132 Milyonla ROMSTRADE SRL, 109 Milyonla ROMELECTRO SA takip etmektedir. Romanya’daki ihaleler internette yayınlanmakta olup, ülkede tespit edilen büyük bedelli ihaleler Bakanlığımızın www.ydmh.gov.tr web sitesinde duyurulmaktadır. Romanya’nın ülkemizden yaptığı inşaat malzemeleri ithalatı, Türkiye’den toplam ithalatının % 8 – 10’unu oluşturmaktadır. Diğer taraftan ülkemizden yapılan inşaat makinaları ithalatının, Romanya’nın bütün kaynaklardan içindeki payı oldukça düşük durumdadır: 2011’de 1 Milyar EUR seviyesindeki inşaat makinaları ithalatının 32 Milyon EUR tutarındaki kısmı ülkemizden yapılmıştır. Çimento üretiminde üç firma bulunmaktadır: HOLCIM SA; CARPATCEMENT HOLDING SA ve LAFARGE CIMENT SA. Bu firmalar oldukça yüksek oranda atıl kapasite ile çalışmaktadırlar. Bu durum, özellikle çimentoda pazara giriş zorlaştırıcı mahiyettedir. Romanya’nın AB’ne tam üyeliği sebebiyle standart uygulamaları AB ile aynı hale gelmiştir. Bunun yanısıra kamu özel ortaklıklarının (PPP) yürütülmesi ile ilgili mevzuat AB mevzuatının aynısı haline getirilmiştir (178/2010 sayılı Acil Hükümet Kararında Tadilat Yapılması Hakkında 17 Ekim 2011 tarih ve 729 sayılı Romanya Resmi Gazetesinde yayımlanan değişiklik). Altyapı: Altyapı sektörü Romanya’daki inşaat faaliyetinin %60’ından fazlasını oluşturmaktadır. Konut harici sektör piyasanın beşte birinden biraz daha fazlasını oluşturmakta, konut ise %15’ini teşkil etmektedir. Gelecek 10 senede konut sektörünün en hızlı büyüyen alan olacağı tahmin edilmektedir. Kısmen büyüklüğü dolayısıyla altyapı sektörünün genel inşaat sektörüne paralel olarak büyüyeceği düşünülmektedir. Romanya’nın altyapısı World Economic Forum’un Küresel Rekabet İndeksi Sıralamasında yer alan 139 ülke arasında 136. Sırada gelmektedir. Yalnızca Moğolistan, Angola ve Bosna-Hersek bu sıralamada Romanya’dan kötü durumdadır. Halen Romanya’nın 300 km otoyolu bulunmaktadır. Ülkenin büyük bütçe açığı gelecek senelerde Romanya’nın kendi kaynakları ile altyapı yatırımlarına yönelmesine engel teşkil etmektedir. Fakat Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu’ndan mali kaynak temin edilebileceği değerlendirilmektedir. İnşaat: Konut sektöründeki büyümenin 2010-2020 döneminde yaklaşık %7-7.5 olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Ulusal Konut Ajansı’nın Bükreş’in 2. Sektör bölgesinde 1500 konut inşa etmesi öngörülmektedir. Bu konutların yarısı milli savunma ve güvenlik çalışanları için ayrılmış, geriye kalanlar ise genç nüfusa ayrılmıştır. 2010-15 döneminde konut harici inşa faaliyetinin %5.7 büyüme göstermesi, 2015 sonrasında ise bu rakamın %4 olması beklenilmektedir. Konut harici sektörler arasında sanayi, ticari ofis, perakende ve kamu binaları ve Avrupa Birliği uyum fonları için öncelik taşıyan turizm sayılmalıdır. Avrupa Yeniden İmar ve Kalkınma Bankası’nın sanayi projelerine yönelik kredileri Avrupa otomotiv imalat tesislerinin taşınmasını da kapsamına almıştır. 2/8 DEVAMI Avrupa Birliği fonlarının altyapı yenileme için kullanılması ile beraber altyapı inşaatının 2010-15 döneminde %6.6 büyümesi beklenilmektedir. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Avrupa Birliği uyum fonlarının ulaştırma alanındaki önceliklerinin Romanya’da uygulanmasından sorumludur. Avrupa Birliği fonlarının önceliği ulaşım zamanını azaltarak, Avrupa Birliği ülkeleri ile Romanya’nın entegrasyon ve uyumudur. Avrupa Birliği fonlarının bir diğer amacı da Doğu Romanya’dan Batı Romanya’ya olan kargo ve yolcu trafiğinin artarak, iyileştirilmesini teminen yolların, demiryollarının ve su ulaştırma altyapısının geliştirilmesidir. Tuna-Bükreş Kanalı, Budapeşte ile Bükreş ve Köstence arasında hızlı tren hattı, Tuna limanlarının modernizasyonu ve Tuna üzerinde iki karayolu köprüsü inşaatı Romanya’nın Tuna Bölgesi stratejisinin parçalarıdır. Bunun için Avrupa Birliği uyum fonundan yaklaşık 45 milyar EUR ayrılmıştır. Su ulaşımının geliştirilmesi ve Tuna’nın su kalitesinin iyileştirilmesi önemli öncelik alanlarıdır. Romanya’da ulaştırma sektörünün modeller-arası, entegre ve sürdürülebilir şekilde geliştirilmesi ayrıca öncelik taşımaktadır. Halkın temiz su ve atık su altyapısına erişim sorunları, içme suyunun kötü kalitesi ve bazı bölgelerde atık su arıtma tesislerinin olmayışı nedenleriyle su ve atık su sistemlerine yönelik olarak Avrupa Birliği fonları hedeflenmektedir. Hedeflenen Avrupa Birliği fonlarının hedeflendiği diğer alanlar arasında Romanya’da geçmişten devralınmış ve hala yerinde olan atık su yönetimi uygulamaları vardır. Mevcut şehir ısıtma sistemlerinin temizlenmesi ve yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaştırılması Avrupa Birliği fonlarıyla gerçekleştirilmektedir. Kıyı erozyonunun önlenmesi ve kıyı şeridinin muhafaza edilmesi ve konu güvenliğinin sağlanması amacıyla Güney Romanya’nın Karedeniz kıyısının korunması ve rehabilitasyonu da destek kapsamındadır. Mevcut iki nükleer reaktör ülke elektriğinin %20’sini sağlamaktadır. İki tane daha nükleer reaktör için yapılan planlar 2010’un Aralık ayında kabul edilmiştir. İnşaatın maliyetinin 4 milyar EUR olması beklenilmektedir. Ayrıca, Transilvanya ve merkezi Romanya’da da nükleer santraller plan dâhilindedir. Firma Sorunları: Romanya’da oturma izinleri genel itibariyle 1 yıl sureli olarak verilmektedir. Bu uygulamanın istisnaları ise; - 1- 500.000 EUR ve üzeri yatırımda bulunulması halinde 3 yıl, - 2- 1 milyon EUR ve üzeri yatırımda bulunulması halinde 5 yıl, - 3- 5 yıl ikamet edildikten (beş yıl içinde 300 günden fazla yurt dışında bulunmamış olmak gerekiyor) sonra 5 yıl oturma izni verilmesidir. Firmaların vergi, sigorta vs. gibi devlete borcu bulunması halinde oturma izni başvuruları reddedilmekte ve firmaların yurt dışından istihdam talepleri kabul edilmemektedir. Firmaların kamuya borcu olması halinde banka hesaplarının bloke edilmesi de sık sık karşılaşılan bir sorundur. İşadamlarının oturma izinleri için Romanya makamları 70.000 EUR tutarında dövizin ülkedeki bir bankaya yatırılmasını, firma kurulduktan sonraki 12 ay içinde de bu meblağın şirkete yatırılmasını (sermaye ya da varlık alımıyla) veya firma kuruluşunu müteakip asgari 10 kişinin istihdam edilmesini mecburi kılmaktadırlar. 3/8 DEVAMI Temmuz 2011’de Yabancılar Kanununda değişiklik yapılmasıyla şartlar daha da ağırlaştırılmıştır. Buna göre, şirket sahibi bir yabancının 100.000 EUR tutarında meblağı firmaya sermaye ya da şirkete borç olarak sağlaması ve 10 kişiyi istihdam etmesi gerekmektedir. Bu şart, ortaklık yapısı bulunan firmalarda daha da ağır durumdadır: Örnek olarak sermayesine % 20 ve % 80 oranında iki ortağı bulunan bir firmada sorumluluk kişi başına maktu tutar olduğu için % 20’ye sahip ortağın 100.000 EUR sermaye yatırması gerekmekte, bu şirket sermayesinin 500.000 olması gereğini ortaya çıkarmakta ve asgari 10 kişilik istihdam mecburiyeti ortadan kalkmamakta ve 50 kişi olarak gerçekleşmektedir. Söz konusu uygulama sadece değişiklik tarihi sonrasında kurulan firmaları değil, önceden kurulmuş firmaları da kapsamaktadır. Romanya’da faaliyet gösteren Türk müteahhitler ve yatırımcılar kalifiye işgücünü Türkiye’den temin etmeyi tercih etmektedir. Ancak, Türkiye’de ilköğretimin 5 yıl olduğu dönemde ilkokul diploması alan Türk kalifiye işçiler, Romanya’da ilköğretimin 8 yıl olması nedeniyle ilkokul mezunu olarak kabul edilmemekte ve vasıfsız işçi statüsünde değerlendirilmektedir. Romanya’da Büyük Bedelli İhaleler: PROJENİN TANIMI Bükreş Metrosunun Genişletilmesi Atık su tesisleri Ülke Geneli Atık Su Projeleri Yaklaşık 2.000 km otoban inşaası Rüzgar değirmenleri (Karadeniz sahili) Köstence Liman İnşaatı Braşov Havaalanı Tarnita Lapusesti Hidroelektrik Santrali (Cluj) DEĞER (EUR) 2011 SONU DURUMU 8,5 Milyar EUR İhale yayınlanacak DEĞERLENDİRMELER 3,3 Milyar EUR İhale yayınlanacak 1,2 Milyar EUR İhale yayınlanacak AB Fonları destekli AB Fonları destekli AYB tarafından finansman veri yok İhale yayınlanacak Sürekli olarak gecikiyor veri yok Şebeke kapasitesinin düşüklüğü problem Yatırımcılar: CEZ, Iberdrola Renovables, Celsa Team, Enel, Petrom, EDP Muhtelif ihaleler planlanıyor Braşov Vilayeti http://site.judbrasov.ro 198 Milyon EUR Başlangıç aşamasında veri yok 20 Milyon EUR 1 Milyar EUR Yatırımcı aranıyor www.minind.ro Türkçe-Rumence Tercümanlar (Ülke kodu +40): Alina Buturca :0745 378 804 Amet Engin :0723 076 127 Amela İbraim :0744 684 907 Ayla Hayredin :0722 354 456 Delia Ana İonita :0743 025 655 Dorinela Cretu :0742 155 143 Eden Kurtasan :0744 399 019 Neylan Tefik :0740 755 860 Normambet Nazan :0727 409 739; 0721 965942 Raluca İordache :0742 875 883 Liza Bunescu :0727 691 276 Selda İsmail :0722 755353; 0723417539 4/8 DEVAMI Ferda Muslim Ömer Bayar Barlas Güral Bekir Şenol Stavar Marius İbrahim Kenan Iuzeir Ali Feridun Aziz Ilknur Bekir Hülya Cosar Onder Harsakay Faruk Hayredin :0744 570 393 :0744 998826 :0788 393 459 :0723 002 942 :0724 340 431 :0723 401 964 :0721 378 583 :0727 886 121 :0724 574 506 :0748 050 124 :0726 866 730 :0729 891 905 Avukatlar ve Danışmanlık Firmaları*: *Listenin Bakanlığımızca bir bağlayıcılığı bulunmamaktadır. Bükreş Avukatlar Bürosu Str. Dr. Raureanu, nr. 3-5, Bükreş Tel: 0040 213154537; 3154538 Fax: 0040 213129440 E-mail: secretariat@baroul-bucuresti.ro Global Business Development S.R.L. Hamdi DEMİREL (Türkçe konuşuyor) Tel: 0040 (21) 3266147; 0040 (21) 3266148 Faks: 0040 (21) 3266149 Web sayfası: www.gbd.ro/site/site PricewaterhouseCoopers Romania Lakeview Building 301-311 Barbu Vacarescu Street 020276 Buchares, Romania Tel: 0040 212253000 D: 0040 212253694 Faks: 0040 212253600 Web sayfası: 0040 742159143 E-mail: ruxandra.popescu@ro.pwc.com Ruxandra Popescu, Senior Manager Tel: 0040 212253000 D: 0040 212253334 Faks: 0040 21225300 Bogdan Carpa-Veche Senior Consultant Nexia Romania Başkan: Luminita Ristea E-mail: luminita.ristea@crgnexia.ro Tel/fax: 0040 241606622 Web sayfası: http://www.nexiaromania.ro 5/8 DEVAMI Hermes Finance Livia Teodorescu Tel: 0040 213195353 Faks: 0040 213188849 Cep: 0040 734473234 E-mail: livia@hermesfinance.ro Adres: Ceahlau Bld., No. 2, Block 15, Entrance 1, Apt. 1, District 6, Bucharest Web sayfası: www.hermesfinance.ro Vacarescu Casa de Avucatura Ionel Vacarescu Str. Mantuleasa, Nr.12, et 4, ap 10; Sector 3 BUCUREŞTİ E-mail: ionel@vacarescu.ro Web sayfası: www.vacarescu.ro Lukowicz Cringureanu&Partners Romanian Chamber of Commerce and Industry Bd.O.Goga no.2, T 3, et.5, no.1-3 Sect.3 Bucharest Tel/Fax: 0040 213190086 E-mail: office@bclaw.ro Web sayfası: www.bclaw.ro Urban Şi Asociatii Bdul Preciziei, nr. 1, sector 6, Bucuresti, Romania Tel: 0040 213115332 Faks: 0040 213115331 Web sayfası: http://www.urbansiasociatii.ro/contact.php Av. Alexandrina Diaconescu Sector 1 Bükreş Tel: 0040 213158748; 004 0722 232 773 Faks: 0040 213158748 E-mail: aldiac7@yahoo.co.uk Musat&Asociatii Bd. Aviatorilor, no.43, sector 1 Bükreş Tel: 0040 21 202 5900 Faks: 0040 21 223 3957 E-mail: general@musat.ro Web sayfası: www.musat.ro Bostina&Associates 12 SILVESTRU STREET, 2ND DISTRICT, BUCHAREST Tel: 0040 212114800 Faks: 0040 212114723 E-mail: office@bostinalawyers.eu Web sayfası: www.bostinalawyers.eu 6/8 DEVAMI Tuca Zbarcea&Asociatii 4-8 Soseaua Nicolae Titulescu, America House, West Wing, 8th Floor, Sector 1, 011141 Bucharest Tel: 0040 212048890 Faks: 0040 212048899 E-mail: office@tuca.ro Web sayfası: www.tuca.ro Nestor Nestor Diculescu Kingston Petersen Bucharest Business Park, Entrance A, 4th Floor, 1a Bucuresti-Ploiesti National Road, 1st District, 013681 Bucharest Tel: 0040 212011200 Faks: 0040 212011210 E-mail: office@nndkp.ro Web sayfası: www.nndkp.ro Popovici Nitu & Asociatii 239 Calea Dorobantilor, 6th Floor, 1st District, Bucharest 010567 Tel: 0040 213177919 Faks: 0040 213178500 / +40 213177505 E-mail: office@pnpartners.ro Web sayfası: www.pnpartners.ro Voicu & Filipescu SCA Bd. Ştirbei Voda no.26-28, Union International Center II, 5th Floor 010113 Bükreş, sector 1 Tel: 0040 213140200 Faks: 0040 213140290 E-mail: voicud@vf.ro Web sayfası: www.voicufilipescu.ro; www.vf.ro Schönherr Blvd Dacia Nr 30, Sector 1, 010413 Bucuresti Tel: 0040 213196790 Faks: 0040 213196791 E-mail: office@schoenherr.ro Web sayfası: www.schoenherr.eu D&B David si Baias Opera Center I, 6th Floor, 1-5 Costache Negri Street, Bucharest 5 Tel: 0040 212028770 Faks: 0040 212028771 E-mail: sorin.david@david-baias.ro Web sayfası: www.pwc.com/ro Stoica & Asociatii Attorneys at Law Opera Center II, Str Dr N Staicovici Nr 2, Etaj 2 Sector 5, 050558 Bucuresti Tel: 0040 214020930 Faks: 0040 214020931 E-mail: sca@stoica-asociatii.ro Web sayfası: www.stoica-asociatii.ro 7/8 DEVAMI Wolf Theiss Bucharest Corporate Center (BCC), Str. Gheorghe Polizu Nr: 58-60, Floor 12-13, Sector 1, 011062 Bucharest Tel: 0040 21 308 8100 Faks: 0040 21 308 8125 E-mail: bucuresti@wolftheiss.com Web sayfası: www.wolftheiss.com Zamfirescu Racoti Predoiu Law Partnership 38 Jean Louis Calderon Street, Sector 2, 020035 Bucharest Tel: 0040 21 311 0517 Faks: 0040 21 311 0519 E-mail: office@zrp.ro Web sayfası: www.zrp.ro Radu Taracila Padurari Retevoescu SCA in association with Allen & Overy LLP Bd. Dacia, no. 60, 020061, Bükreş, Sector 2 Tel: 0040 314057777 Faks: 0040 314057778 Lukowicz Cringureanu&Partners Romanian Chamber of Commerce and Industry Bd.O.Goga no.2, T 3, et.5, no.1-3 Sect.3 Bucharest Tel/Faks: 0040 213190086 E-mail: office@bclaw.ro Web sayfası: www.bclaw.ro Av. Dr. Alper Ramazan (Türkçe konuşuyor) Str. Mamulari, no.4, Bl.C2, sc.2, et.1, ap.34, Sector 4 Bükreş Tel: 0040 314019148; Tel/Faks:0040 213199798; Cep: 0040 722 704 363 E-mail: alperramazan@hotmail.com 8/8