Ustacan Whmwd
Transkript
Ustacan Whmwd
Ustacan Whmwd Azwrbaycan Na`\llar\. 5 cilddw, 5-ci cild. Azwrbaycan SSR EA Nw]riyyat\, Bak\ - 1964 Biri var idi, biri yox idi, Ustacan Whmwd adl\ bir ki]i var idi. Ustacan Whmwd [ox twnbwl adam idi. Wrindiyindwn evdwn e]iyw dw [\xmazd\. Arvad\ onun twnbwlliyindwn lap cana gwlmi]idi. Arvad bir g^n xalas\gilw getmi]di. Wrinin twnbwlliyindwn xalas\na [ox dan\]d\. Xalas\ ona dedi: —Bac\ q\z\, get twzw [=rwk bi]ir. Bir ne[w dwnwsini qap\n\n a`z\ndan hwywtwcwn d^z. Sora wrinw de ki, g=ydwn [=rwk ya`\r. O durub qap\ya [\xacaq. Elw ki, evdwn [\xd\, tez qap\n\ =rt, bwrk-bwrk q\f\lla, i[wri buraxma. Qoy getsin =z^nw dolanacaq taps\n. Xalas\n\n dediyi s=zlwr arvad\n a`l\na batd\. Ordan [\x\b evinw gwldi. Xwmir yo`urdu. Sac as\b, [=rwk bi]irdi. Necw ki, xalas\ demi]di, ki]isindwn xwlvwtcw bir qwdwr [=rwk bi]irib qap\dan hwywtwcwn d^zd^. Sonra ^z^n^ wrinw tutub dedi: —A ki]i, g=ydwn [=rwk ya`\r. Nw olar, dur get, bir-ikisini dw swn gwtir. Ustacan Whmwd allah-allahnan yerdwn qalx\b [=lw [\xd\. Arvad o saat qap\n\ =rt^b q\f\llad\. Ustacan Whmwd bir ne[w [=rwk g=t^rd^, qay\danda g=rd^ qap\ q\f\ll\d\. Itwlwdi, qap\ ac\lmad\. Nw qwdwr elwdi arvad qap\n\ a[mad\. Ustacan Whmwd i]i ba]a d^]d^. Bildi ki, arvad\ onun twnbwlliyindwn cana gwlib, evw buraxmayacaq, wlacs\z qal\b hwywtdwn [\xd\. Qon]uluqda bir u[uq kalafa var idi, orya gedib ba]\n\n alt\n\ dik elwdi, uzan\b yatd\. Bir dw oyan\b g=rd^ ki, mil[wk k^l kimi onun ^z-g=z^nw dara]\b. Ustacan Whmwd mil[wklwri q\rma`a ba]lad\. D^z q\rx dwnw mil[wk =ld^rd^. Qlax\b getmwk istwyirdi, bir dw baxd\ ki, iki si[an de]ikdwn [\x\b gedir. Yerdwn bir da] g=t^r^b atd\, si[anlar\n ikisini dw =ld^rd^. Bir =ld^rd^y^ mil[wklwrw baxd\, bir dw si[anlara baxd\, =z-=z^nw dedi: “Mwn ki, yekw bir pwhlivanm\]am? Niyw evdw oturub qalm\]am?”. D^z bir ustan\n yan\na getdi. Bir dwmir papaq qay\td\r\b ^st^ndw yazd\rd\: “Bir ]apala`a q\rx ajdaha =ld^rwn, bir da]a iki nwhwng y\xan Ustacan Whmwd mwnwm”. Elw ki, papaq haz\r oldu, ba]\na qoyub yola d^]d^. Az getdi, [ox getdi, gedib bir ]whwrw yeti]di. Ustacan Whmwd yaman yorulmu]du. }whwrin kwnar\nda bir ba`a girdi. Yenw dw ba]\n\n alt\n\ dik elwdi, uzan\b yatd\. Ustacan Whmwd burda yatmaqda olsun, sizw yeddi qarda] pwhlivanlardan xwbwr verim. Bu ba` yeddi qarda] pwhlivanlar\n ba`\ idi. Onlar\n qorxusundan bu ba`a he[ kws girw bilmwzdi. Yeddi qarda] o ]whwrin pad]ah\n\n pwhlivanlar\ idilwr. Haman yeddi qarda]\n ki[iyi ba`a gwlmi]di. Birdwn Ustacan Whmwd g=rd^. Ona yax\nla]d\, bax\b g=rd^ yekw bir adamd\, ba]\nda bir dwmir papaq var, papa`\n ^st^ndw dw yaz\l\b: “Iki nwhwng y\xan Ustacan Whmwd mwnwm”. Ki[ik qarda] =z-=z^nw dedi: “Bu ki, belw q^vvwtli pwhlivand\, durar mwni =ld^rwr. Gedim vaxt ikwn qarda]lar\ma xwbwr elwyim”. Ki[ik qarda] ba`dan c\x\b, qarda]lar\n\n yan\na gwldi, whvalat\ onlara na`\l elwdi. Qarda]lar qalx\b ba`a wldilwr. Ustacan Whmwd hwlw dw yat\rd\. Yeddi qarda] pwhlivanlar onun ba]\ndak\ dwmir papa`a, yaz\ya bax\b mat-mwwttwl qald\lar. Bu qarda]lar\n Z=hrw adl\ bir bac\lar\ var idi. O da pwhlivan idi. Qarda]lar whd elwmi]dilwr ki, bac\lar\n\ =zlwri kimi bir pwhlivana wrw versinlwr. B=y^k qarda] dedi: — Bundan yax]\ pwhlivan olmaz. Bac\m\z\ elw buna verwk, bizw k=mwk[i olsun. Yava]ca Ustacan Whmwdi yuxudan oyatd\lar. Ustacan Whmwd qalx\b oyana-buyana baxd\, yeddi pwhlivan\ g=r^b ^rwyinw bwrk qorxu d^]d^. Amma ^zw salmay\b =z^n^ tox tutdu. Qarda]lar\n b=y^y^ dedi: —Ey b=y^k pwhlivan, swn bura xo] gwlibswn swfa gwtiribswn. Biz =lmwmi]ik ki, swn quru yerdw yat\bsan. Dur evw gedwk. Ustacan Whmwd yeddi qarda] pwhlivanlar\n evinw getdi. Qarda]lar onu ba]da wylw]dirdilwr. X=rwk yeywndwn sonra =z fikirlwrini ona s=ylwdilwr. Ustacan Whmwd raz\ olmay\b dedi: —Yox, indi ki, biz qarda] olduq, elw bac\n\z da mwnim bac\md\. Bu s=zdwn sonra qarda]lar\n yan\nda, Z=hrw xan\m\n yan\nda Ustacan Whmwdin h=rmwti bir qwdwr dw artd\. Bwli, g^n ke[di, ay doland\, Z=hrw xan\m yava]-yava] Ustacan Whmwdw bwlwd oldu. Onun nw yuvan\n qu]u oldu`unu ba]a d^]d^. Amma q\z whvalat\ a[\b wyan elwmwdi. Qarda]lar gecwlwr n=vbw ilw karvan vurma`a gedirdilwr. G^n ke[di, hwftw doland\, novbw gwlib Ustacan Whmwdw [atd\. Whmwdin can\na qorxu d^]d^. Z=hrw xan\m baxd\ ki, Whmwd yaman qorxur. G=zlwdi, gecwdwn bir xeyli ke[wndwn sonra Ustacan Whmwdw dedi: —Qarda], swn evdw qal, bu gecw karvan vurma`a mwn gedwcwywm. Q\z pahlivan paltar\n\ geyindi, ke[indi, yola d^]d^. Bwrwlwri ke[di. Elw bir karvan vurdu ki, qarda]lar\ hwlw bu vaxta kimi belw karvan vurmam\]d\. Q\z Ustacan Whmwdw dedi: —Ustacan Whmwd, qarda]lar\m xwbwr alsalar, de ki, bu karvan\ mwn vurmu]am. Qarda]lar gwlib g=rd^lwr evdw o qwdwr var-d=vlwt var. say\-hesab\ yoxdu. Dedilwr: —Pwhlivan, bu karvan\ swn vurdun? Ustacan Whmwd dedi: —Bws mwn vurmayanda kim vuracaqd\? Qarda]lar onun igidliyinw afwrin dedilwr. Bu vaxtdan bir m^ddwt ke[di. G^nlwrin bir g^n^ bir =zgw pad]ah bu ]whwrin pad]ah\n\n ^st^nw qo]un [wkdi. Pad]ah qarda]lar\ yan\na [a`\rd\. Qarda]lar Ustacan Whmwd dw =zlwri ilw aparmaq istwdilwr. Ustacan Whmwdin ba`r\ yar\ld\. &z^n^ qarda]lara tutub dedi: —Mwni bir tabuta qoyun, bwrk-bwrk sar\y\n, pad]ah\n yan\na elw apar\n. Yoxsa ac\`\m tutar, yolda adam-zad =ld^rwrwm. Pwhlivanlar bir tabut d^zwltdilwr. Ustacan Whmwdi tabuta qoyub bwrk-bwrk sar\d\lar. G=t^r^b ]ah\n yan\na apard\lar. }ah uzaqdan tabutu g=r^b bikef oldu. +z-=z^nw dedi: “Ywqin yeddi qarda]lardan =lwn vwr”. G=zlwdi, qarda]lar gwlib [atd\lar. Soru]du: —Pwhlivalar, bu nwdi? B=y^k qarda] dedi: —}ah sa` olsun, buna bir ]apala`a q\rx wjdaha =ld^rwn, bir da]a iki nwhwng y\xan Ustacan Whmwd deywrlwr. Bunu tabuta onun ^[^n gwtirdik ki, birdwn ac\`\ tutar, vurub adam-zad =ld^rwr. Pad]ah ]ad oldu. Pwhlivanlar atlanas\ oldular. Hwrwsi bir yax]\ at mindi. Ustacan Whmwdi fikir g=t^rd^. Nw elwsin, nw elwmwsin? &z^n^ pad]aha tutub dedi: —}ah sa` olsun, mwnw gwrwk elw at verwswn ki, minwnwdw beli q\r\lmas\n. Pad]ah fikirlw]di ki, “Deywswn bu zor pwhlivand\”. Ona dedi: —Yax]\s\ budu ki, =z^n t=ylwyw get, hans\ at xo]una gwlir, yax]\d\, =z^n se[ min get. Ustacan Whmwd t=ylwyw getdi. G=rd^ t=ylwdw elw atlar var ki, swmtinw getmwk olmur, yerlw, g=ylw wllw]ir. Qorxusundan he[ birinw yax\nla]a bilmwdi. G=z gwzdirdi, g=rd^ t=ylwnin dibindw bir sakit at g=r^n^r. Yava]-yava] bu ata yax\nla]d\. G=rd^ bu at he[ twrpwnmir. Barma`\n\ uzad\b at\n b=yr^nw vurdu. G=rd^ at qulaqlar\n\ sallad\. Whmwd baxd\ ki, bu at xalis yab\d\, =z^ dw y^k yab\s\. Sevinib ^rwyindw dedi: “Yax]\ tapm\]am. Bunu minib bir twrwfdw daldalanaram, dava qurtarandan sonra gwlwrwm”. At\n y^ywnini tutub e]iyw [\xartd\. Bir istwdi minsin. Bir dw fikirlw]di ki: “=z^m minwrwm, birdwn twrpwnwr-elwr y\x\laram”. &z^n^ pwhlivanlara tutb dedi: —Mwn birdwn s\[ray\b ata minswm, qorxuram at\n beli q\r\ls\n. Siz mwni g=t^r^n yava]ca at\n belinw a]\r\n. Yeddi qarda]lar Ustacan Whmwdi g=t^r^b at\n belinw a]\rd\lar. Ustacan Whmwd g=rd^ at o qwdwr h^nd^rd^r ki, y\x\lsa beyin burnundan gwlwcak, yenw ^z^n^ qarda]lara tutub dedi: —Mwn [ox ac\ql\yam. At\ s^r^b gedwndw ayaqlar\mla vurub evlwri, imarwtlwri u[urdaram. Mwnim ayaqlar\m\ yeddi qat kwndirlw at\n qarn\n\n alt\ndan m=hkwm-m=hkwm ba`lay\n. Qarda]lar yeddi qat kwndirlw Ustacan Whmwdi at\n belinw m=hkwm sar\d\lar. Swn demw bu at yel at\ imi] . Yel at\n\n da xasiyywti belwdi. Nw qwdwr ki, dayan\b, yab\ya ox]ay\r. Elw ki, ^st^nw minib y^ywnin bo]altd\n, daha ^z^n^ g=rmw. Yel kimi u[ar. Bwli, elw ki, hwr ]ey haz\r oldu, qarda]lar yola d^]d^lwr. Yel at da y^ywni bo] g=rwn kimi g=t^r^ld^. Ha orda, ha burda at Ustacan Whmwdi bir me]wyw sald\. Whmwd wl at\b a`acalar\n buda`\ndan t^turdu. At daha da ^rk^rd^. Ustacan Whmwd bir yekw a`acdan yap\]d\. A`ac k=k^ndwn qopub Whmwdin wlindw qald\. At daha da havaland\, me]wdwn [\x\b, =z^n^ d^]mwn qo]unun i[inw sald\. Ustacan Whmwd q\]q\r\rd\: —W, qoymay\n, w, saxlay\n! Ustacan adamlar\ haray\na [a`\r\rd\ ki, at\ saxlas\nlar. Qo]un whli dw elw bilirdilwr ki, onlar\ q\rma`a gwlir. Ustacan Whmwd qoltu`unda a`ac, girdi qo]unun i[inw. Qo]un a`ac alt\nda qal\b q\r\l\rd\. Ham\ onu div hesab eliyib, hwrwsi bir yana da`\ld\. Ona kimi yeddi qara] pwhlivanlar da gwlib [\xd\lar. Bax\b g=rd^lwr ki, Ustacan Whmwd qo]unu da`\d\b, “W, qoymay\n” deyib meydanda at\ o twrwfw, bu twrwfw d=rdwmlwyir. Yeddi qarda] pwhlivanlar elw hesab elwdilwr ki, Ustacan Whmwd qo]unu da`\d\b, g=z^ q\zd\`\ndan onlar\ tan\m\r. Atdan d^]^b onun at\n\n y^ywnindwn tutdular. B=y^k qarda] yalvar\b dedi: —Ay pwhlivan, biz swnin qarda]lar\n\q, swnw k=mwyw gwlmi]ik. Amand\ bizi q\rma Ustacan Whmwd handan-hana =z^nw gwldi. Sonra lov`alan\b dedi: —Yax]\ ki, at\ tutub mwni sakitlw]dirdiniz. Yoxsa mwnim ki, g=z^m q\zd\, he[ kwsi tan\m\ram. Yeddi qarda] pwhlivnlar Ustacan Whmwdi wdwb-wrkanla atdan d^]^r^b pad]ah\n yan\na apard\lar. Pad]ah soru]du: —Nw oldu? Niyw dava elwmwyib, tez qay\td\n\z? Pwhlivanlar Ustacan Whmwdi g=stwrib dedilwr: —}ah sa` olsun, biz qo]una [atmam\] Ustacan Whmwd qo]unun q\r\b da`\td\. Biz o vaxt yeti]dik ki, meydan bo]du. Az qalm\]d\ bizi dw q\rs\n. Pad]ah dedi: —Mwni istwywn Ustacan Whmwdw xwlwt versin! Ustacan Whmwdw o qwdwr q\z\l, g^m^] verdilwr ki, say\-hesab\ olmad\. Ustacan Whmwd xwlwti alandan sonra pad]aha dedi: —}ah sa` olsun, mwnim bir ki[ik swfwrim var, izin verswn gedwrwm. Pad]ah dedi: —Swni twk buraxa bilmwrwm. Qo]un g=t^r, yeddi qarda]larla bwrabwr get, yenw tez qay\t. Ustacan Whmwd dedi: —Mwn b=y^k swfwrlwrw q\l\nc [wkib twk gedirwm. Belw ki[ik swfwr ^[^n qo]un mwnim nwyimw laz\md\? Pad]ah Ustacan Whmwdin c^rwtinw mwwttwl qal\b dedi: —Pwhlivan swnin igid olma`\n\ bu g^nk^ qo[aql\`\ndan bildim. Ancaq swfwrin ]=hrwtli olmaq ^[^n yenw =z^nlw bir qwdwr qo]un g=t^r. Ustacan Whmwd dedi: —Pad]ah sa` olsun, s=z^n^ yerw sala bilmirwm. Odu ki, =z^mlw q\rx qaraba] g=t^rwcwywm, q\rx da qul. Padh]ah h=km elwdi, yax]\ atlar gwtirdilwr. Q\rx qaraba], q\rx qul atland\. Ustacan Whmwd dw yel at\na mindi. Bit at da ywhwrlwyib yeddi qarda]lardan birinin yedwyinw verdi. Ustacan Whmwd bunlarla yola d^]d^. Az getdilwr, [ox getdilwr, gedib Ustacan Whmwdin evinw [atd\lar. Qon]ular bu cahi-cwlwl\ g=r^b Ustacan Whmwdin arvad\na xwbwrw getdilwr. Arvad qap\ya [\x\b, g=rd^ wri Ustacan Whmwd bir cwlalla gwlir, gwl g=rwswn! Ustacan Whmwd arvad\na dedi: —Arvad, swn haql\ imi]swn. Twnbwllik ki, var, adam\n bwdbaxtl\`\d\, adam\ pasland\r\r. Adam twnbwl olmasa da`\ da` ^stw qoyar. Indi mwn pwhlivan Ustacan Whmwdwm, dur gedwk. Ustacan Whmwdin wmri ilw qaraba]lar, qullar atdan d^]d^lwr. +zlwri ilw gwtirdiklwri twzw paltar\ Arvada geyindirdilwr. Gwtirdiklwri bo] ata mindirdilwr. Geri qay\d\b qarda]lar olan ]whwrw gwldilwr. Ustacan Whmwd pad]ah\n yan\nda qald\. Keflw-damaqla =m^r ke[irdilwr. G=ydwn ^[ alma d^]d^. Biri na`\l s=ylwywnin, biri na`\la qulaq asan\n, biri dw kwnardan baxan\n. Siz deyin g=rwk insafla b=ld^m, ya yox? ________ Veb direktor: Betti Bleyer Mwtni y\`d\: Nwrgiz Abadi Veb ^[^n haz\rlad\: &lviyyw Mwmmwdova AZERI.orga qoyuldu: oktyabr, 2003-c^ il