genital sistem patolojisi
Transkript
genital sistem patolojisi
DİŞİ ÜREME ORGANLARI -YUMURTALIK -Anomaliler: Aplazi, Agenesi, Hipoplazi, Hermaphroditism-intersex -Yumurtalık kistleri -folliküler kistler -atretik folliküler kistler -lutein kistleri -teka lutein kistleri -parovarium kistler Sonu-Önemi: Yumurtalık kistleri kalıcıdır. -Atrofi: Yaşlılık. Küçük ve serttir. Follikül yoktur, korpus luteum vardır. -Kan dolaşım bozuklukları: Fizyolojik kanama Patolojil kanama a-tedavi sırasında b-tavuklarda c- nöyrotik -Oophoritis: Yumurtalık dokusunun yangısıdır. Seyrek rastlanır. Etkenler kan ile gelir. -YUMURTALIK YOLU- Oviduct- Tuba Uterinaa- Salpingitis: Yumurtalık yollarının yangısıdır, En önemli son kısırlık oluşturmasıdır. -UTERUS -Anomaliler; Aplazi, Hipoplazi -Uterusta Patolojik Durum Değişiklikleri a-Antero-Retro-Latero-Versio Uteri b-Hernia Uteri c-İnvaginatio Uteri d-Torsio Uteri e-Prolapsus Uteri Uterusun Kistik Glanduler Hiperplazisi • Tanım; Uterus mukozasının konjesyonlu kalınlaşmasıdır.Mukoza çok sayıda kist içerir. • Sebep; Östrojen Hormon fazlalığı • Uterus mukozası kırmızı –mor renkte , kalın ve kistlerle dolu durumdadır. • Mikroskobik olarak ; Uterus mukoza epitel tabakası ve bezler hiperplaziye durumdadır. Ve bazı bezlerde kistleşmeler oluşur. • Sonu; Sebep kalktığında iyileşme olabilir. Sebepler devam ederse olay pyometraya dönüşebilir. • Uterusta Atrofi: Uterusun normale bakış küçülmesidir. Yaşlı hayvanlarda ve gelişimini tamamlamamış hayvanlarda yumurtalıkların alınması. • Uterusta Hiperemi: Pasif Hiperemi, Aktif Hiperemi • Uterusta Kanama: Fizyolojik ve Patolojik METRİTİS-Uterus Yangısı CERVİX UTERi Anomaliler Cervix’te Hypoplasie Cervix’te Hypertrophie Cervix’te Dilatation-Diveritkül Cervix’te Hiperemi-Hemoraji Cervix Yangısı a)Cervicitis b)Cervix Uteru Cystleri – Nabathion - - Garthner 1)Güç Doğum 2)Travmatic – dilatatör 3)Suni tohum- katater travması c)Cervix’te Fibrosis-Prolapsus 1) Güç doğum, travmatik yaralar 2) Chronic Cervicitis 3) Chronic Endometritis VAGİNA Vagina Anomalileri: Hypoplasi, Atresi Vagina Kistleri a)Bartolin Bez Kisti : - Bez kanalının Kronik yangısı - Kronik Vaginitis - Klorlu naftalin - Oestrogen etkisi b)Gartner Bez kisti : - Kronik Vaginitis yaralanma - Oestrogen fazlalığı - Klorlu naftalin Vagina-Vulva Travma : İnek,kısrak ; Güç Dogumlar ,İri boga, Küçük olanlar iyileşir,Fıtıklaşma ,peritonit Prolapsus Uteri -Güç doğum – Vulva Ödemi -Travma Tympani – Dispozisyon -ıkınma +Yangı – Oestrogen etkisi Ostrogen İçeren yem Küflü mısır - Küflü yem • • VAGİNİTİS ET VULVİTİS Dirençli olmasının nedenleri : a)Kutan mukoza b)Asidik Ortam => Epitelial Glikogen +Oestrogen c)Yersel Bağışıklık • Vaginitis Cat.Acuta veya Kronika 1) Vaginitis Cat.Acuta veya Chronica 2) Necrotic Vaginitis et Vulvitis • Bulaşıcı Vaginitisler 1) Vesiculer vaginitis => coital exanthem - Vagina mukozasının bulaşıcı,kabarcıklı yangısıdır. - İnek ve kısraklarda görülür - Aşım mevsimlerinde,salgınlar şeklinde görülür Makro : Mukoza üzerinde serpilmiş halde peteşial kanamalar oluşur.Nekrozlar vardır. 2 ) Granuler Vaginitis Vulva mukozasının papüllü yangısıdır. En fazla ineklerde görülür. Makro : Vulva mukozası kırmızı renktedir. Üzerinde 1-2 mm’lik kabartılar vardır. Mukoza üzerinde seropurulent eksudat vardır. Klitoris çevresi pembe dut manzarasındadır. 3 ) Veneral Epididymitis ed vaginitis (EPİVAG) 4 ) Viral Vaginitis-bulaşıcı anterior vaginocervisitis 5 ) Dourin-Exanthema Coitale paraliticum Vagina- vulva mukozasının sümüksel vaziküllü,ülserli akut yangısıdır. Tek tırnaklılarda gelişir Etken : Trypanosoma equiperdum Makro : Vagina-vulvada seroprulent eksudat Vagina vulvada ülserler sınırlı pigmentsiz nedbeler 6 ) Dermatitis Ulserosa PLACENTA VE YAVRU ZARLARI PATOLOJİSİ • Placentitis • Placenta Mole • Amnnion plaklar ve Plasental Kalsifikasyon A.PLACENTİTİS- C) Adventital Placentation D) Hydroamnion-Hydroallantois Plasenta dokusunun yangısıdır. -Villi corialis-chorion-allantochorion Sebep : 1. Annenin Septisemik hastalıkları 2. Travma-gebe uterusa 3. Enfek.Abort => mikroorg + protozoon 4. Viral Abort sonrası Mikro : Nectoric vasculitis- Tromboz Focal Nekroz – Pseudocyst Synstial Hücre – İnclusion B.PLACENTAL MOLE -Uterustaki embriyo veya fötüsün ölümünden sonra geriye kalan villi korialislerin büyümesiyle oluşan et benzeri şekilsiz kitleler.Köpek-domuz Villi koriyalislerin özellikle Stroma (damardan yoksun) sürekli büyür,trofoblastlar artar. -Mola cystica -Mola carneoso racemosa -Mola sanguinelenta -Mola villosa Sonu : Tümör - (Chorion tümörleri) Mole ölebilir => atılır, Haemorragie olabilir, Chorionic gonodotrophin =>ovarium büyür,KİST -Mola hydatiforme Plasenta ve Yavru Zarları Patolojisi C: Adventitial Placentation: Karunkel ve kotiledon, dışındaki bölgelerde plesanta gelisimi Sebeb: Karunkel’lerin sayıca az oluşu (yangı ve travma sonucu) Makro: Kotiledon sayısı az, kotiledonlar arası üreme bölgeleri var. Sonu: Gebelik hali sürmez. D: Hydroamnion-Hydroallantois: Yavru zarları içindeki sıvının aşırı artışıdır. Sebep: 1- Anne hast. Kalp-Karaciğer. 2-Parazitism olayı- anne 3-Adventitial Plesantation 4-Yavru zarları bükülmesi 5-Annede yetersiz kötü beslenme 6-Annede anemi 7-Buzağı ve kuzuda anomali 8-Placentitis yapan hast. Sonu:Çoğunlukla fötus, başlangıçta atılır. Atılmazsa, uterusta felç ve güç doğum meydana gelir. E:Amnion Plaklar ve Plesental Kalsifikasyon: -Amnion kesesi içinde, dağınık halde bulunan donuk, beyaz renkli plaklar Sebep: - Trofoblast tabakasındaki hücrelerin, squamous metaplazisi - Trofoblast tabakasındaki hücrelerin, damar duvarlarındaki dejenerasyon ve nekroz PATOLOJİK GEBELİK-EKTOPİ (Graviditas Extrauterine ) 1) GRAVİDİTAS OVARİCA- Ovarial Gravidite 2) GRAVİDİTAS TUBARİA- Oviduct Gravidite 3) GRAVİDİTAS ABDOMİNALE- Abdominal Gravitide 1 – Ovarial Gravidite 2. Tubalarda Gravidite ABORT-YAVRU ATMA Normal doğum süresinden önce fötusun canlı veya ölü olarak atılmasıdır Ana rahmi dışında canlılığını sürdüremeyecek gelişim döneminde atılmasıdır. İmmature : Gelişimini tamamlamış fakat uterus dışında yaşayamayacak durumda olan fotüsün atılması. Abortus premature : Erken doğum- Gelişimini tamamlamış,dış ortamda yaşayabilecek, fakat normal doğum süresinden önce doğum. Sebep : A.Enfeksiyöz Olmayan Abortuslar 1. Travma =>Fiziksel Etkenler,çevre şartlarında ani değişim,sıkışma,soğuk içme 2. Toksikasyon :Özellikle ilaçlar “Arecolin,pilocarpin vb.“yine tedavi amacıyla yüksek dozda ilaç uygulama (İntravenöz) 3. Ana Hastalıkları =>Sancı,ishal,ateş,hematüri,hemoglobinüri 4. Yavru hastalıkları 5. Yetersiz ve dengesiz beslenme 6. Yavru sayısı fazlalığı 7. Uterusun dar oluşu-Nedbeleşme • Pneumovagina-vulva-vestibulum-vagina-cervix kapanmama • Plasental bozukluk • Hormonal dengesizlik,progesteron,östrojen Makro : Hiperemi-kanama Cu yetersizliği - Encephalomalaie İyot yetersizliği – Kılsızlık miksödem Placental bozuk – Subcutis İntermuskuler ödem Enfeksiyöz Abortus Sebepleri • Brucella etkenleri => BRUCELLOZİS • Listeria etkenleri => LİSTERİOZİS • Vibrio etkenleri => VİBRİOZİS • Salmonella etkenleri => SALMONELLOZİS • Leptospira etkenleri => LEPTOSPİROZİS • Tricomonas etkenleri => TRİCOMONİAZİS • Toxoplazma etkenleri => TOXOPLASMOZİS • Mantar etkenleri => MYCOZİS • Diğer enfek.etkenler => Streptococ Thaleria Border hastalığı Şap Q Humması VİRAL ABORTUSLAR • Atların virusi Rhinopneumanitisi (Rhinopneumonitis equi) • Atların virusi ARTERİTİSİ • Koyunların ENZOOTİK ABORTUSU • Sığır Epizootik Abortusu • Sığır enfek.Rhinotracheitisi (Vulvovaginitis pustulosa enfectiosa) • Domuzların virusi Abortusu BRUSELLOZİS Brusella Abortus Bang - Sığır Brusella Ovis - Koyun Brusella Suis - Domuz Brusella Melitensis - Koyun Kaynak : Enfekte placenta,akıntı,Sperma SIĞIR BRUCELLOZİSİ (7.-8.AY) A) Anada Görülen lezyonlar Uterus : Dıştan normal İç görünüm :Seropurulent necrotic endometritis Placenta : Allantokorion => ödem pıhtılaşmış exudat,kalınlaşma Kotiledon : Kotylodonitis acuta nekrotikans. Kronik => Yapışma => Adesion Mikroskobi : Uterus : lenfosit + plazmosit + epiteloid =>GRANULOM Akut, irinli ,ulseratif,endometritis Placenta : Acut olaylarda =>Stromada =>mononucleer Neutrophil Nekroz Dev Hücre Kronik Uterus: =>Kronic olayda =>Kotiledon adhesyon Retensiyo Sekundenarium Plasenta : => Akut yangı =>produktiv yangı Fibrozis => Placental + maternal villi => Adhesyon • Atık Yavruda : Herhangi bir değişiklik görülmeyebilir. Ödem- transudat Abomazumda limon sarısı içerik Kataral + fibrinli pneumonie KOYUN VE KEÇİDE BRUCELLOZİS Mikroskopta : Brucellosa ilgili taze düğümcük Necrotic kireçlenmiş brucellose düğümcük iyileşmiş düğümcük Atrofi LİSTERİOZİS - Özellikle encephalitis yapar. - Uterus ve fötus’e yerleşebilir. Encephalitis + Abort => Listeriosis (tek tük ) (% 50) Etken : Listeria monocytogenes Etken => sindirim => Gebeliğin 1/3 => uterus => metritis =>fötüs (bazen nec.sep..) => ABORT (Septisemi 4- 5.gün) Makro : Uterus : Endomtr. Simpleks =>retensiosecundarium Necrotic septic metritis Atık Yavru : Ölen yavru 4.veya 5. günde atılır Kokuşma lezyon görülmez Karaciğerde milier nekroz (dalak,böbrek,akciğer) Mikro : Özellikle nekrotik alanda etken kümeleri Sonu : Gebeliğin 1/3 dönemi atık,güç doğum, canlı olabilir ama kısasüre sonra ölür VİBRİOZİS Sığır : Vibro fötüs var.veneralis – abort 4-9.ay Koyun : Vibrio fötüs var.İntestinalis – son 6.hafta PATOGENEZ Sığır : Bulaşma çiftleşme ile ( 5-6 yaş boğa) Boğa preputium,inek vaginasında kısa süre kalır. Koyun :Sindirim kanalı => bakteriyemi Bazen kontakt.Yolla Deneysel olarak 4.ayda verilirse hemen abort oluşur. MAKRO : İnek : Uterus : Hafif Endomtr.Simpleks Brusellozis benzeri Placentada otoliz Atık Buzağı : Deri altı ödemi,vücut boş transudat Serozda fibrin – mide içeriği sarı pıhtılı MİKRO : İNEK uterusu => prop.Ve submuk.Lenfosit infilt. Placenta => yaygın histiosit infiltrasyonu ATIK BUZAĞI : lezyon görülmez. ATIK KUZU : Fokal Nekrotik hepatitis Sonu : Geçici kısırlık :Abort Premature Doğum Şiddetli metritis => ölüm SALMONELLOZİS Ağız yolu => Salmonella Abortus Equi – Aygır-testis’te Kısrak’ta-vagina-kolon İrinli hemorajik placentitis Çiftleşme :Salmonella Abortus ovis =>Koyun – sperma ile bulaşma MAKRO: Kısrak :Uterusta akut irinli plasentitis (difteroid)placental ödem,hemorragie,hematom kolanda yangı hemorragic purulent Placeta’daki Nekroz (Tanıtıcı) Koyun :Uterus => Septik metritis Atık Tay : diffuz odem + hemorragie =>Septisemi Atık Kuzu : Canlı olanlar 1-3 günde ölür.Omphalitis Poliarthritis + Ttendovaginitis => Ölüm MİKRO : Chorionda hiperemi =>Tromboz =>Kanama Leucocyt inflt.Epitelial desquamasyon+ dejenerasyon Vill nekrozu Chorion kitle =>Epitel+leucocy+eritrosit SONU : Kısrak : Doğumun son dönemi artık Koyun : 6 hafta kala atık Etken => fotus +placenta +uterus akıntısı kuvvetli bağışıklık. LEPTOSPİROZİS L. pomona, L.İcterohemorrhagica,L Grippotyposa L.canicola, L.Australis Sığır,at,koyun,domuz,keçi =>ikterus,hemoglobunüri ABORT Mukoza => Deri(yara,sıyrık) => 3-7 gün inc. =>kan =>septisemi (böbrek,karaciğer,gebe uterusu) Ağız yoluyla => Hemolitik Anemi – anoksi =>Placental nekroz =>fötüs =>Abort MAKRO : Uterus-Placenta: nekroz cotiledonda ödem Atık yavru : karın,göğüs boşluğunda ödem,kanlı seröz exudat =>kanama Karaciğer büyük- necrotic odaklı Böbrek,dalak büyük MİKRO : Uterus-Placenta :Hiperemi nekroz Atık Yavru : Neph.İnterti.Acuta nonpurulenta Glomerulonepht.Eozinophili Lenfoid hyper+Necrotic Hepatitis+safra pigmenti Özel boya : (Levaditi gümüşleme) SONU: Her dönemde Abort =>ölü =>bazen canlı (kısa ölüm) TRİCHOMONİAZİS Sığır =>Boğa =>BALANİTİS Her dönem/Bazen İnek =>vaginitis =>metritis =>gebe uterusu => ABORT Tricomonas foetus Çiftleşme 1-2 gün Boğa =>preputium =>irinli Balonapostitis => ACUT CAT. Vaginitis Etken =>cervix =>uterus irinli cervitis =>metritis => ABORT Makro : Uterus irinli mucoprulent exudat Ölen fötüs =>atılır veya masserasyon (Rezorbe)+ölen yavru uterusta kalır. +pyometra-irinli andometritis Placenta’da hafif lezyon KANAMA Uterus’ta etken görülür. SONU : Kısırlık olabilir TOXOPLASMOZİS Toxop.Gondii Sığır,koyun,domuz,köpek-insan (çiğ et) POTOGENEZ Ağız yolu =>kedi gaitası =>enfek.salya,kadavra,burun akıntısı,süt Damlacık Enfek. parazitemi Girişte lezyon =>kan => sevdiği organ =>endometrium placenta Necrotic endometritis,placentitis =>fötüs =>kan,karaciğer,akciğer necroz =>ABORT Bazen Masserayon Anomali MAKRO : Necrotic endometritis placentitis Kuzu+domuz yavrusu+ödem fibrinli exudat Beyin,karaciğer,akciğer focal necroz MİKRO : Endometrium+placenta focal necroz+granulamatöz lezyon Fötüs : Akciğer intert pneumoni+granulamatöz Beyin+medulla spinalis =>pseudocyst Vasculer resk.Calcification Karaciğerde Focal necroz MYCOZİS (tek tük olaylar) Çoğunlukla inek =>Koyun =>domuz Mycotic abort faktörleri önemli -Hijyenik olmayan koşul (kış,yağış) - Mantar sporlu yemler,ıslak yem - - - Aşırı antibiyotik kullanımı gebelerde - - - Suni tohum.Spermanın antibiyotik ile muamelesi Aspergyllus-mucor-candida türleri Ağız,solunum+Çiftleşme ile alınır =>placentitis mycotica 3-8. ayda ABORT Necroz VİRAL ABORTLAR 1.Rhinopneumonitis – Kısrakların Viral Abortusu Equi : Gebeliğin 9.ve 10. aylarında (KISRAK’ta) Herpes virus Potogenez : Damlacık Enf.+Burun akıntısı+Atık Fötüs+Bulaşık yem,su+Sindirim kanalı Kısrakta : 2-20 gün Ateş,Enfluenza => viremi Etken =>Akciğer =>Sinir sistemi+Fötüse (İntrauterin ölüm,daha çok atılınca görülür) MAKRO : Annede hafif konjuktivitis+nezle 4 ay sonra abort-placenta normal Atık Yavru : İkterus,derialtı ödemi,kanama - Pericard+pleura+periton => ÖDEM+peteşi - Farinks,larinks şişkin,kırmızı renkte - Akciğer lezyonları - Karaciğer büyük+necroz odakları - Dalak iki misli büyük - Lenf düğümleri büyük-hiperemik-ödem - Timus,böbrek,idrar kesei kanamalı MİKRO : KARACİĞER :Hepatitis parancymatosa et necroticans Hepatitis serosa AKCİĞER : Bronchopneumonia desquamativa et bronchiolitis necroticans DALAK : Splenitis necroticans ve Necrosis miliaris LENF DÜĞÜMLERİ ve DALAK’ta-NECROZ 2.Atların Virusu arteritisi 3.Koyun Enzootik Abortusu 4.Sığır Enf.Abortusu 5.Sığır Enf.Rhinotracheitis MEME PATOLOJİSİ ANOMALİLER Meme başı sayısının normalden çok olması Polythelia : Athelia : Meme başlarının olmayışı Hypothelia : Meme başlarının normalden az olması Polymasti : Meme loblarının normalden fazla olması GYNECOMASTİE Erkek hayvanlarda rudimanter olan memelerin süt salgılayacak düzeyde gelişmesidir. A) Sahici Gynecomastie : Erkeklerde meme bezinin süt salgılayacak şekilde gelişmesidir.Teke,koç - Hormonal düzensizlikler B) Yalancı Gynecomastie : Erkekte yağ dokusuna ilgili meme büyümesidir.Süt salgısı yoktur. Memede Kist : Kanalların kistik biçimde genişlemesidir. Kanallara yakın bölgede yaralanma,kronik üremeli yangılar Memede Kan Dolaşım Bozuklukları : A) Hiperemi . -Fizyolojik : gebeliğin sonuna doğru - Yangısal : Özellikle Akut Meme yangısı B.Memede kanama -Travmatik : Vurma,çarpma,irkiltici ilaçlar - Yangısal : Akut mastit,Vit C. Eksikliği,Bitki zehirlenmeleri C.Memelerde Hematom : Meme dokusunda sınırlı,dışarı çıkıntı yapan kanama odağı D:Memede Emboli-Tromboz : Mastitlerde damarlarda gelişir. Memede ödem : a) Fizyolojik meme Ödemi : Doğuma yakın dönemler Hormonlara ilgili 6-12 gün b)Patolojik Meme ödemi : A) Mastitis’e ilgili olmayan:Vücuttaki dolaşım bozuklukları B) Mastitis’e ilgili olanlar : Mastitis Sebepleri Memede Concrementler : Corpora Amylacea, 5-25 Mikron çapında yuvarlak kırmızı-mor Meme Başı Derisinde Yer Alan Hastalıklar • Meme başı derisinde görülen hastalıklar a) Urtıcarıa : Yersel yangısal ödem,dış sebepler,iç sebepler Deride solgun,kırmızı,dört köşeli kızartılar, Kabartılar. Sonu : İz bırakmadan kaybolur b)Meme başında yanık : Yangınlar,sıcak uygulamalar. c)Meme başında donma : İz bırakmadan iyileşir,gangrene olur. ç) Meme başında fagopyrism : Beslenmeye bağlıi Güneş ışınlarının sebep olduğu nekrotik dermatitis olayı, Sebep : Kara buğday,Yonca,Burçak,Tırfıl Fenotiazin. iyileşme oranı yüksektir. d)Meme başlarında ekzama-Ekzantemler : Derinin epidermis tabakasının yüzlek yangısı,epidermitis • Eksojen Ekzama : Dış etkilere bağlıdır,seyrektir. • Endojen Ekzema : B-1) Besin maddeleri ve beslenmeye bağlı ekzantemler-Marnillitis (Patates,küflü yemler,balık unu,asma yaprağı,vb.) B-2) Yersel viral hastalıklara bağlı ekzantemler. B-3) Sistemik hastalıklara bağlı ekzantemler. B-2) Yersel Hastalıklara Bağlı Ekzantemler : B-2 a) Herpes Mamillitis (Bovine Herpes Mamillitis): Veziküler Dermatitis yapar.Temmuz-Aralık-İnek-Düveler % 95 2 yıl bağışıklık Bulaşma : Sağım sırasında ellerle,sağım makineleri,sinek ve böcekler. - Kızarıklık,kabarcık, 2 cm çapında. - Ortalama 15 – 20 günde iyileşir. B-2b)Çiçek hastalığı : Çiçek virusu,deride vezikulo-pustuler ekzantem İnek,koyun,keçi Hastalık çiçek lezyonlu ineklerden sağım sırasında sağlam ineklere taşınır. Makroskobi : Meme başlarında bezelye büyüklüğünde kabartılar oluşur.bunların ortalarında göbekleri vardır. Ve çevrelerinde kırmızı birer hale bulunur.Zamanla bu kabarcıklar irinleşir. Sonu : Epidermis’in Rejenerasyonu ile iyileşme olur.Ortalama 15 gün sürer.Geriye çiçeğe özgü izleri kalır. Yaralar enfekte olursa iyileşme uzar, Mastitis oluşabilir. B-2 c) Vaccina : çiçeğe benzer lezyonlar etken : İnsan çiçek aşısı virusu Çiçek aşısı olan sağımcılar 4 Haftada iyileşme, yerlerinde küçük çukurlar kalır. B-2ç) Yalancı Çiçek Hastalığı (paravaccinia) Çiçek hastalığına benzer lezyonlar yapar.Fakat papullerin ortasında göbekler ve çevresinde kırmızı hale yoktur. Etken : Paravaccinia virusu. Lezyonlar kısa sürede iyileşir,sık nüksedebilir.Sağımcıların ellerinde de kiraz büyüklüğünde düğümler oluşur. B-2d) Papillomatosis : Etken : Papova virus - 3,5 aylık inkübasyon - Değme sureti ile bulaşır. - Papillalarla tanınır. B-3 Sistemik Hastalıklara Bağlı Ekzantemler B-3a) Şap hastalığı : Epiteliotrop virus B-3b)Noduler Exanthema(Lumpy skin disease): Deride 0,5-5 cm çapında nodüler oluşur.Sığırlarda görülür. 2-4 Hafta inkübasyon,Sinek ve böcekler. B-3c) Echtyma contagiosa ovium : Koyun-keçi,vezikül ve pustuller oluşur. Değme sureti ile bulaşır. Kızartı,kabart,pustul ve yarıklar yapar.Kabuklar iz bırakmadan iyileşir. B-3 ç) Exanthema coitale vesiculosum. B-3 d) Stomatitis papullosa B-3 e) Coryza gangrenosa bovum • Meme derisinde görülen enfeksiyöz dermatitisler : 1- Akne (Kıl Folliküllerinin Yangısı) : İrinli,nekrotik,irin yapan etkenler,meme başı ve meme derisinin temizlenmemesi,hava şartları Sonu : İyileşebilir,nedbeleşir veya mastitis yapar. 2- Frunculose : Daha irin nodüllerdir.(Çıban) 3.Gangren 4. Dermatitis flariosa (stephanofilariose) MEME YANGISI-MASTİTİS Mastitis =Mammitis : Meme bezi içindeki alveollar,süt kanalları,intersitisyel dokusunun yangısıdır. Galatopharitis : Sadece süt kanallarının yangısıdır. SEBEPLER : A) HAZIRLAYICI SEBEPLER 1) Elverişsiz Çevre şartları : Hijyenik olmayan ahırlar,Elverişsiz iklim şartları,kötü meralar. 2) Sağım Hataları : -Sağımın ihmali - Hayvanın dövülmesi - Meme başındaki yaralar 3) Meme Başı veya Meme Bezlerindeki Anomaliler : - Sarkık,gevşek,büyük memeler - Meme başı kanalının bozuk olması 4) Yaşlılık,hastalık gibi durumlar B)YAPICI SEBEPLER : Değişik türden bakteri,virüs,mantar gibi mikroorganizmalar Kaynak : Enfekte memeler,hayvanın bulunduğu çevre MASTİTİSLERİN PATOGENEZİSİ Hastalık etkenleri üç yoldan memeye gelir. 1)Galaktogen Enfeksiyon ----> İNVAZYON DÖNEMİ ----->ENFEKSİYON DÖNEMİ ----->YANGI DÖNEMİ 2.Hemotogen Enfeksiyon – Brucella,Tuberkuloz 3)Lenfogen Enfeksiyon – Aktinomikoz (Yara enfesksiyonu) MASTİTİSLERİN SINIFLANDIRILMASI 1.Seyirlerine ve lezyonlarına göre a) AKUT MASTİTİSLER : Meme dokusunun seröz,fibrinli,irinli,kanamalı akut yangı. MAKRO : Tek lopta veya 2-3 lopta olabilir. - Yangılı lob büyümüş,sert ,deri gergin - Kesit yüzü değişik özellikte exudat olur. - Tedavi edilmezse kronikleşir. b)Nekrotik Meme Yangısı : mast.acuta gravis perakut seyirli,genel hastalık hali oluşturan nekroz ve sekosterlerle tanınan meme yangısı. Etken : Colisp,stcph. Crynobact.prevdomona vb. Makro :meme büyür,çok az süt sağılabilir.Bu süt irinli,kanlı seröz olabilir.Memenin kesit yüzünden koyu kırmızı-sarı exudatsızın geniş nekrozlar vardır.Bunların bazıları lobun tamamını kaplar. SONU : Nekrozlar genişse ölüm gelişir. Nekrozlar fistolleşebilir. Kapsüllü olarak kalır. Meme genellikle süt veremez. C.Kronik ve Apseli Mastitisler - Mast.Kronika Apartomafoza - Memenin kronik ve apseli yangısıdır. - Holştaü meme hast.,Yaz mastitisi - Mera mastitisi Etkenler : Coryna bacf.,E.coli spp.,sthlococlar. Makro : meme başlarından sarı-yeşil süt gelir. - dıştan muayenede lob içinde çok sayıda düğümcükler farkedilir.Bunların bazıları fostüllenir. - Aynı özellikle apselere kesit yüzünde de görülür.Süt kanalları içide böyle exudat ile doludur. Mikro : Apse toplusu belirgindir. Sonu : Apse kapsüllerinden çevreye dağılan fibröz doku,meme parankimini sarar ve fibrozis sonucu meme körelir. ÖZEL MASTİTİSLER A)Meme tüberkülozu - En fazla ineklerde gelişir.Vücudun diğer bölgelerindeki lezyonlardan köken alan etkenlerin kan yoluyla memeye gelmesi ile olur. - meme tb.lu varlığına % 88 Akc.Tb.vardır. - Akc.tb. Var olan ineklerde % 13-25 meme tb. Vardır. + memede gelişen lezyonlara göre 3 tip mastitis tb.vardır. 1.Milier meme tüberkulozu :- Mast. Milieris tb. Akut ve yaygın tb.şeklidir.iri düğümcükler ile karakterizedir. - Çoğunlukla ilk enfeksiyonun genaralizasyonu sonu şekillenir - meme büyür,serttir.Kesit yüzünde düğümcükler bulunur. 2.Produktif lobuler infiltratif Meme Tb. memenin Kronik Organ Tb. - Meme loblarında sınırlı kalan produktif ve infiltratif meme tb.En çok görülen meme tb.tipidir.%80-90 bu tip tb görülür.Mikroskobide, tüberkül ve tb.granülasyon dokusu oluşumu tipiktir. 3.Diffuz- Exudadif Kazeifikasyonlu Meme Tb. Mastitis kazeoza - Yangın kazeifikasyon nekrozu ile tanınır.Akut ve Eksudatif tb.dur. Meme tb. Sonu ve önemi - Meme tb.çok yavaş ve sinsi gelişir - Son döneme kadar,belirgin lezyon görülmez - Başlangıçtan itibaren,tb.etkenleri süt ile dışarı atılır.Bu bulaşma için bir kaynaktır. - Meme tb.açık tb.dır. Meme Brusellosu - Brusella etkenlerine bağlı olarak memede kronik karakterde interstial mastitisler gelişir. - İnek,koyun,keçi - Etkenler memeye kan yolu ile gelir. Makro : Elle muayenede,meme dokusu içinde ,ceviz büyüklüğünde nodüller hissedilir.memenin kesit yüzünde kıvamlı bir exudat sızar. Mikro : Akut olaylarda : Lökositten zengin yangısal hücre infiltrasyonu Subakut olaylarda : Az lökosit,bol lenfosit bulunan granülamatoz lezyonlar. Kronik olaylarda : Bol lenfosit,plazma hücresi ve fibröz dokuda zengin granulomlar. MEME AKTİNOMİKOZU Yersel özel granulasyon dokusu ve apse oluşumu ile karakterize hastalığıdır. - inek ve domuzlarda görülür. Etkenler : Actinomikoz israeli ve lignieresi dir. Bulaşma lenfojen veya hematojen olur. Makroskobi: Çoğunlukla 1 lopta olur. Bazen 2-3-4 lobtada gelişebilir. -Elle muayenede meme başlarına yakın alanlarda düğümcükle saptanır. -Loblar serttir. -Kesit yüzünde ortaları irinli nodüller görülür. Sonu: Bu lezyonlar ilerleyicidir. Meme parankiminde atrofi oluşur